WYŻSZA SZKOŁA KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO

Viktoriia Haidaienko

Komputerowy warsztat tłumacza przysięgłego

2023
 Spis treści

1. Wstęp
2. Słowniki elektroniczne
3. Systemy automatycznego przekładu - narzędzia CAT
4. Ogólne zasady działania programów CAT
5. Popularne narzędzia CAT
4.1. TRADOS
4.2. WORDFAST
4.3. MEMOQ
4.4. MateCAT
6. Systemy rozpoznawania mowy
7. Archiwizowanie plików w pracy tłumacza
8. Zabezpieczenie plików hasłem
 Wstęp

Innowacje w dziedzinie technologii informatycznych nie ominęły takiej dziedziny

działalności człowieka jak tłumaczenie (literackie oraz przysięgłe). Obecnie istnieje ogromna
liczba oprogramowania, którego celem jest bezpośrednie ułatwienie procesu tłumaczenia. Seria
słowników elektronicznych, programów do tłumaczenia maszynowego, a także systemów
tłumaczenia automatycznego staje się niezbędną częścią warsztatu tłumacza przysięgłego.

Najwyższą skuteczność wykorzystania komputerowych technologii informacyjnych w

tłumaczeniu osiąga się przy ich kompleksowym, systematycznym stosowaniu. Tłumaczowi
potrzebna jest również umiejętność efektywnego wykorzystania wcześniej zrealizowanych
zleceń na ten sam temat, a zleceniodawca z kolei oczekuje znacznych oszczędności czasu i
zasobów przy tłumaczeniu powtarzających się lub podobnych fragmentów tekstu. Te surowe,
często sprzeczne warunki mogą być spełnione tylko wtedy, gdy tłumacz nie tylko doskonale
włada językiem ojczystym i obcym oraz dogłębnie przestudiował wybraną dziedzinę, ale także
pewnie porusza się po nowoczesnych technologiach komputerowych.

W tej prace poruszone będą kolejne tematy:

●słowniki elektroniczne oraz programy CAT (Computer Assisted Translation);

●popularne oprogramowania, wspierające pracę tłumacza przysięgłego;
●ogólne zasady działania programów CAT;
●programy do rozpoznawania mowy;
●bezpieczeństwo informacji podczas tłumaczenia przysięgłego;
●archiwizacja dokumentów.
 Słowniki elektroniczne

Jednym z najbardziej popularnych i najczęściej wykorzystywanych narzędzi przez

tłumacza są słowniki elektroniczne. Programy te pozwalają szybko i skutecznie zweryfikować
znaczenie oraz pisownię słowa w języku docelowym.

Elektroniczne słowniki i glosariusze są dostępne zarówno w ramach pary językowej (na

przykład, angielsko-polski), jak i w ramach jednego języka (słowniki interpretacyjne).
Dostępne są także specjalistyczne słowniki, mieszczące w sobie informacje na temat odrębnych
płaszczyzn słownictwa:

●gwara;
●rzadkie i zapomniane słowa;
●jednostki frazeologiczne lub cytaty;
●słowa slangowe i wiele więcej.

Słowniki elektroniczne mogą być w formie stron internetowych oraz programów

software.
 Systemy automatycznego przekładu - narzędzia CAT

Do tej pory programy komputerowe nie są w stanie całkowicie zastąpić żywego

tłumacza, ponieważ żaden z nich nie „czuje” języka, czyli nie uwzględnia różnic językowych i
informacji implikowanych lub wyrwanych z kontekstu. Ale coraz częściej niezbędną częścią
warsztatu komputerowego tłumacza stają narzędzi CAT (Computer Assisted Translation), które
nie wykonują pracy zamiast tłumacza, ale robią proces tłumaczenia szybszym i bardziej
zautomatyzowanym.

