CHÖÔNG II

KHOAN VAØ KEÁT CAÁU GIEÁNG KHOAN ÑÒA

CHAÁT THUÛY VAÊN
2.1. Caùc phöông phaùp khoan ñòa chaát thuûy vaên vaø caùc yeâu caàu trong keát caáu
gieáng
2.1.1 Khaùi nieäm vaø phaân loaïi caùc loã khoan ñòa chaát thuûy vaên
Coâng taùc khaûo saùt ñòa chaát thuûy vaên coù theå tieán haønh rieâng bieät hoaëc ñoàng
thôøi vôùi vieäc thaêm doø caùc khoaùng saûn khaùc nhaèm laøm chính xaùc theâm caùc
ñieàu kieän kyõ thuaät moû, phuïc vuï coâng taùc khai thaùc sau naøy, vaø phaùt hieän ra
caùc nguoàn döï tröõ nöôùc ñeå cung caáp cho caùc yeâu caàu cuûa con ngöôøi.

Tuyø thuoäc vaøo muïc ñích, yù nghóa cuûa gieáng khoan, vaøo giai ñoaïn ñieàu tra,
vaøo caáu truùc cuûa gieáng, caùc gieáng khoan ÑCTV ñöôïc chia thaønh caùc loaïi cô
baûn sau:

1
 CHÖÔNG II

a. Giếng khoan tìm kiếm

Ñöôïc thi coâng trong giai ñoaïn tìm kieám nöôùc döôùi ñaát hoaëc trong giai ñoaïn
ño veõ laäp baûn ñoà ñòa chaát thuûy vaên. Muïc ñích cuûa gieáng khoan tìm kieám laø
nghieân cöùu maët caét ñòa chaát - ñòa chaát thuûy vaên toång hôïp, phaân chia vaø
nghieân cöùu ñònh tính, ñònh löôïng caùc taàng chöùa nöôùc ñöôïc khoan qua.

b. Giếng khoan thăm dò

Thi coâng trong quaù trình thaêm doø nhöõng ñôn vò chöùa nöôùc trieån voïng vaø ñaõ
ñöôïc nghieân cöùu trong giai ñoaïn tìm kieám ñeå nghieân cöùu thaønh phaàn thaïch
hoïc, chieàu saâu, chieàu daøy vaø nhöõng ñaëc tröng veà soá löôïng vaø chaát löôïng cuûa
nhöõng ñôn vò chöùa nöôùc noùi treân.

2
 CHÖÔNG II

c. Giếng khoan thăm dò – khai thác

Ñöôïc khoan trong giai ñoaïn thaêm doø tyû myû vaø ñöôïc boá trí taïi nhöõng nôi döï
ñònh ñaët caùc loã khoan khai thaùc thieát keá khi maët caét ñòa chaát vaø ñoä phong phuù
nöôùc cuûa ñaát ñaù taïi nhöõng vò trí ñoù ñaõ xaùc ñònh moät caùch tin caäy trong nhöõng
giai ñoaïn nghieân cöùu tröôùc.

d. Giếng khoan quan sát, quan trắc

Muïc ñích laø ño möïc nöôùc trong bôm thí nghieäm chuøm, hoaëc quan traéc ñoäng
thaùi nöôùc döôùi ñaát trong quaù trình thaêm doø cuõng nhö khai thaùc nöôùc döôùi ñaát.

3
CHÖÔNG II

4
 CHÖÔNG II

2.1.2 Caùc phöông phaùp khoan ñòa chaát thuûy vaên

a. Phöông phaùp khoan ñaäp caùp
Ñöôïc söû duïng ñeå khoan nhöõng loã khoan coù ñöôøng kính lôùn (töø 100 ñeán
1000mm), chieàu saâu tôùi 200 hoaëc 500m trong caùc lónh vöïc chính nhö khoan
thaêm doø, khai thaùc nöôùc, khoan khaûo saùt ñòa chaát thuûy vaên, ñòa chaát coâng
trình...

Duïng cuï phaù huûy ñaát ñaù vaø duïng cuï laøm saïch muøn khoan trong loã khoan
ñeàu ñöôïc treo treân caùp. Quaù trình phaù huûy ñaát ñaù döôùi ñaùy loã khoan vaø quaù
trình veùt saïch muøn khoan laø hai quaù trình phaûi tieán haønh xen keõ nhau lieân tuïc.

5
Hình 1. Sô ñoà chung cuûa boä maùy khoan ñaäp caùp vaø boä duïng cuï ñaäp caùp
6
7
8
Öu vaø nhöôïc ñieåm cuûa phöông phaùp khoan ñaäp caùp
Öu ñieåm:

- Maùy khoan ñaäp caùp deã cheá taïo, deã baûo döôõng söûa chöõa vaø khoâng ñaét tieàn,
maùy khoan toán ít naêng löôïng;
- Hoá khoan oån ñònh trong suoát quaù trình khoan;
- Vieäc laáy maãu khoan deã daøng vaø thuaän tieän;
- Phöông phaùp naøy coù theå khoan trong nhöõng vuøng khan hieám nöôùc phuïc vuï
cho quaù trình khoan cuõng nhö caùc loã khoan trong caùc taàng deã maát nöôùc;
- Caàn ít ngöôøi ñieàu khieån maùy khoan.

9
 CHÖÔNG II

Nhöôïc ñieåm:
- Toác ñoä khoan töông ñoái chaäm so vôùi caùc phöông phaùp khoan khaùc;
- Caàn coät oáng choáng coù ñöôøng kính lôùn vaø vì vaäy chi phí töông ñoái cao;
- Ñoái vôùi nhöõng loã khoan coù chieàu saâu lôùn, vieäc keùo thaû boä duïng cuï khoan
khoù khaên trong nhöõng ñòa taàng phöùc taïp.

10
 CHÖÔNG II

b. Phöông phaùp khoan roâto tuaàn hoaøn thuaän

Taêng toác ñoä khoan vaø khoan nhöõng loã khoan saâu qua nhieàu loïai ñòa taàng.
Loã khoan ñöôïc khoan baèng söï quay löôõi khoan vaø muøn khoan ñöôïc ñöa leân
baèng söï tuaàn hoaøn lieân tuïc cuûa dung dòch khoan khi muõi khoan xuyeân vaøo
taàng.

Dung dòch khoan ñöôïc bôm xuoáng qua boä caàn khoan vaø thoaùt ra khoûi löôõi
khoan qua caùc loã, raõnh, sau ñoù daâng leân trong khoaûng vaønh khaên giöõa thaønh
loã khoan vaø caàn khoan.

