Professional Documents
Culture Documents
«احکام شرعی»
«احکام شرعی»
1
«احکام شرعی»
قانونگذار ی صادره از خدای متعال برای سامان بخشیدن به زندگی مادی و معنوی انسانها است.
از مجتهد جامع الشرائط باید تقلید نمود یعنی مجتهدی که ،مرد ،بالغ عاقل شیعه تقلید کرد که حر یص به دنیا نباشد
و از مجتهدهای دیگر اعلم ،باشد یعنی در فهمیدن حکم دوازده امامی حالل ،زاده زنده و عادل باشد؛ و نیز بنا بر
احتیاط واجب باید از تمام مجتهدین زمان خود استادتر و داناتر باشد.
)۵در چه چیز باید تقلید نمود؟
فقط باید در احکام فرعی فقهی تقلید نمود یعنی تقلید تنها در مورد احکام دین است.
)۶مسائلی که انسان غالباً به آن احتیاج دارد حکمش چیست؟
حرام است.
)8احکام بر چند قسم تقسیم می شود؟
۵قسم
– ۱واجب :حکمی است که حتماً باید آن را انجام داد و ترک آن گناه است به طور خالصه ،واجب عبارت است از
آنچه که ترک آن جایز نیست مثل وجوب نماز و روزه
-۲مستحب :کار ی است که انجام دادن آن پسندیده و بهتر است و و موجب رضای خدا و صالح خود انسان و
موجب ثواب آخرتی میشود .بطور خالصه مستحب (مندوب) عبارت است از آنچه که فعل آن برتر ی دارد.مثل سالم
کردن
-3حرام :کار ی است که نباید آن را انجام داد و انجام آن گناه و موجب عذاب آخرتی می شود .بطور خالصه حرام
عبارت است از آنچه که فعل آن جایز نیست مثل شراب خوردن و دروغ گفتن
-۴مکروه :کار ی است که ترک آن بهتر است و به جا آوردن آن عذاب آخرتی ندارد به طور خالصه ،مکروه عبارت است
از آنچه که ترک آن برتر ی دارد مثل نماز خواندن در مکانی که عکس باشد و اگر مهر یه بیشتر از مهر السنه باشد
مکروه است.
2
-۵مباح :کار ی که انجام دادن و ترک آن از نظر دین مساوی باشد و بستگی به میل و اراده انسان دارد .به طور
خالصه مباح (اباحه) عبارت است از آنچه که فعل یا ترک آن جایز و برابر است مثل خوردن و آشامیدن
)9واجب عینی و واجب کفایی چیست؟
واجب عینی واجبی است که از همه .مكلفين ،الزاماً خواسته شده و اگر بعضی آن را انجام دهند وجوب از گردن
دیگران ساقط نمیشود مثل نماز و روزه واجب ،کفایی واجبی است که اگر بعضی آن را انجام دهند وجوب از دیگران
ساقط می شود .مثل کفن و دفن
)10از چه راه می توان مجتهد و اعلم را شناخت؟
گاهی مجتهد در بیان مسائل شرعی نظر ی قطعی و خالی از احتیاط دارد به این بیان مجتهد اصطالحاً «فتوی» می
مثال مجتهد حکم کند کسی که روزه
ً گویند به عبارت دیگر فتوی آن است که مجتهد حکم را به طور کلی بیان کند
واجب دارد روزه مستحبی او باطل است.
)۱۲از چه راه می توان فتوی یعنی دستور مجتهد را به دست آورد؟
به دست آوردن فتوی یعنی دستور مجتهد از چهار راه ز یر ممکن است :
- ۱شنیدن از خود مجتهد
- ۲شنیدن از دو نفر عادل که فتوای مجتهد را نقل کنند.
-3شنیدن از کسی که مورد اطمینان و راستگو است.
-۴دیدن در رساله مجتهد در صورتی که انسان به درستی آن رساله اطمینان داشته باشد.
) ۱۳احتیاط واجب چیست؟
گاهی مجتهد در بیان حکم شرعی فتوا نمیدهد و نظر قطعی ابراز نمیکند بلکه از ابتدا وظیفه مکلف را به صورت
احتیاط بیان میکند به این احتیاط اصطالحاً احتیاط واجب می گویند مثل مالی که انسان آن را پیدا کند اگر نشانه
ای نداشته باشد که به واسطه آن صاحبش معلوم شود احتیاط واجب آن است که از طرف می صاحبش صدقه
بدهد.
) ۱۴احتیاط مستحب چیست؟
گاهی مجتهد در بیان مسائل شرعی نظر قطعی را ابراز میکند یعنی فتوی می دهد و سپس احتیاط می کند ،به این
مثال اگر ظرف نجس را یک مرتبه در
ً احتیاط که بعد از فتوی بیان شده است اصطالحاً احتیاط مستحب می گویند.
