W jaki sposób obliczyć potencjał elektrody

w warunkach innych niż standardowe - równanie

Nernsta

Wprowadzenie
Przeczytaj
Film samouczek
Sprawdź się
Dla nauczyciela
 W jaki sposób obliczyć potencjał elektrody
w warunkach innych niż standardowe - równanie
Nernsta

Równanie Nernsta umożliwia obliczenie potencjału półogniwa w warunkach innych niż standardowe.
Źródło: dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.

Walther Nernst to wybitny niemiecki chemik i fizyk. Urodził się 25 czerwca 1864 roku
w Briesen. Obecna nazwa tego miasta położonego w województwie kujawsko‐pomorskim
to Wąbrzeźno (wtedy miasto znajdowało się pod zaborem pruskim). W 19201920 roku został
laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie chemii. Jednym z jego większych osiągnięć było
stworzenie zależności zwanej równaniem Nernsta. Jak wygląda to równanie? Jaki ma
związek z potencjałem elektrody? Po zapoznaniu się z poniższym materiałem będziesz
w stanie odpowiedzieć na te pytania.

Twoje cele

Wyjaśnisz, co oznaczają warunki standardowe.

Przedstawisz równanie Nernsta.
Obliczysz potencjał półogniwa w warunkach innych niż standardowe.
Przeczytaj

W warunkach standardowych, to znaczy gdy stężenie jonów potencjałotwórczych

w elektrolicie jest jednostkowe ( 1 dm
mol ), a gazy są pod ciśnieniem 1013hPa w temperaturze
3
298K (25°C), wyznaczany jest potencjał standardowy półogniwa. W warunkach innych niż
standardowe, potencjał półogniwa obliczany jest z równania Nernsta.

Co to jest równanie Nernsta?

Równanie Nernsta umożliwia obliczenie potencjału półogniwa w warunkach innych niż

standardowe. Opisuje ono zależność między potencjałem standardowym półogniwa oraz
stężeniami molowymi substancji (formy utlenionej i zredukowanej), które biorą udział
w reakcjach elektrodowych. Dla reakcji elektrodowej:
redukcja
[Utl] + ne− ⇄
utlenienie [Red]

równanie Nernsta przybiera ogólną postać:

E = E° + RT [Utl]
nF ln( [Red] )

gdzie:

E – równowagowy potencjał półogniwa [V];

E° – potencjał standardowy półogniwa [V];
R – uniwersalna stała gazowa [8,314 mol⋅K
J ];
T – temperatura [K];
n – liczba elektronów biorących udział w reakcji zachodzącej na elektrodzie;
F – stała Faradaya [96500 mol
C ];
[Utl] – stężenie molowe formy utlenionej;
[Red] – stężenie molowe formy zredukowanej.
Po zamianie logarytmu naturalnego ln na logarytm dziesiętny log, równanie Nernsta
przyjmuje postać:

E = E° + 2,303 [Utl]
nF log( [Red] )
RT
Dla roztworów rozcieńczonych w temperaturze 298K 25°C
( ) po podstawieniu wartości
stałej gazowej, stałej Faradaya oraz temperatury, równanie Nernsta ma postać:

[Utl]
E = E° + 0,059
n log( [Red] )

Ważne!

Dokładnie równanie Nernsta wygląda w następujący sposób:

nF ln( aRed )
E = E° + RT aUtl

a
gdzie oznacza aktywność chemiczną formy utlenionej lub zredukowanej. Aktywność
z kolei wyliczyć można ze wzoru:

a = γc
gdzie c oznacza stężenie danej formy, a γ to współczynnik aktywności. W warunkach
zbliżonych do standardowych γ jest zbliżone do 1, dlatego też w równaniu Nernsta
można zamiast aktywności chemicznej stosować stężenie. Co więcej, dla gazów
aktywność chemiczną w warunkach zbliżonych do standardowych można zastąpić tzw.
pgazu
ciśnieniem cząsteczkowym wyznaczanym przy pomocy wzoru: p° , gdzie p° oznacza
ciśnienie normalne (1013hPa
).

Obliczanie potencjału półogniwa w warunkach innych niż

standardowe

Obliczanie potencjału półogniwa metalicznego Me|Men+

Reakcję zachodzącą w półogniwie metalicznym przedstawia równanie:

Men+ + ne− ⇄ Me
Półogniwo to jest odwracalne względem kationu.

