Khí tượng học là gì?

Khí tượng học là khoa học nghiên cứu các quá trình và các hiện tượng của khí quyển. Các yếu tố khí tượng bao
gồm nhiệt độ, khí áp, độ ẩm, gió, mây, mưa... Chúng luôn biến động theo thời gian và không gian trong mối
tương tác lẫn nhau theo những quy luật phức tạp của tự nhiên.

Vật lí có vai trò quan trọng trong việc phân tích các yếu tố thời tiết để thiết lập các dự báo.

Thủy văn học là gì?

Thủy văn học là khoa học nghiên cứu về tính chất, sự chuyển động và phân bố của nước (thể lỏng và thể rắn)
trong toàn bộ Trái đất. Ví dụ như: dự báo lũ lụt, hạn thủy văn, sạt lở bờ sông, xâm nhập mặn, nước dưới đất,...

Vật lí có vai trò quan trọng trong xác định hải lưu, sóng biển, thủy triều, cửa sông, hóa học biển, sinh học sinh
thái biển...

I. Ứng dụng của vật lí trong khí tượng, thủy văn

Từ xa xưa, con người đã quan sát các quá trình diễn ra trong tự nhiên (màu sắc của mây gió, cách hành xử của
một số loài động vật,..) và dùng phương pháp quy nạp để tìm mối liên hệ giữa các sự vật, hiện tượng này với
các biểu hiện về khí tượng (bao gồm các yếu tố liên quan đến thời tiết) và thủy văn (liên quan đến tính chất
chuyển động của nước trên bề mặt trái đất).

Từ đó, con người có thể đưa ra được những dự đoán ngắn dài hạn nhằm phục vụ việc canh tác hoa màu, dự báo
thiên tai. Đôi khi các yếu tố liên quan đến khí tượng và thủy văn thường luôn thay đổi theo thời gian và vị trí địa
lí. Tuy nhiên, nhiều tiên đoán về thời tiết đã không đúng đối với thực tế.

Để việc dự đoán khí tượng thủy văn chính xác hơn, các nhà khoa học đã áp dụng những kiến thức vật lí, toán
học để xây dựng các mô hình liên quan.

Ví dụ: Phương trình Bernoulli mô tả dòng chảy của chất lưu do nhà vật lí Daniel Bernouli(1700-1782) được sử
dụng trong ống pitot.

Các nghiên cứu vật lí thế kỉ XII đã sáng chế ra các thiết bị đo áp suất và vận tốc dòng chảy. Các
phân tích khoa học đã được thực hiện trong dự báo thời tiết, bằng cách thu thập số liệu về trạng
thái của khí quyenr, thủy văn như nhiệt độ, độ ẩm, áp suất khí quyển, hướng gió, tốc độ gió và
lượng mưa,... và xây dựng các mô hình dự báo thời tiết, thủy văn.

Vào ngày 06/01/1838, hệ thống điện báo của Samuel Morse được công bố lần đầu tiên ở Xưởng
Cơ khí Speedwell tại Morristown, New Jersey. Máy Morse là một thiết bị sử dụng xung điện để
truyền tải qua dây cáp những thông điệp đã được mã hóa. Chiếc máy đã cách mạng hóa thông tin liên lạc đường
dài, và được sử dụng rất phổ biến trong những năm 1920 và 1930.

Máy điệnbáo có thể truyền tin từ nơi xa về trạng thái hiện tại của thời tiết, cho phép xác định điều kiện thời tiết
trên nhiều nơi một cách nhanh chóng, cho phép dự báo thời tiết ở một vùng rộng lớn.

Ngày nay, công tác dự báo thời tiết đã phát triển phương pháp và các thiết bị quan trắc, thu thập số liệu, phân
tích, dự báo bằng phương pháp kỹ thuật số, radar và vệ tinh... Các máy tính hiện đại, cho phép kết hợp các
phương trình toán học phức tạp mô phỏng các quá trình của thời tiết theo các định luật vật lí để dự báo diễn
biến trạng thái khí quyển, thủy văn từ các dữ liệu quan trắc được sử dụng làm đầu vào cho các mô hình dự báo.

Sự phát triển của vệ tinh nhân tạo và công nghệ ảnh kĩ thuật số cho phép chụp ảnh bề mặt Trái Đất có độ nét
cao, việc sử dụng ảnh viễn thám kết hợp với mô hình thủy văn để đánh giá những biến động của các đối tượng
trên bề mặt Trái Đất để cung cấp cơ sở khoa học cho việc xác định các thông số của mô hình thủy văn, dự báo
thời tiết và đánh giá sự biến đổi khí hậu.

Hiện nay, do sự biến đổi khí hậu, đòi hỏi các quốc gia có những giải pháp ứng phó với biến đổi khí hậu. Nhu
cầu về nghiên cứu và nguồn nhân lực ngành khí tượng thủy văn đang đứng trước các cơ hội phát triển và hội
nhập quốc tế.

II. Ứng dụng của vật lí trong tài chính

Vật lý kinh tế là một lĩnh vực nghiên cứu liên ngành, áp dụng các lý thuyết và phương pháp ban đầu được các
nhà vật lý phát triển để giải quyết các vấn đề trong kinh tế học, thường là những vấn đề bao gồm các quá trình
không chắc chắn hoặc ngẫu nhiên và động lực phi tuyến.

Một số ứng dụng của nó vào nghiên cứu thị trường tài chính cũng được gọi là tài chính thống kê liên quan đến
nguồn gốc của nó trong vật lý thống kê.

Vật lý kinh tế có liên quan chặt chẽ với vật lý xã hội.

Vật lí kinh tế học đã được bắt đầu bởi một số nhà vật lí làm việc trong lĩnh vực cơ học thống kê. Kết hợp các
mô hình lí thuyết với dữ liệu thực nghiệm, họ đã áp dụng các công cụ và phương pháp từ vật lí vào kinh tế

Một số mô hình của vật lý cũng được áp dụng để phân tích các quá trình kinh tế như mô hình lực hấp dẫn của
thương mại quốc tế để đánh giá tác động và hiệu quả của các hiệp ước và liên minh thương mại giữa các quốc
gia.
Năm 1962, Jan Tinbergen nghiên cứu mô hình lực hấp dẫn trong kinh tế học quốc tế, tương tự như mô hình lực
hấp dẫn trong vật lí, việc trao đổi thương mại song phương giữa hai quốc gia phụ thuộc vào quy mô của hai nền
kinh tế và khoảng cách giữa các quốc gia và được biểu diễn theo công thức:

Tác động của nghành đối với đời sống

Nhờ ứng dụng vật lí vào kinh tế đã đưa ra những dự báo, kế hoạch, dự định tương lai cho nền kinh tế.

Tài chính dựa vào các mô hình tương tự trong vật lí góp phần phát triển kinh tế toàn diện, cải thiện đời sống con
người.