แนวทางการซักประวัติเพื่อให้คำปรึกษาด้านยา

คลินิกจิตเวช
หัวข้อ
ยืนยันตัวตน
การแพ้ยา
โรคประจำตัว/โรคร่วม (เพศหญิง สอบถามการตั้งครรภ์)
สอบถามการใช้ยาอื่นๆ/สมุนไพร/อาหารเสริม
สอบถามพฤติกรรมการดื่มสุรา สูบบุหรี่ และการใช้สารเสพติด
รายใหม่
ให้ความรู้เรื่องโรค
- โรคจิตเภท เป็นโรคที่เกิดจากความผิดปกติของสมอง เกี่ยวกับแสดงออกทางความคิด และ
พฤติกรรม ซึ่งอาการจะมีทงั้ ด้านบวก เช่น ประสาทหลอน หลงผิด พฤติกรรมผิดแปลกจากปกติ
และด้านลบ เช่น เฉยเมย ไม่ดูแลสุขภาพอนามัยส่วนตัว ขาดความสนใจในการเข้าสังคม เป็นต้น
- โรคไบโพลาร์หรือโรคอารมณ์สองขั้ว เกิดได้จากความผิดปกติของสารสื่อประสาทในสมองซึ่งทำ
ให้ผู้ป่วยมีลักษณะอารมณ์เปลี่ยนแปลงไปมาระหว่างอารมณ์ซมึ เศร้าสลับกับอารมณ์ดีมากกว่าปกติ
- โรคซึมเศร้า เป็นโรคที่เกิดจากความผิดปกติของสารสื่อประสาทในสมอง ทำให้ผู้ป่วยมีอารมณ์
ซึมเศร้า ท้อแท้ อารมณ์ความคิดเปลี่ยนแปลงไป ซึ่งไม่สามารถหายเองได้เหมือนอารมณ์เศร้าของ
คนทั่วไป จึงจำเป็นต้องได้รับการดูแลรักษาเพื่อให้อาการดีขึ้น
อธิบายชื่อยา ข้อบ่งใช้ และวิธีการรับประทานทานยา
อธิบายอาการไม่พึงประสงค์หรือความผิดปกติจากการใช้ยาที่อาจเกิดขึ้นได้
- อาการรุนแรงที่ต้องรีบกลับมาพบแพทย์ (แพ้ยา) เช่น ผื่นผิวหนังรุนแรง แผลบริเวณเยื่อเมือก แน่น
หน้าอก หายใจไม่สะดวก
- อาการไม่พึงประสงค์จากยาที่อาจเกิดขึ้น เช่น
1. กลุ่มยารักษาโรคจิตเภท ได้แก่ Chlorpromazine, Fluphenazine, Haloperidol, Perphenazine,
Clozapine, Olanzapine, Risperidone
- อาการในกลุ่ม EPS เช่น กล้ามเนื้อเกร็งกระตุก ลิ้นแข็ง พูดหรือกลืนลำบาก เดินตัวเกร็ง
เคลื่อนไหวช้า แขนขาสั่นขณะพัก
- อาการอื่นๆ ยาจิตเภทกลุ่มเก่า เช่น ความดันต่ำขณะเปลี่ยนท่า ง่วงนอน
ยาจิตเภทกลุ่มใหม่ เช่น ปากแห้งคอแห้ง ความดันต่ำ ง่วงนอน น้ำหนักเพิ่ม
- **Clozapine** เช่น ง่วงซึม น้ำลายไหลมาก ท้องผูก หัวใจเต้นเร็ว น้ำหนักขึ้น ปัสสาวะรดที่นอน
เม็ดเลือดขาวต่ำ ซึ่งให้สังเกอาการแสดงของการติดเชื้อ ได้แก่ มีไข้ เจ็บคอ หนาวสั่น
ปวดแสบปัสสาวะ
2. กลุ่มยารักษาโรคไบโพลาร์ ได้แก่ Lithium, Sodium Valproate, Carbamazepine
 - Lithium เช่น มือสั่น คลื่นไส้ ท้องเสีย กระหายน้ำ ปัสสาวะมาก น้ำหนักเพิ่มขึ้น
- Sodium Valproate เช่น ง่วงซึม (พบบ่อยในช่วงแรก) มือสั่น คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร
แน่นท้อง น้ำหนักเพิ่มขึ้น ผมร่วง
- Carbamazepine เช่น มึนงง ง่วงนอน เวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน (พบในช่วงแรก) อาการแพ้ยา
เช่น ผื่นแพ้ยารุนแรง แผลที่บริเวณเยื่อเมือก แน่นหน้าอก หายใจไม่ออก
3. กลุ่มยารักษาอาการซึมเศร้า
- กลุ่ม SSRIs (Fluoxetine, Sertraline) เช่น วิตกกังวล กระสับกระส่าย นอนไม่หลับ คลื่นไส้
