URAZY KOŚCI I STAWÓW

ZŁAMANIE
(fractura) to całkowite przerwanie ciągłości kości. Do urazu kości, mięśni oraz
ścięgien dochodzi najczęściej w trakcie upadku, gwałtownego ruchu lub dużego
przeciążenia. Mogą one mieć różny charakter i objawy, ale zawsze wymagają
unieruchomienia, które ogranicza ból i zabezpiecza przed powiększeniem się
obrażenia
Układ kostny dorosłego człowieka
składa się z 206 kości. Wszystkie one
mogą ulec złamaniu, czyli
przerwaniu ciągłości tkanki kostnej
w wyniku urazu, który przekraczał
granice jej elastyczności. Najbardziej
narażone na złamania są kości długie,
czyli kość udowa, piszczelowa,
strzałkowa, promieniowa, ramienna
i łokciowa.
Złamanie należy podejrzewać, jeśli stwierdzi się następujące objawy:
- ból nasilający się przy ruchu;
- obrzęk;
- wylew krwawy, miejscowe zasinienie;
- zniekształcenie, nienaturalne ułożenie kończyny;
- ograniczenie ruchomości kończyny;
- tarcie odłamów – objaw, który można zauważyć, ale nie należy go wywoływać ani
szukać na siłę;
- rana, z której mogą wystawać odłamy kostne – w przypadku złamań otwartych.
Rodzaje złamań

Ze względu na przyczynę:
* mechaniczne – uraz mechaniczny
* patologiczne – proces chorobotwórczy

Ze względu na skutek:
* proste – gdy dochodzi do uszkodzenia tylko kości
* powikłane – gdy oprócz kości uszkodzeniu ulegają inne tkanki
np. nerwy
* wielodłamowe – gdy kość łamie się na wiele części
Ze względu na stan powłok
skórnych
złamanie zamknięte – skóra nad
złamaniem nie jest uszkodzona
– niebezpieczeństwo zakażenia
znikome
złamanie otwarte – ciągłość skóry
ponad miejscem złamania
przerwana , z rany mogą
wystawać fragmenty tkanek
ZASADY POSTĘPOWANIA PRZY ZŁAMANIACH

- złamaną kończynę musimy unieruchomić,

- jeżeli mamy do czynienia ze złamaniem otwartym należy przed
unieruchomieniem zabezpieczyć ranę,
- nie nastawiaj samodzielnie złamanej kończyny,
- staraj się nie ruszać poszkodowanego, chyba, że sam może chodzić,
- zapewnij mu komfort psychiczny (rozmawiaj z poszkodowanym,
pocieszaj go),
- unieruchamiamy miejsce złamania i dwa sąsiadujące stawy,
- szybko wezwij karetkę pogotowia (możliwość krwawienia ze
złamania),
- podczas unieruchamiania staraj się nie zmieniać ułożenia
kończyny,
- okryj poszkodowanego kocem termicznym.
ZŁAMANIE OBOJCZYKA

Czym charakteryzuje się złamanie

obojczyka?
• Opadnięcie barku
• Ograniczona ruchomość
• Silny ból
• Może być z przemieszczeniem lub bez
• Obrzęk
• Można wyczuć przesuwanie i tarcie
odłamów
• Najczęściej jest wynikiem upadku na
bark lub wyciągniętą rękę
ZŁAMANIE OBOJCZYKA

Opatrunek Desaulta
Unieruchomienie złamanej kości
obojczykowej
ręka w poprzek klatki piersiowej
przełożyć chustę pod ręką,
najdłuższym brzegiem ku górze
związać końce chusty na
przeciwległym ramieniu ( węzeł w
zgłębieniu zdrowego obojczyka)
wierzchołek trójkąta skręcić i
umocować - żeby nie wysuwał się
łokieć
drugą chustą lub bandażem
przewiązać wokół klatki piersiowej
ZŁAMANIE ŻEBER

Cechy:
ostry ból w miejscu złamania
nasilający się przy wdechu,
ruchach tułowia
płytki oddech

Zastosować unieruchomienie
obłożeniowe – podeprzeć
biodra, plecy, kończyny
Jeśli potrzebny transport
pozycja półsiedząca
ręka po uszkodzonej stronie
unieruchomiona – temblak
podtrzymujący
zrolowany koć pod kolana żeby
zapobiec zsuwaniu się

Osłuchać chorego celem wykluczenia

towarzyszących obrażeń
(odma)
Leczenie zachowawcze, bez unieruchomienia

Konieczne adekwatne leczenie przeciwbólowe

Kontrola osłuchowa

Pacjenci z mnogimi złamaniami

żeber/obciążeni chorobami towarzyszącymi
mogą wymagać obserwacji szpitalnej

Leczenie zabiegowe stosowane jest

wyjątkowo, w przypadku tzw. wiotkiej klatki
piersiowej
Złamanie Collesa
Złamanie Monteggia
Złamanie Galeazziego
SKRĘCENIE

