Professional Documents
Culture Documents
Physiological Psychology
مامؤستا بابةت
2022 - 2021
1
2
حمازةرةى يةكةم /دةروونزانى فسيؤلؤذى
دةروونزانى فسيؤلؤذى لة زمانى ئينطليزيدا بةم زاراوةية دةناسريَت-:
Physiological Psychologyكة بة شيَكة لة دةروونزانى ،ليَكؤلَينةوة و
خويَندنةوة دةكات بؤ ثةيوةندى لة نيَوان رِةفتارى مرؤظـ و كاريطةرى ئةندامةكانى
ناوةوة لةسةرى ،وة ئةو بةشةى دةروونزانى بةوة ناسراوة كة ثشت دةبةستيَت بة
تويَذينةوةكانى دوو بوار ،ئةوانيش:
بوارى يةكةم :كة ثةيوةنديدارة بة دةروون.
بوارى دووةم :ثةيوةنديدارة بة فسيؤلؤذيا.
دةروونزانى فسيؤلؤذى طرنطى دةدات بة بةدواداضوون لةسةر كاريطةريية
دةروونييةكانى ثةيوةنديدار بة كةسايةتى ،وة بةستنةوةى بة دياردة طرنط و
فسيؤلؤذييةكانى كؤئةندامى دةمارةوة بة تايبةتى (( ميَشك)) ،وة لة طرنطرتين
جؤرةكانى كاريطةرى دةمارى كة دةروونزانى فسيؤلؤذى خويَندنةوة و ليَكؤلَينةوةى
تيادا دةكات (( :سروشتى هةلَسوكةوت ،ضؤنيةتى بريكردنةوة ،ناسني و زانينى
هةستى سؤزدارى)).
هةر كةم و كورِييةك لة بارطةيةك لة بارطةكانى دةمارى كاريطةرى دةبيَت لةسةر
هةلَسوكةوتى دةروونى ،ض لة زيادبوونى كارليَك و كاريطةرى يةكيَك لة بارطةكان
وةيان كةمبوونةوةى بة رِادةيةكى زؤر و بةرضاو دةبيَتة هؤى (( رِةفتارى دةروونى نا
لؤذيكى يان نا ئاسايي)) ،ليَرةدا شلَةذان و ثةشيَوى عةقلَى و دةروونى رِوودةدات ،كة
توندييةكةى دةطؤرِيَت بة طؤرِانى دياردة دةروونيية كاريطةرةكةى سةرى ،وة منوونة
لةسةر ئةو شلَةذان و ثةشيَويانة تووشبوونة بة (( خةمؤكى يان شيزؤفرينيا ،وة يان
جؤرى تر لة نةخؤشية دةروونى و دةمارييةكان)).
3
ميَذووى دةروونزانى فسيؤلؤذى
يةكةم تويَذينةوةكان لة بوارى دةروونزانى فسيؤلؤذى دةطةرِيَتةوة بؤ زاناى دةروونزان
((فؤندت)) ،ضونكة ئةو زاناية يةكةم كةس بووة كة زاراوةى ((دةروونزانى
فسيؤلؤذى)) بةكارهيَناوة بؤ كؤمةلَيَك لةو ليَكؤلَينةوانةى كة ثيَشكةشى كردبوو
لةسةر ئةم بةشةى دةروونزانى ،بؤية سالَى ( 1879ز) هةلَسا بة دامةزراندنى
ثةميانطةيةكى تايبةمتةند بة ليَكؤلَينةوة لة ثةيوةندى نيَوان فسيؤلؤذيا و
دةروونزانى ،وة توانى بطاتة ضةندين ئةجنامى طرنط لةو بوارة زانستيةدا ،كة
يارمةتيدةربوون بؤ ناسينى زؤر لة نةخؤشية دةروونى و دةمارييةكان.
(( فؤندت)) كؤمةلَيَك جياوازى دارِشت لة نيَوان دةروونزانى طشتى و دةروونزانى
فسيؤلؤذى ،وة سروشتى ليَكؤلَينةوة ى هةريةكةيان بؤ نةخؤشيةكانى(( دةروونى،
دةمارى و عةقلَى)).
