TOPIK 4

JANAKUASA DIESEL
 PENGENALAN
• Pada tahun 1890 Dr Rudolf Diesel telah menghasilkan teori “
terma motor ekonomikal “ iaitu melalui mampatan silinder yang
tinggi dimana udara disalur masuk kedalam silinder, kemudian
dimampatkan. Dengan menggunakan teori inilah asas enjin
diesel moden dicipta.
• Pembinaan enjin diesel adalah hampir sama dengan enjin petrol
samada ianya beroperasi dua atau empat lejang.Perbezaan
utama antara enjin diesel dan petrol adalah enjin diesel tidak
memerlukan sistem pencucuhan ( sistem palam pencucuh ,
gegelung dsb ) untuk pembakaran minyak dalam silinder.
Sebaliknya kemasukan udara di dalam setiap silinder ditekan
oleh omboh ke titik di mana ia cukup panas untuk membakar
bahan bakar.
 HASIL PEMBELAJARAN

Diakhir sesi pembelajaran, pelajar boleh:

• Menerangkan secara teori mengenai prinsip kerja

janakuasa diesel
• Menerangkan operasi janakuasa diesel
• Menunjukkan dan menjalankan prosedur
pengoperasian janakuasa diesel
PRINSIP & TEORI KERJA

Keratan Rentas Sebuah Enjin Diesel.

Bahagian Utama Generator
Bahagian Pada Panel Kawalan Generator
Bahagian-bahagian Pada Generator
(Kanan)
Bahagian-bahagian Pada Generator (Kiri)
Plat Nama Pejana/Generator
prinsip
 Prinsip Operasi Enjin
• Prinsip pergerak enjin diesel terbahagi kepada :
– 4 lenjang
– 2 lenjang
• Lenjang-lenjang tersebut ialah:
– Lenjang sedut
– Lenjang mampatan
– Lenjang kuasa
– Lenjang ekzos
Lenjang ialah pergerakan omboh ke atas dan ke bawah di dalam
silinder. Setiap kali pergerakan omboh tersebut, ia akan
melakukan tindak kerja salah satu daripada empat lenjang yang
tersebut di atas
Operasi Pergerakan Enjin Empat Lenjang
diese l
 SISTEM BAHANAPI

• Sistem bahan api adalah untuk menakung minyak dan

menghantar minyak daripada tangki ke-injekter,
penghantaran bahan api mestilah tepat dan
mempunyai kuasa tekanan yang cukup untuk mengisi
dan menyempurnakan kehendak kelajuan dan beban
yang ditugaskan ke atas sesuatu enjin mengikut
keadaan perjalanan enjin tersebut
 Bahagian–bahagian utama sistem
bahan api
• Tangki minyak untuk menakung atau menyimpan minyak bahan
api.
• Paip saluran di mana bahan api mengalir dari tangki ke injekter.
• Penapis pertama / kedua, sebagai penapis segala kekotoran
yang terdapat pada bahan api.
• Pam bekalan bahan api digunakan untuk menghantar bahan api
dari tangki ke pam penyembur bahan api dengan tekanan yang
tertentu mengikut pergerakan enjin.
• Pam penyembur bahan api ialah satu bahagian yang bertujuan
untuk menghantar bahan api yang bertekanan tinggi ke injekter
lenjang yang tertentu.
• Injekter ialah satu alat untuk menyemburkan bahan api ke dalam
ruang pembakaran dalam bentuk semburan yang halus.
 Jenis-jenis sistem penghantaran
bahan api