11
CHÖÔNG II

H×nh 2. S¬ ®å tuÇn hoµn thuËn cña

dung dÞch khoan

12
CHÖÔNG II

Hình 3. Thieát bò
khoan tuaàn hoaøn
thuaän (XY 100)

13
 CHÖÔNG II

Coù 2 loaïi chooøng khoan thöôøng ñöôïc söû duïng: chooøng raêng böøa vaø chooøng
con laên. Chooøng raêng böøa coù caùc baûn theùp ngaén duøng caét ñaát ñaù, loaïi chooøng
naøy hoaït ñoäng theo nguyeân taéc caét cho neân thích hôïp vôùi khoan caùt, seùt vaø
moät soá loaïi ñaù meàm, song noù khoâng thích hôïp vôùi cuoäi soûi hay ñaù cöùng. Loaïi
chooøng con laên laøm vieäc treân nguyeân taéc chaø, ñaäp neân coù khaû naêng khoan
ñöôïc caùc loaïi ñaù cöùng. Caùc truïc laên hay maët caét ñöôïc laøm töø caùc loaïi theùp
cöùng ñeå caét goït ñaát ñaù khi khoan.

14
CHÖÔNG II

Hình 4. choøng raêng

böøa cho thieát bò
khoan tuaàn hoaøn
thuaän (XY 100)

15
CHÖÔNG II

Hình 5. choøng raêng

böøa vaø oáng laáy maãu
noøng ñoâi

16
 CHÖÔNG II

Hình 6. caáu taïo beân trong oáng laáy maãu noøng ñoâi

17
 CHÖÔNG II

Hình 7. chooøng raêng böøa baèng hôïp kim trong khoan tuaàn
hoaøn thuaän

18
 CHÖÔNG II

Hình 8. chooøng raêng böøa baèng hôïp kim vaø kim cöông trong
khoan tuaàn hoaøn thuaän 19
 CHÖÔNG II

Hình 9. chooøng con laên laøm baèng hôïp kim trong khoan tuaàn
hoaøn thuaän

20
 CHÖÔNG II

Öu vaø nhöôïc ñieåm cuûa phöông phaùp khoan tuaàn hoaøn thuaän
Öu ñieåm:
- Toác ñoä khoan cao ñoái vôùi moïi loaïi taàng;
- Trong quaù trình khoan caàn ít oáng choáng;
- Xaây laép vaø thaùo dôõ maùy nhanh.

Nhöôïc ñieåm:
- Maùy khoan ñaét tieàn;
- Maùy khoan ñoøi hoûi möïc ñoä baûo quaûn cao;
- Söï di chuyeån maùy coù theå bò haïn cheá bôûi ñoä doác cuûa ñöôøng vaø caùc ñieàu
kieän giao thoâng khaùc;
- Haàu heát caùc maùy ñeàu phaûi coù moät ñoäi khoan ít nhaát laø 3 ngöôøi;

21
 CHÖÔNG II

- Vieäc thu thaäp maãu ñoøi hoûi phaûi coù moät quy trình rieâng bieät;
- Vieäc söû duïng dung dòch khi khoan coù theå laøm bòt laáp taàng;
- Maùy khoâng theå hoaït ñoäng moät caùch kinh teá trong ñieàu kieän quaù laïnh;
- Vieäc quaûn lyù dung dòch khoan ñoøi hoûi phaûi coù kieán thöùc vaø kinh nghieäm.

22
 CHÖÔNG II

c. Phöông phaùp khoan roâto tuaàn hoaøn ngöôïc

Khoan roâto tuaàn hoaøn ngöôïc laø phöông phaùp khoan coù chi phí thaáp nhaát ñeå
khoan caùc gieáng coù ñöôøng kính lôùn trong caùc traàm tích bôû rôøi (töø 610mm trôû
leân, coù khi tôùi 1520mm), khi maø thieát bò khoan tuaàn hoaøn thuaän söû duïng
trong tröôøng hôïp naøy khoâng hieäu quaû (khaû naêng röõa saïch muøn khoan, toác ñoä
khoan, ñoä oån ñònh hoá khoan,…).

Khoan tuần hoàn nghịch có máy nén khí và máy bơm bùn lớn hơn khoan tuần
hoàn thuận vì khoan ñöôøng kính lôùn hôn.

23
CHÖÔNG II

Hình 10. Sô ñoà tuaàn

hoaøn ngöôïc cuûa dung
dòch khoan

24
CHÖÔNG II

Hình 11. Moâ hình

laøm vieäc cuûa thieát bò
khoan tuaàn hoaøn
ngöôïc

25
CHÖÔNG II

Hình 12. thieát bò khoan

tuaàn hoaøn ngöôïc URB700
duøng trong khoan ñòa chaát
thuûy vaên

26
CHÖÔNG II

Hình 13

27
CHÖÔNG II

Hình 14

28
CHÖÔNG II

Hình 15

29
 CHÖÔNG II

Hình 16. choøng khoan tuaàn hoaøn ngöôïc

30
 CHÖÔNG II

Hình 17
31
 CHÖÔNG II

Hình 18. oáng choáng vaø thieát bò khoan tuaàn hoaøn ngöôïc
32
 CHÖÔNG II

Hình 19. gieáng khoan hoaøn chænh

33
 CHÖÔNG II

Öu vaø nhöôïc ñieåm cuûa phöông phaùp khoan tuaàn hoaøn ngöôïc
Öu ñieåm:

- Traïng thaùi xoáp vaø tính thaám cuûa taàng xung quanh loã khoan töông ñoái ít bò
aûnh höôûng so vôùi caùc phöông phaùp khoan khaùc;
- Coù theå khoan caùc loã khoan ñöôøng kính lôùn nhanh vaø kinh teá;
- Khoâng ñoøi hoûi oáng choáng trong khi khoan;
- Coù theå ñaët oáng loïc deã daøng;
- Coù theå khoan ñöôïc phaàn lôùn caùc loaïi ñòa taàng;
- Chi phí thaáp hôn nhieàu so vôùi caùc phöông phaùp khoan khaùc khi tieán haønh
khoan ñoái vôùi gieáng khoan coù ñöôøng kính lôùn;
- Ít xaûy ra söï coá cuûa thaønh loã khoan vì vaän toác chaûy cuûa dung dòch thaáp.

34
 CHÖÔNG II

Nhöôïc ñieåm:

- Caàn löôïng nöôùc lôùn trong khi khoan;

- Maùy vaø caùc thieát bò khoan tuaàn hoaøn ngöôïc thöôøng lôùn vaø do ñoù ñaét;
- Caàn hoá chöùa dung dòch lôùn;
- Moät soá khoan tröôøng coù theå khoâng phuø hôïp vì kích thöôùc cuûa maùy khoan;
- Ñeå hoaït ñoäng coù hieäu quaû, caàn nhieàu nhaân löïc hôn so vôùi caùc phöông
phaùp khoan khaùc.