ليَكؤلَينةوة و تويَذينةوةكانى (( فؤندت)) بةشداريكرد لة هةلَستانةوةى ئةو بةشة
طرنطةى دةروونزانى ،وة زؤريَك لة زانا دةروونزانة نويَيةكان و تويَذةرةكان لة بوارى
دةروونزانى فسيؤلؤذيدا ثشتيان بةست بة نووسينةكانى زانا (( فؤندت)) بؤ دارِشتنى
بريدؤز و ليَكؤلَينةوةكانيان كة يارمةتيدةر بوون بؤ طةيشنت بة ئةجنامى زؤر طرنط ض
لةاليةنى ليَكؤلَينةوة لةو بوارة دةروونيية ،وة يان بةكارهيَنانى لة ثراكتيزةكردنى
ضارةسةريية دةروونييةكان لةسةر نةخؤشةكانى دةروونى و عةقلَى.
4
دةروونزانى فسيؤلؤذى بةسةر كؤمةلَيَك لقدا دابةشكراوة ،كة لة زؤربةى
ليَكؤلَينةوة دةروونييةكاندا بة زانستة دةروونيية سةربةخؤكان ثؤليَن دةكريَن ،كة
طرنطرتينيان بريتني لة -:
)1دةروونزانى هةستةكان :لة زمانى ئينطليزيدا بة زاراوةى Senses Psychology
ناسراوة ،ئةو زانستةية كة طرنطى دةدات بة بةستنةوةى نةخؤشى ثشيَويية
دةروونييةكان بة كاريطةريَكةوة ،وة كاريطةرى هةستى مرؤيى سةرةكى لةسةر مرؤظدا،
ئةو هةستانة بة وةرطرى كاريطةرة دةرةكى و ذينطةييةكانى دةوروبةرى مرؤظـ دادةنريَن،
كواليَتى كاريطةرة وةرطرياوةكانى هةستةكان كاريطةريان هةية لةسةر خانة
دةمارييةكان ،وة ئةجنامى ئةو كاريطةرية بة دياردةكةويَت لةسةر بارى دةروونى
هةرتاكيَك و بةشدارة لة طؤرِانكاريية بةرضاوةكان تياياندا.
)2دةروونزانى هؤرمؤنةكان:لةزمانى ئينطليزيدا بة زاراوةى Hormones
Psychologyدةناسريَت ،ئةو زانستةية كة رِؤلَى كارليَكى هؤرمؤنةكان دةبةستيَتةوة
بة هةلَسوكةوت ،ضونكة هةر رةفتار و هةلَسوكةوتيَك كة مرؤظـ ثيَى هةلَدةستيَت بةندة
بة هؤرمؤنيَك لة هؤرمؤنةكانى ناو جةستةى ،بؤ منوونة ئةو هؤرمؤنانةى كة لةش
دةريدةدات لةكاتى هةستكردن بة (( ترس ،دلَةرِاوكىَ)) يان ئةو هؤرمؤنانةى كة
تايبةتن بة هاندانى هةستكردن بة دلَخؤشى يان خةم.
بابةتةكانى دةروونزانى فسيؤلؤذى ضيية؟
كؤمةلَيَك بابةتى فراوان و زؤر هةن كة دةتوانريَت لة رِيَطةى دةروونزانى فسيؤلؤذييةوة
بةدواداضوون و ضارةسةرى بؤ بكريَت كة ثةيوةندى بة ضةمك و زاراوةى طرنطى ثيَدانةوة
هةية،لةوانة((ثةرةسةندنى سيستةمى دةمارى ،كارليَككردنى ماددة كيمياييةكان
5
لةطةلَ ميَشك و سيستةمى دةمار ،وة كؤنرتؤلَكردنى بارودؤخى رِةفتارى لةوانة كيَشةى
فيَربوون و دواكةوتوويى ،وة رِيتمى بايؤلؤذى و خةوتن)).