• Sistem kuasa tarikan graviti yang terdapat

pada enjin-enjin kecil.
• Sistem yang menggunakan kuasa mekanikal
yang mana dipasangkan pam penghantaran
bahan api.
• Pam bahan api menggunakan kuasa elektrik
jarang diguna pada enjin diesel.
Sistem Bahanapi Enjin Diesel
 Sistem penyejuk
• Sistem penyejuk berfungsi mengalirkan air penyejuk
ke bahagian-bahagian enjin yang memerlukan
penyejuk dan bertugas untuk mengalirkan haba yang
tidak di kehendaki dari bahagian-bahagian enjin
• Masalah dari kepanasan lampau enjin diesel
– Panas berlebihan menyebabkan minyak kurang kelikatannya.
– Sekiranya panas berlebihan juga akan menyebabkan logam-
logam akan hilang keupayaan.
– Ketegangan di dalam atau di antara bahagian-bahagian enjin
di sebabkan suhu yang tidak seimbang
 Sistem pelinciran
• Sistem pelinciran pada enjin diesel mempunyai beberapa
persamaan dengan sistem pelinciran enjin petrol
• Enjin diesel mempunyai tenaga pembakaran yang lebih kuat
daripada enjin petrol, maka minyak pelincir yang di gunakan pada
enjin diesel lebih pekat.
• Sistem pelinciran merupakan salah satu sistem utama pada enjin
• Bermula daripada tempat menyimpan minyak, penapis, pam dan
paip saluran minyak untuk menyalurkan minyak pelincir ke
bahagian-bahagian yang memerlukan pelinciran
• Sebuah enjin memerlukan udara, minyak,tekanan,pelinciran,
penyejukkan dan kuasa penggerak, iaitu bateri
• Bagi enjin tunggu sedia perlu dihidupkan seminggu sekali selama
satu jam, bagi tujuan memanaskan bahan logam, mengalirkan
pelincir ke tempat yang di perlukan serta sistem penyejukkan dan
lain-lain keperluan dapat beroperasi
• Enjin diesel perlu diganti minyak pelincir pada tiap-tiap enam
bulan sekali sama ada ia beroperasi secara terus atau tunggu
sedia.
• Alat-alat yang perlu diganti pada masa yang sama:
– Penapis udara.
– Penapis minyak pelincir.
– Mengganti air penyejukkan.
– Penapis minyak diesel
• Pastikan bahagian pelinciran luaran dipam minyak
grease dan enjin sentiasa berada dalam keadaan
bersih serta tiada bahagian yang longgar atau tidak
bergeger semasa enjin dihidupkan
Jenis-jenis bateri dan penggunaan
• Bateri ada dua atau lebih sel disambung secara siri,ia
akan menghasilkan voltan dan arus terus.
• Tindak balas kimia di antara elektrolit dan plat
menghasilkan tenaga elektrik.
• Bateri terdiri dari dua jenis
– Sel kering yang banyak di gunakan dalam penggunaan
domestik, beberapa jenama terkenal telah menggunakan
nikel kadmium untuk bateri jenis ini di mana ia lebih tahan
lama untuk tugas ringan dan boleh dicaj semula sebanyak
1000 kali.
– Sel basah lebih popular untuk tugas berat, ia dikenali sebagai
sel basah kerana jenis ini menggunakan tindak balas
cecair kimia dalam menghasilkan sumber arus terus.
• Terdapat dua jenis bateri sel basah dalam pasaran
– Bateri nikel kadmium direka dan dikilang untuk empat jenis
kegunaan.
• Untuk tujuan am yang tahan dengan beban terus menerus
selama tiga jam atau lebih seperti bekalan kepada pencahayaan
kecemasan, pensuisan pelantik, penggera kebakaran dan
bekalan tunggu sedia.
• Untuk prestasi sederhana beban terus menerus selama
setengah jam hingga dua jam seperti bekalan kepada
pencahayaan kecemasan, tugas-tugas luar pantai, penggera
kebakaran dan bekalan tunggu sedia.
• Untuk prestasi tinggi beban terus menerus selama kurang dari
setengah jam seperti bekalan kuasa tanpa gangguan (UPS),
pemulaan enjin, penutupan suis dan elektromagnet.
• Untuk penggunaan berulang di mana bateri berkeadaan caj dan
nyacaj seperti pencahayaan dalam lokomotif, sistem lokomotif,
tugas-tugas luar pantai dan solar.
Nikel Kadmium

Asid Plumbum
– Bateri asid plumbum direka dan dikilang untuk empat jam
• Plat (plate) yang berjangka hayat 20 tahun hingga 25 tahun dan biasa
digunakan di sistem janaelektrik, penutupan suis, pencahayaan
keselamatan, bekalan kuasa tanpa gangguan (UPS) dan memulakan
enjin.
• Taburan berjangka hayat 15 tahun dan biasa digunakan pada sistem
telekomunikasi, sistem janaelektrik dan lokomotif.
• Plat rata (flat plate) berjangka hayat selama 10 tahun dan digunakan
pada suis pelantik penutupan, pencahayaan keselamatan, bekalan
kuasa tanpa gangguan (UPS) dan PABX (Public Automatic Branch
Exchange).
• Jenis kedap yang berjangka hayat selama 10 tahun dan biasa digunakan
untuk sistem telekomunikasi, bekalan kuasa tanpa gangguan (UPS),
permulaan enjin, suis pelantik, pertolongan di laut, penggera kebakaran,
panel pengesan gas dan sebagainya.
 Ciri-ciri teknikal bagi bateri

Asid Pelumbum Nikal Kadmium

Voltan Namaan 2.0 V 1.2 V
Voltan Apong 2.16 V – 2.25 V 1.4 V – 1.5 V
Voltan Galak 2.4 V – 2.7 V 1.53 V – 1.7 V
Kecekapan Ampere Jam 90% 75% - 80%
Kadar Caj Maksimum 14% C10 33% C5
 Bateri Untuk Janakuasa
• Bagi set janakuasa bateri digunakan untuk
menghidupkan enjin dan membekalkan tenaga elektrik
kepada litar penunjuk seperti lampu, alat jangka dan
alat kawalan.
• Bateri yang digunakan akan kehilangan kuasa dan
perlu dicas semula supaya kuasanya dipulihkan dan
boleh digunakan pada bila-bila masa. Sistem cas di
perlukan untuk tujuan ini.
KEBAIKAN KEBURUKAN

• Thermal effeciency tinggi. • Injin berat.