Potencjał półogniwa metalicznego oblicza się z równania Nernsta mającego postać:

EMen+/Me = E°Men+/Me + 2,303 [Me ] n+

nF log [Me]
RT
Przyjmuje się, że stężenie metalu w fazie stałej jest równe jedności [Me] = 1. Ostatecznie
równanie Nernsta pozwalające obliczyć potencjał półogniwa metalicznego ma postać:

EMen+/Me = E°Men+/Me + 2,303

nF log[Me ]
RT n+

Polecenie 1

Oblicz potencjał półogniwa cynkowego w temperaturze 303K, jeżeli stężenie jonów cynku
wynosi 0,01 dm
mol . Zapisz równanie reakcji elektrodowej.
3

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie
umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Obliczanie potencjału półogniwa gazowego

Przykładem półogniwa gazowego jest elektroda chlorowa Pt Cl2 Cl−

Reakcję zachodzącą na elektrodzie przedstawia równanie:

Cl2 + 2e− ⇄ 2Cl−

Potencjał tego półogniwa będzie zależeć od stężenia jonów Cl− .
Potencjał półogniwa chlorowego oblicza się z równania Nernsta:

[Utl]
nF ln [Red]
E = E° + RT
pCl2
ECl2/Cl− = E°Cl2/Cl− + RT ln p°
2F [Cl− ]2

Zauważ, że w przypadku gazów, zamiast stężenia molowego, zapisuje się ciśnienie

p
cząsteczkowe zapisane wzorem: pgazu
° . Następnie korzystamy z zależności logarytmów:
ln ab = ln a − ln b
pCl2 − 2
2F ln p° − 2F ln [Cl ]
ECl2/Cl− = E°Cl2/Cl− + RT RT
 pCl
Przyjmuje się, że p°2 = 1 (to znaczy, gdy ciśnienie chloru równa się ciśnieniu normalnemu
–1013hPa )

Zatem:
pCl2 − 2 ECl2/Cl− = E°Cl2/Cl− + RT
p° − 2F ln [Cl ] 2F ln
RT



ln1=0
Oznacza to, że równanie przyjmuje postać:

ECl2/Cl− = E°Cl2/Cl− − RT − 2
2F ln [Cl ]
W celu uproszczenia równania korzystamy z zależności logarytmów:

ln xr = r ⋅ ln x
ECl2/Cl− = E°Cl2/Cl− − RT2F ⋅ 2 ⋅ ln[Cl ]
−

Ostatecznie równanie przyjmuje postać:

ECl2/Cl− = E°Cl2/Cl− − RTF ln[Cl− ]

Polecenie 2

Oblicz potencjał półogniwa chlorowego jeżeli:

a) stężenie jonów Cl− wynosi 0,001 dm

mol , temperatura 300K;
3

b) stężenie jonów mol , temperatura 300K;

Cl− wynosi 0,01 dm3

c) stężenie jonów Cl− wynosi 0,01 dm

mol , temperatura 298K.
3

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie
umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Przykładem półogniwa gazowego jest elektroda wodorowa Pt H2 H3 O+

Reakcję zachodzącą na elektrodzie przedstawia równanie:
 2H3 O
+
+ 2e− ⇄ H2 + 2H2 O

Potencjał tego półogniwa będzie zależeć od stężenia jonów H3 O+ .

Potencjał półogniwa wodorowego oblicza się z równania Nernsta mającego postać:

RT +
EH3 O+/H2 = E°H3 O+ /H2 + F
ln[H3 O ]

Jeżeli logarytm naturalny ln zastąpimy logarytmem dziesiętnym log oraz podstawimy:

E°H3 O+ /H2 = 0

Równanie Nernsta ma postać:

2,303 RT +
EH3 O+/H2 = F
log[H3 O ]

W temperaturze 298K równanie Nernsta po podstawieniu wartości stałej gazowej R,

temperaturze T oraz stałej Faradaya F ma postać:
E
H3 O+/H2 = 0,059 log[H O 3
+
]

E + = −0,059pH
H3 O /H2

Obliczanie potencjału półogniwa II rodzaju

Półogniwo II rodzaju zbudowane jest z metalu pokrytego trudno rozpuszczalną solą tego
metalu i zanurzonego w roztworze elektrolitu, o wspólnym anionie z anionem soli trudno
rozpuszczalnej.