طرنطى دةروونزانى فسيؤلؤذى ضيية؟
طرنطى دةروونزانى فسيؤلؤذى لةوةدا خؤيدةبينيَتةوة كة هةلَدةستيَت بة خويَندن و
ليَكؤلَينةوة دةربارةى بونيادى جةستة وسيستةمى دةمارى و تويَكارى و ئةرك و فةرمانى
هةريةكيَكيان لة رِووى دةروونييةوة ،كة ئةمةش زياتر يارمةتيدةر و هاريكار دةبيَت لة
تيَطةيشنت و رِيَكخسنت و كؤنرتؤلَكردنى رِةفتار ،لةم ساالَنةى دواييدا زاناكان توانيان
هةنديَك لة هؤكارةكانى نةخؤشى دةروونى و عةقلَى بدؤزنةوة ،ئةويش بة ليَكؤلَينةوة و
تويَذينةوة لة ثيَكهاتة كيميايية جياوازةكانى جةستة.
6
حمازةرةى دووةم /لة دةروونزانى فسيؤلؤذى
فسيؤلؤذيا و نهيَنيةكانى هؤرمؤنة سيَكسيةكان لةالى ثياو و ذندا وكاريطةريية دةروونييةكانى.
نهيَنى هؤرمؤنةكانى بةرثرسيار لة[ئارةزووى سيَكسى -الرغبة اجلنسية]Libido-
لةالى ذن و ثياودا.
خةلَكان بة طشتى بة ذن و ثياوةوة لةدايك دةبن و لة جةستةياندا رِيَذةيةك لة
هؤرمؤنى نيَرينة[ تيَستؤستريؤن ] Testosterone -و هؤرمؤنى ميَينة
[ ئيسرتؤجني – ] Estrogenهةية ،وة تاكة جياوازى لة نيَوان مرؤظيَك و مرؤظيَكى
تر تةنها لة رِيَذةى بوونى ئةو دوو هؤرمؤنةية لة خويَنياندا،رِاستيةكةى ئةوةية كة هيض
هؤرمؤنيَك نيية بطوترىَ كة تايبةتة بة ذن يان ثياو ،بةلَكو هةردوو رِةطةز برِيَكى زؤر
يان كةم لة هؤرمؤنة هاوبةشةكانى نيَوانيان لة جةستةدا هةية ،بؤ منوونة جةستةى
ثياو برِيَكى كةمى [ ئيسرتؤجني – ] Estrogenتيَداية ،لة كاتيَكدا [ 10
ئةوةندةى] ذن هؤرمؤنى [ تيَستؤستريؤن ] Testosterone -لة جةستةيدا هةية.
هةرضةندة هؤرمؤنى [ تيَستؤستريؤن ] Testosterone -لة جةستةى ئافرةتدا
زؤر كةمة بةالَم كاريطةرييَكى سيَكسى زؤر طةورةى هةية لةسةر ذيانى ،ضونكة
هؤرمؤنى نيَرينة هةموو كات بةسيفةتى نيَرينةيى وةسف دةكريَت ضونكة ( جووتة
طوونى) ثياو بةرثرسيارة لة دروستكردنى ،هةر ئةو هؤرمؤنةشة كة سيفاتى ثياوةتى
لةالى ثياو بةدةردةخات.
بةالَم ئةوةى تايبةتة بة ذنان ئةوةية كة هؤرمؤنة سيَكسيةكانى هةردوو هيَلكةدان
بةشيَوةيةكى سةرةكى دةريدةدةن ،وة بة شيَوةيةكى كةمرت[ طالَندةكانى ئةدرينالَ -
الغدتان الكظريتان] دةريدةدةن.
