ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಶ್ೌ ೀಮುಡಿ : ದ್ರೌ ಪದಿಯ

ಶ್ೌ ೀಮುಡಿ
“ಆ ಮಹೀಶಕ್ರ ತುವರದೊಳುದ್ದಾ ಮ ಮುನಿಜನರಚಿತ ಮಂತರ
ಸ್ತ ೀಮ ಪುಷ್ಕ ರಪೂತ ಪುಣ್ಯ ಜಲಾಭಿಷೇಚನದ
ಶ್ರ ೀಮುಡಿಗೆ ಕೈಯಿಕ್ಕಕ ದನು; ವರಕಾಮಿನಿೀ ನಿಕುರುಂಬವಕ್ಟಕ್
ಟಾ ಮಹಾಸತಿ ಶ್ವಶ್ವಾಯುಂದೊದಱೆತಲ್ಲ ಲ್ಲಲ .”
– ನಾರಾಣ್ಪ್ಪ

“ಇದಱೊಳ್ ಶ್ವ ೀತಾತಪ್ತರ ಸಥ ಗಿತ ದಶದಿಶಾ ಮಂಡಲಂ ರಾಜಚಕ್ರ ುಂ

ಪುದಿದೞ್ಕಕ ಡಿತತ ಡಂಗಿತಿತ ದಱೊಳೆ ಕುರರಾಜಾನವ ಯಂ ಮತಪ ರ ತಾಪ್
ಕ್ಕಕ ದೞ್ುಂದಂ ನೀಡಗುರ್ವುರ್ವುದುದಿದುವೆ ಮಹಾಭಾರತಕಾಕ ದಿಯಾಯ್ತತ
ಬಜ ದಳಕ್ಕಷ ೀ ಪೇೞ್ ಸಾಮಾನಯ ಮೆ ಬಗೆಯ ಭವತ್ಕ ೀಶ ಪಾಶ ಪ್ರ ಪಂಚಂ”
– ಪಂಪ್

“ದ್ರರ ಪ್ದಿಯ ತುರಬಿಗೆ ಈ ಆಡಂಬರವೇಕೆ?…. ಕ್ನನ ಡ ಶಾರದೆಯ

ಮೂರಂಗುಲ್ದ ಮೂಗಿಗೆ ಮೊಳದುದಾ ದ ಈ ಸಂಸಕ ೃತ ಮೂಗುತಿಯೇಕೆ?”
– ಒುಂದು ರ್ವಮಶ್ು

ಕನ್ನ ಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ರಂಗದಲ್ಲಿ ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಶ್ೌ ೀಮುಡಿಗೆ ಕೈಯಿಟ್ಟ ನಾಲ್ವ ರು ಸಮರ್ಥರಲ್ಲಿ
ಇಬ್ಬ ರು ಮಹಾಕಲ್ಲಗಳು, ಇನ್ನನ ಬ್ಬ ರು ಮಹಾಕವಿಗಳು: ಭೀಮ ದುಶ್ಯಯ ಸನ್; ಪಂಪ,
ನಾರಣಪಪ . ಒಬ್ಬ ಮುಡಿ ಬಿಚ್ಚಿ ದ ಕಲ್ಲ, ಇನ್ನನ ಬ್ಬ ಕಟ್ಟಟ ದ ಕಲ್ಲ. ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಮುಡಿ
ಬಿಚ್ಚಿ ದ ಸಂದರ್ಥದಲ್ಲಿ ಪಂಪ ತ್ನ್ನ ‘ಹಿತ್ಮಿತ್ ಮೃದುವಚನ್’ತೆ ಅತಿ
ಕಾಪಥಣಯ ವಾಗುವಷ್ಟ ರ ಮಟ್ಟಟ ಗೆ ಸಂಕ್ಷ ೀಪವಾಗಿ ವರ್ಣಥಸಿಬಿಟ್ಟಟ ಮುುಂದಿನ್
ರುದೌ ರ್ಯಂಕರ ಸನ್ನನ ವೇಶಕ್ೆ ಧಾವಿಸಿದ್ದಾ ನೆ. ಅವನ್ ಪೌ ತಿಭೆಯ ದೃಷ್ಟಟ ಯಲ್ಲಿ ಆ
ಸಂದರ್ಥ ಛಂದಸಿಿ ನ್ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಪಾತ್ೌ ವಾಗಿಲ್ಿ ವುಂಬಂತೆ ತೀರುತ್ತ ದೆ. ನಾರಣಪಪ
ಸುಮಾರು ಐವತ್ತತ ಷ್ಟ್ಪ ದಿಗಳಲ್ಲಿ ವಿಸಾತ ರವಾಗಿ ವಿವರವಾಗಿ ಹೇಳುವುದನೆನ ಲ್ಿ ಪಂಪ
ಹತ್ತತ ಹನೆನ ರಡು ಗದಯ ದ ಮತ್ತತ ನಾಲ್ೆ ೀನಾಲ್ಕೆ ಪದಯ ದ ಪಂಕ್ತತ ಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಣಥಸಿ
ಪೂರೈಸುತ್ತತ ನೆ, ನಾರಣಪಪ ಹೇಳಿರುವ ಯಾವುದನ್ನನ ಬಿಡದೆ.

“ಅುಂತ್ತ ದುರ್ೀಥಧನ್ನ್ ಅಜಾತ್ಶತ್ತೌ ವಿನ್ ಸವಥಸವ ಮೆಲ್ಿ ಮಂ ಗೆಲ್ಕಾ , ‘ಗೆಲ್ಾ

ಕಸವರಮೆಲ್ಿ ುಂ ಬಂದುದು ಪಾುಂಚಾಲ್ ರಾಜತ್ನ್ನಜೆರ್ವಥಳ್ ಬಂದಿಳಿಲ್ಿ ;
ಆಕ್ಯಂ ತ್ನ್ನನ ುಂ’ ಎುಂದು, ಯುಧಿಷ್ಟಿ ರಂ ಕೊಟ್ಟ ನ್ನ್ನನ ಯ ಬ್ಲ್ದೊಳ್ ತ್ನ್ಗೆ
ಲ್ಯಮಿಲ್ಿ ದುದನ್ ಅಱೆದು, ಮೇಗಿಲ್ಿ ದ ಗೊಡ್ಡಾ ಟ್ಮಾಡಲ್ ಬ್ಗೆದು, ಕಣಥನ್
ಲ್ುಂಕಂ ಪಾೌ ತಿಕಾಮಿಯುಂಬುಮಂ ತ್ನ್ನ ತ್ಮಮ ುಂ ದುಶ್ಯಯ ಸನ್ನುಮಂ ಪೇೞ್ದಾ ಡೆ
ಅವಂದಿರಾಗಳೆ ಬಿೀಡಿುಂಗೆವರಿದು, ‘ರಜಸವ ಲ್ಯಾಗಿದೆಥುಂ ಮುಟ್ಟ ಲಾಗದು’ ಎನೆಯಂ
ಒತ್ತ ುಂಬ್ದಿುಂದೊಳಗಂ ಪೊಕ್ಕೆ , ಪಾುಂಚಾಲ್ಲಯಂ ಕರ್ಣಿ ಡೆ ಜಡಿದು, ಮುಡಿಯಂ ಪಡಿದು
ತ್ನ್ಮ ಧಯ ದಿುಂ ಸುರ್ೀಧನ್ನ್ ಸಭಾಮಧಯ ಕ್ೆ ತಂದು-

“ಮನ್ದೊಳ್ ನ್ನುಂದಮರಾಪಗಾಸುತ್ ಕೃಪ ದೊೌ ೀಣಾದಿಗಳ್ ಬೇಡವೇ

ಡೆನೆಯುುಂ ಮಾಣದೆ ತೞತತ ತೞತತ ವಸಕ್ಯ್ ಪೊೀ ಪೊೀಗು ನ್ನೀನೆುಂದು ಬ್
ಯಾ ನ್ನತ್ತನುುಂ ತೆಱದಿುಂದಮುಟ್ಟಟ ದುವರಂ ಕ್ಯಾ ುಂದು ದುಶ್ಯಯ ಸನಂ
ತ್ನ್ಗಂ ಮೆಲ್ಿ ಗೆ ಮೃತ್ತಯ ಸಾರೆ ತೆಗೆದಂ ಧಮಿಮ ಲ್ಿ ಮಂ ಕೃಷ್ಣೆ ಯಾ“

ಪಂಪನ್ನಗೆ ಕೃಷ್ಣೆ ಯ ಕೃಷ್ೆ ಕಬ್ರಿೀಭಾರ ನಾರಣಪಪ ನ್ನಗೆ ತೀರುವಂತೆ ‘ಶ್ೌ ೀಮುಡಿ’

ಆಗಿಲ್ಿ . ಅದಕ್ೆ ರಾಜಸೂಯಯಾಗದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತಿೀರ್ಥ ಜಲಾಭಷೇಕ ಆಗಿಲ್ಿ .
ಮುನ್ನವಯಥರ ಮಂತ್ೌ ಘೀಷ್ದಿುಂದ ಪವಿತ್ೌ ವೂ ಆಗಿಲ್ಿ . ದುಶ್ಯಯ ಸನ್ನು ಅದನುನ
ಹಿಡಿದ್ದಗ ಅದರಿುಂದ ಮುುಂದೆ ಒದಗುವ ಕೇಡನೆನ ೀನ್ನ ಸೂಚ್ಚಸುತ್ತತ ನೆ. ಆ ಕೇಡು
ಲೌಕ್ತಕ ಅಪರಾಧಕ್ೆ ಒದಗುವ ಶ್ಕ್ಷ ಯ ರೂಪದೆಾ ೀ ಹೊರತ್ತ ಪಾಪರೂಪದ
ಮಹಾಪಾತ್ಕಕ್ೆ ಒದಗುವ ಉಗೌ ತ್ಮ ಧಮಥದಂಡನೆ ಅಲ್ಿ . “ಕೃಷ್ೆ ೀರಗನಂ ಪಿಡಿದ
ಬೆಳ್ಳಾ ಳಂತ್ತಮಮ ನೆ ಬೆಮರುತ್ತತ ಮಿದಥ” ಎುಂಬುದು ಅವನ್ ಆಗಿನ್ ದುಶ್ಯಯ ಸನ್ನ್
ವಣಥನೆ.

ಇಲ್ಲಿ ಯವರೆಗೆ ಒಳೆಾ ಯಂತಿದಾ ಪಂಪನ್ ಪೌ ತಿಭಾಗಿನ ಮುುಂದೆ ತೆಕೆ ನೆ ಕಾಳಿುಂಗನಂತೆ

ಹೆಡೆಯತಿತ ರ್ಯಂಕರವಾಗುವುದನುನ ಕಾಣುತೆತ ೀವ: ರಿಪುಗಳಗೌ ಹ ಮಾದ ಭೀಮಸೇನ್ನ್
ರೌದೌ ಸಿಿ ತಿ; ಮೇರುವಂ ಪಿಡಿದು ಕ್ತೀಳವ ಗಾುಂಡಿೀವಿಯ ಕೊೀಪಾಗಿನ ; ಕಾಲಾಗಿನ ರೂಪವಾದ
ನ್ಕ್ಕಲ್ ಸಹದೇವರ ಭೀಷ್ಣಭ್ರೌ ಭಂಗ:

ಕೊೀಪದ ಪೆಚ್ಚಥನ್ನಳ್ ನ್ಡುಗುವೂರುಯುಗಂ ಕಡುಪಿುಂದರಲ್ವ ನಾ

ಸಾಪುಟ್ಮೆಕ್ೆ ಯಿುಂ ಪೊಡವಥ ಪುವುಥ ಪೊದೞಾ ಲ್ಯಾುಂತ್ತಿೌ ಶೂ
ಲೀಪಮ ಭೀಷ್ಣರ್ೌ ಕ್ಕಟ್ಟ ಮುನ್ನ ಮೆ ರೌದೌ ಗದ್ದಯುಧಂಬ್ರಂ
ಪೊೀಪ ಭುಜಾಗಥಳಂ ರಿಪುಗಳಗೌ ಹಮದುದು ಭೀಮಸೇನ್ನಾ.
ನೆಲ್ನಂ ನುುಂಗುವ ಮೇರುವಂ ಪಿಡಿದು ಕ್ತೀೞವವ ಶ್ಯ ಗಜುಂದೌ ುಂಗಳಂ
ಚಲ್ದಿುಂ ಕಟ್ಟಟ ವ ಸಪತ ಸಪಿತ ಯನ್ನಳ್ಳ ಭಾಗಕ್ೆ ತ್ಪೊಥುಂದು ತೀ
ಳವ ಲ್ಮುುಂ ಗವಥಮುಮುರ್ಣಮ ಪೊೀನೆಮ ಮನ್ದೊಳ್ ಕೊೀಪಾಗಿನ ಕ್ಯಿ ರ್ಣಮ ಕ
ಣಮ ಲ್ರೊಳ್ ಬಂದಿರೆ ನ್ನೀಡಿದಂ ಕಲ್ಕಷ್ದಿುಂ ಗಾುಂಡಿೀವಿ ಗಾುಂಡಿೀವಮಂ.

ಪೌ ಕ್ಕಪಿತ್ ಮೃಗಪತಿ ಶ್ಶು ಸ

ನ್ನನ ಕಾಶರತಿ ವಿಕಟ್ ಭೀಷ್ಣ ಭ್ರೌ ಭಂಗರ
ನ್ಕ್ಕಲ್ ಸಹದೇವರಿವಥರು
ಮಕಾಲ್ ಕಾಲಾಗಿನ ರೂಪಮಂ ಕ್ರ್ೆ ುಂಡರ್.

ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಅವಮಾನ್ನತೆಯಾದ ದ್ರೌ ಪದಿ “ಮುಡಿಯಂ ಪಿಡಿದೆೞತದವನಂ ಮಡಿಯಿಸಿ,

ಮತ್ತ ವನ್ ಕರುಳ ಪಿರ್ಣಲ್ಲುಂದೆನ್ನ ುಂ ಮುಡಿಯಿಸುಗೆ! ಆ ಮುಡಿಯಂದಲ್ ಮುಡಿಯುಂ
ಗಳಮಿೀಗಳ್ ಅುಂತೆ ಎನ್ನ ಯ ಮುಡಿಯಂ” ಎುಂದು ಪೂಣುಾ ದನುನ ಆಲ್ಲಸಿ “ಮರುಳೆಿ
ಧೂಪಮಂ ತೀರಿದ ಮಾೞತೆ ಯಿುಂ” ಮರುತ್ತಿ ತ್ನು ಇುಂತ್ತ ಪೌ ತಿಜಾಾ ಬ್ದಧ ನಾಗಿ ಉತ್ತ ರ
ಕೊಡುತ್ತತ ನೆ:

“ಮುಳಿಸಿುಂದಂ ನುಡಿದೊುಂದು ನ್ನನ್ನ ನುಡಿ ಸಲ್ಿ !

ಆರಾಗದೆುಂಬ್ರ್
ಮಹಾ ಪೌ ಳರ್ೀಲೆ ೀಪಮ ಮದಿ ದ್ದಹತಿಯಿನ್ ಅತ್ತಯ ಗಾೌ ಜಿರ್ಳ್
ಮುನ್ನ ುಂ ಈ ಖಳ ದುಶ್ಯಯ ಸನ್ನಂ ಪೊರಳಿಿ ,
ಬ್ಸಿಱಂ ಪೊೀೞ್ಾ ಕ್ತೆ , ಬಂಬ್ಲ್ಿ ರುಳಿನ್
ಅನ್ಲ್ತ ವಿಳ್ಳಸದಿುಂ ಮುಡಿಯಿಪೆುಂ, ಪಂದೇಜ ಪತೆೌ ೀಕ್ಷಣೇ.”

ಪಂಪನ್ ಸಂಗೌ ಹಶ್ೀಲ್ಯಾದ ಸಂಸೆ ೃತ್ಕಲ್ ಹಿೀಗೆ ಚ್ಚತಿೌ ಸಿರುವುದನುನ ನ್ನಸಗಥ

ಸಹಜವಾದ ನಾರಣಪಪ ನ್ ಗಾೌ ಮಿೀಣ ದೈತ್ಯ ಕಲ್ ಬೇರೊುಂದು ಅದುು ತ್ ರಿೀತಿಯಲ್ಲಿ
ಚ್ಚತಿೌ ಸುತ್ತ ದೆ. ಗದುಗಿನ್ ಭಾರತ್ದಲ್ಲಿ ಬ್ರುವ ಸನ್ನನ ವೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಯಾಗಲ್ಲ
ಪಾತ್ೌ ಗಳಲ್ಲಿ ಯಾಗಲ್ಲ ವಣಥನೆಗಳಲ್ಲಿ ಯಾಗಲ್ಲ ಪಂಪಭಾರತ್ದ ನ್ವುರು ನ್ಯಗಳನುನ
ನಾವು ಕಾಣುವುದಿಲ್ಿ . ಅಲ್ಲಿ ಅದಮಯ ವಾದ ಪೌ ಕೃತಿ ಸಹಜಶಕ್ತತ ಯಾವ ಕೃತ್ಕತೆಯ
ನಾಗರಿಕ ಬಂಧನ್ಗಳಿಗೂ ಅಡಿಯಾಳ್ಳಗದೆ ಸವ ತಂತ್ೌ ವಾಗಿ ಸವ ಚಛ ುಂದವಾಗಿ ಸೂಿ ಲ್ವಾಗಿ
ಪೌ ವತಿಥಸುವುದನುನ ಕಾಣುತೆತ ೀವ. ಪಂಪನ್ನಗೆ ಯಾವುದು ಕಲಾ ಮಾತ್ೌ ವಾದ
ಲೌಕ್ತಕಕಾವಯ ವೊ ಅದು ನಾರಣಪಪ ನ್ನಗೆ ಜಿೀವನ್ನೀದೆಾ ೀಶ ಸವಥಸವ ಕ್ಕೆ ಮಾಗಥವಾದ
ಪವಿತ್ೌ ಸಾಧನೆ. ಪಂಪನಂತೆ ನಾರಣಪಪ ತ್ನ್ನ ಮಹೊೀನ್ನ ತಿಯನುನ ಇಬ್ಬ ಗಿ
ಮಾಡಿಕೊುಂಡು ಲೌಕ್ತಕ ಆಗಮಿಕವುಂದು ಎರಡು ಕಾವಯ ಗಳಲ್ಲಿ ಅದನುನ ಹಂಚ್ಚ,
ಪೌ ಕೃತಿಸಹಜವಾದ ಔನ್ನ ತ್ಯ ವನುನ ಕ್ಕಬ್ಜ ತ್ರವನಾನ ಗಿ ಮಾಡಿಕೊುಂಡಿಲ್ಿ .
ನಾರಣಪಪ ನ್ನಗೆ ತ್ನ್ನ ಕೃತಿ ಲೌಕ್ತಕ, ಆಗಮಿಕ, ವಾಯ ವಹಾರಿಕ, ಪಾರಮಾರ್ಥಥಕ
ಎಲ್ಿ ವನುನ ಒಳಕೊುಂಡ ಅಖಂಡಕೃತಿ. ಕಾವಯ ರಸಾಸಾವ ದನೆ ಮಾತ್ೌ ವಲ್ಿ
ದೈವೊೀಪಾಸನೆಯೂ ಅಲ್ಲಿ ಯ ಅವಿರ್ಕತ ಉದೆಾ ೀಶ. ಅವನು ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಮುಡಿಯನುನ
‘ಸಿರಿಮುಡಿ’ಎುಂದ ವಿಶೇಷ್ಣದಿುಂದ ಕರೆಯುವುದಕ್ೆ ಬ್ದಲಾಗಿ ‘ಶ್ೌ ೀಮುಡಿ’ ಎುಂಬ್
ವಿಶೇಷ್ಣವನ್ನನ ಡಿಾ ಧವ ನ್ನಯಿುಂದ ಅದನುನ ಪವಿತ್ೌ ತ್ರವನಾನ ಗಿ ಮಾಡಿದ್ದಾ ನೆ.
ದುಶ್ಯಯ ಸನ್ನ್ ಕೃತ್ಯ ಅಪರಾಧ ಮಾತ್ೌ ವಲ್ಿ . ಮಹಾಪಾತ್ಕ ಎುಂಬುದನುನ
ಸೂಚ್ಚಸುತ್ತತ ನೆ. ಆ ಮುಡಿ ಬ್ರಿ ಹೆುಂಗಸಿನ್ ಕ್ಕದಲ್ಲ್ಿ .

ವಿದುರನ್ ಹಿತ್ಬೀಧೆಯನುನ ಧಿಕೆ ರಿಸಿ ದುರ್ೀಥಧನ್ನು “ಇವನ್ವರ ಬ್ಹಿರಂಗಜಿೀವ

ವಯ ವಹರಣೆಯಾತ್ನು; ವೃಥಾ ನಾನ್ನವನ್ ಕ್ಣಕ್ತದೆನ್ ಅಕಟ್ ಬೀಧಭಾೌ ುಂತ್ ಬಾಹಿರನ್.
ಇವನ್ನರಲ್ಲ, ಬಾ. ಪಾೌ ತಿಕಾಮಿಕ, ಯುವತಿಯನು ಕರೆ, ಹೊೀಗು!” ಎುಂದು
ಆಜಾಾ ಪಿಸುತ್ತತ ನೆ. ಪಾೌ ತಿಕಾಮಿಕ ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಸತಿೀಸಭೆಗೆ ಬಂದ್ದಗ ಅಲ್ಲಿ ಅವನು
ರಾಜಸಭೆಯ ಸಿಿ ತಿಗೆ ಸಂಪೂಣಥ ವಯ ತ್ಯ ಸತ ವಾದ ಸುಖದ, ಸುಂದಯಥದ,
ರಮರ್ಣೀಯತೆಯ, ಸನ್ನನ ವೇಶವನುನ ಕಾಣುತ್ತತ ನೆ. “ಎಳೆನ್ಗೆಯ ಸುಲ್ಲಪಲ್ಿ
ಮುಕಾತ ವಳಿಯ ನ್ಖಕಾುಂತಿಗಳ ಬೆಳಗಿ ಬ್ಳಗವನೆ ಬಾಲ್ಲಕ್ಯರಿದಥರು ಸತಿಯ
ಬ್ಳಸಿನ್ಲ್ಲ.”
“ಗಿಳಿಯ ಮೆಲ್ಕನ ಡಿಗಳ ವಿನ್ನೀದದಿ ಕ್ಲ್ರು, ವಿೀಣಾರವದ ರಹಿಯಲ್ಲ
ಕಲ್ರು, ಸರಸ ಸುಸಂಗ ಸಂಗಿೀತ್ದ ಸಮಾಧಿಯಲ್ಲ
ಕ್ಲ್ರು, ಎತ್ತ ದಲ್ಮಳ ಮುಕಾತ ವಳಿಯ ಚೆನೆನ ಯ ಚದುರೆಯರು ಕಂ
ಗೊಳಿಸತ್ಬ್ಲ್ಯ ಮರ್ಣಯ ಮಂಚೆ ಸುತ್ತತ ವಳಯದಲ್ಲ.”

ನಾರಣಪಪ ನ್ ಕರ್ಣೆ ಗೆ ಅರ್ವಾ ಪಾೌ ತಿಕಾಮಿಯ ದೃಷ್ಟಟ ಗೆ, ‘ಚಕ್ತತ್ ಬಾಲ್ ಮೃಗಾಕ್ತಷ ’
ದ್ರೌ ಪದಿ ಆ ಯುವತಿಯರ ಮಧಯ ದಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಕಾಣುತ್ತತಳೆ? ಸಕಳ ಶಕ್ತತ ಪರಿೀತ್
ವಿಮಳ್ಳುಂಬಿಕ್ಯವೊೀಲ್! ವರಮಂತ್ೌ ದೇವಿೀಪೌ ಕರ ಮಧಯ ದಿ ಶೀಭೀಸುವ
ಸಾವಿತಿೌ ಯಂದದಲ್ಲ! ಪಾೌ ತಿಕಾಮಿ ಆ ‘ಪತಿವೌ ತೆಯರ ಶ್ರೊೀ ಮರ್ಣಯ
ಹತಿತ ರೈತ್ರಲಂಜಿದನು. ತ್ನುನ ತ್ತ ಮಾುಂಗಕ್ೆ ಕರಯುಗವ ಚಾಚುತ್ತ ’
ಪಾುಂಚಾಲ್ನಂದನೆಗೆ ಬಿನ್ನ ಹ ಮಾಡುತ್ತತ ನೆ. ದ್ರೌ ಪದಿಯ ರಾಜಿಾ ೀಭಾವಕ್ೆ , ಪವಿತ್ೌ ತೆಗೆ,
ಆಕ್ಯ ವಯ ಕ್ತತ ತ್ವ ದ ಶ್ೌ ೀಗೆ ಪಾೌ ತಿಕಾಮಿ ಕೈಮುಗಿದು ಗೌರವ ತೀರುತ್ತತ ನೆ:

“ತ್ತಯ, ಬಿನ್ನ ಹ: ಇುಂದು ನ್ನಮಮ ಯ ರಾಯ ಸೀತ್ನು ಜೂಜಿನ್ಲ್ಲ; ಕ್ಕರು

ರಾಯ ಗೆಲ್ಲದನು, ಕೊೀಶವಂ ಕರಿ ತ್ತರುಗ ರರ್ಸಹಿತ್.”

ಮುುಂದೆ ಹೇಳುವುದನುನ ಪಾೌ ತಿಕಾಮಿ ಸಂಕಟ್ವುಕ್ತೆ ಹೇಳುತ್ತತ ನೆ. ಬ್ಹುಶಃ ತದಲ್ಲ

ತದಲ್ಲ ತ್ಡೆದು ತ್ಡೆದೂ ಹೇಳುತ್ತತ ನೆ:

“ನ್ನೀಯಲಾಗದು, ಹಲ್ವು ಮಾತೇನ್? ಆ ಯುಧಿಷ್ಿ ರ ನೃಪತಿ… ಸೀತ್ನು

ತ್ತಯ… ಭೀಮಾರ್ಜಥನ್… ನ್ಕ್ಕಲ್ಸಹದೇವ… ನ್ನೀವ್‌ಸಹಿತ್!”

ಆ ಸತಿಯರ ಸಭೆಯ ಸುಗಿಿ ಯ ಸಿರಿಗೆ ಮಂಜಿನ್ ಸರಿ ಬಿೀಳುತ್ತ ದೆ. ಮೌನ್ಮಯ ಜಲ್ದ
ಮುಸುಗುತ್ತ ದೆ. ಇದು ಮುುಂದಿನ್ ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಮಾತ್ತ:

“ದೂತ್ ಹೇಳಯ್, ತಂದೆ, ಜೂಜನ್ ಅಜಾತ್ರಿಪುವಾಡಿದನೆ?

ಸೀತ್ನೆ?
ಕೈತ್ವದ ಬ್ಲ್ಗಾರರವದಿರು ಶಕ್ಕನ್ನ ಕೌರವರು:
ದೂಯ ತ್ದಲ್ಲ ಮುನೆನ ೀನ್ನ್ ಒಡಿಾ ಯ ಸೀತ್ನ್ ಎನ್ನ ನು?
ಶ್ವಶ್ವಾ ನ್ನಧೂಥತ್ಕ್ತಲ್ಲಬ ಷ್ನ್ ಅರಸನ್!”

ಪಾೌ ತಿಕಾಮಿ ನ್ಡೆದ ಸಂಗತಿಯನುನ ವಿವರಿಸುತ್ತತ ನೆ: ಯುಧಿಷ್ಟಿ ರನು ಮೊದಲ್ಕ

ತ್ನ್ನ ನುನ ಸೀತ್ ಬ್ಳಿಕ ದ್ರೌ ಪದಿಯನುನ ಸೀತ್ನೆುಂದು. ಆ ಅವಿವೇಕದ ಆಡಳಿತ್ದಲ್ಲಿ
ತ್ಕಥ ತ್ನ್ನ ನುನ ರಕ್ತಷ ಸುತ್ತ ದೆುಂದು ರ್ೌ ಮಿಸುತ್ತತಳೆ ದ್ರೌ ಪದಿ. ಯುಧಿಷ್ಟಿ ರನು ಮೊದಲ್ಕ
ತ್ನ್ನ ನುನ ಸೀತ್ತ ಆಮೇಲ್ ದ್ರೌ ಪದಿಯನುನ ಸೀತ್ತದರಲ್ಲಿ ದೈವದ
ರಕಾಷ ಹಸತ ವಿದೆಯುಂದು ಆಸೆಬುರುಕ್ತಯಾಗುತ್ತತಳೆ. “ವಿಹಿತ್ವಿದು ಮಾನುಷ್ವ? ದೈವದ
ಕ್ಕಹಕವೈಸಲ್, ಮಗೆ! ತ್ತನೇ ಬ್ಹೆನು. ನ್ನೀ ಹೊೀಗೊಮೆಮ ಹೇಳಿೀ ಮಾತ್ನಾ ಸಭೆಗೆ.”
“ಮುನ್ನ ತ್ನ್ನ ನು ಸೀತ್ ಬ್ೞ್ಕ್ತನ್ನಳೆನ್ನ ಸೀತ್ರೆ ಸಲ್ಕವುದೇ ಸಂ
ಪನ್ನ ವಿಮಳಜಾಾ ನ್ರಱೆದಿೀ ಪೌ ಶ್ನನ ಗುತ್ತ ರವ
ಎನ್ನ ಮೆಚ್ಚಿ ಸಿಕೊಡಲ್ಲ. ತ್ತ ಬ್ಹೆನು.”

ಪಾೌ ತಿಕಾಮಿ ಹಿುಂದಿರುಗುತ್ತತ ನೆ. ನ್ಡೆದುದನುನ ಹೇಳುತ್ತತ ನೆ. ಅದಕ್ೆ ದುರ್ೀಥಧನ್ನ್

ಒರಟ್ಟನುಡಿ “ವಾಯುಸುತ್ ಅುಂಜಿಸುವನೆುಂದ ಈ ನಾಯಿ ಬೆದರಿದನ್ಕಟ್!” ಎುಂದು
ಬ್ಯುಯ ತ್ತ ದೆ. ಮತೆತ ತ್ಮಮ ನ್ನಗೆ ಆಜಾಾ ಪಿಸುತ್ತತ ನೆ: “ಹಿಡಿದೆೞ್ದು ತ್ತ! ನ್ರಪರೆಮಮ
ಕ್ತುಂಕರರ್. ಐವರವವರಿದೆಾ ೀನ್ ಮಾಡುವರು? ತ್ಮಮ ಕಮಥವಿಪಾಕಗತಿ ತ್ಮತ್ಮಮ ನೆ
ಕಾಡುವುದು ಧಮಥದೊಳು, ಎಮಮ ಕಾರಣವಲ್ಿ , ನ್ನೀ ಹೊೀಗು” ಸುಸಂಸೆ ೃತ್ನ್ನ
ರ್ೀಗಯ ನ್ನ ದ್ದಕ್ತಷ ಣಯ ಪರನ್ನ ಆದ ಪಾೌ ತಿಕಾಮಿ ಸಾಧಿಸಲಾರದಾ ನುನ ಸಾಧಿಸಿಯ
ಬಿಡುವ ದೃಢಹಠಗವಥದಿುಂದ ಜಗದೂಳಿಗದ ದುರುದುುಂಬಿ ದುಶ್ಯಯ ಸನ್ನು ಬಿಡುದಲ್
ವರಸಿ ಸತಿಯ ಅರಮನೆಯ ಬಾಗಿಲ್ಲಗೆ ಧಾವಿಸುತ್ತತ ನೆ. ಚರರು ತ್ಡೆದರೆ ಮೆಟ್ಟಟ ದನು;
ತಿವಿದನು ಕಠಾರಿಯಲ್ಲ. ಯಾವ ಇುಂತ್ಹ ಖೂಳ ವಿಪತ್ತ ನ್ನನ ನ್ನರಿೀಕ್ತಷ ಸದೆ ತ್ಮಮ
ಸಗಸಿನ್ಲ್ಲಿ ದಾ ಹೆಣುೆ ಮಕೆ ಳು ಈ ರಾಹುರೂಪನ್ನುನ ಕಂಡು ಚಂದೌ ಮುಖಿ
ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಮರೆಹೊೀಗಲ್ಕ ಓಡುತ್ತತ ರೆ ದುಶ್ಯಯ ಸನ್ನು ನೆಟ್ಟ ಗೆ ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಇದಿರಿಗೆ
ಹೊೀಗಿ ನ್ನುಂದು ಅತ್ಯ ುಂತ್ ಗಾೌ ಮಯ ವಾಗಿ ಗಜರುತ್ತತ ನೆ: :ಎಲ್ಗೆ, ಗರುವತ್ನ್ವಿದು ಹಿುಂದೆ
ಸಲ್ಕವುದು. ಸಲ್ಿ ದಿದು ಕ್ಕರುರಾಜ ರ್ವನ್ದಲ್ಲ. ಇುಂದು ಮೆರೆವರೆ, ನ್ಮಮ ತತಿತ ರ
ಮುುಂದೆ ಮೆರೆ, ನ್ಡೆ, ಮಂಚದಿುಂದಿಳಿ.” ಅದಕ್ೆ ಸತಿ ನ್ರ್ಣಪ ನ್ಕೆ ರೆಯಿುಂದ
“ಜನ್ಪನ್ನುಜನು ನ್ನೀನು. ಎನ್ಗೆ ಮೈದಯನ್ಲಾ! ತ್ಪೆಪ ೀನು? ಯಮ ನಂದನ್ನು
ಸೀಲ್ಲ್ಲ; ತ್ನ್ನ ಪೌ ಶ್ನನ ಗೆ ಕೊಡಲ್ಲ ಮರುಮಾತ್. ಅನುಜ, ಕೇಳೈ, ಪುಷ್ಪ ವತಿಯಾ, ಎನ್ಗೆ
ರಾಜಸಭಾ ಪೌ ವೇಶನ್ವು ಅನುಚ್ಚತ್ವಲೇ ಹೇಳು?” ಎುಂದುದಕ್ೆ ಖಳರಾಯ
ಖತಿಗೊುಂಡು “ಎಲ್ಲಿ ಯದು ದುಷ್ಪ ಶ್ನನ ? ಮರುಮಾತೆಲ್ಲಿ ಯದು? ನ್ನೀ ಪುಷ್ಪ ವತಿಯಾಗು;
ಅಲ್ಲಿ ಫಲ್ವತಿಯಾಗು ನ್ಡೆ ಕ್ಕರುರಾಜರ್ವನ್ದಲ್ಲ” ಎುಂದು ಕ್ತರಾತ್ರೂ ನಾಚುವಂತೆ
ನುಡಿದು ಭಾರತ್ ಸಂಗಾೌ ಮವಲ್ಲಮ ೀಕ ರೂಪಿರ್ಣಯಾದ ಕೃಷ್ಣೆ ಯ ಮುಡಿಯ
ಕೃಷ್ೆ ೀರಗಕ್ೆ ಕೈ ತ್ತಡುಕ್ಕತ್ತತ ನೆ. ಇಲ್ಲಿ ನಾರಣಪಪ ನ್ ಭಾಷ್ಣ ಅನ್ನವಾಯಥವಾಗಿ
ಸಂಸೆ ೃತ್ಮಯವಾಗುತ್ತ ದೆ; ಆ ಸಂದರ್ಥವನುನ ಅತ್ಯ ುಂತ್ ಧವ ನ್ನಪೂಣಥವನಾನ ಗಿ
ಮಾಡುತ್ತ ದೆ. ದುಶ್ಯಯ ಸನ್ನ್ ಕೃತ್ಯ ದ ದ್ರಷ್ಟ ಯ ವನ್ನನ ಅನ್ರ್ಥವನ್ನನ ಅದರ ರ್ಯಂಕರ
ಪರಿಣಾಮವನ್ನನ ವಸುತ ಧವ ನ್ನಯನಾನ ಗಿ ಮಾಡಿ ನ್ಮಮ ರಸಜಿಹೆವ ಯ ಮೇಲ್ಲಡುತ್ತ ದೆ.
ಇದೇ ಆ ಮಹಾ ಷ್ಟ್ಪ ದಿಯ ಝುಂಕೃತಿ:

“ಆ ಮಹಿೀಶಕೌ ತ್ತವರದೊಳುದ್ದಾ ಮ ಮುನ್ನಜನ್ರಚ್ಚತ್ ಮಂತ್ೌ

ಸತೀಮ ಪುಷ್ೆ ರಪೂತ್ ಪುಣಯ ಜಲಾಭಷೇಚನ್ದ”
ಶ್ೌ ೀಮುಡಿಗೆ ಕೈಯಿಕ್ತೆ ದನು ವರಕಾಮಿನ್ನೀ ನ್ಕ್ಕರುುಂಬ್ವಕಟ್ಕ
ಟಾ ಮಹಾಸತಿ ಶ್ವಶ್ವಾಯುಂದೊದಱೆತ್ಲ್ಿ ಲ್ಲಿ !”

ಆ ಮುಡಿ ಬ್ರಿಯ ಕ್ಕದಲ್ಕುಂಡೆಯಲ್ಿ . ಆ ಕ್ಕದಲ್ಕ ಯಃಕಶ್ಿ ತ್ ಸಿತ ರೀರ್ಬ್ಬ ಳದಾ ಲ್ಿ .

ಅದು ಸಿರಿಮುಡಿ ಮಾತ್ೌ ವಲ್ಿ , ಶ್ೌ ೀಮುಡಿಯೂ ಅಹುದು. ಅನೇಕ ರಾಜರು ಸೇರಿದಾ
ಅತ್ಯ ುಂತ್ ಶ್ನೌ ೀಷ್ಿ ವಾದ ರಾಜಸೂಯ ಯಾಗದಲ್ಲಿ ಉದ್ದಾ ಮರಾದ ಋಷ್ಟಮಹಷ್ಟಥಗಳು
ಮಂತ್ೌ ಘೀಷ್ ಮಾಡುತಿತ ರಲ್ಕ ಅುಂರ್ವರ ಹಸತ ದಿುಂದ ಪವಿತ್ೌ ವಾದ
ಪುಣ್ಯ ೀದಕದಿುಂದ ಅಭಷೇಚನೆ ಮಾಡಿಸಿಕೊುಂಡ ಮೂಧಥಕ್ೆ ಸೇರಿದ ಗೌರವವಸುತ .
ಪೂಜಿಸಬೇಕಾದ ಅುಂತ್ಹ ವಸುತ ವಿಗೆ ಧೂತ್ಥಬುದಿಧ ಯಿುಂದ ಕೈಯಿಕ್ಕೆ ವುದೆುಂದರೆ
ಅದರಿುಂದೊದಗುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಹಾನ್ನಯಲ್ಿ . ಅದೇನು ಎುಂಬುದನುನ ಪಂಪನ್
ಭೀಮನು ಆ ಮುಡಿಯನುನ ಕಟ್ಟಟ ವಾಗ ಲೀಕ ಲೀಕಗಳಿಗೆ
ರಸರೊೀಮಾುಂಚನ್ವಾಗುವಂತೆ ವರ್ಣಥಸಿ ಘೀಷ್ಟಸಿದ್ದಾ ನೆ: ಯಾವ ಮುಡಿಯ
ಹೆಗಿ ಡಲ್ಲನ್ಲ್ಲಿ ಶ್ನವ ೀತ್ತತ್ಪತ್ೌ ಸಿ ಗಿತ್ ದಶದಿಶ್ಯಮಂಡಲಂ ರಾಜಚಕೌ ುಂ
ಪುದಿದಳ್ಳೆ ಡಿತತ , ಯಾವುದರಲ್ಲಿ ಕ್ಕರು ರಾಜಾನ್ವ ಯವ ಅಡಂಗಿತತ , ಯಾವುದು
ಮಹಾಭಾರತ್ಕಾೆ ದಿಯಾರ್ತ ಆ ಕೇಶಪಾಶ, ಬ್ಗೆಯ ಪೇಳ, ಸಾಮಾನ್ಯ ವ! ಅದೇನು
ಒುಂದು ಮುಷ್ಟಟ ಕ್ಕದಲ್? ಅದು ನ್ನಜವಾಗಿಯೂ ಶ್ೌ ೀಮುಡಿ! ಈ ಎಲ್ಿ ವಸುತ ರಸ
ಧವ ನ್ನಯನ್ನನ ಸಹೃದಯನ್ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಒಮೆಮ ಗೆ ಆಸಫ ೀಟ್ಟಸುವ ಸಲ್ಕವಾಗಿಯ
ಕವಿಪೌ ತಿಭೆ ತ್ನ್ನ ಗೌಡಿೀರಿೀತಿಯ ವಿಚ್ಚತ್ೌ ಮಾಗಥದ ಈ ಮಹಾ ಶೈಲ್ಲಯನುನ
ಆಶೌ ಯಿಸಿದೆ. ಅದರ ಆ ವಯ ುಂಗಾಯ ರ್ಥ, ಆ ಧವ ನ್ನ, ನ್ಮಗೆ ತ್ಟ್ಕೆ ನೆ ಸುಫ ರಿಸದಿದಾ ರೆ ಈ ಶೈಲ್ಲ
ಬ್ರಿಯ ಶಬಾಾ ಡಂಬ್ರವಾಗಿ ತೀರುವುದರಲ್ಲಿ ಸಂದೇಹವಿಲ್ಿ . ಆಗಲ್
ನ್ಮಗನ್ನನ ಸುವುದು “ಕನ್ನ ಡ ಶ್ಯರದೆಯ ಮೂರಂಗುಲ್ದ ಮೂಗಿಗೆ ಮೊಳದುದಾ ದ ಈ
ಸಂಸೆ ೃತ್ ಮೂಗುತಿಯೇಕ್?” ಎುಂದು. ಪಂಪನ್ ಭೀಮನ್ನುನ ಯಾರಾದರೂ
ಪೌ ಶ್ನ ಸಿದಾ ರೆ ‘ದ್ರೌ ಪದಿಯ ತ್ತರುಬಿಗೆ ಈ ಆಡಂಬ್ರ ಏಕ್’ ಎುಂದು, ಏನುತ್ತ ರ
ಲ್ಭಸುತಿತ ತ್ತತ ?

ಶ್ನೌ ೀಷ್ಿ ವಿಮಶಥಕರೊಬ್ಬ ರು ಅದಕ್ೆ ಉತ್ತ ರ ಕೊಟ್ಟಟ ದ್ದಾ ರೆ:

“ನಾರಣಪಪ ನ್ಲ್ಲಿ ಪದ್ದಧಿಕಯ ವನುನ ಆರೊೀಪಿಸುವಾಗ ನಾವು ಎಚಿ ರದಿುಂದಿರಬೇಕ್ಕ,

ಸೂಕ್ಷಮ ಗಾೌ ಹಿಗಳ್ಳಗಬೇಕ್ಕ. ತ್ತರತ್ಮಯ ವಿಚಕ್ಷಣೆಯನುನ ಗಳಿಸಬೇಕ್ಕ. ವಾಚಾಳಿಯಂತೆ
ಕಾರ್ಣಸಿಕೊುಂಡರೂ ವಸುತ ತಃ ಅವನು ವಾಗಿಮ . ಕವಿತೆಯ ಹೊದಿಕ್ ಹೆಚುಿ ಹೆಚುಿ
ಮಡಿಕ್ಗಳನುನ ಪೌ ಕಟ್ಟಸಿದರೂ ಕಾವಯ ಪುರುಷ್ನ್ ರ್ವಯ ದೇಹಕ್ೆ ಅವಲ್ಿ ವೂ ಹೇಗೊೀ
ಹೊುಂದಿಕೊುಂಡುಬಿಟ್ಟಟ ವ. ನಾರಣಪಪ ನ್ ಭಾಷಾಪದಧ ತಿ ಬ್ಹು ಸವ ತಂತ್ೌ ವಾದದುಾ ;
ಆದರೆ ಎಲ್ಲಿ ಯೂ ಅತಂತ್ೌ ವಾಗಿಲ್ಿ ಅದು; ಕ್ಕತಂತ್ೌ ವಂತೂ ಅದಕ್ೆ ತಿೀರ ಹೊರಗು.
ಸಂಧಾಯ ಮಯ ಪಶ್ಿ ಮ ದಿಕ್ತೆ ನ್ಲ್ಲಿ ಬ್ಣೆ ಗಳ ಹರವು ವಿಪರಿೀತ್; ಸಾಗರದಲ್ಲಿ ನ್ನೀಲ್
ವಣಥದ ನ್ನೀರಿನ್ ರಾಶ್ ವಿಪರಿೀತ್; ವೈಶ್ಯಖದಲ್ಲಿ ಅರಳಿಯ ಮರಕ್ೆ ಹಸುರು ಎಲ್ಗಳ
ಸಮೃದಿಧ ವಿಪರಿೀತ್; ಹಾಗೆ ನಾರಣಪಪ ನ್ಲ್ಲಿ ವಚನ್ವೈರ್ವ ವಿಪರಿೀತ್.”

[1]
ಗೌಡಿೀರಿೀತಿಯ, ವಿಚ್ಚತ್ೌ ಮಾಗಥದ ಈ ದಿೀರ್ಥಸಂಸೆ ೃತ್ಪದ ಭ್ರಯಿಷ್ಿ ಸಮಾಸವನುನ
ಔಚ್ಚತ್ಯ ವರಿತೆ ಕವಿ ಪೌ ರ್ೀಗಿಸಿದ್ದಾ ನೆ ಎುಂಬುದು ಅನ್ತಿದೂರ
ಮುುಂದುವರಿಯುವುದರಲ್ಲಿ ಯ ಸಹೃದಯನ್ನಗೆ ಗೊೀಚರವಾಗುತ್ತ ದೆ. ದುಶ್ಯಯ ಸನ್
ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಮುಡಿವಿಡಿದು ಅವಳನುನ ಸಭೆಗೆ ಎಳೆತಂದ ಸಂದರ್ಥದಲ್ಲಿ ಅದನುನ
ಕಂಡ ಸಭಾಸದರ ಸಂಕಟ್ಪೂಣಥ ಕೊೌ ೀಧ ಈ ರಿೀತಿ ವಯ ಕತ ವಾಗುತ್ತ ದೆ:

“ಅಹಹ ಪಾುಂಡವರಾಯ ಪಟ್ಟ ದ ಮಹಿಳೆಗಿದು ವಿಧಿಯ?

ಮಹಾಕೌ ತ್ತವಿಹಿತ್ ಮಂತ್ೌ ಜಲಾಭಷ್ಟಕತ ಕಚಾಗೆೌ ಗಿದು ವಿಧಿಯ?
ಮಿಹಿರ ಬಿುಂಬ್ವ ಕಾಣದ್ದ ನೃಪಮಹಿಳೆಗಿದು ವಿಧಿಯೇ?
ವಿಧಾತ್ೌ ನ್ ಕ್ಕಹಕವೈಸಲ್ ಶ್ವಶ್ವಾ ಎುಂದರು ಸಭಾಸದರು“
ಹಿುಂದಣ ಪದಯ ದಲ್ಲಿ ಕವಿ ಉಪರ್ೀಗಿಸಿದ ಪದಪೌ ರ್ೀಗವನೆನ ಸಭಾಸದರೂ ಮತೆತ
ಪೌ ರ್ೀಗಿಸುತ್ತತ ರೆ. ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಮುಡಿಯ ಅಸಾಮಾನ್ಯ ತೆಯನ್ನನ
ಲೀಕೊೀತ್ತ ರತೆಯನ್ನನ ಅತಿಶಯತೆಯನ್ನನ ಅಭವಯ ಕತ ಗೊಳಿಸಬೇಕಾದರೆ, ಅದು
ಬ್ರಿಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಿತ ರೀಯ ತ್ತರುಬು ಮಾತ್ೌ ವಲ್ಿ , ಪಾುಂಡವರ ಪಟ್ಟ ದ ಮಹಿಳೆಯ
ಶ್ೌ ೀಮುಡಿ ಎುಂಬ್ ಮಹಿಮೆಯನುನ ಪೌ ಕಟ್ಟಸಬೇಕಾದರೆ ಇುಂತ್ಹ ವಿಶ್ಷ್ಟ ಪದ
ಸಂರ್ಟ್ನೆಯಿುಂದಲ್ಿ ದೆ ಅನ್ಯ ಥಾ ಸಾಧಯ ವಿಲ್ಿ . ಇಲ್ಲಿ ಕವಿಯ ವಿದಗಧ ಪದ
ಸಂರ್ಟ್ನೆಯಿುಂದಲ್ಿ ದೆ ಅನ್ಯ ಥಾ ಸಾಧಯ ವಿಲ್ಿ . ಇಲ್ಲಿ ಕವಿಯ ವಿದಗಧ ಪದ ಮಹಾಶೈಲ್ಲ
ಖಡಿ ಧಾರಾಪರ್ದಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುವ ಸುರ್ಟ್ರ ಮನ್ನೀರರ್ದಂತೆ ತ್ನ್ನ ಲ್ಕ್ಷಯ ಕ್ೆ
ಧಾವಿಸುತಿತ ರುವುದನುನ ನಾವು ಅನುರ್ವಿಸುತೆತ ೀವ.[2]

ಹೆರ್ಣೆ ನ್ ಮುಡಿಯ ಮನ್ನೀಹರತೆಯ ವಣಥನೆಗೆ ಈ ವಿೀರರಸದೊಯ ೀತ್ಕವಾದ

ಪದಸಂರ್ಟ್ನೆ ಅನುಚ್ಚತ್ವುಂಬುದು ನ್ನಜವಾಗುತಿತ ತ್ತತ . ಸಂದರ್ಥ ಬೇರೆಯಾಗಿದಾ ರೆ. ಕವಿ
ಸವ ಯಂವರಕ್ೆ ಸಿದಧ ಳ್ಳಗುತಿತ ರುವ ತ್ರುರ್ಣ ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಮುಡಿಯನುನ ಕ್ಕರಿತ್ತ
ಬ್ರ್ಣೆ ಸುತಿತ ದಾ ರೆ ಅದಕ್ೆ ಉಚ್ಚತ್ವಾದ ಶುಂಗಾರ ರಸದೊಯ ೀತ್ಕವಾದ ಸುಕ್ಕಮಾರ
ಮಾಗಥವನೆನ ಪೌ ರ್ೀಗಿಸಬೇಕಾಗುತಿತ ತ್ತತ . ಆಗ ಪದಪಂಕ್ತತ ಖಡಿ ವಿಡಿದ ಸುರ್ಟ್ರಂತೆ
ಧಾವಿಸುವುದಕ್ೆ ಬ್ದಲಾಗಿ ಉತ್ತಫ ಲ್ಿ ಕ್ಕಸುಮ ಕಾನ್ನ್ದಲ್ಲಿ ಹಾರಾಡುವ ಅಳಿಗಳಂತೆ
ನ್ಲ್ಲದ್ದಡಬೇಕಾಗುತಿತ ತ್ತತ .[3]

ಹಿೀಗೆ ಒುಂದು ಮಹಾಸಮಾಸದ ಪೌ ರ್ೀಗದಿುಂದ ಅದುು ತ್ವಾದ ಧವ ನ್ನಯನುನ

ಸಹೃದಯ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಮಿಡಿದು ಕ್ಕಮಾರವಾಯ ಸ ಅದು ಹೇಗೆ ಸಫಲ್
ಸಾರ್ಥಕವಾಗುತ್ತ ದೆರ್ೀ ಅದನುನ ಹಾಡಹೊರಡುತ್ತತ ನೆ. ಅುಂತೂ ದ್ರೌ ಪದಿಯ
ತ್ತರುಬು ಶ್ೌ ೀ ಮುಡಿಯಾಗಿ, ಮಹಾಭಾರತ್ಕ್ೆ ಆದಿಯಾಗಿ, ಕೇಶಪಾಶ ಪೌ ಪಂಚವ
ಆಗುತ್ತ ದೆ. ಮುುಂದೆ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ನ್ಡೆದ ರ್ಟ್ನಾಪರಂಪರೆಗಳನುನ -ದುರ್ೀಥಧನ್ನ್
ಕ್ಕೌ ರವಚನ್, ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಪಾೌ ರ್ಥನೆ, ಭೀಷ್ಮ ರ ಹಿತ್ಬೀಧೆ, ಭೀಮ ಕೊೀಪ,
ಯುಧಿಷ್ಟಿ ರನ್ ಸಮಾಧಾನ್, ದ್ರೌ ಪದಿಯ ವಸಾತ ರಪಹರಣ, ಆಕ್ಯ ಕೃಷ್ೆ ರ್ಕ್ತತ , ಕೃಷ್ೆ ನ್
ವರದಿುಂದ ಸಿೀರೆ ಅಕ್ಷಯವಾಗುವುದು ಇತ್ತಯ ದಿ-ನಾರಾಣಪಪ ಸವ ಲ್ಪ
ಆಧಿಕಯ ದೊೀಷ್ವಿದಾ ರೂ ಅದನೆನ ಲ್ಿ ಓದುಗರು ಮರೆಯುವಂತೆ ನ್ನವಥಹಿಸಿ ಆ
ಪೌ ಸಂಗದ ಕೊನೆಯ ರ್ಟ್ಟ ಕ್ೆ ಬ್ರುತ್ತತ ನೆ.

ಸಹನೆಗೂ ಮಿತಿಯುುಂಟ್ಟ; ವಿಧೇಯತೆಗೂ ಎಲ್ಿ ಯುುಂಟ್ಟ. ಅಣೆ ನ್ ಮಾತಿಗೆ

ಕಟ್ಟಟ ಬಿದುಾ ತ್ತಟ್ಟಗಚ್ಚಿ ಕ್ಕಳಿತಿದಾ ಭೀಮನ್ ಸೈರಣೆ ಪವಥತ್ಶ್ಖರದ ಸೈರಣೆ ತ್ನ್ನ
ಗಭಾಥಗಿನ ಯ ಉತ್ೆ ಟ್ಪೌ ಕೊೀಪಕ್ೆ ಸೀತ್ತ ಅಗಿನ ಯನುನ ಓಕರಿಸುವಂತ್ತಯಿತ್ತ.
ದುರ್ೀಥಧನ್ನು ‘ಎಲ್ಗೆ, ನ್ನನ್ನ ವರೇನುಮಾಡುವರ್? ಒಲ್ರ್ಳಡಗಿದ
ಕ್ುಂಡವಿವರಗಿ ಳಿಕ್: ನಂದಿದುದು!’ ಎನುನ ತ್ತ ಮುುಂಜೆರಗೆತಿತ ಮಾನ್ನನ್ನಯಾದ ದ್ರೌ ಪದಿಗೆ
ತ್ನ್ನ ತಡೆಯನುನ ತೀರಿಸುವ ಅಶ್ಿ ೀಲ್ತೆಗೆ ಮುುಂದುವರಿದ್ದಗ ದ್ರೌ ಪದಿ ‘ನ್ನನ್ನ ಳಿವು
ತಡೆಯಲ್ಲ ರ್ಟ್ಟಸಲ್ಲ’ ಎುಂದು ಶಪಿಸುತ್ತತಳೆ. ಆಗ

“ಕಡಲ್ ತೆರೆಗಳ ತ್ರುಬಿ ತ್ತರುಗುವ

ವಡಬ್ನಂತಿರೆ ಸಭೆಯನ್ಡಹಾಯುಾ
ಕ್ಕಡಿ ಕ್ಕಠಾರ ರಕ್ಕತ್ವನು, ತ್ಡೆಗಡಿ ಸುರ್ೀಧನ್ನ್ನರುಗಳನ್
ಇಮಮ ಡಿಸಿ ಮುನ್ನಯಲ್ಲ
ಧಮಥಸುತ್ನ್ ಎುಂದೆದಾ ನಾ ಭೀಮ“

ದುಶ್ಯಯ ಸನ್ನು ಒಡೆಯ ಐತ್ರಲ್ಕ ಇಕ್ಕಷ ತೀಟ್ದ ಬ್ಡನ್ರಿಗಳು ಓಡುವಂತೆ

ದುರ್ೀಥಧನ್ನ್ ಬ್ಳಿಗೆ ಓಡುತ್ತತ ನೆ!

‘ನುಡಿ, ತ್ರುರ್ಣ, ತ್ನಾನ ಣೆ! ಭೀತಿಯ ಬಿಸಿಸಿದೆನ್ಲಾ! ರಾಯನಾಜೆಾ ಯ ತ್ಡಿಕ್ವಲ್

ನುಗಾಿ ಯುತ ಹೊೀಗಿನುನ : ಮುಡಿಯ ನ್ನೀ ಕಟ್ಟಟ , ಎಲ್ಗೆ ಸತಿ’ ಎುಂದ ತ್ನ್ನ ಕಾುಂತ್ನ್ನಗೆ
ಪಾುಂಚಾಲ್ಲ ‘ಮುಡಿಯ ಕಟ್ಟಟ ವ ಕಾಲ್ ಈ ದುಶ್ಯಯ ಸನ್ ಶ್ರವ ಕ್ಡಹಿ, ಶ್ಯಕ್ತನ್ನಯರಿಗೆ
ರಕ್ಕತ್ವ ಕ್ಕಡಿಸಿ ತ್ರ್ಣಯಲ್ಕ ಕರುಳುದಂಡೆಯ ಮುಡಿವ ವೌ ತ್ ಎನ್ಗಿಹುದು. ನ್ನೀ
ಹೇಳಿದಕ್ ನ್ನವಾಥಹ’ ಎುಂಬ್ ತ್ನ್ನ ಹೂರ್ಣಕ್ಯ ನ್ನಧಿಯನುನ ಭೀಮನ್ನಗೆ ಕೈಯಡೆಯಾಗಿ
ನ್ನೀಡುತ್ತತಳೆ. ಆಗ ಭೀಮನ್ ಬಾಯಿುಂದ ಮಹಾಭಾರತ್ದ ರ್ಯಂಕರ ಪೌ ತಿಜೆಾ ರ್ುಂದು
ಭುವನ್ಕಂಪನ್ಕಾರಿಯಾಗಿ ಹೊರ ಹೊಮುಮ ತ್ತ ದೆ;

“ಐಸಲೇ!
ಈ ವೌ ತ್ದ ನ್ನನ್ನ ಯ ಭಾಷ್ಣ ನ್ಮಮ ದು. ಸತಿಯ;
ಈ ದುಶ್ಯಯ ಸನ್ನ್ ಹೊಡೆಗಡಿದು ಶ್ಯಕ್ತನ್ನಯರಿಗೆ ರಕ್ಕತ್ವನು ಸೂಸುತೆರೆವನು,ತ್ರುರ್ಣ;
ಸಕ್ತೆ ದ ದೂಷ್ಕನ್ ನೆರೆ ಸಿೀಳಿ ನ್ನನ್ನ ಯ ಕೇಶವನು ಕಟ್ಟಟ ಸಿಯ ಮುಡಿಸುವ
ಕರುಳ ದಂಡೆಗಳ!”

ಈ ಸಂದರ್ಥದಲ್ಲಿ ಕ್ಕಮಾರವಾಯ ಸ ಜಲ್ಪಾತ್ಘೀಷ್ ಸದೃಶವಾದ ವಾರ್ಣ ಪಂಪನ್

ಪೌ ಳಯತ್ತುಂಡವ ಧೂಜಥಟ್ಟಯ ಡಮರುಧಾವ ನ್ಸದೃಶವಾದ ಘೀಷ್ದ ಮುುಂದೆ
ಕ್ಕನ್ನದುಬಿಡುತ್ತ ದೆ:

ಕ್ಕಡಿವುಂ ದುಶ್ಯಯ ಸನ್ನೀರಸಿ ಳಮನ್ಗಲ್ ಪೊೀೞವಾ ದುಥ ಕ್ನೆನ ತ್ತ ರಂ ಪೊ

ಕ್ಕೆ ಡಿವುಂ ಪಿುಂಗಾಕ್ಷನ್ನರು ದವ ಯಮನುರು ಗದ್ದಘಾತ್ದಿುಂ ನುಚುಿ ನ್ನರಾ
ಗೊಡೆವುಂ ತ್ದೌ ತ್ ರಶ್ಮ ಪೌ ಕಟ್ ಮಕ್ಕಟ್ಮಂ ನಂಬು ನಂಬೆನ್ನ ಕರ್ಣೆ ುಂ
ಕ್ತಡಿಯುುಂ ಕ್ುಂಡಂಗಳುುಂ ಸೂಸಿದಪುವಹಿತ್ರಂ ನ್ನೀಡಿ ಪಂಕೇಜವಕ್ತ ರೀ.

