Vježbe

Suglasnici (i samoglasnici) u staroslavenskome jeziku

1. Navedite značajke staroslavenskih glasova K i Ž:

prema mjestu tvorbe: K____________, Ž____________
s obzirom na mekoću: K____________, Ž____________
po zvučnosti: K____________, Ž____________

2. Znakom + označi koje osobine zadani glasovi imaju:

ĉ ń з
afrikate (slivenici)
složeni
nosni

3. Promotri primjere i dopuni rečenice:

byhъ – byšę vratьnikъ – vratьnici narêkati – naricati
otrokъ – otročę rǫka – rǫcê smêhъ – nasmisati
Promjenu stražnjojezičnih suglasnika k, g, h ispred prednjojezičnih samoglasnika ___,
___, ___, ___, ___ u prednjojezične suglasnike č, ž, š nazivamo _________
______________.
Promjenu stražnjojezičnih suglasnika k, g, h ispred prednjojezičnih samoglasnika i i ê
_____________ podrijetla u prednjojezične suglasnike c, z/з, s nazivamo __________
______________.
Promjenu suglasnika k, g, h iza prednjojezičnih samoglasnika ___, ___, ___ u c, z/з, s
zovemo __________ ______________.
Prve dvije palatalizacije su ______________, a treća je _______________.

1
4. Dopuni:
U primjerima bêgъ – bêžati, sluhъ – slušati dogodila se _____________ ____________
iako se iza glasova š i ž nalazi stražnjojezični samoglasnik a (postao od dugoga e preko
ê).

5. Imenujte i opišite glasovne promjene u sljedećim primjerima (odrediti glasovnu

okolinu u kojoj se događa promjena i prikazati cijeli postupak odvijanja promjene):

1. duhъ – duše – dusê ___________________________________

2. mrakъ – mračьnъ ___________________________________
3. gьnati – ženǫ ________________________________

4. pêsъkъ – na pêscê ___________________________________

5. vlaga – vlaзê ___________________________________
6. vlьkomь – krajemь ___________________________________
7. učenikъ – učenici ___________________________________
8. ljubiti – ljubljǫ ________________________________

9. gradъ – graždane ___________________________________

10. holdъ – hladъ ___________________________________
11. sokъ – sočьnyi – vъ socê ___________________________________
12. nositi – nošjǫ ________________________________
13. kostьi – kostii ___________________________________
14. voditi – voždь ___________________________________
15. skakati – skačǫ – skačeši___________________________________
16. bêgъ – bêžati – o bêzê ____________________________________
17. pragъ – na prazê ____________________________________
18. iskati – iĉjǫ ________________________________
19. zemi – zemli ____________________________________

2
20. drugъ – druže – druzi ____________________________________
21. sъnъ – sonъ ____________________________________
22. pastuhъ – pastusi ____________________________________
23. rǫka – rǫcê ____________________________________
24. muha – mušьka – musê ____________________________________
25. vlьkъ – vlьče – vlьcê ____________________________________
26. vъprošǫ i azъ vy – vъprošǫ i jazъ vy _________________________
27. dobrujemu – dobruemu – dobruumu – dobrumu _________________
28. ydra – vydra _________________________________________
29. večerь – večerja _________________________________________
30. izrailъ – izdrailъ _________________________________________
31. bьrati – berǫ – sъbirati ____________________________________
32. polj. kwiat – stsl. cvêtъ ____________________________________