35
 CHÖÔNG II

Keát caáu gieáng

36
 CHÖÔNG II

2.1.2 Caùc yeâu caàu trong vieäc thieát keá keát caáu gieáng

Các vấn đề cần đặc biệt chú ý

Vị trí lỗ khoan
Tài liệu địa chất, địa chất thủy văn
Mục tiêu của lỗ khoan
Phương pháp khoan sẽ sử dụng
Máy khoan

37
 CHÖÔNG II

Khi thieát keá caùc gieáng khoan ñòa chaát thuûy vaên caàn ñaûm baûo caùc tieâu chuaån
vaø yeâu caàu kyõ thuaät sau:
- Caáu truùc cuûa loã khoan phaûi ñôn giaûn, giảm tối thiểu có thể soá löôïng
oáng choáng, phaûi ñaûm baûo khoan ñöôïc tieán haønh coù hieäu quaû vaø an toaøn;
- Thieát keá phaûi ñaûm baûo cho pheùp nghieân cöùu taát caû caùc taàng chöùa nöôùc
khoan qua, khi caàn thieát phaûi cho pheùp caùch ly toát caùc taàng chöùa nöôùc
vôùi nhau;
- Caáu truùc cuûa loaïi oáng loïc söû duïng phaûi phuø hôïp vôùi tính chaát vaø ñoä haït
cuûa ñaát ñaù chöùa nöôùc. Trong taàng chöùa nöôùc coù tính aên moøn, gaây ræ, oáng
loïc phaûi ñöôïc laøm töø caùc vaät lieäu choáng aên moøn, choáng ræ;

38
 CHÖÔNG II

- Caáu truùc cuûa loã khoan cho pheùp laép ñaët vaø söû duïng deã daøng thieát bò bôm
vaø duïng cuï ño caàn thieát;
- Loã khoan phaûi oån ñònh vaø beàn vöõng trong muïc ñích söû duïng;
- Baûo ñaûm söûa chöõa deã daøng.

Ñoái vôùi caùc gieáng khoan khai thaùc nöôùc cung caáp cho sinh hoaït, ngoaøi caùc
yeâu caàu treân caàn phaûi ñaûm baûo caùc tieâu chuaån thieát keá sau:
- Coät oáng khai thaùc phaûi coù ñöôøng kính trong lôùn hôn ñöôøng kính lôùn
nhaát cuûa thieát bò huùt nöôùc toái thieåu laø 5cm.
- Trong tröôøng hôïp coät oáng ñöôïc traùm xi maêng thì chieàu daøy lôùp xi maêng
traùm toái thieåu laø 4cm.

39
 CHÖÔNG II

- Ñoä daøy cuûa lôùp soûi loïc bao xung quanh oáng loïc phaûi trong khoaûng töø 100
ñeán 300mm. Lôùp soûi loïc phaûi ñöôïc ñoå leân cao hôn ñænh cuûa oáng loïc ít
nhaát laø 6m.
- Vieäc ñaët vò trí caùc gieáng khai thaùc nöôùc caàn phaûi tính ñeán caùc yeáu toá gaây
oâ nhieåm nhö kho hoùa chaát, traïi chaên nuoâi, caùc khu veä sinh vaø caùc nguoàn
gaây oâ nhieãm khaùc.
- Caùc gieáng khoan caàn phaûi cung caáp nhöõng taøi lieäu veà ñieàu kieän ñòa chaát –
ñòa chaát thuûy vaên cuûa khu vöïc nghieân cöùu. Ñieàu naøy ñoøi hoûi tieán haønh
quan traéc ñòa chaát thuûy vaên vaø ghi cheùp chi tieát veà coâng taùc khoan.

40
 CHÖÔNG II

Caáu truùc thoâng duïng cuûa moät gieáng khoan khai thaùc:

6m

100  300mm

Hình 20
41
• Quan traéc nhaèm phaùt hieän caùc taàng chöùa nöôùc, nghieân cöùu ñieàu kieän phaân
boá cuûa chuùng, thaønh phaàn, beà daøy, möùc ñoä giaøu nöôùc, tính chaát thaám, thaønh
phaàn hoùa hoïc nöôùc vaø caùc ñaëc ñieåm khaùc … Khi khoan nhöõng gieáng thaêm doø
saâu, caùc taàng chöùa nöôùc ñöôïc thöû nghieäm nhôø caùc thí nghieäm caùc daïng khaùc
nhau. Trong thöïc teá thöôøng söû duïng karota gieáng khoan ñeå xaùc ñònh ranh
giôùi caùc taàng chöùa nöôùc tôùi ñoä saâu 2000m …
 CHÖÔNG II

Độ hạ thấp tối đa cuûa moät gieáng khoan khai thaùc:

43
 CHÖÔNG II

Hình 21. Beä ñaët maùy bôm vaø ñaàu mieäng gieáng

44
 CHÖÔNG II

Moät soá loaïi gieáng khoan khai thaùc khaùc:

Kiểu 1, 2 và 3
45
 CHÖÔNG II

Moät soá loaïi gieáng khoan khai thaùc khaùc:

Kiểu 4, 5 và 6
46
 CHÖÔNG II

Moät soá loaïi gieáng khoan khai thaùc khaùc:

Kiểu 7, 8 và 9
47
 CHÖÔNG II

Moät soá loaïi gieáng khoan khai thaùc khaùc:

Kiểu 10 và 11
48
• Giếng có áp
2km( H e − hg ) 2,73kmSg
• Giếng không áp Q = R
=
R
ln lg
rg rg

k ( H e2 − hg2 ) (2 H e − S g ) S g
Q= = 1,366k
R R
ln lg
rg rg

R = 2S kH R = 10S k
• Thaønh phaàn khoái saïn soûi ñoå moät lôùp ñöôïc xaùc ñònh theo quan heä sau:

D
• Vôùi D50 – Ñöôøng kính haït maø trong50khoá= 8i soû
 12i saïn ñoå chieám 50% khoái löôïng; d50
– töông töï nhö vaäy trong ñaát ñaù chöù
d 50a nöôùc.
• Beà daøy khoái saïn soûi ñoå moät lôùp caàn phaûi khoâng döôùi 50mm. Thaønh phaàn khoái
saïn soûi ñoå vaø kích thöôùc loã roãng thoâng nöôùc cuûa oáng loïc do ñöôïc xaùc ñònh theo
quan heä do ≤ (1,5÷4)d50. Theå tích khoái saïn soûi ñoå coù theå tính theo coâng thöùc
sau:

 ( D 2 − d 2 )(l1 + l2 + l3 )
V = + 15  25%
4
• Vôùi D – ñöôøng kính trong cuûa oáng choáng; d – ñöôøng kính ngoaøi cuûa oáng loïc; l1
– chieàu daøi oáng laéng; l2 – chieàu daøi phaàn hoaït ñoäng cuûa oáng loïc; l3 – phaàn treân
oáng loïc (5 – 10m phía treân ñaàu noái töø oáng loïc vaøo oáng choáng).
• Khi khoan baèng phöông phaùp khoan xoay giaù trò khoaûng hôû giöõa thaønh gieáng
vaø maêng soâng cuûa oáng choáng (đoạn ống có ren trong để nối 2 ống chống lại với
nhau) phaûi ñaït 25 – 50mm.