ಸುರಸಿುಂಧು ಪಿೌ ಯಪುತ್ೌ ಕೇಳ್ ಕಳಶಜಾ ನ್ನೀುಂ ಕೇಳಥ ಕೃಪಾ ಕೇಳ ಮಂ

ದರದಿುಂದಂಬುಧಿಯಂ ಕಲಂಕ್ತದಸುರಪೌ ಧವ ುಂಸಿವೊೀಲ್ ಬಾಹು ಮಂ
ದರದಿುಂ ವೈರಿ ಬ್ಲಾಬಿಾ ಘೂರ್ಣಥಸೆ ಬಿಗುತಿೀಥ ಕೌರವರ್ ಕ್ಕಡೆ ನ್ನ
ವಥರುಮಂ ಕೊಲ್ವ ನ್ನದೆನ್ನ ಪೂಣೆೆ ನುಡಿದೆುಂ ನ್ನಮಿಮ ೀ ಸಭಾಮಧಯ ದೊಳ್

ಮಹಾಭಾರತ್ವನುನ ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಮುಡಿಬಿಚ್ಚಿ ಮುಡಿಕಟ್ಟಟ ದ ಪೌ ಸಂಗದ ಕಥೆ ಎುಂದು

ವರ್ಣಥಸಿದರೆ ಹೆಚೆಿ ೀನ್ನ ಸತ್ಯ ದೂರವಾಗಲಾರದು. ಆ ಮುಡಿ ಕಟ್ಟಟ ದ ರ್ಯಂಕರ
ಸನ್ನನ ವೇಶವನುನ ನ್ಮಮ ಮಹಾಕವಿಗಳಿಬ್ಬ ರೂ ಅದುು ತ್ವಾಗಿಯ ವರ್ಣಥಸಿದ್ದಾ ರೆ:
ನಾರಾಣಪಪ ಗಾೌ ಮಿೀಣಸಹಜವಾದ ವಿಸಾತ ರ ವಿವರರಿೀತಿಯಲ್ಲಿ ; ಪಂಪ ಮಹಾಕವಿ
ಕೌಶಲ್ ಸಹಜವಾದ ವರಪೌ ಸಾದೊೀತ್ಪ ನ್ನ ಪೌ ಸನ್ನ ಗಂಭೀರ ಚತ್ತರ ರಿೀತಿಯಲ್ಲಿ .

ಭೀಮದುಶ್ಯಯ ಸನ್ರ ಯುದಧ ಸನ್ನನ ವೇಶ ಕಣಥಪವಥದೊುಂದು ಶ್ಖರರ್ಟ್ಟ . ಬಿಲ್ಕಿ ಕಣೆ

ಕಠಾರಿ ಮೊದಲಾದ ಆಯುಧಗಳ ಯುದಧ ಸವ ಲ್ಪ ದೂರ ಮುುಂದುವರಿದ ಮೇಲ್ ಆ
ಇಬ್ಬ ರು ಮಲ್ಿ ಗಾಳೆಗದ ಕಲ್ಲಗಳೂ ಪರಸಪ ರಾನುಮತಿಯಿುಂದ ದವ ುಂದವ ಯುದಧ ವನುನ
ನ್ನಶಿ ಯಿಸುತ್ತತ ರೆ. ‘ನ್ನೀಡುತಿರಲ್ಲೀ ಬ್ಲ್ವರಡು’ ‘ನ್ನರಾ ಕ್ಕಳದಲ್ಚಾಿ ಡುವವು ನ್ನಲ್’
ಎುಂದ ಭೀಮನ್ ಕರೆಗೆ ದುಶ್ಯಯ ಸನ್ನು ‘ತಲ್ಗಿರೈ ಪರಿವಾರ’ ‘ಬಾಳೆಯ ತ್ಳಿಯ ಮುರಿವ
ಅತಿಸಹಸಿ ಗಡ! ಕ್ಕಟ್ಮ ಳಿತ್ ಕೇತ್ಕ್ತ ತಿೀಕ್ಷೆ ಗಡ! ನ್ನೀವಳವಿಗೊಡದಿರಿ’ ಎುಂದು ತ್ನ್ನ ಸೇನೆಗೆ
ಪೆೌ ೀಕ್ಷಕತ್ವ ದ ಕಟಾಟ ಜೆಾ ಯನುನ ನ್ನೀಡಿ ಭೀಮನ್ ಮೇಲಾವ ಯುತ್ತತ ನೆ. ಇಬ್ಬ ರೂ
ಧನುಯುಥದಧ ದಲ್ಲಿ ತಡಗಿ ಸವ ಲ್ಪ ಹೊತಿತ ನ್ಲ್ಲಿ ಯ ತ್ಮಗೆ ಪೌ ಕೃತಿಸಹಜವಾದ
ಮಲ್ಿ ಯುದಧ ಕ್ೆ ಆಶ್ಸುತ್ತತ ರೆ. ‘ಸಾಕ್ತದೇತ್ಕ್? ಮಲ್ಿ ಶೌ ಮದಲ್ಲ ನ್ನಕ್ತ ನ್ನೀಡುವವಿನುನ ,
ಕೈದು ಗಳೇಕ್ ದೃಢಮುಷ್ಟಟ ಪೌ ಹಾರ ಸತ್ತ ವ ರಿಗೆ? ನ್ನಯುದಧ ವಾಯ ಕರಣ ಪಾುಂಡಿತ್ಯ
ಎಮಗುುಂಟ್ಟ ಎುಂದನಾ ಭೀಮ.’ ಅುಂತ್ತ ಕೊನೆಗೆ ಭೀಮ ದುಶ್ಯಯ ಸನ್ರ ಯುದಧ
ನ್ನಯುದಧ ಕ್ೆ [4]ತಿರುಗುತ್ತ ದೆ.

“ಸೂಳವಿಸಿದರು ಭುಶ್ಖರನ್ನಸಾಿ ಳವನು, ನೆಲ್ ಕ್ಕರ್ಣಯ, ದಿಕ್ತೆ ನ್

ಮೂಲ್ ಬಿರಿಯ,ಪರ್ೀಧಿಗಳಲ್ಲ ಪರ್ೀಧಿ ಪಲ್ಿ ಟ್ಟಸೆ |

ಘೀಳಿಡಲ್ಕ ಕ್ತವಿಗಳಲ್ಲ ಸೇನಾ ಜಾಳವರಡರೊಳ್ ಉರ್ಯದಿಗು ಶುುಂ

ಡ್ಡಲ್ ಕೈಯಿಕ್ಕೆ ವವೊಲ್ಲವರೊತಿತ ದರು ತೀಳಿಳಲ್ಲ |”

ಕೊನೆಗೆ ‘ಹರಿ ಮದೊೀತ್ೆ ಟ್ದಂತಿಯನು ಬ್ಕೆ ರಿಸಿ ರಾವರಿಸುವೊೀಲ್, ಆ ನ್ರಹರಿ

ಹಿರಣಯ ಕಶ್ಪುವನಂಕದ ಮೇಲ್ ತೆಗೆವಂತೆ…ನ್ನಯುದಧ ದಕೆ ಡನಾದನಾಭೀಮ.’ ಮುುಂದೆ
ನ್ಡೆದ ರೌದೌ ಬಿೀರ್ತ್ಿ ರ್ಯಾನ್ಕ ರಸಗಳ ರಕತ ರಣದ್ರತ್ಣವನುನ ಪರಿಭಾವಿಸಿದರೆ
ಕ್ಕಮಾರವಾಯ ಸನ್ ಈ ಸಂದರ್ಥದ ರಾಕ್ಷಸಪೌ ತಿಭೆ ದುಶ್ಯಯ ಸನ್ನ್
ರಕತ ದೊೀಕ್ಕಳಿಯಾಡುವ ಭೀಮನ್ನಡನೆ ಪೌ ತಿಸಪ ಧಿಥಸುವಂತಿದೆ.[5] ಈ
ರಿುಂಗಣಗುರ್ಣದ್ದಟ್ದಲ್ಲಿ ಪರಿತೀಷ್ಗೊುಂಡ ಹಿಡಿುಂಬಾಪಿೌ ಯನು ‘ತ್ನ್ನ ಒಲ್ವಿನ್
ಅಹವವಾದುದು; ಐತ್ಹುದು’ ಎುಂದು ದ್ರೌ ಪದಿಗೆ ಹೇಳಿಕಳುಹಿಸುತ್ತತ ನೆ. ಆಕ್ ನ್ಲ್ವೇರಿ
ನೇವುರದ ಎಳಮೊಳಗು ಮನ್ಮೊೀಹಿಸುವಂತೆ ಆ ಎಡೆಗೆ ಬ್ರುತ್ತತಳೆ. ಆದರೆ ಅಗಿನ ಪುತಿೌ
ಕ್ಕಡ ಆಗಿನ್ ಆ ಭೀಮಸೇನ್ನ್ ಧುರಪರಾಕೌ ಮವಹಿನ ಭುಗಿಲ್ುಂದರಿ ರ್ಯಂಕರ ರೌದೌ
ರೂಪಿನ್ನಳಿರಲ್ಕ ಅವನ್ ಬ್ಳಿಗೆ ಬ್ರಲ್ಕ ಅುಂಜಿ ಹಿುಂದಿರುಗುತ್ತತಳೆ. ಪವನ್ಸುತ್ನೆ ಆ
ಪಂಕರುಹಮುಖಿಯನುನ ಬ್ಳಿಗೆ ಕರೆದು ‘ನ್ನನ್ನ ಬ್ಯಕ್ ಪೂರೈಸಿತೆ ನ್ನೀಡು’ ಎುಂದು
ನುಗುಿ ನುರಿಯಾಗಿದಾ ದುಶ್ಯಯ ಸನ್ನ್ ಮಹಾ ಹೆಣವನುನ ತೀರಿಸುತ್ತತ ನೆ. ಅಜಿಜ ಗುಜಾಜ ದ
ಆ ಕಳೇಬ್ರವನುನ ಗುರುತಿಸಲಾರದೆ ದ್ರೌ ಪದಿ ಕೇಳುತ್ತತಳೆ:

‘ಆರಿವನು?’

‘ನ್ನೀ ಕೊಟ್ಟ ಭಾಷ್ಣಯ ಕಾರರ್ಣಕ!’ಭೀಮನ್ ಉತ್ತ ರ.

‘ಖಳರೊಳಗಿದ್ದವನು?’ ದುಶ್ಯಯ ಸನ್ನೆ ದುರ್ೀಥಧನ್ನೆ ಶಕ್ಕನ್ನಯ ಇತ್ರ ದುಷ್ಟ ರೆ
ಎುಂಬ್ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಸಂಶಯಗೌ ಸೆತ ಯಾದ ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಪುನಃ ಪೌ ಶ್ನನ .

‘ವಿೀರ ದುಶ್ಯಯ ಸನ್ ಕಣಾ’ ಎುಂಬುದು ಭೀಮನ್ ಉತ್ತ ರ.

‘ಅುಂತ್ತದಡ್ಡಯುತ !’ ಎುಂದು ಸಂತೃಪೆತ ಯಾದ ಪಂಚವಲ್ಿ ಭೆ ರ್ತ್ತಥರನ್ ಬ್ಳಿ ಸಾರಿ

ನ್ಸುನ್ಗುತ್ತ ತ್ನ್ನ ಚರಣದ ಚಾರುನೇವುರ ಉಲ್ಲಯುವಂತೆ ಖಳನ್ ಮಸತ ಕವನುನ
ಒದೆಯುತ್ತತಳೆ. ‘ನುಡಿದ ಭಾಷ್ಣಯ ಕಡೆತ್ಕ ಪೂರೈಸಿ ಮಾಡುವ ಕಡುಗಲ್ಲಗಳ್ಳರುುಂಟ್ಟ
ಜಗದೊಳು ನ್ನನ್ನ ಹೊೀಲ್ಕವರು’ ಎುಂದು ಗಂಡನ್ನುನ ಮೆಚುಿ ತ್ತತಳೆ.

‘ತ್ರುರ್ಣ, ಕ್ಕಳಿಾ ರು. ಸಾವ ಮಿ ದೊೌ ೀಹಿಯ ಕರುಳ ಮುಡಿ, ಬಾ. ನ್ನನ್ನ ಖಾತಿಯ
ಪರಿಹರಿಸುವನು. ಖಳನ್ ರುಧಿರಸಾನ ನ್ಕ್ಳುಸುವರೆ ಕೊಳ್’ ಎುಂದು ಖಳದುಶ್ಯಯ ಸನ್ನ್
ಉರವನುನ ಇಬ್ಬ ಗಿಮಾಡಿ ಕ್ಕಡಿತೆಯಲ್ಲ ಕ್ನ್ನನ ೀರನುನ ಮೊಗೆದ. ತ್ನ್ನ ಮಾನ್ನನ್ನಯ
‘ವೇರ್ಣಯನು ನಾದಿದನು. ದಂತ್ಶ್ನೌ ೀರ್ಣಯಲ್ಲ ಬಾಚ್ಚದನು, ಬೈತ್ಲ್ ತೆಗೆದು ಚೆಲ್ಕವಿನ್ಲ್ಲ.’
ಮುುಂದೆ ಭೀಮ ದ್ರೌ ಪದಿಯರ ಅಮಾನುಷ್ವಾದ ರಕತ ಶುಂಗಾರದ ವಣಥನೆ
ರ್ಯಂಕರವಾಗಿ ಸಾಗುತ್ತ ದೆ. ಅುಂತೂ ಬಿಚ್ಚಿ ದ ಮುಡಿ ಕಟ್ಟಟ ತ್ತ ದೆ. ಅದನುನ ಶ್ೌ ೀಮುಡಿ
ಎುಂದು ಕರೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಈಗ ಹೆದರಿಕ್ಯಾಗುತ್ತ ದೆ. ಏಕ್ುಂದರೆ ಅುಂದು ಯಾವ ಮುಡಿ
ಕರತ್ತವರದಲ್ಲಿ ಉದ್ದಾ ಮ ಮುನ್ನ ಜನ್ರಿುಂದ ರಚ್ಚತ್ವಾದ ಮಂತ್ೌ ಪುಷ್ೆ ಲ್ಗಳಿುಂದ
ಪೂತ್ವಾದ ಪುಣಯ ಜಲಾಭಷೇಚನ್ದಿುಂದ ಶ್ೌ ೀಯುವಾಗಿದಿಾ ತ ಅದು ಇುಂದು
ನ್ನೀಚನ್ನಬ್ಬ ನೆತ್ತ ರು ನೆಣ ಕರುಳು ಮಾುಂಸಾದಿ ರ್ಯಂಕರ ಅಸಹಯ ತೆಯಿುಂದ
ಲ್ಲಪತ ವಾಗಿ ಅಶ್ೌ ೀಯುತ್ವಾಗಿದೆ ಅರ್ವಾ ರೌದೌ ಬಿೀರ್ತ್ಿ ರ್ಯಾನ್ಕ
ರಸಶ್ೌ ೀಯುತ್ವಾಗಿದೆ.

ಪಂಪಮಹಾಕವಿ ಇದೇ ರ್ಯಂಕರ ಚ್ಚತ್ೌ ವನುನ ಇದಕ್ತೆ ುಂತ್ಲೂ ಹೆಚುಿ

ಕಲಾಮಯವಾಗಿ ಕಲಾಭರುಚ್ಚಗೆ ಸಮಮ ತ್ವಾಗುವಂತೆ ಹನೆನ ರಡನೆಯ ಆಶ್ಯವ ಸದ
೧೫೦, ೧೫೧ ನೆಯ ಪದಯ ಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಣಥಸಿರುವುದನುನ ನಾವು ಕಾಣುತೆತ ೀವ. ದ್ರೌ ಪದಿಯೂ
ಅದನುನ ಕಂಡ್ಡಗ ಅವಳ ಅರಣಾಯ ವಾಸದ ಮತ್ತತ ಪರಿರ್ವದ ಕ್ಕದಿಹವಲ್ಿ ನ್ನೀಗಿ
ಆಕ್ಯ ಹೃದಯ ಸುಖವಾಸಮನೆಯಿಾ ದುದು. ಪಂಪನ್ ಭೀಮನ್ನ ಬಿಚ್ಚಿ ದ
ಮುಡಿಯನುನ ಶತ್ತೌ ವಿನ್ ರಕತ ತೈಲ್ದಿುಂದ ನಾದು, ಅವನ್ ಹಲ್ಿ ಹರ್ಣಗೆಯಿುಂದ ಆ
ಕ್ಕದಲ್ನುನ ಬಾಚ್ಚ, ಆ ಒಸಗೆಗೆ ‘ಕರುಳಿಳೆ ಪೊಸವಾಸಿಗಮಾಗೆ ಕೃಷ್ಣೆ ಯಂ
ಮುಡಿಯಿಸಿದಂ.’ ಅಲ್ಿ ದೆ ಆ ಕಟ್ಟಟ ದ ಶ್ೌ ೀಮುಡಿಗೆ ಚೂಡ್ಡಮರ್ಣಯಿಡುವಂತೆ, ಅದರ
ಅಸಾಮಯ ತೆ, ಅತಿಶಯತೆ, ಶಕ್ತತ , ಪವಿತ್ೌ ತೆ ಇವು ಮಿಡಿಯುವಂತೆ. ಮಹಸೌ ಗಧ ರೆಯ
ಮಹರುದೌ ವಿೀಣೆಯ ರ್ವಯ ಧವ ನ್ನರ್ುಂದನುನ ಮಿೀುಂಟ್ಟದ್ದಾ ನೆ:

ಇದಱೊಳ್ ಶ್ನವ ೀತ್ತತ್ಪತ್ೌ ಸಿ ಗಿತ್ ದಶದಿಶ್ಯಮಂಡಲಂ ರಾಕಚಕೌ ುಂ

ಪುದಿದಱ್ಕೆ ಡೊತ್ತ ಡಂಗಿತಿತ ದಱೊಳೆ ಕ್ಕರುರಾಜಾನ್ವ ಯಂ ಮತ್ಪ ರತ್ತಪ
ಕ್ತೆ ದಱೆುಂದಂ ನ್ನೀಡಗುವುಥವಿಥದುದಿದುವ ಮಹಾಭಾತ್ಕಾೆ ದಿಯಾಯತ
ಬ್ಜ ದಳ್ಳಕ್ತಷ ೀ ಪೇೞ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮೆ ಬ್ಗೆಯ ರ್ವತೆಯ ೀಶ ಪಾಶ ಪೌ ಪಂಚಂ.
ಇದನುನ ಆಲ್ಲಸಿದ ಯಾರೆ ಆಗಲ್ಲ ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಶ್ೌ ೀಮುಡಿಯನುನ ಬ್ರಿಯ ತ್ತರುಬು
ಎುಂದು ಹೇಳಲ್ಕ ಸಾಧಯ ವ? ಅದನುನ ಬ್ರ್ಣೆ ಸುವ ರಿೀತಿಯನುನ ಕ್ಕರಿತ್ತ ‘ಮೊಳದುದಾ ದ
ಮೂಗುತಿ’ಎುಂದು ಕವಿವಾರ್ಣಯನುನ ಮೂದಲ್ಲಸಲ್ಕ ಸಾಧಯ ವ?

[1] ಶೈಲ್ಲ-ಶ್ೌ ೀ ಎಸ್.ವಿ.ರಂಗಣೆ .

[2] ಸೀsತಿ ದುಸಿ ುಂಚರೊೀ ಯೇನ್ ವಿದಗಧ ಕವರ್ೀ ಗತ್ತಾಃ
ಖಡಿ ಧಾರಾ ಪಥೇನೈವ ಸುರ್ಟಾನಾುಂ ಮನ್ನೀರಥಾಾಃ-ಕ್ಕುಂತ್ಕ
[3] ಸುಕ್ಕಮಾರಾಭಧಸಿ ೀsಯಂ ಯೇನ್ ಸತ್ೆ ವರ್ೀ ಗತ್ತಾಃ
ಮಾರ್ಗಥಣ್ೀತ್ತಫ ಲ್ಿ ಕ್ಕಸುಮಕಾನ್ನೇನೈವ ಷ್ಟ್ಪ ದ್ದಾಃ-ಕ್ಕುಂತ್ಕ
[4] Free style wrestling
[5] ಕಣಥಪವಥ-ಸಂಧಿ ೧೯ ಪದಯ ೫ ರಿುಂದ ೭೩ರ ವರೆಗೆ

ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಶ್ೌ ೀಮುಡಿ : ‘ಯಶೀಧರ

ಚರಿತೆ’ಯಲ್ಲಿ ಕಾಮವಿಕಾರ ನ್ನರೂಪಣೆಯ
ಉದೆಾ ೀಶ
ಭಾರತಿೀಯ ಕಾವಯ ಮಿೀಮಾುಂಸೆಯಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯ ಮತ್ತತ ಕಾವಯ ದ ಪರಮ ಪೌ ರ್ೀಜನ್
‘ರಸ’ ಎುಂದು ಸಿದ್ದಧ ುಂತ್ವಾಗಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯ ವಾಗಿ ನ್ಮಮ ಕವಿಗಳೆಲ್ಿ ರೂ ಗೌ ುಂರ್ದ
ಆದಿಯಲ್ಲಿ ತ್ಮಮ ಕಾವಯ ವನುನ ಕ್ಕರಿತ್ತ ಏನಾದರೂ ನಾಲ್ಕೆ ಮಾತ್ತಗಳನುನ
ಹೇಳಿಕೊುಂಡಿರುವುದು ಕಾಣಬ್ರುತ್ತ ದೆ. ಆದರೆ ಯಾರೊಬ್ಬ ರು ತ್ಮಮ ಕಾವಯ ದ ಪರಮ
ಪೌ ರ್ೀಜನ್ ‘ರಸ’ ಎುಂದು ಮಾತ್ೌ ಒಡೆದು ಹೇಳಿಲ್ಿ . ಅದಕ್ೆ ಬ್ದಲಾಗಿ, ತ್ಮಮ ತ್ಮಮ
ಆಧಾಯ ತಿಮ ಕ ದೃಷ್ಟಟ ಗಳಿಗನುಸಾರವಾಗಿ, ತ್ಮಮ ತ್ಮಮ ಮತ್ಧಮಥಗಳ
ದೃಷ್ಟಟ ಗನುಸಾರವಾಗಿ, ಬ್ದುಕ್ತನ್ ಪರಮ ಪೌ ರ್ೀಜನ್ವಾಗುವುದೊೀ ಅದನೆನ ೀ
ಕಾವಯ ಪೌ ರ್ೀಜನ್ ಎುಂಬ್ ಅರ್ಥ ಬ್ರುವಂತೆ ಹೇಳಿದ್ದಾ ರೆ. ‘ಕಲ್ಗಾಗಿ ಕಲ್’, ‘ರಸಕಾೆ ಗಿ
ರಸ’ ಎನುನ ವಂತ್ಹ ಮಾತ್ತ ಯಾರೊಬ್ಬ ರಲ್ಲಿ ಯೂ ಬಂದಿಲ್ಿ .

ಜನ್ನ ಕವಿ ತ್ನ್ನ ‘ಯಶೀಧರ ಚರಿತೆ’ಯ ಆದಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ತ್ನ್ನ ಕಾವಯ ದ ಉದೆಾ ೀಶವನುನ
ಕ್ಕರಿತ್ತ ಹಿೀಗೆ ಹೇಳಿಕೊುಂಡಿದ್ದಾ ನೆ:
ಶ್ಯೌ ವಕಜನ್ದುಪವಾಸಂ
ಜಿೀವದಯಾಷ್ಟ ಮಿರ್ಳ್ಳಗೆ ಪಾರಣೆ ಕ್ತವಿಗ
ಳಿಿೀ ವಸುತ ಕರ್ನ್ದಿುಂದು
ದ್ದು ವಿಸೆ ಕವಿಭಾಳಲೀಚನಂ ವಿರಚ್ಚಸಿದಂ

ಯಾವುದೊ ಒುಂದು ಧಾಮಿಥಕ ದಿನ್ದಂದು ಕೈಕೊಳುಾ ವ ವೌ ತ್ದ ಅುಂಗವಾಗಿ ನ್ಡೆಸುವ

ಪಾರಣೆಯ ವಸುತ ಈ ಕಾವಯ ; ಇದೊುಂದು ಪರಮ ಪುರುಷಾರ್ಥ ಸಾಧನೆಯ ಆಧಾಯ ತಿಮ ಕ
ಪೌ ರ್ೀಜನ್ವುಳಾ ದುಾ ಎುಂಬುದು ಅವನ್ ಸೂಚನೆ. ಒಟ್ಟಟ ನ್ಲ್ಲಿ ಇದೇ ಮುಖಯ ವಾಗಿ
ಅವನ್ ದೃಷ್ಟಟ . ಆದರೆ ಮುುಂದೆ, ‘ರಸಾನ್ನವ ತ್ಮಾಗಿರೆ ಕಥೆ ಬುಧಸಂತ್ತಿಗಕ್ಷಯ ಸುಖ
ಮನ್ನೀವುದೊುಂದಚಿ ರಿಯೇ’ ಎನುನ ವಲ್ಲಿ ಆತ್ ‘ಕಥೆ
ರಸಾನ್ನವ ತ್ವಾಗಿರಬೇಕ್ಕ’ಎುಂಬುದನುನ ಒಪಿಪ ಕೊುಂಡಿದಾ ರೂ ‘ರಸವೇ ಪರಮ
ಪೌ ರ್ೀಜನ್’ ಎುಂದು ಮಾತ್ೌ ಹೇಳಿಲ್ಿ . ಎುಂದರೆ ಈ ದೃಷ್ಟಟ ಯಲ್ಲಿ , ‘ಕಲ್ಯಲ್ಿ ಬ್ದುಕ್ತನ್
ಒುಂದು ಅುಂಗ; ಬ್ದುಕ್ಕ ಕಲ್ಗಿುಂತ್ ದೊಡಾ ದು; ಬ್ದುಕ್ಕ ಸಾಧಿಸಬೇಕಾದ ಪರಮ
ಗುರಿರ್ುಂದಿದೆ.’ ಆ ಗುರಿಯನುನ ಸಾಧಿಸಲ್ಕ ಕಲ್ ಒುಂದು ಮಾಗಥ; ವಿಶ್ಯಲ್ವಾದ
ಜನ್ಪಿೌ ಯವಾದ ರಾಜಮಾಗಥ. ನ್ಮಮ ವರು ಸರಸವ ತಿಯನುನ ‘ಮೊೀಕ್ಷವೇ,’
‘ಮೊೀಕ್ಷಮಾರ್ಗಥ’ಎುಂಬುದ್ದಗಿ ಸಂಬೀಧಿಸಿರುವುದನುನ ಇಲ್ಲಿ ಗಮನ್ನಸಬ್ಹುದು.
ಜನ್ನ ನೇ ಹೇಳುವ ‘ಪೊರೆಯೇಱುವುದಮಳದೃಷ್ಟಟ ಕ್ಕವಳಯವನ್ಮಾಚರಿಪ ಜನ್ಕ್ೆ ….
ಕಥಾಶೌ ವಣಮೆುಂಬ್ ಚಂದೊೌ ೀದಯದೊಳ್’ ಎುಂಬ್ ಮಾತ್ತ ಈ ದೃಷ್ಟಟ ಯನುನ
ಸಪ ಷ್ಟ ಪಡಿಸುತ್ತ ದೆ.

ಈ ಯಶೀಧರ ಚರಿತೆಯ‘ಸತ್ೆ ಥೆ’ಗೆ ಪಿೀಠಿಕಾಪಾೌ ಯವಾಗಿ ಆರಂರ್ದಲ್ಲಿ ಒುಂದು

ಕರ್ನ್ವೇದಿಕ್ ಸಿದಧ ವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಈ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಯಾರು ಪಾತ್ೌ ಧಾರಿಗಳೀ ಅವರಿುಂದಲೇ
ಕಥೆಯನುನ ಹೇಳಿಸುವ ಪೌ ಸಂಗವನುನ -ರ್ವಯ ಪೌ ಸಂಗವನುನ -ಕವಿ ಮುುಂದೊಡಿಾ ದ್ದಾ ನೆ:

ತ್ತಳುಗೆಯನುಚ್ಚಥ ನೆತಿತ ಯ
ಗಾಳಂ ಗಗದೊಳೆೞಲ್ವ ವಾರಿಯ ಬಿೀರರ್
ಪಾಳಿರ್ಳೆಸೆದರ್ ಪಾಪದ
ಜೀಳದ ಬೆಳಸಿುಂಗೆ ಬೆಚುಗಟ್ಟಟ ದ ತೆರದಿುಂ

ಆಡು ಕ್ಕಱೆ ಕೊೀೞ್ ಕೊೀಣನ್

ಕ್ಕಡಿದ ಪಿುಂಡೊಳಱಿ ಪೆಳಱಿ ಮಾದಥನ್ನಯಿುಂದಂ
ಕ್ಕಡ ಬ್ನ್ಮೞತತ ದುವಥರೆ
ಬಿೀಡೆಯಿನೆದಥರ್ಡೆದುವಱ ಕೊೀಟ್ಲ್ಗಾಗಳ್

ದೆಸೆದೆಸೆಗೆ ನ್ರಶ್ರಂ ತೆ
ತಿತ ಸೆ ಮೆಱಿದುವು ಮದಿಲಳಬೆಬ ಪೇರಡಗಿನ್ ಪೆ
ರೆ್‌ಬ ಸನ್ದೆ ಪೊೀಱಗಣ ಜಿೀವ
ಪೌ ಸರಮುಮಂ ಪಲ್ವು ಮುಖದಿನ್ವಳೀಕ್ತಪವೊಲ್
ಇುಂತ್ಹ ರ್ಯಂಕರ ಸನ್ನನ ವೇಶವೊುಂದನುನ ಸೃಷ್ಟಟ ಸಿ, ‘ಭೈರವನ್ ಜವನ್ ಮಾರಿಯ
ಮೂರಿಯವೊಲ್ ನ್ನುಂದ’ ಮಾರಿದತ್ತ ರಾಜ ಚ್ಚತ್ೌ ವನುನ ಕೊಟ್ಟಟ , ಅ ಸನ್ನನ ವೇಶದಲ್ಲಿ
ಸವ ಲ್ಪ ವೂ ವಿಚಲ್ಲತ್ರಾಗದೆ ಸೆಿ ೈಯಥದಿುಂದ ಶ್ಯುಂತಿಯನುನ ಬೀಧಿಸುವ ಮಕೆ ಳಿವಥರ
ರ್ವಯ ನ್ನೀಟ್ವನುನ ಆರಂರ್ದಲ್ಲಿ ಯ ಕೊಟ್ಟಟ ದ್ದಾ ನೆ. ಆಗ ‘ಧನ್ಮಂ ಕಂಡ ದರಿದೌ ನ್
ಮನ್ದವೊಲ್ಱಗಿದುವು ಪರಿಜನಂಗಳ ನ್ನಸಲ್’, ‘ರ್ಲ್ರೆ ನೃಪೇುಂದ್ದೌ ದಯರ್ಳ್
ನೆಲ್ಗೊಳಿಸಿದೆ ಮನ್ಮನ್’, ‘ನ್ನೀನ್ ಕೇಳುಾ ದು ಸತ್ಫ ಲ್ಮಾಯುತ ’ ಎನುವಲ್ಲಿ , ಈ ಕರ್ನ್
‘ಸತ್ೆ ರ್ನ್’ ಎನುವಲ್ಲಿ ನ್ನಜವಾದ ಕಾವಯ ದ ಉದೆಾ ೀಶ ವಯ ಕತ ವಾಗಿದೆ. ಮಾರಿದತ್ತ ುಂ
ಕಲ್ಲಯಂ ಮೂದಲ್ಲಸಿದಂತೆ ದೇವನೆ ಆದಂ’ ಎುಂದು ಹೇಳುವ ಮಾತ್ತದರೂ ಮೇಲ್ಲನ್
ದೃಷ್ಟಟ ಯನೆನ ಧವ ನ್ನಸುತ್ತ ದೆ.

ಎಲ್ಿ ರೂ ಕೃತಿ ರಸಾನ್ನವ ತ್ವಾಗಿರಬೇಕ್ುಂಬುದನುನ ಒಪಿಪ ಕೊುಂಡು ಕೃತಿಯ ಪರಮ

ಪೌ ರ್ೀಜನ್ ಧಮಾಥರ್ಥಕಾಮಮೊೀಕ್ಷಗಳ್ಳದ ಪುರುಷಾರ್ಥಗಳು ಮತ್ತತ
ಪರಮಪುರುಷಾರ್ಥ ಎುಂದು ಹೇಳುತ್ತತ ರೆ. ಕಾವಯ ಪೌ ರ್ೀಜನ್ ಆಧಾಯ ತಿಮ ಕವಾದುದು,
ಮೊೀಕ್ಷದ್ದಯಕವಾದುದು ಎನುನ ವ ಉದೆಾ ೀಶದಲ್ಲಿ ಯೇ ಅದು
ರಸಾತ್ಮ ಕವಾದುದೆುಂಬುದರ ಸೂಚನೆಯೂ ಇದೆ. ಕಾರಣ, ಲೌಕ್ತಕವಾದ ಭಾವರಸವಾಗಿ
ಪರಿವತಿಥತ್ವಾಗಲ್ಕ ನ್ನಸಿ ುಂಗತೆ ಅರ್ವಾ ಸಂಗದೂರತ್ವ ಅವಶಯ ಕ. ಎಲ್ಿ ರಸಾನುರ್ವದ
ಪಯಥವಸನ್ ಶ್ಯುಂತ್ದಲ್ಲಿ ಯ. ಇದನೆನ ಜನ್ನ ನಾದರೂ ಪಿೀಠಿಕ್ಯಲ್ಲಿ
ಪೌ ತಿಪಾದಿಸಿರುವುದು.

ಈ ಕಾವಯ ದ ಸನ್ನನ ವೇಶಗಳನಾನ ಗಲ್ಲ ಅರ್ವಾ ಪಾತ್ೌ ಗಳನಾನ ಗಲ್ಲ ಸಮಾಲೀಚ್ಚಸುವಾಗ

ನಾವು ಕವಿಯ ದೃಷ್ಟಟ ಯನುನ ಅನುಸರಿಸಿಯ ಹೊರಡುವುದು ಅತ್ಯ ಗತ್ಯ . ಏಕ್ುಂದರೆ
‘ಅಪಾರೇ ಕಾವಯ ಸಂಸಾರೇ ಕವರೇವ ಪೌ ಜಾಪತಿಾಃ’; ಕವಿ ಕಾವಯ ದ ಬ್ೌ ಹಮ . ಅವನ್
ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಅವನ್ ದಶಥನ್ ಪೌ ತಿಧವ ನ್ನತ್ವಾಗಿರುವುದೆ ಇಲ್ಿ ವ ಎುಂಬುದನುನ ಮಾತ್ೌ
ನಾವು ಸಮಾಲೀಚ್ಚಸಬ್ಹುದು.

‘ಯಶೀಧರ ಚರಿತೆ’ಯ ಒುಂದು ಪೌ ಸಂಗದತ್ತ ವಿಮಶಥಕರನೇಕರ ದೃಷ್ಟಟ ಬಿದಿಾ ದೆ.

ಯಶೀಧರ ಅಮೃತ್ಮತಿಯರ ದ್ದುಂಪತ್ಯ ಜಿೀವನ್ದ ನ್ಡುವ ಬಂದ ಒುಂದು
ಅಪಪೌ ಸಂಗ ಅದು: ಅಮೃತ್ಮತಿ ಕಾಲ್ಕಜಾರಿ ಬಿೀಳುವ ವಿಚ್ಚತ್ೌ ಪೌ ಸಂಗ. ಹಿೀಗೆ
ಕಾಲ್ಕಜಾರಿ ಬಿೀಳುವ ಒುಂದು ವಯ ಕ್ತತ ಯ ಬ್ಗೆಗೆ ಸಹಾನುಭ್ರತಿ ತೀರಿಸುವುದು
ಮನುಷ್ಯ ನ್ ಲ್ಕ್ಷಣ. ಪಾಶ್ಯಿ ತ್ಯ ವಿಮಶಥ ವಿಧಾನ್ವನುನ ಅಭಾಯ ಸಮಾಡಿರುವ ಈಚ್ಚನ್
ವಿಮಶಥಕರಲ್ಲಿ ಓದುಗರಲ್ಲಿ ಪತಿತ್ ಪಾತ್ೌ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಸಹಾನುಭ್ರತಿ
ಅನುಕಂಪಗಳನುನ ತೀರಿಸುವ ದೃಷ್ಟಟ ಮನ್ನೀಭಾವಗಳು ಬೆಳೆದುಬಂದಿವ. ವಿಧಿಯ
ವಜೌ ನ್ನಯತಿಯನುನ ಕ್ಕರಿತ್ತ ರ್ಯಮಿಶ್ೌ ತ್ವಾದ ಗೌರವವುುಂಟಾಗುವುದೂ
ಪತಿತ್ಪಾತ್ೌ ದಲ್ಲಿ ಮರುಕ ಹುಟ್ಟಟ ವುದೂ ಈ ದೃಷ್ಟಟ ಗೆ ಸಹಜ. ಷೇಕ್ಿ ್‌ಪಿಯರ್ ಕವಿಯ
ಹಾಯ ಮೆಿ ಟ್, ಮಾಯ ಕ್್‌ಬೆತ್್‌ ಮೊದಲಾದ ಪಾತ್ೌ ಗಳಲ್ಲಿ ಇುಂತ್ಹ ದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ ನಾವು
ರಸಾನಂದವನುನ ಪಡೆಯುತೆತ ೀವ. ಆದರೆ ಪತಿತ್ ಪಾತ್ೌ ಗಳಿಗೆಲ್ಿ ಒುಂದೇ ಸಮನಾಗಿ
ಅನುಕಂಪ ತೀರಿಸುವುದು ಸಾಧಯ ವ, ಯುಕತ ವ ಎುಂದು ವಿಚಾರಮಾಡುವುದು ಅಗತ್ಯ .
ಕಾಲ್ಕಜಾರಿ ಕ್ಕಸಿಯುವ ವಯ ಕ್ತತ ‘ಮಹಾನುಭಾವ’ ಲ್ಕ್ಷಣಗಳನುನ ಹೊುಂದಿದವನಾಗಿದುಾ ,
ತ್ನ್ನ ಲ್ಲಿ ರುವ ಯಾವುದೊೀ ಒುಂದು ಕ್ಕುಂದಿನ್ನುಂದ ಅರ್ವಾ ವಿಧಿಯ ವಜೌ ನ್ನಯತಿಗೆ
ಅನ್ನವಾಯಥವಾಗಿ ಅಹುತಿಯಾಗಿ ದುರಂತ್ತೆಯನುನ ಪಡೆದರೆ ಆತ್ನ್ನಗೆ ನಾವು
ಅನುಕಂಪ ತೀರಿಸಬ್ಹುದು. ಆದರೆ ತ್ತನೇ ಇಚ್ಚಛ ಸಿ ಅಧಃಪತ್ನ್ಕ್ೆ
ಇಳಿಯುತಿತ ರುವಾಗ, ತ್ನ್ನ ಅಧಃಪತ್ನ್ವನುನ ಅರಿತಿದೂಾ ಅದನುನ ತ್ಡೆಯಲ್ಕ
ಪೌ ಯತಿನ ಸದೆ ಅತ್ತ ಲೇ ರುಚ್ಚವೇಗದಿುಂದ ಸಂತೀಷ್ದಿುಂದ ಜಾರುತಿತ ರುವಾಗ ನಾವು
ಅನುಕಂಪ ತೀರಿಸಲಾದಿೀತೆ? ತೀರಿಸುವುದು ಯುಕತ ವ? ಯುದಧ ರಂಗದಲ್ಲಿ ಭೀಮನ್
ಗದ್ದಪೌ ಹಾರಕ್ೆ ಗುರಿಯಾಗಿ ಮೂರ್ಛಥತ್ನಾಗಿ ಬಿದಿಾ ರುವ ವಿೀರನ್ನ ಶೂರನ್ನ ಆದ
ದುರ್ೀಥಧನ್ನುನ ಕಂಡು ನಾವು ಅನುಕಂಪೆ ತೀರಿಸಬ್ಹುದು. ಆದರೆ
ಮಹಾಭಾರತ್ದ ಬುಡದಿುಂದ ಕೊನೆಯವರೆಗೆ ಬ್ಗೆಬ್ಗೆಯ ಮಜಲ್ಕಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ರುವ
ದುರ್ೀಥಧನ್ನ್ ಸಮಗೌ ಪಾತ್ೌ ವನುನ ಕ್ಕರಿತ್ತಗ ನಾವು ಅನುಕಂಪೆ ತೀರಿಸಿದರೆ ಅದು
ಅನುಕಂಪೆಯಲ್ಿ , ಒುಂದು ತೆರನಾದ ಹೃದಯದ್ರಬ್ಥಲ್ಯ ವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಹಿೀಗೆ ಇುಂತ್ಹ
ಪಾತ್ೌ ಗಳ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಅಪಾತ್ೌ ದಲ್ಲಿ ಆಸಾಿ ನ್ದಲ್ಲಿ ತೀರಿಸುವ ಅನುಕಂಪ
‘ಬಾಲ್ಲಶ್ಯನುಕಂಪೆ’. ಈ ‘ಬಾಲ್ಲಶ್ಯನುಕಂಪೆ’ ಜಿೀವನ್ದಲ್ಿ ುಂತೀ ಅುಂತೆಯ
ಸಾಹಿತ್ಯ ದಲ್ಲಿ ಯಾದರೂ ನ್ಮಮ ಉದ್ದಧ ರಮಾಗಥಕ್ೆ ಒುಂದು ಕಂಟ್ಕವಾಗುತ್ತ ದೆ.

ಈಗ ಅಮೃತ್ಮತಿ ಮತ್ತತ ಯಶೀಧರರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾಲ್ಕಜಾರುವ

ಪೌ ಸಂಗವನುನ ವಿವೇಚ್ಚಸಬ್ಹುದು. ಇದಕ್ೆ ಮೊದಲ್ಕ ನಾವು ಈ ಪೌ ಸಂಗ ಒಟ್ಟಟ ನ್
ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಗೌಣವೂ ಪಾೌ ಸಂಗಿಕವೂ ಆಗಿರುವುದೆುಂಬುದನುನ ಗಮನ್ನಸಬೇಕಾದುದು
ಅಗತ್ಯ . ಯಶೀಧರ ಮತ್ತ್ತ ಅಮೃತ್ಮತಿ-ಈ ಎರಡು ವಯ ಕ್ತತ ಗಳ ಚೇತ್ನ್ಗಳಲ್ಲಿ ಒುಂದು
ಊಧವ ಥಗಾಮಿ,ಇನ್ನನ ುಂದು ಅಧೀಗಾಮಿ. ಕವಿಯ ವಿಶೇಷ್ವಾದ ಪೌ ಜೆಾ
ಊಧವ ಥಗಾಮಿಯಾದ ಚೇತ್ನ್ದ ಕಡೆಗೆ, ಆ ಚೇತ್ನ್ದ ಪುಷ್ಟಟ ಗಾಗಿ ಪೊೀಷ್ಣೆಗಾಗಿ ಮಾತ್ೌ
ಕವಿ ಮತತ ುಂದು ಚೇತ್ನ್ದ ಕಥೆಯನ್ನನ ಕೊಡುತ್ತತ ನೆ. ಇದನುನ ಒುಂದು ಪೌ ಣಯಕಥೆ
ಎುಂದು ಕರೆದರೆ ಅದು ಕಾವಯ ದ ದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ ಸತ್ಯ ವಾಗುವುದಿಲ್ಿ . ಅಮೃತ್ಮತಿ
ಕಾಲ್ಕಜಾರಿ ಬಿೀಳುವುದನುನ ‘ಹೃದಯ ದ್ರಬ್ಥಲ್ಯ ’ವುಂದು ಹೆಸರಿಸುವುದೂ
ತ್ಪಾಪ ಗುತ್ತ ದೆ. ಏಕ್ುಂದರೆ ಅದು ದ್ರಬ್ಥಲ್ಯ ರೂಪವಲ್ಿ . ರೊೀಗರೂಪ: ವಿಕಾರರೂಪ.
‘ದ್ರಬ್ಥಲ್ಯ ’ ಎನುನ ವುದ್ದದರೆ ‘ಬ್ಲ್’ ಎುಂಬುದೊುಂದಿರಬೇಕಲ್ಿ ! ವಾಸತ ವಜಿೀವನ್ದಲ್ಲಿ
ಇುಂತ್ಹದು ಅಸಂರ್ವನ್ನೀಯವಾದ ಅರ್ವಾ ಅತ್ಯ ುಂತ್ ಅಪೂವಥವಾದ ಪೌ ಸಂಗ
‘ವೈಪರಿೀತ್ಯ ಮನ್ಶ್ಯಯ ಸತ ರ’ದಲ್ಲಿ ಇುಂತ್ಹ ಅತಿ ವಿರಳವಾದ ರ್ಟ್ನೆಗಳನುನ ನಾವು
ಕಾಣಬ್ಹುದೇನ್ನೀ! ಆದರೆ ಅದೊುಂದು ಮಾನ್ಸಿಕ ಜಾಟ್ಟಲ್ಯ . ಅುಂತ್ಹ ಅತಿವಿರಳ
ಅಸಂರ್ವನ್ನೀಯ ಅಪೂವಥ ವಿಕಾರವೊುಂದನುನ ಧಮಥವೇದಿಕ್ಯ ಮೇಲ್ಕ್ೆ ಳೆದು
ತಂದು ಅದರ ಧಮಾಥಧಮಥಗಳನುನ ತೂಗಲ್ಳಸುವುದು ತ್ಕಥಬಾಹಿರ.

ಯಶೀಧರ ಅಮೃತ್ಮತಿಯನುನ

[1] ಮದುವಯಾಗುತ್ತತ ನೆ. ಆದರೆ ಅದಕ್ೆ ಹಿುಂದಿನ್ ಯಾವ ಒುಂದು ರ್ಟ್ಯನಾನ ದರೂ
ಕವಿ ವರ್ಣಥಸಿಲ್ಿ . ಯಶೀಧರನ್ ರೂಪವೊೀ:
ನ್ನೀಡುವ ಕಣಿ ಳ ಸಿರಿ, ಮಾ
ತ್ತಡುವ ಬಾಯಿ ಳ ರಸಾಯಣಂ, ಸಂತ್ಸದಿುಂ
ಕ್ಕಡುವ ತೀಳಿಳ ಪುಣಯ ುಂ
ನಾಡ್ಡಡಿಯ ರೂಪು ಕ್ಕವರ ವಿದ್ದಯ ಧರನಾ?
ಇನುನ ಅಮೃತ್ಮತಿರ್ೀ ‘ಗಡ ಯಶೀಧರನ್ ಮನಃಪಿೌ ಯ’ ಕವಿ ಹೇಳುವ ಈ
ಮಾತ್ತಗಳಿುಂದಲೇ ನಾವು ಅವರ ದ್ದುಂಪತ್ಯ ವನುನ ಚ್ಚತಿೌ ಸಿಕೊಳುಾ ವುದ್ದದರೆ
ಅದೊುಂದು ಆದಶಥ ದ್ದುಂಪತ್ಯ . ಇಬ್ಬ ರೂ ಸುಫ ರದೂೌ ಪಿಗಳು. ಅಲ್ಲಿ ಯಾವ ಬ್ಗೆಯ
ಊನ್ಕ್ಕೆ ಆದಶಥ ದ್ದುಂಪತ್ಯ . ಇಬ್ಬ ರೂ ಸುಫ ರದೂೌ ಪಿಗಳು. ಅಲ್ಲಿ ಯಾವ ಬ್ಗೆಯ
ಊನ್ಕ್ಕೆ ಎಡೆಯಿಲ್ಿ . ಅವರ ನ್ಡುವ ಯಾವ ಬ್ಗೆಯ ವಿರಸವುುಂಟಾಗುವುದೂ
ದುಸಾಿ ಧಯ ವುಂಬಂತೆ ಚ್ಚತಿೌ ತ್ವಾಗಿದೆ. ಹಿೀಗಿರುವಾಗ ಅಮೃತ್ಮತಿ ಜಾರಬ್ಹುದ್ದದ
ಸೂಚನೆಯಾದರೂ ಎಲ್ಲಿ ? ಆದರೂ ಆಕ್ ಜಾರಿದಳು. ಜಾರಲ್ಕ ಕಾರಣ, ಆಕ್
ನೆಟ್ಟಟ ರುಳಿನ್ಲ್ಲಿ ಕೇಳಿದ ನುಣಪ ನ್ನಯ? ನ್ನಜವಾಗಿ ಅದು ಕಾರಣವಲ್ಿ ; ಅದೊುಂದು ನೆವ,
ನೆವಮಾತ್ೌ . ಸೀಮದೇವ ಸೂರಿಯ ‘ಯಶಸಿತ ಲ್ಕ ಚಂಪು’ವಿನ್ಲ್ಲಿ ಅಮೃತ್ಮತಿಗೆ
ಗಂಡನ್ನುನ ಕ್ಕರಿತ್ತ ಪಿೌ ೀತಿಯ ಇರಲ್ಲಲ್ಿ ವುಂಬ್ ಮಾತ್ತದರೂ ಬ್ರುತ್ತ ದೆ. ಆದರೆ ಜನ್ನ ನ್
‘ಯಶೀಧರ ಚರಿತೆ’ಯಲ್ಲಿ ಆ ಬ್ಗೆಯ ಒುಂದೂ ಸೂಚನೆ ಕ್ಕಡ ಇಲ್ಿ ವಾಗಿದೆ, ರ್ಟ್ನೆ
ಸಂರ್ವಿಸುವ ಮುನ್ನ .

ಅವನ್ನಪನ್ನಮೆಥ ಸಭಾಮರ್ಣ
ರ್ವನ್ದಿನಂಬ್ರತ್ರಂಗಿರ್ಣೀ ಪುಳಿನ್ಮನೆ
ಱುವ ಹಂಸನಂತೆ ಶಯಾಯ
ಧವಳ ಪಾೌ ಸಾದತ್ಳಮನೇಱಿದನ್…

ಪರಿಮಳದ ತೂುಂಬ್ನೆತಿತ ದ
ನ್ರಲಂಬಂ ಜನ್ಮನ್ನೀವನ್ಕ್ೆ ನೆ ಕಾಳ್ಳ
ಗರುಧೂಮಲ್ತಿಕ್ ಜಾಲಾುಂ
ದರದಿುಂದೊಗೆದುದು ಕಪೊೀತ್ಪಕ್ಷಚುಛ ರಿತಂ

ಎಳದುುಂಬಿ ಸುಳಿದು ಸುಟ್ಟಟ ರೆ

ಗೊಳಿಸುವ ಕತ್ತತ ರಿಯ ಕಪುಪ ರಂಗಳ ರಜಮುಚಿ ಳಿಸಿದುವು ನ್ನೀಲ್ ಮುತಿತ ನ್
ಬೆಳಗಿನ್ ಕ್ಕಡಿ ರಾಗರಸದಿನಂಕ್ಕರಿಸುವವೊೀಲ್

ಇುಂತ್ಹ ಒುಂದು ಭೀಗನ್ನವಾಸದಲ್ಲಿ ,

ಸುರಚಾಪಚಛ ವಿ ಸುತಿತ ದ
ಶರದರ್ೌ ದೊಳೆಸೆವ ಖಚರದಂಪತಿಗಳವೊೀಲ್

ಅವರಿಬ್ಬ ರು ಎಸೆಯುತಿತ ದ್ದಾ ರೆ. ಇವಥರೂ ಭೀಗಸಾಮಾೌ ಜಯ ದ ಚಕೌ ವತಿಥ

ದಂಪತಿಗಳು; ಮನಃಪಿೌ ಯರು. ಅವರಿಬ್ಬ ರಲ್ಲಿ ಯಾರೊೀಬ್ಬ ರಿಗೂ ಭೀಗಕಾೆ ಗಲ್ಲ
ಸುಖಕಾೆ ಗಲ್ಲ ಒಲ್ವಿಗಾಗಲ್ಲ ಕೊರತೆಯಿಲ್ಿ . ಮುುಂದೆ ನ್ಡೆಯಲ್ಲರುವ ರ್ಟ್ನೆಗೆ
ಪೂವಥಭಾವಿಯಾಗಿ ಯಾವ ಸೂಚನೆಯಾಗಲ್ಲ ಕಾರಣವಾಗಲ್ಲ ಇಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಣಸದು. ಆ
ರ್ಟ್ನೆ ನ್ಡೆಯದೆ ಇದುಾ ದ್ದಗಿದಾ ರೇ ಸಹಜವಾಗಿರುತಿತ ತ್ತತ ಎನುನ ವಂತ್ಹ ಸನ್ನನ ವೇಶ. ಆ
ರ್ಟ್ನೆ ನ್ಡೆದುದು ಒುಂದು ವಿಸಮ ಯ; ಪವಾಡ! ಇಳಿಜಾರಿನ್ಲ್ಲಿ ಜಾರಿದಂತೆ ಕ್ಕಡ ಅಲ್ಿ ,
ಪೌ ಪಾತ್ಕ್ೆ ಕಾಲ್ಕತ್ಪಿಪ ಉರುಳಿದಂತೆ!
ಅವರಿಬ್ಬ ರೂ ಹಿೀಗೆ ‘ಮನ್ನೀಜನಾಡಿಸುವ ಜಂತ್ೌ ’ದಂತೆ ನೆರೆದಿದ್ದಾ ರೆ.
ದೈಹಿಕವಾಗಿಯೂ ಪೌ ಣಯಸುಖದ ಪರಾಕಾಷ್ಣಿ ಯನುನ ಸವಿದು ತ್ರ್ಣದು ದರ್ಣದರೆುಂದು
ಜನ್ನ ಚ್ಚತಿೌ ಸುತ್ತತ ನೆ[2]

ಹೃದಯಪಿೌ ಯರಂತಱಗಿದ
ಪದದೊಳ್ ಗರಟ್ಟಗೆಯ ಜವದುಕೆ ಡದುಲ್ಲ ಮ
ೞ್ಿ ದ ಪೊತ್ತತ ಸೂೞತಿ ಕರುಮಾ
ಡದ ಪಕೆ ದೊಳಿದಥ ಪಟ್ಟ ದ್ದನೆಯ ಬ್ದಗಂ

ಬಿನ್ದಕ್ ಪಾಡುತಿತ ರೆ ನು
ಣಪ ನ್ನ ನ್ನದೆೌ ಗೆ ಕತ್ಕಬಿೀಜಮಾಯತ ನೆ ಮೃಗಲೀ
ಚನೆ ತಿಳಿದ್ದಲ್ಲಸಿ ಮುಟ್ಟಟ ದ
ಮನ್ಮಂ ತಟ್ಟ ನೆ ಪಸಾಯದ್ದನಂಗೊಟ್ಟ ಳ್

ಇದೇ ವಿಸಮ ಯ; ಪವಾಡ! ಏಕ್ ‘ತಟ್ಟ ನೆ ಪಸಾಯದ್ದನಂಗೊಟ್ಟ ಳ್?’ ಎುಂದು ಕೇಳಿದರೆ

ಉತ್ತ ರ ಹೇಳುವಂತಿಲ್ಿ . ಅದಕೊೆ ುಂದು ಕಾಯಥಕಾರಣ ಸಂಬಂಧ ಕಾರ್ಣಸದು.
‘ಮನ್ಮಂ ತಟ್ಟ ನೆ ಪಸಾಯದ್ದನಂಗೊಟ್ಟ ಳ್’-ಅಷ್ಣಟ ೀ ಅಲ್ಿ .

ಅುಂತೆಸೆಯ ಪಾಡುತಿರೆ ತ್
ದಾ ುಂತಿಪನ್ತಿನ್ನನ ತ್ನ ಗಿೀತ್ ಪಾತ್ನ್ವಿಕಲ್
ಸಾವ ುಂತೆಗೆ ನ್ನೀಡುವ ಕ್ಕಡುವ
ಚ್ಚುಂತೆ ಕಡಲ್ವ ರಿದುದಂದು ಬೆಳಗಪಿಪ ನೆಗಂ

ಕಡಿದ್ದದ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ನ್ಡೆದ ಜಾರಿಕ್ಯಲ್ಿ ಇದು. ವಿಷ್ಬಿುಂದುವಿನ್ ಪೌ ವೇಶಕ್ಕೆ

ಎಡೆಯಿಲ್ಿ ದ ಅಮೃತ್ಸಮಾನ್ವಾದ ದ್ದುಂಪತ್ಯ ಸುಖದ ನ್ಡುವ ಹೇಗೊೀ ನ್ಡೆಯಿತ್ತ
ಈ ಪವಾಡ, ಈ ವಿಸಮ ಯ, ಈ ವಿಧಿವಿಳಸನ್! ಅತ್ಯ ುಂತ್ ದೈಹಿಕ ತೃಷಾರೂಪವಾದ
ಕಾಮಾಗಿನ ಗೂ ಅಸಹಜವಾದ ಪೌ ಸಂಗ ಇದು. ದ್ದುಂಪತ್ಯ ದಲ್ಲಿ ವಿರಸವ? ಇಲ್ಿ . ಒಲ್ಲದ
ಜಿೀವಗಳ ಅನ್ನವಾಯಥ ವಿರಹ ಸನ್ನನ ವೇಶವ? ಅಲ್ಿ . ಇದು ತಿಯಥಕ್ ಸಹಜವಾದುದು
ಸಹ ಅಲ್ಿ . ಒಟ್ಟಟ ನ್ಲ್ಲಿ ಹೇಳುವುದ್ದದರೆ ಇದು ಅತ್ಯ ುಂತ್ ವಿಪರಿೀತ್ವಾದ ಒುಂದು
ಮನ್ನೀವಿಕಾರ. ಇುಂತ್ಹ ವಿಕಾರಪರವೃತಿತ ಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದು ನ್ಡೆದಿೀತ್ತ ಯಾವುದು
ನ್ಡೆಯಲಾರದು ಎುಂದು ಹೇಳುವುದೇ ಕಷ್ಟ . ಜೈನ್ದಶಥನ್ಕ್ೆ ಸಹಜವಾದ
ಪೂವಥಜನ್ಮ ದ ಕಾರಣವೊುಂದನಾನ ದರೂ ಕವಿ ಇದಕ್ೆ ಒದಗಿಸಬ್ಹುದ್ದಗಿದಿಾ ತ್ತ. ಆದರೆ
ಅಮೃತ್ಮತಿಯ ಈ ರೂಪವಾದ ಹೃದಯವಿಶ್ನಿ ೀಷ್ಣ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಕವಿ ಸವ ಲ್ಪ ವೂ
ಆಸಕತ ನಾಗಿಲ್ಿ . ಆ ಪಾತ್ೌ ದ ಬ್ಗೆಗೆ ಕವಿ ಹೇಳುವ ಎರಡು ಮಾತ್ತಗಳ್ಳದರೂ
ಯಶೀಧರನ್ ಪಾತ್ೌ ಪರಿಪುಷ್ಟಟ ಗಾಗಿಯ; ಒುಂದು ಊಧವ ಥ ಗಮನ್ಶ್ೀಲ್ವಾದ ಚೇತ್ನ್ದ
ಉದ್ದಧ ರಮಾಗಥವನುನ ಚ್ಚತಿೌ ಸುವ ಸಂದರ್ಥ ಕಾರಣಕಾೆ ಗಿಯ.