Schematyczny zapis półogniwa II rodzaju:

Me, MeA An (s)

−
(aq)

Przykładem półogniwa II rodzaju jest elektroda chlorosrebrowa: Ag, AgCl(s) |Cl−

Reakcję zachodzącą na elektrodzie chlorosrebrowej przedstawia równanie:

AgCl + e− ⇄ Ag + Cl
−

Równanie Nernsta ma postać:

E = E° +
RT ln [AgCl]
AgCl/Ag AgCl/Ag F [Ag]⋅[Cl ]
−
 Korzystamy z zależności logarytmów:

ln a = ln a − ln b
b
E AgCl/Ag = E° AgCl/Ag + RT ln[AgCl] − RT ln[Ag] − RT ln[Cl− ]
F F F
Przyjmuje się, że stężenie AgCl i Ag w formie stałej jest równe jedności. Zatem:

AgCl/Ag



 AgCl/Ag F    E
F    F = E° + RT ln[AgCl] − RT ln[Ag] − RT ln[Cl− ]
ln 1=0 ln 1=0

Potencjał tego półogniwa będzie zależeć od stężenia jonów Cl− .

EAgCl/Ag = E° AgCl/Ag − RT ln[Cl− ]

F
2,303RT
EAgCl/Ag = E° AgCl/Ag − F log[Cl ]
−

E° AgCl/Ag = 0,22V

Przykładem półogniwa II rodzaju jest elektroda kalomelowa: Hg, Hg2 Cl2(s) Cl−

Reakcję zachodzącą na elektrodzie kalomelowej przedstawia równanie:

Hg2 Cl2 + 2e− ⇄ 2Hg + 2Cl

−

Równanie Nernsta ma postać:

RT [Hg2 Cl2 ]
EHg2 Cl2 /Hg = E°Hg2 Cl2 /Hg + 2F
ln 2 − 2
[Hg] ⋅[Cl ]

Korzystamy z zależności logarytmów:

ln a
b = ln a − ln b
RT RT 2 RT − 2
EHg2 Cl2 /Hg = E°Hg2 Cl2 /Hg + 2F
ln[Hg2 Cl2 ] − 2F
ln [Hg] − 2F
ln [Cl ]

Przyjmuje się, że stężenie Hg2 Cl2 i Hg jest równe jedności. Zatem:

RT RT 2 RT 2
EHg2 Cl2 /Hg = E°Hg2 Cl2 /Hg + ln[Hg2 Cl2 ] − ln [Hg] − ln [Cl− ]




      2F 2F 2F

ln 1=0 ln 1=0

Potencjał tego półogniwa będzie zależeć od stężenia jonów Cl− .

RT − 2
EHg2 Cl2 /Hg = E°Hg2 Cl2 /Hg + 2F
ln [Cl ]

W celu uproszczenia równania korzystamy z zależności logarytmów:

ln xr = r ⋅ ln x
 EHg2Cl2/Hg = E°Hg2Cl2/Hg − RT −
2F ⋅ 2 ⋅ ln[Cl ]
Ostatecznie równanie przyjmuje postać:

EHg2Cl2/Hg = E°Hg2Cl2/Hg − RTF ln[Cl− ]

EHg2Cl2/Hg = E°Hg2Cl2/Hg − 2,303F RT log[Cl− ]
E°Hg2Cl2/Hg = 0,24 V

Obliczanie potencjału półogniwa redoks

Półogniwo redoks zbudowane jest z obojętnego chemicznie metalu (platyny, złota), który
zanurzony jest w roztworze zawierającym dwa rodzaje jonów danego pierwiastka,
występujących na różnych stopniach utlenienia.

Przykładem półogniwa redoks jest półogniwo Pt Sn2+ , Sn4+

Równanie reakcji zachodzącej na tej elektrodzie:

Sn4+ + 2e− ⇄ Sn2+

Potencjał tego półogniwa będzie zależeć od stężenia formy utlenionej i zredukowanej.

Sn4+ ]
ESn4+ /Sn2+ = E°Sn4+/Sn2+ + 2,3032FRT log [
[Sn2+ ]

Sn4+ ]
ESn4+ /Sn2+ = E°Sn4+/Sn2+ + RT
2F ln
[
[Sn2+ ]

E°Sn4+/Sn2+ = 0,15 V
 Polecenie 3

Oblicz potencjał półogniwa

[
Sn4+ ] = 0,01

Sn2+ ] = 0,005
mol
dm3 ,

mol
dm3 .

