Hoca Ahmed Yasavi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi

Filoloji Fakültesi
Yabancı Diller Bölümü

ÖBÇ
Başlık:Çağdaş liderlik teorileri

Kabul eden: Argynbaev Ye.

Hazırlayan: Turar Medet
Grup: FAT- 215

Turkestan 2023
Plan

• Vizyoner liderlik

• Yolu görmek

• Yolda yürümek

• Yol olmak

• Dönüşümcü liderlik

• İşlemci Liderlik

• İşlemci Liderliğin Tarihsel Gelişimi

Vizyoner Liderlik

İnsan topluluğunun olduğu her yerde liderler vardır. Liderliğin ortaya çıkışı
insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanlar birçok işleri yalnız başlarına yapamazlar.
Amaçlarını gerçekleştirmek, başarılı, etkili ve etkin olmak için aralarında iş
bölümü, işbirliği yapmak gereklidir. Bu işbirliğini sağlayacak, izleyenleri bir amaç
doğrultusun da zevkle çalıştıracak liderlere ihtiyaç duyulmaktadır. Liderlere
duyulan ihtiyacın artması ile birlikte bu alanda yapılan çalışmaların sayısı da
hızlı bir şekilde çoğalmıştır. Öyle ki Yukl (1989), araştırmacıların liderlik
anlayışları ve kullandıkları yöntemlere bağlı olarak farklı yollarla çalışmalar
yaptığını ve birçok araştırmacının liderliğin sadece bir yönüyle ilgilendiğini ve
doğal olarak ortaya birbirinden farklı yönleri olan birçok liderlik anlayışının
çıktığını belirtmiştir. Bu başlık altında modern liderlik yaklaşımları arasında
önemli bir yere sahip olan vizyoner liderlik yaklaşımı sunulacaktır. Vizyoner
liderlik yaklaşımının daha iyi anlaşılabilmesi için öncelikle vizyon kavramı
üzerinde durulmuştur.

Bütün dünyadaki organizasyonlar, örgütlenmelerini ve toplumsal misyonlarını

gerçekleştirmeye çalışırlar. Onlar, kısa ve uzun vadede amaçlar doğrultusunda açık
vizyonlarla rehberlik yapan liderler ararlar . Vizyon sahibi bir lider, amacına
ulaşmak için yani hedefi olan vizyonu gerçekleştirmek için belirli misyonlar ortaya
koyar. Ortaya koyduğu misyonlar çerçevesinde ise stratejiler belirler. Bu bağlamda
bilgi çağının liderlerini diğerlerinden farklı kılan iki önemli unsur ortaya çıkmıştır:
Bu özellikler, liderin “vizyon sahibi” ve “buluşçu” olmasıdır . Bu lider,
izleyenlerini gösterilen hedeflere doğru yönlendirebilme etkisine sahip olan,
şirketin veya birimin, diyelim ki bir yıl içerisinde nerede olmayı istediğine dair
veciz bir cümleyle vizyonu oluşturan kişidir. Bu bağlamda liderin vizyonu,
amaçları gün be gün ortaya koyarak ve sorunları çözerek örgütü yarınlara taşır.
Vizyoner liderler, izleyenlerin birbirleriyle ve dünya ile olan ilişkileri sonucu elde
ettikleri genel düşünceleri geliştirmelerine yardımcı olan genel durum, sos- yal
ihtiyaçlar, problemlerin açıklaması ve vizyona yönelik umut verici çözümler
hakkında anladıklarını birlikte ortaya koyarlar. Bu vizyon, geçmiş deneyimlerin,
bugünkü olanakların, temel değerlerin ve kültürel geleneklerin bir yansımasıdır.
Onlar değerlerin gelecekte nasıl anlamlandırılacağını lider ve izleyenlerin davra-
nışları yoluyla gösterirler . Onlar, izleyenleri kaynaştırabilmek için düşünme
gücüne, şüpheli bilgileri başarılı bir şekilde analiz etmeye, sorunlarla baş
edebilmek için yeni fikirler üretmeye ve olanakları artırmaya ihtiyaç duyarlar.

Çağdaş Yaklaşımları 101 Vizyoner liderden, kendi çevresi için sürekli olarak
alternatif yaklaşımlar, yeni anlam ve bilgiler arayan birisi olması beklenmektedir.