Na pierwszy rzut oka automatyczne systemy tłumaczeniowe są bardzo podobne do

programów do tłumaczenia maszynowego: inteligentny komputer automatycznie tworzy
gotowe tłumaczenia słów i fraz. Istnieje jednak ogromna różnica między nimi.

Obecnie najpopularniejszymi automatycznymi systemami tłumaczeniowymi są:

●Trados,

●Deja Vu,

●OmegaT,

●SDLX,

●Metatexis,

●Star Transit,

●Wordfast,

●MateCat,

●memoQ

W przeciwieństwie do tłumaczenia maszynowego, gdzie udział człowieka jest wymagany

tylko do zainstalowania słownika, a następnie do edycji tekstu wyjściowego, proces
tłumaczenia z wykorzystaniem programów CAT jest stałe i całkowicie kontrolowany przez
osobę tłumacza.
 Wykonując rutynowe operacje, programy CAT zmniejszają koszty pracy nad projektem
tłumaczeniowym, przyspieszając jego realizację. Narzędzia do automatyzacji procesu
przekładowego pozwalają uniknąć wielu tłumaczeń fragmentów tekstu, które zostały już
wcześniej przetłumaczone i są przechowywane w tzw. pamięci tłumaczeniowej – Translation
Memory, czyli TM.

Na przykład, jeśli kiedyś tłumacz już wcześniej przetłumaczył frazę „zwolnienie z

obowiązku przedstawienia dokumentu do zawarcia małżeństwa ” jako „звільнення від
обов'язку пред'явлення документа на шлюб” (język ukraiński), to następnym razem, gdy ta
fraza pojawi się w tekście, program CAT zaproponuje jej tłumaczenie automatycznie.

Programy CAT dają tłumaczowi możliwość gromadzenia dwujęzycznych par tekstowych

„oryginał – tłumaczenie” w TM. Podczas pracy z tekstami, które są podobne gatunkowo i
tematycznie, tłumaczenie jest przyspieszane dzięki wypełnianiu TM.
 Ogólne zasady działania programów CAT

Zobaczmy, jak działa program CAT w oparciu o pamięć tłumaczeniową.

Program dzieli tekst źródłowy na segmenty (zwykle zdania lub części zdań), a następnie
tłumacz zapisuje tłumaczenie każdego segmentu tuż pod tekstem źródłowym lub, jeśli tekst jest
prezentowany w formie tabeli, po prawej stronie.

Tłumaczenie segmentu jest zapisywane razem z tekstem źródłowym. Zapisywane jest

również nazwisko tłumacza oraz data tłumaczenia (co jest ważne przy pracy zespołowej). W
dowolnym momencie tłumacz może wrócić do segmentu, aby sprawdzić lub zmienić
tłumaczenie.

Program zapisuje segment w pamięci tłumaczeniowej, więc jeśli fragment pojawi się
ponownie w oryginalnym tekście, jego tłumaczenie zostanie automatycznie zastąpione przez
TM. Dodatkowo program CAT posiada funkcję znajdowania dopasowań przybliżonych:
wykrywa segmenty, które tylko częściowo pasują do już przetłumaczonego (np. o 75%), a
następnie dostarcza „podpowiedzi” z ich tłumaczenia.
 Wiele programów CAT pozwalają na włączenie terminologicznych baz danych do
procesu tłumaczenia w celu automatycznego wyszukiwania i podstawiania tłumaczeń terminów
glosariuszy (czasami wykorzystywane są do tego dodatkowe moduły lub programy, np.
Multiterm dla programu Trados).

Większość programów CAT umożliwia sprawdzanie pisowni w tłumaczeniu (za pomocą

wbudowanych narzędzi lub przez podłączenie modułu sprawdzania pisowni programu Word).
We wszystkich głównych programach CAT dostępne są moduły porównywania tekstów
równoległych, które dzielą je na fragmenty „oryginalne - tłumaczenie”, automatycznie tworząc
pamięć tłumaczeniową opartą na tych fragmentach.