∣
Pt Sn2+ , Sn4+ w temperaturze 315 K, jeżeli:

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie
umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Przykładem półogniwa redoks jest półogniwo

Równanie reakcji zachodzącej na tej elektrodzie:

Ciekawostka
Pt Mn2+ , MnO4 − , H3 O+

MnO−4 + 8 H3 O+ + 5 e− ⇄ Mn2+ + 12 H2 O
Potencjał tego półogniwa będzie zależeć od stężenia jonów Mn2+ , MnO−

EMnO4−/Mn2+ = E°MnO4−/Mn2+ +
EMnO4−/Mn2+ = E°MnO4−/Mn2+ + 2,3035FRT log
E°MnO4−/Mn2+ = 1,51 V
[Mn2+ ]

[
+
4 i H3 O .
RT ln [MnO4 − ][H3 O+ ]
5F
8

MnO4 − ][H3 O+ ]8
[Mn2+ ]

Walther Nernst to niemiecki chemik urodzony w Wąbrzeźnie. Jest on twórcą równania

Nernsta wykorzystywanego w elektrochemii.
 Portret Walthera Hermanna Nernsta.
Źródło: dostępny w internecie: www.commons.wikimedia.org, domena publiczna.

Potencjały standardowe półogniw są zebrane w tablicach

fizykochemicznych

Półogniwo Reakcja przebiegająca na półogniwie E° [V]

Li
+
Li Li
+
+ e− ⇄ Li −3,04

K
+
K K
+
+ e− ⇄ K −2,93

Ba
2+
Ba Ba
2+
+ 2e− ⇄ Ba −2,91

Ca
2+
Ca Ca
2+
+ 2e− ⇄ Ca −2,84

Na
+
Na Na
+
+ e− ⇄ Na −2,71

Mg
2+
Mg Mg
2+
+ 2e− ⇄ Mg −2,36

Be
2+
Be Be
2+
+ 2e− ⇄ Be −1,97

Al
3+
Al Al
3+
+ 3e− ⇄ Al −1,66

Mn
2+
Mn Mn
2+
+ 2e− ⇄ Mn −1,18

H2 O H2 , OH (Pt)
−
2H2 O + 2e− ⇄ H2 + 2OH
−
−0,83

Zn
2+
Zn Zn
2+
+ 2e− ⇄ Zn −0,76
 Cr

Sn

Cu
3+

Co

Pb

4+

2+

∣
Półogniwo
Cr

Fe

Ni

Sn

Fe

H3O+ H2
AgBr Ag, Br

AgCl Ag, Cl
3+

2+

Cr
2+

2+

AgI Ag, I
2+

2+

3+

Sn

Hg2 Cl2 Hg, Cl

Fe

Cr2 O7
Cu
2+

O2 OH (Pt)

Cu

I2 I (Pt)
3+

Hg
Ag
Fe

2+
+

Br2 Br (Pt)

MnO2 , H3 O

O2 , H3 O
2−
+

, H3 O

Cl2 Cl (Pt)

Au
3+
Cr

Fe
2+

Co

Ni

Sn

Pb

Fe

2+

Cu (Pt)

Cu
−

Cu

2+

Ag

Hg
−

Au
+

Mn

H2 O(Pt)
(Pt)

(Pt)

(Pt)

Cr
−

2+

3+
(Pt)

