ANALIZE

I huaji
Albert Kamys
PERMBAJTJA
Meursault, rrëfimtari jeton në Algjeri. Pasi mori një telegram që e informonte për vdekjen e
nënës së tij, ai merr një autobus për në Marengo, ku nëna e tij kishte jetuar në një shtëpi të
moshuarish. Ai fle pothuajse gjatë gjithë udhëtimit. Kur arrin, ai flet me drejtorin e shtëpisë.
Drejtori lejon Meursault të shohë nënën e tij, por Meursault zbulon se trupi i saj tashmë është
vulosur në arkivol. Ai refuzon ofertën e kujdestarit për të hapur arkivolin.
Atë natë, Meursault qëndron vigjilent mbi trupin e nënës së tij.Meursault pi një cigare, pi kafe
dhe bie në gjumë. Të nesërmen në mëngjes, para varrimit, ai takohet përsëri me drejtorin.
Drejtori e informon atë se Thomas Perez, një plak që ishte afruar shumë me nënën e
Meursault, do të marrë pjesë në shërbimin e varrimit. Stafi i funeralit niset për në fshatin e
vogël lokal, por Perez e ka të vështirë të mbajë hapin dhe përfundimisht i bie të fikët nga
vapa. Meursault raporton se ai mban mend pak nga funerali. Atë natë, ai i lumtur kthehet në
Algjer.
Të nesërmen, Meursault shkon në plazhin publik për të notuar. Atje, ai përplaset me Marie
Cardona, ish-bashkëpunëtoren e tij. Të dy bëjnë një takim për të parë një komedi në kinema
atë mbrëmje. Pas filmit ata kalojnë natën së bashku. Kur Meursault zgjohet, Marie është
zhdukur. Ai qëndron në shtrat deri në mesditë dhe më pas ulet në ballkonin e tij deri në
mbrëmje, duke parë njerëzit që kalojnë në rrugë.Të nesërmen, të hënën, Meursault kthehet në
punë. Ai ha drekën me shokun e tij Emmanuelin dhe më pas punon gjithë pasditen. Ndërsa po
ecte lart në apartamentin e tij atë natë, Meursault përplaset me Salamanon, një plak që jeton
në ndërtesën e tij dhe zotëron një qen të zgjebosur. Meursault ndeshet gjithashtu me fqinjin e
tij, Raymond Sintes, i cili përflitet gjerësisht se është një tutant. Raymond fton Meursault për
darkë. Gjatë vaktit, Raymond tregon se si e rrahu dashnoren e tij pasi zbuloi se ajo e kishte
tradhtuar. Si rezultat, ai u përlesh me vëllain e saj. Raymond tani dëshiron ta mundojë edhe
më shumë zonjën e tij, por ai ka nevojë që Meursault të shkruajë një letër për të joshur zonjën
e tij përsëri tek ai. Meursault pranon dhe e shkruan letrën atë natë. Të shtunën e ardhshme,
Marie viziton Meursault në banesën e tij. Ajo e pyet Meursault nëse ai e do atë, dhe ai
përgjigjet se "nuk do të thoshte asgjë", por ndoshta jo. Më pas të dy dëgjojnë të bërtiturat që
vijnë nga banesa e Raymond. Ata dalin në sallë dhe shikojnë se si vjen një polic. Polici e
godet Rajmondin dhe i thotë se do të thirret në komisariat për rrahjen e dashnores së tij. Më
vonë, Raymond i kërkon Meursault të dëshmojë në emër të tij dhe Meursault pranon. Atë
natë, Raymond ndeshet me Salamanon, i cili ankohet që qeni i tij ka ikur.Marie pyet
Meursault nëse ai dëshiron të martohet me të. Ai i përgjigjet indiferent por thotë se mund të
martohen nëse ajo do, ndaj fejohen. Të dielën e ardhshme, Meursault, Marie dhe Raymond
shkojnë në një shtëpi plazhi në pronësi të Masson, një nga miqtë e Raymond. Ata notojnë të
lumtur në oqean dhe më pas hanë drekë. Atë pasdite, Masson, Raymond dhe Meursault