• - Khoảng hở giöõa choøong khoan vaø ñöôøng kính ngoaøi cuûa coät oáng choáng –
khoâng döôùi 100mm. VD: ñeå thaû oáng choáng ñöôøng kính 219mm, gieáng khoan
caàn ñöôïc khoan baèng choøong khoan ñöôøng kính tối thiểu là 319mm. Ñeå söû
duïng caùc oáng choáng toát hôn, caùc ñaàu oáng caàn phaûi ñöôïc maøi vaùt caïnh.
 CHÖÔNG II

Một số sai sót khi thiết kế giếng

Không nắm rõ địa tầng lỗ khoan

Không đánh giá đúng mức độ hạ thấp nước trong khu vực
Sử dụng vật liệu không phù hợp: lưới lọc, sỏi lọc, ximang trám, dung dịch
khoan,…
Sử dụng thiết bị không phù hợp: máy bơm, máy khoan

53
 CHÖÔNG II

2.2 Quan traéc ñòa chaát thuûy vaên trong quaù trình khoan
Trong quaù trình khoan caùc loã khoan ñòa chaát thuûy vaên caàn tieán haønh haøng
loaït caùc quan traéc, nghieân cöùu, ghi cheùp,... cho pheùp xaùc ñònh chieàu saâu
phaân boá caùc taàng chöùa nöôùc khoan qua, söï thay ñoåi tính chaát nöùt neû, ñoä haït
theo chieàu saâu, chieàu saâu ñaët oáng loïc. Nhöõng keát quaû quan traéc treân laø cô sôû
ñeå hieäu chænh laïi caáu truùc loã khoan hôïp lyù, phuï vuï muïc ñích ñaõ ñeà ra cuûa loã
khoan. Caùc daïng coâng taùc quan traéc ñòa chaát thuûy vaên trong quaù trình khoan
goàm:

- Theo doõi toác ñoä khoan, caùc söï coá kyõ thuaät;
- Quan traéc söï tieâu hao dung dòch khoan;
- Laáy vaø nghieân cöùu maãu loõi khoan, muøn khoan;
- Quan traéc möïc nöôùc xuaát hieän vaø möïc nöôùc oån ñònh.

54
 CHÖÔNG II

2.3 Caùc daïng oáng loïc vaø thieát keá heä thoáng oáng loïc

Laø moät boä phaän quan troïng trong caáu truùc cuûa loã khoan ñòa chaát thuûy vaên.
Coù taùc duïng giöõ cho thaønh loã khoan khoûi saäp lôû, ñoàng thôøi ñaûm baûo moät löôïng
nöôùc ñaày ñuû, khoâng chöùa nhöõng haït ñaát ñaù chaûy vaøo loã khoan.
Coù nhieàu kieåu oáng loïc vaø chuùng coù theå ñöôïc cheá taïo töø nhieàu loaïi vaät lieäu
khaùc nhau nhöng ñeàu phaûi ñaûm baûo thoûa maõn caùc ñieàu kieän sau:
- Beà maët oáng loïc phaûi ñaûm baûo löôïng nöôùc yeâu caàu chaûy vaøo loã khoan vôùi
toác ñoä nhoû vaø söùc caûn thuûy löïc nhoû nhaát.
- Khoâng bò phaù huûy do aên moøn hoaëc khoâng bò laáp kín, phaûi coù khaû naêng söû
duïng laâu daøi trong thôøi gian khai thaùc. OÁng loïc phaûi ñöôïc cheá taïo töø
nhöõng vaät lieäu choáng aên moøn, vaø cuõng khoâng ñöôïc laøm xaáu chaát löôïng
nöôùc.

55
 CHÖÔNG II

2.3.1 Caùc daïng oáng loïc

a. OÁng loïc traàn

Ñöôïc cheá taïo töø oáng theùp hoaëc oáng nhöïa,
loã ñuïc coù theå laø hình troøn hoaëc daïng khe
(hình 22, 23). Söï boá trí loã ñuïc treân oáng loïc
coù theå laø baát kyø hoaëc saép xeáp theo daïng
baøn côø. Toång dieän tích loã ñuïc treân oáng loïc
thöôøng chieám töø 20 – 30% dieän tích beà
maët oáng loïc thì ñöôïc xem laø toái öu nhaát.
Ñöôøng kính vaø khoaûng caùch cuûa loã ñuïc
thöôøng ñöôïc tra theo baûng (baûng 1)

Hình 22. OÁng loïc

traàn ñuïc loã
56
 CHÖÔNG II

Baûng 1. Ñöôøng kính vaø khoaûng caùch

giöõa caùc loã ñuïc cuûa oáng loïc traàn Trong ñoù:
D d a b n N k,% D: Ñöôøng kính oáng laøm oáng loïc, mm
89 12 23 15 12 780 32 d: Ñöôøng kính loã ñuïc, mm
a: Khoaûng caùch giöõa taâm caùc loã ñuïc
114 16 25 22 14 635 34,9
theo chieàu ngang, mm
168 18 29 25 18 720 33,8 b: Khoaûng caùch giöõa taâm caùc loã ñuïc
219 20 34 31 20 640 29,2 theo chieàu thaúng ñöùng, mm

273 20 36 31 24 768 27,5 n: Soá löôïng loã theo chieàu ngang

N: Soá löôïng loã treân 1m chieàu daøi oáng
325 22 41 33 25 750 28,5
k: Soá phaàn traêm dieän tích loã hoång cuûa
377 22 39 33 30 900 29,5 oáng loïc
57
 CHÖÔNG II

Ñoái vôùi oáng loïc ñuïc loã daïng khe thì kích thöôùc khe hôû ñöôïc laáy nhö sau:
- Khi taàng chöùa nöôùc laø ñaù nöûa cöùng, khoâng oån ñònh, chieàu roäng khe
a= 10 ÷ 15mm, chieàu daøi khe l = 150 ÷ 250mm;
- Khi taàng chöùa nöôùc laø cuoäi soûi thì a = 2,5 ÷ 5mm, l = 50 ÷ 200mm;
- Trong caû 2 tröôøng hôïp, khoaûng caùch giöõa caùc khe theo phöông
ngang ñöôïc laáy baèng 10 laàn chieàu roäng cuûa khe, khoaûng caùch giöõa
caùc ñaàu khe theo phöông thaúng ñöùng laáy khoaûng 10 ÷ 20mm.

58
 CHÖÔNG II

Hình 23. OÁng loïc traàn ñuïc loã daïng khe

59
 CHÖÔNG II

b. OÁng loïc khung quaán daây

Ñöôïc cheá taïo töø nhöõng thanh theùp, beân
ngoaøi cuøng ñöôïc quaán baèng nhöõng sôïi daây
coù ñöôøng kính töø 1 ñeán 3mm böôùc quaán töø
1 ñeán 3mm (hình 24, 25, 26).

Hình 24. Khung oáng loïc laøm

töø caùc thanh theùp vaø ñöôïc
quaán daây xung quanh

60
 CHÖÔNG II

Hình 25. Khung oáng loïc laøm töø caùc thanh theùp vaø
ñöôïc quaán daây hình thang hay tam giaùc xung quanh,
taïo thaønh khe hôû lieân tuïc
61
 CHÖÔNG II

Hình 26. Hình dạng của caùc loại khe hở ống lọc kiểu lieân tục

62
 CHÖÔNG II

c. OÁng loïc maïng löôùi

Ñöôïc cheá taïo gioáng nhö oáng loïc quaán daây nhöng beân ngoaøi lôùp daây quaán
ñöôïc boïc theâm moät maøng löôùi. Löôùi naøy coù theå ñöôïc laøm baèng theùp, ñoàng,
inox hay chaát deûo toång hôïp (hình 27).