Pliki najpopularniejszych edytorów tekstu do edycji i publikacji (pliki Office, RTF,

HTML i inne) można konwertować do formatów obsługiwanych przez programy CAT. Dla
wygody pracy prawie wszystkie programy CAT dają możliwość grupowania plików roboczych,
baz danych i glosariuszy w osobne projekty.
 Popularne narzędzia CAT

TRADOS

Producent Trados STUDIO jest uważany za lidera rynku w dostarczaniu

oprogramowania tłumaczeniowego w całym łańcuchu dostaw tłumaczeń, w tym firm takich jak
dostawcy usług językowych (LSP), tłumacze niezależni, działy językowe firm oraz instytucje
akademickie i edukacyjne.

Opis programu:

● nie jest przeznaczony do tłumaczenia maszynowego;

● najczęściej jest używana przez profesjonalnych tłumaczy;
● system działa tylko na podstawie TM (czyli nie ma gotowych słowników, bazy danych
utworzonych w trakcie tłumaczenia).

Znaczną przewagą oprogramowania TRADOS jest jego powszechne zastosowanie. Wiele

dużych firm, zarówno potencjalnych pracodawców, jak i klientów, działa w oparciu o to
rozwiązanie i najchętniej współpracuje z tłumaczami korzystającymi z tego samego programu
– może to zatem być znacząca przewaga na rynku pracy.

Trados nie jest jednak rozwiązaniem bez wad. W porównaniu do konkurencyjnych

programów jest mniej intuicyjny i od nowych użytkowników wymaga dość długiej nauki, co
może zniechęcać – chcemy w końcu możliwie jak najszybciej maksymalnie wykorzystać
potencjał nowego oprogramowania. Użytkownicy zgłaszają też powtarzające się problemy z
tagami czy odzyskiwaniem danych wprowadzonych uprzednio do pamięci tłumaczeniowej. Nie
bez znaczenia pozostaje też relatywnie wysoka cena.

WORDFAST
 Nazwa Wordfast jest używana w odniesieniu do wielu produktów opartych na Pamięci
Tłumaczeniowej opracowanych przez firmę Wordfast LLC. Oryginalny produkt Wordfast,
obecnie nazywany Wordfast Classic, został opracowany przez Yvesa Champolliona w 1999
roku jako tańsza alternatywa dla Tradosa. Obecne produkty Wordfast działają na różnych
platformach, ale w większości korzystają z kompatybilnych formatów pamięci
tłumaczeniowych i często mają podobne tryby pracy.

Oprogramowanie jest najbardziej popularne wśród niezależnych tłumaczy, chociaż

niektóre produkty są również odpowiednie dla środowisk korporacyjnych.

Wordfast Classic (WFC) jest napisany w języku Visual Basic i działa w programie
Microsoft Word. Obsługuje program Word 97 lub nowszy na dowolnej platformie, chociaż
niektóre funkcje obecne w najnowszych wersjach WFC działają tylko w wyższych wersjach
programu Microsoft Word.

Podczas tłumaczenia przy użyciu WFC, dokument jest tymczasowo konwertowany na

dokument dwujęzyczny poprzez dodanie ograniczników segmentów i przechowywanie
zarówno tekstu źródłowego, jak i docelowego w tym samym pliku. Tekst źródłowy i separatory
segmentów są następnie usuwane z pliku w trakcie tzw. “czyszczenia” Z tego powodu
dwujęzyczny format pliku jest często określany jako „plik surowy”. Ten przepływ pracy jest
podobny do tego w Trados 5, WordFisher, Logoport i Metatexis.

Wordfast Classic może obsługiwać następujące formaty:

● dowolny format, który może odczytać Microsoft Word,

● pliki tekstowe,

● dokumenty Word (DOC / DOCX),

● Rich Text Format (RTF),

● tagowany RTF i XML.