ndeshen me dy arabë në plazh, njëri prej të cilëve është vëllai i zonjës së Raymond. Fillon një
përleshje dhe Raymond goditet me thikë. Pas kujdesit për plagët e tij, Raymond kthehet në
plazh me Meursault. Ata i gjejnë arabët në një burim. Raymond mendon t'i qëllojë me armën
e tij, por Meursault e nxjerr jashtë dhe ia merr armën. Më vonë, megjithatë, Meursault
kthehet në pranverë për t'u freskuar dhe, pa asnjë arsye të dukshme, ai qëllon vëllain e zonjës
së Raymond.Meursault arrestohet dhe futet në burg. Avokati i tij duket i neveritur nga
mungesa e pendimit të Meursault për krimin e tij, dhe, veçanërisht, nga mungesa e pikëllimit
të Meursault në funeralin e nënës së tij. Më vonë, Meursault takohet me gjyqtarin hetues, i
cili nuk mund t'i kuptojë veprimet e Meursault. Magjistrati tund një kryq dhe kërkon që
Meursault të besojë te Zoti. Meursault refuzon, duke këmbëngulur se ai nuk beson në Zot.
Magjistrati nuk mund ta pranojë mungesën e besimit të Meursault, dhe përfundimisht e quan
atë "Monsieur Antikrisht".
Një ditë, Marie viziton Meursault në burg. Ajo e detyron veten të buzëqeshë gjatë vizitës dhe
shpreh shpresën që Meursault të shpallet i pafajshëm dhe të martohen. Ndërsa pret gjykimin e
tij, Meursault ngadalë përshtatet me jetën e burgut. Izolimi i tij nga natyra, gratë dhe cigaret
në fillim e mundon, por përfundimisht ai përshtatet të jetojë pa to dhe shumë shpejt as nuk e
vëren mungesën e tyre. Ai arrin ta mbajë mendjen të zënë dhe fle pjesën më të madhe të çdo
dite.
Meursault dërgohet në gjykatë herët në mëngjesin e gjyqit të tij. Spektatorët dhe anëtarët e
shtypit mbushin sallën e gjyqit. Tema e gjyqit largohet shpejt nga vrasja në një diskutim të
përgjithshëm të karakterit të Meursault-it dhe reagimit të tij ndaj vdekjes së nënës së tij në
veçanti. Drejtori dhe disa njerëz të tjerë që morën pjesë në vigjilje dhe funeral thirren për të
dëshmuar dhe të gjithë dëshmojnë mungesën e pikëllimit apo të lotëve të Meursault. Marie
dëshmon pa dëshirë se një ditë pas funeralit të nënës së tij ajo dhe Meursault shkuan në një
takim dhe panë një film komik. Gjatë mbledhjes së tij të nesërmen, prokurori e quan
Meursault një përbindësh dhe thotë se mungesa e tij e ndjenjës morale kërcënon të gjithë
shoqërinë. Meursault shpallet fajtor dhe dënohet me vdekje me prerje koke.Meursault kthehet
në burg për të pritur ekzekutimin e tij. Ai lufton të pajtohet me situatën e tij dhe e ka të
vështirë të pranojë sigurinë dhe pashmangshmërinë e fatit të tij. Ai imagjinon të arratiset dhe
ëndërron të bëjë një apel ligjor të suksesshëm. Një ditë, kapelani vjen për të vizituar kundër
dëshirës së Meursault. Ai i kërkon Meursault të heqë dorë nga ateizmi i tij dhe t'i kthehet
Zotit, por Meursault refuzon. Ashtu si gjyqtari, kapelani nuk mund të besojë se Meursault nuk
dëshiron shumë për besimin dhe jetën e përtejme. Meursault befas tërbohet, kap kapelanin
dhe fillon t'i bërtasë. Ai deklaron se ka të drejtë të besojë në një botë të pakuptimtë, thjesht
fizike. Për herë të parë, Meursault vërtet përqafon idenë se ekzistenca njerëzore nuk ka
kuptim më të madh. Ai braktis çdo shpresë për të ardhmen dhe pranon "indiferencën e butë të
botës". Ky pranim e bën Meursault të ndihet i lumtur.