7
♚ وة ثرسيار ليَرةدا ئةوةية :كة ئايا ئةو هؤرمؤنانةى جةستة رِؤلَيان هةية لة
دروستكردنى [ئارةزووى سيَكسى -الرغبة اجلنسية]Libido-؟
ئارةزووى سيَكسى دروست دةبيَت لة تيَكةلَةيةك لة هةست و سؤزى ثةيوةنديدار بة
مرؤظـ ،لةطةلَ طرنطى فاكتةرى دةروونى بةالَم ناكريَت رِؤلَى هةستةكان و
هؤرمؤنةكان فةرامؤش بكريَت ،ضونكة هؤرمؤنى نيَرينة كاريطةرييةكى طةورةى هةية
لةسةر وزةى ئارةزووبازى لةالى ذن و ثياودا.
وة هؤرمؤنةكةى ترى بةرثرسيار لة ئارةزووى سيَكسى لةالى ذندا هؤرمؤنى
[ ئيسرتؤجني – ] Estrogenة ،كة هاوكاريش دةكات لة ثاريَزطاريكردن لة ضاالَك
مانةوةى ثةردةى ناواخنى زيَى ئافرةت و هيَشتنةوةى بة تةرِى و لينجى بؤ ئاسانكردنى
كردارى سيَكس كردن.
هؤرمؤناتى سيَكسى بة هاوبةشى لةطةلَ ماددة كيميايية دةمارييةكان ،كة بةشى
ذيَرةوةى ميَشك واتا [ ذيَر النكة ] Hypothalamus -دةريدةدات ،وة طرنطرتين
ئةو ماددة كيمياييانةش[ سريؤتؤنني Serotonin -و دؤثامني – ] Dopamine
نن ،كة هةردووكيان بةيةكةوة لةطةلَ ضةند هؤكاريَكى تر بةرثرسيارن لة
ضاالَككردنى دةرهاويَشتنى هؤرمؤنى نيَرينة.
بةشيَكى [ئارةزووى سيَكسى -الرغبة اجلنسية ]Libido-ثةيوةنديدارة بة هؤرمؤنة
سيَكسيةكان ،عادةتةن ئارةزووى سيَكسى زياد دةكات لة كاتى دروستبوونى
هيَلكةدا،وة ئةوةش شتيَكى لؤذيكى ية ضونكة ئامانج لة كردارى سيَكس كردن لةالى
مرؤظدا مندالَبوون و وةضةنانةوةية.
8
هؤرمؤنى بةرثرسيار لة [ئارةزووى سيَكسى -الرغبة اجلنسية ]Libido-لةالى
ثياوان [ تيَستؤستريؤن] Testosterone -ة ،كة جووتة طون و طالَندةكانى
ئةدرينالَ دةريدةدةن،وة بةرزبوونةوةى ئاستى[ تيَستؤستريؤن]Testosterone-
ئارةزووى سيَكسى الى ثياوان زياد دةكات ،وة لة رِاستيدا بةيانيان ئاستى دةردانى
ئةو هؤرمؤنة بةرزدةبيَتةوة بة رِادةى %30كة دةبيَتة هؤى ئةوةى كة دةناسريَت بة
((رِةث بوونى بةيانيان)).
تيَكرِاى دةردانى [ تيَستؤستريؤن ] Testosterone -دادةبةزىَ لةطةلَ تةمةن
(لة دواى طةيشنت بة تةمةنى ثةجنا سالَى) ،وة لةوانةية ئارةزووى سيَكسى
لةطةلَ ئةو دابةزينةى ئاستى [ تيَستؤستريؤن ] Testosterone -كةم بكات،
بةالَم ئةوةى زانراوة ئةوةية كة ئارةزووى سيَكسى كةم ناكات هةرضةند دةردانى
ئةو هؤرمؤنةش كةم بكات بةمةرجيَك ئةطةر ذيانى سيَكسى ثياو رِيَكخراو و
تةندروست بيَت.