(Pt)
Reakcja przebiegająca na półogniwie

Cr

Fe

Cr

Co

Ni

Sn

Pb

Fe

Sn

Cu
⇄

⇄
4+

⇄
⇄

⇄
⇄
Hg2 Cl2 + 2e−

MnO2 + 4H3 O

Cr2 O7
2−
Cu

⇄
⇄
3+

⇄
2+

3+

⇄
2+

⇄
2+

AgI + e−

⇄
2+

⇄
2+

⇄
3+

AgBr + e−

2+

AgCl + e−

⇄
⇄
2+

⇄
I2 + 2e−

Fe

Ag
⇄
3+

⇄
⇄
+

Hg2+ + 2e−

Br2 + 2e−

+ 14H3 O

Au
⇄
⇄
O2 + 4H3 O
+

⇄
⇄
Cl2 + 2e−

⇄
3+
+
+ 3e−

+ 2e−

+ e−

+ 2e−

+ 2e−

+ 2e−

+ 2e−

+ 3e−

2H3O+ + 2e− ⇄ H2 + 2H2O

+ 2e−

+ e−

+ 2e−

O2 + 2H2 O + 4e−

Cu

⇄
⇄ +
+ e−

+ e−

+ e−

+ 2e−
+

+ 6e−

+ 3e−
Cr

Ag + I
Cr

Fe
2+

Co

Ni

Sn

Pb

Fe

Ag + Br

Sn

Cu

Ag + Cl

2Hg + 2Cl

2I

Fe

2Br

+ 4e−

2Cl
Cu

Cu
−

2+

Ag

Hg

Mn

2Cr

Au
−

2+

4OH

−
−
−

2+

6H2 O
3+
−
−

+ 6H2 O

+ 21H2 O
E° [V]
−0,74

−0,44

−0,40

−0,28

−0,23

−0,15

−0,14

−0,13

−0,04

0,00

+0,07

+0,15

+0,15

+0,22

+0,27

+0,34

+0,40

+0,52

+0,54

+0,77

+0,80

+0,85

+1,09

+1,22

+1,23

+1,33

+1,36

+1,50
 Mn
−
MnO4 , H3 O

Ce
3+

4+

H2 O2 , H3 O

Co
3+

F2 F

∣
Półogniwo
+

Mn
3+
Ce
+

Co
−
Mn
2+
2+

(Pt)

(Pt)

H2 O(Pt)
2+
(Pt)
(Pt)
Reakcja przebiegająca na półogniwie
−
MnO4 + 8H3 O

Mn

Ce

H2 O2 + 2H3 O

Co

Tabela potencjałów standardowych półogniw w temperaturze 25°C.

Warszawa 2012./

Słownik
anoda
+

3+

4+

3+

F2 + 2e−
+ 5e−

+ e−

+ e−
+

+ e−
⇄
⇄
⇄

+ 2e−

⇄
⇄
Mn

Mn

Ce

Co

2F
⇄
−

(gr. ana „w górę”, hodós „ścieżka”) półogniwo, na którym zachodzi reakcja utleniania;
w ogniwie ma znak ujemny

elektrolit
2+

3+

2+
2+

(gr. ḗ lektron „bursztyn”, lytós „rozpuszczalny”) to substancja, która za pośrednictwem

jonów przewodzi prąd elektryczny

katoda

(gr. káthodos „schodzenie”) półogniwo, na którym zachodzi reakcja redukcji; w ogniwie

ma znak dodatni

redukcja

proces przyjmowania elektronów, związany z obniżaniem stopnia utlenienia utleniacza

stopień utlenienia

pojęcie umowne, określające liczbę dodatnich lub ujemnych ładunków elementarnych,

które można by przypisać atomowi pierwiastka chem., wchodzącego w skład
określonego związku, gdyby cząsteczki tego związku miały budowę jonową

reduktor
+ 12H2 O

4H2 O
E° [V]
+1,51

+1,51

+1,72

+1,78

+1,92

+2,87

/Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej , Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010 oraz L.
Jones, P. Atkins, Chemia ogólna: cząsteczki, materia, reakcje , tłum. J. Kuryłowicz, Wydawnictwo Naukowe PWN,
 atom, jon lub cząsteczka, które w reakcji redoks są donorem elektronu (elektronów)

utleniacz

atom, jon lub cząsteczka, które w reakcji redoks są akceptorem elektronu (elektronów)

utlenianie

oddawanie elektronów przez jony lub atomy pierwiastków w wyniku czego dochodzi do
podwyższenia stopnia utlenienia

Bibliografia
Bielański A., Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.

Cygański A., Podstawy metod elektroanalitycznych, Wydawnictwo Naukowo–Techniczne,

Warszawa 1999.

Krzeczkowska M., Loch J., Mizera A., Repetytorium chemia: Liceum – poziom podstawowy
i rozszerzony, Warszawa – Bielsko–Biała 2010.
Film samouczek

Polecenie 1

Czy potrafisz obliczać potencjał elektrody w warunkach innych niż standardowe? Po

zapoznaniu się z poniższym filmem samouczkiem rozwiąż ćwiczenia, aby zweryfikować
zdobytą wiedzę.

Film dostępny pod adresem h ps://zpe.gov.pl/a/D12gEZq0z

Film samouczek pt. „W jaki sposób obliczyć potencjał elektrody w warunkach innych niż standardowe -
równanie Nernsta”
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Film nawiązujący do treści materiału - dotyczy obliczania potencjału elektrody.