63
 CHÖÔNG II

Hình 27. oáng loïc maïng

löôùi vaø caùc kieåu maïng
löôùi

64
 CHÖÔNG II

d. OÁng loïc cuoäi soûi

Hình 28. OÁng loïc cuoäi soûi

65
 CHÖÔNG II

Chaát löôïng loaïi oáng loïc naøy phuï thuoäc vaøo:

- Kích thöôùc soûi
- Chieàu daøy lôùp soûi
- Chieàu cao lôùp soûi
- Caùc tính toaùn caàn thieát

66
 CHÖÔNG II

Hình 29. Soûi loïc

67
 CHÖÔNG II

Hình 30. Lôùp soûi loïc boïc xung quanh oáng loïc taïo thaønh taàng loïc ngöôïc
68
 CHÖÔNG II

e. OÁng loïc inox

Hình 31. OÁng loïc inox cuûa haõng Jonhson 69

 CHÖÔNG II

f. OÁng loïc töï nhieân (loã khoan khoâng oáng loïc)

Hình 32. Loã khoan coù oáng loïc töï nhieân

1. Ñaù voâi nöùt neû chöùa nöôùc
2. Seùt, aù seùt laãn saïn
3. OÁng choáng
4. Thaønh loã khoan töï nhieân laøm oáng loïc

70
 CHÖÔNG II

2.3.2 Tính toaùn caùc thoâng soá cô baûn cuûa oáng loïc
Caùc kieåu, caáu truùc cuûa oáng loïc, loaïi vaät lieäu, kích thöôùc loã loïc vaø loaïi löôùi
quaán ñöôïc quyeát ñònh tuøy theo tính chaát cuûa ñaát ñaù caáu thaønh caùc taàng chöùa
nöôùc vaø tính aên moøn cuûa nöôùc. Ngoaøi ra, chieàu daøi vaø ñöôøng kính oáng loïc laø
hai thoâng soá cô baûn coù quan heä maät thieát vôùi nhau vaø quyeát ñònh khaû naêng
thu nöôùc cuûa loã khoan.
Quan heä giöõa chieàu daøi vaø ñöôøng kính oáng loïc ñöôïc theå hieän baèng coâng
thöùc cuûa Abramov:
l = a Q/d
Trong ñoù:
l: chieàu daøi oáng loïc, m
Q: löu löôïng loã khoan thieát keá, m3/h
d: ñöôøng kính oáng loïc, mm
a: heä soá phuï thuoäc vaøo thaønh phaàn ñaát ñaù, laáy theo baûng 2
71
 CHÖÔNG II

Baûng 2. Giaù trò cuûa a theo thaønh phaàn ñaát ñaù

Ñaëc tính cuûa ñaát ñaù chöùa nöôùc a

Caùt haït nhoû vôùi heä soá thaám K = 2 - 5m/ng 90
Caùt haït vöøa vôùi K = 5 - 15m/ng 60
Caùt haït thoâ vôùi K = 15 - 30m/ng 50
Cuoäi soûi vôùi K = 30 - 70m/ng 30

72
 CHÖÔNG II

Ñeå xaùc ñònh chieàu daøi cuõng nhö ñöôøng kính oáng loïc, chuùng ta caàn xem xeùt
caùc tröôøng hôïp sau:
- Khi taàng chöùa nöôùc coù chieàu daøy khoâng lôùn (khoaûng döôùi 20m), loã khoan
thöôøng ñöôïc keát caáu hoaøn chænh. Khi ñoù l = m (chieàu daøy taàng chöùa nöôùc),
töø ñoù coù theå tính ñöôïc ñöôøng kính toái thieåu phaàn thu nöôùc cuûa loã khoan.
- Khi taàng chöùa nöôùc coù chieàu daøy lôùn, voâ haïn thì caàn phaûi xaùc ñònh ñöôøng
kính toái thieåu cuûa phaàn thu nöôùc loã khoan. Caên cöù vaøo ñöôøng kính cuûa maùy
bôm hay kích thöôùc thieát bò huùt nöôùc döï kieán ñeå choïn ñöôøng kính oáng loïc,
töø ñoù tính ñöôïc chieàu daøi caàn thieát cuûa oáng loïc.

73
 CHÖÔNG II

Baøi taäp aùp duïng

Xaùc ñònh chieàu daøi oáng loïc caàn thieát ñeå laép ñaët cho moät gieáng coù ñöôøng
kính ống chống là 125mm sao cho ñaït löu löôïng 30 m3/h. Taàng chöùa nöôùc
coù beà daøy 25m ñöôïc caáu taïo töø caùt haït thoâ. Bieát ñöôøng kính oáng choáng vaø
oáng loïc ñöôïc thieát keá nhö nhau.

74
 CHÖÔNG II

Ñaùp aùn:

l = aQ/d = 50x30/125 = 12m

75
 CHÖÔNG II

2.4 Maùy bôm vaø thieát bò huùt nöôùc

Thieát bò bôm neùn khí:

Sô ñoà caáu taïo vaø laép raùp thieát bò

bôm neùn khí:
a - sô ñoà maéc song song
b - sô ñoà maéc ñoàng taâm (oáng daãn
khí trong oáng nöôùc)
c - sô ñoà maéc ñoàng taâm (oáng daãn
nöôùc trong oáng daãn khí)

Hình 33. Sô ñoà caáu taïo vaø laép raùp thieát bò

bôm neùn khí

76
 CHÖÔNG II
2.4 Maùy bôm vaø thieát bò huùt nöôùc
Thieát bò bôm neùn khí coù caáu taïo raát ñôn giaûn vaø cho pheùp laøm vieäc lieân tuïc.
Toaøn boä thieát bò bôm neùn khí bao goàm maùy neùn khí, oáng daãn khí, oáng daãn
nöôùc vaø boä phaän hoãn hôïp (hình 33).

OÁng daãn khí (ñaàu döôùi coù gaén boä phaän hoãn hôïp) vaø oáng daãn nöôùc ñöôïc laép
ñaët trong loã khoan theo moät trong nhöõng sô ñoà treân hình 33.

Öu ñieåm của thieát bò bôm neùn khí laø huùt nöôùc coù theå huùt ñöôïc töø caùc gieáng
coù möïc nöôùc tónh lôùn. Thieát bò bôm neùn khí laøm vieäc döïa treân nguyeân lyù bình
thoâng nhau chöùa hai chaát loûng coù tyû troïng khaùc nhau, chaát loûng coù tyû troïng
nhoû hôn (hoãn hôïp khí - nöôùc) naèm cao hôn chaát loûng coù tyû troïng lôùn (nöôùc
trong loã khoan ).