بؤ مسؤطةركردنى رِوونةدانى كةمبوونى ئاستى هؤرمؤنى[ تيَستؤستريؤن-
] Testosteroneلة لةشدا ئةوا ئةو رِيَكارة سروشتيانة بطرةبةر كة يارمةتيدةرة
بؤ ثاريَزطاريكردن لة ئاستى هؤرمؤنةكة لة جةستةدا-:
)1زؤر خواردنى زنك:خواردنى زنك بة يةكيَك لة رِيَطا سروشتيةكان دادةنريَت بؤ
بةرهةمهيَنانى هؤرمؤنى [ تيَستؤستريؤن ،] Testosterone -ضونكة زنك
رِيَطرى دةكات لة طؤرِانى تيَستؤستريؤن بؤ [ ئيسرتؤجني – ] Estrogenكة
هؤرمؤنى ميَينةية ،بؤ زياتر زانياريت دةتوانيت برِى ثيَويست لة زنكت دةستكةويَت
بة خواردنى ئةو خؤراكانةى كة دةولَةمةندن بة زنك ،لةوانة:
((طويَضكةماسى ،طؤشتى سوور ،هيَلكة و بةرهةمة شريةمةنييةكان)).
9
)2خواردنى رِؤنى تةندروست:
تويَذةران ئاماذة بةوة دةكةن كة ئةو ثياوانةى ئةو خؤراكانة دةخؤن كة دةولَةمةندن بة
رِؤنى سروشتى و تةندروست كة (( ئؤميطا )) 3يان تيَداية وةك (( زةيتى زةيتون،زةيتى
طةمنةشامى و رِؤنى تؤى كةتان)) ئاستى هؤرمؤنى تيَستؤستريؤنيان بةرزة.
)3نةهيَشتنى ضةورى جةستة :هةرضةندة كيَش زياد بكات رِيَذةى ضةورى لة لةشدا
بةرزدةبيَتةوة كة ئةمةش دةبيَتة هؤى زيادبوونى هؤرمؤنى [ ئيسرتؤجني –
] Estrogenضونكة ضةورى جةستة جؤرة ئةنزمييَكى تيَداية كة ثيَى
دةووتريَت [ئةرؤماتيس ] Aromatase -كة ئةويش تيَستؤستريؤن دةطؤرِيَت بؤ
[ ئيسرتؤجني – ،] Estrogenبؤية ثيَويستة كة ثاريَزطارى لة كيَشى خؤت
بكةى بة ئةجنامدانى وةرزش بة رِيَك و ثيَكى وة دانانى بةرنامةى باش بؤ
خواردنى خواردةمةنى كواليَتى باش و تةندروست كة بتثاريَزىَ لة كؤبوونةوةى
ضةورى لة جةستةدا.
)4دةربازبوون لة [ ئيسرتؤجني – ] Estrogenى زيادة:
دةتوانى دةربازت ببيَت لة [ ئيسرتؤجني – ] Estrogenى زيادة لة جةستةتدا لة
رِيَطاى خواردنى سةوزة و ميَوةى تةرِ و تازة ،لةطةلَ خواردنى خواردةمةنى رِيشالَى كة
رِيَطة دةدات بة ثاككردنةوةى جةستة لة ذةهراوى بوون.
)5خةوتن بة شيَوةى تةواو و تةندروست :تيَستؤستريؤن بة رِيَذةى %40كةم دةكات
بة نزيكةيى كاتيَك كاتذميَرةكانى خةوتن لة رِادةى ثيَويست كةمرت بيَت كة
تيَكرِايى ( 8كاتذميَرة) لةشةو و رِؤذيَكدا ،بؤية خةوتن بة رِادةى ثيَويست طرنطة.
)6كةمكردنةوةى فشار و دلَةرِاوكىَ :ثيَويستة بة هةموو شيَوةيةك دوور بكةويتةوة
لةو بارانةى كة تووشى فشار و دلَةرِاوكيَت دةكةن ،ضونكة هةلَضوونى زياد لة
10
ثيَويست وا دةكات كة جةستة هؤرمؤنى [ فشار – التوتر – ] Stressدةربدات
كة ثيَى دةووتريَت ( كؤرتيزؤل) ،كة ئةويش دةبيَتة هؤى دابةزينى ئاستى
تيَستؤستريؤن لة ناو جةستةدا.