Ćwiczenie 1
Zaznacz, ile wynosi potencjał elektrody miedziowej w temperaturze 298 K przy stężeniu
2+
jonów Cu równym 0,04
mol
dm3 .

 0,34 V

 0,43 V

 0,40 V

 0,30 V
Ćwiczenie 2

Oblicz potencjał elektrody miedziowej w temperaturze 330 K, przy stężeniu jonów Cu2+
równym 0,002 dm
mol .
3

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie
umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia: 輸醙難

Ćwiczenie 1 輸

Uzupełnij poniższe zdania.

Równanie umożliwia obliczenie półogniwa w warunkach innych niż

. Opisuje ono potencjał elektrody względem jej potencjału standardowego
oraz stężeń substancji biorących udział w procesie elektrodowym (formy ).

potencjału molowych równowagowy nierównowagowy utlenionej Nernsta

standardowe procentowych utlenionej i zredukowanej

Ćwiczenie 2 輸

Wskaż ogólną postać równania Nernsta.

E° = 2,303 RT ln( [Utl] )

 nF [Red]

redukcja
 ⇄ [Red]
[Utl] + ne− utlenianie

E = E° + RT [Utl]
 nF ln( [Red] )

[Utl]
 E = E° − RT
nF ln( [Red] )
Ćwiczenie 3 輸

Uzupełnij poniższe równania Nernsta dla temperatury 298 K.

E = E°+ log

E = E°− log
0,059 [Red] [Utl] 0,059
n [Utl] [Red] n

Ćwiczenie 4 醙

Oblicz potencjał półogniwa srebrowego Ag Ag+

w temperaturze 350 K
, jeżeli stężenie jonów
Ag+ w roztworze wynosi 0, 006
mol . Zapisz równanie reakcji elektrodowej.
3 dm

E°Ag+ Ag = 0,80 V

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie
umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Ćwiczenie 5 醙

Półogniwo wodorowe zostało zanurzone w pewnym roztworze, a następnie zmierzono

potencjał półogniwa. Potencjał półogniwa wodorowego w tych warunkach wyniósł −0,22V.
Oblicz pH tego roztworu. Wynik podaj z dokładnością do części dziesiętnych.

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie
umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Ćwiczenie 6 醙

Oblicz potencjał półogniwa kalomelowego w temperaturze 300 K, jeżeli stężenie jonów

−
chlorkowych Cl wynosi 0, 03 dm
mol . Zapisz równanie reakcji elektrodowej.
3

E°Hg2Cl2/Hg = 0,24 V
Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie
umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Ćwiczenie 7 難

Półogniwo antymonowe składa się z drucika z antymonu Sb pokrytego tlenkiem antymonu

Sb2 O3 , zanurzonego w roztworze zawierającym jony H3 O+ . Potencjał tego półogniwa zależy
od stężenia jonów oksoniowych. Oblicz potencjał półogniwa antymonowego w temperaturze
298 K , jeżeli stężenie jonów 3 + wynosi
HO 0,01mol . Zapisz równanie reakcji elektrodowej.
3dm

E°Sb2O3/Sb = 0,15V
Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie

umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Ćwiczenie 8 難

Oblicz potencjał półogniwa składającego się z blaszki platynowej zanurzonej w roztworze

mol , jony MnO− o stężeniu 0,01 mol
Mn2+ o stężeniu 0,005 dm
elektrolitu zawierającym jony 3 4 dm3
+
oraz jony H3 O o stężeniu 0,001
dm3 . Temperatura wynosi 298K. Zapisz równanie reakcji
mol
elektrodowej.

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie
umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Dla nauczyciela

Scenariusz zajęć

Autor: Agata Krzak, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: W jaki sposób obliczyć potencjał elektrody w warunkach innych niż standardowe –
równanie Nernsta.

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres

podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie
podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

IX. Elektrochemia. Uczeń:

1) stosuje pojęcia: półogniwo, anoda, katoda, ogniwo galwaniczne, klucz elektrolityczny;

potencjał standardowy półogniwa, szereg elektrochemiczny, SEM.