آب گر بشویند پاک است اگر چه احتیاط آن است که سه مرتبه بشویند.
)۱۵آیا از مجتهدی که از دنیا رفته می توان تقلید کرد؟
3
-۲اگر انسان در بعضی از مسائل به فتوای مجتهدی عمل کرده بعد از مردن آن مجتهد می تواند در همه مسائل از
او تقلید کند.
اصال تقلیدش
ً )16اگر شخصی از مجتهدی تقلید کند و برایش ثابت شود که مجتهد دیگر ی أعلم است و یا
اشتباه بوده و از آن سه راه که در رساله ها برای شناخت اعلم هست نبوده باشد آیا می توان بــه مجتهد
اعلم برگردد؟
واجب است به مجتهد اعلم یا محتمل االعلمیه رجوع نماید على االحوط
)۱۷اگر مکلف مدتی اعمالش را بدون تقلید انجام دهد اعمال او صحیح است یا خیر؟
آبی است که آن را از چیز ی بگیرند مثل آب هندوانه و گالب آب ،انگور یا با چیز ی مخلوط باشد مثل آبی که به قدر ی
با گل و مانند آن مخلوط شود که دیگر به آن آب نگویند.
) ۱۹آب مطلق چیست؟
آبی است که نام آب به طور مطلق بر آن صادق باشد یعنی توده مردم بگویند آب است حقیقتاً ،و آب را نشود از آن
نفی کرد.
) ۲۰آب مطلق بر چند قسم تقسیم می شود؟
پنج قسم -۱ :آب کر -۲آب قلیل -3آب جار ی -۴آب باران -۵آب چاه
)21آب کر چیست و وزن آن چقدر است؟
مقدار آبی است که اگر ظرفی که درازا و پهنا و گودی آن هر یک سه وجب و نیم است بر یزند آن ظرف را پر کند؛ و
وزن آب گر از ۱۲۸من ،تبر یز ۲۰مثقال کمتر است و بنا بر قول اقرب ۳۷۷ /۴۱۹کیلو گرم است.
)۲۲کر بودن آب از چند راه ثابت می شود؟
از دو راه ثابت می شود -۱ :خود انسان یقین کند -۲دو مرد عادل خبر دهند.
)۲۳آب قلیل چیست؟
آبی است که از زمین بجوشد و جر یان داشته باشد ،مثل آب چشمه و قنات
)۲۵نجاسات چند تا است؟
یازده تا است:
- ۱بول -۲غائط -۳منی -۴مردار -۵خون -۶سگ -7خوک -۸کافر -۹شراب -۱۰فقاع -۱۱عرق شتر نجاست خوار
4
)۲۶فضله حیوانات کوچک مثل پشه و مگس که گوشت ندارند چه حکمی دارد؟
پاک است
)۲۷اگر ماهی در آب بمیرد حکمش چیست؟
نجس است.
)۳۰اگر انسان به چیز پاک شک کند نجس شده یا نه حکمش چیست؟
پاک است.
) ۳۱مطهرات پاک کننده ها چند تا است؟
با سه شرط
-۱زمین پاک باشد -۲زمین خشک باشد -3اگر عین نجاست مثل خون و بول یا متنجس مثل گلی که نجس شده
در کف پا و ته کفش باشد به واسطه راه رفتن یا مالیدن پا به زمین برطرف شود.
)۳۴انسان برای پاک شدن کف پا و ته کفش نجس بهتر است چه مقدار راه برود؟
۱۵قدم یا بیشتر
)۳۵استحاله چیست؟
5
اگر جنس چیز نجس به طور ی عوض شود که به صورت چیز پاکی درآید پاک می شود و می گویند استحاله شده
است تغییر حالت داده است مثل آن که چوب نجس بسوزد و خاکستر گردد یا سگ در نمکزار فرو رود و نمک شود
ولی اگر جنس آن عوض نشود مثل آن که گندم نجس را آرد کنند یا نان بپزند پاک نمی شود.
)۳۶شرایط صحیح بودن وضو چند چیز است؟
جواب نماز او صحیح ،است ولی باید برای نمازهای بعدی وضو بگیرد.
)۴۰اگر انسان شک کند که قبل یا بعد از نماز وضوی او باطل شده حکمش چیست؟
شش چیز
-۱برای نمازهای واجب غیر از نماز میت
مثال بول کرده باشد.
ً -۲برای سجده و تشهد فراموش شده اگر بین آنها و نماز حدثی از او سر زده
-3برای طواف واجب خانه کعبه
-۴اگر نذر یا عهد کرده یا قسم خورده باشد که وضو بگیرد.