• Jimat bahanapi.
• Kurang resapan minyak.
• Kurang CO.
• Wireless.
• Kurang bahaya kebakaran
• Bunyi enjin kasar.
• Perlu penapisan yang baik.
• Guna capacity bateri yang
tinggi.
• Perlu specialist untuk
pembaikan.
• Harga mahal
 PROSEDUR MENGHIDUPKAN ENJIN
DIESEL
• Pemeriksaan tiap-tiap hari (daily Routine Checking) sebelum
enjin .
• Sebelum penjana dihidupkan
Pastikan:-
• Paras air didalam Radiator mencukupi
• Paras minyak pelincir didalam injin mencukupi paras had
• Paras asid didalam bateri mencukupi paras had
• A.C.B berada dalam keadaan posisi mati, OFF
• Tiada ada orang menjalani kerja baik pulih pada Suisbod
• Belting kipas dalam keadaan baik
• Lapuran didalam buku log tiada apa-apa kerosakan dicatit
• Selepas perkara-perkara diatas telah diteliti, enjin
diesel tersebut bolehlah dihidupkan, tutupkan (on)
Suis pisau Neutral dan A.C.B kemudian catitkan
bacaan pada pada jangka-jangka pengukur tiap-tiap
satu jam.
 KOMPENAN YANG MEMBANTU BAGI
MEMUDAHKAN ENJIN DIESEL DIHIDUPKAN

COLD STARTING DEVICE

HEATER B
PLUG

• Menggunakan kuasa bateri untuk memanas.

• Gelungan heater diletakkan dalam combustion chamber.
• Memanaskan udara dalam selinder
 KI-GASS
PUMP

• Digunakan secara manual dengan tangan.

• Disambung dari tangki bahanapi dan dihantar ke
intake manifold heater.
 Termostat

• Dipasangkan pada intake manifold.

• Menggunakan kuasa bateri.
• Mengeluarkan haba memanaskan bahanapi dari ki-
gass pump.
 SISTEM MINYAK ENJIN DIESEL
(DIESEL FUEL SYSTEM)

Menghantar bahanapi yang bertekanan tinggi kepada

injector mengikut masa dan banyaknya bahanapi yang
dikehendaki supaya dapat disemburkan kedalam
selinder seterusnya membakar udara yang termampat
 KOMPONEN SISTEM BAHANAPI
• Tangki Bahanapi.
• Primary Filter.
• Fuel Feed Pump.
• Main Filter / Secondary Filter.
• Fuel Injection Pump.
• High Pressure Pipes.
• Injectors.
• Leak Off Pipe.
 TANGKI BAHANAPI
• Takung bahanapi untuk dihantar ke Fuel
Injector Pump (FIP) jika diperlukan
 PRIMARY FILTER

• Tapis bahanapi sebelum masuk ke fuel feed pump

 MAIN FILTER
• Menapis bahanapi kedua yang mempunyai
PRV untuk menghadkan tekanan bahanapi ke
FIP.
PRIMARY FILTER;
• Dipasang pada Fuel Feed Pump dengan glass jar.
– Gauge.
– Nylon.

MAIN FILTER;
• Mempunyai sarung dari alluminium alloy dan pressure spring.
– Down flow.
– Cross flow.
 FUEL FEED PUMP
• Menyedut bahan api dari tangki untuk
dihantar ke main filter
 FUEL INJECTION PUMP

• Menghasil dan menghantar bahanapi yang

bertekanan ke injector mengikut masa dan
jumlah yang betul

In-line type
KOMPONEN FEUL INJECTION PUMP
• Housing.
• Camshaft.
• Pumping Element;
a) Barrel.
b) Plunger.
c) Control rod, quardrant, sleeve.
d) Roller dan tappet assembly.
e) Main spring.
f) Delivery valve.
OPERASI PUMPING ELEMENT
 OPERASI PLUNGER CYCLE

LONG SPILL - Plunger berada di BDC. Inlet dan spill port

terbuka.Bahanapi masuk ke semua ruangan atas plunger.
DELIVERY - Plunger ke TDC. Kedua-dua port tertutup. Tekanan berlaku
menghasilkan semburan.
SHORT SPILL – Plunger ke BDC. Helix membuka salah satu port dan
menutup semula. Tiada tekanan.
DEPRESSION – Plunger ke BDC. Kedua-dua port masih tertutup. Berlaku
susutan tekanan sehingga kedua-dua port dibuka semula.
 INJECTOR
• Mengadakan semburan/pancitan bahanapi
yang betul mengikut enjin supaya mudah
menghasilkan pembakaran.
 TUJUAN INJECTOR