ಈ ರ್ಟ್ನೆಯ ಅನಂತ್ರ ಮುುಂದೆ ನ್ಡೆಯುವ ಒುಂದೊುಂದು ರ್ಟ್ನೆಯೂ

ಅಸಂರ್ವನ್ನೀಯವಾಗಿದೆ; ವಿಸಮ ಯಕಾರಕವಾಗಿದೆ. ‘ಪೌ ಣಯನ್ನರೂಪಣೆ’ಯಂತೂ
ಕವಿಯ ಇಚೆಛ ಅಲ್ಿ ವೇ ಅಲ್ಿ . ‘ಕಾಮವಿಕಾರ ನ್ನರೂಪಣೆ’ಎುಂದರೂ ‘ಕಾಮವಿಕಾರ
ನ್ನರೂಪಣೆಗಾಗಿಯ’ ನ್ನರೂಪಣೆಯಲ್ಿ . ‘ದುರ್ಥಟ್ನೆಗಳಿುಂದ ತ್ಪಿಪ ಸಿಕೊಳುಾ ವುದು
ಮನುಷ್ಯ ಪೌ ಯತ್ನ ದಿುಂದ ಸಾಧಯ ವಿಲ್ಿ . ವಿಧಿ ಮುನ್ನದರೆ ಏನ್ನ ಆಗದು. ಈ ಸಂಸಾರ
ನ್ನಸಾಿ ರ; ವೈರಾಗಯ ವೇ ಜಿೀವನ್ದ ಪರಮ ಮಾಗಥ’ ಎುಂಬುದನುನ ಹೆಜೆಜ ಹೆಜೆಜ ಗೂ ಒತಿತ
ಹೇಳುವದೆ ಕವಿಯ ಉದೆಾ ೀಶ.

‘ಕ್ಕಡುವ ಚ್ಚುಂತೆ ಕಡಲ್ವ ರಿದುದು’, ದಿಟ್-ಆದರೆ ಆ ಅಷಾಟ ವಂಕನ್ನಗಿುಂತ್ ಹೆಚ್ಚಿ ನ್

ಸಹಯ ವಾದ ವಯ ಕ್ತತ ಯನಾನ ದರೂ ಕ್ಕಡಬ್ಹುದಿತ್ತ ಲ್ಿ . ಅವನ್ ರೂಪೊೀ, ಅಮೃತ್ಮತಿಯ
ದ್ದಸಿಗೂ ರ್ಯಂಕರವಾಗಿ ತೀರುತ್ತ ದೆ.

ಅಮೃತ್ಮತಿಯತ್ತ ರೂಪಾ
ಧಮನ್ಷಾಟ ವಂನೆತ್ತ ಚ್ಚತ್ೌ ಮಪಾತೆೌ ೀ
ರಮತೇ ನಾರಿೀ ಎುಂಬುದು
ಸಮನ್ನಸಿದುದು ಬೆುಂದ ಬಿದಿಗೆ ಕರ್ಣೆ ಲ್ಿ ಕ್ಕೆ ುಂ

ಎುಂದು ಆಕ್ ಕ್ಕಡ ನ್ನುಂದುಕೊಳುಾ ತ್ತತಳೆ.

‘ಚ್ಚತ್ೌ ುಂ! ಅಪಾತೆೌ ೀ ರಮೇ ನಾರಿೀ!’ – ಕವಿಗೆ ಮುಖಯ ವಾಗಿ ಇದನುನ ಹೇಳಬೇಕಾಗಿದೆ.
ಜಿೀವನ್ದಲ್ಲಿ ಯಾವುದು ಭೀಗದ ತ್ವರೊೀ, ಯಾವುದನುನ ಸುಖವುಂದೂ
ಸಾವ ರಸಯ ವುಂದೂ ನಾವು ಕೊುಂಡ್ಡಡುತೆತ ೀವರ್ೀ ಅದೇ ಇಷ್ಟಟ ಅಸಹಯ ಎುಂಬುದನುನ
ತೀರಿಸಿ, ಯಶೀಧರನ್ ವೈರಾಗಯ ಕ್ೆ ಅರ್ಣಮಾಡಿ ಕೊಡುವುದು,
ಸಹೃದಯಹೃದಯದಲ್ಲಿ ವೈರಾಗಯ ಭಾವವನುನ ಹುಟ್ಟಟ ಸುವುದು ಕವಿಯ ಏಕಮಾತ್ೌ
ಆಶಯ.

ಆ ದೂದಿ

…ಬಂದು ವಿಷ್ಣಾೆ
ನ್ನೆಯಂ ಮಾಗಾಥವಲ್ಗನ ನೆತ್ೌ ಯನುಚಾಛ ವ
ಸ ನ್ನತ್ಪಾೌ ಧರರುಚ್ಚಯಂ
ನುಜುಂದ್ದೌ ುಂಗನೆಯನೆಯಿಾ ಕಂಡಿುಂತಂದಳ್

ಇಲ್ಲಿ ‘ಮನುಜುಂದ್ದೌ ುಂಗನೆ’ಎುಂಬ್ ಪದಕ್ತೆ ರುವ ಧವ ನ್ನಶಕ್ತತ ಯನುನ ಗಮನ್ನಸಬೇಕ್ಕ.

ಆ ದೂದಿ ‘ನ್ನೀನಂತ್ಪಪ ಕಾಮದೇವಂಗೆುಂತ್ತಯಾ ಱಸಿ ಕ್ಕತೆಥ’ ಎುಂದು ಅತಿಯಾದ

ವಯ ುಂಗಯ ದಿುಂದ ಮೂದಲ್ಲಸಿ ಹೇಳುವಾಗ ಅಮೃತ್ಮತಿ ಆ ವಯ ುಂಗಯ ದ ಪರಜಾಾ ನ್ವಿಲ್ಿ ದೆ
‘ಪೇರ್ ಕಾದಲ್ನಂತಿರೆ ಚೆಲ್ವ ನೆ; ದೂದವಿ ನ್ನೀನೆನ್ನ ಕೊುಂದೆ’ ಎನುನ ತ್ತತಳೆ. ಆದರೆ ಆಕ್
ತ್ನ್ನ ಜಾರನ್ಲ್ಲಿ ರೂಪನುನ ಬ್ಯಸಿದಾ ಳೆುಂದಲ್ಿ . ಆಕ್ ರೂಪಿಗಾಗಿ ಒಲ್ಲದವಳಲ್ಿ .
ಹಾಗಿದಾ ರೆ ಯಶೀಧರನ್ ರೂಪೇನು ‘ನಾಡ್ಡಡಿಯ?’ ಅವನ್ ರೂಪಿನ್ ಮುುಂದೆ
ಇನಾನ ವ ರೂಪ ಬೇಕ್ಕ? ಅಮೃತ್ಮತಿ ರೂಪನುನ ಬ್ಯಸಲ್ಲಲ್ಿ . ದೂದಿ ಅವನು
ಕಾದೇನಂತಿದ್ದಾ ನೆ. ಎುಂದ್ದಗ, ‘ಓಹೊೀ! ಹಾರ್ಗನು? ಅದು ಇನ್ನನ ಒಳಿತ್ತಯಿತ್ತ’
ಎನುನ ವಂತೆ, ‘ರೂಪು ಬೇಕ್ಕ? ಅಮೃತ್ಮತಿ ರೂಪನುನ ಬ್ಯಸಲ್ಲಲ್ಿ . ದೂದಿ ಅವನು
ಕಾಮದೇವನಂತಿದ್ದಾ ನೆ. ಎುಂದ್ದಗ, ‘ಓಹೊೀ! ಹಾರ್ಗನು? ಅದು ಇನ್ನನ
ಒಳಿತ್ತಯಿತ್ತ’ಎ್‌ನುನ ವಂತೆ ಮಾತ್ನಾಡುತ್ತತಳೆ ಆಕ್ ಬ್ಯಸಿದುಾ ಜಾರುವುದನುನ
ಮಾತ್ೌ ವಲ್ಿ ದೆ ಜಾರಲ್ಕ ಕಾರಣವನುನ ಸಹ ಅಲ್ಿ . ಇುಂತ್ಹ ಪಾತ್ೌ ವನುನ ಕ್ಕರಿತ್ತ
ನ್ಮಮ ಲ್ಲಿ ಅನುಕಂಪ ಹುಟ್ಟಟ ವುದಿಲ್ಿ ; ಅಸಹಯ ರ್ಜಗುಪೆಿ ಗಳು ಹುಟ್ಟಟ ತ್ತ ವ. ಇಲ್ಲಿ
ದುರಂತ್ಪಾತ್ೌ ದ ಹೆಸರನೆನ ತ್ತತ ವುದೂ ಅಪರಾಧವಾದಿೀತ್ತ.

ಅಷಾಟ ವಂಕನ್ ಅಸಹಯ ವಣಥನೆ ಮಾಡುವ ದೂದಿ ತ್ತಸು ಉತೆಪ ರೀಕ್ಷ

ಮಾಡಿರಬ್ಹುದ್ದದರೂ ಸಹಜ. ಏಕ್ುಂದರೆ ಆಕ್ ತ್ನ್ನ ಒಡತಿಯ ವಿಕೃತ್ ಮನ್ಸುಿ
ಎುಂತ್ತದರೂ ಬ್ದಲಾಗಲ್ುಂದು ರ್ೀಚ್ಚಸರಬ್ಹುದು. ಅದನುನ ಕೇಳಿ ಅಮೃತ್ಮತಿ
ಹೇಳುವ ಮಾತ್ತ:

ಕರಿದ್ದದೊಡೆ ಕತ್ತತ ರಿಯಂ

ಮುರಾಡ್ಡದೊಡೆ ಮಲ್ಯಜಂಗಳಮ ಕೊುಂಕ್ತದೊಡುಂ
ಸಮ ರಚಾಪಮನ್ನಳಿಕಯವ ರೆ
ಮರುಳೇ ಪೊಲ್ಿ ಮೆಯ ಲೇಸು ನ್ಲ್ಿ ರ ಮೆರ್ಯ ಳ್

‘ಪೊಲ್ಿ ಮೆಯ ಲೇಸು ನ್ಲ್ಿ ರ ಮೆರ್ಯ ಳ್!’ ‘ಒಲ್ವಾದೊಡೆ ರೂಪಿನ್

ಕೊೀಟ್ಲ್ಯೇವುದೊ!’ ಎುಂತ್ಹ ಮುತಿತ ನಂರ್ ಮಾತ್ತಗಳು! ಎುಂತ್ಹ ಹಂದಿಯ
ಬಾಯಲ್ಲಿ ! ಯಾವಳ ಒಬ್ಬ ಕನೆಯ ತ್ತನು ಒಲ್ಲದವನ್ನಬ್ಬ ನ್ ಬ್ಗೆಗೆ ಆ
ಮಾತ್ತಗಳನಾನ ಡಿದರೆ ಅವು ಎಷ್ಟಟ ರಮರ್ಣೀರ್ೀಜವ ಲ್ವಾಗುತಿತ ದುಾ ವು! ಅಮೃತ್ಮತಿ
ಇುಂತ್ಹ ಮಾತ್ತಗಳನಾನ ಡಿ ತ್ನ್ನ ಬ್ಗೆಗೆ ನ್ಮಗಿರುವ ಅಸಹಯ ರ್ಜಗುಪೆಿ ಗಳನುನ ಇನ್ನ ಷ್ಟಟ
ಹೆಚ್ಚಿ ಸಿಕೊಳುಾ ತ್ತತಳೆ. ಅವಳ ಮನ್ಸಿಿ ನ್ಲ್ಲಿ ಸವ ಲ್ಪ ವೂ ಹೊೀರಾಟ್ವಿಲ್ಿ ;
ಗೊುಂದಲ್ವಿಲ್ಿ . ಆಕ್ಯ ದ್ರಬ್ಥಲ್ಯ ದ ಸೂಚನೆಯೂ ಕಾರ್ಣಸದು. ನ್ನಶ್ಿ ುಂತ್ವಾಗಿ,
ಬೇಕ್ುಂದೇ, ನೇರವಾಗಿ ಆಕ್ ಕ್ಕಪಕ್ೆ ಇಳಿ ಬಿೀಳುತ್ತತಳೆ. ಊಧವ ಥಗಾಮಿ ಮತ್ತತ
ಅಧೀಗಾಮಿಯಾದ ಎರಡು ಚೇತ್ನ್ಗಳ ನ್ಡುವಿನ್ ಅಪಾರವೂ ರ್ಯಂಕರವೂ ಆದ
ವೈಪರಿೀತ್ಯ ವನುನ ಕವಿ ಇಲ್ಲಿ ಕೊಡುತಿತ ದ್ದಾ ನೆ, ವೈರಾಗಯ ದ ಉದಿಾ ೀಪನೆಗೆ ಅಗಿನ
ಪೌ ಚೀದನೆಯಾಗಿ.

ಇಲ್ಲಿ ಯ ಮುುಂದೆ, ‘ಮನ್ಸಿಜನ್ ಮಾಯ ವಿಧಿವಿಳಸನ್ದ ನೆರಂಬ್ಡೆಯ ಕೊುಂದು

ಕ್ಕಗದೆ ನ್ರರಂ’ ಎುಂಬ್ ಮಾತ್ತ ಬ್ರುತ್ತ ದೆ. ಆದರೆ ಅದು ಸವಥಥಾ ಅನುಕಂಪೆಯಲ್ಿ ;
ಕೇವಲ್ ಭ್ರತ್ದಯಯ ಪಶ್ಯಿ ತ್ತತ ಪ. ಅಷ್ಣಟ . ಆ ಮಾತ್ನ್ನನ ಹೇಳುವವನು
ಅರ್ಯರುಚ್ಚ. ಆತ್ ಯಾವ ಮಟ್ಟ ವನುನ ಏರಿ ನ್ನುಂತಿದ್ದಾ ನೆ! ಅುಂತ್ಹನು ಲೀಕದ
ಸಕಲ್ ಪಾೌ ರ್ಣಮಾತ್ೌ ಗಳಿಗೂ ಕರುಣೆ ತೀರಿಸುವುದು ಸಹಜ. ಆದರೆ ಸಹೃದಯರಲ್ಲಿ
ಇುಂತ್ಹ ಪಶ್ಯಿ ತ್ತತ ಪದ ಲೀಕಾಭರಾಮದ ಮಾತ್ತ ಕ್ಕಡ ಹೊಮುಮ ವುದು ಕಷ್ಟ .

ಅಮೃತ್ಮತಿ ಜಾರಿದಳು; ಪತಿತೆಯಾದಳು. ಹೊೀಗಲ್ಲ, ಇಲ್ಲಿ ಗಾದರೂ ಮುಗಿಯಿತೇನು

ಅವಳ ಕಥೆ? ಇಲ್ಿ . ಆಕ್ ಪತಿತೆ ಮಾತ್ೌ ವೇ ಅಲ್ಿ , ನ್ನೀಚೆ; ಕ್ಕಲ್ಟೆ; ಪಾತ್ಕ್ತ; ಸವಥಪಾಪಗಳ
ರ್ನ್ನೀಭ್ರತ್ಪೌ ತಿಮೆ. ಇುಂತ್ಹ ಪಾತ್ೌ ವನುನ ಕ್ಕರಿತ್ತ ಅನುಕಂಪೆ ಹುಟ್ಟಟ ವುದು
ಅಸಂರ್ವ.
ಹೊೀಗಲ್ಲ, ಅಷಾಟ ವಂಕನ್ನಗೆ ರೂಪವಂತೂ ಇ್‌ಲ್ಿ ; ಆತ್ ಸಂಸೆ ೃತ್ನಾದರೂ
ಆಗಿದ್ದಾ ನೆಯ? ಅದೂ ಇಲ್ಿ . ಹಿೀಗೆಯ ಸಾಗಿತ್ತ ಈ ಪಾಪಕಾಯಥ. ಯಶೀದರ ಒುಂದು
ದಿನ್ ಆಕ್ಯ ನ್ಡತೆಯನ್ನ ರಿಯಲ್ಕ ಅವಳನುನ ಹಿುಂಬಾಲ್ಲಸಿ ಹೊೀಗುತ್ತತ ನೆ, ‘ದೊೀಷ್ದ
ಬೆನ್ನನ ಳೆ ಸಂಧಿಸುವ ದಂಡದಂತೆ’. ಅಲ್ಲಿ ಆ ಬ್ದಗ ‘ತೀರ ಮುಡಿವಿಡಿದು ಕ್ಕಡಿಯಂ
ನಾರಂ ತ್ದೆವಂತೆ ತ್ದೆದು ಬಿೀಟೆಯ ಕಾಲ್ಲುಂಬಾರೇಳೆ’ ಒದೆಯುತ್ತತ ನೆ. ಈಕ್ ‘ಕೇರೆ
ಪೊರಳವ ುಂತೆ ಕಾಲ್ಮೇಲ್ ಪೊರಳಾ ಳ್’.

ವಿಕಾರತೆ ತ್ತರತ್ಮಯ ದಿುಂದ ಎಷ್ಟಟ ಕಡಿದ್ದದರೆ, ಎಷ್ಟಟ ಅಸಂರ್ವನ್ನೀಯವಾದರೆ

ಅಷ್ಟಟ ಕೃತ್ತರ್ಥನಾಗುತ್ತತ ನೆ ಕವಿ, ತ್ನ್ನ ವೈರಾಗಯ ಪೌ ಚೀದನಾ ಕಾಯಥದಲ್ಲಿ .
ಓದುಗರಲ್ಲಿ ರ್ಜಗುಪೆಿ ಹೆಚ್ಚಿ ದಷ್ಟಟ ಕವಿಯ ಉದೆಾ ೀಶ ಸಾಧನೆ ಸುಲ್ರ್ವಾಗುತ್ತ ದೆ.

ಎಲ್ಿ ವನ್ನನ ಕಣಾೆ ರೆ ಕಂಡ ಯಶೀಧರನ್ ಮನಃಸಿಿ ತಿ ಏನಾಗಿರಬೇಕ್ಕ!

ಆಗಳ್ ಬಾಳ್ ಇಮಿದುಥದು ತೀಳ್

ತೂಗಿದುದು ಮನಂ ಕನ್ಲ್ಕಾ ದಿವಥರುಮನೆರ
ೞವು ಗಂ ಮಾಡಲ್ ಧೃತಿ ಬಂ
ದ್ದಗಳ್ ಮಾಣೆುಂಬ್ ತೆಱದೆ ಪೇಸಿದನ್ರಸಂ

ಹಾಗೆ ಹೇಸಿದ್ದಗಲೇ ಯಶೀಧರನ್ ಚೇತ್ನ್ದ ಉದ್ದಧ ರಕ್ೆ ಆರಂರ್ವಾಯಿತ್ತ. ಆ

ಕ್ಷಣದಲ್ಿ ೀ ಅವನ್ ಊಧಾವ ಥಭಮುಖಗಮನ್ ಅದುು ತ್ವಾಗಿ ಮೊದಲಾಯಿತ್ತ. ಕವಿ
ಯಶೀಧರನ್ನುನ ಎುಂತ್ಹ ಕೊೌ ೀಧಪೂಣಥವಾದ ಸನ್ನನ ವೇಶದ ನ್ಡುವ ನ್ನಲ್ಲಿ ಸಿ
ಅಲ್ಲಿ ಯೇ ಅವನ್ ಉದ್ದಧ ರದ ನಾುಂದಿಯನುನ ಹಾಡಿದ್ದಾ ನೆ? ಯಾವ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ
ಅಮೃತ್ಮತಿಯ ಅಧೀಗಮನ್ ಯಶೀಧರನ್ ಚೇತ್ನ್ಕ್ೆ ಅರಿವಾಯಿತೀ ಅದೇ
ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಯ ಆತ್ನ್ ಉದ್ದಧ ರಕ್ಕೆ ಆರಂರ್ವಾಯಿತ್ತ. ಮುುಂದೆ ಬ್ರುವ ಯಶೀಧರನ್
ಉದ್ದಧ ರಮಾಗಥ ಇಲ್ಲಿ ನ್ಡೆದ ಉದ್ದಧ ರದ ಒುಂದು ವಿಕಸನ್ರೂಪವಾದ ಪೌ ತಿಮೆ ಮಾತ್ೌ .

ಅೞ್ಪುಳಾ ಡೆ ನ್ನೀಡಿಱೆದೊಡೆ
ನ್ೞ್ವುದೇ ಪೆಣ್ ತ್ಪಿಪ ನ್ಡೆಯ ಚ್ಚಾಃ ಕ್ತಸುಗುಳಮೆುಂ
ದುೞ್ವುದೆ ಗೆಲ್ಿ ುಂ! ಕೊುಂದ್ದ
ಪುೞತ ಪುಟ್ಟಟ ವ ನ್ರಕದೊಳಗೆ ಬಿೀೞವ ನೆ ಚದುರಂ ?

ಎುಂದು ಹೇಳುವ ಯಶೀಧರನ್ ಮಾತ್ತಗಳು ಊಧವ ಥಗಮನ್ಕಾೆ ಗಿ ಕಂಕಣ ಕಟ್ಟಟ

ಹೊರಟ್ ಚೇತ್ನ್ಕ್ೆ ಸಹಜ. ಆದರೆ ನಾವೂ ಆ ಮಾತ್ತಗಳನುನ ಹೇಳಿಕೊುಂಡು
ಅಮೃತ್ಮತಿಯ ಬ್ಗೆಗೆ ಅನುಕಂಪೆ ತೀರಿಸುವುದು ತ್ಪಾಪ ಗುತ್ತ ದೆ.

ಮುಟ್ಟಟ ದೊಡೆ ಸುಖದ ಸೀುಂಕಂ

ಪುಟ್ಟಟ ಸುವಾ ವಾಮೆ ವಾಮೆಯಾದೊಡೆ ಮುನ್ನ ುಂ
ಬ್ಟ್ಟಟ ದುವನ್ನಸುವ ಮೊಲ್ ನ್ನ
ರೆ್‌ವ ಟ್ಟವ ದುವು ನೃಪಂಗೆ ಬೆನ್ ಸೀುಂಕಲಡಂ
ಈ ಮಾತ್ನುನ ಒತಿತ ಒತಿತ ಹೇಳುವುದೇ ಕವಿಯ ಉದೆಾ ೀಶ. ಅಮೃತ್ಮತಿ ಈ ಮಾತಿಗೆ
ಸಾಕ್ತಷ ಯಾಗಿ ನ್ನಲ್ಿ ಲ್ಕ ಒುಂದು ಪೌ ತಿೀಕರೂಪದ ಪಾತ್ೌ ಮಾತ್ೌ . ಅವಳ ಪಾತ್ೌ ದಲ್ಲಿ ನ್
ವೈಪರಿೀತ್ಯ ಮನ್ಶ್ಯಯ ಸತ ರರ್ಟ್ನೆಯೂ ಕವಿಗೆ ಆ ದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ ಬೇಕ್ತಲ್ಿ . ಆತ್ನ್ನಗೆ
ಬೇಕಾದುದು ಕೇವಲ್ ಸಂಸಾರದ ವಿಫಲ್ತೆಯಿುಂದ ವೈರಾಗಯ ಪೌ ಚೀದನೆ.

ಈ ಕಥೆಯನುನ ಕೇಳಿದ ಮಾರಿದತ್ತ ವಿಧಿಯ ಮೇಲ್ ರೊೀಷ್ಗೊುಂಡು ಹೇಳುತ್ತತ ನೆ.

ಆ ಗಂಡನ್ನ್ಪಿಪ ದ ತೀಳ್
ಪೊೀಗಂಡನ್ನ್ಪುಪ ವಂತೆ ಮಾಡಿದ ಬಿದಿಯಂ
ಮೂಗಂ ಕೊಯಿಾ ಟ್ಟಟ ಗೆರ್ಳ್
ಪೊೀಗೊರಸದೆ ಕಂಡೆನಾದೊಡುಂ ಬಿಟ್ಟ ಪೆನೇ!

ಮಾರಿದತ್ತ ಹೇಳುವ ‘ವಿಧಿ’ಯನಾನ ಗಲ್ಲ, ಅಮೃತ್ಮತಿ ಹೇಳುವ ‘ಮನ್ಸಿಜನ್

ಮಾಯ’ಯನಾನ ಗಲ್ಲ ನೆವವಾಗಿಸಿಕೊುಂಡು ಅಮೃತ್ಮತಿ ಜಾರಿದುದು
ವಿಧಿಯಿುಂದ್ದದರೆ ಯಶೀಧರ ಏರಿದುದೂ ವಿಧಿಯಿುಂದಲ್ಿ ವ!

ಪದವಿಯ ರೂಪಿನ್ ಸಬ್ಗಿನ್

ಮದಮಂ ಮಾಡುವರ ಮೂಗಿನ್ನಳ್ ಪಾತ್ೌ ಮಾಮನಾ
ಡದ ಮಾಣದನಂಗನ್ ಕೃತಿ
ಸುದತಿಯರ ವಿಕಾರಮೆುಂಬ್ವಿದ್ದಯ ಬ್ಲ್ದಿುಂ

ಎುಂಬ್ಲ್ಲಿ ಕವಿ ನೇರವಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದಾ ನೆ, ‘ಸುದತಿಯರ ವಿಕಾರಮೆುಂಬ್

ಅವಿದ್ದಯ ಬ್ಲ್’ಎುಂದು.

ಆ ರಾಜಕ್ಕಮಾರಂ ಬ್ೞ್
ಕಾ ರೂಪಿನ್ ಪೆುಂಡಿರಿುಂತ್ತ ಕೞ್ಪಾದೊಡೆ ಚ್ಚಾಃ
ಕ್ಕರಿಸುವ ಕ್ಕಪಥ ಮಾತಂ
ಮಾರಿಗೆ ಕ್ಕಡು ಸಿರಿಯನ್ನಟ್ಟಟ ಸುಡು ಹೊೀಗೆುಂದನ್!

ಕವಿ ವೈರಾಗಯ ದ ತ್ನ್ನ ಗುರಿಯನುನ ಸಾಧಿಸಲ್ಕ ಈ ಕಾವಯ ಪೌ ತಿಮೆಯಲ್ಲಿ ಒುಂದು

ಕಥಾಪೌ ತಿೀಕವನುನ ಸೃಷ್ಟಟ ಸಿಕೊಟ್ಟಟ ದ್ದಾ ನೆ.

ಒಲ್ಲಸಿದ ಪೆಣ್ ಪೆಱರೊಳ್ ಸಂ

ಷ್ಲ್ಲಸದೊಡದು ಸುಖಮೆ? ಪರಮಸುಖಸಂಪದಮಂ
ಸಲ್ಲಯಿಸಲ್ ನೆಱೆವ ಮುಕ್ತತ ಯ
ನ್ನಲ್ಲಸುವನ್ನನ್ನನ ಲ್ಿ ನುೞತದ ಪೆುಂಡಿರ ನ್ಣಪ ುಂ

ಎುಂಬ್ ಭಾವವನುನ ಓದುಗರಲ್ಲಿ ಸುಫ ರಿಸುವುದೇ ಕವಿಯ ಉದೆಾ ೀಶ. ಯಶೀಧರನ್

ಮತ್ತತ ಶ್ಯೌ ವಕ ಜನ್ರ ಮನ್ಸುಿ ಈ ನ್ನಣಥಯಕ್ೆ ಬ್ರುವಂತೆ ಮಾಡಿದ್ದಗಲೇ ತ್ನ್ನ
ಕಾವಯ ದ ಸಾರ್ಥಕಯ ಎುಂಬುದು ಕವಿಯ ಮತ್.
‘ಆ ಪಾದರಿ’ ಎುಂಬ್ ಮಾತ್ತ ಕಾವಯ ದಲ್ಲಿ ಸಪ ಷ್ಟ ವಾಗಿ ಬಂದಿದೆ. ಆದರೂ ಆಕ್
ಪತಿತ್ಳ್ಳಗಿದುಾ ದು ಮಾತ್ೌ ವಾಗಿದಾ ರೆ ಆಕ್ಯ ಬ್ಗೆಗೆ ತ್ತಸು ಸಹಾನುಭ್ರತಿಯನುನ
ವಯ ಕತ ಪಡಿಸುವುದು ಸಹಜವಾಗಬ್ಹುದಿತ್ತತ . ಆದರೆ ಆಕ್ ಪತಿತ್ಳು ಮಾತ್ೌ ವಲ್ಿ ; ಘೀರ
ಪಾತ್ಕ್ತ.

ಬ್ಳೆಗೊೀದುದು ಕ್ತೀತಿಥ ದಿಶ್ಯ

ಕಳಭಂಗಳ ನ್ನಗಿ ವಂಗಳಳ್ ರಿಪುಕಾುಂತ್ತ
ವಳಿೀರ್ಳ್ ರ್ವತ್ಪ ರತ್ತಪಂ
ಬ್ಳೆಗಳೆಯಿಸೆ ತ್ತನ್ದಕ್ೆ ಮಚಿ ರಿಸುವವೊಲ್

ಎುಂಬ್ ಪದಯ ದಲ್ಲಿ ‘ರಿಪುಕಾುಂತ್ತವಳಿರ್ಳ್ ರ್ವತ್ಪ ರತ್ತಪಂ ಬ್ಳೆಗಳೆಯಿಸೆ’ ಎುಂದು

ತ್ತಯಿ ಹೇಳುವಾಗ ತ್ನ್ನ ಕಾುಂತೆಯ ಬ್ಗೆಯನುನ ನೆನೆದು ಯಶೀಧರನ್ ಮನ್ಸಿಿ ನ್ಲ್ಲಿ
ಎುಂತ್ಹ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿರಬೇಕ್ಕ!

ಆ ಘೀರ ಪಾತ್ಕ್ತ, ಅಷಾಟ ವಂಕನ್ನುಂದ ಬಾರುಕೊೀಲ್ಲನ್ ಏಟ್ಟತಿುಂದು ಸಂತೀಷ್ದಿುಂದ

ಸಹಿಸಿದವಳು. ಯಶೀಧರ ನೈದಿಲ್ಯ ಹೂವಿನ್ನುಂದ ಹೊಡೆದ್ದಗ ನ್ನುಂದಳು!
ಯಶೀಧರ ತ್ಪಸಿಿ ಗೆ ಹೊರಡುವನೆುಂದ್ದಗಲಾದರೂ ಆಕ್ ಅವನ್ನುನ ಸುಮಮ ನೆ
ಹೊೀಗಗೊಡಲ್ಲಲ್ಿ . ‘ಅಮೃತ್ಮತಿಯುಂಬ್ ಪಾತ್ಕ್ತಯ ಮಾಯ ಬ್ನ್ಮಾಯುತ ’ ಆತ್ನ್ನಗೆ,
‘ದೇವರ ಬ್ೞ್ರ್ಳೆ ಬ್ಪೆಥುಂ ಪೂವಿನ್ ಸರರ್ದ ಮಾೞ್ೆ ಯಿುಂ ಎನುನ ತ್ತತಳೆ ಅ ವಂಚಕ್ತ,
ಕ್ಕಟ್ಟಲ್, ಆ ಕ್ಕಲ್ಟೆ ಆತ್ನ್ನಗೆ ನಂಜಿನ್ ಲ್ಡುಾ ಗೆಯನುನ ಬ್ಡಿಸಿ, ‘ಪಾತ್ಕ್ತ ಕೊುಂದಳ್.’
ಕೊನೆಗೆ ಕೊಲ್ಪಾತ್ಕ್ತಯೂ ಆಗುತ್ತತಳೆ. ‘ಸಿತ ರೀಚರಿತ್ಮದೇುಂ!’ ಕವಿಯ ಆ ಉದ್ದಿ ರ
ಓದುಗರಲೂಿ ಹೊರಡುತ್ತ ದೆ. ‘ಅವಳಣಕಕ್ೆ ಸವಣನುುಂ ಸೈರಿಪನೆ?’

ಬೇಕ್ುಂದೇ ಜಾರಿದ ಹೆಣುೆ ಆನಂದದಿುಂದಲೇ ಅಷಾಟ ವಂಕನ್ನುನ ಕ್ಕಡಿದಾ ಳು. ಸತ್ತತ

ನ್ವಿಲ್ಲನ್ ಜನ್ಮ ದಲ್ಲಿ ಬಂದ ಯಶೀಧರ ಮತೆತ ಆ ಪಾತ್ಕ್ತ ಅಷಾಟ ವಂಕನ್ನಡನೆ
ಕ್ಕಡುವುದನುನ ನ್ನೀಡುವ ದುರ್ೀಥಗ ಒದಗಿತ್ತ. ಅದನುನ ಕಂಡು ತ್ತಳಲಾರದೆ
ನ್ವಿಲ್ಕ ಅಷಾಟ ವಂಕನ್ ಕಣೆ ನುನ ಕ್ಕಟ್ಟಕ್ತದ್ದಗ ಆ ‘ಪಾಣೆಬ ’, ‘ಅನ್ ಬೆುಂದೆನ್’ ಎುಂದು
‘ಕನ್ಲ್ಾ ಡಸಿ’ ಅದನುನ ಕೊಲ್ಕಿ ತ್ತತಳೆ. ಮುುಂದೆ ಅಷಾಟ ವಂಕನ್ನಡನೆ ಆಕ್ ಬಾಳುತಿತ ರುವ
ಸೂಚನೆ ಅಲ್ಿ ಲ್ಲಿ ಬ್ರುತ್ತ ದೆ. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ,

ಬ್ಸಿದಪುದು ಮೆಯಯ ಕ್ತೀವುುಂ

ರಸಿಗೆಯುಮೊಡಲ್ಱೆದುದ್ದದೊಡಂ ಮಾಣಳೆ ನಾ
ಯಬ ಸನ್ನಗತ್ಮಂ, ಮಾರ್ಣಾ ೀ
ಕ್ತಸುಗುಳಿಯಂ ಜವನುಮುಯಯ ಲೇುಂ ಪೇಸಿದನ್ನೀ?

ಹಿೀಗಾಗುತ್ತ ದೆ ಆ ಪಾತ್ಕ್ತಯ ಅುಂತ್ಯ , ಅವಳನುನ ಕಂಡು ಯಮನ್ನ ಹೇಸುತ್ತತ ನೆ.

ಅವಳ ಬ್ದುಕ್ತನ್ ಘೀರತೆ ಸಾವಿನ್ಲ್ಲಿ ಈ ರೂಪಾಗಿ ಗೊೀಚರಿಸಿತ್ತ:

ಅಮೃತ್ಮತಿ ಅಷ್ಟ ವಂಕಂ

ಗೆ ಮರುಳಿ ುಂಡತೆತ ಗಂಡನಂ ವಿಷ್ದಿುಂ ಕೊುಂ
ದು ಮುದಿತ್ತಥ ಕ್ಕಷ್ಟಿ ಕೊಳೆ ಪಂ
ಚಮ ನ್ರಕದೊಳೞಾ ಳರಸ ಧೂಮಪೌ ಭೆರ್ಳ್!

ಇದು ಆಕ್ಯ ಪಾತ್ೌ ದ ರ್ರತ್ವಾಕಯ !

ಈ ಪೌ ಸಂಗಕ್ೆ ಕಾಯಥಕಾರಣ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಿ . ಅರ್ಥಹಿೀನ್ ಮತ್ತತ ತ್ಕಥಹಿೀನ್ವಾದ

ಇುಂತ್ಹ ರ್ಟ್ನೆಗಳನುನ ‘ತಿದುಾ ವುದೂ ಸಾಧಯ ವಿಲ್ಿ . ಅದರಿುಂದ ತ್ಪಿಪ ಸಿಕೊಳುಾ ವ
ವೈರಾಗಯ ವೊುಂದೇ ಇದಕ್ೆ ಏಕೈಕಮಾತ್ೌ ವಾದ ಮದುಾ . ಅದನುನ ತಿಳಿಸುವುದೇ ಕವಿಯ
ಆಶಯ. ಅಮೃತ್ಮತಿಯ ಮಾನ್ಸಿಕ ಜಾಟ್ಟಲ್ಯ ವನಾನ ಗಲ್ಲ, ಆಕ್ಯ ಜಿೀವನ್ದ ಇತ್ರ
ರ್ಟ್ನೆಗಳನಾನ ಗಲ್ಲ ಚ್ಚತಿೌ ಸಿ ಈ ಒುಂದು ಪೌ ಸಂಗ ಸವ ಲ್ಪ ವಾದರೂ
ಸಂರ್ವನ್ನೀಯವನ್ನಸುವಂತೆ ಕವಿ ಮಾಡಬ್ಹುದ್ದಗಿತ್ತತ . ಅದರೆ ಕವಿಯ ಗಮನ್ ಆ
ಕಡೆಗೆ ಒುಂದಿನ್ನತೂ ಇಲ್ಿ . ಅದು ಅವನ್ ಉದೆಾ ೀಶವೂ ಅಲ್ಿ . ಅವನ್ ಮೂಲೀದೆಾ ೀಶ
ನೆರವೇರಲ್ಕ ಈ ಮನ್ನೀರೊೀಗವಿಕಾರರೂಪವಾದ ಅಸಹಜತೆಯ ಅಗತ್ಯ ವಾಗಿದೆ.
ಅಮೃತ್ಮತಿಯನುನ ಕಂಡು ನಾವು ರ್ಜಗುಪೆಿ ಪಡಬ್ಲ್ಿ ವಲ್ಿ ದೆ, ಅಸಹಯ
ಪಡಬ್ಲ್ಿ ವಲ್ಿ ದೆ ಅನುಕಂಪೆ ತೀರಿಸಲಾರೆವು. ಆ ಪಾತ್ೌ ದ ಬ್ಗೆಗೆ ನಾವು ಅನುಕಂಪೆ
ತೀರಿಸುವಂತ್ತಗಿದಾ ರೆ ಕವಿಯ ಉದೆಾ ೀಶ ಇಲ್ಲಿ ಯಷ್ಟಟ ಯಶಸಿವ ಯಾಗಿ
ನೆರವೇರುತಿತ ರಲ್ಲಲ್ಿ .

ಕಾವಯ ರಸಪೂಣಥವಾಗಿರಬೇಕ್ುಂಬ್ ಮಾತಿಗೆ ಹೊರತ್ತಹೇಳಿದ ಕವಿಗಳಬ್ಬ ರೂ ಇಲ್ಿ .

ನ್ಮಮ ಕಾವಯ ಮಿೀಮಾುಂಸಕರೂ ಕಾವಯ ದ ಪೌ ರ್ೀಜನ್ವನುನ ‘ಶ್ವೇತ್ರಕ್ಷತಿ’ ಎುಂದೂ
‘ಸದಯ ಾಃಪರ ನ್ನವೃಥತಿ’ ಎುಂದೂ ಹೇಳಿದ್ದಾ ರೆ. ಅದು ರಸಾನುರ್ವದಿುಂದಲ್ ಸಾಧಯ ವಾಗುವ
ಮಾಗಥವುಂದರೆ ಕಾವಯ ಮಾಗಥ. ಕವಿಗಳ ಮುಖಯ ಉದೆಾ ೀಶವಾದರೂ ಅದೇ. ಜನ್ನ ನ್ನ
‘ಈ ಶುರ್ಕರ್ನ್’, ‘ಸತ್ೆ ರ್ನ್’ ಎುಂಬ್ ಮಾತ್ತಗಳಲ್ಲಿ ತ್ನ್ನ ಪರಿಭಾಷ್ಣಯಲ್ಲಿ ಅದನ್ನನ
ಸಮರ್ಥಥಸಿದ್ದಾ ನೆ.

ಕಾವಯ ದಲಾಿ ಗಲ್ಲ ಬ್ದುಕ್ತನ್ಲಾಿ ಗಲ್ಲ ಪಾಪಸಮರ್ಥನೆ ಕೇಡಿಗೆ ಹೆದ್ದಾ ರಿ. ಪಾಪಿಯಲ್ಲಿ
ಅನುಕಂಪೆ ಪಾಪದಲ್ಲಿ ಮೈತಿೌ ಯಾಗಬಾರದು. ನ್ಮಮ ಪಾಪಿಯ ಅನುಕಂಪೆ
ಒಮೊಮ ಮೆಮ ನ್ಮಮ ಪಾಪರುಚ್ಚಯ ಛದಮ ರೂಪವಾಗಿರುವುದೂ ಸಾಧಯ . ಶಸತ ರಚ್ಚಕ್ತತೆಿ ಗೆ
ಅಹಥವಾದ ರೊೀಗದೊಡನೆ ಅನುಕಂಪೆ ತೀರಿದರೆ ದೇಹನಾಶ ಸವ ತಃಸಿದಧ .
ನ್ರಕಶ್ಕ್ಷ ಗೆ ಅಹಥವಾದ ಪಾಪದೊಡನೆ ಸಹಾನುಭ್ರತಿಯ ಸರಸವಾಡಿದರೆ ಆತ್ಮ ನಾಶ
ಸವ ತಃಸಿದಧ . ನ್ಮೆಮ ಲ್ಿ ರ ಚೇತ್ನ್ದಲ್ಲಿ ರುವ ‘ಅಮೃತ್ಮತಿತ್ವ ’ಕ್ೆ ನಾವು ನ್ನಷ್ಟಿ ರರೂ
ನ್ನದಥಯರೂ ತಿೀವೌ ಶಸತ ರಚ್ಚಕ್ತತ್ತಿ ರೂಪರೂ ಆಗದಿದಾ ರೆ ನ್ಮಗೆ ‘ಯಶೀಧರತ್ವ ’
ಸಿದಿಧ ಸುವುದಿಲ್ಿ . ನ್ಮಮ ‘ಅಮೃತ್ಮತಿತ್ವ ’ವನುನ ಕಠೀರ ಶ್ಕ್ಷ ಗೆ, ಕೊನೆಗೆ
ಧೂಮಪೌ ಭೆಗಾದರೆ ಧೂಮಪೌ ಭೆಗೆ, ಕತ್ತತ ಹಿಡಿದು ತ್ಳಿಾ ಅದರ ಅಧೀಗಾಮಿತ್ವ ಕ್ೆ
ಪೂವಥವಿರಾಮ ಹಾಕ್ತ, ಅದು ಊಧಾವ ಥಭಮುಖಿಯಾಗಿ, ತ್ನ್ನ
‘ಅಷಾಟ ವಂಕಮೊೀಹತ್ವ ’ದ ಕ್ತಲ್ಲಬ ಷ್ದಿುಂದ ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ ಪಾರಾಗಿ ಶುಚ್ಚಯಾಗಿ,
ನ್ನಜವಾಗಿಯೂ ‘ಅಮೃತ್ಮತಿ’ ಯಾಗಿ ತ್ನ್ನ ‘ಯಶೀಧರ’ನ್ನುನ ಮತೆತ
ಕ್ಕಡಿಕೊಳುಾ ವಂತೆ ಮಾಡಬೇಕ್ಕ. ಆ ದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ ನ್ನೀಡಿದರೆ ಕವಿಯ ಕೌೌ ಯಥ
ಅವನ್ ಕರುಣಾಹಸತ ದ ಒುಂದು ನ್ಖರೂಪ ಮಾತ್ೌ ವಾಗಿ ತೀರುತ್ತ ದೆ.
 ***

[1] ಅಮೃತ್ಮತಿ ಎುಂಬ್ ಹೆಸರಿನ್ಲ್ಲಿ ಯ ಒುಂದು ವಿಡಂಬ್ನ್, ವಿಪಯಾಥಸ ಇರುವಂತೆ

ಭಾಸವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಕೊನೆಗೆ ಎುಂತ್ಹ ವಿಷ್ಮತಿ ಆಗುತ್ತತಳೆ ಎುಂಬುದನುನ ಭಾವಿಸಿದರೆ.
[2] ತ್ನುಸೀುಂಕಲ್ಲುಂಗನ್ ಚುುಂ
ಬ್ನ್ಮುುಂ ಗಳರವದ ಸವಿ ರತ್ಪ್ರೌ ಢಿಯಿನಾ
ತ್ತವಂ ಮರೆಯಿಸೆಯರೆಯದೆ
ಮನ್ನೀಜನಾಡಿಸುವ ಜಂತ್ೌ ದಂತಿರೆ ನೆರೆದರ
ಸುರತ್ಸುಖಪರವಶಯ ುಂ
ತ್ರೆ ನ್ನದ್ದೌ ರ್ರದುನ್ನವಥರುುಂ ಶ್ರ್ಥಲ್ತ್ನ್ನ
ಪರಿರಂರ್ಣಮುಚಿ ಳಿಯದೆ
ಪರಿವೇಷ್ಟಟ ತ್ ಬಾಹುವಳಯದೊಳ್ ಕಣಿ ಯಾ ರ್

ಪುವಥುಂಬ್ ಜವಳಿಗಟ್ಟಟ ನ್
ಕವಿಥನ್ ಬಿಲ್ಲಿ ುಂಗೆ ಬಿಗಿದ ಮಧುಕರಮಾಲಾ
ಮೌವಿಥಯನೆ ಮುಗಿದ ಕಣಿ ಳ
ಪವುಥಗೆರ್ಳ್ ಮೆಱಿದುದವರ ತ್ಳೆತ ಮೆದುಱುಗಲ್

ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಶ್ೌ ೀಮುಡಿ : ಶ್ೌ ೀ

ಕೃಷ್ೆ ಜನಾಮ ಷ್ಟ ಮಿ
ರಾಕ್ಷಸ ಕಂಸನ್ ಮಥುರೆಯ ಮೇಲ್
ರ್ನ್ ಘೀರಾುಂಧತೆ ಕವಿದಿತ್ತತ ;
ಮಿುಂಚ್ಚನ್ ಸಿಡಿಲ್ಲನ್ ಮೊೀಡದ ಲ್ಲೀಲ್
ತಿರೆಯ ಮೊೀರೆಯನು ತಿವಿದಿತ್ತತ ;
ಕ್ರಳಿದ ಕೇಸರಿಯಂದದಿ ಗಜಿಥಸಿ
ಗಾಳಿಯು ರ್ರದಲ್ಲ ಬಿೀಸಿತ್ತತ ;
ಮುಗಿಲ್ಲನ್ ಚ್ಚಪೊಪ ಡೆದ್ದಲ್ಲಯ ಕಲ್ಿ ಳ
ಕವಣೆಯವೊೀಲ್ ಮಳೆ ಸೂಸಿತ್ತತ |…
ರಾಕ್ಷಸ ಕಂಸನ್ ಮಥುರೆಯ ಮೇಲ್
ಶತ್ಶತ್ಮಾನ್ಗಳ್ಳಚೆಯ ದೂರದ
ದ್ದವ ಪರಯುಗದಲ್ಲಿ |
-‘ಅಗಿನ ಹಂಸ’ದಿುಂದ
ಎುಂತ್ಹ ಘೀರ ರಾತಿೌ ! ಆದರೂ ಅದೆುಂತ್ಹ ದಿವಯ ರಾತಿೌ ! ಆ ಚ್ಚರಸಮ ರರ್ಣೀಯ
ಕಾಳರಾತಿೌ ಯಲ್ಲಿ ಯ ಲೀಕಕೊೆ ುಂದು ಮಹಾಜಯ ೀತಿ, ಉಜ್‌ಜವ ಲ್ತ್ಮವಾದ
ಪರಂಜಯ ೀತಿ, ಅವತ್ರಿಸಿದುಾ . ಆ ರಾತಿೌ ಧನ್ಯ ರಾತಿೌ . ಆ ಒುಂದು ರಾತಿೌ ಯ
ದಿವಯ ಗರ್ಥದಿುಂದ ಉದು ವಿಸಿದ ಬೆಳಕ್ಕ ನ್ಮಮ ಭ್ರಮಿಯ ಬಾಳಿನ್ ಅದೆಷ್ಟಟ
ಹಗಲ್ಕಗಳಿಗೆ ಜಿೀವವಿೀಯುತಿತ ದೆ! ಅದು ಲೀಕಕ್ೆ ಶ್ೌ ೀಮದ್ ರ್ಗವದ್್‌ಗಿೀತೆಯನುನ
ಕೊಟ್ಟ ವನ್ನುನ ಕೊಟ್ಟ ರಾತಿೌ ! ಪೂಣಾಥವತ್ತರನೆುಂದು ಸವಥಲೀಕ ಪೂಜಯ ನಾಗಿರುವ
ಶ್ೌ ೀ ಕೃಷ್ೆ ನ್ನುನ ಪಡೆದ ರಾತಿೌ ! ಮತ್ಯ ಥದ ಪೌ ಜೆಾ ಉನ್ನ ತ್ತ್ರವಾಗುವಂತೆಯೂ
ವಿಸತ ೃತ್ತ್ರವಾಗುವಂತೆಯೂ ಅದಕ್ೆ ದೈವಿೀಪೌ ಜೆಾ ಯ ಸಂಸಗಥ ಸಂರ್ವಿಸುವಂತೆ
ಮಾಡಿದ ರಾತಿೌ , ಈ ಕೃಷ್ೆ ಜನಾಮ ಷ್ಟ ಮಿಯ ರಾತಿೌ ! ಕ್ಿ ೀಶ, ಕಷ್ಟ , ಸಂಕಟ್, ಕರ್ಣೆ ೀರು,
ಚ್ಚತ್ತ ಕೊಷ ೀಭೆ, ಧಮಥಗಾಿ ನ್ನ-ಇವಲ್ಿ ನ್ಮಮ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಬ ರ್ಣಸಿ, ನ್ಮಮ ಜಿೀವ
ಕಾಳರಾತಿೌ ಯ ಕಗಿ ತ್ತ ಲ್ಯ ಸೆರೆಯಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ತೆ , ವಾಯ ಕ್ಕಲ್ಪೂಣಥವಾಗಿ ಪಾೌ ರ್ಥಥಸಿ
ಮೊರೆಯಿಟಾಟ ಗಲ್ ಅಲ್ಿ ವ, ಇುಂದಿಗೂ ಎುಂದಿಗೂ, ಆತ್ಥ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ರ್ಗವಂತ್ನ್
ಅವಿಭಾಥವವಾಗುವುದು? ಶ್ೌ ೀ ಕೃಷ್ೆ ಜನಾಮ ಷ್ಟ ಮಿಯಾಗುವುದು?

ಲೀಕಲೀಕಗಳಲ್ಲಿ ಯುಗಯುಗಗಳಲ್ಲಿ ದೇಶದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಜನಾುಂಗ ಜನಾುಂಗಗಳಲ್ಲಿ

ಪೌ ತಿ ಚೇತ್ನ್ ಚೇತ್ನ್ದಲ್ಲಿ ಪೌ ತಿ ಕ್ಷಣ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಯೂ ಸಂರ್ವಿಸುವ ಗಾಿ ನ್ನಯ ಮಧೆಯ
ಅವಿರ್ಥವಿಸುವ ರ್ಗವದ್ದಶ್ಯಕ್ತರಣವನೆನ ಭಾಗವತ್ದ ಪುರಾಣಕವಿ ಶ್ೌ ೀ ಕೃಷ್ೆ ಜನ್ನ್
ವೃತ್ತತ ುಂತ್ದಲ್ಲಿ ಪೌ ತಿಮಾ ವಿಧಾನ್ದಿುಂದ ನ್ನರೂಪಿಸಿದ್ದಾ ನೆ. ಆ ಮಹಾಪೌ ತಿಮೆಯಿುಂದ
ಹೊಮುಮ ವ ದಶಥನ್ ಧವ ನ್ನಯ ನ್ನತ್ಯ ಸತ್ಯ ವನುನ ನಾವು ವರುಷ್ ವರುಷ್ವೂ ಈ
ಶ್ೌ ೀಕೃಷ್ೆ ಜನಾಮ ಷ್ಟ ಮಿಯ ದಿನ್ದಂದು ಅನುಶ್ೀಲ್ನ್ಮಾಡದಿದಾ ರೆ ನ್ಮಮ ಭಾಗಕ್ೆ ಅದು
ಸಾವ ರಸಯ ವಾದ ಕಟ್ಟಟ ಕತೆ ಮಾತ್ೌ ವಾಗಿ ಉಳಿದಿೀತ್ತ:

ಇಲ್ಲಿ ಬಾ ಸಂರ್ವಿಸು ಇುಂದೆನ್ನ ಹೃದಯದಲ್ಲ

ನ್ನತ್ಯ ವೂ ಅವತ್ರಿಪ ಸತ್ತಯ ವತ್ತರ!
ಮಣಾೆ ಗಿ ಮರವಾಗಿ ಮಿಗವಾಗಿ ಖಗವಾಗಿ
ರ್ವರ್ವದಿ ರ್ವಿಸಿ, ಓ ರ್ವವಿದೂರ,
ಮಣತ ನ್ಕ್ ಮರತ್ನ್ಕ್ ಮಿಗತ್ಕ್ ಖಗತ್ನ್ಕ್
ಮುನ್ನ ಡೆಗೆ ಕಣಾೆ ದ ಗುರುವ, ಬಾರ!
ಮೂಡಿ ಬಂದಿುಂದೆನ್ನ ನ್ರರೂಪ ಚೇತ್ನ್ದಿ
ನಾರಾಯಣತ್ವ ಕ್ೆ ದ್ದರಿ ತೀರ!
ಅುಂದು ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ , ಮತೆತ ಸೆರೆಮನೆಯಲ್ಲಿ ,
ಅಲ್ಲಿ ತ್ತರುಪಟ್ಟಟ ಯಲ್ಲ, ಇಲ್ಲಿ ಕ್ತರುಗುಡಿಸಲ್ಲ್ಲ,
ದೇಶದೇಶದಿ ವೇಷ್ವೇಷಾುಂತ್ರವನಾುಂತ್ತ
ವಿಶವ ಸಾರರ್ಥಯಾಗಿ ಲ್ಲೀಲಾರರ್ವನೆುಂತ್ತ
ಚೀದಿಸಿರುವರ್ ಅುಂತೆ, ಸೃಷ್ಟಟ ಲೀಲ್,
ಅವತ್ರಿಸು ಬಾ ಇಲ್ಲಿ ಇುಂದೆನ್ನ ಚೈತ್ಯ ದಲ್ಲ,
ಹೇ ದಿವಯ ಸಚ್ಚಿ ದ್ದನಂದ ಶ್ೀಲ್!*

ಎುಂಬ್ ಜಿೀವಂತ್ ಶೌ ದೆಧ ಯ ಅಭೀಪೆಿ ಪಾೌ ರ್ಥನಾಗೊೀರೂಪದಿುಂದ ಪುರುಷ್ೀತ್ತ ಮನ್

ಕ್ತಷ ೀರಸಾನ್ನನ ಧಯ ದತ್ತ ಹೊಲ್ವ ರಿಯಬೇಕ್ಕ. ಅದನೆನ ೀ ಭಾಗವತ್ದ ಪುರಾಣ ಕವಿ
“ಗೌಭ್ರಥತ್ತವ ಆಶುೌ ಮುಖಿೀ ಸಿವ ನಾನ ಕೌ ುಂದಂತಿೀ ಕರುಣಂ ವಭೀಾಃ| ಉಪಸಿಿ ತ್ತುಂತಿಕೇ
ತ್ಸೆಮ ೈ ವಯ ಸನಂ ಸವ ುಂ ಅವೊೀಚತ್” ಎುಂದು ಅಸುರಿೀಶಕ್ತತ ಯ ಪಿೀಡೆಗೆ ಸಹಿಸದ ಭ್ರದೇವಿ
ಗೊೀರೂಪಧಾರಣೆ ಮಾಡಿ ವಿಧಾತ್ನೆಡೆಗೆ ತೆರಳಿ ಮೊರೆಯಿಡುವಂತೆ ವರ್ಣಥಸಿದ್ದಾ ನೆ. ಆ
ಮೊರೆರ್ಗಳಿದ ಜಗನಾನ ರ್ನು ವಸುದೇವನ್ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಟ ಬ್ರುತೆತ ೀನೆುಂದು
ಆಶ್ಯವ ಸನೆ ಕೊಡುತ್ತತ ನೆ.

ಆ ನಾುಂದಿಯ ತ್ರುವಾಯ ನಾಟ್ಕ ಪಾೌ ರಂರ್ವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಕಂಸ, ವಸುದೇವ ದೇವಕ್ತ

ಮೊದಲಾವರೆಲ್ಿ ನ್ನಮಿತ್ತ ಮಾತ್ೌ ಪಾತ್ೌ ಗಳ್ಳಗುತ್ತತ ರೆ. ಹಾಗೆ ಯಾವುದ್ದದರೂ ಒುಂದು
ಲೌಕ್ತಕ ಕಾರಣವನುನ ಆಶೌ ಯಿಸಿದಲ್ಿ ದೆ ರ್ಗವದ್್‌ವಿಭ್ರತಿ ಅವತ್ರಿಸುವುದ್ದದರೂ
ಎುಂತ್ತ? ರಾವಣನ್ನ ಕಂಸನ್ನ ನೆವವಾಗುತ್ತತ ರೆ. ಆದರೆ ನ್ನಜವಾಗಿಯೂ ರಾವಣ
ಕಂಸರನುನ ವಯ ಕ್ತತ ಶಃ ಕೊಲ್ಕಿ ವುದಕ್ೆ ಮಾತ್ೌ ವಾಗಿಯ ರ್ಗವಂತ್ನು ಅವತ್ರಿಸುತ್ತತ ನೆ
ಎುಂಬುದು ಅರ್ೀಗಮತಿಗಳಿಗಾಗಿ ಇರುವ ಕವಿಕಲ್ಪ ನೆಯಷ್ಣಟ . ರ್ಗವಂತ್
ಅವತ್ರಿಸದಿದಾ ರೂ ಅವರು ಕಾಲ್ಧಮಥದಿುಂದಲ್ ಸವ ಲ್ಪ ತ್ಡವಾಗಿಯಾದರೂ
ಸಾಯುತಿತ ದಾ ರು. ಆದಾ ರಿುಂದ ಎಷ್ಣಟ ೀ ದುಷ್ಟ ರಾಗಿದಾ ರೂ ಎುಂತ್ಹ ಬೃಹತ್ ಪೌ ಮಾಣದ
ಕೇಡಿಗಳ್ಳಗಿದಾ ರೂ ಕ್ಲ್ವು ವಯ ಕ್ತತ ಗಳನುನ ಕೊಲ್ಕಿ ವುದಕಾೆ ಗಿಯ ದೇವರು
ಅವತ್ರಿಸುತ್ತತ ನೆ ಎುಂಬುದು ಮನುಷ್ಯ -ನಾಯ ಯಕ್ೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ‘ಅಲ್ಪ ’ವಾಗುತ್ತ ದೆ.
ಅದಕ್ತೆ ುಂತ್ಲೂ ‘ಭ್ರಮ’ವಾದ ಉದೆಾ ೀಶವಿರಬೇಕ್ಕ ರ್ಗವಂತ್ನಂತ್ಹನ್ ಅವತ್ತರಕ್ೆ !
ದೌ ಷಾಟ ರರು ಹೇಳುತ್ತತ ರೆ: ಸೃಷ್ಟಟ ಯ ಸಮಷ್ಟಟ ಪೌ ಜೆಾ ಯ ಸಾಮೂಹಿಕ ವಿಕಾಸಕಾೆ ಗಿಯೂ
ಸವಥತೀಮುಖವಾದ ಐತ್ನ್ನಯ ೀನೆಮ ೀಷ್ನ್ಕಾೆ ಗಿಯೂ ನ್ವೊೀನ್ವ ಋತ್ಶಕ್ತತ
ಪೌ ಕಾಶನ್ಕಾೆ ಗಿಯೂ ರ್ತ್ಗವದವತ್ತರದ ಅವಶಯ ಕತೆ ಒದಗುತ್ತ ದೆ ಎುಂದು. ಆದರೆ
ನೈಜವಾದ ರ್ಗವದುದೆಾ ೀಶ ಅಪೌ ಕಟ್ವಾಗಿ ಛದಮ ವಾಗಿ ಹಿುಂದಿದುಾ ಕೊುಂಡು ರಾವಣ
ಕಂಸಾದಿ ಸಂಹಾರ ಕಾರಣದ ಲೌಕ್ತಕೊೀದೆಾ ೀಶವನೆನ ಮುುಂದಕ್ತೆ ಟ್ಟಟ ತ್ನ್ನ ಲ್ಲೀಲಾ
ಪೌ ರ್ೀಜನ್ವನುನ ಸಾಧಿಸುತ್ತ ದೆ.

