MATEMATYKA

UŁAMKI ZWYKŁE - PODSTAWY

JAK WYGLĄDA UŁAMEK ZWYKŁY I Z CZEGO SIĘ SKŁADA?

Ułamek składa się licznika, mianownika i kreski ułamkowej.

Często również, gdy mamy możliwość wyciągnąć całości z licznika, to przed ułamkiem stoi
liczba mówiąca nam o ilość całości.
Kreska ułamkowa zastępuje nam znak dzielenia między liczbami (:)
Przedstawiony ułamek możemy inaczej zapisać 9:4

DODAWANIE I ODEJMOWANIE UŁAMKÓW:

Aby dodać lub odjąć ułamki trzeba je sprowadzić do wspólnego mianownika, możemy to
zrobić rozszerzając go.

4 4 24 20 4
5
− 6
= 30
− 30
= 30

2 4 6 4 10
5
+ 15
= 15
+ 15
= 15

Rozszerzanie ułamka polega na mnożeniu licznika i mianownika przez tą samą liczbę (inną
od zera). Jeśli nie potrafimy znaleźć takiej liczby możemy pomnożyć mianowniki przez
siebie i liczniki przez przekątny mianownik. Natomiast, gdy potrafimy znaleźć taką liczbę, to
licznik i mianownik mnożymy przez tą samą liczbę.

2
Przykładowo: z 5
chcieliśmy otrzymać wynik z 15 w mianowniku, czyli liczbę 5 musimy
pomnożyć 3 razy, aby otrzymać 15 i to samo robimy z licznikiem, w tym przypadku z liczbą 2
2 2·3 6
5
= 5·3
= 15
MNOŻENIE I DZIELENIE UŁAMKÓW:

Mnożenie ułamków polega na pomnożeniu przez siebie liczników i mianowników.

Dla ułatwienia, jeśli mamy możliwość możemy skrócić licznik z mianownikiem (po
przekątnej, tzw. metoda “na krzyż”).
> Skracanie ułamków polega na dzieleniu licznika i mianownika przez tę samą liczbę.
W wyniku skracania doprowadzamy ułamek do prostszej postaci.

5 4 20
6
· 5
= 30
W tym przypadku skróciliśmy ze sobą 5 dzieląc je przez
5 4 1 2 2
6
· 5
= 3
· 1 = 3
największy wspólny dzielnik: 5 oraz 4 i 6 dzieląc przez: 2

Dzieląc ułamki, tak naprawdę musimy pomnożyć pierwszy z nich przez odwrotność
drugiego

4 3 4 5 20
9
: 5
= 9
· 3
= 27

*aby pomnożyć i podzielić ułamki, w przypadku, gdy mamy wyciągnięte całości musimy je wciągnąć w ułamek