-۵اگر نذر کرده باشد که جایی از بدن خود را به خط قرآن برساند.
-۶برای آب کشیدن قرآنی که نجس شده باشد باید وضو بگیرد.
)۴۲چند چیز وضو را باطل می کند؟
6
هفت تا است:
-۱غسل جنابت -۲غسل حيض -3غسل نفاس -۴غسل استحاضه -۵غسل مس
غسلی که به واسطه نذر و قسم و مانند اینها واجب می شود.
)۴۵غسل بر چند نوع است؟
جواب :مالیدن کافور به پیشانی کف دستها سر زانوها و سر دو انگشت بزرگ پاهای میت
)۵۰نماز میت چند تکبیر دارد؟
پنج تکبیر
)۵۱در تیمم چند چیز واجب است؟
چهار چیز
- ۱نیت
-۲زدن کف دو دست با هم بر چیز ی که تیمم به آن صحیح است.
-۳کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانی و دو طرف آن از جایی که موی سر میروید تا ابروها و باالی بینی و بنا
بر احتیاط واجب باید دستها روی ابروها هم کشیده شود.
-۴کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست
چپ
) ۵۲تیمم بر روی چه چیزهایی صحیح است؟
-۱خاک ۲-ر یگ -کلوخ ۴-سنگ اگر پاک باشد ۵-گل پخته مثل آجر و کوزه -۶اگر موارد نام برده پیدا نشد باید به
گرد و غبار روی فرش و لباس و مانند اینها ست تیمم نماید.
)۵3در چند مورد به جای وضو و غسل باید تیمم کرد؟
هفت مورد
-۱اگر تهیه آب به قدر وضو یا غسل ممکن نباشد.
7
-۲اگر به واسطه پیر ی یا ترس از دزد و جانور و مانند اینها یا نداشتن وسیله ای که آب از چاه بکشد ،دسترسی به
آب نداشته باشد باید تیمم کند و همچنین است اگر تهیه کردن آب یا استعمال آن به قدر ی مشقت داشته باشد که
مردم تحمل آن را نکنند.
-۳اگر از استعمال آب بر جان خود بترسد که به واسطه استعمال آن مرض یا عیبی در او پیدا شود یا مرضش طول
بکشد یا شدت کند یا به سختی معالجه شود.
-۴هر گاه بترسد که اگر آب را به مصرف وضو یا غسل برساند خود او یا عیال و اوالد او یا رفیقش و کسانی که با او
مربوط اند مانند نوکر و کلفت از تشنگی بمیرند یا مر یض شوند.
-۵کسی که بدن یا لباسش نجس است و کمی آب دارد که اگر با آن وضو بگیرد یا غسل کند برای آب کشیدن بدن
و لباس نمیماند و بنا بر احتیاط واجب باید اول بدن و یا لباس نجس را بشوید ،پس از آن تیمم کند.
-۶اگر غیر از آب یا ظرفی که استعمال آن حرام است آب یا ظرف دیگر ی ندارد.
-۷هر گاه وقت به قدر ی تنگ باشد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند تمام نماز یا مقدار ی از آن بعد از وقت خوانده
می شود.
)۵4نمازهای واجب چند تا است؟
یکی از نمازهای مستحبی است که بین نماز مغرب و عشا خوانده می شود.
)56لباس نمازگزار چند شرط دارد؟
پنج شرط
-۱لباس نمازگزار باید پاک باشد.
-۲مباح باشد( غصبی نباشد)
-3از اجزاء مردار نباشد.
-۴از حیوان حرام گوشت نباشد.
-۵اگر نمازگزار مرد است لباس او از ابر یشم خالص و طالباف نباشد.
)57کسی که نمیداند با بدن و لباس نجس نماز باطل است و بخواند حکمش چیست؟
نمازش باطل است و باید نماز را دوباره بخواند و اگر وقت گذشته ،قضا نماید.
)۵۹اگر انسان نداند که بدن یا لباسش نجس است و بعد از نماز بفهمد نجس بوده نماز او چه حکمی
دارد؟
نماز او صحیح است ولی احتیاط مستحب آن است که اگر وقت دارد دوباره آن نماز را بخواند.
) ۶۰در چند صورت اگر بدن یا لباس نمازگزار نجس ،باشد نماز او صحیح است؟
8
باشد.
-3آن که ناچار باشد با بدن یا لباس نجس نماز بخواند.
)۶۱در چند صورت اگر فقط لباس نمازگزار نجس ،باشد نماز او صحیح است؟
پنج شرط
-۱مکان نمازگزار باید مباح باشد.
-۲بی حرکت باشد.