77
 CHÖÔNG II
2.4 Maùy bôm vaø thieát bò huùt nöôùc
Nhöôïc ñieåm cuûa vieäc söû duïng thieát bò bôm neùn khí laø löôïng nöôùc ra khoâng
ñeàu, möïc nöôùc trong loã khoan dao ñoäng maïnh, khoù xaùc ñònh chính xaùc. Ñeå
ñaûm baûo löôïng nöôùc yeâu caàu huùt ra hoaëc chieàu saâu haï thaáp möïc nöôùc döï
kieán baèng thieát bò bôm neùn khí, caàn phaûi tieán haønh tính toaùn caùc thoâng soá
ñaëc tröng cuûa phöông phap bôm naøy vaø maùy neùn khí khi laøm vieäc. Ñeå tính
toaùn, caàn giaû thieát veà vò trí möïc nöôùc tónh, möïc nöôùc ñoäng trong loã khoan,
löu löôïng loã khoan thieát keá.

78
 CHÖÔNG II
2.4 Maùy bôm vaø thieát bò huùt nöôùc

Treân cô sôû nhöõng giaù trò giaû thieát ñoù, tieán haønh tính toaùn caùc thoâng soá nhö
aùp löïc laøm vieäc cuûa khí neùn, löu löôïng khí neùn, ñöôøng kính caùc oáng daãn khí
vaø oáng daãn nöôùc, choïn maùy neùn khí phuø hôïp vôùi sô ñoà thieát keá ñaõ choïn.
Trình töï tính toaùn goàm:

+ Xaùc ñònh chieàu saâu ngaäp cuûa boä phaän hoãn hôïp döôùi möïc nöôùc ñoäng

h = k. h1; (m)
•Trong đó: k laø heä soá ngaäp, thoâng thöôøng ñöôïc laáy töø 1,5 ñeán 3 tuøy thuoäc
vaøo ñoä saâu möïc nöôùc ñoäng trong loã khoan (h1). Theo kinh nghieäm thöïc teá,
neáu döï kieán ñoä saâu möïc nöôùc ñoäng khoaûng 15 - 20m thì choïn k trong
khoaûng töø 1,7 ñeán 3. Khi möïc nöôùc ñoäng lôùn hôn 20m thì neân laáy k baèng
1,5.

79
 Maùy bôm vaø thieát bò huùt nöôùc

•+ Xaùc ñònh löu löôïng ñôn vò cuûa khí neùn

h1
qo =
h (k − 1) + 10
23n lg 1
•trong đó: n - heä soá laøm vieäc höõu hieäu 10
cuûa thieát bò bôm neùn khí, laáy
baèng 0,25 - 0,3
•+ Xaùc ñònh löu löôïng khí caàn thieát ñeå naâng toaøn boä löu löôïng nöôùc thieát
keá huùt nöôùc
Qk = Q. qo. n, m3/s
•trong đó: Q - Löu löôïng loã khoan thieát keá, m3/s
•n - heä soá toån thaát khí neùn trong ñöôøng oáng, n = 1 - 2
 Maùy bôm vaø thieát bò huùt nöôùc

+ Xaùc ñònh aùp löïc khôûi ñoäng cuûa khí neùn

Po = 0,1 (k. h1 - ho + 2), kg/cm2
• + Xaùc ñònh aùp löïc coâng taùc cuûa khí neùn
P = 0,1 [h1 (k-1) + 5], kg/cm2
• + Xaùc ñònh löu löôïng hoãn hôïp (khí + nöôùc) tröïc tieáp beân treân boä phaän hoãn
hôïp

• m3/s

Qk
q1 = Q +
( P − 1)
 Maùy bôm vaø thieát bò huùt nöôùc
• + Xaùc ñònh löu löôïng hoãn hôïp taïi taâm traøn
• q2 = Q + Q, m3/s
• + Xaùc ñònh tieát dieän caàn thieát cuûa oáng dẫn nöôùc
• - Taïi vò trí hoãn hôïp:W1 = q1/v1 m2
• - Taïi taâm traøn: W2 = q2/v2 m2
• Trong ñoù: v1, v2 laø vaän toác cuûa hoãn hôïp khí + nöôùc taïi vò trí hoãn hôïp
vaø taïi taâm traøn phuï thuoäc vaøo chieàu saâu möïc nöôùc ñoäng vaø coù theå laáy
gaàn ñuùng theo baûng sau:
 Maùy bôm vaø thieát bò huùt nöôùc
Baûng. Vaän toác hoãn hôïp khí nöôùc
Chieàu saâu möïc nöôùc 20 40 60
ñoäng (h1), m
v1, m/s 1,80 2,70 3,60
v2, m/s 6 7-8 9 - 10
+ Xaùc ñònh ñöôøng kính trong cuûa oáng daãn nöôùc:
4W
-Khi hai oáng boá trí theo sô ñoà song song: d=


4W +  ( d12 − d 22 )
- Khi hai oáng boá trí theo sô ñoà ñoàng taâm: d =
Trong ñoù: 
d1: ñöôøng kính ngoaøi oáng daãn khí phuï thuoäc löu löôïng khí
d2: ñöôøng kính ngoaøi oáng ño möïc nöôùc, laáy baèng 17 - 21mm
W: tieát dieän cuûa oáng daãn nöôùc: Wk=0,5Qk, m3/s
 Maùy bôm vaø thieát bò huùt nöôùc

Baûng 4. Ñöôøng kính oáng daãn khí

QK (Am/giôø) d1 (mm) QK (m/giôø) d1 (mm)
10 - 30 15 - 20 201 - 400 40 - 50
34 - 59 20 - 25 401 - 700 50 - 70
60 - 100 25 - 32 701 - 1000 70 - 80
101 - 200 32 - 40 1001 - 1600 80 - 100

+ Xaùc ñònh aùp löïc laøm vieäc cuûa maùy neùn khí:

Pk = P +  P*, kg/cm2

ÔÛ ñaây  P* laø toång toån thaát aùp löïc trong ñöôøng oáng daãn khí töø maùy neùn khí
ñeán loã khoan, coù theå laáy trung bình P* = 0,5kg/cm2.
 Maùy bôm vaø thieát bò huùt nöôùc

+ Xaùc ñònh heä soá hoaït ñoäng höõu hieäu

cuûa maùy neùn khí:
Qh
n = 1000
1,36 N D .75
Neáu caùc thoâng soá choïn hôïp lyù thì n ñaït
20 - 30%.

Hình 34. Caáu taïo cuûa boä phaän hoãn hôïp: a). Khi maéc ñoàng taâm; b). Khi maéc song song
 Maùy bôm vaø thieát bò huùt nöôùc
Maùy bôm ly taâm truïc ngang
•Maùy bôm ly taâm ñöôïc söû duïng roäng raõi vì caáu taïo ñôn giaûn vaø deã söû duïng.
Ngöôøi ta söû duïng chuùng ñeå bôm nöôùc trong caùc loã khoan coù caáu truùc vaø
möïc nöôùc ñoäng thoûa maõn caùc ñaëc tính kyõ thuaät cuûa maùy bôm (6-7m).
Nguyeân taùc hoaït ñoäng cuûa maùy bôm ly taâm ñuôïc theå hieän treân hình 35.