อาเจียน ความบกพร่องทางเพศ น้ำหนักลด
- กลุ่ม TCA (Amitriptyline, Nortriptyline) เช่น น้ำหนักเพิ่มขึน้ ง่วงซึม
- Trazodone เช่น ง่วงนอน น้ำหนักเพิ่ม อวัยวะเพศแข็งตัวค้าง
- Mianserin เช่น น้ำหนักเพิ่มขึ้น ง่วงนอน
ข้อปฏิบัติกรณีลืมทานยา
- ให้ทานยาทันทีที่นึกขึ้นได้และทานครั้งต่อไปตามปกติแต่ถ้านึกขึ้นได้ในระยะเวลาที่ใกล้กับเวลาของ
การทานยาครั้งถัดไป ให้ทานครั้งต่อไปได้เลยโดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่า
แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรให้ทราบทุกครั้งที่ไปขอรับบริการว่ากำลังรับประทานยานี้
แนะนำการดูแลตนเองเพื่อให้สุขภาพแข็งแรง เช่น ออกกำลังกาย กินอาหารที่มีประโยชน์
พักผ่อนให้เพียงพอ เลิกดืม่ สุรา เลิกสูบบุหรี่ เลิกใช้สารเสพติด
รายเดิม
ทวนสอบวิธีการใช้ยา
สอบถามความร่วมมือในการใช้ยา (ลืมทาน/ขาดยา/ยาหมดก่อน)
สอบถามอาการของผู้ป่วยดีขึ้นหรือไม่ (ยาช่วยบรรเทาอาการของผู้ป่วยหรือไม่)
สอบถามอาการไม่พึงประสงค์หรือความผิดปกติจากการใช้ยาที่อาจเกิดขึ้นได้
1. กลุ่มยารักษาโรคจิตเภท ได้แก่ Chlorpromazine, Fluphenazine, Haloperidol, Perphenazine,
Clozapine, Olanzapine, Risperidone
- อาการในกลุ่ม EPS เช่น กล้ามเนื้อเกร็งกระตุก ลิ้นแข็ง พูดหรือกลืนลำบาก เดินตัวเกร็ง
เคลื่อนไหวช้า แขนขาสั่นขณะพัก
- อาการอื่นๆ ยาจิตเภทกลุ่มเก่า เช่น ความดันต่ำขณะเปลี่ยนท่า ง่วงนอน
ยาจิตเภทกลุ่มใหม่ เช่น ปากแห้งคอแห้ง ความดันต่ำ ง่วงนอน น้ำหนักเพิ่ม
- **Clozapine** เช่น ง่วงซึม น้ำลายไหลมาก ท้องผูก หัวใจเต้นเร็ว น้ำหนักขึ้น ปัสสาวะรดที่นอน
เม็ดเลือดขาวต่ำ ซึ่งให้สังเกอาการแสดงของการติดเชื้อ ได้แก่ มีไข้ เจ็บคอ หนาวสั่น
ปวดแสบปัสสาวะ
2. กลุ่มยารักษาโรคไบโพลาร์ ได้แก่ Lithium, Sodium Valproate, Carbamazepine
- Lithium เช่น มือสั่น คลื่นไส้ ท้องเสีย กระหายน้ำ ปัสสาวะมาก น้ำหนักเพิ่มขึ้น
 - Sodium Valproate เช่น ง่วงซึม (พบบ่อยในช่วงแรก) มือสั่น คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร
แน่นท้อง น้ำหนักเพิ่มขึ้น ผมร่วง
- Carbamazepine เช่น มึนงง ง่วงนอน เวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน (พบในช่วงแรก) อาการแพ้
ยา เช่น ผื่นแพ้ยารุนแรง แผลที่บริเวณเยื่อเมือก แน่นหน้าอก หายใจไม่ออก
3. กลุ่มยารักษาอาการซึมเศร้า
- กลุ่ม SSRIs (Fluoxetine, Sertraline) เช่น วิตกกังวล กระสับกระส่าย นอนไม่หลับ คลื่นไส้
อาเจียน ความบกพร่องทางเพศ น้ำหนักลด
- กลุ่ม TCA (Amitriptyline, Nortriptyline) เช่น น้ำหนักเพิ่มขึ้น ง่วงซึม
- Trazodone เช่น ง่วงนอน น้ำหนักเพิม่ อวัยวะเพศแข็งตัวค้าง
- Mianserin เช่น น้ำหนักเพิ่มขึ้น ง่วงนอน