• Tahan pressure yang tinggi sehingga yang

dikehendaki.
• Tentukan atomization yang sempurna serta rupa
semburan yang betul.
• Dihujung semburan tidak berlaku dribble dan tentukan
combustion yang sempurna.
 JENIS INJECTOR DAN NOZZLE

INJECTOR NOZZLE

• C.A.V. • Single Hole.

• SIMMS. • Multi Hole.
• GARDNER. • Pintle.
• BOSCH. • Pintaux.
 PEMERIKSAAN INJECTOR

• Spray breaking pressure (sbp).

• Atomisition and formation (pattern).
• Nozzle dribble.
• Leak off.
 HIGH PRESSURE PIPES
• Paip yang sama panjang untuk menghantar
bahanapi bertekanan tinggi ke injector.
 LEAK-OFF PIPES
• Paip yang mengembalikan semula bahanapi
yang berlebihan dari injector ke tangki.
PENYELENGGARAAN ENJIN
BLEEDING
 BLEEDING

Maksud - Mengeluarkan udara yang terdapat

dalam fuel pressure system (fuel
lines).

Tujuan - Memperolehi tekanan bahanapi yang

secukupnya sepertimana yang
dikehendaki.
 JENIS BLEEDING

1. Low pressure bleeding.

2. High pressure bleeding.
 Low Pressure Bleeding
• Mengeluarkan udara bermula dari hose tangki hingga
ke fuel gallary FIP.
• Tanpa menghidupkan enjin.
• Menggunakan hand pump yang terdapat pada FFP.
• Tempat bleeding ialah pada fuel filter dan bleeder
screw pada FIP.
• Caranya ialah dengan melonggarkan bleeder screw
dan pam sehingga hanya bahanapi sahaja yang
keluar melalui bleeder screw tersebut
 High Pressure Bleeding

• Mengeluarkan udara bermula dari FIP holder hingga

ke injector.
• Perlu menghidupkan enjin.
• Gunakan decompression lever jika ada.
• Tempat bleeding ialah pada injector sahaja.
• Caranya ialah dengan melonggarkan high pressure
pipe nut pada injector dan crank enjin sehingga
bahanapi ada memberi pancitan keluar melalui nut
tersebut dan ikat semula semua nut tersebut
TIMING
 TIMING
• TUJUAN - Menyamakan masa injection (ignition)
dengan lejang (valve mechanism) dalam selinder
supaya berlaku pembakaran yang betul dan enjin
dapat dihidupkan.

• JENIS TIMING -
– FIP Timing.
– Spill port timing.
– Injection timing.
 FIP TIMING
• Kedudukan pemasangan FIP drive dengan
enjin bagi memperolehi lejang yang betul
dengan pancitan yang akan dibuat oleh
injector. Contohnya seperti tanda “Y” pada FIP
drive hendaklah dicantumkan dengan tanda
“YY” yang terletak pada Crankshaft drive (idler
gear).
 SPILL PORT TIMING (Spill cut off)

• Maksud - Pelarasan FIP dimana bermulanya

pumping element mengadakan tekanan pancitan
bahanapi yang akan dihantar ke injector.
Caranya -

1. Pusingkan enjin mengikut arah sebenar sehingga selinder no.1 berkeadaan

compression (20o BTDC)
2. Keluarkan delivery valve dan spring serta pasangkan swan neck.
3. Longgarkan nut pengikat FIP dan tolakkan sedikit enjin menghala ke pusingan
enjin.
4. Pamkan FFP sehingga bahanapi keluar melalui swan neck.
5. Tarik perlahan-lahan FIP melawan pusingan enjin sehingga bahanapi keluar
berbentuk titisan iaitu satu titis ke satu titis mengambil masa 10 – 15 saat.
6. Ikat FIP dengan kemas kepada enjin.
7. Uji semula spill cut off dengan memusing kan enjin seikit kebelakang melawan
pusingan jam.
8. Pam FFP sehingga bahanapi keluar melalui swan neck.
9. Pusing enjinmengikut pusingan jam sehingga bahanapi menitis 10-15 saat setiap
titisan.
10. Keluarkan delivery valve dan spring dan pasang semula high pressure pipe.
11. Lakukan high pressure bleeding dan hidupkan enjin.
 INJECTION TIMING
• Timbang masa pancitan bahanapi oleh injector
ke dalam selinder yang betul pada masa
tertentu mengikut firing order.