-3بلندی سقف آن طور ی باشد که بتوان ایستاد
-4اگر مکان نمازگزار نجس است طور ی نباشد که تر ی در لباس و بدن اثر کند.
-۵محل سجده و زانوها بیش از چهار انگشت بسته پست تر یا بلند تر نباشد.
)۶۳واجبات نماز چند چیز است؟
دوازده چیز
9
مثال در بین نماز بفهمد که مکانش غصبی است.
ً -۱آن که در بین نماز یکی از شرطهای آن را از بین برود
مثال
ً ً
سهوا یا از روی ناچار ی چیز ی که وضو یا غسل را باطل می کند پیش آید ً
عمدا یا -۲آن که در بین نماز
بول از آن بیرون بیاید.
-3آن که دستها را روی هم بگذارد.
-۴آن که بعد از خواندن حمد آمین بگوید.
ً
عمدا یا از روی فراموشی پشت به قبله کند یا به طرف راست یا چپ قبله برگردد. -۵آن که
عمدا کلمه ای بگوید که از کلمه قصد معنی کند.ً -۶آن که
-7خنده با صدا و عمدی نماز را باطل می کند
ً
عمدا با صدا گر یه کند. -8برای کار دنیا
ً
عمدا باشد یا از -۹کار ی که صورت نماز را به هم بزند مثل دست زدن و به هوا پر یدن و مانند اینها کم باشد یا ز یاد
روی فراموشی نماز را باطل می کند.
-۱۰خوردن و آشامیدن
- ۱۱شک در رکعتهای نماز دو رکعتی یا سه رکعتی یا در رکعت اول نمازهای چهار رکعتی
ً
عمدا کم یا ز یاد کند. ً
سهوا کم یا ز یاد کند یا چیز ی را که رکن نیست ً
عمدا یا -۱۲آن که رکن نماز را
)۶۸شکستن نماز واجب از روی اختیار چه حکمی دارد؟
حرام است.
)۶۹در چه مواردی میشود نماز واجب را شکست؟
معصیت کرده ولی نماز او صحیح است اگر چه احتیاط مستحب آن است که دوباره بخواند.
) ۷۱شکیات نماز» بر چند قسم است؟
۲۳قسم است :هشت قسم آن شکهایی است که نماز را باطل میکند و به شش قسم آن نباید اعتنا کرد و نه قسم
دیگر آن صحیح است.
) ۷۲شکهایی که نماز را باطل می کند بر چند قسم تقسیم می شود؟
هشت قسم
-۱شک در شماره رکعتهای نمازهای دو رکعتی مثل نماز صبح و نماز مسافر
-۲شک در شماره رکعتهای نمازهای سه رکعتی
-۳آن که در نماز چهار رکعتی شک کند که یک رکعت خوانده یا بیشتر
10
-۴آن که در نماز چهار رکعتی پیش از تمام شدن سجده دوم شک کند که دو رکعت خوانده یا بیشتر
-۵شک بین دو و پنج و بیشتر از پنج
-۶شک بین سه و شش یا سه و بیشتر از شش
- ۷شک در رکعتهای نماز که نداند چند رکعت خوانده است.
شک بین چهار و شش یا چهار و بیشتر از شش چه پیش از تمام شدن سجده دوم باشد یا بعد از آن ولی اگر بعد از
سجده دوم شک بین چهار و یا بیشتر از شش برای او پیش آید احتیاط مستحب آن است که بنا را بر چهار بگذارد
و نماز را تمام کند و بعد از نماز دو سجده سهو به جا آورد و نماز را هم دوباره بخواند.
)73اگر یکی از شکهای باطل کننده برای انسان پیش آید ،حکم چیست؟
انسان نمی تواند نماز را به هم بزند ولی اگر به قدر ی فکر کند که شک پا برجا شود به هم زدن نماز مانعی ندارد.
)۷۴شک هایی که نباید به آنها اعتنا کرد به چند قسم تقسیم می شود؟
شش قسم
-۱شک در چیز ی که محل به جا آوردن آن گذشته است مثل آنکه در رکوع شک کند که حمد را خوانده یا نه
مثال شک کند رکوع کرده یا نه،
ً -۲شک بعد از سالم نماز اگر بعد از سالم نماز شک کند که نمازش صحیح بوده یا نه،
یا بعد از سالم نماز چهار رکعتی شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت به شک خود اعتنا نکند.
بعد از گذشتن وقت نماز :اگر بعد از گذشتن وقت ماز خوانده یا نه
که نخوانده خواندن آن الزم نیست ولی اگر پیش از گذشتن وقت شک کند که نماز خوانده یا نه ،یا گمان
کند که نخوانده باید آن نماز را بخواند بلکه اگر گمان کند که خوانده باید آن را به جا آورد.