Hình 35. Sô ñoà coâng taùc cuûa maùy bôm

ly taâm
1. Baùnh xe coâng taùc
2. Thaân maùy bôm
3. oáng huùt
4. ñöôøng oáng xaû
5. cöûa van
6. van ngöôïc
7. löôùi loïc
 Maùy bôm vaø thieát bò huùt nöôùc
• Nhaø maùy saûn xuaát maùy bôm thöôøng ñaûm baûo chieàu cao huùt chaân khoâng cho
pheùp Hcp khi löu löôïng Q m3/h xaùc ñònh vaø khi soá voøng quay n cuûa maùy bôm
ñoái vôùi nöôùc coù nhieät ñoä 20oC vaø aùp suaát khí quyeån baèng 10m coät nöôùc. Neáu
maùy bôm ñöôïc duøng coù thoâng soá khaùc ñi so vôùi caùc ñaëc tính keå treân, khi soá
voøng quay laø n1 thì chieàu cao huùt cho pheùp môùi H1cp ñöôïc tính döïa vaøo bieåu
thöùc sau: 2
 n1 
H cp
1 = 10 − (10 − H )  
cp

n
• Chieàu cao huùt khi ñoù thoûa maõn löu löôïng huùt:

n1
Q1 = Q
n
2
• vaø aùp löïc huùt:  n1 
H1 = H  
n
 Maùy bôm vaø thieát bò huùt nöôùc

•Khi laép ñaët maùy bôm ôû nôi coù aùp suaát khí quyeån khaùc 10m coät nöôùc, khi nöôùc coù nhieät ñoä
khaùc 20o thì ñaïi löôïng Hcp cuõng ñöôïc tính khaùc ñi theo coâng thöùc:

•Trong ñoù Ha - aùp suaát khí quyeån ñöôïc laáy theo baûng sau:
1000  1000 
H1cp = H a − (10 − H cp ) −  hp − 0, 24 
   

Baûng 5. Aùp suaát khí quyeån theo chiều cao so với mực nước biển
Chieàu cao so vôùi
0 100 200 300 400 500 700 1000 1500 2000
möïc nöôùc bieån (m)

Ha (m coät nöôùc) 10,3 10,2 10,1 10 9,8 9,7 9,5 9,2 8,6 8,4
 Maùy bôm vaø thieát bò huùt nöôùc

hp - aùp suaát hôi nöôùc baõo hoøa ñöôïc laáy theo baûng sau:

Baûng 6. aùp suaát hôi nöôùc baõo hoøa theo nhiệt độ của nước

Nhieät ñoä nöôùc (oC) 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

hp (m coät nöôùc) 0,12 0,24 0,43 0,75 1,25 2,02 3,17 4,82 7,14 10,3

: dung trọng của nước, ñöôïc laáy trong khoaûng töø 0,958 ÷1.0 kg/cm3
 Maùy bôm vaø thieát bò huùt nöôùc

Sô ñoà caáu taïo vaø laép raùp maùy bôm

ly taâm truïc ngang xem hình 36

Hình 36. Sô ñoà caáu taïo vaø laép raùp maùy

bôm ly taâm truïc ngang
1. Maùy bôm
2. Ñoäng cô ñieän
3. oáng huùt
4. Van
5. aùp keá
6. Voøi huùt
 Maùy bôm vaø thieát bò huùt nöôùc

Maùy bôm ly taâm truïc ñöùng

•Laø loaïi maùy bôm ly taâm coù ñoäng cô ñieän ñaët ngaäp trong nöôùc hoaëc treân
maët ñaát. Ñaëc ñieäm cuûa chuùng laø löu löôïng lôùn vaø oån ñònh coù theå khai thaùc
ñöôïc trong nhöõng loã khoan coù chieàu saâu möïc nöôùc ñoäng lôùn. Tuy nhieân,
yeâu caàu gieáng trong tröôøng hôïp naøy phaûi thaúng ñöùng, nöôùc trong, haøm
löôïng caùt khoâng quaù 0,01%. Sô ñoà caáu taïo vaø laép raùp xem hình 2. 19.

•Khi choïn loaïi maùy bôm naøy caàn chuù yù chieàu cao ñaåy cuûa maùy bôm, löu
löôïng huùt, ñöôøng kính cuûa boä phaän huùt, soá löôïng guoàng vaø coâng suaát cuûa
ñoäng cô ñieän.
 Maùy bôm vaø thieát bò huùt nöôùc

Hình 37. Sô ñoà caáu taïo vaø laép raùp

maùy bôm ly taâm truïc ñöùng
Maùy bôm truïc ñöùng coù ñoäng cô ñieän
ñaët treân maët ñaát
Maùy bôm coù ñoäng cô ñieän ñaët chìm
trong nöôùc
1. Maùy bôm
2. oáng daãn nöôùc
3. baùnh xe coá ñònh
4. Thaân maùy
5. Ñoäng cô ñieän
6. Van
7. aùp keá
Maùy bôm vaø thieát bò huùt nöôùc

MAÙY BÔM ÑIEÄN CHÌM

Hình 38. Cấu tạo máy bơm điện chìm

 HIEÄU SUAÁT GIEÁNG KHOAN (WELL EFFICIENCY)

• KHAÙI NIEÄM:
• Naêm 1968, Mogg – nhaø ñòa chaát thuûy vaên ngöôøi Myõ ñaõ xaùc ñònh hieäu suaát
gieáng khoan (Ew) nhö laø tyû soá giöõa löu löôïng thöïc teá cuûa gieáng khoan sau 24h
huùt nöôùc lieân tuïc so vôùi tyû löu löôïng gieáng khoan cöïc ñaïi coù theå coù ñöôïc. Noù
phuï thuoäc vaøo tính chaát cuûa taàng chöùa nöôùc vaø caáu truùc gieáng khoan.

• Trong khaùi nieäm hieäu suaát gieáng khoan coù theå hieåu: bao nhieâu trong toång
soá giaù trò haï thaáp möïc nöôùc laø thuoäc veà haï thaáp thöïc teá trong taàng chöùa nöôùc
vaø bao nhieâu phaàn haï thaáp möïc nöôùc laø do caáu truùc gieáng khoan gaây ra.
 HIEÄU SUAÁT GIEÁNG KHOAN (WELL EFFICIENCY)

• Hieäu suaát gieáng khoan cao hay thaâùp phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá, nhöng
nhiøn chung coù theå goäp vaøo laøm hai nhoùm yeáu toá:

• - Caùc yeáu toá lieân quan ñeán thieát keá gieáng khoan

• - Caùc yeáu toá lieân quan ñeán keát caáu..