Informacion mbi autorin, Albert Kamy

Albert Kamy lindi me 1913 ne Algeri dhe vdiq me 4 janar 1960. Ai ka punuar si gazetar dhe ka
qene shkrimtar ekzistencialist. Nder veprat e tij me te famshme jane I huaji, Miti i Sizifit, dhe
Murtaja. Nje fakt interesant rreth tij eshte se ka formim te cuditshem pasi eshte produkt i tri
kulturave: baba francez, nene spanjolle.

Karakteristikat e mendimit te filozofise ekzistencialiste

- Mbeshtetet mbi zbulimin e dyfishte te absurdit dhe revoltes dhe shtrojne kerkesa te larta ndaj
njeriut, duke e vene para zgjedhjeve te veshtira.

- Ne nje bote pa Zot askush nuk u pergjigjet pyetjeve te ankthshme, te cilat humbasin ne heshtjen
e kozmosit. Mbetet qe vete njeriu t'i jape pergjigje anktheve te veta, e ti gjeje kuptim jetes.

- Njeriu hyn ne kontradikte me boten e me veten e vete. Bota nuk eshte absurde, as njeriu.
Absurdi lind nga takimi i njeriut me boten: nga kontakti i qenies inteligjente me materien
memece.
- Vdekja, vuajtja, vetmia e dhuna, jane shfaqjet kulmore te absurdit, e njeriu vuan e vdese pa
shprese per pergjigje Fati i njeriut ngjan me fatin e heroit mitologjik, Sizifit.

- Duke e konstatuar absurdin, njeriu e pranon ate si nje sfide, te cilen e perballon me ane te
revoltes, lirise e pasionit.

- Kamyja thote se aty ku ka absurd ka dhe revolte

- Njohja e absurdit i nevojitet njierut jo per ta mohuar jeten, por per t'i dhene asaj vlerat e
mundshme. Vlerat e jetes njerezore perbejne thelbin e mendimit humanist te kamyse.

- I lindur ne nje univers absurd, njeriu i jep kuptim jetes ne saje te revoltes. Ndjenja e revoltes na
ben te vetedijshem per thelbin tone dhe na ndihmon ta ruajme ate te pacenueshem.

- Liria e shpirtit, e qenesise se individit perballe realitetit fals e larg moralizimeve te shoqerise se
pamoralshme. Uni i lire perpiqet te mbijetoje per te ruajtur identitetin.

Vecori te stilit te Kamyse

- Veprat karakterizohen nga stili i zhveshur, pa figuracion.

- Rrefimi ne veten e pare ku personazhi kryesor rrefen duke mos ndikuar tek lexuesi dhe duke
mos nxitur emocionet tek lexuesi.

- Kerkon te ngjalle sensin e gjykimit sesa te emocioneve.

- Ashtu si ne tragjedine antike, ngjarjet ndjekin rrjedhen fatale te vdekjes.

- Prania e nenteksteve (fjalite me 2 kuptime)

- Fjali te shkurtra, te thjeshta qe fshehin tension

Struktura e Romanit

Romani perbehet nga dy pjese:

1 - Ne pjesen e pare Mersoi i sheh gjerat me syrin e vete.

2 - Ne pjesen e dyte ai detyrohet ta shoh veten me syte e te tjereve.

Rrefimi

Rrefimi behet ne veten e pare, nga personazhi kryesor. Autori terhiqet menjane. Heroi rrefen
thjeshte, sinqerisht dhe pa asnje koment. Krijohet pershtypja se rrefimi ndodh ne momentin kur
ndodh ngjarja. Rrefimi nuk kerkon te emocionoje lexuesin, por zgjon tek lexuesi sensin e
gjykimit.

Boshti Tematik

Tema: I huaji i vetes dhe i shoqerise

Motivet: Vetmia, absurdi, faji, fajtori, krimi, revolta, fatalizmi, ekzistenca.

Mesazhet:
- Njeriu duhet të jetë përgjegjës për veprimet e veta, rëndësi ka cfarë jete bëjmë dhe si e
jetojmë atë. Njeriut i mungon liria, e cila i kufizohet qoftë nga rrethanat objektive, po ashtu
edhe nga ato subjektive.

-Eleminimi i krimit

Dashuria, dashamiresia e njerezve ndaj njeri-tjetrit

Heroi i se vertetes

Koha: E papercaktuar, cka i jep universalitet romanit pasi gjithkush mund te jete i huaj.

Vendi: Algjeri

Konflikti qendror: Kendveshtrimi mes heroit dhe shoqerise, nga ku lind absurdi.
Subjekti i Romanit "I huaji", nga Albert Kamy

Heroi kryesor merr nje telegram ku i njoftohet vdekja e se emes. Pas kesaj ngjarjet ne roman
ndjekin nje rrjedhe fatale drejt vdekjes. Ai sillet cuditshem ne varrimin e nenes, nuk qan dhe e ze
gjumi naten e pergjimit. Pas varrimit ai rend te shkoje me te dashuren e tij ne kinema ku shohin
nje film komedi dhe qeshin. Shkojne ne plazh kur shoku i tij ngaterrohet me dy arab dhe eshte
gati te perdore revolen. Mersoi ia merr per te larguar sherrin, por e perdor vete kunder njerit prej
arabeve. Gjykatesit e denojne per vdekje. Ne gjyqin kunder tij, Mersoi thuajse nuk merr pjese dhe
i duket se gjykatesit flasin per dike tjeter.

Personazhet e Romanit "I huaji"

Mersoi eshte personazh absurd, i vetmuar, i revoltuar, antikrisht, por qe ne fund ka dashuri per
jeten. Vdekjen e vete e sheh si vdekjen e dikujt tjeter. Nje vrasje qe mund te ndodhe per shkak te
diellit tingellon e huaj per gjykatesit, Mersoi qe pranon te vdese dhe tregon te verteten tingellon i
huaj para njerezve. Ai i kundervihet moralit fals te shoqerise dhe eshte i huaj per nga jeta.