-4شک کثیر الشک :یعنی کسی که ز یاد شک می.کند اگر کسی در یک نماز سه مرتبه شک کند یا در سه نماز پشت
مثال در نماز صبح و ظهر و عصر شک کند کثیر الشک است.
ً سر هم
-۵شک امام در شماره رکعت های نماز در صورتی که مأموم شماره آنها را بداند و همچنین شـک مأموم در صورتی
که امام شماره رکعت های نماز را بداند
-۶شک در نماز مستحبی :اگر در شماره رکعتهای نماز مستحبی شک ،کند چنانچه طرف بیشتر شک نماز را باطل
میکند باید بنا را بر کمتر بگذارد.
) ۷۵شک های صحیح بر چند قسم تقسیم می شود؟
جواب :به نه قسم تقسیم می شود که تمام به صورت شکهای صحیح فقط در نمازهای چهار رکعتی است :
-۱آن که بعد از سر برداشتن از سجده دوم شک کند دو رکعت خوانده یا سه رکعت که باید بنا بگذارد سه رکعت
خوانده و یک رکعت دیگر بخواند و نماز را تمام کند و بعد از نماز یک رکعت نماز احتیاط ایستاده یا دو رکعت نشسته
به جا آورد.
-۲شک بین دو و چهار بعد از سر برداشتن از سجده دوم که باید بنا بگذارد چهار رکعت خوانده و نماز را تمام کند و
بعد از نماز دو رکعت نماز احتیاط ایستاده بخواند.
-۳شک بین دو و سه و چهار بعد از سر برداشتن از سجده دوم که باید بنا بر چهار بگذارد و بعد از نماز دو رکعت نماز
احتیاط ایستاده و بعد دو رکعت نشسته به جا آورد ولی اگر بعد از سجده اول یا پیش از سر برداشتن از سجده دوم
یکی از این سه شک برایش پیش آید میتواند نماز را رها کند و دوباره بخواند.
-۴شک بین چهار و پنج بعد از سر برداشتن از سجده دوم که باید بنا بر چهار بگذارد و نماز را تمام کند و بعد از نماز
دو سجده سهو به جا آورد ولی اگر بعد از سجده اول ،یا پیش از سر برداشتن از سجده دوم ایــن شک برای او پیش
آید میتواند نماز را رها کند و دوباره بخواند.
-۵شک بین سه و چهار که در هر جای نماز باشد باید بنا بر چهار بگذارد و نماز را تمام کند و بعد از نماز یک رکعت
نماز احتیاط ایستاده یا دو رکعت نشسته به جا آورد.
-۶شک بین چهار و پنج در حال ایستاده که باید بنشیند و تشهد بخواند و نماز را سالم دهد و یک رکعت نماز احتیاط
ایستاده یا دو رکعت نشسته به جا آورد.
11
-۷شک بین سه و پنج در حال ایستاده که باید بنشیند و تشهد بخواند و نماز را سالم دهد و دو رکعت نماز احتیاط
ایستاده به جا آورد.
-8شک بین سه و چهار و پنج در حال ،ایستاده که باید بنشیند و تشهد بخواند و بعد از سالم نماز دو رکعت نماز
احتیاط ایستاده و بعد دو رکعت نشسته به جا آورد.
-۹شک بین پنج و شش در حال ایستاده که باید بنشیند و تشهد بخواند و نماز را سالم دهد و دو سجده سهم به
جا آورد.
)۷۶اگر یکی از شکهای صحیح برای انسان پیش آید حکم چیست؟
نماز احتیاط
برای سه چیز بعد از سالم نماز انسان باید سجده سهو به جا آورد :
ً
سهوا حرف بزند. ۱آن که در بین نماز
-۲آن که یک سجده نماز را فراموش کند.
-3آن که در نماز چهار رکعتی بعد از سجده دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت
) ۸۱انسان در چند مورد احتیاط واجب است که سجده سهو بنماید؟
دو مورد
ً
سهوا سالم بدهد. مثال در رکعت اول
ً -۱در جایی که نباید نماز را سالم دهد
-2آن که تشهد را فراموش کند.