Yolu Görmek

Vizyoner liderlik açısından öncelikle yolu görmek büyük önem taşımaktadır.

Yol, vizyonun gelecekteki görüntüsüdür. Ulaşılması gereken hedeftir. Vizyoner
lider, değişik yollardan en uygun olan yolu görebilmelidir. Geleceğe yönelik
projesi ve tasarımı olan yöneticilerin yolu görme kaygısı ve arayışı olabilir. Aksi
takdirde geleceği düşlemeyen projesiz ve plansız bir yönetici için yolu görmek bir
yana “bir arpa boyu ilerisini görmek” de mümkün değildir.

Yolda Yürümek

Vizyoner liderin başarısı sadece yolu görmeyle sınırlı değildir. Yolu gören,
ancak yolda yürümeyen çok lider vardır. Vizyoner lider, yolu görmenin yanında
gördüğü yolda yürümesini başaran liderdir. Vizyoner liderlikte yolu görmek çok
önemlidir. Ancak yolda yürümek de en az yolu görmek kadar önem taşımaktadır.
Yolda yürümek, vizyoner liderin kararlılığım göstermektedir. Yolda yürümeyle
vizyona ulaşılabilir. Görülen yol ve yürünen yol ayrı ise vizyona ulaşılmaz.
Vizyonlara alaşağı edilen birçok yönetici olduğu gibi, vizyonlarıyla yürüdüğü
yolda yükselen birçok lider de vardır.

Yol Olmak

Vizyoner lider, vizyonuyla insanları arkasından sürükleyen kişilerdir. Bu

liderler ürettikleri vizyonlarla yeni yollar açan kişilerdir. Vizyoner liderin üçüncü
önemli rolü yol olmaktır. Yol olmak, yol açmak demektir. Vizyoner liderin açtığı
bu yoldan, izleyenler güven içinde yürüyebilir ve yolun sonundaki hedefe ulaşa-
bilir. Vizyonun önemini kaybetmesiyle birlikte yeni bir yol arayışı da görülebilir.
Böylece yollar değişebilir. Vizyoner lider, yolu görme, yolda yürüme ve yol olma
rolünü geliştirdiği yeni vizyona dayalı olarak oluşturmaya çalışır. Dolayısıyla
düşünce ve sezgi kaynağından beslenen vizyon, liderin olaylar ve ortamlar
karşısında geliştireceği yeni vizyonlarla değişim gösterir.

Dönüşümcü Liderlik
 Gelişen teknoloji, değişen çevresel koşullar, artan bilgi düzeyi ile
sosyokültürel ve ekonomik dönüşümler liderlik olgusunun da değişmesine, 21.
Yüzyıl gereklerine uygun liderlik rol ve davranışlarının oluşmasına yol açmaktadır.
Bu yeni liderlik anlayışı ise paradigmik bir model olarak “dönüşümcü liderlik”
olarak ele alınmaktadır. Dönüşümcü liderler, örgütlerde değişim ajanı olarak
görülmekte ve örgütlerin değişen koşullara uyum sağlayacak biçimde
dönüşümlerini gerçekleştirerek örgütün yaşam süresini uzatmakta ve örgütün
başarısını en üst düzeye çıkarmaktadırlar. Bu bölümde dönüşümcü liderlik
yaklaşımı tarihsel gelişiminden başlanarak sunulmuştur.

İşlemci Liderlik

Modern liderlik kuramlarına geçişte önemli bir adım olan durumsallık

yaklaşımı tek bir doğru davranış modeli olmadığını, koşullara göre liderin nasıl
davranması gerektiğine karar vermek durumunda olduğunu savunmaktadır.
Buna göre liderin davranışı bazen demokratik iken bezende otokratik olarak
ortaya çıkmaktadır. Liderlik anlayışında ortaya çıkan bu davranış biçimi ile birlikte
işlemci liderlik ve dönüşümcü liderlik gibi alternatif liderlik tarzları ortaya
çıkmıştır . İşlemci liderler, örgütün geleneklerine ve kültürüne bağlılık gösterirler
ve var olan durumu korumak için mücadele ederler. Risk almayı ve değişimi
istemeyen bu tip liderler ödülceza ilişkisi içerisinde çalışanları örgüt amaçları
doğrultusunda yönlendirmeye çalışırlar. Bu bölümde işlemci liderlik yaklaşımı
tarihsel gelişiminden başlanarak sunulmuştur.