Zakres rozszerzony

IX. Elektrochemia. Uczeń:

1) stosuje pojęcia: półogniwo, anoda, katoda, ogniwo galwaniczne, klucz elektrolityczny,

potencjał standardowy półogniwa, szereg elektrochemiczny, SEM.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych,
technologii i inżynierii;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

wyjaśnia, co oznaczają warunki standardowe;

przedstawia równanie Nernsta;
 oblicza potencjał elektrody w warunkach innych niż standardowe.

Strategie nauczania:

asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

dyskusja dydaktyczna;
analiza materiału źródłowego;
ćwiczenia uczniowskie;
film samouczek;
technika zdań podsumowujących;
technika „świateł drogowych”.

Formy pracy:

praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

zasoby multimedialne zawarte w e‐materiale;
rzutnik multimedialny;
tablica multimedialna/tablica, kreda/pisak.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytania: Jak można obliczyć

potencjał elektrody w warunkach innych niż standardowe?
2. Rozpoznanie wiedzy wstępnej uczniów. Uczniowie przypominają sobie czym jest
półogniwo, potencjał elektrody, warunki standardowe
3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele
lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Multimedium bazowe. Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej film samouczek

przedstawiający informację na temat potencjału standardowego półogniwa. Uczniowie
zapisują po 2 pytania do filmu („Czemu…?”, „Dlaczego….?”). Po wyświetleniu filmu kilku
wybranych uczniów podaje na forum klasy sformułowane pytania. Pozostali uczniowie
 wspólnie (ze wsparciem nauczyciela) odpowiadają na pytania postawione po
obejrzeniu filmu.
2. Praca w grupie. Nauczyciel dzieli losowo uczniów na grupy. Teraz uczniowie
wykorzystają wiedzę zdobytą podczas oglądania filmu samouczka oraz mogą się
wesprzeć informacjami zawartymi w e‐materiale. Każda grupa otrzymuje kartkę
z treścią zadania do rozwiązania oraz tablice z potencjałami standardowymi półogniw.
Gdy grupa rozwiąże zadanie z kartki, otrzymuje następną z zadaniem trudniejszym.
Grupa, która wykona najpoprawniej i najszybciej wszystkie zadania, zostaje przez
nauczyciela nagrodzona (mogą to być oceny albo przechodni puchar klasy).
3. Przedstawienie wyników. Reprezentanci poszczególnych grup przedstawiają efekty
swojej pracy na forum klasy i wspólnie zapisują rozwiązania tych zadań. Nauczyciel
uzupełnia oraz wyjaśnia zaistniałe niezrozumiałe kwestie.
4. Uczniowie pracują w parach z częścią „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują zadania.
Nauczyciel może wyświetlić treść poleceń na tablicy multimedialnej. Po każdym
przeczytanym poleceniu nauczyciel daje uczniom określony czas na zastanowienie się,
a następnie chętny uczeń z danej pary udziela odpowiedzi/prezentuje rozwiązanie na
tablicy. Pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej, proponując ewentualnie swoje
pomysły. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne
informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej. Ćwiczenia, których uczniowie nie
zdążą wykonać podczas lekcji mogą być zlecone do wykonania w ramach pracy
domowej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów z zastosowaniem techniki świateł drogowych.

Za pomocą kartek czerwonych, żółtych i zielonych uczniowie sygnalizują czy wiedzą:

Co to równanie Nernsta?
Jakie elementy zawiera równanie Nernsta?
W jaki sposób oblicza się potencjał różnych rodzajów elektrod w warunkach innych niż
standardowe?

2. Jeżeli uczniowie pokazują czerwoną kartkę, nauczyciel wyjaśnia to zagadnienie.

Uczniowie z zielonymi kartkami wyjaśniają zagadnienie uczniom z żółtą kartką.
3. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które
uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

Przypomniałem/łam sobie, że...

Co było dla mnie łatwe...
Dziś nauczyłem/łam się...
Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:
Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‐materiale – sprawdź się, których nie zdążyli
wykonać na lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film samouczek może zostać wykorzystany przy przygotowywaniu się ucznia do

sprawdzianu lub do zdobycia wiedzy w razie nieobecności ucznia na lekcji.

Materiały pomocnicze:

1. Karty pracy (zadania do rozwiązania):

Plik o rozmiarze 167.40 KB w języku polskim

2. Tablica z potencjałami standardowymi półogniw:

Plik o rozmiarze 116.57 KB w języku polskim

3. Kartki w kolorach: czerwonym, żółtym i zielonym.