ಊಧವ ಥಲೀಕಗಳಲ್ಲಿ ಪಾೌ ರಂರ್ವಾದ ದೇವವೂಯ ಹ ಲೀಕಭ್ರಮಿಕ್ಗೆ ಇಳಿದು

ಮೊಳೆಯಲ್ಕ ಮೊದಲಾಗುತ್ತ ದೆ, ಮಧುರಾಪುರಿಯಲ್ಲಿ . ದ್ರಷ್ಟ ಯ ಪೌ ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಇತ್ರ
ಅುಂತ್ಹ ಮಾನ್ವರಂತೆಯ ಇದಿಾ ರಬ್ಹುದ್ದದ ಕಂಸನ್ ಕ್ಟ್ಟ ತ್ನ್ವನುನ
ರಾಕ್ಷಸಪೌ ಮಾಣಕ್ೆ ಏರುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಕ್ತೀಲ್ಣೆ ಜರುಗುತ್ತ ದೆ; ಅಶರಿೀರವಾರ್ಣ!
ಮದುಮಗಳ್ಳದ ತಂಗಿ ತ್ನ್ನ ಗಂಡನ್ನಡನೆ ತೇರೇರಿ ಮೆರವರ್ಣಗೆ ನ್ಡೆಯುತಿತ ರಲ್ಕ
ಸಂತೀಷ್ಕ್ಕೆ ಅಕೆ ರೆಗೂ ಉಕ್ತೆ ಹಿಗಿಿ ತ್ತನೆ ಸಾರರ್ಥಯಾಗಿ ಅಶವ ವಾಘೆಯನುನ
ಕೈಲಾುಂತ್ತ ಸಂರ್ೌ ಮದಿುಂದ ರರ್ವಸಗುತಿತ ದಾ ಕಂಸನ್ ಕ್ತವಿಗೆ ವಿಷ್ಹೊಯಯ ತ್ತ ದೆ ಆ
ಅಶರಿೀರವಾರ್ಣ: ‘ಅಸಾಯ ಸಾತ ವ ಮಷ್ಟ ಮೊೀ ಗಭೀಥ ಹಂತ್ತ ಯಾುಂ ನ್ಯಸೇ ಅಬುಧ!’

ಕಂಸ ನ್ಮಮ ಪುರಾಣಗಳನುನ ಓದಿದಾ ವನಾಗಿದಾ ರೆ ಅವನ್ನಗೆ ಚೆನಾನ ಗಿ ಗೊತ್ತತ ಗುತಿತ ತ್ತತ ,
ಈ ಅಶರಿೀರವಾರ್ಣಗಳಿಗೆ ಕ್ತವಗೊಡುವುದರಿುಂದಲ್ ಕೇಡಿಗೆ ಹಾದಿ ಹಾಕ್ತದಂತ್ತಗುತ್ತ ದೆ
ಎುಂದು: ಅದು ಸೂಚ್ಚಸುವ ಕೇಡಿನ್ನುಂದ ಪರಿಹಾರ ಪಡೆಯಲ್ಕ ಮಾಡುವ ಪೌ ಯತ್ನ ವ
ತ್ನ್ನ ನುನ ಕೇಡಿಗೆ ತ್ಳುಾ ವ ಉಪಾಯವಾಗುತ್ತ ದೆ ಎುಂದು ಅಶರಿೀರವಾರ್ಣಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ
ಅರ್ವಾ ನಾರದನ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬ್ರುವ ಹಿತ್ವೇಷ್ದ ಎಚಿ ರಿಕ್ಗಳೆಲ್ಿ ಅಹಿತ್
ಪರಿಣಾಮಕ್ೆ ನ್ಮಮ ನುನ ತ್ಳುಾ ವುದಕಾೆ ಗಿಯ ಬ್ರುತ್ತ ವ ಎುಂದು! ರಾಹುಕಾಲ್ವನುನ
ತಿಳಿಸುವ ಪಂಚಾುಂಗವೇ ರಾಹು ನ್ನವಾಸ ಎುಂದು! ಆಗ ಅವನು ಆ
ಅಶರಿೀರವಾರ್ಣಯನುನ ಕೇಳಿಯೂ ಕೇಳದವನಂತೆ ಅದನುನ ನ್ನರಿೀಕ್ತಷ ಸಿ, ಆ ಶುರ್ದ
ಮೆರವರ್ಣಗೆಯ ಮಂಗಳಕ್ೆ ಹಾನ್ನ ತ್ಟ್ಟ ದಂತೆ ವತಿಥಸಿ, ತ್ನ್ನ ಅಶುರ್ವನುನ
ಪರಿಹರಿಸಿಕೊಳುಾ ತಿತ ದಾ ನೆುಂದು ತೀರುತ್ತ ದೆ. ಆದರೆ ಆ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ತ್ತುಂಬ್
ಆಸಿತ ಕನಾಗಿದಾ ಅವನು ಶೌ ದೆಧ ಯಿುಂದ ವತಿಥಸಿ ತ್ನ್ನ ಲ್ಲಿ ಅುಂತ್ಗಥತ್ವಾಗಿದಾ ಅಸುರತ್ವ
ಸುಪೌ ಕಟ್ವಾಗುವಂತೆ ವತಿಥಸುತ್ತತ ನೆ.

ತಂಗಿಯ ಎುಂಟ್ನೆಯ ಗರ್ಥದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಟ ವವನ್ನುಂದ ತ್ನ್ಗೆ ಮರಣ ನ್ನಜವಾದರೆ

ಅವಳನೆನ ಕೊುಂದುಬಿಟ್ಟ ರೆ ಮರಣಕಾರಣದ ಮೂಲ್ವನೆನ
ಪರಿಹರಿಸಿದಂತ್ತಗುವುದಿಲ್ಿ ವ? ಆದರೆ ವಿಧಿ ಅವಿವೇಕದ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಯ ಅದರ
ನ್ನಮೂಥಲ್ನ್ಕ್ೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಒುಂದು ವಿವೇಕಾುಂಶವನ್ನನ ಇಟೆಟ ಇರುತ್ತ ದೆ.
ಕಂಸನ್ಲ್ಲಿ ದಾ ಆ ಅುಂಶದ ಸಹಾಯದಿುಂದ ವಸುದೇವ ತ್ನ್ನ ಹೆುಂಡತಿಯ ಕೊಲ್ಯನುನ
ತ್ಡೆಯುತ್ತತ ನೆ. ‘ನ್ನನ್ನ ತಂಗಿಯನೆನ ೀಕ್ ಕೊಲ್ಕಿ ವ? ಆಕ್ಗೆ ಹುಟ್ಟಟ ವ ಮಕೆ ಳೆಲ್ಿ ವನ್ನನ
ಕ್ಕಡಲ್ ನ್ನನ್ಗೆ ತಂದೊಪಿಪ ಸುತೆತ ೀನೆ.’

ದೇವಕ್ತಗೆ ಹುಟ್ಟಟ ದ ಮೊದಲ್ನೆಯ ಮಗುವನುನ ವಸುದೇವನು ತಂದೊಪಿಪ ಸಿದ್ದಗ

ಕ್ತೀತಿಥಮಂತ್ ಎುಂಬ್ ಆ ಕ್ಕಮಾರನ್ನುನ ಕಂಸ ಕೊಲ್ಿ ಲ್ಲಲ್ಿ . “ಎುಂಟ್ನೆಯ ಗರ್ಥದಿುಂದ
ನ್ನ್ಗೆ ಮರಣವಾಗುವುದು ಎುಂದು ನ್ನಶಿ ಯವಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ಇವನ್ನುಂದ ನ್ನ್ರ್ಗನ್ನ
ರ್ಯವಿಲ್ಿ . ಈ ಬಾಲ್ಕ ಮನೆಗೆ ಹೊೀಗಲ್ಲ.”ಎುಂದನಂತೆ. ಆದರೆ ವಿಧಿಯ ವೂಯ ಹಕ್ೆ
ಕಂಸನ್ ಸಜನ್ಯ ದಿುಂದ ಭಂಗವೊದಗುತಿತ ತತ ಏನ್ನ. ಆದಾ ರಿುಂದ ಹಿುಂದೆ
ಅಶರಿೀರವಾರ್ಣಯನುನ ಒಡಿಾ ದಾ ಶಕ್ತತ ಈಗ ನಾರದನ್ನುನ ಕಳಿಸುತ್ತ ದೆ. ಆ ದೇವಷ್ಟಥಯ
ಮಾತಿಗೆ ಕ್ತವಿಗೊಟ್ಟಟ ಭೀತ್ನ್ನ ದಿಗ್‌ಭಾೌ ುಂತ್ನ್ನ ಆಗಿ ವಸುದೇವ ದೇವಕ್ತಯರನುನ
ಸಂಕಲ್ಗಳಿುಂದ ಬಂಧಿಸಿ ಸೆರೆಮನೆಯಲ್ಲಿ ಡಿಸುತ್ತತ ನೆ ಕಂಸ.

ಅಲ್ಲಿ ಸಂರ್ವಿಸುತ್ತ ದೆ ಜಗನಾನ ರ್ನ್ ಪೂಣಾಥವತ್ತರ.

ಆ ರ್ಯಂಕರ ಸೆರೆಮನೆಯಲ್ಲಿ ನ್ನತ್ಯ ವೂ ಜಗದೌ ಕ್ಷಕನಾದ ರ್ಗವಂತ್ನ್ನುನ ನೆನೆಯುತ್ತತ

ಪಾೌ ರ್ಥಸುತ್ತತ ವಸುದೇವನು ಅನ್ನ್ಯ ಶರಣನಾಗಿರುತಿತ ರಲ್ಕ, ಆತ್ಥನ್ ಆ
ಪಾೌ ರ್ಥನಾರೂಪವಾದ ತ್ಪಸೆಿ ೀತ್ತವಿನ್ನುಂದಲೇ ಆಕಷ್ಟಥತ್ನಾಗಿ ರ್ಗವಂತ್ನು ತ್ನ್ನ
ಪರಿಪೂಣಥ ರೂಪದಿುಂದ ಭ್ರಸಂಕಟ್ ನ್ನವಾರಣಕಾೆ ಗಿ ವಸುದೇವನ್ ಚ್ಚತ್ೆ ಮಲ್ಕ್ೆ
ಇಳಿಯುತ್ತತ ನೆ. ತ್ರುವಾಯ ವಸುದೇವನ್ ಮನ್ಸಿಿ ನ್ನುಂದ ಆ ಅಚುಯ ತ್ತುಂಶ
ದೇವಕ್ತೀದೇವಿಯ ಶ್ೌ ೀಮನ್ಸಿ ನುನ ಪೌ ವೇಶ್ಸುತ್ತ ದೆ:

ರ್ಗವಾನ್ಪಿ ವಿಶ್ಯವ ತ್ತಮ ರ್ಕಾತ ನಾಮರ್ಯಂಕರಃ

ಅವಿವೇಶ್ಯುಂಶಬಾರ್ಗನ್ ಮನ್ ಅನ್ಕದುುಂದುಭಾಃ
ತ್ತೀ ಜಗನ್ಮ ುಂಗಳಮಚುಯ ತ್ತುಂಶಂ
ಸಮಾಹಿತಂ ಶೂರಸುತೇನ್ ದೇವಿೀ
ದಧಾರ ಸವಾಥತ್ಮ ಕಮಾತ್ಮ ಭ್ರತಂ
ಕಾಷಾಿ ಯಥಾನಂದಕರಂ ಮನ್ಸತ ಾಃ
ಇತ್ತ ಕಂಸನು ತ್ನ್ನ ನುನ ಕೊಲ್ಕಿ ವುದಕಾೆ ಗಿಯ ಹುಟ್ಟಟ ಲ್ಲರುವ ಮಹಾವಿಷ್ಟೆ ವನುನ
ವೈರಬುದಿಧ ಯಿುಂದ ಹಗಲ್ಲರುಳೂ ನೆನೆಯುತ್ತತ ವೈರಭಾವ ಸಾಧಕನಾಗಿರಲ್ಕ, ಅವನ್ನಗೆ
ಜಗತೆತ ಲ್ಿ ವಿಷ್ಟೆ ಮಯವಾಗಿ ತೀರತಡಗಿತ್ತ. ಸಾಧನೆ ಅಷ್ಟಟ ಮುುಂದುವರಿದ ಮೇಲ್
ಸಿದಿಧ ಬ್ಹದೂರವಿರುವುದಿಲ್ಿ .

ರ್ಗವಂತ್ನ್ ಅವತ್ರಣ ನ್ನರೂಪಣೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವತ್ದ ಕವಿ ಕಾವಯ ದ ಸೂಚನೆಯ

ಅರ್ವಾ ಧವ ನ್ನಯ ಮಾಗಥವನುನ ಅವಲಂಬಿಸದೆ ಪುರಾಣದ ನೇರವಾದ
ಪೌ ಕಟ್ಮಾಗಥವನೆನ ಹಿಡಿದಿದ್ದಾ ನೆ. ಸವ ಲ್ಪ ಹೆಚುಿ ಕಡಿಮೆ ಆ ವಿಚಾರ
ಗೊತ್ತತ ಗಬೇಕಾಗಿದಾ ಮುಖಯ ರಿಗೆಲ್ಿ ಗೊತ್ತತ ಗಿರುತ್ತ ದೆ. ಬ್ೌ ಹಮ ರುದ್ದೌ ದಿ ದೇವತೆಗಳೂ
ನಾರದ್ದದಿಮುನ್ನಗಳೂ ದೇವಕ್ತೀ ಗರ್ಥಸಿ ನಾದ ಪರಮಾತ್ಮ ನ್ನುನ ದಿೀರ್ಥವಾಗಿ
ತ್ತತಿತ ವ ಕವಾದ ಮಾತ್ತಗಳಿುಂದ ನುತಿಸುವುದಿರಲ್ಲ; ವಸುದೇವನು ಕ್ಕಡ ಶಂಖ ಚಕೌ
ಗದ್ದಧಾರಿಯಾಗಿ ಶ್ೌ ೀವತ್ಿ ಲಾುಂಛನ್ನಾಗಿ ಕೌಸುತ ರ್ರತ್ನ ಶೀಭತ್ನಾಗಿ ದಿವಯ
ಪಿೀತ್ತುಂಬ್ರಾಲಂಕೃತ್ನಾಗಿ ತ್ನ್ನ ನ್ನಜರೂಪದಿುಂದಲ್ ದೇವಕ್ತೀದೇವಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಟ ದ
ಅದುು ತ್ ಶ್ಶುವನುನ ಬೆರಗುಬ್ಡಿದು ನ್ನೀಡುತ್ತತ ನೆ; ಪ್ರೌ ಢವಾದ ತ್ತ್ತ ವ ಪೌ ಬಂಧವೂ
ನಾಚ್ಚ ತ್ಲ್ ತ್ಗಿಿ ಸುವಂತೆ ಸುದಿೀರ್ಥವಾಗಿ ಸತ ೀತ್ೌ ಗೈಯುತ್ತತ ನೆ.

[1]
ರ್ಗವಂತ್ತ ತ್ನ್ನ ತ್ತಯಿಯಾದ ದೇವಕ್ತಯ ಕರ್ಣೆ ಗೂ ತಂದೆಗೆ ಕಂಡಂತೆಯ
ನ್ನಜರೂಪದಿುಂದಲ್ ಕಾಣುತ್ತತ ನೆ. ಆಕ್ಯೂ ಆತ್ನ್ನುನ ಸುತ ತಿಸಿ ನ್ನಜರೂಪವನುನ
ಮರೆಮಾಡಿಕೊಳುಾ ವಂತೆ ಬೇಡಿಕೊಳುಾ ತ್ತತಳೆ. ‘ಎಲ್ಿ ವನ್ನನ
ಹೊಟೆಟ ಯಲ್ಲಿ ಟ್ಟಟ ಕೊುಂಡಿರುವ ನ್ನೀನು ನ್ನ್ನ ಹೊಟೆಟ ಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಟ ಬಂದೆ ಎುಂದರೆ
ಲೀಕ ನಂಬುವುದೇ? ಸವೇಥಶವ ರನಾದ ನ್ನೀನು ಮಾನುಷ್ಟಯಾದ ನ್ನ್ನ ಜಠರದಲ್ಲಿ
ಜನ್ನಸಿದೆ ಎುಂದರೆ ಲೀಕ ನ್ಗುವುದಿಲ್ಿ ವೇ?[2]

ಆಗ ರ್ಗವಂತ್ನು ತ್ತಯಿಗೆ ಧೈಯಥ ಹೇಳುತ್ತತ ನೆ. ತ್ನ್ನ ನುನ ಗೊೀಕ್ಕಲ್ಕ್ೆ

ಕರೆದುಕೊುಂಡು ಹೊೀಗುವಂತೆ ತಂದೆಗೆ ಆದೇಶವಿೀಯುತ್ತತ ನೆ. ಇಷ್ಣಟ ಲ್ಿ ಸಪ ಷ್ಟ ವಾಗಿ
ನ್ಡೆದ ತ್ರುವಾಯವ ಅವನು ‘ಪಾೌ ಕೃತ್ಶ್ಶು’ವಾಗಿ ಲೀಕಲ್ಲೀಲಾ ನ್ನಯಮಗಳಿಗೆ
ಅಧಿೀನ್ನಾಗುತ್ತತ ನೆ.

ಪಾೌ ಕೃತ್ಶ್ಶುವಾಗಿಯ ಮೊದಲ್ಲನ್ನುಂದಲೂ ತೀರದೆ ನ್ನಜರೂಪದಿುಂದ ತೀರಿದುದಕ್ೆ

ಕಾರಣವನುನ ಹೇಳುತ್ತತ ರ್ಗವಂತ್ನು ವಸುದೇವ ದೇವಕ್ತಯರ ಸಾವ ಯಂಭುವ
ಮನ್ವ ುಂತ್ರದ ಪೂವಥಜನ್ಮ ವೃತ್ತತ ುಂತ್ವನುನ ತಿಳಿಸುತ್ತತ ನೆ. ಅುಂದು ‘ನ್ನನ್ನ ುಂತ್ಹ
ಪುತ್ೌ ನಾಗಬೇಕ್ಕ’ ಎುಂದು ಅವರು ಬೇಡಿದ ವರದಂತೆ ಇುಂದು ಅವರಿಗೆ ಮಗನಾಗಿ
ಬಂದಿದ್ದಾ ನೆ. ಅದರ ನೆನ್ಪಿಗಾಗಿಯ ತ್ನ್ನ ನೈಜವಾದ ದಿವಯ ರೂಪವನುನ ಅವರಿಗೆ
ತೀರಿಸಿದ್ದಾ ನೆ; ಇಲ್ಿ ವಾದರೆ ಮನುಷ್ಯ ಜನ್ಮ ದಲ್ಲಿ ಮನುಷ್ಯ ತ್ನುವನುನ ಆಶೌ ಯಿಸಿದ
ರ್ಗವಂತ್ನ್ನುನ ತಿಳಿಯಲಾಗುವುದೆುಂತ್ತ?

ಏತ್ದ್ ವಾುಂ ದಶ್ಥತಂ ರೂಪಂ ಪಾೌ ಗ ಜನ್ಮ ಸಮ ರಣಾಯ ಮೇ

ನಾನ್ಯ ಥಾ ಮದ್್‌ರ್ವಂ ಜಾಾ ನಂ ಮತ್ಯ ಥಲ್ಲುಂರ್ಗನ್ ಜಾಯತೇ
ರ್ಗವದ್ದಜೆಾ ಯಂತೆ ವಸುದೇವನು ದಿವಯ ಶ್ಶುವನೆನ ತಿತ ಕೊುಂಡು ಹೊರಟ್ನು. ‘ಹೊರಗಡೆ
ಕತ್ತ ಲ್, ಬಿರುಮಳೆ, ಗಾಳಿ; ಕ್ಕರ್ಣದಳು ಇರುಳಿನ್ ಕಾಳಿ ಕರಾಳಿ!’ ಆ ಗುಡುಗು, ಮಿುಂಚು,
ಸಿಡಿಲ್ಕ, ಮಳೆ, ಗಾಳಿಗಳ ರೌದೌ ರರ್ಸವ ಜನ್ಸಂಚಾರಕ್ೆ ಒುಂದಿನ್ನತೂ
ಅವಕಾಶವಿಲ್ಿ ದಂತೆ ಮಾಡಿತ್ತತ . ಕಾವಲ್ಕಗಾರರು ಮೃತ್ಪಾೌ ಯರೆುಂಬಂತೆ
ನ್ನದ್ದೌ ಮಗನ ರಾಗಿದಾ ರು. ಕಬಿಬ ಣದ ಲಾಳವಿುಂಡಿಗೆಗಳಿುಂದ ಸುರ್ದೌ ವಾಗಿದಾ ಸೆರೆಮನೆಯ
ಭೀಮಾಕಾರದ ದ್ದವ ರಗಳು ಒುಂದ್ದದ ಮೇಲುಂದರಂತೆ ತ್ಮಗೆ ತ್ತವ
ತೆರೆದುಕೊುಂಡುವು. ಆದಿಶೇಷ್ನೆ ತ್ನ್ನ ಸಾವಿರ ಹೆಡೆಯ ಕೊಡೆಬಿಚ್ಚಿ ಊಳಿಗವಸಗಿ
ಹಿುಂಬಾಲ್ಲಸಿದನು.

ಮಘೀನ್ನ ವಷ್ಥತ್ಯ ಸಕೃದಯ ಮಾನುಜಾ

ಗಂಭೀರ ತೀಯೌರ್ ಜವೊೀಮಿಥ ಫೇನ್ನಲಾ
ರ್ಯಾನ್ಕಾವತ್ಥಶತ್ತಕ್ಕಲಾ ನ್ದಿೀ
ಮಾಗಥುಂ ದದ್ರ ಸಿುಂಧುರಿವ ಶ್ೌ ಯಃ ಪತೇಾಃ

ಎಡೆಬಿಡದೆ ಸುರಿವ ಕಾಮಥಳೆಗೆ ತ್ತುಂಬಿ, ಉಕ್ತೆ , ಭೀಗಥರೆದು, ನ್ನರೆಯದುಾ ಸುತ್ತತ ವ

ಸುಳಿಗಳಿುಂದ ಭೀಕರವಾಗಿ ಹರಿಯುತಿತ ದಾ ಯಮಾನುಜೆ ಯಮುನೆ, ಹಿುಂದೆ
ಶ್ೌ ೀರಾಮನ್ನಗೆ ಹೆಗಿ ಡಲ್ಕ ಹಿುಂಜರಿದಂತೆ, ಹೆದರಿ ದ್ದರಿ ಬಿಟ್ಟ ಳು! ಅುಂತೂ ಕಡೆಗೆ ಈ
ಶ್ಯೌ ವಣ ಅಷ್ಟ ಮಿಯ ನ್ನಶ್ಯಲ್ಲಿ ವಸುದೇವ ದೇವಕ್ತಯರ ಕಂದನು ಗೊೀಕ್ಕಲ್ದಲ್ಲಿ
ನಂದ ಯಶೀದೆಯರ ನಂದನ್ನಾಗಿ ಮೆರೆಯತಡಗುತ್ತತ ನೆ. ಪೃರ್ಥವ ಯ
ಶ್ನೌ ೀಯಸಿಿ ಗಾಗಿ ಜಗದೌ ಕ್ಷಕನ್ನೆನ ೀ ರಕ್ತಷ ಸಿದ ಆ ವಸುದೇವನ್ನಗೆ ನಾವಲ್ಿ ಇುಂದು ಎಷ್ಟಟ
ಕೃತ್ಜಾ ರಾದರೂ ಚ್ಚರಂತ್ನ್ ಋರ್ಣಗಳ್ಳಗಿಯ ಉಳಿಯಬೇಕಾಗುತ್ತ ದೆ!

ಗೊೀಕ್ಕಲ್ದಿುಂದ ಹಿುಂತಿರುಗಿದ ವಸುದೇವನು ತಂದ ಯಶೀಧೆಯ ಹೆಣುೆ ಮಗುವನುನ

ದೇವಕ್ತಯ ಎುಂಟ್ನೆಯ ಮಗುವುಂದೆ ರ್ೌ ಮಿಸಿ, ಅದನುನ ಶ್ಲ್ಗೆ ಅಪಪ ಳಿಸಿ ಕೊಲ್ಕಿ ವ
ಕಾಯಥದಲ್ಲಿ ವಿಫಲ್ನಾದ ಕಂಸನು ಪಶ್ಯಿ ತ್ತತ ಪದಿುಂದ ತಂಗಿ ಬಾವಂದಿರ ಕ್ಷಮೆಯನುನ
ಯಾಚ್ಚಸಿ ‘ದೈವಮಪಯ ನೃತಂ ವಕ್ತತ ನ್ ಮತ್ತಯ ಥ ಏವಕೇವಲಂ’ ‘ದೈವವೂ ಸುಳ್ಳಾ ಡುತ್ತ ದೆ,
ಮನುಷ್ಯ ರು ಮಾತ್ೌ ವ ಅಲ್ಿ !’ ಎುಂದು ತ್ನ್ನ ನುನ ಮೂದಲ್ಲಸಿದ ದೈವವನೆನ
ಮೂದಲ್ಲಸುತ್ತತ ನೆ.

ಆದರೆ ದೈವ ಸುಳ್ಳಾ ಡುವುದಿಲ್ಿ ಎುಂಬುದು ಅವನ್ನಗೆ ಮುುಂದೆ ಗೊತ್ತತ ಗಿಯ ಆಗುತ್ತ ದೆ!

ಶ್ೌ ೀಕೃಷ್ೆ ನು ಜನ್ಮ ವತಿತ ದ ಈ ರಾತಿೌ ಸವಥಲೀಕ ಪೂಜಯ ವಾದ ಪವಿತ್ೌ ರಾತಿೌ . ಆ ಮತ್ ಈ
ಮತ್, ಆ ಧಮಥ ಈ ಧಮಥ, ಆ ದೇಶ ಈ ದೇಶ, ಆ ಜನಾುಂಗ ಈ ಜನಾುಂಗ ಎನ್ನ ದೆ
ಎಲ್ಿ ರಿುಂದಲೂ ಎಲ್ಿ ಕಾಲ್ಕ್ಕೆ ಗೌರವಕ್ೆ ಪಾತ್ೌ ವಾಗಿರುವ ‘ರ್ಗವದಿಿ ೀತೆ’ಗೆ
ಅುಂಕ್ಕರಾಪಥಣೆಯಾದ ದಿವಯ ರಾತಿೌ . ಏಕ್ುಂದರೆ ಶ್ೌ ೀಮದ್ ರ್ಗವದಿಿ ೀತೆ ಶ್ೌ ೀಕೃಷ್ೆ ನ್
ವಾಕ್್‌ಕೃತಿರೂಪದ ಅವತ್ತರವಾಗಿದಾ ರೆ ಶ್ೌ ೀಕೃಷ್ೆ ಶ್ೌ ೀಮದ್ ರ್ಗವದಿಿ ೀತೆಯ
ಪುರುಷ್ೀತ್ತ ಮ ರೂಪದ ಅವತ್ತರವಾಗಿದ್ದಾ ನೆ. ರ್ಗವದಿಿ ೀತೆಯಲ್ಲಿ ಪೌ ರ್ಣೀತ್ವಾದ
ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಯ ಪೂಣಥದಶಥನ್ಕ್ೆ ತ್ನ್ನ ಸಮಗೌ ಜಿೀವನ್ವನೆನ ೀ ನ್ನದಶಥನ್ವನಾನ ಗಿ
ಒಡಿಾ ದ್ದಾ ನೆ ಶ್ೌ ೀಕೃಷ್ೆ . ಶ್ೌ ೀಮದ್ ರ್ಗವದಿಿ ೀತೆ ಶ್ೌ ೀಕೃಷ್ೆ ನ್ ವಾಙ್ಮ ಯ ಶರಿೀರ; ಶ್ೌ ೀಕೃಷ್ೆ
ಶ್ೌ ೀಮದ್ ರ್ಗವದಿಿ ೀತೆಯ ಚ್ಚನ್ಮ ಯ ಕಳೇವರ! ಸಮನ್ವ ಯ, ಸವೊೀಥದಯ ಮತ್ತತ
ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ -ಈ ತ್ತ್ತ ವ ಗಳು ನ್ಮಮ ಲೀಕದ ರ್ವಿತ್ವಯ ದ ಬಾಳಿಗೆ ಮಾಗಥದಶಥಕ
ದಿೀಪಗಳ್ಳಗಬೇಕಾದರೆ ರ್ಗವದಿಿ ೀತೆಯ ವೊಯ ೀಮವಿಶ್ಯಲ್ವೃಕ್ಷವನುನ ಆಶೌ ಯಿಸಿದಲ್ಿ ದೆ
ಗತ್ಯ ುಂತ್ರವಿಲ್ಿ . ದ್ದವ ಪರಯುಗದ ಗರ್ಥದಿುಂದ ಹೊಮಿಮ ಕಲ್ಲಯುಗದ ಹೃತ್್‌ಕೇುಂದೌ ಕ್ೆ
ಧುಮುಕ್ಕತಿತ ರುವ ಆ ಕ್ತಷ ೀರಜಲ್ಪಾತ್ದ ಪಾುಂಚಜನ್ಯ ಘೀಷ್ ನ್ಮೆಮ ಲ್ಿ ರ ಪಾೌ ಣಗಳಲ್ಲಿ
ಪೌ ತಿಸಪ ುಂದಿಸಿ ಅನುರರ್ಣತ್ವಾಗಲ್ಲ!

ಅನ್ನಾಯ ಶ್ವ ುಂತ್ಯಂತೀ ಮಾುಂ ಹೆ ಜನಾಾಃ ಪಯುಥಪಾಸತೇ |

ತೇಷಾುಂ ನ್ನತ್ತಯ ಭಯುಕಾತ ನಾುಂ ರ್ೀಗಕ್ಷ ೀಮಂ ವಹಾಮಯ ಹಂ ||

ಯತ್ೆ ತೀಷ್ಟ ಯದಶ್ಯನ ಸಿ ಯರ್ಜಜ ಹೊೀಷ್ಟ ದದ್ದಸಿ ಯತ್ |

ಯತ್ತ ಪಸಯ ಸಿ ಕೌುಂತೇಯ ತ್ತ್ ಕ್ಕರುಷ್ವ ಮದಪಥಣಮ್ ||

ಮನ್ಮ ನಾ ರ್ವ ಮದ್್‌ರ್ಕೊತೀ ಮದ್ದಯ ಜಿೀ ಮಾುಂ ನ್ಮಸುೆ ರು |

ಮಾಮೇವೈಷ್ಯ ಸಿ ಸತ್ಯ ುಂ ತೇ ಪೌ ತಿಜಾನೇ ಪಿೌ ರ್ೀಸಿ ಮೇ ||

ಸವಥಧಮಾಥನ್ ಪರಿತ್ಯ ಜಯ ಮಾಮೇಕಂ ಶರಣಂ ವೌ ಜ |

ಅಹಂ ತ್ತವ ುಂ ಸವಥಪಾಪೇಭಯ ೀ ಮೊೀಕ್ಷಯಿಷಾಯ ಮಿ ಮಾ ಶುಚಃ ||
ಓುಂ ಶ್ಯುಂತಿಾಃ

* ‘ಅಗಿನ ಹಂಸ’ದಿುಂದ

[1] ತ್ಮದುು ತಂ ಬಾಲ್ಕಮಂಬುಜಕ್ಷಣಂ

ಚತ್ತಭುಥಜಂ ಶಂಖಗದ್ದದುಯ ದ್ದಯುಧಂ
ಶ್ೌ ೀವತ್ಿ ಲ್ಕ್ಷಮ ುಂ ಗಳಶೀಭ ಕೌಸುತ ಭಂ
ಪಿೀತ್ತುಂಬ್ರ ಸಾುಂದೌ ಪರ್ೀದ ಸರ್ಗಂ
ಮಹಾಹಥ ವೈಡೂಯಥ ಕ್ತರಿೀಟ್ ಕ್ಕುಂಡಲ್ಕ
ತಿವ ಷಾ ಪರಿಷ್ವ ಕತ ಸಹಸೌ ಕ್ಕುಂಡಲಂ
ಉದ್ದಾ ಮ ಕಾುಂಚಯ ುಂಗದ ಕಂಕಣಾದಿಭ-
ವಿಥರೊೀಚಮಾನಂ ವಸುದೇವ ಐಕ್ಷತ್!
[2] ರೂಪಂ ಚೇದಂ ಪ್ರರುಷಂ ಧಾಯ ನ್ದಿಷ್ೆ ಯ ುಂ
ಮಾ ಪೌ ತ್ಯ ಕ್ಷಂ ಮಾುಂಸದೃಶ್ಯುಂ ಕೃಷ್ಟೀಷಾಿ ಾಃ
ಉಪಸಂಹರ ವಿಶ್ಯವ ತ್ಮ ನ್ನ ದೊೀ ರೂಪಮಲೌಕ್ತಕಂ
ಶಂಖಚಕೌ ಗದ್ದಪದಮ ಶ್ೌ ಯಾ ರ್ಜಷ್ಟ ುಂ ಚತ್ತಭುಥಜಂ
ವಿಶವ ುಂ ಯದೇತ್ತ್ ಸವ ತ್ನೌ ನ್ನಶ್ಯುಂತೇ
ಯಥಾವಕಾಶಂ ಪುರುಷಃ ಪರೊೀ ರ್ವಾನ್
ಬಿರ್ತಿಥ ಸೀಯಂ ಮಮ ಗರ್ಥಜೀsಭ್ರದ್
ಅಹೊೀ ನೃಲೀಕಸಯ ವಿಡಂಬ್ನಂ ಮಹತ್!

ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಶ್ೌ ೀಮುಡಿ : ಕವಿಯ

ಜಿೀವನ್ದೃಷ್ಟಟ ಮತ್ತತ ಕಾವಯ ಸೃಷ್ಟಟ
ಸಾವ ನುರ್ವ, ದೇಶದ ಸಂಸೆ ೃತಿ, ಪಡೆದ ವಿದೆಯ , ತ್ತನು ಹುಟ್ಟಟ ದ ಮತ್ತತ ಬೆಳೆದ ಸುತ್ತ ಣ
ಸನ್ನನ ವೇಶ, ಮಹಾಪುರುಷ್ ಸಂಶೌ ಯ ಮೊದಲಾದವುಗಳ ಪೌ ಭಾವದಿುಂದ ಮೂಡುವ
ಬುದಿಧ ಸಿಿ ತಿಯನುನ ಜಿೀವದೃಷ್ಟಟ ಎುಂದು ಸಂಕೇತಿಸಬ್ಹುದು. ಅುಂತ್ಹ ಜಿೀವನ್ದೃಷ್ಟಟ
ರಸಾನುಭ್ರತಿರ್ಗರಿದರೆ ‘ದಶಥನ್’ವಾಗುತ್ತ ದೆ.

ಕವಿಯ ದಶಥನ್ ತ್ತ್ತ ವ ಶ್ಯಸತ ರಜಾ ನ್ ತ್ಕಥಬ್ದಧ ವಾದ ದಶಥನ್ವಲ್ಿ . ಅದು ಋಷ್ಟಯ
ಅಪರೊೀಕಾಷ ನುಭ್ರತಿಗೆ ಹೆಚುಿ ಸಮಿೀಪವಾದದುಾ . ನ್ನಷ್ೆ ೃಷ್ಟ ವಾದ ಕೇುಂದೌ ವಾಗಲ್ಲ
ಖಚ್ಚತ್ವಾದ ನೇಮಿಯಾಗಲ್ಲ ಅದಕ್ತೆ ದೆ ಎುಂದು ಹೇಳಲಾಗುವುದಿಲ್ಿ . ಅನುರ್ವ
ಬ್ದಲಾಯಿಸಿದಂತೆ, ಪೌ ಜೆಾ ವಿಕಾಸವಾದಂತೆ ಅದು ಪರಿಣಾಮಗೊಳುಾ ತ್ತ ದೆ.
ಕೇವಲ್ವಾದ ಭ್ರಮಾನುಭ್ರತಿ ಸಿದಿಧ ಸುವವರೆಗೂ ಅದರ ವೃದಿಧ ಗಾಗಲ್ಲ
ಪರಿವತ್ಥನೆಗಾಗಲ್ಲ ಪೂಣಥವಿರಾಮ ಲ್ಭಸುವುದಿಲ್ಿ . ಅದು ಅನಂತ್ ಕಾಲ್ವೂ
ನ್ನರಂತ್ರ ವಿಕಾಸಶ್ೀಲ್ವಾದುದು. ಅನಂತ್ದ ಸಿದಿಧ ಗೆ ಅುಂತ್ವಲ್ಲಿ ? ಆದಾ ರಿುಂದಲ್
ರಸಋಷ್ಟ ಹಿೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತತ ನೆ:

ಯಾವ ಮತ್ದವನ್ಲ್ಿ ,
ಎಲ್ಿ ಮತ್ದವನು;
ಯಾವ ಪಂರ್ವು ಇಲ್ಿ ,
ಬ್ಹು ಪಂರ್ದವನು.
ಎಲ್ಿ ಬಿಡುವವನ್ಲ್ಿ ,
ಎಲ್ಿ ಹಿಡಿದವನ್ಲ್ಿ .
ನಾನು ಉಮಮ ರನ್ಲ್ಿ ,
ಚಾವಥಕನ್ನ ಅಲ್ಿ ,
ನ್ನೀತಿಜಡನ್ನ ಅಲ್ಿ ,
ನ್ನೀತಿರ್ಗಡಿಯೂ ಅಲ್ಿ .
ಬ್ರಿ ಕನ್ಸಿನ್ವನ್ಲ್ಿ ,
ಬ್ರಿ ಕ್ಲ್ಸದವನ್ಲ್ಿ .
ಎಲ್ಿ ಬಿಡಲೂ ಬ್ಲ್ಿ ,
ಎಲ್ಿ ಹಿಡಿಯಲ್ಕ ಬ್ಲ್ಿ .
……………………..
………………………
ಎಲ್ಿ ನ್ಶವ ರವುಂದು
ಇರುವುದನುಳಿವುದೇಕ್?
ಕ್ಲ್ಹಣುೆ ಕಹಿಯುಂದು
ಎಲ್ಿ ಹಳಿಯುವುದೇಕ್?
ಕಹಿಯದೆರ್ಳಿಹ ಸಿಹಿಯು
ಸಿಕೆ ಷ್ಟಟ ಸಿಗಲ್ಲ|
ದುಾಃಖದೊಳಗಿಹ ಸಿಹಿಯು
ಸಿಕೆ ಷ್ಟಟ ಸಿಗಲ್ಲ |
ದುಾಃಖದೊಳಗಿಹ ಸುಖವು
ಬಂದಷ್ಟಟ ಬ್ರಲ್ಲ |
………………….
…………………..
ಗುರುದೇವನ್ನು ರ್ಜಿಸಿ,
ಬೇಡವಾದುದ ತ್ಯ ಜಿಸಿ,
ಕೈಗೆ ಬಂದುದ ಭುಜಿಸಿ,
ಬ್ದುಕ್ಕವಂ ಬಾ!
ರ್ಕ್ತತ ಯಲ್ಲ, ಶ್ಯುಂತಿಯಲ್ಲ,
ಒುಂದಿಇತ್ತ ಗೊಣಗುಡದೆ,
ನ್ಶವ ರದ ನ್ಡುವಯಿಹ
ಶ್ಯಶವ ತ್ವ ಸವಿಯುತ್ತ ,
ದುಾಃಖಗಳ ಎದೆರ್ಳಿಹ
ಸುಖಗಳನು ಸುಲ್ಲಯುತ್ತ
ಇಹಪರಗಳೆರಡನ್ನ
ಪೆೌ ೀಮದಿುಂ ಮುತ್ತತ ತ್ತ
ನ್ಲ್ಲಯುವಂ ಬಾ!

[1]
ಯಾವ ದೇಶದ ಕವಿಯಾಗಲ್ಲ ತ್ನ್ನ ಜತೆಯ ಪಾೌ ಚ್ಚೀನ್ ಸಂಸೆ ೃತಿಯ ನೆಲ್ದಲ್ಲಿ ಯ
ಮೊಳೆತ್ತ ಬೇರುಬಿಟ್ಟಟ ಬೆಳೆಯುತ್ತತ ನೆ. ಭಾರತಿೀಯನಾದ ಕವಿಗೆ ವೇದ, ಉಪನ್ನಷ್ತ್ತತ ,
ರ್ಗವದಿಿ ೀತೆ, ಷ್ಡಾ ಶಥನ್ಗಳು, ರಾಮಾಯಣ ಮಹಾಭಾರತ್ತದಿ ಮಹಾಕಾವಯ ಗಳು,
ಪುರಾಣಗಳು-ಇತ್ತಯ ದಿ ಭಾರತಿೀಯ ದಶಥನ್ ಸಾಹಿತ್ಯ ಗಳು ಅವನ್
ಸಂಸಾೆ ರಕೊೀಶವನುನ ಸಿದಧ ಗೊಳಿಸುವ ಭತಿತ ಯಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸುತ್ತ ವ.

ಅಸಂಖಯ ರೂಪಧಾರಿಯಾದ ಸಚ್ಚಿ ದ್ದನಂದದ ಬೇರೆಬೇರೆ ಮುಖಗಳ ಜಿೀವ, ಜಗತ್ತತ

ಮತ್ತತ ಈಶವ ರ. ಕವಿದಶಥನ್ಕ್ೆ ಇವಲ್ಿ ವೂ ಸತ್ಯ ; ನ್ನತ್ಯ ಸತ್ಯ ದ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪೌ ಕಾರಗಳ್ಳದ
ಲ್ಲೀಲಾಸತ್ಯ . ಜಡವು ಜಿೀವವಾಗಿ, ಜಿೀವ ಮಾನ್ವನಾಗಿ, ಮಾನ್ವ ದೇವನಾಗುವುದೆ
ಸೃಷ್ಟಟ ಯ ಪರಮಗಂತ್ವಯ . ಈಶವ ರನು ಸಗುಣನ್ನ ಹೌದು, ನ್ನಗುಥಣನ್ನ ಹೌದು.
ಈಶವ ರನ್ ಸಗುಣವೂ ಕ್ತೌ ಯಾತ್ಮ ಕವೂ ಆದ ಶಕ್ತತ ಯ ಋತ್ಚ್ಚನ್ಮ ಯಿೀ ಜಗನಾಮ ತೆ ಅರ್ವಾ
ಋತ್ಚ್ಚತ್. ವಿಶವ ದ ಚರಾಚರ ಸೃಷ್ಟಟ ಯಲ್ಿ ವೂ ಆಕ್ಯ ಲ್ಲೀಲಾವಿಲಾಸ. ಜಗತೆತ ಲ್ಿ ವೂ
ಜಗನಾಮ ತೆಯ ರೂಪವಾದರೂ ಪೌ ಕೃತಿಯ ಹೊದಿಕ್ಯಲ್ಲಿ ಅುಂತ್ಯಾಥಮಿಯಾಗಿರುವ
ಪರಮಪುರುಷ್ನ್ನುನ ಸಾಕಾಷ ತ್ತೆ ರ ಮಾಡಿಕೊಳುಾ ವುದೆ ಜಿೀವದ ಗುರಿ. ಜಿೀವಿಜಿೀವಿಗಳ
ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಸಿಿ ತ್ನಾಗಿರುವ ಆ ಅುಂತ್ರತ್ಮನಾದ ಗುರು, ‘ರ್ಜಮಜನುಮ ಶತ್ಕೊೀಟ್ಟ
ಸಂಸಾೆ ರ ಪರಮ ಚರಮ ಸಂಸಾೆ ರ!’ ಆತ್ನೆ ಆತ್ಮ ದ ತ್ಮಸಿ ನುನ ಪರಿಹರಿಸುತ್ತತ ನೆ.
ಅವನ್ನಗೆ ಶರಣಾಗಿ ಅವನು ತೀರಿದ ದ್ದರಿಯಲ್ಲಿ ನ್ಡೆದರೆ ರ್ಯವಿಲ್ಿ . ಆದಾ ರಿುಂದ
ಪೂಣಥ ಸಮಪಥಣೆಯ ಶ್ಯುಂತಿಯ ದಿವಯ ಧಾಮ. ಪಾೌ ರ್ಥನೆ, ಧಾಯ ನ್, ಉದ್ದಧ ರದ ಆಸಕ್ತತ -
ಇವಲ್ಿ ಮಾನ್ವನ್ನುನ ಸಾಕಾಷ ತ್ತೆ ರದತ್ತ ಕರೆದೊಯುಯ ತ್ತ ವ.

ಕವಿ ಸದ್ದ ತ್ತ್ತ ವ ಶ್ಖರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ೌ ನ್ನವಾಸಿಯಾಗುತ್ತತ ನೆುಂದು ತಿಳಿಯಬಾರದು,

ಸಂಸಾರದ ಸುಖದುಾಃಖ ಕಷ್ಟ ಕಾಪಥಣಯ ಗಳಲ್ಲಿ ಯೂ ಅವು ಪೌ ವಾಸಿಯ. ಆದರೆ ಅವನ್
ಕಾಣೆೆ ಬೇರೆ. ಅನುದಿನ್ದ ಸಂಸಾರದಲ್ಲಿ , ಹೆಣುೆ ಗಂಡಿನ್ ಬಾಳಿನ್ ಸರಸವಿರಸಗಳಲ್ಲಿ ,
ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಿೀವನ್ದ ಶೀಕತ್ತಪಗಳಲ್ಲಿ , ಪೌ ಪಂಚದ ವಿವಿಧ ಪೌ ಕಾರವಾದ
ರಾಜಕ್ತೀಯ ರ್ಟ್ನೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವನು ರ್ಗವಂತ್ನ್ ಲ್ಲೀಲಾವಿನಾಯ ಸಗಳನೆನ ಕಾಣುತ್ತತ ನೆ.

ಪೌ ಕೃತಿಯಾರಾಧಾನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಮನಾರಾಧನೆಯನುನ ಕಾಣುವ ಕವಿಗೆ ಪೌ ಕೃತಿ

ಪರಮಾತ್ಮ ನ್ ರಸಾನಂದದ ಬೃಹತ್ ಪೌ ತಿಮೆಯಾಗುತ್ತ ದೆ, ಮಹತ್ ಪೌ ತಿಮೆಯಾಗುತ್ತ ದೆ.
ಅಲ್ಲಿ ಸಕಲಾರಾಧನ್ ಸಾಧನ್ ಬೀಧನ್ದ ರಸಸಿದಿಧ ಲ್ಭಸುತ್ತ ದೆ.

ಇುಂತ್ಹ ದಶಥನ್ದಿುಂದ ಸಮನ್ನವ ತ್ವಾದ ಕವಿಗೆ ಬಂಧನ್ದ ನಾಡಿಯಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತತ ನ್ದಿ

ಹರಿವುದೂ ಋತ್ದ ನ್ನಮಯದಲ್ಲಿ ಪಾಪಿಗೆ ಉದ್ದಧ ರವಿರುವುದೂ ಗೊೀಚರವಾಗುತ್ತ ದೆ.
ಈ ಜಗತ್ತತ ಅತಿಮಾಸನ್ದಲ್ಲಿ ಪೌ ತಿಷ್ಟಿ ತ್ವಾಗಲ್ಕ ಕಾಲ್ಬೇಕ್ಕ. ಈಗ ಆಗಿರುವ
ಉದ್ದಧ ರಕ್ತೆ ುಂತ್ ಸಹಸೌ ಪಾಲ್ಕ ಆಗುವ ಉದ್ದಧ ರವಿದೆ. ಆ ಉದ್ದಧ ರದ ಆಸಕ್ತತ
ಚ್ಚರಜಾಗೌ ತ್ವಾಗಬೇಕ್ಕ. “ರ್ೌ ಮಾಶ್ೀಲ್ವಾಗಿ ಪರಿರ್ೌ ಮಿಸುತಿತ ರುವ ಚ್ಚತ್ತ ಕ್ೆ ಇುಂದು
ಸೆಿ ೈಯಥ, ಶಮೆ, ತ್ತಷ್ಟಟ , ಪೌ ಸನ್ನ ತೆ, ಮತಿಗೌರವ, ವಿಶವ ಪೆೌ ೀಮ, ಆತ್ಮ ಪೌ ತ್ಯ ಯ-ಇವು
ಬೇಕ್ಕ. ಆತ್ಮ ಶ್ೌ ೀಗೆ ಮೊದಲ್ನೆಯ ಸಾಿ ನ್ವೂ, ರಸಪೂಣಥವಾದ ಸಂಸೆ ೃತಿಗೆ ಎರಡನೆಯ
ಸಾಿ ನ್ವೂ, ಅಭುಯ ದಯಕರವಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ನಾಗರಿಕತೆಗೆ ಮೂರನೆಯ ಸಾಿ ನ್ವೂ
ಇವು ಮೂರಕ್ಕೆ ಆಧಾರವೂ ನ್ನವಾಸವೂ ಆಗಿ ಅತ್ಯ ುಂತ್ ಅವಶಯ ಕವಾದರೂ
ಭತಿತ ಸದೃಶ ಮತ್ತತ ಸಾಧನ್ರೂಪ ಮಾತ್ೌ ವಾಗಿರುವ ರಾಜಕ್ತೀಯಕ್ೆ ಕೊನೆಯ
ನಾಲ್ೆ ನೆಯ ಸಾಿ ನ್ವೂ ದೊರಕ್ಕವುದರಲ್ಲಿ ಸಮಷ್ಟಟ ಯ ಹಿತ್ವಿದೆ.”[2] ಸಮನ್ವ ಯ,
ಸವೊೀಥದಯ ಮತ್ತತ ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಇವುಗಳೆ ಕವಿಯ ದಶಥನ್ದ ಮುಖಯ
ಮಂತ್ೌ ಗಳ್ಳಗಿವ.

ಮೇಲ್ ಹೇಳಿದ ಕ್ಲ್ವು ಅಭಪಾೌ ಯಗಳಿಗೆ ನ್ನದಶಥನ್ರೂಪವಾಗಿವ, ಈಗ ವಾಚನ್

ಮಾಡುವ ಕವಿತೆಗಳು.

ಕವಿಗೆ ಲೀಕವಲ್ಿ ಗುರು. ಲೀಕಗುರುಗಳೆಲ್ಿ ಪೂಜಯ ರೆ. ಅವ ದಶಥನ್ ಸಿದಿಧ ಗೆ

ಅವರೆಲ್ಿ ರೂ ದಿೀಕ್ಷ ಕೊಡುತ್ತತ ರೆ.
ಮನ್ಮ ನ್ನೀಮಂದಿರಕ್, ಓ
ಲೀಕಗುರುಗಳೆಲ್ಿ ಬ್ನ್ನನ !,
ಬ್ನ್ನನ , ಬ್ನ್ನನ , ಬ್ನ್ನನ !-

ತ್ತಳಿಯ ನ್ನಮಮ ಪದತ್ಲ್

ದಲ್ದಲ್ದಲ್ ಅರಳುಪ ದೆನ್ನ
ಶ್ರಃಕಮಲ್ ಕ್ಕಟ್ಮ ಲ್!
ತ್ಮೊೀತಿಮಿರವಳಿಯಲ್ಲ್ಲಿ
ಪರಂಜಯ ೀತಿ ಬೆಳಗಲ್ಲ;
ಋತ್ದ ಶ್ವದ ಆನಂದದ
ಚ್ಚದ್ ವಿಭ್ರತಿ ತಳಗಲ್ಲ.

ಮನ್ಮ ನ್ನೀಮಂದಿರಕ್, ಓ
ಲೀಕಗುರುಗಳೆಲ್ಿ ಬ್ನ್ನನ !
ಬ್ನ್ನನ , ಬ್ನ್ನನ , ಬ್ನ್ನನ ![3]

ಕವಿಯ ಜಿೀವನ್ವನುನ ದೇವನೆಡೆಗೆ ಆಕಷ್ಟಥಸುವ ಸಾಧನ್ಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲ್ನೆಯದೆ

ನ್ನಸಗಥಸುಂದಯಥ. ಅದು ಅವನ್ನುನ ಪೌ ತಿಪರ್ದಲ್ಲಿ ಮುುಂದೆ ಮುುಂದೆ
ಕೊುಂಡೊಯಯ ತ್ತ ದೆ. ‘ತ್ತವರೆಯ ತೇರು’ ಎುಂಬ್ ಈ ಕವನ್ದಲ್ಲಿ ಅದು ನ್ನದಶ್ಥತ್ವಾಗಿದೆ:

ಭಾವನೆಯ ಬಾನ್ನನ್ಲ್ಲ ಇುಂದೌ ಧನುಯಾಥನ್ದಲ್ಲ

ನ್ನನ್ನನ ಡನೆ ಕ್ಕಳಿತ್ತ ನಾ ತೇಲ್ಕತಿರುವ;
ಮೊೀಹನ್ದ ಮುಗುಳನ್ಗೆಯನು ಬಿೀರ, ಸುುಂದರಿಯ,
ನ್ನೀನ್ಗಿನ ಮೇರ್ವನೆ ಹೊೀಲ್ಕತಿರುವ!
ನಾನೇರಿದೆತ್ತ ರವ ನ್ನೀಡಿ
ಚ್ಚತ್ತ ಹಿಗುಿ ತಿದೆ;
ಬಿೀಳುವನ್ನ ಎುಂಬ್ಳುಕ್ಕ ಮೂಡಿ
ಮತೆತ ಕ್ಕಗುಿ ತಿದೆ.
ನ್ನನ್ನ ಮೊಗದಲ್ಲ ಮಾಸದಿಹ ಮುಗುಳುನ್ಗೆರ್ುಂದು
ಸವಥದ್ದ ನ್ವಿಲಂತೆ ನ್ಲ್ಲಯುತಿಹುದು.
ನ್ನನ್ನ ಮೌನ್ದ ಅರ್ಥವೇನ್ನಹುದೊ ಅದರಿಯ
ನ್ಮಮ ತ್ತವರೆ ತೇರು ತೇಲ್ಕತಿಹುದು!
ನ್ನೀನಂದು ಕನ್ಕ ರರ್ವನು ತಂದು ಬಾ ಎುಂದು
ಕರೆದಂದು ನಾನು ದೂಳ್ಳಡುತಿದೆಾ .

ಹೊುಂಬಿಸಲ್ಕ ಹೊಮಿಮ ತ್ತತ , ಖಗಗಾನ್ ಚ್ಚಮಿಮ ತ್ತತ ,

ಕಣೆಾ ರೆದುಕೊುಂಡಿತ್ತತ ಜಗದ ನ್ನದೆಾ !
ತೇರಿನಾ ಬ್ಣೆ ವು ಕಂಡೆ
ಮೊದಲ್ಕ ಮರುಳ್ಳದೆ;
ಹುಡುಗಾಟ್ ಎುಂದಂದುಕೊುಂಡೆ
ಅದನೇರಿ ಹೊೀದೆ!
ಎಲ್ಲಿ ಗೊಯುಯ ವ ಎುಂದು ನಾ ಕೇಳಲ್ಲಲ್ಿ ುಂದು,
ಕೇಳಿದರೆ ನ್ನೀನು ನುಡಿಯದಿಹೆ ಇುಂದು.
ಬ್ರಿದೆ ಬೆರಳೆತಿತ ತೀರುವ; ಮುುಂದೆ ನ್ನೀಡಿದರೆ
ಹಬಿಬ ಹುದು ನ್ನೀಲ್ಲಮೆಯ ಶೂನ್ಯ ಸಿುಂಧು!

ಶಶ್ ಸೂಯಥ ಗೌ ಹ ನ್ನಚಯ ತ್ತರಾಖಚ್ಚತ್ ನ್ರ್ದಿ

ಹಾರುತಿದೆ ನ್ಮಿಮ ೀ ಕಲಾವಿಮಾನ್;
ಮುುಂದೆನ್ನತ್ತ ದೂರಕೊೀ? ಎುಂದ್ದವ ತಿೀರಕೊೀ?
ತೇಲ್ಕತಿಹುದಿೀ ನ್ನನ್ನ ಕಮಲ್ಯಾನ್!
ಸಂಶಯದಿ ಕಂಪಿಸುವುದೊಮೆಮ
ನ್ನಾನ ತ್ಮ ಪಕ್ತಷ ;
ನ್ನನ್ನ ಯ ಮುಗುಳನ ಗೆಯ ನೆಮೆಮ
ನ್ನ್ಗೆ ಗುರುಸಾಕ್ತಷ !
ಹಗಲ್ಲರುಳು ಬೆಳಗು ಬೈಗುಗಳುರುಳಿ ಸಾಗುತಿವ
ಗಗನ್ದಲ್ಲ ರಂಗೆರಚ್ಚ ಬಂದು ನ್ನುಂದು!
ನ್ನನ್ನ ಸದಿಾ ಲ್ಲ ಸನೆನ ಯಲ್ಲ ಮುುಂದೆ ನ್ನೀಡಿದರೆ
ಹಬಿಬ ಹುದು ನ್ನೀಲ್ಲಮೆಯ ಶೂನ್ಯ ಸಿುಂಧು![4]

ದೇವನೆಡೆಗೆ ಸರಿಯುವ ಜಿೀವದ ಪಯಣ ಎಡರುತಡರುಗಳಿುಂದ ತ್ತುಂಬಿರುತ್ತ ದೆ. ಆಗ

ಕವಿ ಆತ್ಥನಾಗಿ ಪಾೌ ರ್ಥಥಸುತ್ತತ ನೆ:

ಸೀತ್ತ ಬಂದೆನ್ನ, ಗುರುವ, ನ್ನನ್ನ ಬ್ಳಿಗೆ;

ಸೀತ್ ಜಿೀವವನಾತ್ತಕೊೀ ಒುಂದು ಗಳಿಗೆ!

ಅರಿಯ ಹಿರಿಸರಳು ಮರುಮೊನೆಗೊುಂಡ ಗಾಯದಲ್ಲ

ಸುರಿಯುತಿದೆ ತರೆಯಂತೆ ಬಿಸಿನೆತ್ತ ರು;
ಗಿರುಗಿರನೆ ಗಾಳಿಯಲ್ಲ ತಿರುಗುತಿಹ ಸರಳಗರಿ
ಕೊರೆಯುತಿಹುದೆದೆಯಲ್ಲಿ ಉರಿಹೊತಿತ ಸಿ!

ಎತ್ತ ನ್ನೀಡಿದರೆನ್ಗೆ ಆಶೌ ಯವ ತೀರದಿದೆ;

ಇತ್ತತ ಕೃಪೆಯಾಶೌ ಮದಿ ತ್ತವನೆನ್ಗೆ
ಹೆತ್ತ ಕಂದನ್ ಬ್ಗೆಯ ಹೊತ್ತ ದುಗುಡವ ಹರಿಸಿ
ಮತೆತ ನ್ನ್ನ ನು ಕಳುಹೊ ರಣರಂಗಕ್!

ಗೌರವ ರಣಾುಂಗಣದಿನ್ಳುಕ್ತ ಬಂದವನ್ಲ್ಿ ,

ಪ್ರರುಷ್ ವಿಹಿೀನ್ತೆಯ ಪಾಪಿಯಲ್ಿ ;
ಘೀರಸಂಗಾೌ ಮದಿುಂ ಬಿಡುತೆ ಬೇಡುವನ್ಲ್ಿ ,
ವೈರಿಯನು ಗೆಲ್ಿ ದೈತ್ರುವನ್ಲ್ಿ ![5]

ಆತ್ಥನ್ ಪಾೌ ರ್ಥನೆ ‘ನಾವಿಕ’ ಎುಂಬ್ ಕವನ್ದಲ್ಲಿ ಮೈವತಿತ ದೆ.

ಕೈಬಿಟ್ಟ ರೆ ನ್ನೀ ಗತಿಯಾರೈ?