• Nhoùm caùc yeáu toá keát caáu bao goàm coâng ngheä khoan, vieäc söû duïng nöôùc röûa
taïo voû boïc thaám nöôùc yeáu xung quanh thaønh gieáng khoan, gaây caûn trôû nöôùc
vaän ñoäng vaøo gieáng khoan, ñaët sai vò trí oáng loïc …
 HIEÄU SUAÁT GIEÁNG KHOAN (WELL EFFICIENCY)

CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XAÙC ÑÒNH HIEÄU SUAÁT GIEÁNG KHOAN

• a) Phöông phaùp ñoà thò theo doõi dieän tích s=f(lgr) cuûa Jacob
• Trình töï xaùc ñònh hieäu suaát gieáng theo taøi lieäu huùt nöôùc chuøm baèng ñoà thò
s = lgr ñöôïc tieán haønh nhö sau:

▪ Thaønh laäp caùc bieåu ñoà theo doõi haï thaáp möïc nöôùc theo thôøi gian s - f(t)
trong taát caû caùc lỗ khoan quan trắc (LKQT).

▪ Xaùc ñònh haï thaáp möïc nöôùc trong taát caû caùc LKQT tính töø möïc nöôùc tónh
ñeán möïc nöôùc ñoäng töông öùng vôùi moät thôøi ñieåm thích hôïp (chính xaùc
nhaát laø vaøo thôøi ñieåm ñaït vôùi cheá ñoä vaän ñoäng oån ñònh).

▪ Thaønh laäp ñoà thò s = f(lgr) theo taát caû caùc LKQT.
 HIEÄU SUAÁT GIEÁNG KHOAN (WELL EFFICIENCY)

▪ Keùo daøi ñöôøng thaúng treân ñoà thò s = (lgr) tôùi baùn kính gieáng khoan
trung taâm.

▪ Giao ñieåm cuûa ñöôøng thaúng keùo daøi ñoù vôùi baùn kính gieáng khoan trung
taâm ñöôïc hieåu laø trò soá haï thaáp thöïc teá beân ngoaøi gieáng khoan. Ñeå ñaûm
baûo ñoä tin caäy cuûa tính toaùn, caàn coù loã khoan vaùch (loã khoan ñöôøng
kính nhoû) phaân boá saùt vaùch gieáng khoan trung taâm ñeå ño möïc nöôùc haï
thaáp beân ngoaøi gieáng khoan.

▪ Laáy giaù trò haï thaáp beân ngoaøi gieáng khoan chia cho haï thaáp möïc nöôùc
ño ñöôïc trong gieáng khoan trung taâm.

▪ Giaù trò nhaän ñöôïc chính laø hieäu suaát gieáng khoan Ew
 HIEÄU SUAÁT GIEÁNG KHOAN (WELL EFFICIENCY)

Độ hạ thấp mực nước trong giếng khoan

Hình 39

• Ví duï: theo taøi lieäu huùt nöôùc chuùng ta veõ ñöôïc ñoà thò theo doõi dieän tích. Haï
thaáp möïc nước kế ngoài giếng khoan trung tâm là 8.0; haï thaáp möïc nöôùc
thöïc teá ño ñöôïc trong gieáng khoan laø 8,8m. Vaäy hieäu suaát gieáng khoan tính
ñöôïc laø Ew= 8,0/8,8=91%.
 HIEÄU SUAÁT GIEÁNG KHOAN (WELL EFFICIENCY)

• b) Phöông phaùp mogg

• Theo quan nieäm cuûa Mogg, hieäu suaát gieáng khoan chính laø tyû soá giöõa löu
löôïng thöïc teá cuûa gieáng khoan theo taøi lieäu huùt nöôùc vaø tyû löu löôïng lyù
thuyeát cuûa gieáng khoan.
qtt
Ew =
qlyt
•trong ñoù:
• qlyt - tyû löu löôïng lyù thuyeát cuûa gieáng khoan .
• qtt – tyû löu löôïng thöïc teá cuûa gieáng khoan theo taøi lieäu huùt nöôùc TN.
• Tyû löu löôïng lyù thuyeát qlyt cuûa gieáng khoan coù theå ñöôïc tính baèng coâng
thöùc nöûa thöïc nghieäm theo phöông trình Jacob:
Q T
264Q 0,3Tt qlyt = =
S= lg 2 S 0,3Tt
T r  264 lg
r 2
 CHÖÔNG II

Qui trình thieát keá moät gieáng khoan khai thaùc

1. Thieát keá oáng khai thaùc
- Löïa choïn vaät lieäu vaø kieåu oáng choáng;
- Löïa choïn ñöôøng kính oáng khai thaùc;
- Tính toaùn chieàu saâu (chieàu daøi) cuûa ñoaïn oáng khai thaùc.
2. Thieát keá oáng loïc
- Löïa choïn loaïi oáng loïc, vaät lieäu oáng loïc;
- Tính toaùn dieän tích laøm vieäc cuûa oáng loïc.
3. Thieát keá lôùp soûi loïc
- Löïa choïn vaät lieäu laøm lôùp loïc;
- Tính toaùn, xaùc ñònh kích thöôùc soûi phuø hôïp;
- Thieát keá chieàu daøy vaø vò trí cuûa lôùp soûi loïc;

100
 CHÖÔNG II

- Soá löôïng vaø vò trí caùc voøng ñònh taâm;

- Tính toaùn löôïng soûi caàn thieát;
4. Thieát keá lôùp ñeäm caùt
5. Thieát keá traùm caùch ly
- Thieát keá chieàu daøy vaø chieàu daøi khoaûng caàn traùm;
- Löïa choïn vaät lieäu traùm;
- Tính toaùn löôïng vaät lieäu traùm caàn thieát.
6. Thieát keá ñöôøng kính vaø chieàu saâu khoan
7. Thieát keá moät soá phaàn khaùc
- Thieát keá ñoaïn oáng daãn nöôùc;
- Thieát keá oáng laéng;
- Thieát keá beä ñaët maùy bôm vaø ñaàu mieäng gieáng.

101
 CHÖÔNG II

Baøi taäp aùp duïng 1

Moät taàng chöùa nöôùc coù aùp, beà daøy laø 60m. Chieàu saâu phaân boá cuûa ñaùy
taàng chöùa laø 287m (tính töø maët ñaát). Ñaát ñaù cuûa taàng chöùa nöôùc chuû
yeáu laø caùt haït trung, thaønh phaàn haït coù d = 0.075mm chieám treân 50%.
Haõy thieát keá moät gieáng khoan khai thaùc vôùi löu löôïng 15.000m3/ngaøy.
Với a = 453418 m2/ngñ; t = 25 naêm; k = 10 m/ngñ;

102
 CHÖÔNG II

Gợi yù:

- Chieàu saâu cuûa taàng chöùa < 300m neân choïn oáng choáng laø nhöïa PVC laø
phuø hôïp nhaát;
- Q naèm trong khoaûng töø 6540 ñeán 16400 m3/ngñ neân choïn ñöôøng kính toái
öu cuûa oáng khai thaùc laø 508mm;
- S tính ñöôïc khoaûng 59.6m neân thieát keá chieàu daøi oáng khai thaùc laø 277m;
- Choïn loaïi oáng loïc laøm baèng nhöïa PVC, khe raõnh xeû;

103
 CHÖÔNG II

Các tài liệu tham khảo

Ground water and well

AWWA standard for water well

Ground water manual

Modern well design

104