BUDOWA ZWIĄZKU KOMPLEKSOWEGO

Związek kompleksowy jest zbudowany z atomu lub jonu centralnego otoczonego

ligandami, z którymi jest połączony za pomocą wiązań koordynacyjnych. Ligand lub
ligandy są donorami par elektronowych a atom centralny jest ich akceptorem.

Przykłady:
Na[Al(OH)4] – tetrahydroksoglinian sodu
Na2[Zn(OH)4] – tetrahydroksocynkan sodu
K4[Fe(CN)6] - heksacyjanożelazian(III) potasu

Otrzymywanie kompleksów:
ROLA LIGANDÓW I JONÓW METALI W TWORZENIU KOMPLEKSÓW
Ligand lub ligandy w związku kompleksowym są donorami par elektronowych a atom
centralny jest ich akceptorem.
Przykłady:

NOMENKLATURA CHEMICZNYCH ZWIĄZKÓW KOMPLEKSOWYCH

Nazwy związków kompleksowych tworzymy od nazwy atomu centralnego oraz ilości i
rodzaju ligandów.

W zależności od ilości ligandów używamy przedrostków:

- „di-„
- „tri-„
- „tetra-„
- „penta-„
- „heksa-„

w zależności od rodzaju ligandów używamy:

• grupa CN− – cyjano
• grupa SCN− - tiocyjaniano
 • grupa NO3- – azotano
• grupa OH– – hydrokso
• grupa F– – fluoro
• grupa Cl– – chloro
• grupa SO2−4 – siarczano

Przykłady:

Na[Al(OH)4] – tetrahydroksoglinian sodu

Na2[Zn(OH)4] – tetrahydroksocynkan sodu
K4[Fe(CN)6] - heksacyjanożelazian(III) potasu

ILOCZYN ROZPUSZCZALNOŚCI I ROZPUSZCZALNOŚĆ

EFEKT SOLNY
wpływ dodatku soli formalnie nie uczestniczącej w reakcji chem., przejawiający się
np. zmianą szybkości reakcji chem.
EFEKT WSPÓNEGO JONU
AMFOTERYCZNOŚĆ A REAKCJE STRĄCANIA
amfoteryczność
[gr. amphóteros ‘dwustronny’],
właściwość niektórych związków chemicznych i jonów polegająca
na wykazywaniu przez nie zarówno kwasowego, jak i zasadowego charakteru.

Pojęcie amfoteryczności wynika z przyjętej aktualnie teorii kwasów i zasad.

Najczęściej odnosi się je do tlenków i wodorotlenków niektórych metali, zwykle
nierozpuszczalnych w wodzie.

Związki te nazywamy związkami amfoterycznymi, w zależności od środowiska

reakcji — kwasowego lub zasadowego — mogą zachowywać się jak zasada lub jak
kwas, np.

wodorotlenek cynku w roztworze kwasu solnego reaguje jak zasada, tworząc sól —
chlorek cynku:

Zn(OH)2 + 2HCl → ZnCl2 + 2H2 O,

natomiast w roztworze wodorotlenku sodu reaguje jak kwas, tworząc sól — cynkan
sodu:

Zn(OH)2 + 2NaOH → Na2ZnO2 + 2H2O.

Podobnie zachowują się tlenki i wodorotlenki arsenu(III) i (V), antymonu(III)

i (V), glinu, chromu(III), cyny(II) i (IV), ołowiu(II) i (IV).
Zjawisko a. występuje w różnej mierze na różnych stopniach utlenienia danego
pierwiastka, np. związki chromu(III) są amfoteryczne, natomiast związki chromu(VI)
nie wykazują właściwości zasadowych. W związkach na niskim stopniu utlenienia
pierwiastka wielowartościowego zwykle dominują właściwości zasadowe, na wyższym
— kwasowe.
Związki amfoteryczne występujące w roztworze w postaci jonów (elektrolity)
nazywa się amfolitami. Według teorii kwasów i zasad Brønsteda i Lowry’ego
amfolitami są indywidua chem., które w roztworach mogą zarówno przyłączać protony
(reagować jak zasady), jak i je odłączać (reagować jak kwasy); można je więc określać
jako substancje amfiprotyczne, tj. akceptory bądź donory protonów.
Takie związki często spotyka się wśród związków org., np. aminokwasy w
roztworach kwaśnych przyłączają proton, tworząc kationy, w roztworach zasadowych
tworzą aniony, a w roztworach bliskich obojętnym, w tzw. punkcie izoelektrycznym,
występują jako jony dipolarne,
np. w przypadku glicyny:
Związki wykazujące takie właściwości o wiele częściej będą strącały się w postaci
osadów, gdyż wynika to z ich właściwości - w zależności od środowiska reakcji —
kwasowego lub zasadowego — mogą zachowywać się jak zasada lub jak kwas, w
wyniku czego powstają sole.