)7وةرطرتنى برِى ثيَويست لة ظيتامني ( : ) Cظيتامني ( ) Cيارمةتيدةرة بؤ
كةمكردنةوةى ئاستى ( كؤرتيزؤل) و زياد دةردانى هؤرمؤنى تيَستؤستريؤن لة
جةستةدا ،وة هةروةها رِؤلَى هةية لة كةمكردنةوةى ئةنزميى[ئةرؤماتيس-
] Aromataseكة هؤرمؤنى تيَستؤستريؤن دةطؤرِيَت بؤ [ ئيسرتؤجني –
،] Estrogenبؤية وا ثيَويست دةكات كة رِؤذانة برِى ()1000 – 1500 mg
ظيتامني ( ) Cخبوريَت ،هةروةك زانراوة كة ميَوة ترشةمةنييةكانى وةك ( لةميون و
ثرتةقالَ) طرنطرتين سةرضاوةى سروشتني بؤ ظيتامني ( .) C
)8ئةجنامدانى وةرزش بة شيَوةيةكى رِيَك و ثيَك:هةنديَك وةرزشى تايبةت هةية كة
يارمةتيدةرة بؤ زيادكردنى ئاستى هؤرمؤنى تيَستؤستريؤن لة جةستةدا،وة
هةروةها ماسولكةكانيش بنيات دةنيَت لةوانة(بةرزكردنةوةى قورسايى و ضةورى
سووتاندن).
)9هةولَدان بؤ بريكردنةوةى ئةريَنى ( ) Positive Thinkingلة بارةى سيَكس:
وا باشة بة تايبةتى لة كاتى سيَكس كردنى رِيَطةثيَدراو لةاليةنى شةرعييةوة بري و
هؤش و خةيالَت الى سيَكس و خؤشةويستى بيَت و دووربكةويتةوة لةو بارة دةروونييانةى
كة نةريَنني ،ضونكة ئةو بارانة رِيَذةى تيَستؤستريؤن لة جةستةدا دادةبةزيَنن و دةبنة
مايةى كةمى ئارةزووى سيَكسى.
)10خؤراكى دةولَةمةند بة ظيتامينةكان خبؤ :هةولَبدة ئةو جؤرة خؤراكانة خبؤى كة
برِيَكى زؤرى ظيتامينيان تيَداية ،بة تايبةتى ظيتامني ( ) A , Bكة زؤر طرنطن
11
بؤ زياد كردنى رِيَذةى تيَستؤستريؤن لة جةستةدا ،وة دةتوانى ئةو ظيتامينانةت
دةست بكةويَت بة خواردنى (( طؤشتى سوور و سةوزة و ميَوةى تازة )).
بةالَم هؤرمؤنى بةرثرسيار لة ئارةزووى سيَكسي لةالى ئافرةتاندا [ ئيسرتؤجني –
] Estrogenة:
كاتيَك بةرهةمهيَنانى ئيسرتؤجني لة هيَلكةداندا كةمدةكات ،شانة ضةورييةكانى
ذيَر ثيَست و طالندةكانى ئةدرينال بةم كارة هةلَدةسنت و ئيسرتؤجينى ثيَويست
دروست دةكةن ئةطةر ماددةى خاوى ثيَويست هةبيَت لة ناو جةستةدا لةطةلَ
تةواوكةرة خؤراكييةكان ئةوا [ كويَرةرِذيَنةكان-الغدد الصمّاء] هاريكار دةبن بؤ
بةرزكردنةوةى ئاستى ئيسرتؤجني ،وة هةنديَكجار دانانى ئيسرتؤجني بة شيَوةى
رِاستةوخؤ لةناو زيَى ئافرةتدا بؤ ئةو ئافرةتانةى كة دووضارى كةمى ئيسرتؤجني
بوونةتةوة بؤ تةرِكردنى ناو زيَى ئافرةتةكة و دةردانى شلةى لينج بؤ تةواوكردنى
كارى سيَكسى.