ಕ್ತರುದೊೀರ್ಣಯಿದು ಮುಳುಗದೇನೈ?
ಮೇರೆಯರಿಯದ ಕಡಲ್ಲದು ಗುರುವ,
ಭೀರೆುಂದಲ್ಗಳು ಏಳುತಿವ;
ನ್ನರೆನ್ನರೆಯಾಗಿಹ ತೆರೆತೆರೆಯಲ್ಲಿ
ಮೃತ್ತಯ ವು ನೃತ್ಯ ವ ಮಾಡುತಿದೆ!
ಉತ್ತ ರಮುಖಿಯು ಪುಡಿಪುಡಿಯಾಗಿದೆ!
ಗಾಳಿಯು!ಮೊೀಡವು!ಮಿುಂಚುತಿದೆ!
ಕತ್ತ ಲ್ಕ ಕವಿದಿದೆ, ಚ್ಚತ್ತ ವದಳುಕ್ತದೆ,
ಕಾಣದು ಕರ್ಣೆ ಗೆ ಧುೌ ವತ್ತರೆ!

ಹರಿದಿದೆ ಕಟ್ಟಟ , ಮುರಿದಿದೆ ಹುಟ್ಟಟ ,

ಬ್ಳಲ್ಲಹೆ, ಬೆದರಿಹೆ ಕಂಗೆಟ್ಟಟ !
ಸೀದರರಿಬ್ರು ಮುಳುಗಿದ ಚ್ಚಹೆನ ಯ
ಬ್ರಿಯ ದೊೀರ್ಣಗಳು ತೀರುತಿವ![6]

ಕವಿಯ ಧೆಯ ೀಯ ‘ರ್ಗವತ್ ಸವ ರೂಪವನುನ ಅನುಸಂಧಾನ್ಮಾಡುವುದು.

ನ್ನನ್ನ ಬಾುಂದಳದಂತೆ
ನ್ನ್ನ ಮನ್ವಿರಲ್ಲ;
ನ್ನನ್ನ ಸಾಗರದಂತೆ
ನ್ನ್ನ ಎದೆಯಿರಲ್ಲ.
ನ್ನನ್ನ ಸುಗಿಿ ಯ ತೆರದಿ
ನ್ನ್ನ ಸುಗಿಿ ಯ ತೆರದಿ
ನ್ನ್ನ ಸಬ್ಗಿರಲ್ಲ;
ನ್ನನ್ನ ಲ್ಲೀಲ್ಯ ತೆರದಿ
ನ್ನ್ನ ಬಾಳಿರಲ್ಲ.

ನ್ನನ್ನ ಬ್ಲ್ವಿರುವಂತೆ
ನ್ನ್ನ ಬ್ಲ್ವಿರಲ್ಲ;
ನ್ನನ್ನ ತಿಳಿವಿರುವಂತೆ
ನ್ನ್ನ ತಿಳಿವಿರಲ್ಲ.
ನ್ನನ್ನನ ಲ್ಮ ಯಿುಂದದಲ್ಲ
ನ್ನ್ನನ ಲ್ಮ ಯಿರಲ್ಲ,
ನ್ನೀನೆ ನ್ನ್ಗಿರಲ್ಲ.

ನ್ನನಾನ ತ್ಮ ದ್ದನಂದ

ನ್ನ್ನ ದ್ದಗಿರಲ್ಲ;
ನ್ನನ್ನನ ಳಿರುವಾ ಶ್ಯುಂತಿ
ನ್ನೆನ ದೆಗೆ ಬ್ರಲ್ಲ.[7]

ಜಿಜಾಾ ಸುವಾಗಿ ಮುುಂದಿನ್ ಜಿೀವನ್ದ ದ್ದರಿ ಯಾವುದೆುಂದು ಚ್ಚುಂತಿಸುವುದು.

ಮೊದಲ್ನ್ರಿಯದ್ದದಿಯಿುಂದ
ಆದಿ ತಿಮಿರದುದರದಿುಂದ
ಮೂಡಿ ಬಂದೆನು:

ಯಾರ ಬ್ಯಕ್ ಎುಂಬುದರಿಯ.

ಏಕ್ ಎಲ್ಲಿ ಗೆುಂಬುದರಿಯ.
ಮುುಂದೆ ಹರಿಯುವ!

ಮಲ್ಗಿ ಕಲ್ಕಿ ಮಣುೆ ಗಳಲ್ಲ

ಜಡ ಸುಷ್ಟಪಿತ ಯಲ್ಲಿ ಬ್ಳಲ್ಲ
ಯುಗಗಳ್ಳದುವು!
ಸಸಯ ಗಳಲ್ಲ ಕನ್ಸ ಕಂಡು
ಹುಟ್ಟಟ ಬಾಳು ಸಾವನುುಂಡು
ಕಲ್ಪ ಹೊೀದುವು!

ಮರಳಿ ಮೈಯ ತಿಳಿದು ತಿರುಗಿ

ಮಿಗಗಳಂತೆ ಮೂಡಿ ಮರುಗಿ
ಬ್ಹಳ ಬ್ಳಲ್ಲದೆ.
ಇುಂದು ಮನುಜ ಜನ್ಮ ದಲ್ಲಿ
ಬಂದು ಹಾಡುತಿರುವನ್ನಲ್ಲಿ !
ಮುುಂದಕ್ಲ್ಲಿ ಗೆ?[8]

ಜಾಾ ನ್ಪರ್ದಲ್ಲಿ ಮುುಂಬ್ರಿದ್ದಗ ಪೂಣಥಸಮಪಥಣೆ.

ನ್ನನ್ನ ಪದಕಮಲ್ದಲ್ಲ ಮನೆ ಮಾಡಿರುವ ನ್ನ್ಗೆ

ಆ ಸಾಿ ನ್ ಈ ಸಾಿ ನ್ ಎಲ್ಿ ವಾಸಾಿ ನ್!
ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಎನ್ಲೇನು? ನ್ನೀನೆ ಅಡಿಯಿಡುವಲ್ಲಿ
ದಿವಯ ಪದವಿಗಳಲ್ತ ಮಾನಾವಮಾನ್?
ಬೆಟ್ಟ ಗಳನೇರುವರ್? ಕರ್ಣವಗಳನ್ನಳಿಯುವರ್?
ಕ್ಸರುಸುಬುಬ್ಳಳ್ಳಡಿ ವಿಹರಿಪೆರ್ ನ್ನೀನು?
ಇಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸಲ್ಲಿ ಚರಿಸದಿರೆನ್ಲ್ಕ ನ್ನ್ಗೆ
ನ್ನನ್ನ ಲ್ಲೀಲ್ಗೆ ಗೆರೆಯನೆಳೆವ ಹಕ್ೆ ೀನು?

ಎಲ್ಲಿ ನ್ನೀ ಪದವಿಡುವ ಅಲ್ಿ ಉತ್ತ ಮ ಪದವಿ;

ನ್ನನ್ನ ಪದವಲ್ಿ ದ್ದ ಪದವಿಯೂ ಹಿೀನ್;
ನ್ನನ್ನ ಡಿಯ ಪುಡಿಯ ಬ್ಡತ್ನ್ವ ಕಡವರ ಕಣಾ;
ನ್ನನ್ನ ಡಿಗೆ ದೂರವಿರೆ ಧನ್ನಕನ್ನ ದಿೀನ್![9]

ಜಿೀವನ್ದ ಪರಮಗುರಿಯನುನ ಕ್ಕರಿತ್ ದಶಥನಾತ್ಮ ಕ ವಿವರಣೆ ‘ಹಾರೈಸು’ ಎುಂಬ್

ಕವನ್ದಲ್ಲಿ ಮೂಡಿದೆ.

ಹಾರೈಸು ಹಾರೈಸು, ಜಿೀವ:

ಹಾರೈಸು ನ್ನೀನಾಗುವನೆನ ಗಂ ದೇವ!

ಹಾರೈಸಿ ಹಾರೈಸಿ ಹಾರೈಸಿ

ಪಾೌ ರ್ಣಗುದಿಸಿತ್ತ ಮನ್ನೀಜಾಾ ನ್;
ಹಾರೈಸಿ ಹಾರೈಸಿ ಹಾರೈಸಿ
ಸಿದಿಧ ಯಾಯಾತ ತ್ಮ ವಿಜಾಾ ನ್!

ಹಾರೈಸಿ ಹಾರೈಸಿ ಹಾರೈಸಿ

ಹಸುರನುಸುದುಥವೊ ಕಲ್ಕಿ ಮಣುೆ ;

ಹಾರೈಸಿ ಹಾರೈಸಿ ಹಾರೈಸಿ

ಕ್ಕರುಡು ಜಡಕ್ಕದಿಸಿತ್ಯ್ ಕಣುೆ !

ಹಾರೈಸಿ ಹಾರೈಸಿ ಹಾರೈಸಿ

ಚ್ಚತ್ ಉರುಳುಾ ದು ಸುತಿತ ಸುರಳಿ;
ಹಾರೈಸಿ ಹಾರೈಸಿ ಹಾರೈಸಿ
ಮೃತ್ ಅರಳುವ ದೊ ಅತೆತ ಮರಳಿ![10]

ಇುಂತ್ಹ ಜಿೀವನ್ದೃಷ್ಟಟ ಗೆ ಪೂಣಥತೆಯಿುಂದಲ್ ಪರಮಸುಖವುಂದು ಗೊೀಚರಿಸುತ್ತ ದೆ.

ಬೇಸರದ ಬಂದಿಳಿಕ್ ಮನ್ದ ಮಾವಿನ್ ಮರಕ್

ಹಿಡಿದದನು ತಿರುಗಿಸುವ ಮೊದಲ್ ಬೇವಿನ್ತ್ನ್ಕ್
ನ್ನನ್ನ ಜಿೀವವನು ದುಮುಕ್ತಸು ಜಗದ ಜಿೀವನ್ಕ್.
ತರೆಯಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಾಗಿ ಹರಿಯಲ್ದು ಸಾಗರಕ್!
ಪಾಲಿ ುಂಡು ಬೇರೆ ನ್ನಲ್ಕಿ ವ ನ್ನೀಗೆಥ ಪರಮಗತಿ
ಪಾಚ್ಚ; ಹೊಳೆಗಿಳಿಯಲ್ೆ ತ್ತನೆ ಸಂಜಿೀವಸುಧೆ;
ಕೊೀಟ್ಟ ವಿೀಚ್ಚಗಳಡನೆ ಕ್ಕರ್ಣಯುವಾನಂದವಿದೆ;
ತ್ನ್ನ ಲ್ಪ ಗಾನ್ಕ್ೆ ಕಲಿ ೀಲ್ ಸವಥ ರುತಿ
ಶುೌ ತಿಯಾಗುವೊುಂದತ್ತಲ್ ಸಂರ್ಕೃಪೆ ಜಡತ್ನಂ
ಸಾವ ರ್ಥದ ತ್ಮೊೀನ್ನದೆೌ : ತ್ಳಿಾ ತರೆದೆದೆಾ ೀಳು.
ಜಿೀವೊೀತ್ಿ ವದ ತೇಗೆಥ ಗಾಲ್ಲಯಾದೊಡೆ ಬಾಳು
ಸಾರ್ಥಕಂ, ಸುುಂದರಂ, ಮಧುರ ಚ್ಚರನ್ನತ್ನಂ
ನ್ನೀರಸತೆಗಿುಂ ಪಾಪಮಿಲ್ಿ . ರಸಕ್ಣೆಯಾಗಿ
ಪುಣಯ ಮಿಲ್ಿ ನೆ–ಪೂಣಥರ್ೀಗಿಯ ಪರಮಭೀಗಿ![11]

ಕವಿಯ ದಶಥನ್ ಸಂಸಾರವನ್ನನ ಜಗನಾಮ ತೆಯ ಲ್ಲೀಲ್ಯುಂದು ಕಾಣುತ್ತ ದೆ.

ಜಗದಿೀಶವ ರನೆ ವಿಶವ ಸಂಸಾರಿಯಾಗಿರಲ್ಕ

ಸಂಸಾರ ಪಾಶವುಂದೆನ್ಬೇಡವೈ.
ಹುಟ್ಟಟ ಹಾಕಲ್ಕ ನ್ನನ್ಗೆ ಬಾರದಿರೆ, ಕ್ಕಡದಿರೆ,
ಬ್ರಿದೆ ನ್ನೀುಂ ದೊೀರ್ಣಯನು ಶಪಿಸಬೇಡೈ!

ಮಾಡುವುದನೆಲ್ಿ ತ್ನಾನ ತ್ಮ ಸಾಧನೆಯುಂದು

ಕಮಥಗೈ; ಅದುವ ಪೂಜೆಯ ಮಮಥವೈ.
ಶ್ವನ್ ಕಾಯಥದೊಳ್ಳವು ಶ್ರಬಾಗಿ ನೆರವಾಗೆ
ನ್ಮಗದುವ ಪರಮ ಪಾವನ್ ಧಮಥವೈ.

ಹಸುಳೆಯನು ಮಿೀಯಿಸಲ್ಕ ಹರನ್ನಗಭಷೇಕವದು;

ಶ್ಶುವಿಗೂಡಿಸೆ ಶ್ವಗೆ ನೈವೇದಯ ವೈ!
ಕಂದನ್ಲ್ಲ ಶ್ವನ್ ಕಾಣುವ ಬಂಧನ್ವ ಮುಕ್ತತ ;
ತ್ಪಕೊಲ್ಿ ದುದು ತ್ತಯತ ನ್ಕ್ ಸಾಧಯ ವೈ![12]

ಈ ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಯ ದಶಥನ್ ‘ಋತ್ಚ್ಚನ್ಮ ಯಿೀ ಜಗನಾಮ ತೆಗೆ’ ಎುಂಬ್ ಕವನ್ದಲ್ಲಿ

ನ್ನದಶ್ಥತ್ವಾಗಿದೆ.

ಓುಂ ಸಚ್ಚಿ ದ್ದನಂದ ತಿೌ ತ್ವ ಮುಖವಾದ ಪರಬ್ೌ ಹಮ ದಲ್ಲಿ

ಅರ್ವದೊತ್ತತ ದೆ, ರ್ವದ ಬಿತ್ತತ ದೆ, ಋತ್ದ ಚ್ಚತ್ತತ ದೆ ನ್ನೀ;
ಇಳಿದು ಬಾ ಇಳೆಗೆ, ತ್ತುಂಬಿ ತ್ತ ಬೆಳಗೆ ಜಿೀವಕೇುಂದೌ ದಲ್ಲಿ ;
ಮತೆತ ಮುಡಿ ಬಾ ಒತಿತ ನ್ನೀನೆನ್ನ ಚ್ಚತ್ತ ಪೃರ್ಥವಿಯಲ್ಲಿ .

ಋತ್ದ ಚ್ಚತ್ತತ ಗಿ ವಿಶವ ಗಳ ಸೃಜಿಸಿ ನ್ಡಸುತಿಹ ಶಕ್ತತ ಯ,

ಅನ್ನ ಪಾೌ ಣಗಳ ಮನ್ನೀಲೀಕಗಳ ಸೂತ್ೌ ಧರ ಯುಕ್ತತ ಯ,
ಅಖಿಲ್ ಬಂಧನ್ದ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಅವಿನಾಶ್ ಆಸಕ್ತತ ಯ,
ನ್ನನ್ನ ಅವತ್ತರವನ್ನ ಉದ್ದಧ ರ:ಬಾ, ದಿವಯ ಮುಕ್ತತಯ.
ಅವಿರ್ಕತ ವಾಗಿ ಸುವಿರ್ಕತ ದಂತೆ ತೀರುತಿರುವ ಮಾಯ,
ಪೌ ಕೃತಿ ಪುಷ್ರಿಗೆ ನ್ನತ್ಯ ಜನ್ಮ ವನು ನ್ನೀಡುತಿರುವ ತ್ತಯ,
ಕಾಲ್ದೇಶ ಆಕಾಶಕೊೀಶಗಳನ್ನದುತಿರುವ ಛಾಯ,
ಅನೃತ್ದಲ್ಲಿ ಋತ್ವಾಗಿ ಸಂರ್ವಿಸು, ಸಾವು ನ್ನೀವು ಸಾಯ.

ಎಲ್ಿ ವನು ಮಾಡಿ ಎಲ್ಿ ರೊಳಗೂಡಿ ನ್ನೀನೆಯಲ್ಿ ವಾದೆ.

ಜಯ ೀತಿಯಾದರೂ ತ್ಮೊೀಲ್ಲೀಲ್ಯಲ್ಲ ಜಡದ ಮುದೆೌ ಯಾದೆ.
ಎನ್ನತ್ತ ಕರೆದರೂ ಓಕೊಳಾ ದಿರುವ ಅಚ್ಚನ್ನನ ದೆೌ ಯಾದೆ:
ಬೆಳಗಿ ನ್ನಾನ ತ್ಮ ಕ್ತಳಿದು ಬಾ, ತ್ತಯಿ, ನ್ನೀನೆ ಬ್ೌ ಹಮ ಬೀಧೆ.

ಮರೆವು ನ್ನೀನೆ ಮೇಣರಿವು ನ್ನೀನೆ ಮೇಣ್ ಗುರುವು ನ್ನೀನೆ, ದೇವಿ.

ರೊೀಗಶಕ್ತತ ನ್ನೀನೌಷ್ಧಿಯ ಶಕ್ತತ ; ಕೊಲ್ಕವ ಕಾವರ್ೀವಿ.
ಮಾವಿನ್ಲ್ಲಿ ಸಿಹಿ, ಬೇವಿನ್ಲ್ಲಿ ಕಹಿ; ನ್ನನ್ನ ಇಚೆಛ ಯಂತೆ
ಗಾಳಿ ಸೇರಿ ನ್ನೀರಾಗಿ ತೀರಲ್ಲೀ ಪೌ ಕೃತಿ ನ್ನಯಮವಂತೆ!

ಹುಲ್ಕಿ ಬೆಳೆವಲ್ಲಿ , ನೆಲ್ಕಿ ಮೊಳೆವಲ್ಲಿ , ಕಾಯಿ ಪಣುೆ ವಲ್ಲಿ ,

ಗೂಡುಕಟ್ಟಟ ತ್ತಯ್ ಮೊಟೆಟ ಯಿಟ್ಟಟ ಮರಿಮಾಡಿ ಸಲ್ಹುವಲ್ಲಿ ,
ಮಮತೆಯಂತೆ ಮೇಣ್ ಕಾಮದಂತೆ ಮೇಣ್ ಪೆೌ ೀಮಭಾವದಲ್ಲಿ
ನ್ನನ್ನ ಚ್ಚಚಛ ಕ್ತತ ತ್ನ್ನ ನ್ನತ್ಯ ಸದ್ ರಸವ ಸವಿವುದಿಲ್ಲಿ !

ಏಳು ಲೀಕಗಳನ್ನಳಿದು ದುಮುಕ್ತ ಜಡವಾಗಿ ಕಡೆಗೆ ನ್ನುಂದೆ;

ಜಡದ ನ್ಡುವ ಜಿೀವವನು ಕಡೆದೆ ಚ್ಚತ್ತ ಪಶಯ ಕ್ತತ ಯುಂದೆ;
ಜಿೀವದಿುಂದೆ ಮನ್ಸಾಗುತ್ರಳಿ ಪರಿಣಾಮ ಪಡೆದು ಬಂದೆ;
ಮಾನ್ವ ಮಿೀದಥ ವಿಜಾಾ ನ್ವನು ತೀರೆ ತೇರನೇರು ಇುಂದೆ.

ಗಾಳಿಗುಸಿರು ನ್ನೀ ಬೆುಂಕ್ತಗುರಿಯು ನ್ನೀನುದಕಕದರ ಜಿೀವ”

ಅಗಿನ ಇುಂದೌ ವರುಣಾಕಥ ದೇವರನು ಮಾಡಿ ನ್ನೀಡಿ ಕಾವ
ಶ್ವನ್ ಶಕ್ತತ ನ್ನೀ, ವಿಷ್ಟೆ ಲ್ಕ್ತಷ ಮ ನ್ನೀ ಚತ್ತಮುಥಖನ್ ರಾರ್ಣ;
ದಿವಯ ವಿಜಾಾ ನ್ ನ್ನ್ನನ ಳುದು ವಿಸೆ ಮತಿಗಾಗಮಿಸು, ವಾರ್ಣ!

ಮೃತ್ತಯ ರೂಪಿ ನ್ನೀನ್ಮೃತ್ರೂಪಿ ನ್ನೀನ್ಖಿಲ್ ಜನ್ಮ ದ್ದತೆ;

ಪರಾಪೌ ಕೃತಿ ನ್ನೀ ನ್ನನ್ನ ಮಾಯಯಲ್ಲ ಸಕಲ್ ಜಿೀವಭ್ರತೆ.
ನ್ನನ್ನ ಕೃಪೆಯಿಲ್ಿ ದಿದಾ ರೆಮಗೆಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತತ , ಜಗನಾನ ಥೆ?
ನ್ನನ್ನ ಋತ್ಚ್ಚತ್ತ ನೆಮಗೆ ಕೃಪೆಯಿತ್ತತ ಕಾಯಿ, ದಿವಯ ಮಾತೆ.

ಹೃದಯಪದಮ ತ್ತನ್ರಳೆ ಕರೆವ ಬಾರಮಮ ಬಾ, ಇಳಿದು ಬಾ!

ಮನ್ನೀದ್ದವ ರ ತ್ತ ಬಿರಿಯ ಕರೆವ, ಜಗದಂಬೆ, ಬಾ ಇಳಿದು ಬಾ!
ಅಗಿನ ಹಂಸ ಗರಿಗೆದರೆ ಕರೆವ, ಬಾ ತ್ತಯಿ, ಬಾ, ಇಳಿದು ಬಾ!
ಚೈತ್ಯ ಪುರುಷ್ ಯಜಾ ಕ್ೆ ನ್ನೀನೆ ಅಧುವ ಯುಥ ಬಾ, ಇಳಿದು ಬಾ!
ಓುಂ ಶ್ಯುಂತಿಾಃ ಶ್ಯುಂತಿಾಃ ಶ್ಯುಂತಿಾಃ[13]

ಇುಂತ್ಹ ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ ದಿೀಪತ ವಾದ ಕವಿಚೇತ್ನ್ ಸವಥನಾಶದಲ್ಲಿ ಯೂ ಆಶ್ಯ

ವಾದಿ. ಅದಕ್ೆ ಅಧೈಯಥ, ರ್ಯ, ಹತ್ತಶ್ನ–
ಎುಂಬುದಿಲ್ಿ . ಪಾುಂಚಜನ್ಯ ದಲ್ಲಿ ರುವ ‘ಮಲ್ಿ ಗಿೀತೆ; ಎುಂಬ್ ಕವನ್ ಈ ದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ ಪೌ ತಿ
ನ್ನಧಿಸುತ್ತ ದೆ.

ಒಳಿಾ ತ್ತಗುವುದೆಲ್ಿ ! ಬೇವು ತ್ತದಿಯಲ್ಲ ಬೆಲ್ಿ !

ಮುುಂದೆ ನ್ಡೆ, ತಿೀರ್ಥವಿಹುದೆಲ್ಿ ಹಾದಿಗಳು ಕ್ಕಡುವಡೆಯಲ್ಲಿ !
ಬೆಳಾ ಗಿರೆ ಹಾಲ್ಲ್ಿ ; ಬ್ಲ್ಿ ವನೆ ತ್ತ ಬ್ಲ್ಿ ;
ಕೇಳಯಯ ನಾನ್ನಬ್ಬ ಮಲ್ಿ ನ್ನೀ ಜಿೀವನ್ದ ಗರಡಿಯಲ್ಲಿ

ಕಾವಿರ್ೀ ಖಾದಿರ್ೀ ಅುಂತ್ವೊೀ ಆದಿರ್ೀ?

ಯಾವುದೊೀ ಹಾದಿರ್ುಂದನು ಹಿಡಿದು ನ್ಡೆಯಲ್ಲದೆಾ ಡೆಯುಎ ಸಿದಿಧ !
ಎಲ್ಿ ನ್ದಿಗಳು ತ್ತದಿಗೆ ಜಾರುವುವು ಜಲ್ನ್ನಧಿಗೆ–
ಎುಂಬ್ ತ್ತ್ತ ವ ವ ತಿಳಿದು ಸಮತೆಯಲ್ಲ ಸಾಗುವುದೆ ರ್ೀಗಬುದಿಧ !

ಸೀದರನೆ ಬಿಸಿಲ್ಲಹುದೆ? ಹಾದಿಯಲ್ಲ ಕ್ಸರಿಹುದೆ?

ಹೊರೆ ಭಾರವಾಗಿದೆಯ? ನೆರೆಯ ಕರೆದವನ್ ಕೈಗದನು ನ್ನೀಡು.
ನ್ನದೆಾ ಗಳೆದ್ದ ವೇಳೆ ಮತೆತ ಬೆನ್ನನ ನ್ ಮೇಲ್
ಹೊತ್ತತ ನ್ಡೆ ಕತ್ಥವಯ ವನು; ಮರಳಿ ಬ್ಳಲ್ಲದರೆ ನ್ನದೆಾ ಮಾಡು!

ನೆರಮಿೀವ ಮಿತ್ೌ ನೈ, ಜತೆ ದುಡಿವ ಪುತ್ೌ ನೈ,

ಯಜಮಾನ್ನ್ನಗೆ ನ್ನೀನು ಹೊರೆಹೊರುವ ಕತೆತ ರ್ಲ್ಕ ದ್ದಸನ್ಲ್ಿ !
ನ್ನನ್ನ ಸಾಹಸವಲ್ಿ ಅವನ್ದಲ್ಿ ದೆ ಇಲ್ಿ ;
ಗುಡಿಯ ಕಟ್ಟಟ ವರೂ ಕಡೆಗೆ ದೇವರಹರಿದಕ್ ಮೊೀಸವಿಲ್ಿ !

ನಾಕ ನ್ರಕಗಳೆಲ್ಿ ಪಾಪ ಪುಣಯ ಗಳೆಲ್ಿ

ನ್ಮಾಮ ಶ್ನ ರ್ಯಗಳಲ್ಲ ನ್ನುಂತಿಹವು ತ್ಮಗಿರದ ಕಾಲ್ನ್ನರಿ!
ಒುಂದು ಕಲ್ಿ ನು ಕಡೆದೆ; ಏನ್ನ ತ್ಪಿಪ ದೆ; ಒಡೆದೆ!
ಬಿಸುಡದನು ಓ ಶ್ಲ್ಲಪ ; ಮತತ ಮೆಮ ಯತ್ಮ ಗೈಯದುವ ದ್ದರಿ!

ತ್ಪಿಪ ದರೆ ಏನ್ನಮೆಥ? ಅನುರ್ವಕ್ ಆದೆ ಪೆಮೆಥ

ತ್ಪಿಪ ದರೆ ತ್ಪಿಪ ಲ್ಿ ; ತ್ಪಿಪ ನ್ನಳಳುಕ್ತ ನ್ನಲ್ಿ ಲ್ದುವ ಪಾಪ!
ಬಿೀಳುವುದು ಹರಿವ ಹೊಳೆ; ಅದಕ್ತಹುದೆ ಕೊಳದ ಕೊಳೆ?
ನ್ನೀರುನ್ನಲ್ಿ ದೆ ಹರಿಯ ನ್ನಮಥಲ್ದ ಗಂಗೆ, ನ್ನಲ್ ಮಲ್ದ ಕ್ಕಪ?
ಕಡಲ್ ಕಡೆಯಲ್ಕ ಬೆದರೆ ನ್ನನ್ಗೆ ಮರಣವ ಮದಿರೆ!
ಕಡಲ್ ಕಡೆ; ಸುಧೆಯ ಕ್ಕಡಿ: ಹರಿಹರರ ಮಿೀರಿ ಚ್ಚರಜಿೀವಿಯಾಗು!
“ನಂರ್ಜದಿಸಲೇನು ಗತಿ?-” ಅುಂರ್ಜವರೆ ಹೌ ಸವ ಮತಿ?
ಅವನ್ನರುವುದದೆ ಕ್ಲ್ಸಕಾಗಿ; ನಂರ್ಜುಂಡನ್ನು ಕರೆದು ಕ್ಕಗು!

ಮುನೆನ ೀಕ್ ಬಂದೆರ್ೀ ಇನಾನ ವ ಮುುಂದೆರ್ೀ?

ಆ ಮೂಲ್ಚೂಲ್ದಲ್ಲ ಕಾಲ್ಹರಣಣವ ಮಾಡಲ್ಲಹುದೆ ಹೊತ್ತತ ?
ಯಾತೆೌ ಗೈತಂದಿರುವ; ಹೊರೆ ಹೊತ್ತತ ನ್ನುಂದಿರುವ;
ನ್ನೀಡಿದರೆ ಹಾದಿಯನು ಗುರಿ ದೂರವುಂಬುದೂ ನ್ನನ್ಗೆ ಗೊತ್ತತ .

ಇುಂತಿರಲ್ಕ ವಾದದಲ್ಲ, ತ್ತಕ್ತಥಕರ ಮೊೀದದಲ್ಲ,

ನ್ನ್ನನ ಯನು ಮುಟ್ಟಟ ನ್ನೀಡದೆ ಮಾತಿನ್ನಳೆ ಕಟ್ಟಟ ವವರ ಕ್ಕಡೆ
ಹೊತ್ತತ ಕಳೆಯುವುದೇಕ್? ಸಾಧಕನೆ, ಬ್ಲ್ಕ ಜೀಕ್!
ಮಾಯಗಿಮಮ ಡಿಮಾಯ ವಾದವುಂಬುವ ಮಾಯ, ತಿಳಿದುನ್ಮೊೀಡೆ!

ಬ್ರಿಯ ನಂಬುಗೆ ಬೇಡ ಬ್ರಿಯ ಸಂಶಯ ಬೇಡ,

ಹಿುಂದನ್ನ ತರೆಯದೆಯ, ಇುಂದನ್ನ ಮರೆಯದೆಯ ತೆರಳು ಮುುಂದೆ,
“ಅವರಿವರ ಮತ್ವಿರಲ್ಲ, ನ್ನ್ನ ಪರ್ ನ್ನ್ಗಿರಲ್ಲ”
ಎುಂದದನು ಕಂಡುಕೊಳವ ನೆ ಜಾಣನುಳಿದವರು ಕ್ಕರಿಯ ಮಂದೆ.

ಕಣ್ ಮುಚ್ಚಿ ನ್ಡೆಯದಿರು, ಹೃದಯವನು ಕಡಿಯದಿರು;

ಕಾಶ್ಯಲ್ಲ ನ್ನೀನ್ರಿವ ಯಾತೆೌ ಯೇ ತಿೀರ್ಥಕ್ತುಂ ಶ್ನೌ ೀಷ್ಿ ವುಂದು,
ಯಾತೆೌ ಗಾಗಿಯ ಕ್ಷ ೀತ್ೌ ; ಇದು ಸತ್ಯ ತ್ಮ ಸೂತ್ೌ ,
ಸಾಧಕನ್ಗೆ ತಿಳಿಯುವುದು ತ್ತದಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಧನೆಯ ಸಿದಿಧ ಯುಂದು!

ಅದರಿುಂದೆ ದ್ದರಿಯಡೆ ಚಲ್ಕವಿರಲ್ಕ ನ್ನೀಡಿ ನ್ಡೆ;

ಗಾನ್ವಿರೆ ಆಲೈಸಯ, ಕಲ್ಯಿರಲ್ಕ ಓಲೈಸಯ ಸಡೆಾ ಯಿುಂದೆ,
ಮೂಡೆ ನೇಸರು ನ್ನೀಡು, ನಾಡ ಬ್ರ್ಣೆ ಸಿ ಹಾಡು,
ಹಾಡಿ ಮುದವನು ಹಿೀರಿ, ಜನ್ಕ್ ಹರುಷ್ವ ಬಿೀರಿ, ತೇಲ್ಕ ಮುುಂದೆ!

ಹಾಡು, ಗೆಳೆಯನೆ, ಹಾಡು! ಹಾಡಿನ್ನುಂದಲ್ ನಾಡು

ಕಣೆಾ ರೆದು ನ್ನಚುಿ ದಿಸಿ ಕ್ಚ್ಚಿ ನ್ನುಂ ನ್ನನ್ನ ಹಿುಂಬಾಲ್ಲಪಂತೆ!
ಹಾಡೆ ಬಾಳಿಗೆ ರ್ಕ್ತತ , ಹಾಡೆ ಜಿೀವಕ್ ಶಕ್ತತ !
ಹಾಡು, ಜನ್ಮ ದ ಭಾರವಳಿದು ಕಮಥದ ಹೊರೆಯು ಕರಗುವಂತೆ!

ದ್ದರಿಯಲ್ಲ ಕೊಳದ ಬ್ಳಿ ತೆರೆಗಳಲ್ಲ ಮಿುಂದು ನ್ಲ್ಲ;

ತಿಳಿನ್ನೀರನ್ನೀುಂಟ್ಟ ತಂಗಾಳಿಯಲ್ಲ ಮೈರ್ಡಿಾ ಕಳೆ ದರ್ಣವನು.
ಹೊುಂದ್ದವರೆಯ ಕೊಯುಾ ಚಂದದಿುಂದಲ್ಲ ನೆಯುಾ
ನ್ನನ್ನನ ಲ್ಮ ಗಣಿ ದನು ಮುಡಿಸಿ ಮುದಿಾ ಸಿ ನ್ಲ್ಲಸಿ ಪಡೆ ತ್ರ್ಣವನು.
ಹಾದಿಯಲ್ಲ ಹಳಾ ವಿದೆ, ಮುಳಿಾ ಡಿದ ಕೊಳಿವಿದೆ,
ಎುಂದಳುಕ್ತ ಹಿುಂದೆಗೆಯದಿರು; ಮುುಂದೆ ತೀರುವುದು ಹೂದೊೀಟ್ವು!
ಯಾತಿೌ ಕರು ನ್ನನ್ನ ುಂತೆಹೊೀದಹರಿಹರು ಮುುಂತೆ;
ಹುಡುಕವರ ಹೆಜೆಜ ಯನು: ಕಾಣುವುದು ನೆಚ್ಚಿ ನಾ ಸವಿನ್ನೀಟ್ವು!

ಕತ್ತ ಲ್ಯ ಕವಿದು ಬ್ರೆ ಬಿತ್ತ ರಿಸಿ ಕಣುೆ ತೆರೆ;

ರಂಜಿಪುದು ಮುುಂದೆ ತೆರಳಿದ ಮಲ್ಿ ರಾುಂತಿರುವ ದಿವಯ ಜಯ ೀತಿ!
ಮೇಣವರ ಕ್ಕಗಿ ಕರೆ ಕೇಳಿಸಲ್ಕ ನ್ನನ್ನ ಮೊರೆ
ನ್ನಲ್ಕಿ ವರು; ಹಿುಂದಿರುವ ಸೀದರರ ಕರೆದೊಯುವ ದರ ನ್ನೀತಿ!

ನ್ನಚ್ಚಿ ರಲ್ಲ! ಕ್ಚ್ಚಿ ರಲ್ಲ! ಮುುಂಬ್ರಿವ ಹುಚ್ಚಿ ರಲ್ಲ!

ಮುುಂದುವರಿವುದೆ ಬಾಳು; ಹಿುಂದೆ ಸರಿವುದೆ ಸಾವು, ಆತ್ಮ ಹತ್ಯ !
ಹೊೀರುವುದೆ ಚೈತ್ಯ ! ಸುಮಮ ನ್ನರೆ ಜಡಶೂನ್ಯ !
ತ್ತದಿಯ ಗುರಿ ಶ್ಯುಂತಿ ಎನೆ ಬ್ರಿನ್ನದೆಾ ಯಲ್ಿ ವುದು ಸತ್ಯ ಸತ್ಯ !

ಎದೆಯ ಕೊರೆಯುವ ಕ್ತೀಟ್ ಸಂದೇಹದೊಡನಾಟ್;

ಸಕೆ ರೆಯು ಸಿಹಿರ್ೀ ಕಹಿರ್ೀ ತಿುಂದು ನ್ನೀಡದೆಯ ತಿಳಿವುದೆುಂತ್ತ?
ಹಿರಿಯರುರ್ವ ಸಿಹಿಯು. ನ್ನನ್ಗೊಬ್ಬ ನ್ನಗೆ ಕಹಿಯು?
ಒಲ್ಲಯದುಳಿವುದಕ್ತುಂತ್ಲೂ ಒಲ್ಲದಳಿವುದೆ ಮೇಲ್ಲ್ತ , ಜಂತ್ತ?

“ಮು್‌್‌ದೆ ಬ್ರಿ ಸನೆನ ಯಿರೆ?” ಮರುಳೆ, ಹಾಗೆನುನ ವರೆ?

ಹಿುಂದೆ ಬ್ರಿಸನೆನ , ಮುುಂದೆಯು ಸನೆನ , ನ್ನೀುಂ ಮಾತ್ೌ ಸನೆನ ಯಲ್ಿ ?
ಹೇಡಿಗಳ ವಾದವಿದು, ಕ್ಕಮತಿಗಳ ಬೀಧವಿದು!
ಸನೆನ ಯಿದಾ ರು ಇರಲ್ಲ! ನುಗಿಿ ಮುುಂದಕ್ ನ್ನೀಡು! ನ್ನೀನು ಮಲ್ಿ !

“ಮುುಂದೆ ತ್ತನ್ಹೆ ಸನೆನ ” ಎುಂಬ್ನ್ನುಂದೂ ಸನೆನ !

ಯಾವ ಸಂಖ್ಯಯ ಯನೇನು ಸನೆನ ಯಿುಂ ಗುರ್ಣಸಿದರೆ ಲ್ರ್ಯ ಸನೆನ !
ಹಿುಂದಿಲ್ಿ ದ್ದವಿುಂದು? ಇುಂದಿಲ್ಿ ದೇುಂ ಮುುಂದು?
ಇುಂದೆುಂಬುದೆುಂತಿರುವುದಿಲ್ಿ ವಾದರೆ ದಿಟ್ದಿ ನಾಳೆ ನ್ನನೆನ ?

ಗುರಿಗೆುಂದೆ ಮುುಂಗಂಡು ಹುಡುಗನ್ನದೆದ್ದ ಚೆುಂಡು

ಹರಿದ್ದಡಲಾಡುುಂಬಲ್ದೊಳದಕ್ ಗುರಿಯಿಲ್ಿ ವುಂಬೆಯೇನು?
ಇರುವಂತೆ ಬಿದಿಯ ಬ್ಗೆ ತಿರುತಿರುಗಿ ತಿರೆರ್ಳಗೆ
ಇುಂದೊ ನಾಳೆರ್ ಎುಂದೊ ಒುಂದು ದಿನ್ ಗುರಿಮುಟ್ಟಟ ಗೆಲ್ಕವ ನ್ನೀನು!

ಕಮಥ ನ್ನನ್ನ ನು ಕಟ್ಟಟ ಕ್ಡಹಲ್ದನೇ ಮೆಟ್ಟಟ

ಮುುಂದೆ ಮೆಟ್ಟ ಲ್ನೇರು! ಮರಳಿ ಯತ್ನ ವ ಮಾಡು, ಸತ್ತತ ಹುಟ್ಟಟ !
ಹಚುಿ , ಬೆುಂಕ್ತಯ ಹಚುಿ ! ಸುಡಲ್ಲ್ಿ ವನು ಕ್ತಚುಿ !
ಹುಲ್ಕಿ ಸುಟ್ಟ ರೆ ಸುಡಲ್ಲ! ಲೇಸಾಯುತ ಟೊಳಾ ಳಿಯುತ್ತಳಿಯ ಗಟ್ಟಟ !
ಬಾಳು ಸಂದೊಡಮೇನು? ಸಾವು ಬಂದೊಡಮೇಉ?
ಸಾವು ಬಾಳಿನ್ ಕ್ಕುಂದನ್ನುಂದರಿಯದಿಹ ಶ್ಯಶವ ತ್ತತ್ಮ ನ್ನೀನು!
ರವಿ ಮುಳುಗಲೇನಂತೆ? ಇರುಳಿಳಿದರೇನಂತೆ?
ಬಂದಿರುಳಿನುದರದಲ್ಲ ಮಲ್ಗಿಹುದು ಮುುಂದೆ ಬ್ಹ ಹಗಲ್ಕ ತ್ತನು!
ಹಗಲ್ಕ ಹೊಣೆ ಹತಿತ ರಕ್; ಹೊಣೆಯಿರುಳು ಬಿತ್ತ ರಕ್;
ಹಗಲ್ಮಗೆ ತೀರದಿಹ ಹಿರಿಯ ವಿಶವ ವನ್ನರುಳು ತೀರುತಿಹುದು!
ಬಾಳು ಮುಚುಿ ವ ಮಣುೆ ; ಸಾವು ಬಿಚುಿ ವ ಕಣುೆ ;
ಇಲ್ಲಿ ಕಂಡರಿಯದಿಹ ಮಹಿಮೆಯನು ನಾವಲ್ಲಿ ಕಾಣಲ್ಹುದು!

ಸೂಯಥಚಂದೌ ರ ಗತಿಗೆ ಕಣೆ ಹ ಜಗನ್ಮ ತಿಗೆ

ನ್ನನ್ನ ಗತಿ, ನ್ನನ್ನ ಮತಿ, ನ್ನನ್ನ ಸಾಹಸಕ್ ಕಣಾೆ ಗಲ್ರಿದೇ?
ರ್ಯವ ಬಿಡು; ನ್ಲ್ವಿುಂದೆ ಹಾಡುತ್ತ ನ್ಡೆ ಮುುಂದೆ,
ಸಂದೆಯದ ಪುಸಿತಟ್ಟಟ ಲ್ನು ಕಟ್ಟಟ ಮಲ್ಗಿ ಜೀಲ್ದಿರು ಬ್ರಿದೆ!

ಬೈಗುಗೆುಂಪುರಿಯಲ್ಲಿ ಸುಡಲ್ಲ ಸಂಶಯವಲ್ಲಿ !

ಹುರ್ಣೆ ಮೆಯ ರಾತಿೌ ಯಲ್ಲ ಹೊರಗೆ ಬಾ ನ್ನೀಡು! ಸಂದೆಯದ ಮಚುಿ
ಎಲಾಿ ದರಿಹುದೇನು? ಎಳ್ಳಾ ದರಿಹುದೇನು?
ಜಗದ ನ್ಗೆವೊನ್ಲ್ಲನ್ಲ್ಲ ಕೊಚ್ಚಿ ಹೊೀಗುವುದು ಸಂದೆಗದ ಹುಚುಿ !

ಏಳು, ಮಲ್ಿ ನೆ, ಏಳು! ಮನ್ವ ಮುದದಲ್ಲ ತೇಲ್ಕ!

ಕೊೀಗಿಲ್ಗಳುಲ್ಲಯುತಿವ ಪಲ್ಿ ವಿತ್ ಚೈತ್ೌ ಕಾನ್ನ್ದಿ ಕೇಳು:
ಸಾಹಸವ ಸವಿ ಬಾಳು! ಸಂದೆಯವ ಕಹಿ ಕ್ಕಳು!
ನಂಬುಗೆಯ ಸುಗಿಿ ಯನು ನೆಟ್ಟಟ ಸಂದೆಯದ ಮಾಗಿಯನು ಕ್ತೀಳು!

ನ್ನೀಡು, ಎುಂತಿದೆ ಸುಸಿಲ್ಕ! ಹಸುರ ಮೇಲ್ಳಬಿಸಿಲ್ಕ

ಮಲ್ಗಿಹುದು ಲ್ಲೀಲ್ಯಲ್ಲ ಮೈಮರೆತ್ ಮೊೀಹನ್ದ ಶ್ಶುವಿನಂತೆ!
ಅಲ್ಲಿ ಬ್ನ್ಬ್ನ್ದಲ್ಲಿ , ಮಾನ್ವರ ಮನ್ದಲ್ಲಿ
ನೆಚುಿ ದಿಸಿ ಚ್ಚಮುಮ ತಿದೆ! ಕಮಥಮಯ ಚೇತ್ನ್ಕ್ ಹೊರತ್ತ ಚ್ಚುಂತೆ!

ನಂಬು ಗುರಿಯಿಹುದೆುಂದು! ನಂಬು ಗುರುವಿಹನೆುಂದು!

ನಂಬು ದ್ದರಿಯಲ್ಲ ಕೃಪೆ ಕೈಹಿಡಿದು ಹಿುಂದೆ ಪಾಲ್ಲಸುವುದೆುಂದು!
ಗುರುರ್ಕತ ನಾನೆುಂದು, ಗುರುಶಕ್ತತ ನ್ನ್ಗೆುಂದು
ನಂಬು! ನ್ನನ್ನ ನೆ ನಂಬು! ಮಂತ್ೌ ದಿೀಕ್ತಷ ತ್ಗೆ ಗುರಿತ್ಪಪ ದೆುಂದೂ![14]“

[1] ಷ್ೀಡಶ್ಾಃ ‘ರಸೃಷ್ಟ’ ಪುಟ್ ೯೫, ೭೮, ೭೯.

[2] ಶ್ೌ ೀ ರಾಮಾಯಣ ದಿವಯ ಶ್ಲ್ಲಪ ಎುಂಬ್ ಲೇಖನ್ದಿುಂದ-ವಿಭ್ರತಿಪೂಜೆ.
[3] ಅಗಿನ ಹಂಸ: ‘ಮನ್ಮ ನ್ನೀಮಂದಿರಕ್’, ಪುಟ್ ೧.
[4] ಕಲಾಸುುಂದರಿ:‘ತ್ತವರೆಯ ತೇರು’, ಪುಟ್ ೨೭.
[5] ನ್ವಿಲ್ಕ: ‘ಆತ್ಥವಾರ್ಣ’, ಪುಟ್ ೭೭.
[6] ಕೊಳಲ್ಕ: ‘ನಾವಿಕ’, ಪುಟ್ ೧೧೦.
[7] ಕೊಳಲ್ಕ: ‘ಪಾೌ ರ್ಥನೆ’, ಪುಟ್ ೪೬.
[8] ಕೊಳಲ್ಕ: ‘ಮುುಂದಕಲ್ಲಿ ಗೆ’, ಪುಟ್ ೧೨.
[9] ಅಗಿನ ಹಂಸ: ‘ನ್ನನ್ನ ಪದಕಮಲ್ದಲ್ಲ’, ಪುಟ್ ೮೮.
[10] ಅಗಿನ ಹಂಸ: ‘ಹಾರೈಸು’ ಪುಟ್ ೮೯
[11] ಕೃತಿತ ಕ್: ‘ಪೂಣಥರ್ೀಗಿಯ ಪರಮಭೀಗಿ’, ಪುಟ್ ೪೯.
[12] ಪೆೌ ೀಮಕಾಶ್ಮ ೀರ: ‘ಒಬ್ಬ ತ್ತಯಿಗೆ’, ಪುಟ್ ೭.
[13] ಅಗಿನ ಹಂಸ:‘ಋತ್ಚ್ಚನ್ಮ ಯಿೀ ಜಗನಾಮ ತೆಗೆ’,ಪುಟ್ ೯೪.
[14] ಪಾುಂಚಜನ್ಯ : ‘ಮಲ್ಿ ಗಿೀತೆ’, ಪುಟ್ ೪೭.

ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಶ್ೌ ೀಮುಡಿ : ಇದ್ದವ ನಾಯ ಯ?

“ ಇದ್ದಯ ವ ನಾಯ ಯ?
ಏನ್ನಾಯ ಯ
ಕೃಷ್ೆ ನ್ ಕ್ಕಹಕವ ನ್ನೀಡಲ್ಲಿ !
– “ ಕ್ಕಮಾರವಾಯ ಸ“

ವೈಶಂಪಾಯನ್ ಸರೊೀವರ ತಿೀರಪೌ ದೇಶದಲ್ಲಿ ರಣರೌದ್ದೌ ವೇಶ್ಗಳ್ಳದ ಭೀಮ

ದುರ್ೀಥಧನ್ರ ನ್ನಣಾಥಯಕವಾದ ಕೊಟ್ಟ ಕೊನೆಯ ಗದ್ದಯುದಧ ವನುನ
ಪುಲ್ಕ್ತತ್ವಾಗಿ ಕಾಣುತಿತ ರುವ ಕವಿ, ಶ್ೌ ೀಕೃಷ್ೆ ನ್ ಸನೆನ ಯ ಮೇರೆಗೆ ಭೀಮಸೇನ್ನು
ವೈರಿಯ ತಡಗೆ ಮೊೀದಿ ಅವನ್ನುನ ಧರೆಗುರುಳಿಸುವ ರುದೌ ಭೀಷ್ಣ ಸನ್ನ ವೇಶದಲ್ಲಿ ,
ತ್ತಳಲಾರದೆ ಕ್ಕಗಿಕೊಳುಾ ತ್ತತ ನೆ: ‘ಇದ್ದವ ನಾಯ ಯ? ಏನ್ನಾಯ ಯ?’ಎುಂದು ಮನ್ಸುಿ
ಮತೆತ ಮತೆತ ಮರುಗುತ್ತ ದೆ, ಮುನ್ನದೇಳುತ್ತ ದೆ. ಪೌ ಶ್ನನ ಗೆ ಸಮಾಧಾನ್ಕರವಾದ
ಉತ್ತ ರವನುನ ಹುಡುಕ್ತ ಕಾಣಲಾರದೆ ಬುದಿಧ ತ್ಡವರಿಸುತ್ತ ದೆ, ಹೃದಯ ತ್ತ್ತ ರಿಸುತ್ತ ದೆ.
ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಸೀತ್ತ, ಪೌ ತಿೀಕಾರ ಕಾಣದ ಧಮಥ ಕೊೀಪಕ್ೆ ುಂಬಂತೆ, ತಿರಸೆ ರಿಸಿಯೂ
ಬಿಡುತ್ತ ದೆ. ಆರನ್ನನ ? ಏನ್ನ್ನನ ? ಏತ್ಕೊೆ ?

ಸತ್ಯ ಧಮಥ ತ್ತಯ ಗ ವಿೀರ ಇತ್ತಯ ದಿ ಮಹಾಗುಣಗಳೆಲ್ಿ ಮೂತಿಥಮತ್ತತ ಗಿದಾ

ಶ್ೌ ೀರಾಮಚಂದೌ ನು ಮರದ ಮರೆಹೊಕ್ಕೆ ಅಡಗಿನ್ನುಂತ್ತ ವಾಲ್ಲಯನುನ
ಸಂಹರಿಸುತ್ತತ ನೆ. ನ್ನರಪರಾಧಿನ್ನ ಗಭಥರ್ಣ ಸಹಧಮಿಥರ್ಣಯನುನ ಕಾಡಿಗಟ್ಟಟ ತ್ತತ ನೆ.
ಶ್ೌ ೀಮದ್್‌ರ್ಗವದಿಿ ೀತೆಯಂತ್ಹ ಅಲೀಕಸಾಮಾನ್ಯ ವಾದ
ಪೂಣಥರ್ೀಗಶ್ಯಸತ ರವನುನ ಜಗತಿತ ಗೆ ಬೀಧಿಸಿದ ಶ್ೌ ೀಕೃಷ್ೆ ನು, ಅವತ್ತರ
ಪುರಷ್ನೆುಂದು ಪೂಜಯ ನಾದ ಶ್ೌ ೀಕೃಷ್ೆ ನು, ತ್ನ್ನ ಪಾುಂಡವರ ಗೆಲ್ವಿಗಾಗಿ
ಕೌರವವಿೀರರನ್ನುನ ಪಡಲ್ವ ಡಿಸುವ ಲೀಕಸಂಗೌ ಹ ಕಾಯಥದಲ್ಲಿ , ಸಾಮಾನ್ಯ
ಜಿೀವದ ಧಮಥದೃಷ್ಟಟ ತ್ತ್ತ ರಿಸುವಂತ್ಹು ಅಕಾಯಥವುಂದು ತೀರುವ, ಎಷ್ಟಟ
ಸಾಹಸವತ್ಥನೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿಲ್ಿ ? ಮತೆತ ಷ್ಟ ನುನ ಪೆೌ ೀರಿಸಿಲ್ಿ ” ತ್ತನು ರಣದಲ್ಲಿ
ಕೈದು ವಿಡಿಯುವುದಿಲ್ಿ ಎುಂದ, ಪೂರ್ಣಪ ದಾ ರೂ ಗಾುಂರ್ಗಯನ್ ಮೇಲ್ ಚಕೌ ಪೌ ರ್ೀಗ
ಮಾಡುತ್ತತ ನೆ. ಸಾರರ್ಥ ತ್ಯ ಜಿಸಿಹೊೀದ ಮೇಲ್ ರಕತ ವಾರಿಯಿುಂದ ಕ್ಸರೆದಾ ನೆಲ್ದಲ್ಲಿ
ರರ್ದ ಗಾಲ್ಲ ಹೂತ್ತಕೊುಂಡಿದ್ದಾ ಗ, ತ್ನ್ಗೆ ಸವ ಲ್ಪ ಸಮಯ ಬೇಕ್ುಂದು ಕೇಳಿ ತೇರಿಳಿದು
ಅದನೆನ ತ್ತತ ವ ಕಾಯಥದಲ್ಲಿ ತಡಗಿದಾ ಕಣಥನ್ ಮೇಲ್ ಅರ್ಜಥನ್ನ್ ಕೈಯಿುಂದ ಬಾಣ
ಹೊಡೆಸುತ್ತತ ನೆ. ಸಂಧಿಕಾಯಥಕ್ೆ ಹೊೀಗುವಾಗಲೂ ಯುಧಿಷ್ಟಿ ರನ್ನಗೆ ಒುಂದು ಮಾತ್ತ
ಕೊಡುತ್ತತ ನೆ; ಅದನುನ ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ ಮುರಿಯುವ ಮತತ ುಂದು ಮಾತಿನ್
ಅರ್ಯವನುನ ದ್ರೌ ಪದಿಗೆ ನ್ನೀಡುತ್ತತ ನೆ. ದೊೌ ೀಣನ್ನುನ ಕೊಲ್ಲಿ ಸಲ್ಕ ಶ್ೌ ೀಕೃಷ್ೆ ನು
ಹೂಡಿದ ಉಪಾಯವನುನ ಇನಾನ ರಾದರೂ ಮಾಡಿದಾ ರೆ? ಯಾವ ಹೆಸರಿಗೆ
ಪಕಾೆ ಗುತಿತ ದಾ ರು?

ಅವತ್ತರಪುರುಷ್ರು ಎುಂದೆನ್ನನ ಸಿಕೊಳುಾ ವವರ ವಿಚಾರ ಹಿೀಗಾದರೆ ಆದಶಥ

ವಿಭ್ರತಿಪುರುಷ್ರು ಎನ್ನನ ಸಿಕೊಳುಾ ವವರೂ ಧಮಥ ಪರಿೀಕ್ಷಣೆಗೆ ಒಳಗಾಗುವಂತ್ಹ
ಎಷ್ಟ ೀ ‘ಅಕಾಯಥ’ಗಳನುನ ಮಾಡಿರುವುದೂ ಪುರಾಣ ಮಹಾಕಾವಯ ಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡು
ಬ್ರುತ್ತ ದೆ. ಆಚಾಯಥ ಭೀಷ್ಮ ರು ದುರ್ೀಥಧನ್ ಪೌ ಪೌ ರ್ಮ ಮಹಾಸೇನಾನ್ನಯಾಗಿ
ನ್ನುಂತ್ತ ಭಾರತ್ ಯುದಧ ವನುನ ಪಾೌ ರಂಭಸಿದರೂ, ದೇವತೆಗಳು ಹೊಗಳುವಂತೆ ಮತ್ತತ
ಶತ್ತೌ ಪಕ್ಷ ದಿಗಿಲ್ಕಗೊಳುಾ ವಂತೆ ಕಾಳಗಂಗೊಟ್ಟ ರೂ, ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಪಾುಂಡವರಿಗೆ ತ್ಮಮ
ಸಾವಿನ್ ಅರ್ವಾ ಸೀಲ್ಲನ್ ಗುಟ್ಟ ನುನ ಹೇಳಿಕೊಟ್ಟಟ ಶರಶಯಾಯ ಗತ್ರಾದರಷ್ಣಟ ! ಈಗಣ
ಮಹಾರಾಷ್ಟ ರಗಳ ಮಹಾ ಸೇನಾನ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವನಾದರೂ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದರೆ
ಅವನ್ನುನ ಏನ್ನುನ ತೆತ ೀವ? ಅವನ್ನಗೆ ಏನು ಶ್ಕ್ಷ ಒದಗುತ್ತ ದೆ? ಅವನು ‘ಪಂಚಮದಳ
ದಳಪತಿ’ಯುಂದು ಅವಹೇಳಿತ್ನಾಗಿ ಮರಣದಂಡನೆಗೆ ಗುರಿಯಾಗುವುದಿಲ್ಿ ವ?
ರಾಜದೊೌ ೀಹಿ, ಸಾವ ಮಿದೊೌ ೀಹಿ ಅರ್ವಾ ರಾಷ್ಟ ರದೊೌ ೀಹಿ ಎುಂದು
ನ್ನುಂದನ್ನೀಯನಾಗುವುದಿಲ್ಿ ವ?

ಅವರನೆನ ಲ್ಿ ವಿಚಾರಣೆಗಾಗಿ ನಾಯ ಯಸಾಿ ನ್ಕ್ೆ ಎಳೆಯುವುದೇನ್ನ ಸುಲ್ರ್.