)82اگر کسی سجده سهو را بعد از سالم نماز به جا نیاورد حکم چیست؟
ً
سهوا به جا عمدا به جا نیاورد معصیت کرده و واجب است هر چه زودتر آن را انجام دهد و چنانچهً اگر
ً
فورا انجام دهد و الزم نیست نماز را دوباره بخواند. نیاورد هر وقت یادش آمد باید
)۸۳دستور سجده سهو به چه صورت است؟
12
فورا نیت سجده سهو کند و پیشانی را به چیز ی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بگوید : ً بعد از سالم نماز
ح َّمد» ولی بهتر است ح َّم ٍد َو ِ
آل م َ اهلل َو ِب ِ
اهلل اللَّ ه َّم َصل َعلَ ى م َ سم ِ ح َّم ٍد َو آ ِل ِه» یا ِ
«ب ِ اهلل َو ِب ِ
اهلل َو َصلَّ ى اهلل َعلَ ى م َ سم ِ «ب ِ
ِ
اهلل َو َب َرکاته» و بعد بنشیند و دوباره به سجده رود و یکی از ي َو َرحمه ِ َ السالم َعلَ ْي َ اهلل َو ِب ِ
بگوید« :بسم ِ
الن ِب ُّ
ك أ ُّي َها َّ اهلل َّ
ذکرهایی را که گفته شد بگوید و بعد از خواندن تشهد سالم دهد.
)۸۴مسافر باید نماز خود را به چه صورت بخواند؟
مسافر باید نماز ظهر و عصر و عشا را با هشت شرط شکسته به جا آورد یعنی دو رکعت بخواند.
)۸۵نماز مسافر چند شرط دارد؟
چهار چیز
- ۱گرفتن خورشید
-۲گرفتن ماه اگر چه مقدار کمی از آن گرفته شود و کسی هم از آن نترسد.
-3زلزله اگر چه کسی هم نترسد.
۴رعد و برق و بادهای سیاه و سرخ و مانند این ها.
)۸۸احکام نماز آیات را بیان کنید ؟
-۱چیزهایی که نماز آیات برای آنها واجب است در هر شهر ی اتفاق بیفتد فقط مردم همان شهر باید نماز آیات
بخوانند و بر مردم جاهای دیگر واجب نیست ولی اگر مکان آنها به قدر ی نزدیک باشد که با آن شهر یکی حساب
شود نماز آیات بر آنها هم واجب است.
-۲از وقتی که خورشید یا ماه شروع به گرفتن میکند انسان باید نماز آیات را بخواند و بنا بر احتیاط واجب ،باید به
قدر ی تأخیر نیندازد که شروع به باز شدن کند.
ً
فورا نماز آیات را بخواند و اگر نخواند معصیت -3موقعی که زلزله و رعد و برق و مانند اینها اتفاق می افتد انسان باید
کرده و تا آخر عمر بر او واجب است و هر وقت بخواند اداء است.
13
-۴اگر نمی دانست ماه و یا خورشید گرفته است و بعد از باز شدن آفتاب یا ماه بفهمد که تمام آن گرفته بود باید
قضای نماز آیات را بخواند ولی اگر بفهمد مقدار ی از آن گرفته بود قضا بر او واجب نیست.
)۸۹نماز آیات چند رکعت است و در هر رکعت چند رکوع دارد؟
دو رکعت است و در هر رکعت پنج رکوع دارد.
« ) ۹۰دستور نماز آیات» یا طر یقه خواندن نماز آیات به چه صورت است؟
دو قنوت ،قنوت اول قبل از رکوع رکعت اول و قنوت دوم پس از رکوع رکعت دوم
)93آیا کسی که نماز جمعه را به جا آورده واجب است نماز ظهر را هم بخواند؟
اگر یک نماز چهار رکعتی بخواند به نیت نماز قضای نماز ی که نخوانده کافی است.
)۹۵روزه چند روز در سال حرام است؟
14
چهار تا است:
-۱روزه ماه مبارک رمضان
-۲روزه ای که به واسطه نذر و قسم و عهد واجب شده است.
-3قضای رمضان در مواردی که روزه رمضان را نگرفته است.
-۴روزه کفاره
)۹۷چند چیز روزه را باطل می کند؟
15
-۴زنی که بچه شیر میدهد و شیر او کم است.
)۱۰۱کسی که کفاره روزه رمضان بر او واجب است باید چه کار کند؟
باید یک بنده آزاد کند یا دو ماه روزه بگیرد ( ۳۱روز آن باید پی در پی ) باشد یا شصت فقیر را سیر کند یا به هر کدام
یک مد که تقر یباً د ده سیر است طعام یعنی گندم یا جو و مانند این ها بدهد.
)۱۰۲مسافرت در ماه رمضان چه حکمی دارد؟
اشکال ندارد ولی اگر برای فرار از روزه باشد مکروه است.
)103اگر روزه دار بعد از ظهر مسافرت کند حکمش چیست؟
وقتی به حد ترخص برسد باید روزه خود را باطل کند و اگر پیش از آن روزه خود را باطل کند بنابر احتیاط کفاره نیز
بر او واجب است.
) ۱۰۵اگر مسافر پیش از ظهر به وطنش برسد یا به جایی برسد که می خواهد ده روز در آنجا بماند حکمش
چیست؟
اگر کار ی که روزه را باطل میکند انجام نداده باید آن روز را روزه بگیرد.
