NOLI ME TANGERE TAGPUAN

KABANATA: 13 HUDYAT NG UNOS

Sementeryo
MGA NILALAMAN Ang tagpuan na nabanggit sa kabanatang ito na
pinamagatang “Hudyat ng Unos” ay sa isang sementeryo
 TAUHAN sa bayan ng San Diego, kung saan binisita ni Crisostomo
 TAGPUAN Ibarra ang puntod ng kanyang yumaong ama na si Don
 TALASALITAAN Rafael Ibarra kasama ang kaniyang utusan.
 SULIRANIN
TALASALITAAN
 TALAKAYAN
 ARAL
Nitso - Libingan
 KANSER SA LIPUNAN Puntod - Katawan ng namatay
 SIMBOLISMO Sepulterero - Nagtatrabaaho sa sementeryo
Matanaw - Makita
MGA TAUHAN Nanlilisik - Nagagalit

Crisostomo Ibarra Ngayon na nalaman na natin ang mga tauhan, tagpuan at

Siya ang binatang nag aral sa Espanya anak ni Don Rafael mga talasalitaan. Atin namang alamin ang KWENTO sa
Ibarra nang araw na iyon ay hinahanap niya ang libingan likod ng kabanatang ito. Narito ang bidyo.
ng kanyang ama kasama ang isang utusan, Pero di nila
Makita ang libing ng ama hanggang lumapit sa kanila ang SULIRANIN
isang supulturero at nagsabing pinahukay ng isang
matabang pari na nagngangalang Padre Garote ang labi ng
Pagtapon ng bangkay ni Don Rafael Ibarra sa ilog
kanyang ama at inutos na ilipat ito sa libingan ng mga
dahil sa pagtapon ng bangkay ng ama ni crisostomo ibarra
intsik ngunit di na ito nailipat sa libingan ng mga intsik
sa ilog ay nagalit ito at sinunggaban at niyugyog niya ang
kaya itinapon na lamang ito sa lawa, labis na galita ang
tagapag libing at makikita mo rin ang kalungkutan at poot
naramdaman ni Ibarra at ng masalubong niya ang bagong
sa kanya dahil sa nangyare sa kanyang ama na si Don
kura na si Padre Irene ay galit nag alit ito sa pag aakalang
Rafael ibarra
ito ang nagpahukay sa labi ng kanyang ama pero
nagkamali siya. Dahil ayon kay padre ay si Padre Damaso
daw iyon Mga Mahahalagang Pangyayari
Pagpunta ng binatang si Ibarra sa sementeryo upang
dalawin ang kanyang yumaong ama. Ang pahirapang
Sepulterero
paghahanap ni Ibarra sa puntod ng kanyang ama na may
Ang nagsunog sa krus na inilagay sa puntod ni Don Ibarra
palatandaang krus at may nakalagay na INRI. Ang
siya din ang inutusan ng isang paring mataba na hukayin
pagtatanong ni Ibarra sa sepulturero at kanyang nalaman
ang labi ni Don Rafael Ibarra at ilipat sa libingan ng mga
na ipinahukay at ipinalipat ang katawan ng kanyang ama
intsik, ngunit di na niya iyon nagawa at ipinaanod nalang
ngunit itinapon na lamang ito sa lawa. Nagalit ang binata
sa tubig sa lawa ang labi ng ama ni Ibarra.
ng lubusan sapagkat hindi niya matanggap ang sinapit ng
ama. Ang sunggab ni Ibarra kay Padre Salvi ng ito ay
Utusan kanyang makasalubong. Ang pagpapaliwanag ni Padre
Ang kasakasama ni Ibarra sa paghahanap ng labi ng Salvi na siya ay walang alam ukol sa nangyari sa katawan
kanyang ama sa sementeryo ang sinasabi nagtusok ng ng ama ni Ibarra at tanging si Padre Damaso lamang ang
isang malaking krus sa libingan ni Don Ibarra ngunit di na nakakaalam niyon.
nila matagpuan.
PAKSA
Padre Salvi
Ang paring nasalubong nina Ibarra ang takot na takot sa
Dumating ang binatang si Ibarra sa sementeryo kasama
marahas na pagtatanong ni Ibarra tungkol sa nagyari sa
ang isang matandang utusan. Hinahanap ni Ibarra ang
kanyang ama sapagkat akala niya na si padre Salvi ang
puntod ng ama at sinabi ng utusan na si Kapitan Tiyago
pari na tinutukoy ng supulturero pero ayon kay padre salvi
ang nagpagawa ng nitso ng kanyang ama. Nilagyan ito ng
hindi kundi ang paring hinalinhan niya walang iba kundi
isang krus at tanim na bulaklak ng adelpa.
si Padre Damaso.