ನಾಯ ಯಾಧಿೀಶರ ಮುುಂದೆ ವಾದಮಾಡಲ್ಕ ನಾಯ ಯವಾದಿಗಳೂ ದೊರೆಯುತ್ತತ ರೆ. ಆದರೆ
ಸಮಂಜಸವಾದ ಸಾಕ್ಷಯ ವನುನ ಸಂಗೌ ಹಿಸಿ, ಸರಿಯಾದ ಸಾಕ್ತಷ ಗಳನುನ , ತ್ರಬಿಯತ್ತತ
ಮಾಡಿಯಾದರೂ ಚ್ಚುಂತೆಯಿಲ್ಿ , ಒದಗಿಸದಿದಾ ರೆ ನಾಯ ಯಾಧಿೀಶರು ಕೇಸನೆನ
ವಜಾಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತ ದೆ. ಈ ಕಾವಯ ಸತೆತ ಯ ಅಪರಾಧ ಮತ್ತತ ಅಪರಾಧಿಗಳ
ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಅುಂತ್ಹ ಸಾಕ್ಷಯ ಸಾಕ್ತಷ ೀ ಸಾಮಂಜಸಯ ವ ದೊಡಾ ಸಮಸೆಯ . ಏಕ್ುಂದರೆ
ಒಬಬ ಬ್ಬ ಕವಿಯೂ ತ್ನ್ನ ಪಾತ್ೌ ಗಳನ್ನನ ಪಾತ್ೌ ಕ್ತೌ ಯಯನ್ನನ ತ್ನ್ನ ‘ದಶಥನ್’ಕ್ೆ
ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಸೃಷ್ಟಟ ಸುತ್ತತ ನೆ. ಆ ರಚನೆ ‘ಅನ್ನ್ಯ ಪರ-ತಂತ್ೌ ’

[1]ವಾದದುಾ . ವಾಯ ಸನ್ ದುರ್ೀಥಧನ್ನ್ ಮೇಲ್ ಅಪರಾಧ ಹೊರಿಸಿ ನಾವು ಒದಗಿಸುವ

ಸಾಕ್ಷಯ ವನುನ ಭಾಸನ್ ದುರ್ೀಥಧನ್ ಸುಳುಾ ಸಾಕ್ಷಯ ವುಂದು ತ್ಳಿಾ ಹಾಕಬ್ಹುದು.
ಸಂಸೆ ೃತ್ ರಾಮಾಯಣದ ಉತ್ತ ರ ಕಾುಂಡದಲ್ಲಿ ಬ್ರುವ ಶಂಭ್ರಕವಧೆಗಾಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಯ
ರಾಮನ್ ಮೇಲ್ ನಾವು ಹೊರಿಸಬ್ಹುದ್ದದ ಆರೊೀಪದ ತಿೀಕ್ಷೆ ತೆ ರ್ವಭ್ರತಿಯ
ಉತ್ತ ರರಾಮಚರಿತ್ದ ರಾಮನ್ನುಂದ ತ್ನ್ನ ಉಗೌ ತೆಯನುನ ಬ್ಹುಪಾಲ್ಕ ಕಳೆದುಕೊುಂಡು
ಸಮಯ ವಾಗಿಬಿಡುತ್ತ ದೆ. ಕನ್ನ ಡ ನಾಟ್ಕ ‘ಶೂದೌ ತ್ಪಸಿವ ’ಯಲ್ಲಿ ಯಾದರೊ ಆ ಸಾಕ್ಷಯ ದ
ಸವ ರೂಪವೇ ಮಾಪಾಥಡ್ಡಗಿ, ಅಪರಾಧಿ ಯಾರು? ಅಪರಾಧವೇನು? ಎುಂಬ್
ಪೌ ಶ್ನನ ಯದುಾ , ಕೊೀಟ್ಟಥಗೆ ಕೇಸನುನ ಕೊುಂಡೊಯಾ ವನೆ ಅಪರಾಧಿ ಸಾಿ ನ್ದಲ್ಲಿ
ನ್ನಲ್ಿ ಬೇಕಾದ ಪೌ ಮೇಯ ಒದಗಬ್ಹುದು. ಹಿೀಗೆ ಭನ್ನ ಭನ್ನ ದೃಷ್ಟಟ ಯ ಬೇರೆ ಬೇರೆ
ಕವಿಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒುಂದು ವಯ ಕ್ತತ ಯ ಅರ್ವಾ ಒುಂದು ರ್ಟ್ನೆಯ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ
ಪೌ ಕಾರದ ಸೃಷ್ಟಟ ಗಳಿರುವುದರಿುಂದ ಲೀಕಚರಿತೆೌ ಯಲ್ಲಿ ನ್ಡೆದ ರ್ಟ್ನೆರ್ುಂದರ
ನಾಯ ಯಾನಾಯ ಯ ಮತ್ತತ ಧಮಾಥಧಮಥಗಳನುನ ಪರಿಶ್ೀಲ್ಲಸುವಂತೆ ವಯ ವಹರಿಸಲ್ಕ
ಸಾಧಯ ವಾಗುವುದಿಲ್ಿ . ಕಾವಯ ಸತೆತ ಯ ಈ ಧಮಥ ಪರಿೀಕ್ಷಣ ಕಾಯಥದಲ್ಲಿ ನಾಯ ಯಸಾಿ ನ್
ನಾಯ ಯಾಧಿೀಶ ನಾಯ ಯವಾದಿ ಅಪರಾಧಿ ಸಾಕ್ತಷ ಎಲ್ಿ ರೂ ಒುಂದು ವಿಲ್ಕ್ಷಣ
ಪರಿಸಿಿ ತಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಲ್ಕಕ್ತ, ಬ್ಹುಶಃ ಸಮಯ ಸಂದರ್ಥಕ್ೆ ತ್ಕೆ ುಂತೆ ಪರಸಪ ರ
ಸಾಿ ನ್ಪಲ್ಿ ಟ್ವಾಗುವ ಪರಿಸಿಿ ತಿಯೂ ಒದಗಬ್ಹುದೆುಂದು ತೀರುತ್ತ ದೆ. ಏಕ್ುಂದರೆ
ಅಲ್ಲಿ ಯ‘ಧಮಥ ಸೂಕ್ಷಮ ತೆ’ ಬ್ಹು ಭ್ರಮಿಕಾ ವಯ ವಹಾಯಥವಾದದುಾ ; ಪೂಣಥ
ದೃಷ್ಟಟ ರ್ುಂದರಿುಂದಲ್ ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ ಗಾೌ ಹಯ ವಾದದುಾ .[2]
ಆದರೆ ನ್ಮಮ ಅನುಕ್ಕಲ್ದ ಮಟ್ಟಟ ಗಾಗಿ, ಅಪೂಣಥವಾದರೂ ಚ್ಚುಂತೆಯಿಲ್ಿ ವುಂದು,
ಒುಂದು ನ್ನಷ್‌ಕೇವಲ್ವಾದ ವಾಯ ವಹಾರಿಕ ಮಾಗಥದಲ್ಲಿ ಸಾಗಬ್ಹುದು.
ಯಾವುದ್ದದರೂ ಒುಂದು ರ್ಟ್ನೆಯನುನ ವಯ ಷ್ಟಟ ದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ ನ್ನೀಡಬ್ಹುದು;
ಸಮಷ್ಟಟ ದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ ನ್ನೀಡಬ್ಹುದು; ಅತಿೀತ್ವೂ ರ್ಗವತ್ ಸಾಧಯ ವೂ ಆದ
ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ ಸಮಿೀಕ್ತಷ ಸಲ್ಕ ಪೌ ಯತಿನ ಸಬ್ಹುದು. ಅರ್ವಾ ಒುಂದು
ವಯ ಕ್ತತ ಧಮಥದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ ನ್ನೀಡಬ್ಹುದು; ಒುಂದು ಸಮಾಜಧಮಥದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ
ನ್ನೀಡಬ್ಹುದು; ಒುಂದು ಸಮಗೌ ಮಾನ್ವಧಮಥ ದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ ನ್ನೀಡಬ್ಹುದು.
ಉದ್ದಹರಣೆಗಾಗಿ ಕೌರವೇಶವ ರನ್ ಊರುಭಂಗ ಸನ್ನನ ವೇಶವನುನ ತೆಗೆದುಕೊುಂಡರೆ,
ನ್ಮಮ ದೃಷ್ಟಟ ಹಿುಂದೆ ನ್ಡೆದುದನ್ನನ ಮುುಂದೆ ನ್ಡೆಯಬೇಕಾದುದನ್ನನ ಗಮನ್ನಸದೆ
ತ್ತ್ತೆ ಲ್ದ ರ್ಟ್ನಾಬಿುಂದುವಿನ್ಲ್ಲಿ ಯ ಕೇುಂದಿೌ ೀಕೃತ್ವಾಯಿತೆುಂದರೆ, ಕೃಷ್ೆ ನು
ಸನೆನ ಗೆಯುಾ ದೂ ಭೀಮನ್ ತಡೆಗೆ ಹೊಡೆದುದೂ ವಿೀರೊೀಚ್ಚತ್ವಲ್ಿ ದ ಮಹಾ
ಅವಮಾನ್ಕರವಾದ ಅನಾಯ ಯಗಳೆುಂದು ತೀರಿ, ಕ್ತೌ ೀಡ್ಡರಂಗದಲ್ಲಿ ಫೌಲ್ ನ್ಡೆದ್ದಗ
ರೆಫ್ರೌ ಸಿಳಿಾ ಊದುವಂತೆ, ‘ಇದ್ದವ ನಾಯ ಯ? ಏನ್ನಾಯ ಯ?’ ಎುಂದು ಕ್ಕಗಿಕೊಳುಾ ತೆತ ೀವ.
ರಂಗಕ್ಕೆ ನುಗುಿ ತಿತ ದೆಾ ವೊ ಏನ್ನ, ಸಾಧಯ ವಾಗಿದಾ ರೆ! ನಾಯ ಯ ರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಲೀಸುಗ!
ಧಮಥಪರಿಪಾಲ್ನಾರ್ಥವಾಗಿ!

ಆದರೆ ನಾವ ಭೀಮನಾಗಿ ನ್ನೀಡತಡಗಿದಾ ರೆ ಏನಾಗುತಿತ ತ್ತತ ? ‘ನ್ನ್ನ ಮನೆ ಮಾರು

ಹಾಳುಮಾಡಿದ್ದಾ ನೆ; ನ್ನ್ನ ಹೆುಂಡತಿಗೆ ಮಾನ್ಭಂಗ ಮಾಡಿದ್ದಾ ನೆ; ನ್ನ್ನ ಮಕೆ ಳನ್ನನ
ಬಂಧುಗಳನ್ನನ ಕೊುಂದಿದ್ದಾ ನೆ; ಕೊಲ್ಲಿ ಸಿದ್ದಾ ನೆ; ನ್ನ್ಗೆ ಅವಮಾನ್ದ ಮೇಲ್
ಅವಮಾನ್ ಮಾಡಿದ್ದಾ ನೆ. ನ್ನ್ನ ಹೊಟೆಟ ಗೆ ಕ್ತಚ್ಚಿ ಟ್ಟಟ ದ್ದಾ ನೆ. ಇವನ್ ನೆತ್ತ ರು
ಸಪತ ಸಾಗರಗಳ್ಳಗಿದಾ ರೂ ಕ್ಕಡಿದಿೀುಂಟ್ಟವ ಅಗಸತ ಯ ನಾಗಿ ಬಿಡುತೆತ ೀನೆ; ಹೊಡಿರ್ೀ!
ಹೊಡಿರ್ೀ! ತಡೆ ಮುರಿಯಲ್ಲ, ಚೂರಾಗಲ್ಲ, ಹಾಕೊೀ! ಇನ್ನನ ಹಾಕೊೀ ಒದೆರ್ೀ!
ಅವನ್ ಕ್ತರಿೀಟ್ ಪುಡಿಯಾಗಲ್ಲ!’ ಎುಂದು ಗಾೌ ಮಯ ಸಿತ ರೀ ಶ್ಯಪ ಹಾಕ್ಕವಂತೆ ಒರಲ್ಲ,
ಒಬ್ಬ ನ್ಲ್ಿ ಸಾಧಯ ವಾಗಿದಾ ರೆ ನ್ನರು ಭೀಮರಾಗುತಿತ ದೆಾ ವಲ್ಿ ವ? ಉದಾ ಕ್ಕೆ ಅನಾಯ ಯ
ಅಧಮಥ ಹಿುಂಸೆಗಳಲ್ಲಿ ಯ ಬಾಳು ಸಾಗಿಸಿದ ದುಷ್ಟ ನ್ನುನ ಕೊಲ್ಕಿ ವ ಕೊನೆಯ
ಮಹೂತ್ಥದಲ್ಲಿ ಧಮಥವಂತೆ ಅಧಮಥವಂತೆ ನಾಯ ಯವಂತೆ ಅನಾಯ ಯವಂತೆ!-
ಎುಂದು ಮೂದಲ್ಲಸುತಿತ ರಲ್ಲಲ್ಿ ವ? ಮರಣ ದಂಡನೆಗೆ ಗುರಿಯಾಗಿ ಗಲ್ಲಿ ರ್ಗರುವವನ್
ಕ್ಕತಿತ ಗೆಗೆ ನ್ನೀವಾಗುತ್ತ ದೆುಂದು ಉರುಳಿಗೆ ಮೆತೆತ ಹಾಕಬೇಕಂತೆ! ಎುಂದು ಪರಿಹಾಸಯ
ಮಾಡುತಿತ ರಲ್ಲಲ್ಿ ವ?

ವಯ ಕ್ತತ ದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ ನ್ನೀಡದೆ ಸಮಾಜದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ ನ್ನೀಡತಡಗಿದರೆ ನಾವು

ತ್ತತ್ತೆ ಲ್ಲಕತೆಯಿುಂದ ಪಾರಾಗಿ, ತ್ತ್್‌ಕ್ಷಣದ ನ್ಮಮ ಅಹಂಕಾರದ ಭಾವಸಿಿ ತಿಯ
ಆವೇಶಕ್ೆ ವಶರಾಗಿ ಕ್ಕಗಿಕೊಳುಾ ವುದಕ್ೆ ಬ್ದಲಾಗಿ, ಭೀಮ ಅರ್ವಾ ದುರ್ೀಥಧನ್ರ
ವಯ ಕ್ತತ ತ್ವ ಗಳಲ್ಲಿ ವಿಲ್ಲೀನ್ರಾಗಿ ಅವನ್ ಅರ್ವಾ ಇವನ್ ಪಕ್ಷಪಾತಿಗಳ್ಳಗದೆ, ಯಾವುದು
ಹೇಗೆ ನ್ಡೆದರೆ ಸಮಾಜದ ಸಮುದ್ದಯ ಕ್ಷ ೀಮ ಸಾಧನೆಯಾಗುತ್ತ ದೆ ಎುಂದು
ನ್ನಣಥಯಿಸುತೆತ ೀವರ್ ಆ ನ್ನಣಥಯಕ್ೆ ತ್ಲ್ಬಾಗಬೇಕಾಗುತ್ತ ದೆ, ನ್ಮಮ ಧಮಾಥಧಮಥ
ಬುದಿಧ . ಅುಂತ್ಹ ಪೂವಾಥಪರಗಾೌ ಹಿಯಾದ ಬುದಿಧ ಗೆ ಭೀಮನ್ ವತ್ಥನೆ, ಅದಕೆ ದೆ
ಒುಂದು ಅಲ್ಪ ದೊೀಷ್ವಾಗಿ ತೀರಿದರೂ, ಅದು ಸಾಧಿಸುವ
ಲೀಕಕಲಾಯ ಣಕಾರಿಯಾಗುವ ಒುಂದು ಭ್ರಮ ಪೌ ರ್ೀಜನ್ದ ಮುುಂದೆ
ಸಾಧುಕ್ತೌ ಯಯಾಗಿ ತೀರಿ, ಆ ಭ್ರಮ ಪೌ ರ್ೀಜನ್ದ ಒುಂದು ಅನ್ನವಾಯಥವಾದ
ಅುಂಗವೂ ಆಗಿಬಿಡುತ್ತ ದೆ. ಅುಂತ್ಹ ಎತ್ತ ರಕ್ಕೆ ಬಿತ್ತ ರಕ್ಕೆ ಏರಿ ಹಬುಬ ವ ಸಮಷ್ಟಟ ದೃಷ್ಟಟ
ಇನ್ನನ ುಂದು ಹೆಜೆಜ ಮುನೆನ ಗೆದರೆ ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಯಾಗುತ್ತ ದೆ.

ಆ ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಗೆ ಪೌ ತಿಮೆಯಾಗಿ ನ್ನಲ್ಕಿ ತ್ತ ದೆ, ಶ್ೌ ೀ ಕೃಷ್ೆ ನ್ ಬೃಹನ್ ಮಹಾ ರ್ಗವತ್
ಪಾತ್ೌ . ಆ ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಸಾವಥಕಾಲ್ಲಕ; ಸಾವಥದೇಶ್ಕ; ಸವಾಥುಂತ್ಯಾಥಮಿ;
ಸವಾಥತಿೀತ್. ಅದರ ಇಚೆಛ ಋತ್ಚ್ಚದಿಚೆಛ . “ಈಶವ ರಃ ಸವಥಭ್ರತ್ತನಾುಂ
ಹೃದೆಾ ೀಶೇಢರ್ಜಥನ್ ತಿಷ್ಿ ತಿ | ರ್ೌ ಮಯನ್ ಸವಥಭ್ರತ್ತನ್ನ ಯಂತ್ತೌ ರೂಢಾನ್ನ
ಮಾಯಯಾ||” ಆ ನ್ನತ್ಯ ಶಕ್ತತ ತ್ನ್ನ ಲ್ಲೀಲಾರ್ಥವಾಗಿ, ತ್ನ್ಗೆ ಮಾತ್ೌ
ಪೂಣಥಗೊೀಚರವಾಗಿರುವ ತ್ನ್ ಅಚ್ಚುಂತಯ ೀದೆಾ ೀಶಕಾೆ ಗಿ, ಮನ್ನೀಮಯ ಮಾತ್ೌ
ನ್ನಷ್ಿ ವಾಗಿರುವ ಮಾನ್ವ ವಿಚಾರಾವಲೀಕನ್ಕ್ೆ ಅಗಮಯ ವಾಗಿರುವ ಸಚ್ಚಿ ದ್ದನಂದ
ಪೌ ರ್ೀಜನ್ಕಾೆ ಗಿ, ನ್ಮಗೆ ಅರ್ಥವಾಗದ ಅರ್ವಾ ಅನ್ರ್ಥವಾಗಿ ತೀರುವ
ಅನೇಕಾನೇಕ ರಿೀತಿಗಳಲ್ಲಿ ಪೌ ವತಿಥಸುತ್ತ ದೆ. “ಅಹಂಕಾರ ವಿಮೂಢಾತ್ತಮ
ಕತ್ತಥಹಮಿತಿ ಮನ್ಯ ತೇ” ಅದನ್ನ ರಿಯದೆ ಅಹಂಕಾರಭಾೌ ುಂತ್ವಾದ ಮನುಷ್ಯ ಚೇತ್ನೆ
‘ನಾನೆ ಅದನೆನ ಲ್ಿ ಮಾಡುತಿತ ದೆಾ ೀನೆ’ ಎುಂದು ಸಂಸಾರ ಭಾರವನೆನ ಲ್ಿ ತ್ನ್ಗೆ ತ್ತನೆ
ಆರೊೀಪಿಸಿಕೊಳುಾ ತ್ತತ ತ್ಲ್ಯ ಮೇಲ್ ಹಾಕ್ತಕೊುಂಡು ದಿಗಾು ರುಂತ್ವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಅುಂತ್ಹ
ದಿಗ್‌ಭಾೌ ುಂತಿ ಅಹಂದೃಷ್ಟಟ ಗೆ ಅತ್ಯ ುಂತ್ ಸತ್ಯ ವಾದುದ್ದದರೂ ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಗೆ
ಶಶವಿಷಾಣಸದೃಶವಾದ ಒುಂದು ಮಿಥೆಯ . ಅಹಂದೃಷ್ಟಟ ಯ ಮುುಂದೆ ರ್ಯಂಕರವಾಗಿ
ನ್ನುಂತ್ತ, ಪರಿಹಾರ ನ್ನೀಡು ಎುಂದು ಉಗೌ ವಾಗಿ ಒರಲ್ಕವ ಯಕ್ಷಪೌ ಶನ ೀಪಮವಾದ ಆ
ಸಮಸೆಯ ಯ ಬೂತ್ತ ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಯ ಮುುಂದೆ ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ ನ್ನರಸನ್
ಹೊುಂದುತ್ತ ದೆ.

ಅುಂತ್ಹ ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಲೀಕದಲ್ಲಿ ಯೂ ಕಾವಯ ಲೀಕದಲ್ಲಿ ಯೂ

ಅಜಾಾ ನ್ವಶವಾದ ಅವಿದ್ದಯ ಭ್ರಮಿಕ್ಗಳಿಗೆ ಅನುರೂಪವಾದ ರೂಪರಿೀತ್ಗಳಲ್ಲಿ
ಪೌ ತಿಮವಿಧಾನ್ದಲ್ಲಿ ಪೌ ಕಟ್ವಾಗಲ್ಕ ಪೌ ಯತಿನ ಸಿರುವುದನುನ ನಾವು ನ್ನೀಡುತೆತ ೀವ.
ಬ್ದುಕ್ತನ್ಲ್ಲಿ ಸದಧ ಮಿಥಗೊ ಸಜಜ ನ್ಕೊೆ ಕೇಡೊದಗಿದ್ದಗ, ಆ ಕೇಡಿಗೆ ಈ ಜನ್ಮ ದ ಅರ್ವಾ
ಈ ಲೀಕದ ಕಾರಣಗಳನುನ ಒಡಾ ಲ್ಕ ಅಸಮರ್ಥವಾದ ನ್ಮಮ ಬುದಿಧ ಜನಾಮ ುಂತ್ರದ
ಕಮಥಕಾರಣಗಳನ್ನನ ಅನ್ಯ ಲೀಕ ದೇವತ್ತ ಪೌ ಭಾವಗಳನ್ನನ ತಂದೊಡುಾ ತ್ತ ದೆ.[3]
ಜರಾ ಎುಂಬ್ ವಾಯ ಧನು ಅರಣಯ ದಲ್ಲಿ ವಿಶೌ ಮಿಸಿಕೊಳುಾ ತಿತ ದಾ ಶ್ೌ ೀಕೃಷ್ೆ ನ್ ಪಾದವನೆನ
ಪಕ್ತಷ ಎುಂಬುದ್ದಗಿ ರ್ೌ ಮಿಸಿ, ಬಾಣಪೌ ರ್ೀಗ ಮಾಡಿ, ಆತ್ನ್ ದೇಹತ್ತಯ ಗಕ್ೆ
ನ್ನಮಿತ್ತ ನಾದ ಸನ್ನನ ವೇಶದಲ್ಲಿ , ಶ್ೌ ೀರಾಮನು ವಾಲ್ಲಯನುನ ಅಡಗಿನ್ನುಂತ್ತ ಹೊಡೆದು
ಕೊುಂದ ಕಮಥಕಾೆ ಗಿ ಶ್ೌ ೀಕೃಷ್ೆ ಜನ್ಮ ದಲ್ಲಿ ವಾಯ ಧಜನ್ಮ ವತಿತ ಜರನಾಗಿ ಬಂದ ವಾಲ್ಲಯ
ಬಾಣದಿುಂದಲ್ ಸಾಯಬೇಕಾಯಿತ್ತ ಎುಂಬ್ ಕಮಥ ಸಿದ್ದಧ ಮತ್ದ ಅದಮಯ ತೆಯನುನ
ಸಾಿ ಪಿಸಿ ಸಮಾಧಾನ್ ಪಡೆಯುತ್ತ ದೆ, ನಾಯ ಯಪಕ್ಷಪಾತಿಯಾದ ಜನ್ಮೊೀಧಮಥಬುದಿಧ .

ಆಚಾಯಥ ಭೀಷ್ಮ ನಂತ್ಹ ಮಹಾನ್ ದೇವಾುಂಶ ವಯ ಕ್ತತ ಯ ವತ್ಥನೆಯನುನ ಸಮಾಜದ

ಸಾಮಾನ್ಯ ವಯ ಕ್ತತ ಯ ಲೌಕ್ತಕ ಮಾತ್ೌ ವಾದ ವಯ ವಹಾರವನುನ ಎುಂತ ಅುಂತೆ
ಪರಿಶ್ೀಲ್ಲಸಿದರೆ ತ್ಪಾಪ ಗುತ್ತ ದೆ. ಲೀಕದಲ್ಲಿ ನ್ಮಗೆ ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಸಿದಿಧ ಸುವುದು.
ಅತ್ಯ ಪೂವಥವಾದರೂ ಮಹಾಭಾರತ್ದಂತ್ಹ ಮಹಾ ಕಾವಯ ಲೀಕದಲ್ಲಿ
ವಾಯ ಸಮಹಷ್ಟಥಯ ಕೃಪೆಯಿುಂದ, ಪೌ ತಿಮಾರೂಪದಿುಂದಲಾದರೂ, ಒುಂದು ರಿೀತಿಯ
ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ನ್ಮಗೆ ಸಾಧಯ ವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಆ ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಗೆ ಭೀಷ್ಮ ನು ಬ್ರಿಯ ಒುಂದು
ಲೌಕ್ತಕ ರಾಜಯ ದಲ್ಲಿ ಹೆಚುಿ ಸಂಬ್ಳ ತೆಗೆದುಕೊಳುಾ ವ ಒಬ್ಬ ಸೇನಾಪತಿ
ಮಾತ್ೌ ನಾಗುವುದಿಲ್ಿ . ಅವನು ಅಷ್ಟ ವಸುಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ನಾಗುತ್ತತ ನೆ. ಅವನ್ ಜಿೀವನ್
ಚರಿತೆೌ ನ್ರತ್ವ ದಿುಂದ ಮಾತ್ೌ ವ ಮೊದಲಾಗುವುದಿಲ್ಿ . ಅದು ಊಧವ ಥಲೀಕಗಳಲ್ಲಿ
ಅವಿರ್ಥವಿಸಿ ಇಲ್ಲಿ ಗೆ ಅವತ್ರಿಸುತ್ತ ದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಯ ಅವನ್ ಅವಸಾನ್ ಅವನ್
ಪಯಥವಸಾನ್ವಲ್ಿ . ಆ ಜಿೀವನ್ ರೇಖ್ಯ ದಿವಯ ಲೀಕಗಳಲ್ಲಿ , ಅನಂತ್ವಾಗಿ, ದಿವಯ ತ್ರ
ರಿೀತಿಗಳಿುಂದ ಮುುಂದುವರಿಯುತ್ತ ದೆ. ಅದಕ್ೆ ಒುಂದಲ್ಿ ಅನೇಕ ರಿೀತಿಯ ಉದೆಾ ೀಶಗಳಿವ;
ಅನೇಕ ಪೌ ಕಾರದ ಪೌ ರ್ೀಜನ್ಗಳಿವ. ಅದರ ಒುಂದೊುಂದೂ ವತ್ಥನೆಯ
ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ರುವ ಧಮಥಸೂಕ್ಷಮ ತೆ ಅತ್ಯ ುಂತ್ ಜಟ್ಟಲ್ ಭೀಷ್ಮ ನಂತ್ಹನ್ನುನ ಪಾಶ್ಯಿ ತ್ಯ
ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮಶ್ನಥಯ ದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ, ಒುಂದು ಸಾಹಿತ್ಯ ಗೌ ುಂರ್ದ ಒುಂದು
ಮನುಷ್ಯ ಮಾತ್ೌ ವಾದ ‘ಪಾತ್ೌ ’ ಎುಂದು ಪರಿಗರ್ಣಸಿದರೆ ಸಾಲ್ದು, ಮಾಯ ಕ್್‌ಬೆತ್್‌ನ್
ದುರಂತ್ ಪಾತ್ೌ ಗಳನುನ ಪರಿಶ್ೀಲ್ಲಸುವಂತೆ. ಪಾಶ್ಯಿ ತ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮಶ್ನಥ ಕ್ತೌ ಸತ ಮತ್ದ
ತ್ತ್ತ ವ ಗಳ ಮೇಲ್ ನ್ನಲ್ಕಿ ತ್ತ ದೆ. ಆ ತ್ತ್ತ ವ ಗಳ ಎಲ್ಿ ಉಪಾಧಿಗಳಿುಂದಲೂ ಅದು ಬ್ದಧ ವಾಗಿ,
ಅತ್ಯ ುಂತ್ ಪರಿಮಿತ್ವೂ ಸಂಕ್ಕಚ್ಚತ್ವೂ ಆುಂಶ್ಕವೂ ಆಗುತ್ತ ದೆ. ಅದರ ಆ
ನ್ನಯ ನ್ತೆಯಿುಂದ ನಾವು ಪಾರಾಗಿ, ಸವಥತೀಮುಖವೂ ಸವಥಗಾೌ ಸಿಯೂ ಆಗಿರುವ
ನ್ಮಮ ಋಷ್ಟದಶಥನ್ದ ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಯ ಮೇಲ್ ನ್ನಲ್ಿ ಬೇಕಾಗುತ್ತ ದೆ. ಜನಾಮ ುಂತ್ರ,
ಕಮಥ, ದೇವತ್ತುಂಶ, ಅವತ್ತರ, ವಿಭ್ರತಿ, ರಹಸಯ ವಾಗಿರುವ ಅಲೀಕವ ಅರ್ವಾ
ಲೀಕಾುಂತ್ರಗಳೆ ಪೌ ಕಟ್ವಾಗಿರುವ ಲೀಕದ ವಾಯ ಪಾರಗಳಿಗೆಲ್ಿ ಮೂಲ್ಶಕ್ತತ , ಮುಖ
ಕಾರಣ ಮತ್ತತ ಪೌ ಧಾನ್ಪೌ ಚೀದನೆ-ಇತ್ತಯ ದಿ ತ್ತ್ತ ವ ಗಳನ್ನನ ಶೌ ದೆಧ ಗಳನ್ನನ
ದೃಷ್ಟಟ ಯಲ್ಲಿ ಟ್ಟಟ ಕೊುಂಡು ಪರಿಶ್ೀಲ್ಲಸಿದರೆ ಭೀಷ್ಮ ನ್ ವತ್ಥನೆ ಅರ್ಥಪೂಣಥವಾಗುತ್ತ ದೆ,
ಮಹೊೀದೆಾ ೀಶಪೂವಥಕವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಪಾಶ್ಯಿ ತ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಿ ಯೂ
ಕಾಣಬ್ರದ ಅದುು ತ್ ಪಾತ್ೌ ಸೃಷ್ಟಟ ಯ ಕಲಾವೈರ್ವವನುನ ಸಂದಶ್ಥಸಿ ರಸಾನಂದ
ಪುಲ್ಕ್ತತ್ರಾಗುತೆತ ೀವ.

ನ್ಮಮ ಪುರಾಣಕಾವಯ ಗಳ ವಿರಾಟ್್‌ಪಾತ್ೌ ಗಳನ್ನನ ದಿವಯ ಚೈತ್ನಾಯ ವತ್ರಣ

ಪೌ ವಾಹಪಾತ್ೌ ಗಳ್ಳಗಿರುವ ಆ ದೇವಪಾತ್ೌ ಗಳ ವತ್ಥನೆಗಳನ್ನನ ಲೀಕಸಾಮಾನ್ಯ
ಜಿೀವನ್ದ ಲೀಕವಾಸತ ವಿಕ ಮನುಷ್ಯ ಪಾತ್ೌ ಗಳ ವತ್ಥನೆಯನುನ ಪರಿಶ್ೀಲ್ಲಸುವಂತೆ
ಸಮಿೀಕ್ತಷ ಸಿದರೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮಾತ್ೌ ವಾದ ಆುಂಶ್ಕ ಪೌ ರ್ೀಜನ್ವನುನ ಪಡೆಯುತೆತ ೀವಯ
ಹೊರತ್ತ ಅಖಂಡ ಜಿೀವನ್ದೃಷ್ಟಟ ಯ ಮಹತ್ತ ರ ರ್ವಯ ವಾದ ಪೂಣಥ
ಪೌ ರ್ೀಜನ್ದಿುಂದ ವಂಚ್ಚತ್ರಾಗುತೆತ ೀವ. ಯಾವುದ್ದದರೂ ಒುಂದು ಸಮಾಜಕ್ೆ ಅರ್ವಾ
ಒುಂದು ಜನಾುಂಗಕ್ೆ , ಒುಂದು ಕಾಲ್ಕ್ೆ ಅರ್ವಾ ಒುಂದು ಪೌ ದೇಶಕ್ೆ ಅರ್ವಾ ಒುಂದು
ಮಾನ್ವ ವಗಥಕ್ೆ ಸಮಮ ತ್ವಾದ ನ್ನೀತಿ ದೃಷ್ಟಟ ಯ ಪರಿಪೂಣಥತೆಯನೆನ ಅವರಲ್ಲಿ
ಕಾಣಬೇಕ್ುಂದ್ದಗಲ್ಲ ಅರ್ವಾ ಅವರು ಅದನೆನ ಆದಶ್ಥಸಬೇಕ್ುಂದ್ದಗಲ್ಲ ಹಟ್ ಹಿಡಿದು
ಹೊರಡುವ ವಿಮಶ್ನಥಗೆ ಆ ದಿವಯ ಪಾತ್ೌ ಗಳ ಶಕ್ತತ ಯ ದ್ರಬ್ಥಲ್ಯ ದಂತೆ ತೀರುತ್ತ ದೆ’
ಅವರ ಜಾಾ ನ್ವ ಅಜಾಾ ನ್ದಂತೆ ಭಾಸವಾಗುತ್ತ ದೆ; ಅವರ ವತ್ಥನೆಗಳ
ಅುಂತಃಸವ ರೂಪವಾಗಿರುವ ಸಾವ ತಂತ್ೌ ್‌ಯವ ಅವರ ಮನ್ಸಿಿ ನ್ ಅನ್ನಶಿ ಯತೆಯ, ಚ್ಚತ್ತ ದ
ಚಂಚಲ್ತೆಯ ಅರ್ವಾ ಹೃದಯದ ಅವಶತೆಯ ಪಾರತಂತ್ೌ ್‌ಯ ವುಂಬಂತೆ ತೀರುತ್ತ ದೆ;
ಅವರ ಪೂಣಥ ಪೌ ಜಾಾ ರೂಢವಾದ ಧಮಥಬುದಿಧ ಕೈಕೊಳುಾ ವ ಕಮಥಗಳನೆನ ನ್ಮಮ
ಅಪೂಣಥ ದೃಷ್ಟಟ ಯ ಅಲ್ಪ ಬುದಿಧ ಅಧಮಥವತ್ಥನೆಗಳೆುಂದು ರ್ೌ ಮಿಸುತ್ತ ದೆ.

ಆದರೆ ಪೌ ತಿಮಾವಿಧಾನ್ದ ಕಲಾರಹಸಯ ವನ್ನ ರಿತ್ ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಗೆ ಅವರ ವತ್ಥನೆಗಳ

ಬ್ಹು ಪೌ ಕಾರಾುಂತ್ರವಾದ ಜಟ್ಟಲ್ತೆಯ ನ್ನಜಸವ ರೂಪ ಗೊೀಚರವಾಗಿ, ಅವರ ಅಲ್ಪ
‘ಅನಾಯ ಯ’ದ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ರುವ ಭ್ರಮನಾಯ ಯವನ್ನನ ಅವರ ಅಲ್ಪ ‘ಅಧಮಥ’ದ
ಹಿುಂದಿರುವ ಮತ್ತತ ಮುುಂಬ್ರುವ ಭ್ರಮಧಮಥವನ್ನನ ಗೌ ಹಿಸುವ ಧಿೀಚೇತ್ನೆ
ತೃಪತ ವಾಗುತ್ತ ದೆ: ಏಕ್ುಂದರೆ ಎಲ್ಲಿ ಯಂತೆ ಇಲ್ಲಿ ಯೂ

“ ರ್ೀ ವೈ ಭ್ರಮಾ ತ್ತ್್‌ಸುಖಂ ನಾಲ್ಪ ೀ ಸುಖಮಸಿತ !”

“ಅಲ್ಪ ದೊಳ್ ಸಗಮಿಲ್ಿ ಮಾ ಭ್ರಮವೊುಂದೆಯ ಸಗಂ!”

***

[1] ಕವಿಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಅನ್ನ್ಯ ಪರತಂತ್ೌ ತೆ’ ಎುಂಬ್ ಲೇಖನ್ದಲ್ಲಿ ವಿವರಣೆ

ದೊರೆಯುತ್ತ ದೆ.
[2] Letters of Sri Aurobindo (Second series) Section Fourteen-
‘Avatarhood and Evolution’ ಅಲ್ಲಿ ಈ ವಿಚಾರವಾಗಿ
ಪತ್ೌ ವಯ ವಹಾರರೂಪದಲ್ಲಿ ರುವ ತ್ಲ್ಸಪ ಶ್ಥಯಾದ ಜಿಜಾಾ ಸೆಯನುನ ಆಸಕ್ತತ ಯಿರುವ
ವಾಚಕರು ಓದಬ್ಹುದು.
[3] ಜೈನ್ಕಾವಯ ಗಳಲ್ಿ ುಂತೂ ಇದಕ್ೆ ಉದ್ದಹರಣೆಗಳು ಯಥೇಚಛ ವಾಗಿ
ದೊರೆಯುತ್ತ ವ.

ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಶ್ೌ ೀಮುಡಿ : ಕವಿಕೃತಿಯ

ಅನ್ನ್ಯ ಪರತಂತ್ೌ ತೆ
” ನ್ನಯತಿಕೃತ್ನ್ನಯಮರಹಿತ್ತುಂ ಹಾಿ ದೈಕಮಯಿೀಮನ್ನ್ಯ ಪರತಂತ್ತೌ ುಂ
ನ್ವರಸರುಚ್ಚರಾುಂ ಇಮಿಥತಿಮಾದಧತಿೀ ಭಾರತಿೀ ಕವೇಜಥಯತಿ“
– ಕಾವಯ ಪೌ ಕಾಶ

ಆುಂಗೆಿ ೀಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ದ ವಿಮಶಥಕರಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯ ಹೆಸರಾದ ಎ.ಸಿ. ಬಾೌ ಡೆಿ ಯವರು

ಕವಿಕೃತಿಯ ಸವ ರೂಪವನುನ ಕ್ಕರಿತ್ತ ಚಚ್ಚಥಸುತ್ತತ ಹಿೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತತ ರೆ: ‘Its nature is to be
not a part, nor yet a copy of the real world (as we commonoly understand that phrase) but to
be a real world by itself independent, complete, auronomous.’

[1] ಎುಂದರೆ ಅವರ ಅಭಪಾೌ ಯದಂತೆ ಕವಿಕೃತಿ ವಾಸತ ವವುಂದು ನ್ಮಿಮ ುಂದ
ಪರಿಗರ್ಣತ್ವಾಗಿ ಸತ್ಯ ವುಂಬ್ ವಿಶೇಷ್ಣದಿುಂದ ಕರೆಯಿಸಿಕೊಳುಾ ವ ಬಾಹಯ ಜಗತಿತ ನ್
ಒುಂದು ಭಾಗವೂ ಅಲ್ಿ , ಅದರ ಒುಂದು ಪೌ ತಿ ಅರ್ವಾ ನ್ಕಲೂ ಅಲ್ಿ ; ಏಕ್ುಂದರೆ ಅದು
ತ್ನ್ಗೆ ತ್ತನೆ ಒುಂದು ಲೀಕ; ಅನಾಯ ಶೌ ಯ ನ್ನರಪೇಕ್ಷವಾದದುಾ ’ ಸವ ಸಂಪೂಣಥವಾದುದು
ಸವ ತಂತ್ೌ ವಾದದುಾ .
ಸುಂದಯಥತ್ತ್ತ ವ ಸಮಾಲೀಚಕರಾದ ಇನ್ನನ ಬ್ಬ ಆುಂಗೆಿ ೀಯ ವಿದ್ದವ ುಂಸರು
ಎಸ್.ಅಲ್ಗಾಿ ುಂಡರ್ ಎುಂಬುವರು ಕಲಾಪೌ ಪಂಚೆ ಸವ ರೂಪವನುನ ಕ್ಕರಿತ್ತ ಹಿೀಗೆ
ಬ್ರೆಯುತ್ತತ ರೆ: (“We create an autonomous world, a blending of the physical with
ourselves, and therefore a new reality within the so-called real world[2] ಎುಂದರೆ
ಇವರ ಅಭಪಾೌ ಯದಂತೆ ಕಲಾಜಗತ್ತತ , ಕಲಾಸೃಷ್ಟಟ , ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ,
‘independent’ಅರ್ವಾ ಅನಾಯ ಧಾರದೂರವಾದದಾ ಲ್ಿ . ನಾವು (Ourselves) ಮತ್ತತ ಲೀಕ
(Physical) ಎರಡರ ಸಂರ್ೀಗದಿುಂದ ಅದು ಹುಟ್ಟಟ ತ್ತ ದೆ. ಸತ್ಯ ವುಂದು ನಾವು
ವಿಶೇಷ್ಟಸುವ ಬಾಹಯ ಜಗತಿತ ನ್ನಳಗೆ ಅದೊುಂದು ಹೊಸ ಸತ್ಯ ವಾಗುತ್ತ ದೆ; ಅರ್ವಾ ಹೊಸ
ಸತ್ಯ ದ ಒುಂದು ಲೀಕವಾಗುತ್ತ ದೆ.

ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮಶ್ನಥಯ ಮೂಲ್ತ್ತ್ತ ವ ಗಳನುನ ನ್ವಿೀನ್ ವೈಜಾಾ ನ್ನಕ ವಿಧಾನ್ದಿುಂದ

ಪರಿೀಕ್ತಷ ಸುವ ಮತ್ತತ ಪಾೌ ರ್ೀಗಿಕವಾಗಿ ಸಮಿೀಕ್ತಷ ಸುವ ಪೌ ಯತ್ನ ನ್ಡೆಸಿರುವ
ಮತತ ಬ್ಬ ವಿಮಶಥಕರು[3] ಬಾೌ ಡೆಿ ಯವರ ಮತ್ವನುನ ಚ್ಚಕ್ತತೆಿ ಗೆ ಗುರಿಮಾಡಿ ಅದನುನ
ಖಂಡಿಸಿದ್ದಾ ರೆ. “This doctrine insists upon a severance between poetry and what, in
oppsition, may be called life; a complete severance, allowing however, as Dr. Bradley goes
on to insist-an ‘underground’ connection. But this ‘underground’ connection is all
important. What ever there is in the poetic experience has come through it.
The world of poetry has in no sense any different reality from the rest of
the world and it has no special laws and no other-worldly peculiarities. It is
made up of experiences of exactly the same kinds as those that come to
us in other ways” ಕಾವಯ ಕ್ಕೆ ಜಿೀವನ್ಕ್ಕೆ ಭನ್ನ ತೆಯನುನ ಕಲ್ಲಪ ಸುವುದ್ದಗಲ್ಲ,
ಒುಂದಕೊೆ ುಂದನುನ ಎದುರುಮಾಡುವುದ್ದಗಲ್ಲ ಬ್ಹುಮಟ್ಟಟ ಗೆ ಲೀಕಾಯತ್ತ ವಾಗಿರುವ
ಈ ದೃಷ್ಟಟ ಗೆ ಸಕಾರಣವಾಗಿ ತೀರುವುದಿಲ್ಿ . ಲೀಕಾನುರ್ವಕ್ಕೆ ಕಾವಾಯ ನುರ್ವಕ್ಕೆ
ಅುಂತ್ಹ ಸವ ರೂಪವಯ ತ್ತಯ ಸವೇನ್ನ ಇಲ್ಿ . ಕಾವಾಯ ನುರ್ವದಲ್ಲಿ ಏನ್ನದಾ ರೂ ಅದೆಲ್ಿ
ಲೀಕಾನುರ್ವದಿುಂದಲೇ ಬಂದದುಾ . ಕಾವಯ ಪೌ ಪಂಚದ ಸತ್ಯ ತೆ ವಾಸತ ವಜಗತಿತ ನ್
ಸತ್ಯ ದಿುಂದ ಯಾವ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಯೂ ಪೌ ಭನ್ನ ವಾದುದಲ್ಿ . ಕಾವಯ ಜಗತಿತ ರ್ಗ
ವಿಶೇಷ್ವಾದ ಯಾವ ನ್ನಯಮಗಳೂ ಇಲ್ಿ . ನ್ನಯತಿಕೃತ್ವಾದ ನ್ನಯಮಗಳಲ್ಿ ದೆ ಅನ್ಯ
ಪೌ ಕಾರದ ನ್ನಯಮಗಳ್ಳವುವೂ ಅಲ್ಲಿ ಲ್ಿ . ಎಲ್ಿ ಕಾವಾಯ ನುರ್ವಗಳೂ
ಲೀಕಾನುರ್ವಗಳ ಜಾತಿರ್ಗ ಸೇರುತ್ತ ವ. ಸಮಲ್ಕ್ಷಣವಾಗಿರುತ್ತ ವ. ಆ ಅನುರ್ವಕ್ೆ
ರಸಾನುರ್ವಗಳ ಎುಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟ ಮಾತ್ೌ ಕ್ೆ ಅದರ ಸವ ರೂಪ ಬ್ದಲಾಯಿಸುವುದಿಲ್ಿ .
ಆದಾ ರಿುಂದ ರಸಾನುರ್ವಕ್ೆ ಅಲೌಕ್ತಕತೆಯನುನ ಆರೊೀಪಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಸವ ಲ್ಪ ವೂ
ಅರ್ಥವಿಲ್ಿ .
ಒುಂದು ದೃಷ್ಟಟ ಗೆ ಕಾವಯ ಲೀಕ ತ್ನ್ಗೆ ತ್ತನೆ ಸವ ತಂತ್ೌ ವಾದದುಾ ; ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ
ಲೀಕಭನ್ನ ವಾದದುಾ . ಮತತ ುಂದು ದೃಷ್ಟಟ ಅದಕ್ೆ ವಿರುದಧ ವಾಗಿ ನ್ನುಂತ್ತ
ಕಾವಯ ಲೀಕಕ್ಕೆ ಲೀಕಕ್ಕೆ ಯಾವ ಪೌ ಭನ್ನ ತೆಯೂ ಇಲ್ಿ ಎುಂದು ವಾದಿಸುತ್ತ ದೆ.
ಒುಂದು ದೃಷ್ಟಟ ಕಲ್ಯ ಅನುರ್ವವನುನ ಲೀಕದ ಅನುರ್ವಕ್ೆ ಭನ್ನ ವಾದ
ಸವ ರೂಪವುಳಾ ಅನುರ್ವವುಂದು ಸಾರಿ, ಅದಕ್ೆ ‘ರಸಾನುರ್ವ’ ಎುಂದು ಹೆಸರಿಡುತ್ತ ದೆ.[4]
ವಿರುದಧ ದೃಷ್ಟಟ ಆ ಎರಡು ಅನುರ್ವಗಳಿಗೂ ಯಾವ ಪೌ ಭದವೂ ಇಲ್ಿ ಎುಂದು
ವಾದಿಸಿ. ಕಾವಾಯ ನುರ್ವವೂ ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ ಲೌಕ್ತಕವೇ ಎುಂಬ್ ಸಿದ್ದಧ ುಂತ್ಕ್ೆ
ಬ್ರುತ್ತ ದೆ. ಇವರಡಕ್ಕೆ ನ್ಡುವಣ ದೃಷ್ಟಟ ಕಾವಯ ಲೀಕವೂ ಈ ಲೀಕಸತ್ಯ ದಿುಂದಲ್
ಹೊಮಿಮ ಈ ಲೀಕಸತ್ಯ ದ ಅುಂತ್ರದಲ್ಲಿ ಯ ಇರುವ ಒುಂದು ಅುಂಶಸತ್ಯ ಎನುನ ತ್ತ ದೆ.

ಈ ವಿಚಾರವಾಗಿ ಭಾರತಿೀಯ ಕಾವಯ ಮಿೀಮಾುಂಸೆಯೂ ಅನೇಕ ಶತ್ಮಾನ್ಗಳ

ಹಿುಂದೆಯೇ ತ್ನ್ನ ಮತ್ವನುನ ಸೂಚ್ಚಸಿದೆ. ಅದರ ಸೂತ್ೌ ಪಾೌ ಯವಾದ ರಿೀತಿ,
ಮಿೀಮಾುಂಸೆಯನ್ನನ ಛಂದೊೀಬ್ದಧ ವಾಗಿ ಕಾವಯ ಪಾೌ ಯವಾಗಿ ಮಂಡಿಸುವ ಪದಧ ತಿ,
ಭನ್ನ ಭನ್ನ ವಾಯ ಖಾಯ ನ್ಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಕೊಡುವಂತೆ ಫಲ್ವತ್ತತ ಗಿದೆ. ಕಾವಯ ಮತ್ತತ
ರಸಾನುರ್ವ ಇವುಗಳ ಲ್ಕ್ಷಣ ಮತ್ತತ ಸವ ರೂಪಗಳ ವಿಚಾರವಾದ ಬ್ರವರ್ಣಗೆಗಳನುನ
ಓದುವಾಗ ನಾವು ಸಂಧಿಸುವ ಈ ಪದಗುುಂಫನ್ಗಳನುನ ಗಮನ್ನಸಬ್ಹುದು:
‘ನ್ನಯತಿಕೃತ್ನ್ನಯಮರಹಿತ್’, ‘ಅನ್ನ್ಯ ಪರತಂತ್ೌ ’, ‘ಅಲೌಕ್ತಕ’, ‘ಲೀಕಾತಿಶಯ’,
‘ಲೀಕೊೀತ್ತ ರ’, ‘ಲೀಕಾತಿ ಕಾೌ ುಂತ್’, ಇತ್ತಯ ದಿ.

ಕಾವಯ ಕ್ಕೆ ಲೀಕಕ್ಕೆ , ಕಾವಾಯ ನುರ್ವ ಅರ್ವಾ ರಸಾನುರ್ವಕ್ಕೆ

ಲೀಕಾನುರ್ವಕ್ಕೆ ಇರುವ ಸಂಬಂಧದ ಲ್ಕ್ಷಣಗಳನುನ ಮತ್ತತ ಸವ ರೂಪವನುನ
ಅರಿಯಲ್ಕ ಈ ಮೇಲ್ಣ ಪದಗಳು ಸೂಚ್ಚಸುವ ತ್ತ್ತ ವ ದಿುಂದ ನ್ಮರ್ಗನಾದರೂ ಸಹಾಯ
ಒದಗುತ್ತ ದೆಯ? ಅದರಲ್ಲಿ ಯೂ ‘ಅನ್ನ್ಯ ಪರತಂತ್ೌ ’ ಎುಂಬ್ ಪದಗುುಂಫನ್ದ
ತ್ತ್ತ ವ ದಿೀಪಿತ ಯಿುಂದ ಈ ಸಮಸೆಯ ಹೇಗೆ ಪರಿಹರವಾಗುತ್ತ ದೆ ಎುಂಬುದನುನ
ಸಮಾಲೀಚ್ಚಸುವುದೆ ಈ ಲೇಖನ್ದ ಮುಖಯ ಲ್ಕ್ಷಯ .

‘ಅನ್ನ್ಯ ಪರತಂತ್ೌ ’ ಎುಂದರೇನು? ಕವಿಕೃತಿ ಹೇಗೆ ‘ಅನ್ನ್ಯ ಪರತಂತ್ೌ ’ವಾಗುತ್ತ ದೆ?

‘ಸವ ತಂತ್ೌ ’, ‘ಪರತಂತ್ೌ ’, ‘ಅನ್ಯ ಪರತಂತ್ೌ ’‘ಅನ್ನ್ಯ ಪರತಂತ್ೌ ’-ಈ ಪದಗಳ

ಅರ್ಥವೇನೆುಂಬುದನುನ ಪರಿಶ್ೀಲ್ಲಸಿ, ಅದರಲ್ಲಿ ಯಾವುದು ಕವಿಕೃತಿಯ ಸವ ರೂಪ
ಲ್ಕ್ಷಣಗಳನುನ ತಿಳಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಕೃತ್ಕೃತ್ಯ ವಾಗುತ್ತ ದೆ, ನ್ನೀಡೊೀಣ.

ಸವ ತಂತ್ೌ ಎುಂದರೆ ತ್ನ್ಗೆ ತ್ತನೆ ತಂತ್ೌ [5]ವಾದದುಾ . ತಂತ್ೌ ಎುಂದರೆ ಯಾವ

ವಿಧಾನ್ವನುನ ಅನುಸರಿಸಿದರೆ ಇಚೆಛ ಕ್ತೌ ಯಯಾಗುತ್ತ ದೆರ್ೀ ಆ ವಿಧಾನ್ ಅರ್ವಾ ಆ
ವಿಧಾನ್ದ ಜಾಾ ನ್ ಅರ್ವಾ ಆ ವಿಧಾನ್ದ ಶಕ್ತತಜಾಾ ನ್. ಸಾಧನೆಯ ಒುಂದು ಕೌ ಮ ಅರ್ವಾ
ಉಪಾಯ ಎುಂದೂ ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಸವ ತಂತ್ೌ ಎುಂದರೆ ಇಚಾಛ ಸಾಧನೆಯ ಆ ಕೌ ಮ
ಅರ್ವಾ ಉಪಾಯ ಅರ್ವಾ ವಿಧಾನ್ ಅನೆಯ ೀಚೆಛ ಯದ್ದಗಿ. ಅಜಾಾ ಸವ ರೂಪದ್ದಾ ಗಿ,
ಅನಾಯ ಶೌ ಯ ಸಾಪೇಕ್ಷರ್ಣೀಯವಾಗಿ, ಬ್ಲಾತ್ತೆ ರರೂಪದ್ದಾ ಗಿ, ಅವಶವಾಗಿ ತ್ತನು
ಮಾಡತ್ಕೆ ದಾ ಲ್ಿ ; ಸವ ವಶವಾಗಿ, ಸೆವ ೀಚಛ ವಾಗಿ, ಸವ ಸಂತೀಷ್ಕಾರಣ್ೀದೆಾ ೀಶ
ಪೌ ರ್ೀಜನ್ದ್ದಾ ಗಿ, ಅನಾಯ ಶೌ ಯ ನ್ನರಪೇಕ್ಷರ್ಣೀಯವಾಗಿ ತ್ನ್ಗೆ ತ್ತನೆ ಕೈಕೊಳುಾ ವ
ತಂತ್ೌ ವುಳಾ ದುಾ . ಈ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಕವಿಕೃತಿಯನುನ ಸವ ತಂತ್ೌ ಎುಂದು ವರ್ಣಥಸುವ
ಹಾಗಿಲ್ಿ . ಏಕ್ುಂದರೆ ಈ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಕವಿಯೇ ‘ಸವ ತಂತ್ೌ ’ನ್ಲ್ಿ . ಇನುನ ಅವನ್
ಕೃತಿಗೆಲ್ಲಿ ುಂದ ಬಂದಿೀತ್ತ ಈ ಸಾವ ತಂತ್ೌ ್‌ಯ ? ಅಲ್ಿ ದೆ ಕಲಾಕೃತಿ ಲೀಕವಸುತ
ಲೀಕಾನುರ್ವ ಲೀಕಭಾವ ಇತ್ತಯ ದಿಗಳನೆನ ಲ್ಿ ತ್ನ್ಗೆ ಬಂಡವಾಳವಾಗಿ
ಮೂಲಾಧಾರವಾಗಿ ಇಟ್ಟಟ ಕೊಳಾ ದೆ ಗತಿಯಿಲ್ಿ . ಅನೇಕ ಕವಿಕೃತಿಗಳು ನ್ನರಕ್ೆ ನ್ನರು
ಪಾಲೂ ಲೀಕಕ್ೆ ಋರ್ಣಗಳ್ಳಗಿರುತ್ತ ವ. ಎಲ್ಲಿ ರ್ೀ ಅತ್ಯ ಪೂವಥವಾಗಿ
ಯಾವನಾದರೊಬ್ಬ ಕವಿ ರ್ೀಗಿಯೂ ಆಗಿ ಅನ್ಯ ಲೀಕಾನುರ್ವಗಳನುನ
ಪಡೆದಿದಾ ರೂ ಅವನ್ ಮಾನುಷ್ವಾದ ಕಲ್ಪ ನೆ ಅವುಗಳನುನ ಗೌ ಹಿಸುವಾಗಲೇ ಅವುಗಳಿಗೆ
ಅನ್ನವಾಯಥವಾಗಿ ಲೀಕತ್ವ ವನುನ ಆರೊೀಪಿಸಿ, ಲೀಕಧಮಿಥಯಾಗಿ, ಪೌ ತಿಮಾ
ವಿಧಾನ್ದಿುಂದ ಅವುಗಳಿಗೆ ರೂಪಧಾರಣೆ ಮಾಡಿಸುವುದರಿುಂದ ‘ಕೃತಿ’ಯಾಗುವಾಗಲ್
ತ್ನ್ನ ‘ಸೌ ತಂತ್ೌ ತೆ’ಯನ್ನನ ಬಿಟ್ಟಟ ಕೊಡಲೇ ಬೇಕಾಗುತ್ತ ದೆ. ಆದಾ ರಿುಂದ ಯಾವ
ದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ ಪರಿಶ್ೀಲ್ಲಸಿದರೂ ಕವಿಕೃತಿ ಈ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ‘ಸವ ತಂತ್ೌ ’ಎುಂಬ್ ವಿಶೇಷ್ಣಕ್ೆ
ಅಹಥವಾಗಲಾರದು. ಬ್ಹುಶಃ ಈ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಸವೇಥಶವ ರನ್ನಬ್ಬ ನ್ನಗೆ ಹೊರತ್ತ
ಇನಾನ ರಿಗೂ ‘ಸವ ತಂತ್ೌ ’ ಎುಂಬ್ ಬಿರುದು ಸಲ್ಕಿ ವುದಿಲ್ಿ .

ಹಾಗಾದರೆ ‘ಕವಿಕೃತಿ’ಯನುನ ‘ಪರತಂತ್ೌ ’ ಎುಂಬ್ ವಿಶೇಷ್ದಿುಂದ ಕರೆಯಬ್ಹುದೆ? ಕ್ಲ್ವು

ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ಹಾಗೆ ಕರೆಯಬ್ಹುದ್ದಗಿ ತೀರಿದರೂ ಅದು ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ
‘ಪರತಂತ್ೌ ’ವಲ್ಿ . ಲೀಕಕ್ಕೆ ಲೀಕಾನುರ್ವಕ್ಕೆ ಲೀಕವಸುತ ವಿಗೂ ಅದು ಋರ್ಣ
ಎನುನ ವುದರಿುಂದ ಹಾಗೆ ಕರೆಯಬ್ಹುದ್ದದರೂ ಹೆಸರಿಗಾಗಿರ್ೀ ಹಣಕಾೆ ಗಿರ್ೀ
ರಾಜದ್ದಕ್ತಷ ಣಯ ಕಾೆ ಗಿರ್ೀ ಶ್ೌ ೀಮಂತ್ದಕ್ತಷ ಣೆಗಾಗಿರ್ೀ ಕವಿ ತ್ನ ಕೃತಿಯನುನ
ರಚ್ಚಸುತ್ತತ ನೆ ಎನುನ ವ ‘ಪರತಂತ್ೌ ’ತೆ ನ್ಮಗಿಲ್ಲಿ ಪೌ ಕೃತ್ವಲ್ಿ . ಆದರೆ ನ್ನಜವಾದ ಕವಿಯ
ಉತ್ತ ಮಕೃತಿ ಯರ ಬ್ಲಾತ್ತೆ ರದಿುಂದಲೂ ಹೊಮುಮ ವುದಿಲ್ಿ . ಯಾರ ಆಜೆಾ ಯಿುಂದಲೂ
ಅದು ಸಿದಧ ವಾಗುವುದಿಲ್ಿ . ಹಿುಂದೆ ಹೆಳಿದ ಕೇವಲ್ವಾದ ಸಾವ ತಂತ್ೌ ಯ್‌ ದ ಒುಂದು ಛಾಯ
ಇರುವಂತೆ ತೀರುತ್ತ ದೆ. ಅಷ್ಣಟ ೀ ಅಲ್ಿ , ಕವಿಕೃತಿ ಲೀಕಾನುಕೃತಿಯಾದರೂ ಲೀಕದ
ಪೌ ತಿಕೃತಿ ಆಗಿರುವುದಿಲ್ಿ . ಚರಿತೆೌ ಒುಂದು ರ್ಟ್ನೆಯನುನ ವರ್ಣಥಸುವುದಕ್ಕೆ ಅದೇ
ರ್ಟ್ನೆಯನುನ ಒುಂದು ಕಾವಯ ಚ್ಚತಿೌ ಸುವುದಕ್ಕೆ ಎಷ್ಟಟ ತ್ತರತ್ಮಯ ! ಚರಿತೆೌ ಎಷ್ಟಟ
ಪೌ ತಿಕೃತಿ ಆಗಿದಾ ರೆ ಅಷ್ಟಟ ಶ್ನೌ ೀಷ್ಿ , ಅಷ್ಟಟ ವೈಜಾಾ ನ್ನಕ. ಆದರೆ ಕಾವಯ ಕಾರ
ಇತಿಹಾಸಕಾರನ್ನುನ ಅನುಕರಿಸುವುದಿಲ್ಿ . ಸವ ಕಲ್ಲಪ ತ್ವಾದ ರ್ಟ್ನೆಗಳನ್ನನ
ಸನ್ನನ ವೇಶಗಳನ್ನನ ವಯ ಕ್ತತ ಗಳನ್ನನ ಕಡೆಗೆ ಸಿ ಳವಿಶೇಷ್ಗಳನ್ನನ ಚ್ಚತಿೌ ಸಿ ಕಥೆ ಕಟ್ಟಟ ತ್ತತ ನೆ.
ಈ ದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ ಕವಿ ಇತಿಹಾಸಕಾರನ್ಷ್ಟಟ ‘ಪರತಂತ್ೌ ’ನ್ಲ್ಿ . ಅಷ್ಣಟ ೀ ಅಲ್ಿ ,
ರಾಮಾಯಣ ಮಹಾಭಾರತ್ದಂತ್ಹ ಪೌ ಸಿದಧ ಕಾವಯ ವಿಷ್ಯಗಳನುನ ತೆಗೆದುಕೊುಂಡು
ಕವಿ ತ್ನ್ನ ಕಾವಯ ಗಳನುನ ಸೃಷ್ಟಟ ಸುವಾಗಲೂ ಅವನು ತ್ನ್ನ ದೆ ಆದ ವಯ ತ್ತಯ ಸಗಳನುನ
ಮಾಡಿಕೊುಂಡು ಮೂಲ್ಕ್ತೆ ುಂತ್ಲೂ ಉತ್ತ ಮತ್ರ ಕೃತಿಗಳನುನ ನ್ನಮಿಥಸಿದ
ನ್ನದಶಥನ್ಗಳು ಬೇಕಾದಷ್ಟಟ ವ. ಆದಾ ರಿುಂದ ಕವಿಕೃತಿ ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ ‘ಪರತಂತ್ೌ ’ವೂ
ಅಲ್ಿ ; ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ ‘ಸವ ತಂತ್ೌ ’ವೂ ಅಲ್ಿ .