)106اگر مسافر بعد از ظهر به وطنش برسد یا به جایی برسد که میخواهد ده روز در آنجا بماند حکمش
چیست؟
پسر بزرگتر
)108اول ماه به چند چیز ثابت می شود؟
یک پنجم ( ۲۰درصد) درآمد سالیانه و غیره که باید به حاکم اسالمی پرداخت شود .به عبارت دیگر :خمس در اصطالح
فقه حقی است در مال که برای امام (ع) و سادات وضع شده است.
توجه قرار دادن سال شمسی برای حساب سال و پرداخت خمس مانعی ندارد.
)110در چند چیز خمس واجب می شود؟
هفت چیز
-۱منفعت کسب -۲معدن -3گنج -4مال حالل مخلوط به حرام -۵جواهر ی که به واسطه غواصی یعنی رفتن در در یا
به دست می آید -۶غنیمت جنگ -۷زمینی که کافر ذمی از مسلمان بخرد.
)۱۱۱خمس را باید چند قسمت کنند؟
16
دو قسمت یک قسمت آن سهم سادات است که باید آن را با اذن مجتهد جامع الشرایط به سید فقیر یا سید یتیم
یا به سیدی که در سفر درمانده شده بدهند قسم دیگر آن سهم امام (ع) است که در این زمان بایـد بـه مجتهد
جامع الشرایط بدهند یا به مصرفی که او اجازه میدهد برسانند.
)۱۱۲زکات چیست؟
زکات در لغت به معنی پاکیزه کردن ،پاکیزگی افزون شدن و برکت است و در اصطالح فقه صدقه مالی است که در
راه خدا به بینوا و درویش و غیره دهند.
)۱۱۳زکات چند چیز واجب است؟
نه چیز -۱گندم -2جو -3خرما -۴کشمش -۵طال -۶نقره -۷شتر -8گاو -9گوسفند
) ۱۱۴شرایط واجب شدن زکات در چه صورت است؟
زکات در صورتی واجب میشود که مال به مقدار نصاب برسد و مالک آن بالغ و عاقل و آزاد باشد و بتواند در آن مال
تصرف کند.
)۱۱۵انسان میتواند زکات را در چند مورد مصرف کند؟
هشت مورد
-۱فقیر (کسی که مخارج سال خود و عیالش را ندارد)
-۲مسکین (کسی که از فقیر سخت تر میگذراند)
-۳کسی که از طرف امام علی (ع) یا نائب امام مأمور جمع آور ی و نگهدار ی زکات است.
-۴کافرهایی که اگر ذکات به آنان بدهند به دین اسالم مایل میشوند یا در جنگ به مسلمانان کمک می کنند
-۵خر یدار ی بنده ها و آزاد کردن آنان
-۶بدهکار ی که نمیتواند قرض خود را بدهد.
-7سبيل اهلل یعنی کار ی که مانند ساختن مسجد منفعت عمومی دینی دارد یا مثل ساختن پل و اصالح راه -ابن
سبیل یعنی مسافر ی که در سفر درمانده شده است.
)116زکات فطره بر چه کسی واجب است؟
کسی که موقع غروب شب عید فطر بالغ و عاقل و هوشیار است و فقیر و بنده کس دیگر نیست باید برای خودش و
کسانی که نان خور او هستند هر نفر ی یک صاع که تقر یباً سه کیلو است گندم یا جو یا خرما یا کشمش یا برنج یا
ذرت و مانند اینها به مستحق بدهد و اگر پول یکی از اینها را هم بدهد کافی است.
)117اعتکاف چیست و کمتر ین مدت اعتکاف چند روز است؟
اعتکاف از ملحقات روزه و از مستحبات به ویژه در دهه پایانی رمضان محسوب میشود .در اعتکاف روزه گرفتن شرط
است و کمتر ین مدت اعتکاف سه روز است که باید در مسجد باشد.
)118حج چیست و به چند قسم تقسیم می شود؟
حج ز یارت کردن خانه خدا و انجام دادن اعمالی است که دستور دادهاند در آنجا آورده شود .بر سه قسم است :حج
تمتع ،حج قرآن ،حج افراد
حج تمتع :این حج بر کسانی واجب است که بنا بر قول اصح به مقدار ۴۸میل ( ۱۶فرسنگ شرعی) از هر طرف از
مکه دور باشند.
حج قران و حج افراد هر یک از این دو حج بر کسی واجب است که فاصله او تا مکه کمتر از مقدار مذکور باشد.