Pse autori ka vendosur titullin i huaji?

1. Mersoi nis ta perjetoje ndjesine se eshte i huaj kur perballet me vdekjen:

- Ne vdekjen e pare ai nuk hap arkivolin per t'i dhene lamtumiren e fundit nenes.
Ai trup i shtrire nuk eshte me nena e tij.

- Ne vdekjen e dyte ai vepron si robot dhe ka ndjesine se kembezen e terhoqi dielli

qe i binte ne koke, ose dikush tjeter.

- Ne vdekjen e trete, atij i duket sikur behet fjale per dike tjeter, sepse nuk njeh
veten ashtu sic e paraqesin gjykatesit.

2. Mesoi e sheh veten si te huaj ne castin kur e gjykojne

3. Ai ndihet i huaj mes njerezve

4. Madje edhe lexuesi e sheh ate si te huaj

5. Vete akti i krimit eshte i huaj

Analiza

Tema: fatkeqsitë e një njëriu i cili i shtyrë nga rrethanat e përfundon jetën si kriminel.
Kamy vë në pah situate jetësore, kur ekzistenca e njeriut përjetohet si absurd.

Ndërtimi: ndahet në dy pjesë me njëmbëdhjetë kapituj.

Subjekti: në pjesën e parë zbulohet jeta e rëndomtë e kryepersonazhit Mërso. Ai gjendet
përballë situatave para të cilave ndjehet i pafuqishëm, çka e bën të mos i jap kuptim jetës së
vet.

Veprimi fillon me telegramin që merr nga Shtëpia e pleqve që e njofton me vdekjen e së

ëmës. Këtë lajm ai e prêt me gjakftohtësi, nuk derdh as një pikë lot, fle rrugës për në
Marengo (qyteti ku gjendet Shtëpia e pleqve), para kufomës pi cigare dhe
kafe, kotet, refuzon të shohë nënën për herë të fundit, fill pas varrimit shkon të lahet në plash,
lëshohet në aventura dashurie me ish-daktilografen e zyrës së tij,etj.

Tensionimi dramatik fillon me takimet e shpeshta të Mërsoit me fqinjin e tij Rajmondin, i cili
kërkon mendim nga Mërsoi se si t‟i hakmerret gruas që e tradhëton. Një ditë vëllau i gruas së
Rajmondit (Arabi) bashk me një shok e përcjellin Rajmondin që t‟i hakmerren për shkak të
ofendimit të rënd që Rajmondi ia bën gruas.

Një ditë tjetër Mërsoi bashk me Rajmondin i takojnë dy arabët dhe fillojnë të rrihen.
Rajmondi do ta vras vëllaun e së shoqes por Mërsoi e bind të mos e bëj dhe ia merr revolen.
Arabët tërhiqen. Po atë ditë Mërsoi, i shyrë nga të nxehtit shkon të freskohet “te shkëmbi
praën burimit të vogël”, ku takohet me arabin i cili e nxjerr thikën për ta trembur Mërson, por
ky e gjuan katër herë me revole.

Në pjesën e dytë të romanit flitet për procesin gjyqësor të Mërsoit ku shpallet për kriminel
dhe dënohet me vdekje.Po ashtu kjo pjesë paraqet rekapitulim të jetës së tij që nga varrimi i
nënës deri te vrasja e arabit e parë nga këndi i prokurorit mbrojtës, kryetarit të gjygjit dhe
dëshmitarëve.Në fillim Mërsoi qëndron indiferent, pas shqiptimit të denimit ai rebelohet, nuk
mund të pajtohet me akëtvendimin dhe me vdekjen që ia sjell ai.Pranon se deri më tani për të
gjitha çështjet ka patur mendim të gabuar, por pas shqiptimit të vendimit është i preokupuar
me dy gjëra: me agimin dhe me lutjen për falje. Tani është aktivisht i motivuar dhe i sigurt në
vete.
Perzonazhet: janë revoltues dhe kryengritës

Merso: përfaqëson njeriun absurd. Nuk është në gjendje t’i harmonizojë dëshirat dhe
mardhëniet e tij me shoqërinë.Nuk mërzitet pa shkak për gjëra si: vdekja ,dashuria dhe
martesa.Nuk synon karrierë, nuk vuan nga ambicie të sëmura dhe paragjykime, dhe nuk është
xheloz.Te ai shohim “historinë e një njeriu,i cili pa qenë hero,pranon të vdes për të vërtetën”.