ಹಾಗಾದರೆ ಅದನುನ ‘ಅನ್ಯ ಪರ ತಂತ್ೌ ’ ಎುಂದು ಕರೆಯಬ್ಹುದೆ? ‘ಅನ್ಯ ಪರ ತಂತ್ೌ ’

ಎುಂದರೆ ಯಾವ ಕಾವಯ ದ ತಂತ್ೌ ವು ಇನ್ನನ ಬ್ಬ ರ ಪರವಾಗಿ ಮಾತ್ೌ ಎುಂದರೆ ಇನ್ನನ ಬ್ಬ ರು
ಇಟ್ಟಟ ಹೆಜೆಜ ಯಲ್ಲಿ , ಹಾಕ್ತಕೊಟ್ಟ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ , ಗುರುತ್ತ ಮಾಡಿದ ಗೆರೆಯಲ್ಲಿ
ಒುಂದಿನ್ನತೂ ಅತ್ತ ಇತ್ತ ಅಲ್ಕಗದೆ ಚಲ್ಲಸುವುದು ಎುಂದರ್ಥ. ಇಲ್ಲಿ ನ್ನಬ್ಥುಂಧವನುನ
ಒಪಿಪ ಕೊಳುಾ ವ ಮುನ್ನ ಯಾವ ಬ್ಲಾತ್ತೆ ರವೂ ಇರುವುದಿಲ್ಿ . ಅುಂತ್ಹ ಒಪಿಪ ಗೆ
ಕೊಡುವುದಕ್ಕೆ ಬಿಡುವುದಕ್ಕೆ ವಯ ಕ್ತತ ಸವ ತಂತ್ೌ ನೆ. ಆದರೆ ಒಪಿಪ ಗೆ ಕೊಟ್ಟ ಮೇಲ್ ಆ
ನ್ನಬ್ಥುಂಧದಂತೆ ನ್ಡೆಯುವುದು ಅವಶಯ ಕತ್ಥವಯ ವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಸೇನೆಗೆ ಸೇರಿದ ಸೈನ್ನಕನ್
ಕವಾತಿನಂತೆ. ಕಾವಯ ಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ಹುಭಾಗಕ್ೆ ಈ ‘ಅನ್ಯ ಪರತಂತ್ೌ ’ ಲ್ಕ್ಷಣ ಅನ್ವ ಯಿಸುತ್ತ ದೆ,
ನ್ನಜ. ಆದರೂ ನಾವು ಉತ್ತ ಮ ಕೃತಿಯ ಉತ್ತ ಮತೆಯನುನ ಗುರುತಿಸುವುದು ಕಾವಯ ದ
‘ಅನ್ಯ ಪರ ತಂತ್ೌ ’ವಾದ ಭಾಗದಿುಂದಲ್ಿ . ಪೌ ತಿಕೃತಿಯ ಕಾವಯ ಗಳು ಬ್ಹುಮಟ್ಟಟ ಗೆ
‘ಅನ್ಯ ಪರ ತಂತ್ೌ ’ವಾಗಿದಾ ರೂ ಪೌ ತಿಭಾಶ್ಯಲ್ಲಯಾದ ಯಾವ ಕವಿಯ ಸವ ತಂತ್ೌ
ಕೃತಿಗಳನಾನ ಗಲ್ಲ ಪೌ ತಿಮಾವಿಧಾನ್ದ ಮಹಾಕಾವಯ ಗಳ್ಳನ್ನ ಗಲ್ಲ ಹಾಗೆ
ಕರೆಯಲಾಗುವುದಿಲ್ಿ . ಒುಂದು ಕಾವಯ ದ ಭಾಷಾುಂತ್ರವನಾನ ಗಲ್ಲ ಅರ್ವಾ ಅದರ
ಸಂಪೂಣಥವಾದ ಅನುಕರಣೆಯನಾನ ಗಲ್ಲ ‘ಅನ್ಯ ಪರ ತಂತ್ೌ ’ಕ್ೆ ಮಿೀರಬ್ಹುದು. ಆದ
ಕಾರಣ ಕವಿಕೃತಿಯನುನ ‘ಅನ್ಯ ಪರ ತಂತ್ೌ ’ವಲ್ಿ ದುದು ಎುಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾ ರೆ. ಅದು
ಕೇವಲ್ ‘ಸವ ತಂತ್ೌ ’ವೂ ಅಲ್ಿ , ಕೇವಲ್ ‘ಪರತಂತ್ೌ ’ವೂ ಅಲ್ಿ ; ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ
‘ಅನ್ಯ ಪರತಂತ್ೌ ’ವೂ ಅಲ್ಿ , ಅದು ‘ಅನ್ನ್ಯ ಪರ ತಂತ್ೌ ’.

‘ಅನ್ನ್ಯ ಪರ ತಂತ್ೌ ’ ಎುಂದರೆ ‘ತ್ನ್ನ ತ್ನ್’ದ ತಂತ್ೌ ವುಳಾ ದುಾ ಅರ್ವಾ

ಆತ್ಮ ತಂತ್ೌ ವಾದದುಾ . ಆ ‘ತ್ನ್ನ ತ್ನ್’ದಲ್ಲಿ ಅಸವ ತಂತ್ೌ ತೆ ಇರಬ್ಹುದು; ಅುಂದರೆ,
ಅನ್ಯ ಮೂಲ್ಗಳಿುಂದ ಆಹಾರ ಪಡೆದು, ಅನಾಯ ಧಾರಗಳಿುಂದ ಪುಷ್ಟಟ ಹೊುಂದಿ,
ನ್ರರೂಪದ ಲೀಕರೂಪದ ಕೃತಿರೂಪದ ಅನೇಕ ಗುರುಗಳಿುಂದ ದಿೀಕ್ಷ ವತ್ತತ
ಎನ್ನತೆನ್ನತ ಕೃಪೆಗೆ ಋರ್ಣಯಾಗಿ ಆ ‘ತ್ನ್ನ ತ್ನ್’ ಸಿದಧ ವಾಗಿರಬ್ಹುದು. ಆದರೆ ಕೃತಿಯ
ತಂತ್ೌ ಕವಿಯ ಆ ‘ತ್ನ್ನ ತ್ನ್’ಕ್ೆ ಮಾತ್ೌ ಒಳಪಟ್ಟ ದು; ‘ಸವ ಪರ ತಂತ್ೌ ’ವಾದದುಾ . ವಿಷ್ಯ,
ಕಥೆ, ವಸುತ , ಭಾವ ಇವು ಪೌ ಕೃತಿ ಲೀಕದಿುಂದಲ ಇತ್ರ ಕೃತಿಲೀಕಗಳಿುಂದಲ
ಬಂದಿರಬ್ಹುದು. ಆದರೆ ಅವಲ್ಿ ವೂ ಕವಿಯ ‘ತ್ನ್ನ ತ್ನ್ದ’ದ ಶಕ್ತತ ರಸಗಳಲ್ಲಿ
ಜಿೀಣಥವಾಗಿ, ಅವನ್ ಹೃದಯ ಸಂವೇದನ್ದಿುಂದ ಆದೌ ಥವಾಗಿ, ಅವನ್
ರಸಾನುರ್ವದಿುಂದ ಪರವತಿಥತ್ವಾಗಿ, ನ್ವೊೀನ್ವವಾಗಿ, ಆ ಹೊಸತ್ನ್ಕ್ೆ ತ್ಕೆ ುಂತೆ,
ಅದರ ಶಕ್ತತ ಸುಂದಯಥ ರಸ ಸತ್ಯ ಇವುಗಳ ಅಭವಯ ಕ್ತತ ಗೆ ಸಮರ್ಥವೂ ಸಮಪಥಕವೂ
ಆದ ಮುಖಪಾತ್ೌ ಗಳ್ಳಗಿ, ನ್ನತ್ನ್ವೂ ವಿವಿಧವೂ ಆಗಿರುವ ಅುಂಗ ಉಪಾುಂಗ
ಅವಯವಗಳನುನ ಮೊಳೆಯಿಸಿ, ಬ್ಳೆಯಸಿ, ಅರಳಿಸಿ, ಹೊಸ ರೂಪಧಾರಣೆಮಾಡಿ
ಹೊಸ ಜನ್ಮ ವತ್ತ ಬೇಕಾಗುತ್ತ ದೆ[6] ಕವಿಯ ನ್ವಿೀನ್ ‘ದಶಥನ್’ ಪೌ ಕಾಶನ್ಕಾೆ ಗಿಯ
ಹೊಮುಮ ವ ನ್ವೊೀನ್ವ ಪೌ ತಿಮೆಯಾಗಬೇಕಾಗುತ್ತ ದೆ. ಉತ್ತ ಮಕವಿಯ ಯಾವ
ಕೃತಿಯನುನ ತೆಗೆದುಕೊುಂಡರೂ ಅದು ‘ಅನ್ನ್ಯ ಪರ-ತಂತ್ೌ ತೆ’ಗೆ ನ್ನದಶಥನ್ವಾಗುತ್ತ ದೆ.[7]

ಕವಿಕೃತಿ ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ ಲೀಕಭನ್ನ ವಾದುದೂ ಅಲ್ಿ ; ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ

ಲೀಕಾಶೌ ಯವಾದುದೂ ಅಲ್ಿ ; ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ ಲೀಕಾನುಕೃತಿಯೂ ಅಲ್ಿ .
ಅದೊುಂದು ಅನ್ನ್ಯ ಪರ-ತಂತ್ೌ ವಾದ ಪೌ ತಿಮಾ.[8]

ಈ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ೌ ಕವಿಕೃತಿಯನ್ನನ ಅದರಿುಂದೊದಗುವ ರಸಾನುರ್ವವನ್ನನ

‘ಅಲೌಕ್ತಕ’ ಎುಂಬ್ ವಿಶ್ಯಲಾರ್ಥದ ವಿಶೇಷ್ಣದಿುಂದ ವರ್ಣಥಸಬ್ಹುದು; ಲೀಕಕ್ೆ
ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ ಭನ್ನ ವಾದುದು ಎುಂಬ್ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಿ . ಬ್ಹುಶಃ ‘ಲೀಕಾತಿಶಯ’,
‘ಲೀಕೊೀತ್ತ ರ’, ‘ಲೀಕಾತಿಕಾೌ ುಂತ್’ ಎುಂಬ್ ಪದಗಳಿುಂದ ಈ ವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ನ್ಮಗೆ
ಹೆಚುಿ ಬೆಳಕ್ಕ ದೊರೆಯಬ್ಹುದೆುಂದು ತೀರುತ್ತ ದೆ.[9]
 ***

[1] “Oxford Lectures on Poetry” ಎುಂಬ್ ಗೌ ುಂರ್ದ’ ‘Poetry for Poetry’s Sake’ಎುಂಬ್
ಪೌ ಬಂಧದಲ್ಲಿ .
[2] “Beauty and Other forms of Value” ಎುಂಬ್ ಗೌ ುಂರ್ದಲ್ಲಿ .
[3] I.A.Richards-‘Principles of Literary Criticism’
[4] To appreciate a work of art we need bring with us nothing from life,
no knowledge of its ideas and affairs, no familiarity with its emotions.”
ಕ್ಿ ೈವ ಬೆಲ್ (Clive Bell) ವಿಮಶಥಕರ ಈ ವಾದದಲ್ಲಿ ರುವ ಅತಿರೇಕ ಆ ದೃಷ್ಟಟ ಯ
ಒುಂದು ತ್ತತ್ತ ತ್ತದಿ ಎುಂದು ಹೇಳಬ್ಹುದು.
[5] ‘ವಿಭ್ರತಿ ಪೂಜೆ’ ಎುಂಬ್ ಗೌ ುಂರ್ದಲ್ಲಿ ‘ನ್ವಭಾರತ್ಕ್ೆ ವಿವೇಕಾನಂದರ ಸಂದೇಶ’
ಎುಂಬ್ ಪೌ ಬಂಧವನುನ ನ್ನೀಡಿ.
[6] “The poet who borrows his ‘idea’ borrows only a subject, the whole
work of expressing the impressions it has stirred in him remains to be
done. A bad poet may confine himself to a description of the material
detail of a picture, a good one may do what Keats did with the Greecian
Urn.”-A.E.Powell.
[7] ಈ ಅನ್ನ್ಯ ಪರತಂತ್ೌ ತೆಗೂ ಒುಂದು ಮಿತಿ ಇದೆ ಎುಂಬುದನುನ ಉತ್ತ ಮ ಕವಿ
ನ್ನಲ್ಥಕ್ತಷ ಸುವುದಿಲ್ಿ . ಅನ್ನ್ಯ ಪರತಂತ್ೌ ತೆ ಔಚ್ಚತ್ಯ ಕ್ೆ ಒಳಗಾಗದಿದಾ ರೆ
‘ವಿಕಲ್ಪ ನೆಯಾಗುತ್ತ ದೆ. ‘ಕಲ್ಪ ನೆ’ಗೆ ಇರುವ ಸಾವ ತಂತ್ೌ ್‌ಯ ‘ಉಚ್ಚತ್’ವನುನ ಮಿೀರಿದರೆ
ರಸಭಂಗಕ್ೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತ ದೆ; ‘ಅನುಚ್ಚತ್’ಕ್ೆ ಕಾಲ್ಲಟ್ಟ ರೆ ವಿಕಲ್ಪ ನಾಸೃಷ್ಟಟ ಗೂ
ರಸಾಭಾಸಕ್ಕೆ ಎಡೆಗೊಡುತ್ತ ದೆ. ಉದ್ದಹರಣೆಗಾಗಿ ಕನ್ನ ಡದ ಒಬ್ಬ ಕಾದಂಬ್ರಿಕಾರನ್
ಕಲ್ಪ ನೆ ತ್ನ್ನ ಕಥಾನಾಯಕನ್ನುನ ಚಾಮುುಂಡಿಬೆಟ್ಟ ದ ಬುಡದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವಂತೆ
ವರ್ಣಥತ್ವಾದ ಗಂಗಾ ನ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಮಿೀಯಿಸಿ. ಅದರ ನೆತಿತ ಯ ಮೇಲ್ಲರುವಂತೆ
ವರ್ಣಥತ್ವಾದ ಮಂರ್ಜಗಡೆಾ ಯಿುಂದ ಉತ್ಪ ನ್ನ ವಾದ ಶ್ೀತ್ಲ್ ಜಲ್ಪಾನ್ದಿುಂದ ಅವನ್
ಬಾಯಾರಿಕ್ಯನುನ ತ್ರ್ಣಸಿತೆುಂದು ಇಟ್ಟಟ ಕೊುಂಡರೆ ಎುಂತ್ಹ ‘ವಿಕಲ್ಪ ನೆ’ಗೂ
‘ಅಭಾಸ’ಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದಿೀತ್ತ? ಆದಾ ರಿುಂದಲ್ ‘ಪೌ ತಿಕೃತಿಯ’ಸಾಹಿತ್ಯ
ಬಾಹಯ ಲೀಕಸತ್ಯ ಕ್ೆ ಕಟ್ಟಟ ಬಿೀಳುವ ಪಾರತಂತ್ೌ ಯ್‌ ವನುನ ತ್ನ್ನ ಕ್ಷ ೀಮಕಾೆ ಗಿಯ
ಒಪಿಪ ಕೊಳುಾ ತ್ತ ದೆ.
ಹಿೀಗೆ ಪೌ ತ್ಯ ಕ್ಷಸಿದಧ ವಾದ ಭೌಗೊೀಲ್ಲಕದಂತ್ಹ ಸತ್ಯ ಕ್ೆ ಭಂಗತ್ರುವುದು ಎಷ್ಟಟ
ಅನುಚ್ಚತ್ವೊೀ ಅಷ್ಣಟ ೀ ಅರ್ವಾ ಅದಕ್ತೆ ುಂತ್ಲೂ ಹೆಚುಿ ಅನುಚ್ಚತ್ವಾಗುತ್ತ ದೆ ಒುಂದು
ದೇಶ ಅರ್ವಾ ಜನ್ಕ್ಕಟ್ದ ಸಮಷ್ಟಟ ಮನ್ನೀಭ್ರಮಿಕ್ಯಲ್ಲಿ ಬಾಹಯ ಜಗತಿತ ನ್
ಭೌಗೊೀಲ್ಲಕ ಸತ್ಯ ಕ್ತೆ ುಂತ್ಲೂ ಸುಸಿಿ ರವಾಗಿ ಸುಪೌ ತಿಷ್ಟಿ ತ್ವಾಗಿ ಶ್ಯಶವ ತ್ರೂಪವಗಿ,
ಐತಿಹಾಸಿಕ ರ್ಟ್ನೆ ವಯ ಕ್ತತ ಚಾರಿತ್ೌ ಗಳಿಗಿುಂತ್ಲೂ ಸುವಯ ಕತ ವೂ ಸುಸಪ ಷ್ಟ ವೂ
ಸುಪರಿಚ್ಚತ್ವೂ ಅನುಲಂರ್ನ್ನೀಯವೂ ಆಗಿ ಸಂಸಾಿ ಪಿತ್ವಾಗಿರುವ
ಪೌ ತಿಮಾರೂಪವಾದ ಸತ್ಯ ಗಳಿಗೆ ಭಂಗವೊದಗಿದ್ದಗ, ವಿಕಾರವುುಂಟಾದ್ದಗ ಅರ್ವಾ
ಕಾವಯ ಸತೆತ ಯಲ್ಲಿ ಋತ್ಪಲ್ಿ ಟ್ ಸಂರ್ವಿಸಿದ್ದಗ.
‘ಅಶವ ತ್ತಿ ಮನ್’ ನಾಟ್ಕ ಹೊರಬಿದ್ದಾ ಗ ಜನ್ಮನ್ಸುಿ ಕನ್ಲ್ಲ ಆಲೀಡಿತ್ವಾದದುಾ
ನ್ನಜವಾಗಿಯೂ ಋತ್ಪಲ್ಿ ಟ್ದ ಕಾರಣಕಾೆ ಗಿಯ ಹೊರತ್ತ ಚ್ಚರಂಜಿೀವಿ
ಸತ್ತ ನೆುಂಬುಷ್ಟ ಕ್ೆ ೀ ಅಲ್ಿ . ನ್ಮಮ ಪ್ರರಾರ್ಣಕ ಮಹಾವಯ ಕ್ತತ ಗಳ್ಳರೂ ‘ಆತ್ಮ ಹತೆಯ ’ಯ
ಅಗೌರವಕ್ೆ ಕೈಯಿಟ್ಟ ವರಲ್ಿ . ಇುಂತ್ಹ ಒುಂದು ಸಂಸೆ ೃತಿಯ ಮನ್ನೀಧಮಥಕ್ೆ ೀ
ಅಸಂರ್ವನ್ನೀಯವಾದ, ಅಸಾಧಯ ವಾದ, ಅಸಾವ ಭಾವಿಕವಾದ, ವಿಕೃತ್ವಾದ ಕಾಯಥವು
ದೊೌ ೀಣಾಚಾಯಥರ ಪುತ್ೌ ನ್ನ ರುದ್ದೌ ವತ್ತರಿಯೂ ಜಾಾ ನ್ನಯೂ, ಸಾಲ್ದಾ ಕ್ೆ ಬೇರೆ
ಚ್ಚರಂಜಿೀವಿಯೂ ಆಗಿರುವ ಅಶವ ತ್ತಿ ಮನ್ನುಂದ ನ್ಡೆಯಿತೆುಂದು ಚ್ಚತಿೌ ಸುವುದು
ಚಾಮುುಂಡಿಬೆಟ್ಟ ದ ಬುಡದಲ್ಲಿ ಗಂಗೆಯನುನ ಹರಿಸುವುದಕ್ತೆ ುಂತ್ಲೂ ವಿಕೃತ್ವಾದದುಾ .
ಏಕ್ುಂದರೆ ಅದು ಸಮಷ್ಟಟ ಮನ್ನೀಧಮಥದ ಒುಂದು ಶ್ಯಶವ ತ್ ನ್ನಯತಿನಾಯ ಯಕ್ೆ ೀ
ವಿರುದಧ ವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಈ ವಿರೊೀಧವು ಅತಿ ‘ಊಧವ ಥಗಾಮಿ’ಯಾಗುವ ಅನ್ನ್ವ ಯದಿುಂದ
ಒದಗುವುದಕ್ತೆ ುಂತ್ಲೂ ಹೆಚಾಿ ಗಿ ಅತಿ ‘ಅಧೀಗಾಮಿ’ಯಾಗುವ ಅನ್ನ್ವ ಯದಿುಂದ
ಉಲ್ಬ ರ್ಣಸುತ್ತ ದೆ.

ಈ ಅನ್ನ್ವ ಯ ದೊೀಷ್ದಿುಂದ ಉುಂಟಾಗುವ ರಸಾಭಾಸದ ವಿಚಾರವಾಗಿ ಬಾೌ ಡೆಿ ಹಿೀಗೆ

ಬ್ರೆದಿದ್ದಾ ರೆ: “If an artist alters a reality (e.g. awell-known scene or historical
character) so much that his product clashes violently with our familiar
ideas, he may be making a mistake; not because his product is untrue to
the reality (this by itself is perfectly irrelevant), but because the ‘untruth’
may make it difficult or impossible for others to appropriate his product,
or because this product may be aesthetically inferior to the reality even as
it exists in the general
imagination.” ವಾಲ್ಲಮ ೀಕ್ತ ರಾಮಾಯಣದ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಯೇ ಬೆಳೆದ ಮನ್ನೀಧಮಥಕ್ೆ
ಪಂಪರಮಾಯಣದ ಜೈನ್ಕಥೆಯನ್ನನ ೀದಿದ್ದಗ ಆಗುವ ಆಘಾತ್ದ ಪರಣಾಮವನುನ
ಇಲ್ಲಿ ಗಮನ್ನಸಬ್ಹುದು.

[8] ‘ತ್ಪೊೀನಂದನ್’ ಗೌ ುಂರ್ದ ೧ಪೌ ತಿಮಾ ಮತ್ತತ ಪೌ ತಿಕೃತಿ’ಎುಂಬ್ ಪೌ ಬಂಧವನುನ

ನ್ನೀಡಿ.
[9] ‘ರಸೀ ವೈ ಸಃ’ ಗೌ ುಂರ್ದ ‘ಕವಿನ್ನಮಿಥತಿಯಲ್ಲಿ ಇಯತಿಕೃತಿಯಮರಾಹಿತ್ಯ ’
ಮತ್ತತ ‘ರಸಾನುರ್ವದ ಅಲೌಕ್ತಕತೆ’ ಎುಂಬ್ ಪೌ ಬಂಧಗಳಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತ ದೆ.

ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಶ್ೌ ೀಮುಡಿ : ಭಾಷ್ಣ:

ಲೀಕೊೀಪರ್ೀಗಿ ಮತ್ತತ
ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗಿ
ಅರ್ಥಾಃ ಸಹೃದಯ ಶ್ಯಿ ರ್ಯ ಾಃ ಕಾವಾಯ ತ್ತಮ ರ್ೀ ವಯ ವಸಿಿ ತಃ
ವಾಚಯ ಪೌ ತಿೀಯಮಾನಾಖ್ಯಯ ತ್ಸಯ ಭದ್ದವೂಭೌ ಸಮ ೃತೌ
– ಧವ ನಾಯ ಲೀಕ
A statement may be used for the sake of the reference, true or false,
which it causes. This is the scientific use of language. But it may also be
used for the sake of the effects in emotion and attitude produced by the
reference it occasions. This is the emotive use of language.
– I.A. Richards

ಭಾಷ್ಣಯ ಬೇರೆ ಬೇರೆಯ ಉಪರ್ೀಗಗಳೂ ಪೌ ರ್ೀಜನ್ಗಳೂ ಗುರುತಿಸದೆ ಲ್ಕ್ತೆ ಸದೆ

ಕಾವಯ ಅರ್ವಾ ಶ್ಯಸತ ರದ ಬ್ರವರ್ಣಗೆಗಳನುನ ಓದತಡಗಿದರೆ ಸವ ಲ್ಪ ದೂರ
ಮುುಂದುವರಿಯುವುದರೊಳಗಾಗಿ ನಾವು ಭಾವದ ಅರ್ವಾ ಬುದಿಧ ಯ ತಡಕ್ಕಗಳಿಗೆ
ಅನ್ನವಾಯಥವಾಗಿ ಒಳಗಾಗಬೇಕಾಗುತ್ತ ದೆ. ಶ್ಯಸತ ರಕ್ಷ ೀತ್ೌ ದಲ್ಲಿ ಪದ, ಪದಪುುಂಜ ಮತ್ತತ
ವಾಕಯ ಗಳಿಗಿರುವ ವಾಯ ಪಾರ ವಾಯ ಪಿತ ಗಳನುನ ಕಾವಯ ಕ್ಷ ೀತ್ೌ ಕ್ಕೆ ವಿಸತ ರಿಸಿ, ಒುಂದನುನ
ಮತತ ುಂದರಿುಂದ ಅಳೆದು ತೂಗಿ, ಒುಂದರ ಉದೆಾ ೀಶವನುನ ಮತತ ುಂದರಲ್ಲಿ
ಕಾಣಬ್ಯಸಿ, ಆ ಎರಡರ ನ್ನಜವಾದ ಪೌ ರ್ೀಜನ್ದಿುಂದಲೂ ವಂಚ್ಚತ್ರಾಗುತೆತ ೀವ.

ಒುಂದು ಉದ್ದಹರಣೆ. ಕ್ಕಮಾರವಾಯ ಸ ಭಾರತ್ದ ಕಣಥಪವಥದ ಮೊದಲ್ನೆಯ

ಸಂಧಿಯ ಪಾೌ ರಂರ್ದಲ್ಲಿ ಕ್ಕರುಕ್ಷ ೀತ್ೌ ದ ಕೌರವರಣದ ಸವಥಸೇನಾನ್ನಯಾಗಿದಾ
ಆಚಾಯಥ ದೊೌ ೀಣನು ಮಡಿದ ರುದೌ ವಾತೆಥಯನುನ ಸಂಜಯ ದೃತ್ರಾಷ್ಟ ರನ್ನಗೆ
ತಿಳಿಸುತ್ತತ ನೆ. ಅಲ್ಲಿ ಕವಿವಕೊೌ ೀಕ್ತತ ಹಿೀಗಿದೆ:

ಕೊೀಲ್ಗುರುವಿನ್ ಮರಣವಾತ್ತಥಕಾಲ್ಸಪಥನ್ ತಂದು ಸಂಜಯ

ಹೇಳಿಗೆಯನ್ನೀಡ್ಡಡಿದನು ದೃತ್ರಾಷ್ಟ ರನ್ನದಿರನ್ಲ್ಲ.

ರ್ಯಂಕರವಾದ ಆ ಸುದಿಾ ಯನುನ ಕೇಳಿ ಆಸಾಿ ನ್ದವರಿಗೂ ದೃತ್ರಾಷ್ಟ ರನ್ನಗೂ

ಇತ್ರರಿಗೂ ಏನಾಯಿತೆುಂಬುದನುನ ಕವಿವಾರ್ಣ ಹಿೀಗೆ ವರ್ಣಥಸುತ್ತ ದೆ:

ಬೆದಱೆತ್ತ ಆಸಾಿ ನ್. ಧಿಗಿಲ್ುಂದುದು ಧರಾಧಿಶವ ರನ್ ತಂದೆಯ

ಹೃದಯದಲ್ಲ. ಹುರಳೇನು ಬ್ಳಿಕ್ಕಳಿದವರ ಮೊೀಱಿಗಳ?
ಕದಡಿತಂತಃಕರಣ. ಅರಸನ್ ಕದವು ಕೈಯಲ್ಲ ಕ್ತೀಲ್ಲಸಿತ್ತ. ಹೇ
ಳಿದನು ಸಂಜಯ ಮತೆತ ಮೇಲ್ಣ ರಣದ ವಾತೆಥಯನು.

ಗುಡಿಯ ಕಟ್ಟಟ ಸು ಜಿೀಯ. ಬ್ಱತ್ತದು ಕಡಲ್ಕ, ಮುಱೆದುದು ಮೇರು; ತಿರುಗಿತ್ತ

ಪೊಡವಿ; ಬಿದುಾ ದು ಭಾನುಮಂಡಲ್ವಹಹ ವಿತ್ಳದಲ್ಲ!
ಮಡಿದುದೈ ನ್ನನ್ನ ನೆ. ನ್ನನುನ ಗಿ ಡದ ರ್ಟ್ ಬಿೀಳೆ ುಂಡನೈ; ಕಡಿ
ವಡೆದನೈ! ಜಲ್ಲ ಕಣಥಬಸಗೆಯ ಮಾಡಹೇಳೆುಂದ.

ಲೀಕವಾಯ ಪಾರದ ರಿೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆ ವಾತೆಥಯನುನ ತಿಳಿಸುವುದ್ದಗಿದಾ ರೆ ಸಂಜಯ

ದೃತ್ರಾಷ್ಟ ರನ್ ಮುುಂದೆ ಕೈಮುಗಿದು ನ್ನುಂತ್ತ‘ಸಾವ ಮಿ, ದೊೌ ೀಣಾಚಾಯಥರು
ತಿೀರಿಕೊುಂಡರು’ ಎುಂದಿದಾ ರೆ ಸಾಕ್ತತ್ತತ . ನ್ಡೆದ ವಿಷ್ಯ ಏನು ಎುಂಬುದು
ದೃತ್ರಾಷ್ಟ ರನ್ನಗೆ ಗೊತ್ತತ ಗುತಿತ ತ್ತತ . ಆದರೆ ಕ್ಕಮಾರವಾಯ ಸನ್ ಸಂಜಯ ಮಾಡಿದೆಾ ೀನು?
ನಾಯ ಯವಾಗಿ ‘ಹೇಳಿದೆಾ ೀನು?’ ಎುಂದು ಪೌ ಶ್ನನ ಹಾಕಬೇಕ್ತತ್ತತ . ಅದರೆ ಕ್ಕಮಾರವಾಯ ಸನ್
ಸಂಜಯ ಏನ್ನ್ನನ ಹೇಳಿದಂತೆ ವರ್ಣಥತ್ವಾಗಿಲ್ಿ . ಇನೆನ ೀನ್ನ್ನನ ಮಾಡಿದಂತೆ
ವರ್ಣಥತ್ವಾಗಿದೆ: ‘ಮರಣವಾತ್ತಥ ಕಾಲ್ಸಪಥ’ವನುನ ತಂದು ಅದನುನ ಇಟ್ಟಟ ದಾ
ಬುಟ್ಟಟ ಯ ಬಾಯಿ ತೆರೆದು ಬಿೀಳುವಂತೆ ಧೃತ್ರಾಷ್ಟ ರನ್ ಮುುಂದೆ ಬಿೀಸಾಡಿಬಿಟ್ಟ ನು.
ಭಾಷ್ಣಗೆ ನ್ನಷ್ೆ ೃಷ್ಟ ವಾದ ಶ್ಯಸತ ರ ವಾಯ ಪಾರವನುನ ಆರೊೀಪಿಸುವ
ಲೀಕಸಂವಾದ್ದಪೇಕ್ತಷ ಯಾದ ಬುದಿಧ ‘ಇಲ್ಲಿ ಸಪಥ ಎಲ್ಲಿ ುಂದ ಬಂತ್ತ? ಬುಟ್ಟಟ ಏನು?
ಹಾವನುನ ತಂದು ದೊರೆಯ ಎದುರಿಗೆ ಎಸೆದಿದೆಾ ೀಕ್? ಸಂಜಯನ್ನರ್ಗನು ಹುಚುಿ ?
ಅರ್ವಾ ಕವಿಗೊ!’ ಎುಂದು ಅುಂತ್ಹ ಅಪೌ ಸಂಗ ಅಧಿಕಪೌ ಸಂಗ ಮಿಥಾಯ ಪೌ ಸಂಗಗಳನುನ
ತಿರಸೆ ರಿಸುತ್ತ ದೆ.

ಆದರೆ ಮುುಂದಿನ್ ಪದಯ ದಲ್ಲಿ ಆ ಸುದಿಾ ಯಾರಯಾರ ಮೇಲ್ ಏನೇನು ಪರಿಣಾಮ

ಉುಂಟ್ಟಮಾಡಿತ್ತ ಎುಂದು ಹೇಳುವಾಗ ಅಲ್ಲಿ ಕವಿವಣಥನೆಯಲ್ಲಿ
ಲೀಕಸಂವಾದವಿರುವುದರಿುಂದ ಸತ್ಯ ವುಂದು ಒಪುಪ ತೆತ ೀವ. ಆಸಾಿ ನ್ ಬೆದರಿತ್ತ,
ಧೃತ್ರಾಷ್ಟ ರನ್ ಎದೆ ದಿಗಿಲ್ುಂದಿತ್ತ, ಇತ್ತಯ ದಿಯಾಗಿ, ಬ್ಹುಶಃ ಇಲ್ಲಿ ಯೂ ಆ
ಲೀಕನ್ನಷ್ಣಿ ಯ ನ್ನಷ್ೆ ಷ್ಟ ಬುದಿಧ ‘ಆಸಾಿ ನ್ ಬೆದರಿತ್ತ’ ಎುಂದರೆ ಏನ್ರ್ಥ? ಆಸಾಿ ನ್ಕ್ೆ ೀನು
ಜಿೀವವಿದೆಯ? ಆಸಾಿ ನ್ದಲ್ಲಿ ದಾ ಜನ್ರು ಎುಂದು ಹೇಳಬೇಕ್ಕ’ ಎುಂದೆಲ್ಿ
ಕೊುಂಕ್ಕಮಾತೆತ್ತ ಬ್ಹುದಿತ್ತತ ! ಸದಯ ಕ್ತೆ ರಲ್ಲ.

ಮುುಂದೆ ಸಂಜಯ ಮತೂತ ಹೇಳುತ್ತತ ನೆ: ‘ಬ್ರತ್ತದು ಕಡಲ್ಕ: ಮುರಿದುದು ಮೇರು!

ಬಿದುಾ ದು ಭಾನುಮಂಡಳವಹಹ ವಿತ್ಳದಲ್ಲ’ ಇತ್ತಯ ದಿಯಾಗಿ. ಅದನಾನ ಲ್ಲಸಿ
ಲೀಕಸಂವಾದ್ದಪೇಕ್ತಷ ಯಾದ ವೈಜಾಾ ನ್ನಕ ಬುದಿಧ ತ್ತ್ತ ರಿಸುತ್ತ ದೆ. ಕಂಗಾಲಾಗುತ್ತ ದೆ;
ಇದೇನು ಹೇಳುತ್ತತ ನೆ. ಈ ಸಂಜಯ? ಸುಳಿಾ ನ್ ಮೇಲ್ ಸುಳುಾ ! ಸುಳಿಾ ನ್ ಮೇಲ್ ಸುಳುಾ !
ಅಪೌ ಕರತ್! ಅಪೌ ಸಂಗ: ‘ದೊೌ ೀಣಸತ್ತ ’ ಎುಂದು ಹೇಳುವುದನುನ ಬಿಟ್ಟಟ “ಸಮುದೌ
ಬ್ತಿತ ತ್ತತ ! ಮೇರು ಮುರಿದು ಹೊೀಯುತ ! ಸೂಯಥ ಪಾತ್ತಳಕ್ೆ ಬಿದುಾ ಬಿಟ್ಟ !” ಎುಂದೆಲ್ಿ
ಒದರುತಿತ ದ್ದಾ ನ್ಲಾಿ ತ್ಲ್ಕ್ಟ್ಟಟ ! ಇವನೇನು ಸಮುದೌ ವನುನ ನ್ನೀಡಿಕೊುಂಡು
ಬಂದಿದ್ದಾ ನೆಯ! ಅದರ ನ್ನೀರೆಲ್ಿ ಬ್ತಿತ ಹೊೀಗಿದುಾ ನ್ನಜವೇ? ಮೇರು ಮುರಿಯಿತಂತೆ?
ಮುರಿಯುವುದಿರಲ್ಲ, ಮೇರು ಎನುನ ವುದ್ದದರೂ ಎಲ್ಲಿ ದೆ? ಯಾರು ನ್ನೀಡಿದ್ದಾ ರೆ?
ಬ್ರಿಯ ಸುಳುಾ ! ಮೊಲ್ದ ಕೊುಂಬು ತಿವಿದು ದೊೌ ೀಣ ಸತ್ತ ಎುಂದಿದಾ ರೂ
ಎನ್ನ ಬ್ಹುದ್ದಗಿತ್ತ ಲ್ಿ ವ? ಸುಳಿಾ ನ್ ಮೇಲ್ ಸುಳಾ ನುನ ಪೆರಿಸಿದಾ ಲ್ಿ ದೆ ಅದಕೊೆ ುಂದು ಕಲ್ಶ
ಬೇರೆ ಇಡುತ್ತತ ನೆ: ಸೂಯಥಮಂಡಲ್ ಪಾತ್ತಳಕ್ೆ ಬಿದುಾ ಹೊೀಯಿತ್ತ ಎುಂದು
ಹಾರ್ಗನಾದರೂ ನ್ಡೆದಿದಾ ರೆ ಅದನುನ ಹೇಳುವುದಕಾೆ ದರೂ ಸಂಜಯ ಇರುತಿತ ದಾ ನೆ?
ನಾವಾದರೂ ಅದನುನ ಓದುವುದಕ್ೆ ಇರುತಿತ ದೆಾ ವ? ಇತ್ತಯ ದಿಯಾಗಿ.

ಆದರೆ ಸಹೃದಯನ್ ಹೃದಯ ಕವಿಯ ಆ ವಣಥನೆಯನುನ ಓದಿದ್ದಗ ಒುಂದು

ರಸಾನುರ್ವವನುನ ಅಸಾವ ದಿಸಿ ಹಿಗುಿ ತ್ತ ದೆ. ಆ ಸಂದರ್ಥದಲ್ಲಿ ಕವಿಯ ಉಕ್ತತ ಯೇ
ಸತ್ಯ ತ್ಮ; ‘ದೊೌ ೀಣ ಸತ್ತ ’ ಎುಂಬ್ ವಾತ್ತಥಸತ್ಯ ಅತ್ಯ ುಂತ್ ಅಲ್ಪ ಸತ್ಯ ಅರ್ವಾ ಸತ್ಯ ದ
ಅತ್ಯ ುಂತ್ ಕನ್ನಷಾಟ ುಂಶ’ ರಕತ ಮಾುಂಸ ಹೃದಯ ಪಾೌ ಣ ಮನ್ಸುಿ ಚೇತ್ನ್ ಸಹಿತ್ವಾದ
ಜಿೀವಂತ್ ಮನುಷ್ಯ ನ್ ವಯ ಕ್ತತ ತ್ವ ಕ್ಕೆ ಅವನ್ ಅಸಿಿ ಪಂಜರಕ್ಕೆ ಇರುವಷ್ಟಟ , ವಯ ತ್ತಯ ಸ,
ಅುಂತ್ರ, ಕವಿ ಹೇಳಿರುವ ಪೂಣಥ ಸತ್ವ ಕ್ಕೆ ‘ದೊೌ ೀಣ ಸತ್ತ ’ ಎುಂಬ್ ವರದಿಯ
ಅುಂಶಸತ್ಯ ಕ್ಕೆ ಎುಂಬುದು ಸುಸಪ ಷ್ಟ ವಾಗಿ ಅನುರ್ವಗೊೀಚರವಾಗುತ್ತ ದೆ.
ಏಕ್ ಹಿೀಗಾಗುತ್ತ ದೆ? ಲೀಕಸಂವಾದ್ದಪೇಕ್ತಷ ಯಾದ ವೈಜಾಾ ನ್ನಕದೃಷ್ಟಟ ಗೂ
ಸಹೃದಯನ್ ದೃಷ್ಟಟ ಗೂ ಈ ಅುಂತ್ರ ಒದಗುವುದಕ್ೆ ಕಾರಣವೇನು? ಯರ ದೃಷ್ಟಟ ತ್ಪುಪ ?
ಯಾರದುಾ ಸರಿ?

ಇಬ್ಬ ರದೂಾ ಸರಿ: ಏಕ್ುಂದರೆ ಒಬಬ ಬ್ಬ ರದೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆಯ ಗುರಿ ಪೌ ರ್ೀಗದಲ್ಲಿ
ಭಾಷ್ಣ ಒುಂದೆ ಆಗಿ ತೀರಿದರೂ ಅದರ ಉಪರ್ೀಗಗಳು ಬೇರೆ ಬೇರೆ. ಒುಂದು
ಲೀಕೊೀಪರ್ೀಗಿ; ಇನ್ನನ ುಂದು ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗಿ. ಭಾಷ್ಣಯ ಒುಂದು
ಉಪರ್ೀಗವನುನ ಅದರ ಇನ್ನನ ುಂದು ಉಪರ್ೀಗದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬ್ಯಸಿದರೆ ದಿಕ್ೆ
ತ್ಪಿಪ ದಂತ್ತಗಿ ಸೇರಬೇಕಾದ ಗುರಿಯನೆನ ನಾವು ಸೇರುವುದಿಲ್ಿ .

ಭಾಷ್ಣ ಲೀಕೊೀಪರ್ೀಗಿಯಾದ್ದಗ ಅದು ಲೀಕಸಂವಾದವನುನ ನ್ನರಿೀಕ್ತಷ ಸುತ್ತ ದೆ,

ಅಪೇಕ್ತಷ ಸುತ್ತ ದೆ; ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗಿಯಾದ್ದಗ ಅದು ಮುಖಯ ವಾಗಿ ಭಾವಸಂವಾದವನೆನ
ಅಪೇಕ್ತಷ ಸುತ್ತ ದೆ. ಭಾಷ್ಣಯ ಈ ಉಪರ್ೀಗ ಸಾಹಿತ್ಯ ದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ೌ ವಲ್ಿ ,
ಲೀಕದಲ್ಲಿ ಯೂ ಅನ್ವ ಯವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಈ ರಹಸಯ ವನುನ ನಾವು ಸಪ ಷ್ಟ ವಾಗಿ
ಗೌ ಹಿಸದಿದಾ ರೆ, ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳಾ ದಿದಾ ರೆ, ವೈಜಾಾ ನ್ನಕ ಮನ್ನೀಧಮಥದ ಹೆಸರಿನ್ಲ್ಲಿ
ನಾವು ಪರಿಪೂಣಥವಾಗಿ ವಂಚ್ಚತ್ರಾಗುತೆತ ೀವ, ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿೀಯುವ ರಸಾನುರ್ವದ
ಪುರುಷಾರ್ಥವನುನ ಅಸತ್ಯ ವುಂಬ್ ಕಾರಣದಿುಂದ ತಿರಸೆ ರಿಸಿ.

ಭಾಷ್ಣಯ ಲೀಕೊೀಪರ್ೀಗದ ಮತ್ತತ ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗದ ಭದವನುನ

ಗೌ ಹಿಸುವುದು ಅಷ್ಣಟ ೀನ್ನ ಕ್ತಿ ಷ್ಟ ವಿಷ್ಯವಲ್ಿ . ಲೀಕದಲ್ಲಿ ರುವ ಒುಂದು ವಸುತ ವಿನ್
‘ಸಂವಾದ’ಕಾೆ ಗಿಯ ನಾವು ಪದಗಳನುನ ಉಪರ್ೀಗಿಸಬ್ಹುದು; ಅರ್ವಾ ಆ ಪದಗಳು
ನ್ಮಮ ಲ್ಲಿ ಪೌ ಚೀದಿಸುವ ‘ಭಾವ’ಕಾೆ ಗಿರ್ ‘ಚ್ಚತ್ತ ಭಂಗಿ’ಗಾಗಿರ್ ಅವುಗಳನುನ
ಉಪರ್ೀಗಿಸಬ್ಹುದು. ಎಷ್ಟ ೀ ಸಾರಿ ನಾವು ಯಾವ ಲೀಕ ಸಂವಾದವನ್ನನ
ನ್ನರಿೀಕ್ತಷ ಸದೆ ಅವು ನ್ಮಮ ಲ್ಲಿ ಪೌ ಚೀದಿಸುವ ‘ಚ್ಚತ್ತ ಭಂಗಿ’ಅರ್ವಾ ‘ಭಾವ’ವನುನ ಮಾತ್ೌ
ಅಪೇಕ್ತಷ ಸಿ ಮಾತ್ತಗಳನುನ ಬ್ಳಸುತೆತ ೀವ.

ಉರಿಬಿಸಿಲ್ಲ್ಲಿ ಬಂದವನು ‘ಉಾಃಫ್ ಏನು ಬಿಸಿಲ್ಪಾಪ ? ಬೆುಂದೇ ಹೊೀದೆ? ಸುಟ್ಟಟ

ಬೂದಿಯಾದೆ? ಎುಂದ್ದಗ ತ್ನ್ಗಾಗಿರುವ ಬೇಗೆಯ ‘ಅನುರ್ವ ನ್ನಜತ್ವ ’ವನುನ ಅದರ
ಪೂಣಥಪೌ ಮಾಣದಲ್ಲಿ ನ್ಮಗೆ ಹೃದ್್‌ಗೊೀಚರವನಾನ ಗಿ ಮಾಡುವ ವಿವಕ್ಷ ಅವನ್ನಗೆ
ಇರುತ್ತ ದೆಯ ವಿನಾ ತ್ನ್ನ ಮಾತಿಗೆ ಲೀಕಸಂವಾದವಿರಬೇಕ್ುಂಬ್
ಉದೆಾ ೀಶವಿರುವುದಿಲ್ಿ . ಅವನ್ ಮಾತ್ನುನ ಕೇಳಿ ಯಾರಾದರೂ ಅವನು
ಬೆುಂದಿದ್ದಾ ನೆರ್ ಇಲ್ಿ ವೊ ಬೂದಿಯಗಿದ್ದಾ ನೆರ್ ಇಲ್ಿ ವೊ ಎುಂದು ವೈಜಾಾ ನ್ನಕವಾಗಿ
ಪರಿೀಕ್ತಷ ಸಿದರೆ? ಆ ಮಾತಿಗೆ ಲೀಕಸಂವಾದವೇನ್ನ ಕಾಣದೆ ಅದು ಅಸತ್ಯ ವಾಗಿ
ತೀರುತ್ತ ದೆ. ಆದರೆ ಹಾಗೆ ಪರಿೀಕ್ತಷ ಸುವುದ್ದಗಲ್ಲ, ಅದನುನ ಅಸತ್ಯ ವುಂದು
ವೈಜಾಾ ನ್ನಕವಾಗಿ ತಿೀಮಾಥನ್ನಸುವುದ್ದಗಲ್ಲ ಅಪೌ ಕೃತ್ವಾಗಿ ಹಾಸಾಯ ಸಪ ದವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಆ
ಮಾತಿನ್ ವಿವಕ್ಷ ಆಲ್ಲಸಿದವರಲ್ಲಿ ಒುಂದು ‘ಚ್ಚತ್ತ ಭಂಗಿ’ಯನುನ ುಂಟ್ಟ ಮಾಡುವುದಷ್ಣಟ
ಆಗಿರುತ್ತ ದೆ. ಅದು ಸಾಧಿತ್ವಾದರೆ ಸಾಕ್ಕ, ಆ ಮಾತ್ತ ಸಾರ್ಥಕವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಅುಂತ್ಹ
ಸರ್ಥಕತೆಯಲ್ಲಿ ಯ ಅದರ ಸತ್ಯ ಸಿದಿಧ , ಅುಂದರೆ ಆ ಮಾತ್ತ
ಲೀಕಸಂವದ್ದಪೇಕ್ತಷ ಯಾದುದಲ್ಿ ; ಭಾವಸಂವಾದ್ದಪೇಕ್ತಷ ಯಾದುದು. ಆ ಭಾವದ
ಸಂವಾದ ಒದಗಿತೆುಂದರೆ ಅದರ ಕ್ಲ್ಸ ತಿೀರಿತ್ತ. ಅದು ಸಾರ್ಥಕವಾಯಿತ್ತ. ಸತ್ಯ ವೂ
ಆಯಿತ್ತ.

[1]
ಭಾರತಿೀಯ ಕಾವಯ ಮಿೀಮಾುಂಸೆ ಬ್ಹು ಪಾೌ ಚ್ಚೀನ್ಕಾಲ್ದಲ್ಲಿ ಯ ಶಬಾಾ ರ್ಥ ಸವ ರೂಪ
ವಿಚಾರವಾದ ಈ ಸತ್ಯ ವನುನ ಕಂಡುಕೊುಂಡಿದೆ, ಶಬ್ಾ ಕ್ೆ ಅರ್ಥ ಎರಡು ವಿಧವಾಗಿದೆ
ಎುಂದು. ಒುಂದು ‘ವಾಚಯ ’ ಮತತ ುಂದು ‘ಪೌ ತಿೀಯಮಾನ್’. ಶಬ್ಾ ಕ್ೆ ಅರ್ಥವನುನ
ಕೊಡುವ ಸಾಮರ್ಯ ಥಕ್ೆ ‘ವೃತಿತ ’ ಎುಂದು ಹೆಸರು. ಶಬ್ಾ ಕ್ೆ ವಾಚಯ ವಾದ ಅರ್ವಾ
ಲೀಕೊೀಪರ್ೀಗಿಯಾದ[2] ನೇರವಾದ ಅರ್ಥವನುನ ಕೊಡುವ ವೃತಿತ
‘ಅಭಧಾ’:ಪೌ ತಿೀಯಮಾನ್ವಾದ (ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗಿಯಾದ) ಅರ್ವಾ ಗಮಯ ವಾದ
ಅರ್ಥವನುನ ಕೊಡುವ ವೃತಿತ ಕವಲಡೆದು ಎರಡ್ಡಗಿದೆ. ಒುಂದು ‘ಲ್ಕ್ಷಣಾ’
ಮತತ ುಂದು ‘ವಯ ುಂಜನಾ; ಕೊಡುವ ವೃತಿತ ಕವಲಡೆದು ಎರಡ್ಡಗಿದೆ. ಒುಂದು ‘ಲ್ಕ್ಷಣಾ’
ಮತತ ುಂದು ‘ವಯ ುಂಜನಾ’, ಶಬ್ಾ ದ ಅಭಧಾವೃತಿತ ಯಿುಂದ ನೇರವಾದ ವಾಚಾಯ ರ್ಥ
ಸುಫ ರಿಸುತ್ತ ದೆ. ಲ್ಕ್ಷಣೆಯಿುಂದ ಲ್ಕಾಷ ಯ ರ್ಥವೂ ವಯ ುಂಜನೆಯಿುಂದ ವಯ ುಂಗಾಯ ರ್ಥವೂ
ಸುಫ ರಿಸುತ್ತ ದೆ. ಈ ಅರ್ಥ ಒುಂದು ಶಬ್ಾ ದಲ್ಲಿ ವಯ ವಹರಿಸಬ್ಹುದು; ಒುಂದು ಕಾವಯ
ಭಾಗವನೆನ ಲ್ಿ ಆಕೌ ಮಿಸಬ್ಹುದು; ಕೊನೆಗೆ ಇಡಿಯ ಕಾವಯ ವನ್ನನ ತ್ತುಂಬಿ
ಹರಿಯಬ್ಹುದು.

ಅುಂದರೆ ಒುಂದು ಪದಕ್ೆ ಇರುವುದು ಒುಂದೇ ಅರ್ಥ ಅಲ್ಿ ; ಅಲ್ಿ ದೆ ಅರ್ಥ ಎುಂಬ್
ಪದಕ್ಕೆ ಅನೇಕಾರ್ಥಗಳಿವ.

ಶ್ೌ ೀಕೃಷ್ೆ ನು ಕಣಥನ್ನಗೆ ಅವನ್ ಜನ್ನ್ವೃತ್ತತ ುಂತ್ವನೆನ ಲ್ಿ ವಿವರಿಸಿ, ಅವನು ಪಾುಂಡವರ
ಅಗೌ ಜಾದುದರಿುಂದ ಆ ಪಕ್ಷಕ್ೆ ಬ್ರಬೇಕ್ುಂದು ಸೂಚ್ಚಸಿದ್ದಗ ಕಣಥ ತ್ತುಂಬ್
ಸಂಕಟ್ಪಟ್ಟಟ ಕೊುಂಡು ‘ಕೌರವೇುಂದೌ ನ್ ಕೊುಂದೆ ನ್ನೀನು’ ಎನುನ ತ್ತತ ನೆ. ಅಲ್ಲಿ ‘ಕೊುಂದೆ’
ಎನುನ ವ ಪದಕ್ೆ ಅಭಧಾವೃತಿತ ಯಿುಂದ ಒದಗುವ ನೇರವಾದ ವಾಚಾಯ ರ್ಥ
‘ಸಾಯಿಸಿಬಿಟೆಟ ’ ಅದಲ್ಿ ಕಣಥನ್ ಉದೆಾ ೀಶ. ಅಲ್ಲಿ ಯ ಅರ್ಥ ‘ಕೊುಂದೆ’ ಎುಂಬ್ ಪದದ
ವಾಚಾಯ ರ್ಥದಲ್ಲಿ ಲ್ಿ ; ಆ ಅರ್ಥದ ಉದೆಾ ೀಶ ಲೀಕಸಂವಾದವನುನ
ಅಪೇಕ್ತಷ ಸುವುದರಲ್ಲಿ ಲ್ಿ . ಭಾವಸಂವಾದವ ಅದರ ಪೌ ರ್ೀಜನ್; ಅದರ ಉದೆಾ ೀಶ
ಸಾರ್ಥಕವಾಗುವುದು ನಾವು ಸಂದಭೀಥಚ್ಚತ್ವಾಗಿ ಲ್ಕ್ಷಯ ವೂ ವಯ ುಂಗಯ ವೂ ಆಗುವ
ಅದರ ಪೌ ತಿೀಯಮಾನಾರ್ಥವನುನ ಗೌ ಹಿಸಿದ್ದಗ.

‘ಕೊೀಲ್ಗುರುವಿನ್ ಮರಣವಾತ್ತಥ ಕಾಲ್ಸಪಥನ್ ತಂದು ಸಂಜಯ

ಹೇಳಿಗೆಯನ್ನೀಡ್ಡಡಿದನು ಧೃತ್ರಾಷ್ಟ ರನ್ನದಿರಿನ್ಲ್ಲ’ ಎುಂಬ್ ಕವಿಯ ಉಕ್ತತ ಯ
ಪೌ ರ್ೀಜನ್ ಲೀಕಸತ್ಯ ದಲ್ಲಿ ಲ್ಿ ; ಅದಕ್ೆ ಲೀಕಸಂವಾದವಿಲ್ಿ . ಸಂಜಯನ್ ಬ್ಳಿ
ಹಾವೂ ಇಲ್ಿ . ಹಾವಿನ್ ಬುಟ್ಟಟ ಯೂ ಇಲ್ಿ ; ಹಾವಿರುವ ಹಾವಿನ್ ಬುಟ್ಟಟ ಯನುನ ತಂದು
ದೊರೆಯ ಮುುಂದೆ ಅದರ ಬಾಯಿ ಕಳಚ್ಚ ಎಸೆದು ಅವನ್ನುನ ದಿಗಿಲ್ಕಗೊಳಿಸುವ
ಪೌ ಸಂಗವೂ ಅನುಚ್ಚತ್ವಾಗಿ ತೀರಿ ನ್ಗೆಗಿೀಡ್ಡಗುತ್ತ ದೆ. ಆದಾ ರಿುಂದ ಆ ಉಕ್ತತ ಯ
ಪೌ ರ್ೀಜನ್ ಅದರ ಪೌ ತಿೀಯಮಾನಾರ್ಥದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ೌ ನ್ನಹಿತ್ವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಅದು
ಸಂಜಯನ್ ಭಾವ ಅರ್ವಾ ಚ್ಚತ್ತ ಭಂಗಿ ಅದನಾನ ಲ್ಲಸುವ ಸಹೃದಯ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ
ಸಂಚಾರವಾದರೆ ಅರ್ವಾ ಮನ್ಸಿಿ ನ್ಲ್ಲಿ ಯ ಮೂಡಿದರೆ ಸಫಲ್ವಾದಂತೆಯ ಕವಿಯ
ಉಕ್ತತ ಅರ್ವಾ ರ್ರ್ಣತಿ. ಅುಂತ್ಹ ಭಾವದ ಇಲ್ಿ ವ ಭಂಗಿಯ ‘ಅನುರ್ವಸಂವಾದ’ವ
ಕವಿಯ ಉಕ್ತತ ಯ ಉದೆಾ ೀಶ; ‘ವಸುತ ಸಂವಾದ’ವಲ್ಿ . ಆ ಅನುರ್ವಸಂವಾದ
ಒದಗಿತೆುಂದರೆ ಅದು ‘ಸತ್ಯ ’ವಾದಂತೆಯ ಅಲ್ಲಿ ಭಾಷ್ಣ ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗಿಯ ಹೊರತ್ತ
ಲೀಕೊೀಪರ್ೀಗಿ ಅಲ್ಿ .

