NATURA ETA

KULTURA
Antropologia
Antropologia hau, giza kulturaren eta hizkuntzaren ikasketan oinarritzen den
zientzia da. Giza gizartea eta giza kultura aztertzen ditu, antropologoek mundu
guztian zehar egindako ikerketak erabiliz.

Antropologia fisikoa
Antropologia fisikoa edo antropologia fisikoa, gizakiak, hainbat gizaki kultura eta
populazioetan, bere oinarrizko ezaugarri biologikoak eta antropometria (gizakien
gorputzaren neurketak) erabiliz aztertzen du. Gorputzaren ezaugarriak, elikadura,
sendagaiak, eta antropogenesia kontzeptuak antropologia fisikoaren arloan
aztertzen dira.

Antropologia kulturala
Antropologia kulturala, kultura, giza gizartea, eta hizkuntza aztertzen dituen
zientzia da. Antropologoek, munduko kultura ezberdinak aztertzen dituzte, kultura
horiek interpretatzen dituzte eta antropologiaren bidez hauen ulermen sakona
lortzen dute.

Antropologia filosofikoa
Antropologia filosofikoa, gizakiaren jatorria, haren identitatea, eta haren
gaitasunak aztertzen duen filosofiaren atala da. Hau filosofiaren barruan kokatzen
da, eta giza pentsamendua eta jarrerak ulertzeko asmoz dago.
 Antropogenesia
Antropogenesia, gizakiak gizakiontzi biologiko bat izateko prozesua aztertzen du.
Hau da, gizakiak gorako gorria lurraren gainean agertzea eta bere gorputzaren eta
azalaren ezaugarriak garatzea.

Hominizazioa
Hominizazioak, gizakien arbasoak edo gizakien familia adierazten ditu, giza lurrean
agertu zirenean eta azken antropologikoak bilakatu zirenean gertatu zen prozesua.
Hau giza-arbasoen ardatza da.

Humanizazioa
Humanizazioa, gizakien kultura eta gizakiaren erabilera maila handiena adierazten
duena da. Hau gizakiak hizkuntza, teknologia, eta abarren bidez lurraren inguruan
jarduteko gaitasuna aztertzen du.

Fixismoa
Fixismoa teoria bat da, hau da, ideia bat da, espezieak ez dira aldatzen eta beraien
oinarrizko ezaugarriak iraunkorrak dira. Hau da, fixismoaren arabera, espezieak
sortu zirenean, ez ziren aldatzen, eta haien morfologia eta ezaugarriak gizakiok
azken milioi urteetan ikusi ditugunaren antzekoak ziren. Fixismoa espezieen
inmutabilitatea sustatzen du, hau da, espezie bakoitzak bere ezaugarriak aldatzen
dituela ideia hau aldarrikatzen du.

Eboluzionismoa
Eboluzionismoa teoria da, hau da, ideia bat da, espezieak aldakuntza eta garapen
batzuk jasotzen dituztela defendatzen duena. Eboluzionismoaren arabera,
espezieak aldakuntza-prozesu bat bizi dute, eta antzeko haren ilaran, horrek haien
ezaugarriak aldatzen ditu. Charles Darwin eta Alfred Russel Wallace dira
eboluzionismoaren azken garatzaile nagusiak, eta haien teoria nagusia da "On the
Origin of Species" liburua. Eboluzionismoak espezieen aldakuntza bidezko
prozesua sustatzen du, non espezie berriak sortu eta espezie existenteak aldatu
eta garatu daitezkeen ideia bera aldarrikatzen du.
 Lamarckismoa
Lamarckismoak azaltzen du organismoak ingurumenearekin erantzuten
dutela, eta horrek ezaugarriak aldakuntza-ekin transmititzen dituela.
Lamarckismok hainbat espezieetan organismoen ingurumenarekiko
erantzuna bideratzen dela sostengatzen du. Esate baterako, giraffen
ezaugarri batzuk elikatze bidez arrotzagoak bilakatu zirela eta hori
transmititu zutela haien deszendentei.
Lamarckismoa zientziaren ikuspegi modernoaren aurkako teoria da, eta ez
dago eraikia, zientzia komunitateak onartu ez duena.

Darwinismoa
Darwinismoak azaltzen du espezieak aldakuntza eta garapenaren bidez
bilakatzen direla.
Charles Darwin eta Alfred Russel Wallace dira darwinismoaren garatzaile
nagusiak, eta haien teoria nagusia da "On the Origin of Species" liburuan.
Darwinismoa espezieen aldakuntza bidezko prozesua sustatzen du, non
espezie berriak sortu eta espezie existenteak aldakuntza eta garatu
daitezkeen ideia bera aldarrikatzen du.
Darwinismoa zientziaren ikuspegi modernoaren oinarri da, eta hainbat
espezieetan organismoen ezaugarriak aldakuntza-ekin txikitzen direla
onartzen duen zientziaren konposizio nagusi bat da.

Eboluzioaren Teoria Sintetikoa

Eboluzioaren Teoria Sintetikoa biologia arloan garatutako ikuspegi bat da, eta
darwinismoaren eta Mendel-en genetikaren artean lotura egiten du.
Teoria hau azaltzen du espezieen aldakuntza-prozesuak genetika
molekularrean oinarritzen direla.
Eboluzioaren Teoria Sintetikoak azaltzen du espezieen aldakuntza eta
garapenaren ulermena biologiaren, genetikaren eta selekzioko hainbat
faktoreen arteko konbinazioa behar duela.
Teoria sintetikoak genetikaren alorrean erlaziorik izanik, espezieen
aldakuntza-bideak aztertzen ditu.