Padre Garote
Ang paring mataba na nag utos sa supulturero na hukayin
ang labi ni Don Ibarra at ilipat ito sa libingan ng mga
intsik ang paring ito ay walang iba kundi si Padre
Damaso.
Nakita naman ng binata ang isang sepulturero at
nagpatulong. Ito ay kanyang sinabihan ng mga
palatandaan ukol sa libingan ng kanyang ama. Ngunit
labis lamang ang gulat ng binata ng ipinagtapat nitong
tinapon niya ang katawan ni Don Rafael sa lawa dahil sa
utos ni Padre Garrote.
Nakita naman ng binata ang isang sepulturero at
nagpatulong. Ito ay kanyang sinabihan ng mga
palatandaan ukol sa libingan ng kanyang ama. Ngunit
labis lamang ang gulat ng binata ng ipinagtapat nitong
tinapon niya ang katawan ni Don Rafael sa lawa dahil sa
utos ni Padre Garrote.
Dahil sa kanyang nalaman ay halos manlumo ang binata
na parang siya ay pinagsakluban ng langit at lupa. Ang
kasamang utusan ni Ibarra ay halos hindi masikmura ang
narinig at napaiyak na lamang.
Nilisan naman ni Ibarra ang kanyang kausap na parang
wala sa sarili. Nakasalubong niya si Padre Salvi at ito ay
kanyang dinaluhong at tinanong kung bakit nila nagawa
iyon sa kanyang ama. Agad naman na nagpaliwanag ang
Padre na siya ay walang kinalaman at kagagawan iyon ni
Padre Damaso na tinatawag ring Padre Garrote.
ARAL
Sa kabanatang ito ay ating makukuha ang isang
mahalagang aral tungkol sa respeto. Makikita natin rito
ang pagkawalang respeto sa mga patay sa sementeryo na
parang itinuturing na lamang itong parang hayop. Katulad
na lamang sa nangyari sa ama ni Ibarra na si Don Rafael
Ibarra. Ang gawaing ito ay hindi tama, kaya’t ating
tandaan na sa patay man o buhay ay matuto tayong
rumespeto. Dagdag pa riyan, ang pagiging marespeto ay
isa sa mga pinaka-importanteng katangian na dapat nating
taglayin bilang isang tao. Kailanman ay hindi
makatarungan ang pagiging bastos sa iyong paligid lalo na
sa mga tao na iyong nakakasalamuha. Maging sa mga
patay ay matuto tayong rumespeto, dahil kahit sila’y patay
na ay tao pa rin sila at mayroong karapatan na respetuhin
tulad ng mga taong nabubuhay.
KANSER SA LIPUNAN
Ang pagpapatapon sa mga kalaban ng kura o ng mga
prayle ay ang pangunahing kanser ng lipunan na
masasalamin sa kabanatang ito. Ito ay pagpapakita ng
labis na pagsamba at pagsunod sa mga ipinaguutos ng
mga prayle kapalit ng pagiging hindi makatwiran o
makatarungan sa kapwa Pilipino. Sa kabila ng pag amin
sepulturero ng matinding pagkahabag para sa bangkay na
kanyang hinukay at iniutos na ilipat sa libingan ng mga
Intsik, hindi ioyn naging sapat upang ipaglaban ang
karapatan ng kababayan na ilibing sa libingan na inilaan
para sa kanya. Masakit isipin na kahit isang malamig na
bangkay ay kaya pa din na tiisin ito at abusuhin. Ang batas
ng mga prayle ang siyang nasusunod sa kabila ng
katotohanan na ang bayan na ito ay hindi sa kanila. Sila ay
mga dayo sa lupaing ito at dapat lamang na sila ang
makibagay sa mga Pilipino na totoong nagmamay - ari ng
Pilipinas. Isang masakit na katotohanan na noong mga
panahong iyon, ang tanging magagawa lang ng mga
Pilipino ay manahimik upang maging ligtas ang kanilang
buhay at ang mga buhay ng kanilang pamilya laban sa
karahasan, pang - aabuso, pagpaparusa, pananamantala ng
hindi nila mga kadugo o kaanu - ano.
TALAKAYAN
1.Ano ang natuklasan ni crisostomo ibarra tungkol sa
libing ng ama nya?
2.Anong palatandaan ng libing ni Don Rafael Ibarra ang
hindi natagpuan ng utusan?
3.Makatarungan ba ang ginawang pagtapon ng bangkay sa
ilog sepulturero sa halip na ilibing sa libingan ng intsik?
4.Bakit higit na binigyang halaga ng sepulturero na itapon
sa ilog ang bangkay kaysa malibing sa libingan ng mga
intsik?
5.Ano ang naging pagkakamali ni Crisostomo Ibarra ng
harapin nya ang kura paroko ng san diego?
SAGOT
1.Ang natuklasan ni Crisostomo Ibarra ay ang kawalang
respeto sa paghukay sa bangkay ng ama at itinapon ito sa
ilog.
2.Ang mga bulaklaking halaman at krus na ang utusan
mismo ang gumawa.
3.Hindi ito makatarungan sapagkat ang isang bangkay ay
nararapat na irespeto at mabigyan ng isang marangal na
libing ang isang bangkay ay dapat malagay sa tahimik at
walang sinuman ang may karapatan gagambalain ito.
4.sapagkat ang mga intsik noong panahon ng kastila ay isa
sa mga mababang uri ng tao sa lipunan at tinuturing din
silang erehe sa paniniwala noon danggal ang isang taong
namatay na erehe.
5.Ang malaking pagkakamali ni Crisostomo Ibarra ay
nagpadala siya sa galit at hindi manlang inusisa ng mabuti
ang lahat ng pangyayari dahilan ito na napagkamalan niya
si padre salvi na si padre garote nasaktan niya ang hindi
dapat mananagot at walang kinalaman sa pagkawala ng
bangkay ng kanyang ama.
SIMBOLISMO
Ang simbolo ng kabanata 13 ay ang pag mamahal ni
Ibarra sa kanyang ama. Dito sa kabanatang ito ay
masasalamin ang kaugalian ng mga Pilipino. Ipinakita ni
Crisistomo Ibarra ang pagmamahal sa kanyang ama na
sumisimbolo sa mga Pilipino na mapag mahal. Ngunit
meron ding isang kaugalian ang mga Pilipino na ipinakita
dito na hindi kagandahan iyon ay ang pagbubunton ng
galit sa ibang tao na wala namang kasalanan sa tunay na
nang yari dahil nangibabaw kay Ibarra ang pag kagalit
bago unawaing Mabuti ang tunay na naganap.

Salamat
Pakikinig!