ಹಾಗಾದರೆ ಭಾಷ್ಣಯ ಲೀಕೊೀಪರ್ೀಗ, ಅಭಧಾವೃತಿತ , ವಾಚಾಯ ರ್ಥ ಇವುಗಳ

ಪೌ ರ್ೀಜನ್ವ ಇಲ್ಿ ವ ಅದರ ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗದಲ್ಲಿ , ಲ್ಕ್ಷಣಾ ವಯ ುಂಜನಾ
ವೃತಿತ ಗಳಲ್ಲಿ , ವಯ ುಂಗಾಯ ರ್ಥದಲ್ಲಿ ? ಕಾಲ್ಸಪಥ, ಹೇಳಿಗೆ, ಈಡ್ಡಡು ಈ ಪದಗಳ
ಲೀಕೊೀಪರ್ೀಗದದಿುಂದಲ್ ಹೊಮುಮ ತ್ತ ದೆ. ಆ ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗ. ಅವುಗಳ
‘ವಾಚಯ ರ್ಥವಿಮುಖತ್ವ ’ದಿುಂದಲ್ ಸುಫ ರಿಸುತ್ತ ದೆ ಆ ವಯ ುಂಗಾಯ ರ್ಥ ಅರ್ವಾ ಧವ ನ್ನ.[3] ಸಪಥ
ಎುಂಬ್ ಪದಕ್ೆ ಸವಥರಿಗೂ ಸಮಾನ್ವಾದ ಒುಂದು ನ್ನಘಂಟ್ಟನ್ ಅರ್ಥವಿರುವಂತೆಯ
ಒಬಬ ಬ್ಬ ರಿಗೂ ಸಪಥವಿಷ್ಯಕವಾದ ಅವರವರ ಅನುರ್ವಗಳಿುಂದ ಸಿದಧ ವಾಗಿ
ಸಂಸಾೆ ರರೂಪದಲ್ಲಿ ರುವ ವಿಶ್ಷ್ಟ ವಾದ ಒುಂದು ‘ಭಾವಕೊೀಶ’ವಿರುತ್ತ ದೆ. ಭಾಷ್ಣಯ
ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗವಲ್ಿ ಈ ‘ಭಾವಕೊೀಶ’ದ ಆಧಾರದ ಮೇಲ್ ನ್ನಲ್ಕಿ ತ್ತ ದೆ. ಕಾವಯ ದ
ಭಾಷ್ಣಯ ಪೌ ರ್ೀಜನ್ವಂತೂ ಈ ‘ಭಾವಕೊೀಶ’ವನೆನ ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ
ಅವಲಂಬಿಸುತ್ತ ದೆ. ಸಪಥ ಎುಂಬ್ ಮಾತ್ತ ಕ್ತವಿಗೆ ಬಿದೊಾ ಡನೆ ಅದರ
ಅಭಧಾವೃತಿತ ಯಿುಂದ ಹಾವು ಎುಂಬ್ ವಾಚಾಯ ರ್ಥ ಸಿದಿಧ ಸುತ್ತ ದೆ. ಒಡನೆಯ ಲ್ಕ್ಷಣಾವೃತಿತ
ಬೆನ್ನ ಟ್ಟಟ ತ್ತ ದೆ: ಹಾವಿನ್ ವಿಷ್, ಹಾವಿನ್ ಹೆದರಿಕ್, ಹಾವು ಕಚ್ಚಿ ಸತ್ತ ವರು, ಹಾವಿನ್
ನ್ನೀಳಪ ನುರ್ಣಪ ನ್ ಭೀತ್, ರ್ಜಗುಪೆಿ ಇತ್ತಯ ದಿ ಇತ್ತಯ ದಿ. ಅದರಿುಂದ ಒುಂದು ಲ್ಕಾಷ ಯ ರ್ಥ
ಸುಫ ರಿಸಿ ಭಾವಸಂಚಾರವಾಗುತ್ತ ದೆ; ‘ಭಾವಕೊೀಶ’ ಕಣೆಾ ರೆಯುತ್ತ ದೆ. ಆ ವಾಯ ಪಾರ
ಅಲ್ಲಿ ರ್ಗ ನ್ನಲ್ಿ ಬೇಕಾಗಿಲ್ಿ . ವಯ ುಂಜನಾವೃತಿತ ಯ ಮಿುಂಚು ತ್ಟ್ಟಟ ಭಾವಕೊೀಶವ
ಆಸಫ ೀಟ್ಟಸಿದಂತ್ತಗಿ, ಒುಂದು ನ್ನಸಿಿ ೀಮವೂ ನೇಮಿರಹಿತ್ವೂ ಆದ ರಸಪರಿವೇಷ್ದ
ಅನುರ್ವಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಅದು ಪಯಥವಸಾಯಿಯಾಗಬ್ಹುದು. ಅುಂತ್ಹ ವಯ ುಂಗಾಯ ರ್ಥ
ದೊಯ ೀತ್ನ್ವ ಕವಿಯ ಉಕ್ತತ ಯ ಪರಮೊೀದೆಾ ೀಶ ಮತ್ತತ ಚರಮಫಲ್.

‘ಸಂಜಯನು ದೊೌ ೀಣನ್ ಮರಣವಾತೆಥಯನುನ ತಂದು ಧೃತ್ರಾಷ್ಟ ರನ್ನಗೆ ಹೇಳಿದನು’

ಎುಂದು ಕವಿ ಹೇಳಿದಾ ರೆ ಅದು ಬ್ರಿಯ ‘ವಾತೆಥ’ಯಾಗುತಿತ ತ್ತತ . ದೊೌ ೀಣನ್ ಮರಣ
ಸಂಜಯನ್ ಮೇಲ್ ಏನು ಪರಿಣಾಮ ಮಾಡಿತ್ತ? ಆಚಾಯಥರ ಮರಣವಾತೆಥಯನುನ
ಕೇಳಿದ ಧೃತ್ರಾಷ್ಟ ನ್ನಗೆ ಏನು ಅನುರ್ವವಾಯಿತ್ತ? ಅದರ ರ್ಯಂಕರತೆ ಏನು? ಅದರ
ಸಂಕಟ್ವೇನು? ಅದರಿುಂದ ಒದಗಿದ ವಿಪತಿತ ನ್ ರ್ಯಾನ್ಕ ಸವ ರೂಪ ಎಷ್ಟಟ
ಭೀಕರವಾದದುಾ ? ಆ ಸಂದರ್ಥದ ಗಂಭೀರತೆ ಎಷ್ಟಟ ? ಮೊದಲಾದ ವಿವಿಧ ಜನ್ರ
ವಿವಿಧ ಹೃದಯಗಳ ವಿವಿಧಾನುರ್ವಗಳೂ ಭಾವಗಳೂ ಆ ಹೇಳಿಕ್ಯ
ಹೊರಗುಳಿಯುತಿತ ದಾ ವು. ಸಂಜಯನ್ ಆ ಹೇಳಿಕ್ ನ್ಡೆದ ಬ್ಹಿರ್ಥಟ್ನೆಯನುನ ಮಾತ್ೌ ,
ಎುಂದರೆ ಲೀಕಸಂಗತಿಯನುನ ಮಾತ್ೌ ತಿಳಿಸುತಿತ ತ್ತತ . ಅದಕ್ತೆ ುಂತ್ಲೂ ಸಾವಿರಮಡಿ
ನ್ನಜವಾದ ಅುಂತ್ರ್ಥಟ್ನಾಕೊೀಟ್ಟಗಳನುನ ಮುಚ್ಚಿ ಬಿಡುತಿತ ತ್ತತ ; ಮರೆಮಾಚುತಿತ ತ್ತತ .
ಅುಂದರೆ ಭಾವಸತ್ಯ ದ ದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ ಅದು ಸುಳ್ಳಾ ಡಿದಂತೆಯ ಆಗುತಿತ ತ್ತತ .
ಆದಾ ರಿುಂದಲ್ ಕವಿಯ ವಕೊೌ ೀಕ್ತತ ತಿಳಿಸುತಿತ ರುವುದೆ ಹೆಚ್ಚಿ ನ್ ಸತ್ಯ .[4] ಅದಕ್ೆ
ಲೀಕಸಂವಾದಕ್ತೆ ುಂತ್ಲೂ ಅತ್ಯ ತಿಶಯವಾದ ಭಾವಸಂವಾದವಿದೆ. ಈ ವಿಮಶ್ನಥಯ
ಬೆಳಕ್ತನ್ಲ್ಲಿ ಮತತ ಮೆಮ ಆಲ್ಲಸಿ, ಅನುರ್ವಿಸಿ, ಸಮಿೀಕ್ತಷ ಸಿ.
” ಕೊೀಲ್ಗುರುವಿನ್ ಮರಣವಾತ್ತಥ ಕಾಲ್ಸಪಥನ್ ತಂದು ಸಂಜಯ
ಹೇಳಿಗೆಯನ್ನೀಡ್ಡಡಿದನು ಧೃತ್ರಾಷ್ಟ ರನ್ನದಿರನ್ಲ್ಲ!”

ಆಯಿತ್ತ; ಇದೇನ್ನ ಸರಿಹೊೀಯುತ . ಆದರೆ ಆ ‘ಬ್ರತ್ತದು ಕಡಲ್ಕ; ಮುರಿದುದು ಮೇರು;

ತಿರುಗಿತ್ತ ಪೊಡವಿ; ಬಿದುಾ ದು ಭಾಮಮಂಡಲ್ವಹಹ ವಿತ್ಳದಲ್ಲ! ‘ಇದಕ್ೆ ೀನು
ಹೇಳುತಿತ ೀರಿ! ‘ಮರಣವಾತ್ತಥ ಕಾಲ್ಸಪಥ’ ಎುಂಬ್ಲ್ಲಿ ‘ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗಿ’ಗೆ
ಮರಣವಾತೆಥ’ಎುಂಬ್ ‘ಲೀಕೊೀಪರ್ೀಗಿ’ಯ ಸಂಬಂಧವಾದರೂ ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿ
‘ಬ್ರತ್ತದು ಕಡಲ್ಕ’ ಎುಂಬುವುದಕ್ೆ ಯಾವ ‘ಲೀಕೊೀಪರ್ೀಗಿ’ಯ ಸಂಬಂಧವೂ
ಇಲ್ಿ ವಲ್ಿ ! ಸಂಜಯ ಏನು ಹೇಳುತಿತ ದ್ದಾ ನೆರ್ ಅದು ಪೂತಿಥ ಸುಳುಾ ! ಅವನು
ತಿಳಿಸಬೇಕಾದುದಕ್ಕೆ ಹೇಳುತಿತ ರುವುದಕ್ಕೆ ಏನಾದರೂ ಸಂವಾದವಿದೆಯ?

‘ಸಂವಾದ’ವೇನ್ನ ಇದೆ. ಆದರೆ ಅದನುನ ನಾವು ಲೀಕವಾಸತ ವದಲ್ಲಿ ಅರಸಬಾರದು.

ಏಕ್ುಂದರೆ ಅಲ್ಲಿ ಯ ಭಾಷ್ಣ ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗಿ. ಸಂಜಯ ತ್ನ್ನ
ಭಾವಾನುರ್ವದ ಅಭವಯ ಕ್ತತ ಗೆ ‘ರ್ಣತಿ ಪೌ ತಿಮೆ’ಗಳನ್ನನ ಡುಾ ತಿತ ದ್ದಾ ನೆ. ಅವನ್
ಭಾವಾತಿಶಯದ ‘ಚ್ಚತ್ತ ಭಂಗಿ’ಯ ಸತ್ಯ ಆಲ್ಲಸಿದವರ ಹೃದಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಪರೊೀಕ್ಷವಾಗಿ
ಸುಫ ರಿಸುವಂತೆ, ಜಲ್ಕೆ ನೆ ಅನುರ್ವವೇದಯ ವಾಗುವಂತೆ, ಪೌ ತಿಮಾವಿಧಾನ್ದಿುಂದ
ಭಾಷ್ಟಸುತಿತ ದ್ದಾ ನೆ. ಇಲ್ಲಿ ಯ ಭಾಷ್ಣಗೆ ಲೀಕ ಸಂವಾದ ಪೌ ರ್ೀಜನ್ವಿಲ್ಿ ; ಅದು
ಭಾವಸಂವಾದಮಾತ್ೌ ಪೌ ರ್ೀಜನ್ವಾದದುಾ . ದೊೌ ೀಣರ ಸಾವಿನ್ನುಂದ್ದದ ಅನಾಹುತ್
ಎಷ್ಟಟ ಅಗಾಧವಾದದುಾ , ಅಪಾರವಾದದುಾ ಎುಂದರೆ ಅದನುನ ಬೇರೆ ಯಾವ
ರಿೀತಿಯಿುಂದಲೂ ಒಕೆ ರ್ಣಸಲ್ಕ ಆಗುವುದಿಲ್ಿ . ಅಕಸಾಮ ತ್ತತ ಗಿ ಸಮುದೌ ವ
ಬ್ತಿತ ಹೊೀಗಿದಾ ರೆ! ಭ್ರಮಿ ಕಂಡ್ಡಬ್ಟೆಟ ಪರ್ಕೌ ಮ ತ್ಪಿಪ ಉರುಳಿಬಿದಾ ರೆ!
ಸೂಯಥಮಂಡಲ್ವ ಕಳಚ್ಚಕೊುಂಡು ಪಾತ್ತಳಕ್ೆ ಕ್ಡೆದಿದಾ ರೆ! ಏನು
ಅನುರ್ವವಾಗುತಿತ ತ್ತತ . ಊಹಿಸಿಕೊಳಿಾ : ಎನು ಹಾಹಾಕಾರ! ಏನು ರೊೀದನ್! ಏನು
ಓಡ್ಡಟ್! ಏನು ಗಡಿಬಿಡಿ! ಏನು ದಿಗಿಲ್ಕ! ಏನು ಏನು….ಏನು….ಏನು….! ಅರ್ಯ ೀ ಹೇಳಿ
ಪೂರೈಸುವುದಕಾೆ ಗುತ್ತ ದೆಯ? ಆ ಭಾವಾನುರ್ವ ಸಮಷ್ಟಟ ಗೆಲ್ಿ ಕ್ಕೆ ಪೌ ತಿಮಾ
ಪಂಕ್ತತ ಗಳನೆನ ಸೆಯುತಿತ ದೆ ಸಂಜಯನ್ ಹೃದಯಭಾಷ್ಣ! ಅವನ್ ಭಾಷ್ಣಯ ಉದೆಾ ೀಶ
ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ ಸಾರ್ಥಕವಾಗಿ ಸತ್ಯ ವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಏಕ್ುಂದರೆ ಆ ಭಾಷ್ಣಗೆ
‘ಲೀಕಸತ್ಯ ’ವನುನ ಹೇಳುವ ಉದೆಾ ೀಶವ ಇಲ್ಿ . ‘ಭಾವಸತ್ಯ ’ವನುನ ನ್ನೀಡುವುದೆ ಅದರ
ಕತ್ಥವಯ . ಅದನುನ ಸಹೃದಯ ಹೃದಯಕ್ೆ ಸರಿಯಾಗಿ ‘ಹೇಳಿದರೆ’ ‘ನ್ನೀಡಿದರೆ’ ಅದು
ಸತ್ಯ ವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಆ ಭಾವಸಂವಾದ ಸರಿಯಾಗಿ ಆಗದಿದಾ ರೆ ಮಾತ್ೌ ವಿಫಲ್ವಾಗಿ
ಅಸತ್ಯ ವಾಗುತ್ತ ದೆ. ‘ಮುಱೆದುದು ಮೇರು’ ಎುಂದ್ದಗ ಮೇರು ಎುಂಬ್ ದೇವಲೀಕ
ಪವಥತ್ ವಾಸತ ವಾಗಿ ಇದೆರ್ ಇಲ್ಿ ವೊ ಎನುನ ವುದೂ ಇಲ್ಲಿ ಅಪೌ ಕೃತ್.[5] ಮೇರು ಇದೆ
ಎುಂದಿಟ್ಟಟ ಕೊಳಿಾ ! ಅದು ಮುರಿದುಬಿೀಳುವ ಧಿಗಿಲ್ಿ ನ್ನಸುವ ದೃಶಯ ವನುನ ಕಲ್ಲಪ ಸಿಕೊಳಿಾ .
ಆ ಭೀಷ್ಣ ಭ್ರಮಾನುರ್ವದಿುಂದ ಉುಂಟಾಗುವ ಭಾವ ಸಂಚಾರ
ಸಹೃದಯಹೃದಯಗೊೀಚರವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿ, ಅದನುನ ರಸವಿದುಯ ತ್
ಕ್ತೌ ಯಯಿುಂದ ದೊೌ ೀಣನ್ ಮರಣದಿುಂದ್ದಗದ ರ್ಯಂಕರಾನುರ್ವಕ್ೆ ಜಲ್ಕೆ ನೆ
ತ್ಗುಳುಿ ವುದೆ ಕ್ಕಮಾರವಾಯ ಸನ್ ವಿವಕ್ಷ . ಆ ಭಾಷ್ಣ ಸಿಡಿಮದಿಾ ನ್ ಸಜಿೀವಬಿೀಜ
ಸೂತ್ೌ ದಂತೆ ಸಿಡಿದು ಕ್ಲ್ಸಮಾಡಿ ಕವಿಯ ವಿವಕ್ಷ ಸಹೃದಯಾನುರ್ವದಲ್ಲಿ
ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ ಸಾರ್ಥಕವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಿ ವ? ಮತತ ಮೆಮ ಓದಿ
ಅನುರ್ವಿಸಿ ಪರಿೀಕ್ತಷ ಸಿ ನ್ನೀಡಿ.
ಕೊೀಪಗೊುಂಡ ತಂದೆ ತ್ತುಂಬ್ ತಂಟೆಮಾಡಿದ ಹುಡುಗನ್ನಗೆ ‘ನ್ನೀನೆಲಾಿ ದರೂ
ಇನ್ನನ ಮೆಮ ಹಿೀಗೆ ಮಾಡು, ನ್ನನ್ನ ನುನ ಸಿೀಳಿ ತೀರಣ ಕಟ್ಟತ ೀನ್ನ!’ ಎುಂದ್ದಗ ಆ ಭಾಷ್ಣ
ಬ್ರಿಯ ಭೀವೊೀಪರ್ೀಗಿ. ತಂದೆಯ ಅಸಮಾಧಾನ್ದ ಪೌ ಮಾಣವನ್ನನ
ತಿೀಕ್ಷೆ ತೆಯನ್ನನ ಭಾವೊೀದೆೌ ೀಕವನ್ನನ ವೇದಯ ವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಒುಂದು
‘ಪೌ ತಿಮೆ’ಯಾಗುತ್ತ ದೆ. ತಂದೆಯಾಗಲ್ಲ ಮಗುವಾಗಲ್ಲ ಅದನುನ ಆಲ್ಲಸಿದವರಾಗಲ್ಲ
ಅದಕ್ೆ ಲೀಕಸಂವಾದ ಒದಗುತ್ತ ದೆ ಒುಂದು ಕನ್ಸಿನ್ಲ್ಲಿ ಯೂ ನಂಬುವುದಿಲ್ಿ . ಜನ್ರು
ಒಬ್ಬ ರನ್ನನ ಬ್ಬ ರು ಬೈದ್ದಡುವಾಗಲೂ ಭಾಷ್ಣ ಬ್ಹು ಮಟ್ಟಟ ಗೆ
ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗಿಯಾಗಿರುವುದನುನ ಕಾಣುತೆತ ೀವ. ‘ಸೂಳೆಯ ಮಗನೆ ಎುಂದು
ಬ್ಯುಯ ವವನ್ನಗೆ ಚೆನಾನ ಗಿ ಗೊತ್ತತ , ಎದುರಾಳಿ ನ್ನಜವಾಗಿಯೂ ಸೂಳೆಯ ಮಗನ್ಲ್ಿ
ಎುಂದು. ಬ್ಯಿಯ ಸಿಕೊಳುಾ ವವನ್ನಗೂ ಅದು ಗೊತ್ತತ . ಅವನು ತ್ನ್ನ ನುನ ಬ್ಯಾ ವನ್ನಗೆ
ತ್ಣೆ ಗೆ ‘ನ್ನೀನು ಹೇಳುತಿತ ರುವುದು ಅಜಾಾ ನ್ಜನ್ಯ ವಾದದುಾ . ಅದಕ್ೆ
ಸೀಕಸಂವಾದವಿಲ್ಿ ; ಆದಾ ರಿುಂದ ಸುಳುಾ ! ನ್ನನ್ಗೆ ಯಾರೊೀ ತ್ಪುಪ ಸುದಿಾ
ಕೊಟ್ಟಟ ರಬೇಕ್ಕ. ನಾನು ವಾಸತ ವವಾಗಿಯೂ ಇುಂರ್ವರ ಮಗ, ನ್ನ್ನ ತ್ತಯಿ
ಸದ್್‌ಗೃಹಿರ್ಣಯಾದ ಇುಂರ್ವರು’ ಎುಂದು ತಿದಾ ಲ್ಕ ಹೊೀಗುವುದಿಲ್ಿ . ಹಾರ್ಗನಾದರೂ
ಮಾಡಿಬಿಟ್ಟ ರೆ ಬ್ಯಾ ವ ಭಾಷ್ಣಯ ಉಪರ್ೀಗವ ನ್ನರರ್ಥಕವಾಗಿ, ಅವನ್ ಉದೆಾ ೀಶ
ವಿಫಲ್ವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಅವನ್ ಆ ಭಾಷ್ಣಯ ಉದೆಾ ೀಶ, ಎದುರಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಉುಂಟಾಗಬೇಕಾದ
ಒುಂದು ‘ಭಾವಸಂವಾದ’. ಎದುರಾಳಿ ಆ ಭಾವಕ್ೆ ಅವಕಾಶ ಕೊಡದಿದಾ ರೆ ಅವನ್
ಬೈಮಾತಿಗೆ ಪೌ ರ್ೀಜನ್ವ ಇರುವುದಿಲ್ಿ . ಆದರೆ ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ನ್ಮಮ ಜನ್ ತ್ತುಂಬ್
ಸಹೃದಯರಾದುದರಿುಂದ ಭಾಷ್ಣಯ ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗ ನ್ನರರ್ಥಕವಾಗಬಿಡುವುದಿಲ್ಿ .
ಬೈದವನ್ ಉದೆಾ ೀಶ ಒುಂದಿನ್ನತೂ ವಿಫಲ್ವಾಗದಂತೆ ಭಾವವನುನ ಅನುರ್ವಿಸಿ,
ಭಾವಸಂವಾದವನ್ನನ ಒದಗಿಸಿ, ಅದಕ್ೆ ಪೌ ತಿಯಾಗಿ ತ್ತನ್ನ ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗಿಯಾದ
ಭಾಷ್ಣಯನೆನ , ಅದಕ್ೆ ಲೀಕಸಂವಾದವಿನ್ನತೂ ಇಲ್ಿ ಎುಂದು ತಿಳಿದೂ ತಿಳಿದೂ,
ಎದುರಾಳಿಯ ಸಹೃದಯತೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ ಶೌ ದೆಧ ಯಿಟ್ಟಟ ,
ದಿವ ಗುಣಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗುವಂತೆ ಪೌ ರ್ೀಗಿಸುತ್ತತ ನೆ: “ಮುುಂಡೆಮಗನೆ, ನಾನ್ಲ್ಿ ,
ನ್ನನ್ನ ಪಪ !”

ಶುಂಗಾರರಪೌ ಮುಖವಾದ ಪೌ ಣಯಸಂದರ್ಥಗಳಲ್ಲಿ ಯೂ ಭಾಷ್ಣಯ ಈ

ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗ ತ್ನ್ನ ಪರಾಕಾಷ್ಣಿ ಯನುನ ಮುಟ್ಟಟ ತ್ತ ದೆ. ಪೌ ಣಯಿ ಪೆೌ ೀಯಸಿಯ
ಕ್ತವಿಯಲ್ಲಿ ಉಸುರುವ ಮಾತ್ತಗಳಿಗೆ ಲೀಕಸಂವಾದವಿರುವುದು ಅಪೂವಥ.
ಇರಬೇಕ್ುಂಬ್ ವಿಚಾರಪೂವಥಕ ವಿವಕ್ಷ ಯಂತೂ ಸವ ಲ್ಪ ವೂ ಇರುವುದಿಲ್ಿ . ಆದರೆ
ಕಾಪಟ್ಯ , ಪಶುತ್ವ ಮತ್ತತ ಇಚಾಛ ಪೂವಥಕ ವಂಚನೆ ಇವು ಇರದಿರುವ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ
ಪೌ ಣಯಿಯ ಭಾಷ್ಣಗೆ ಅನುಗುಣವಾದ ಚ್ಚತ್ತ ಸಂವಾದ ಹೃದಯಸಂವಾದಗಳು
ತ್ತ್ತೆ ಲ್ದಲ್ಲಿ ಯಾದರೂ ಅವನ್ಲ್ಲಿ ಇದೆಾ ೀ ಇರುತ್ತ ವ.

ಹಿೀಗೆ ಮಹಾಜನ್ರಿುಂದ ಪಾೌ ರಂರ್ವಾಗಿ ಭಾಷ್ಣಯ ಈ ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗ ಮಹಾಕವಿ

ಪೌ ರ್ೀಗದವರೆಗೂ ವಾಯ ಪಿಸುತ್ತ ದೆ. ಅಭಮನುಯ ವಿನ್ ನ್ನಧನಾನಂತ್ರ
ಸಮಸಪತ ಕರೊಡನೆ ಯುದಧ ಕ್ೆ ಹೊೀಗಿದಾ ಅರ್ಜಥನ್ನು ಪಾುಂಡವರ ಬಿೀಡಿಗೆ ಹಿುಂತಿರುಗಿ
ಬಂದ ಸಂದರ್ಥದಲ್ಲಿ , ಪಾಳಯದಲ್ಲಿ ದಾ ವರ ಮನಃಸಿಿ ತಿಯನ್ನನ ರ್ಯದ
ವಾತ್ತವರಣವನ್ನನ ನ್ನಜವಾತೆಥ ತಿಳಿದೊಡನೆ ಪಾರ್ಥನ್ನಗೊದಗಲ್ಲರುವ ದುಾಃಖ
ಸಂಕಟ್ ಕೊೌ ೀಧ ರೊೀಷಾದಿಗಳ ಉನ್ಮ ತ್ತ ಪೌ ಮಾಣವನ್ನನ ಕ್ಕಪಿತ್ಗಾುಂಡಿೀವಿಯ
ರ್ಯಂಕರ ಬ್ಲ್ದ ರೌದೌ ಭೀಷ್ಣತೆಯನ್ನನ ಏಕಕಾಲ್ದಲ್ಲಿ
ಸಹೃದಯಸಂವೇದಯ ವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತ ದೆ ಕವಿವಾರ್ಣ:

ಸುರನ್ಗರಿ ನ್ಡುಗಿತ್ತತ ; ಸುರಪತಿ ಹರನ್ ನೆನೆದನು; ಯಮನ್ ಪಟ್ಟ ಣ

ಸರಕ್ಕದೆಗೆಯಿತ್ತ; ಮೃತ್ತಯ ಮರೆಹೊಕೆ ಳು ಮಹೇಶವ ರನ್!

ಕಣಥನ್ ರಣರೌದೌ ಕ್ೆ ತ್ತ್ತ ರಿಸಿದ ಪಾುಂಡವರ ಸೇನೆ ಮತೆತ ಮೇಲಾವ ಯುಾ ಅವನ್
ರರ್ವನುನ ಮುತಿತ ತ್ರುಬಿದುದನುನ ಹಿೀಗೆ ವರ್ಣಥಸುತ್ತತ ನೆ ಕವಿ:

ಒದೆವ ಮಂದರವನು ತ್ರಂಗದಲ್ಕದಧಿ ಹೊಯವ ುಂದದಲ್ಲ

ಹೊಕೆ ವು ಕ್ಕದುರೆ, ತೂಳಿದವಾನೆ, ಕವಿದರು ರರ್ಥಕರೊಳಬಿದುಾ !

ಹಾಗೆಯ, ಕಣಥನ್ನುನ ಕೊಲ್ಿ ಲಾರದೆ ಸಂಕಟ್ಕ್ೆ ಸಿಕ್ತೆ ದ ಅರ್ಜಥನ್ನ್ನುನ

ಮೂದಲ್ಲಸುತ್ತತ ಅವನ್ ಪ್ರರುಷ್ವನುನ ಕ್ರಳಿಸುವುದಕಾೆ ಗಿ ಶ್ೌ ೀ ಕೃಷ್ೆ
ಹಿೀಯಾಳಿಸುತ್ತತ ನೆ:

“ಕಲ್ಲತ್ನ್ಕ್ತೀಸು ಮೊಲ್ಗಳು ಮೂಡಿದವಲಾ ಪಾರ್ಥ ಸಮರದಲ್ಲ!”

ಇಲ್ಲಿ ಎಲ್ಿ ಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಯೂ ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗಿ ಭಾಷ್ಣ ವಿವಿಧಪೌ ಕಾರಗಳಿುಂದ ತ್ನ್ನ

ಉದೆಧ ೀಶಸಾಧನೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಜಯಹೊುಂದಿದೆ ಎುಂಬುದನುನ ಕಾಣುತೆತ ೀವ. ಸುರನ್ಗರಿ
ಇದೆರ್ ಇಲ್ಿ ವೊ? ಒುಂದು ವೇಳೆ ಇದಾ ರೂ ಅದು ಹೆದರಿ ನ್ಡುಗಿತ ಇಲ್ಿ ವೊ?
ಸುರಪತಿ ಹರರಾಗಲ್ಲ ಯಮನ್ ಪಟ್ಟ ಣವಾಗಲ್ಲ ಯಾವ ಭ್ರಪಟ್ ಖಪಟ್ಗಳಲ್ಲಿ ಯೂ
ಜನ್ಗಣತಿಯಲ್ಲಿ ಯೂ ಸೇರಿರದಿರಬ್ಹುದು. ಮೃತ್ತಯ ಎುಂಬುವಳು ಒಬ್ಬ ಳು ಇದುಾ ,
ಮಹೇಶವ ರ ಎುಂಬುವನ್ನಬ್ಬ ನ್ನದುಾ , ಇವಳು ಓಡಿಹೊೀಗಿ ಅವನ್ನುನ ಮರೆಹೊಕೆ ಳೆ?
ವಾಸತ ವವಾಗಿ? ಎುಂಬೆಲ್ಿ ಲೀಕಸಂವಾದ್ದಪೇಕ್ಷ ಇಲ್ಲಿ ನ್ನರರ್ಥಕ. ‘ಮೃತ್ತಯ
ಮರೆಹೊಕೆ ಳು ಮಹೇಶವ ರನ್’ ಎುಂದು ಹೇಳುವಲ್ಲಿ ಕವಿಯ ವಿವಕ್ಷ ಸಹೃದಯನ್ಲ್ಲಿ
ಒುಂದು ‘ಚ್ಚತ್ತ ಭಂಗಿ’ಯನುನ ಪೌ ಚೀದಿಸಿ ಅವನ್ಲಿ ುಂದು ಸಮಪಥಕಪೌ ಮಾಣದ
ಭಾವಸಂಚಾರವನುನ ುಂಟ್ಟಮಾಡುವುದೆ ಆಗಿದೆ; ಯಾವ ಐತಿಹಾಸಿಕ ರ್ಟ್ನೆಯನ್ನನ
ಅದು ನ್ನದೇಥಶ್ಸುವುದಿಲ್ಿ .

ಹಾಗೆಯ ತ್ನ್ನ ನುನ ಕಡೆದ ಮಂದರ ಮಹಾಪವಥತ್ವನುನ ಸಂಕ್ಕಷ ಬ್ಧ

ಮಹಾಸಾಗರವೊುಂದು ತ್ನ್ನ ಕ್ಕೌ ದಾ ಮಹಾತ್ರಂಗಗಳಿುಂದ ಅಪಪ ಳಿಸಿತ್ತ ಎುಂಬುದ್ದಗಲ್ಲ,
ಮಂದರ ಎುಂಬ್ ಪವಥತ್ ವಾಸತ ವವಾಗಿ ಇದೆರ್ ಇಲ್ಿ ವೊ ಎುಂಬ್ ವಿಚಾರವಾಗಲ್ಲ
ಭಾಷ್ಣಯ ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗಕ್ೆ ಅಪೌ ಕೃತ್. ಒುಂದು ಗಿರಿ ಒುಂದು ಸಮುದೌ ವನುನ ಕಡೆದರೆ
ಎುಂತ್ಹ ಹೇರಲ್ಗಳು ಏಳಬ್ಹುದು! ಆ ಅಲ್ಗಳು ಅದನುನ ಅಪಪ ಳಿಸಿದರೆ ಎುಂತ್ಹ
ಪರಿಣಾಮವಾಗಬ್ಹುದು! ಆ ಮಹಾದೃಶಯ ವನುನ ಕಲ್ಪ ನೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಟ ಕೊುಂಡು
ಅನುರ್ವಿಸಿದ್ದಗ ಎುಂತ್ಹ ರ್ವಯ ಭಾವ ಸಂಚಾರವಾಗಬ್ಹುದು. ಎುಂತ್ಹ
ರಸಾನುರ್ವವಾಗಬ್ಹುದು! ಅುಂತ್ಹ ವಿರಾಟ್್‌ಸಪ ಶ್ಥಯಾದ ವಿೀರ ರೌದ್ದೌ ದಿ
ರಸಾನುರ್ವ ಸಹೃದಯ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಧವ ನ್ನಸುವಂತೆ ಮಾಡುವ ‘ರ್ರ್ಣತಿ ಪೌ ತಿಮೆ’
ಮತ್ತತ ‘ರಸ ಬಿೀಜಸೂತ್ೌ ’ವಾಗುತ್ತ ದೆ ಕವಿವಕೊೌ ೀಕ್ತತ . ಆ ರಸಾನುರ್ವದ ಸುಂದಯಥವ ಆ
ಉಕ್ತತ ಸಾಧಿಸಬೇಕಾಗಿರುವ ಸತ್ಯ . ಆ ಸುಂದಯಥ ಸಿದಿಧ ಯ ಅದರ ಸತ್ಯ ಸಂಸಾಿ ಪನೆ.

ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗಿ ಭಾಷ್ಣಯ ಸತ್ಯ ‘ಭಾವಸಂವಾದ’ಇಲ್ಿ ವ ‘ಚ್ಚತ್ತ ಭಂಗಿ

ಪೌ ಚೀದನೆ’ಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ೌ ವ ಯಾವಾಗಲೂ ಅನ್ನವಾಯಥವಾಗಿ ಪಯಥವಸಾನ್
ಹೊುಂದುತ್ತ ದೆಯ ಅರ್ವಾ ಅುಂತ್ಹ ಭಾವಸಂವಾದಕ್ಕೆ ಚ್ಚತ್ತ ಭಂಗಿಗೂ, ಈ
ಲೀಕದಲ್ಿ ಲ್ಿ ದಿದಾ ರೆ ಅನ್ಯ ಲೀಕಕ್ೆ ಅರ್ವಾ ಬೇರೆ ಭ್ರಮಿಕ್ಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ
ವಸುತ ಸಂವಾದವೇನಾದರೂ ಇರುತ್ತ ದೆಯ ಇರಬ್ಹುದೆ ವಿಚಾರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತ ದೆ.
ಏಕ್ುಂದರೆ ಅುಂತ್ಹ ವಸುತ ಸಂವಾದವೇನ್ನ ಯಾವ ಸಂದರ್ಥದಲ್ಲಿ ಯೂ ಇಲ್ಿ ವ ಇಲ್ಿ ;
ಬ್ರಿಯ ಭಾವವಿಲಾಸವ ಮತ್ತತ ರಸಾನುರ್ವವ ಪರಮಪೌ ರ್ೀಜನ್ ಮತ್ತತ ಕಾವಯ ದ
ಪರಮಪುರುಷಾರ್ಥ; ಭಾವವನು ಅನುರ್ವಿಸಿ, ಅದರ ಸಾವ ರಸಯ ದಿುಂದ ಮೊೀಹಿತ್ರಾಗಿ
ಅದನುನ ಒುಂದು ರಿೀತಿಯಿುಂದ ಸತ್ಯ ಗೈಯಯ ಲೂ ಶ್ಯಶವ ತ್ಗೊಳಿಸಲೂ ಪೌ ಯತಿನ ಸಿ,
ಅದಕ್ೆ ಇಲ್ಲಿ ಅಲ್ಿ ದಿದಾ ರೆ ಎಲ್ಲಿ ರ್ೀ ವಸುತ ಸಂವಾದವಿರಬೇಕ್ುಂದು ಬಾಲ್ಲಶಕಲ್ಪ ನೆ
ಮಾಡಿ ಊಹಿಸಿದರೆ, ಅದು ವೈಜಾಾ ನ್ನಕವಿಚಾರವಾಗುವುದಿಲ್ಿ , ಆಶ್ಯನುವತಿಥ
ಚ್ಚುಂತ್ನ್ಮಾತ್ೌ ವಾದ ಒುಂದು ಮಧುರ್ೌ ಮೆಯಾಗುತ್ತ ದೆ – ಎುಂದು ಸಿದ್ದಧ ುಂತ್ ಮಾಡಿದರೆ
ಕಾವಯ ದ ಸಾಿ ನ್ ಬ್ದುಕ್ತಗೆ ಅವಶಯ ಕವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿರುವ ಇತ್ರ ಮನ್ರಂಜನೆಯ
ಅರ್ವಾ ಹೃದ್್‌ವಿಲಾಸಮಾತ್ೌ ದ ಸಾಮಾಗಿೌ ಸಲ್ಕರಣೆಗಳ ಮಟ್ಟ ಕ್ೆ
ಇಳಿಯಬೇಕಾಗುತ್ತ ದೆ; ಅದಕ್ತೆ ುಂತ್ಲೂ ಹೆಚ್ಚಿ ನ್ ಬೆಲ್ಕಟ್ಟ ಲ್ಕ ಸಾಧಯ ವಾಗುವುದಿಲ್ಿ .

ಇಲ್ಲಿ ಒುಂದು ಸಂದೇಹ ತ್ಲ್ಹಾಕ್ಕತ್ತ ದೆ. ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗಿಯಾದ ಈ ಭಾಷ್ಣಯ

ಪೌ ರ್ೀಜನ್ ನ್ಮಮ ಲ್ಲಿ ಒುಂದು ಭಾವವನ್ನನ ಚ್ಚತ್ತ ಭಂಗಿಯನ್ನನ ಪೌ ಚೀದಿಸುವುದು
ಮಾತ್ೌ ವಾಗಿದಾ ರೆ, ಅದಕ್ತೆ ುಂತ್ಲೂ ಹೆಚ್ಚಿ ನ್ದೇನ್ನ್ನನ ಅದು ನ್ನೀಡಲಾರದುದ್ದಗಿದಾ ರೆ,
ಎಲ್ಿ ಕಾವಯ ದ ಪೌ ರ್ೀಜನ್ವೂ ಒುಂದು ಹೃದಯವಿಲಾಸ ಅರ್ವಾ ಚ್ಚತತ ೀಲಾಿ ಸದಲ್ಲಿ
ಮಾತ್ೌ ಕೊನೆಗೊಳುಾ ತ್ತ ದೆ ಎುಂದು ಒಪಿಪ ಕೊಳಾ ಬೇಕಾಗುತ್ತ ದೆ. ಬ್ರಿಯ
ಭಾವವಿಲಾಸದಿುಂದ ನ್ಮಗೊದಗುವ ತೃಪಿತ ಯ ಅದರ ಪರಮಪೌ ರ್ೀಜನ್ ಮತ್ತತ
ಪುರುಷಾರ್ಥ. ನ್ಮಮ ನ್ಮಮ ಭಾವವಿಲಾಸವಲ್ಿ ದೆ ಇನಾನ ವ ವಿಧವಾದ
ವಸುತ ಸಂವಾದವೂ ಅದಕ್ತೆ ರುವುದೂ ಇಲ್ಿ , ಅದರಿುಂದೊದಗುವುದೂ ಇಲ್ಿ .
ಸಾಧಯ ವಾಗುವುದೂ ಇಲ್ಿ .

ಪಾೌ ರ್ೀಗಿಕ ಮನಃಶ್ಯಸತ ರಜಾ ರಾಗಿರುವ ಇತಿತ ೀಚ್ಚನ್ ಪಾಶ್ಯಿ ತ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ
ಮಿೀಮಾುಂಸಕರಲ್ಲಿ ಕ್ಲ್ವರು ಇದನೆನ ಸಿದ್ದಧ ುಂತ್ವಾಗಿ ಪೌ ತಿಪಾದಿಸಿದ್ದಾ ರೆ. ಅದರ
ಜಿಜಾಾ ಸೆ ಇನ್ನನ ಅನೇಕ ತ್ತತಿತ ವ ಕವಾದ ಪೌ ಶ್ನನ ಗಳಿಗೆ ಎಡೆಗೊಡುವುದರಿುಂದ ಅದರ
ಕ್ಕಲಂಕಷ್ ವಿಮಶ್ನಥಗೆ ಮತತ ುಂದು ಪೌ ತೆಯ ೀಕ ಪೌ ಬಂಧವ ಮಿೀಸಲಾಗಬೇಕಾಗುತ್ತ ದೆ.

***

[1] We may either use words for the sake of the refereces they promote,
or we may use them for the sake of the attitude and emotions which
ensue. – I.A.Richards
[2] ‘ವಾಚಯ ’ ಮತ್ತತ ‘ಪೌ ತಿೀಯಮಾನ್’ಗಳು ‘ಲೀಕೊೀಪರ್ೀಗಿ’ ಮತ್ತತ
‘ಭಾವೊೀಪರ್ೀಗಿ’ ಎುಂಬ್ ಪದಗಳಿಗೆ ಸಂಪೂಣಥವಾಗಿ
ಪಯಾಥಯಪದಗಳ್ಳಗುವುದಿಲ್ಿ . ಈ ವಿಚಾರವಾದ ಜಿಜಾಾ ಸೆ ಬೇರೊುಂದು
ಪೌ ಬಂಧದಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತ ದೆ.
[3] ಯಥಾ ಪದ್ದರ್ಥದ್ದವ ರೇಣ ವಾಕಾಯ ರ್ಥಾಃ ಸಂಪೌ ತಿೀಯತೇ|
ವಾಚಾಯ ರ್ಥಪೂವಿಥಕಾ ತ್ದವ ತ್ ಪೌ ತಿಪತ್ತ ಸಯ ವಸುತ ನಃ ||…ತ್ದವ ತ್ ಸಚೇತ್ಸಾುಂ
ಸೀsರ್ೀಥ ವಾಚಾಯ ರ್ಥ ವಿಮುಖಾತ್ಮ ನಾಮ್| ಬುದ್ರಧ ತ್ತ್ತತ ವ ರ್ಥದಶ್ಥನಾಯ ುಂ
ಝಟ್ಟತೆಯ ೀವಾವಭಾಸತೇ || -ಧವ ನಾಯ ಲೀಕ
[4] But usually references are involved as conditions for, or stages in,
the ensuing development of attitudes. yet it is still the attitudes not the
references which are important. -I.A.Richards
[5] It matters not at all in such cases whether the references are true or
false. Their sole function is to bring about and support the attitudes which
are the further response. The questioning, verificatory way of handling is
irrelevant, and in a competent reader it is not allowed to interfere. –
I.A.Richards

ದ್ರೌ ಪದಿಯ ಶ್ೌ ೀಮುಡಿ : ಮುುಂದಿನ್

ಸಾಹಿತ್ಯ ದಲ್ಲಿ ಸಮನ್ವ ಯ, ಸವೊೀಥದಯ
ಮತ್ತತ ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ
ಮುುಂಬ್ರುವ ಸಾಹಿತ್ಯ ದ ಸವ ರೂಪವೇನು? ಅದು ಯಾವ ಯಾವ ರೂಪಗಳಿಗೆ
ತಿರುಗುತ್ತ ದೆ? ಯಾವ ಭಾವಗಳು, ಎುಂತ್ಹ ಶಕ್ತತ ಗಳು ಅದಕ್ೆ ಪೆೌ ೀರಕವಾಗುತ್ತ ವ? ಅದರ
ಉದೆಾ ೀಶಗಳೇನು? ಅದರ ಗುರಿಯೇನು? ಅದು ಅನುಸರಿಸುವ ವಿಧಾನ್ಗಳೇನು? ಈ
ಪೌ ಶ್ನನ ಗಳಿಗೆ ಕರ್ಣ ಹೇಳುವಂತೆ ಉತ್ತ ರ ಹೇಳುವುದು ದುಾಃಸಾಧಯ ವಾದರೂ ಇುಂದಿನ್ ಮತ್ತತ
ಹಿುಂದಿನ್ ಪೌ ಪಂಚದ ಮತ್ತತ ಸಾಹಿತ್ಯ ದ ಪರಿಸಿಿ ತಿಯನುನ ಪಯಾಥಲೀಚ್ಚಸಿದಲ್ಲಿ
ಮುುಂದೆ ಏನಾಗಬ್ಹುದು? ಏನು ಬ್ರಬ್ಹುದು? ಎುಂಬ್ ಕಾೌ ುಂತ್ದಶಥನ್
ಸವ ಲ್ಪ ಮಟ್ಟಟ ಗಾದರೂ ಕಲ್ಪ ನಾಗೊೀಚರವಾಗಬ್ಹುದೆುಂದು ತೀರುತ್ತ ದೆ.

ಲೀಕದ ಇತ್ರ ಕ್ಷ ೀತ್ೌ ಗಳಲ್ಲಿ ರುವಂತೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ದಲ್ಲಿ ಯೂ ಒುಂದು ನ್ನತ್ತಯ ುಂಶ, ಒುಂದು
ಲ್ಲೀಲಾುಂಶ, ಒುಂದು ಸಾಿ ರಾುಂಶ, ಒುಂದು ಚರಾುಂಶ ಇರುತ್ತ ವ. ನ್ನತ್ತಯ ುಂಶವೂ
ತಿೌ ಕಾಲಾತಿೀತ್ವಾಗಿರುವುದರಿುಂದ ಸಾವಥಕಾಲ್ಲಕವುಂಬಂತೆ ತೀರುತ್ತ ದೆ; ಲ್ಲೀಲಾುಂಶ
ಅರ್ವಾ ಚರಾುಂಶವು ಕಾಲಾಧಿೀನ್ವಾಗಿರುವುದರಿುಂದ ಕಾಲಾತ್ಮ ಕವಾಗಿ
ತ್ತತ್್‌ಕಾಲ್ಲಕವಾಗಿ ಹೊಮುಮ ತ್ತ ದೆ. ಈ ಸತ್ಯ ಮಾನ್ವಜಿೀವನ್ದಲ್ಲಿ ರುವಂತೆಯ ಆ
ಜಿೀವನ್ ಮತ್ತತ ಜಿೀವನಾನುರ್ವಗಳನುನ ಪೌ ತಿಬಿುಂಬಿಸುವ ಮತ್ತತ ಪೌ ತಿಮಿಸುವ
ಸಾಹಿತ್ಯ ದಲ್ಲಿ ಯೂ ಪೌ ಕಟ್ವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಎಲ್ಲಿ ಯಾದರೂ ನ್ನತ್ಯ ವೂ ನ್ನತ್ನ್ವಾಗಿ
ಹೊಮುಮ ವ ಆ ಚ್ಚರತ್ತ್ತ ವ ವು ಚರತ್ತ್ತ ವ ವಾಗಿ ಪೌ ಕಟ್ಗೊಳಾ ದಿದಾ ರೆ ಆ ಜಿೀವನ್ ಮುಗಿದು
ಮೃತ್ಸಿಿ ತಿ ಪಾೌ ಪತ ವಾಯಿತೆುಂದು ಒಪಿಪ ಕೊಳಾ ಬೇಕಾಗುತ್ತ ದೆ. ಆದಾ ರಿುಂದಲ್ ಎಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯ
ಜಿೀವಂತ್ವಾಗಿರುತ್ತ ದೆರ್ೀ ಅಲ್ಲಿ ಬ್ದಲಾವಣೆ ಪರಿವತ್ಥನೆ ಅನ್ನವಾಯಥವಾಗಿ
ಸಂರ್ವಿಸುತ್ತ ದೆ.

ಆದರೆ ಆ ಪರಿವತ್ಥನೆ ಯಾವುದರಲ್ಲಿ ಚರಿಸುತ್ತ ದೆ? ಯಾವ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ

ಪೌ ಕಟ್ವಾಗುತ್ತ ದೆ? ಭಾವಾುಂಶದಲ್ಲಿ ಯ? ಚ್ಚುಂತ್ನಾುಂಶದಲ್ಲಿ ಯ? ಕಲ್ಪ ನಾುಂಶದಲ್ಲಿ ಯ?
ರೂಪಾುಂಶದಲ್ಲಿ ಯ? ವಸುತ ವಿನ್ಲ್ಲಿ ಯ? ರಿೀತಿ ಅಲಂಕಾರಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಯ? ರಸದಲ್ಲಿ ಯ?

ಪಾೌ ಣದ ತಿೀವೌ ಅಭೀಪೆಿ ಯಿುಂದ ಪಾೌ ರ್ಣಯ ಅುಂಗಾುಂಗವಿರಚನೆಯಲ್ಲಿ

ಸನ್ನನ ವೇಶ್ಯಧಿೀನ್ವಾಗಿ ಪರಿವತ್ಥನೆಗಳ್ಳಗುತ್ತ ವ ಎುಂದು ಜಿೀವವಿಜಾಾ ನ್ ಹೇಳುತ್ತ ದೆ.
ಅುಂತ್ಹ ಪರಿವತ್ಥನೆಗೆ ಕಾರಣ ವಿವಿಧವೂ ವಯ ತ್ಯ ಸತ ವೂ ನ್ನತ್ನ್ವೂ ಆಗಿರುವ
ಅನುರ್ವಗಳ ಅಪೇಕ್ಷ ಯಿುಂದ್ದಗಿ ಪಾೌ ಣದ ಅರ್ವಾ ಪಾೌ ರ್ಣಯ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ
ಮೂಡುವ ಉತ್ೆ ಟ್ ಅಭೀಪೆಿ ಅರ್ವಾ ಹಾರೈಕ್. “ಹಾರೈಸಿ ಹಾರೈಸಿ ಹಾರಿದುದೊ
ನ್ನೀರಧಿಯ ಮಿೀನ್.” ಕಡಲ್ ಮಿೀನ್ನಗೆ ರೆಕ್ೆ ಮೂಡಿ ಅದು ಹಕ್ತೆ ಯಾದುದಕ್ೆ
ಕಾರಣವೇನು? ಸೃಷ್ಟಟ ಯನುನ ಹಿುಂದರ್ಣುಂದ ಮುನ್ನನ ುಂಕ್ತ ಪೆೌ ೀರಿಸುತಿತ ರುವ ‘ಸವ ಧಾ’
ಶಕ್ತತ ಯ

[1] ಮತ್ತತ ಅದನುನ ಮುುಂದರ್ಣುಂದ ಸೆಳೆದು ಊಧಾವ ಥಭಮುಖವಾಗಿ ಆಕಷ್ಟಥಸುತಿತ ರುವ

“ಪೌ ಯತಿ” ಶಕ್ತತ ಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಮಿೀನ್ನನ್ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಮೂಡಿದ ಬಾನ್ಲ್ತ್ದ
ಕಡುಹಾರೈಕ್ಯಲ್ಿ ವ? ಅುಂತ್ಹ ನ್ವಾನುರ್ವಮೂಲ್ವಾದ ಅಭೀಪೆಿ ಯ ನೈಸಗಿಥಕ
ಪರವತ್ಥನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಅನುರ್ವ, ಅಭೀಪೆಿ , ಅದಕ್ೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ
ಅಕೃತ್ಕವಾಗಿ ನ್ನಸಗಥಸಹಜವಾಗಿ ಸಂರ್ವಿಸುವ ರೂಪ ವಯ ತ್ತಯ ಸ – ಈ ಮೂರನುನ
ನಾವು ಲ್ಕ್ಷಯ ದಲ್ಲಿ ಡಬೇಕ್ಕ. ಏಕ್ುಂದರೆ ಈ ಮೂರರಲ್ಲಿ ಯಾವುದೊುಂದು ಊನ್ವಾದರೂ
ವಿಕಾರಸೃಷ್ಟಟ ಯಾಗುತ್ತ ದೆ. ಅುಂತ್ಹ ವಿಕಾರಸೃಷ್ಟಟ ನ್ನತ್ನ್ವಾಗಿ ತೀರಿದರೂ ಅದಕ್ೆ
ಬ್ದುಕ್ಕವ ಹಕ್ೆ ಇರುವುದಿಲ್ಿ . ಒುಂದೆರಡು ದಿನ್ಗಳ ಮಟ್ಟಟ ಗೆ ಜನ್ರ ಕ್ಕತೂಹಲ್ವನುನ
ಕ್ಣಕ್ತ ಸೆಳೆದು ಕ್ರಳಿಸಿ ಸತ್ತತ ಹೊೀಗುತ್ತ ದೆ. ಎರಡು ತ್ಲ್ಯ ಕೊೀಳಿಮರಿ ಅರ್ವಾ ಎುಂಟ್ಟ
ಕಾಲ್ಲನ್ ಕರು ಹುಟ್ಟಟ ಅಳಿಯುವಂತೆ.
ಪೌ ಪಂಚಜಿೀವನ್ ಅನೇಕತೆಯಿುಂದ ಏಕತೆಗೆ ಚಲ್ಲಸುತಿತ ದೆ. ಅನೇಕತೆಯನುನ
ಇಲ್ಿ ಗೈಯುವ ಏಕತೆಯ ಕಡೆಗಲ್ಿ ; ಅನೇಕತೆಯನುನ ಸಮನ್ವ ಯಗೊಳಿಸುವ ಏಕತೆಗೆ.
ಅದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಅರ್ವಾ ಮತತ ುಂದು ಗೂಢತ್ರದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ ಅದಕ್ೆ
ಕಾರಣವಾಗಿ, ಒುಂದು ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಸಿದಧ ವಾಗುತಿತ ದೆ. ಈ ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಯ ಮತ್ತತ
ಸಮನ್ವ ಯಬುದಿಧ ಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಅರ್ವಾ ಮತತ ುಂದು ಗೂಢತ್ರದೃಷ್ಟಟ ಯಿುಂದ
ಅದಕ್ೆ ಕಾರಣವಾಗಿ, ಒುಂದು ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಸಿದಧ ವಾಗುತಿತ ದೆ. ಈ ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಯ
ಮತ್ತತ ಸಮನ್ವ ಯಬುದಿಧ ಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಒುಂದು ಸವಥ ಸಮಾನ್ತೆಯ
ಸಮತ್ತಭಾವ ತ್ಲ್ದೊೀರಿ ಸುಪೌ ತಿಷಾಿ ಪಿತ್ವಾಗಲ್ಕ ಪೌ ಯತಿನ ಸುತ್ತ ದೆ. ರಾಜಕ್ತೀಯ
ಮತ್ತತ ಆರ್ಥಥಕರಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಅದು ವಣಥಪೂಣಥವಾಗಿ ಕಲ್ಹಕೌಲ್ಕಗಳಿುಂದ
ರಂಜಿತ್ವಾಗಿ ಸುಪೌ ಕಟ್ವಾಗಿ ಗೊೀಚರಿಸುತ್ತ ದೆ. ಆದರೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ರಂಗದಲ್ಲಿ ,
ಧಾಮಿಥಕ ರಂಗದಲ್ಲಿ ಮತ್ತತ ಸಾಹಿತ್ತಯ ದಿ ಕಲಾರಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಯೂ ಅದು ತ್ನ್ನ ನ್ನಗೂಢ
ಕಾಯಥದಲ್ಲಿ ತಡಗಿರುವುದನುನ ಹೊಕ್ಕೆ ನ್ನೀಡಿದರೆ ಕಾಣುತೆತ ೀವ.
ಮತ್ ಧಮಥ ದೇವರು ಈ ವಿಚಾರಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಕ್ಕಚ್ಚತ್ಭಾವಗಳು ವಿಶ್ಯಲ್ವಾಗುತಿತ ವ.
ಉಗೌ ರಾಷ್ಟಟ ರೀಯತೆಯ ಸಾವ ರ್ಥತೆ ಸವ ಪೌ ತಿಷ್ಣಿ ಗಳು ಅುಂತ್ರ ರಾಷ್ಟಟ ರೀಯತೆಯ
ಕೊಳುಕೊಡೆ ಮೈತಿೌ ಗೆ ಹೆಚುಿ ಹೆಚುಿ ಶರಣಾದಲ್ಿ ದೆ ಶ್ಯುಂತಿ ಕ್ಷ ೀಮಗಳು ಯಾವ ಒುಂದು
ದೇಶಕ್ಕೆ , ಅದು ಎಷ್ಣಟ ೀ ದೊಡಾ ದ್ದಗಿರಲ್ಲ ಬ್ಲ್ವಾಗಿರಲ್ಲ ಶ್ೌ ೀಮಂತ್ವಾಗಿರಲ್ಲ
ಲ್ಭಸುವುದಿಲ್ಿ . ದಕ್ಕೆ ವುದಿಲ್ಿ ಎುಂಬ್ ಬುದಿಧ ರಾಜಕಾರರ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ಎುಂದಿಗಿುಂತ್ಲೂ
ಅತಿಶಯವಾಗಿ ಮೂಡುತಿತ ರುವಂತೆ ತೀರುತಿತ ದೆ. ಸಂಪತಿತ ನ್ ವಿನ್ನರ್ೀಗದಲ್ಲಿ
‘ಸವಥರಿಗೆ ಸಮಪಾಲ್ಕ’ ಸವಥರಿಗೆ ಸಮಬಾಳು’ಎುಂಬ್ ಮೂಲ್ತ್ತ್ತ ವ ದ ಅನುಷಾಿ ನ್
ದಿನ್ದಿನ್ಕ್ಕೆ ಹಬಿಬ ದಿಗಿವ ಜಯ ಸಾಧಿಸುತಿತ ದೆ; ಸವೊೀಥದಯ ಸಿದ್ದಧ ುಂತ್
ಸಂಸಾಿ ಪಿತ್ವಾಗುತಿತ ದೆ.

ಇದನೆನ ಲ್ಿ ಗಮನ್ನಸಿದರೆ ಸಮನ್ವ ಯ, ಸವೊೀಥದಯ, ಪೂಣಥದೃಷ್ಟಟ ಈ ಮೂರು

ಮಹಾತ್ತ್ತ ವ ಗಳು ಜಗತಿತ ನ್ ಮುುಂದಿನ್ ಬಾಳಿನ್ ಮೂಲ್ಮಂತ್ೌ ಗಳ್ಳಗುವುದರಲ್ಲಿ
ಸಂದೇಹವಿಲ್ಿ . ಆ ಬಾಳನುನ ನ್ನರೂಪಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಯೂ ರೂಪಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಯೂ
ಸಾಿ ಪಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಯೂ ಆಸಕತ ವಾಗುವ ಮುುಂದಿನ್ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಕೆ ಆ ಮೂಲ್
ಮಂತ್ೌ ತ್ೌ ಯಗಳೆ ‘ದಶಥನ್’ವಾಗಿ ಮಾಗಥದಶಥಕವಾಗುತ್ತ ವ. ಆ ‘ದಶಥನ್’ದ ಅಭವಯ ಕ್ತತ ಗೆ
ಅವಶಯ ಕವಾಗುವ ‘ನ್ನದಶಥನ್’ವನುನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಹೊಸದ್ದಗಿ ಹುಟ್ಟಟ ಸಿಕೊಳಾ ಲೂಬ್ಹುದು
ಅರ್ವಾ ಹಳೆಯ ಸಾಮಗಿೌ ಯಿುಂದಲ್ ಕಟ್ಟಟ ಕೊಳಾ ಲೂಬ್ಹುದು. ಅದರ ‘ಪೌ ದಶಥನ್’ಕ್ೆ
ಬೇಕಾದ ಕಾವಯ ಶರಿೀರವೂ ತ್ನ್ಗೆ ತ್ತನೆ ಸಿದಧ ವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಹಳೆಯ ರೂಪಗಳು
ಸಾಲ್ದಿದಾ ರೆ ಹೊಸ ರೂಪಗಳನುನ ಕಂಡುಕೊಳುಾ ತ್ತ ದೆ, ಕಟ್ಟಟ ಕೊಳುಾ ತ್ತ ದೆ. ಆದರೆ
ಯಾವ ಶರಿೀರವಾಗಲ್ಲ ರೂಪವಾಗಲ್ಲ ಅನುರ್ವ ಅಭೀಪೆಿ ಗಳ ಒತ್ತ ಡದಿುಂದ
ಸಹಜವಾಗಿಯ ಮಾಡಬೇಕಾದುದು ಮಾತ್ೌ ಅವಶಯ ಕ. ಏಕ್ುಂದರೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ಶರಿೀರದಲ್ಲಿ
ಎುಂದರೆ ಅದರ ರೂಪಾುಂಶದಲ್ಲಿ ಏನೇ ಪರವತ್ಥನೆಗಳುುಂಟಾದರೂ ಅದು
ರಸಾಭವಯ ಕ್ತತ ಗೆ ಸಾಧನ್ವಾಗದಿದಾ ರೆ ವಯ ರ್ಥವಾಗುತ್ತ ದೆ. ಏಕ್ುಂದರೆ, ರಸವ ನ್ನತ್ತಯ ುಂಶ;
ಉಳಿದುದೆಲ್ಿ ವೂ ಅದರ ಹೊಮಿಮ ಕ್ಗೆ ಮಿೀಸಲಾಗಿರುವ ಲ್ಲೀಲಾುಂಶ.

[1] ಸವ ಧಾ ಅವಸಾತ ತ್ ಪೌ ಯತಿಾಃ ಪರಸಾತ ತ್-ನಾಸದಿೀಯ ಸೂಕತ .