Pojęcia i paremie łacińs kie ze w s zys tkich etapów Olimpiady

1. Impeachment – w prawie anglosaskim oskarżenie wysokiego urzędnika państwowego o

popełnienie czynu niezgodnego z prawem.
2. Prerogatywa – szczególne prawo, przywilej związany z zajmowanym stanowiskiem. W
systemie parlamentarnym określenie kompetencji głowy państwa, które nie wymagają
kontrasygnaty.
3. Abolicja – ustawowe doraźne (jednorazowe) darowanie pewnych przestępstw i wykroczeń,
polegające na zakazie wszczęcia postępowania karnego lub nakazaniu umorzenia wszczętych
postępowań.
4. Amnestia – akt łaski wydany w formie ustawy, który polega na częściowym lub całkowitym
darowaniu kar za popełnione oraz orzeczone prawomocnym wyrokiem sądowym
przestępstwo lub wykroczenie.
5. Kasacja – w prawie karnym forma pozainstancyjnej kontroli orzecznictwa sądów II instancji.
Umożliwia skorygowanie prawomocnego orzeczenia sądu II instancji. Pełni funkcje
publicznoprawne, gdyż sprzyja przede wszystkim zabezpieczeniu interesu publicznego. Służy
ochronie praworządności. Kasację składa się w sytuacji rażącego naruszenia prawa w trakcie
postępowania, jeśli mogło ono mieć wpływ na treść ostatecznego rozstrzygnięcia sądu.
6. Mediacja – metoda rozwiązywania sporów, w ramach której strony samodzielnie dochodzą
do porozumienia z pomocą neutralnej osoby, czyli mediatora.
7. Unikameralizm – cecha systemu politycznego polegająca na istnieniu tylko jednej izby w
parlamencie danego państwa.
8. Bikameralizm - cecha systemu politycznego polegająca na istnieniu dwóch izb w parlamencie
danego państwa.
9. Kontrasygnata – konstytucyjny wymóg podpisania urzędowego aktu głowy państwa przez
premiera. Członkowie rządu przejmują odpowiedzialność polityczną za podpisany akt.
10. Vacatio legis – okres pomiędzy ogłoszeniem aktu normatywnego a jego wejściem w życie.
11. Interpelacja – forma kontroli parlamentarnej; pisemne pytanie posła lub grupy posłów do
Prezesa Rady Ministrów lub pozostałych ministrów w związku z kluczowym zagadnieniem
dotyczącym polityki państwa. Może być połączone z debatą.
12. Powinowactwo – więź prawna łącząca daną osobę z krewnymi małżonka.
13. Promulgacja – ogłoszenie aktu normatywnego.
14. Asesor – urzędnik prokuratury, sądu lub notariatu, który odbył aplikację i nie uzyskał
nominacji; członek prezydium zebrania, np. kolegium sądowego.
15. Świadek incognito – świadek, którego dane osobowe, z uwagi na zagrożenie, pozostają
wyłącznie do wiadomości sądu i prokuratora.
16. Przysposobienie - prawo osób pełnoletnich posiadających pełną zdolność do czynności
prawnych do adopcji osoby małoletniej, która nie jest ich biologicznym dzieckiem.
17. Świadek koronny - podejrzany, który zgodził się zeznawać jako świadek w zamian za
odstąpienie od wykonania na nim kary lub jej złagodzenie.
18. Apolityczność sędziego – gwarancja niezawisłości sędziowskiej; sędziowie nie mogą należeć
do partii politycznych, związków zawodowych oraz prowadzić działalności publicznej nie
dającej się pogodzić z zasadą niezawisłości.
19. Ratyfikacja – jeden ze sposobów wyrażenia ostatecznej zgody na związanie się umową
międzynarodową przez upoważniony do tego organ państwowy.
20. Przestępstwo ścigane z urzędu – przestępstwo, w sprawie którego niezależnie od działania
pokrzywdzonego, policja lub prokuratura sama wszczyna postępowanie.
1. Recydywista – osoba, która ponownie popełnia przestępstwo w ciągu 5 lat od poprzedniego;
osoba skazana, która ponownie popełnia przestępstwo.

1. Lex retro non agit – prawo nie działa wstecz.

2. Ignorantia iuris nocet – nieznajomość prawa szkodzi.
3. Pacta sunt servanda – umów należy dotrzymywać.
4. Nullum scelus rationem habet – żadna zbrodnia nie ma uzasadnienia.
5. Pro publico bono – dla dobra publicznego.
6. Nemo iudex in causa sua – nie można być sędzią we własnej sprawie.
7. Nulla poena sine lege – nie ma kary bez ustawy.
8. Vox populi, vox Dei – głos ludu jest głosem Boga.
9. Ius est ars boni et aequi – prawo jest sztuką tego co dobre i słuszne.
10. Bis de eadem re agere non licet – nie można procesować się dwa razy o to samo.
11. Cogitationis poenam nemo patitur – myśli nie podlegają karze.
12. Res nullius cedit primo occupanti – rzecz niczyja przypada temu, kto pierwszy ją zawłaszczył.
13. Furtum sine affectum furandi non committitur – kradzieży nie popełnia się bez zamiaru jej
dokonania.
14. Proprietatis dominus plenam in re potestatem habet – właściciel posiada pełną władzę nad
rzeczą.
15. Mater semper est – matka jest zawsze pewna.
16. Ne bis in idem – nie (orzeka się) dwa razy w tej samej sprawie.
17. Nullum crimen sine lege – nie ma przestępstwa bez ustawy.
18. Audiatur et altera pars – należy wysłuchać obu stron.
19. Lex posteriori derogat legi priori – ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą.
20. Dura lex, sed lex – twarde prawo, ale prawo.
21. Solo cogitatio furti faciendi non facit furem – sam zamiar kradzieży nie czyni złodziejem.
22. Nulla voluntas errantis est – kto jest w błędzie, nie wyraża swojej woli.
23. Lex superior derogat legi inferiori – ustawa wyższego rzędu uchyla ustawę niższego rzędu.