لة سوودة دةروونى و فسيؤلؤذييةكانى هؤرمؤنى ئيسرتؤجني بؤ ئافرةت ز
زيادكردنى رِيَزطرتنى خود و باشرتكردنى مؤد و ميزاجى ئافرةت. 1
زيادكردنى ضرِو ثرِى ماسولكةكانى. 2
باشرتكردنى شيَوةى سينط و مةمك و قيت و بةرزكردنةوةى بة شيَوةيةكى رِيَك و ثيَك. 3
باشرتكردنى ئارةزووى سيَكسى. 4
كةمكردنةوةى رِيَذةى لةبارضوون لة كاتى دووطيانيدا. 5
6كةمكردنةوةى كاريطةرى خراثى هؤرمؤنى ئيسرتؤجني وةك ( دروستبوونى رِيشالَةكان و
تووشبوونى شيَرثةجنة و ثريبوونى ثيَشوةختةى رِوخسار).
12
وة لة سيَيةكى دووةمى ماوةى دووطيانى رِيَذةى ئةو هؤرمؤنة (ئيسرتؤجني) الى
ئافرةتى دووطيان زياد دةكات بؤ ، %486هةر ئةوةشة نهيَنى هةستكردنى
ئافرةتان بة دلَخؤشيةكى لةرِادةبةدةر لةو قؤناغةدا.
وا ثيَويست دةكات لةسةر ئةو ئافرةتانةى كة نزيكن لة ثضرِان و نةمانى سوورِى
مانطانة كة ثشكنني بكةن بؤ دلَنيابوون لة رِيَذةى بوونى ئةو هؤرمؤنة لة
جةستةياندا ،ضونكة كةمى ئةو هؤرمؤنة كاريطةرى دةروونى خراثى دةبيَت وةك
[ لةدةستدان يان كةمبوونى متمانة بةخود ،خةمؤكى ،وة هةنديَكجار تووشى
بارى ورِيَنةى ناضارى ( اهللوسة القصرية) ] دةبيَت ،كة لةو كاتانةدا وا ثيَويست
دةكات كة ضارةسةر وةربطرن.
ئةمانةى خوارةوة ضةند رِيَطايةكن بؤ زيادكردنى هؤرمؤنى ئارةزووى سيَكسي الى ئافرةتان: ز
واز هيَنان لة جطةرة كيَشان ،ضونكة جطةرة كيَشان يةكيَكة لةو خووة خراثانةى كة كاريطةرى 1
خراثى هةية لةسةر ئارةزوو و تواناى سيَكسي.
وةرزشكردن هؤيةكة لة هؤكانى جوانى و بةهيَزى جةستة ،ضونكة وا دةكات خويَن بطات بة 2
هةموو بةشةكانى لةش و ئةندامةكانى زاووزىَ بة شيَوةى ثيَويست.
دابةزاندنى كيَش ،دةبيَت خؤت رِزطار بكةى لة ضةورى زيادةى جةستة ،ضونكة رِؤلَيَكى طرنط 3
دةطيَرِيَت لة دابةزاندن و لة ناوبردنى ئارةزووى سيَكسي.
خؤ ئامادةكردن بؤ ثةيوةندى سيَكسي لة رِيَطاى ئامادةكردنى كةش و هةواى طوجناو و البردنى 4
هةرشتيَك لة ذوورى نووستنةكةت كة دةبيَتة مايةى ثةرت و بالَوكردنى هةست و هؤشت لة
سيَكس كردن.
وا باشة رِيَذةيةكى زؤر سةوزة و ميَوة خبوريَت بة شيَوةيةكى رِؤذانة ،ضونكة هؤكارة بؤ 5
باشرتكردنى سوورِى خويَن لة جةستةدا وئةندامةكانى زاووزىَ ،وة هةنديَك خواردن هةية كة
ئارةزو وى سيَكسى زياد دةكةن ،لةوانة( :كةرةوز ،فةراولة،خؤخ ،ماجنؤ ،ضةرةزات،
ئةظؤكادؤ ،مؤز ،جةرط ،شوكؤالَتة ،كافايني).
13
14