« )119حدود» و «تعز یرات» چیست؟
قانون گذار اسالم برای برخی جرائم از قبیل ،دزدی فساد در ،زمین اعمال منافی عفت و اخالق و .....مجازاتهایی را
تعیین کرده است که مقدار آنها مشخص است به این گونه مجازاتها حدود (حد) میگویند.
17
« ) ۱۲۰دیه» چیست؟
جر یمه مالی است که مجرم باید در برابر صدمه بدنی که به دیگر ی وارد کرده یعنی در برابر جنایتی که انجام داده
بپردازد.
) ۱۲۱اصول دین چند تا است؟
ده تا -۱ :نماز -۲روزه -3خمس -۴زکات -۵حج -۶جهاد -۷امر به معروف -۸نهی از منکر -۹تولی - ۱۰تبر ی
)۱۲۳اصول دین تحقیقی است یا تقلیدی؟
تحقیقی
)۱۲۴فروع دین تحقیقی است یا تقلیدی؟
تقلیدی
« )۱۲۵تولی» یعنی چه؟
سه رکعت
)۱۳۱نماز عصر مسافر چند رکعت است؟
پنج تا -۱ :نماز ظهر -۲نماز عصر -۳نماز مغرب -۴نماز عشاء -۵نماز صبح
)۱۳۳نماز ظهر و عصر هر کدام چند رکعت است و چه وقت خوانده می شود؟
هر کدام چهار رکعت .است وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد،
و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر وقت به مغرب مانده باشد.
)134نماز مغرب و عشا چند رکعت است و چه وقت خوانده می شود؟
18
نماز مغرب سه رکعت و نماز عشاء چهار رکعت .است وقت مخصوص نماز مغرب از اول مغرب تا وقتی که از مغرب
به اندازه خواندن سه رکعت نماز بگذرد مغرب موقعی است که سرخی طرف مشرق که بعد از غروب آفتاب پیدا می
شود از بین برود وقت مخصوص نماز عشاء موقعی است که به اندازه خواندن نماز عشاء به نصف شب مانده باشد.
)۱۳۵نماز صبح چند رکعت است و چه وقت خوانده می شود؟
دو رکعت است وقت مخصوص نماز صبح نزدیک اذان صبح از طرف مشرق سفیده ای رو به باال حرکت می کند که
آن را فجر اول می.گویند .موقعی که آن سفیده پهن شد فجر دوم و اول وقت نماز صبح است؛ و آخر وقت نماز صبح
موقعی است که آفتاب بیرون می آید.
)۱۳۶رکوع در نماز صبح چند بار تکرار می شود؟
دو بار
)137سجده در نماز صبح چند بار تکرار می شود؟
چهار بار
)۱۳۸در شبانه روز چند نماز چهار رکعتی میخوانیم؟
چهار بار
)۱۴۰در نمازهای چهار رکعتی سجده چند بار تکرار می شود؟
هشت بار
)۱۴۱در کدام یک از نمازهای یومیه بر مرد واجب است که با صدای بلند بخواند؟
نماز نافله
)146نماز نافله در شبانه روز چند رکعت است؟
34رکعت
)۱۴۷کدام نماز است که ده رکوع دارد؟
نماز آیات
)۱۴۸کدام نماز است که نه قنوت دارد؟
19
باید دو سجده سهو بجا آورد.
)150اگر انسان در تعداد رکعات نماز صبح یا مغرب شک کند حکم چیست؟
نماز آیات
)۱۵۴با کدام غسل میتوان نماز خواند و نباید وضو گرفت؟
غسل جنابت
)۱۵۵قضای نماز پدر بعد از مرگش بر چه کسی واجب است؟
پسر بزرگتر
ً
سهوا فراموش شود حکم چیست؟ )۱۵۶اگر در نماز رکوع
در اذان اهلل اکبر ۴مرتبه گفته میشود ولی در اقامه دو بار
)۱۵۹تسبیحات حضرت زهرا (س) را بگویید؟
نماز میت الزم به ذکر است :نماز میت پنج تکبیر دارد و میت را سه غسل می دهند
-۱آبی که باد مخلوط است -۲ .آبی که با کافور مخلوط است -۳آب خالص
)۱۶۳در نماز جماعت وقتی امام حمد و سوره را میخواند وظیفه ما چیست؟
20
دو نفر
)۱۶۵حداقل افراد برای برگزار ی نماز جمعه چند نفرند؟
پنج نفر الزم به ذکر است :نماز جمعه دو رکعت است و دو قنوت ،دارد قنوت اول قبل از رکوع رکعت اول و قنوت
دوم پس از رکوع رکعت دو ،کسی که نماز جمعه را خوانده واجب نیست نماز ظهر را هم بخواند ولی احتیاط مستحب
آن است که آن را نیز به جا آورد.
21
22