Skręcenie to krótkotrwałe przemieszczenie powierzchni stawowych kości

wewnątrz stawu
nagły ostry ból
obrzęk
ograniczenie ruchomości
niekiedy ruchy patologiczne świadczące o zerwaniu wiązadeł
stopień I (lekki) – niewielkie naciągnięcie torebki stawowej i więzadeł, bez objawów
niestabilności stawu. Wymaga tylko leczenia objawowego
stopień II (umiarkowany) – uszkodzenie więzadeł jest bardziej rozległe, przerwaniu
ulegają włókna kolagenowe oraz struktury okalające więzadła - torebka stawowa
stopień III (ciężki) – całkowite przerwanie więzadeł i torebki stawowej. Niekiedy przy
komponencie urazu z pociągania oderwany zostaje kawałek kości przy przyczepie
więzadła. Wymaga specjalistycznej diagnostyki, niekiedy konieczna jest rekonstrukcja
więzadła, odpowiedni typ unieruchomienia i indywidualny program rehabilitacji.
Skręcenie stawu skokowego (90%)
stopień I (lekki) – niewielkie naciągnięcie torebki stawowej i więzadeł. Ból jest mały,
nieznacznie przeszkadza w chodzeniu (odczuwa się go np. przy próbie stanięcia na
palcach). Pojawia się nieduży, szybko ustępujący obrzęk (z reguły wokół kostki
zewnętrznej). Krwiak raczej nie występuje, a jeśli jest to minimalny. Nie ma uczucia
niestabilności stawu. Występuje natomiast tkliwość w miejscu urazu.
stopień II (umiarkowany) – częściowe przerwanie więzadeł oraz torebki stawowej. W
tym przypadku objawy są podobne do skręcenia lekkiego, ale bardziej nasilone. Ból ma
średnie natężenie, lecz w pierwszym momencie nierzadko bywa duży i utrudnia, a
często uniemożliwia chodzenie. Obrzęk jest spory i szybko narasta. Pojawia się także
krwiak. Po pewnym czasie może wystąpić lekka niestabilność stawu.
stopień III (ciężki) – całkowite przerwanie więzadeł i torebki stawowej. Silny ból, który
w momencie urazu może być paradoksalnie mniejszy niż w przypadku skręcenia o
umiarkowanym stopniu, trwa on jednak długo, a podczas prób obciążenia kończyny czy
chodzenia jest znacznie większy (najczęściej uniemożliwia jakiekolwiek
przemieszczanie się). Obrzęk oraz krwiak są wyraźne (niejednokrotnie obejmują cały
staw łącznie ze śródstopiem) i bardzo długo się utrzymują. Praktycznie zawsze pacjent
odczuwa mniejszą lub większą niestabilność stawu.
D – diagnoza
R – odpoczynek (ograniczyć ruchy w
stawie)
I – lód ( 15-30 minut , 3-4 x na dzień,
przez 3 dni) (płyn Burowa, Altacet,
zimnej wody z octem )
C – kompresja, ucisk ( założenie
szyny, stabilizatora, taping,
bandażowanie)
E – uniesienie (np.powyżej serca,
poprawia krążenie na 48h)
Unikać :
- ciepłych kąpieli
- maści rozgrzewających
- ciepłych kompresów
- nie obciążać stopy (w lekkich
przypadkach do tygodnia, w innych
decyduje lekarz)
- lodu nie przykładamy bezpośrednio
na skórę tylko na wcześniej położony
ręcznik
ZWICHNIĘCIE

Do zwichnięcia dojdzie, kiedy siła urazu przekroczy wytrzymałość

torebki stawowej i otaczających więzadeł.
Zwichnięcia to trwałe przemieszczenie powierzchni stawowych
nagły silny ból
brak możliwości wykonywania ruchów w stawie
zniekształcenie stawu
obrzęk
wylewy krwawe wokół stawu
Osoba udzielająca pierwszej pomocy powinna przyłożyć zimny okład na zwichnięty
staw, a następnie unieruchomić go za pomocą szyny i opaski, najlepiej
elastycznej lub trójkątnej chusty. Czynność tę powinny wykonywać dwie osoby.
Unieruchamiać należy kończynę w takiej pozycji, jaką przybiera sam chory i
która sprawia mu najmniejszy ból.
Można podawać środki przeciw bólowe. Następnie chorego trzeba przewieźć do
lekarza, zawsze w pozycji leżącej przy zwichnięciach stawów kolanowego,
WYBIERZ UKŁAD
biodrowego i skokowego.
Zwichnięcia powstające w wyniku urazu podlegają leczeniu polegającemu na
nastawieniu przemieszczonych końców kości i odtworzeniu układu stawu.
Zazwyczaj można to osiągnąć w sposób zachowawczy, czyli nieoperacyjnie, ale
jeśli zachowawcze nastawienie nie przynosi efektu, to konieczne będzie
nastawienie operacyjne zwichnięcia. Po nastawieniu zwichnięcia zakłada się
unieruchomienie w postaci szyny gipsowej. W przypadku stawu łokciowego
wystarczy okres około 2 tygodni, po czym zaleca się ćwiczenia ruchomości
stawu.
Dziękuję