 Wordfast Anywhere (WFA)

Wordfast Anywhere (WFA) to darmowa wersja Wordfast oparta na przeglądarce z trybem

pracy i interfejsem podobnym do Wordfast Classic. Chociaż usługa jest bezpłatna, obowiązują
pewne ograniczenia, w tym limit przesyłania plików do 2 MB (chociaż pliki można
archiwizować) oraz limit 10 dokumentów, nad którymi można pracować jednocześnie.

Zgodnie z polityką prywatności WFA wszystkie przesłane dokumenty pozostaną poufne i

nieprzenoszalne. Użytkownicy mogą opcjonalnie korzystać z tłumaczenia maszynowego i
uzyskiwać dostęp do dużej pamięci publicznych tłumaczeń tylko do odczytu.

Oprócz tego, że można go używać na tabletach, takich jak Windows Mobile, Android i
Palm OS, WFA jest również dostępny jako aplikacja na iPhone'a. WFA ma wbudowane OCR
dla plików PDF.

MemoQ

Program memoQ pojawił się na rynku w 2006 roku i stał się pierwszym produktem
opracowanym przez memoQ Translation Technologies.

Firma została założona na Węgrzech przez trzech technologów i lingwistów: Balázsa

Kisa, Istvána Lengyela i Gábora Ugraya. Od tego czasu memoQ zyskał dużą popularność. Dziś
jest to jeden z najczęściej używanych programów do automatycznego tłumaczenia (TEnT).

Istnieje kilka aktywnych forów internetowych, na których użytkownicy konsultują się ze

sobą i omawiają funkcje oprogramowania MemoQ. Ponadto istnieje wiele samouczków
stworzonych przez profesjonalnych nauczycieli i aktywnych użytkowników programu.

MemoQ obsługuje dziesiątki różnych typów plików, w tym:

● XML,

● HTML,
 ● XLIFF,

● SDLXLIFF (natywny format plików Trados Studio),

● pliki OpenDocument;

● pliki tekstowe;

● pliki Microsoft Word,

● pliki Excel i PowerPoint;

● niektóre formaty plików Adobe, takie jak PSD, PDF i InDesign.

Zalety programu memoQ:

1. Możliwości programu.
One sprawiają, że przeprowadzenie dokładnej statystyki tekstu, a także precyzyjne
określenie występujących w tekście powtórzeń trwa zaledwie chwilę. Po zbudowaniu pamięci
tłumaczeniowej możemy także porównać nowy tekst z dostępnymi zasobami i sprawdzić, jak
wiele segmentów wymaga tłumaczenia od początku.

2. Zarządzanie pamięciami tłumaczeniowymi i bazami terminologicznymi.

Te funkcje znacznie usprawnia pracę tłumaczy i zapewnia spójność stosowanych
terminów oraz zgodność z wytycznymi klientów. Dzięki temu praca nad tłumaczeniem jest
krótsza i przynosi lepsze efekty!

3. Rozbudowany moduł kontroli jakości.

Umożliwia on dokładne sprawdzenie przygotowanego tłumaczenia pod kątem
ewentualnych rozbieżności w terminologii lub niezgodności w liczbach.

MemoQ jest chętnie wybierany przez lingwistów i tłumaczy-freelancerów oraz biura

tłumaczeń. W przypadku tych drugich decyduje łatwość kontrolowania procesu tłumaczenia,
wiele narzędzi dostępnych w programie i możliwość kompleksowego przeprowadzenia całego
procesu realizacji zamówienia przy użyciu jednego programu. MemoQ być może pojawił się na
rynku nieco później, ale zdołał szybko wdrapać się na podium i zająć miejsce wśród najchętniej
wybieranych narzędzi CAT.
 MateCat

MateCat jest internetowym narzędziem do tłumaczenia maszynowego. Strona jest

bezpłatna dla firm tłumaczeniowych, tłumaczy i użytkowników korporacyjnych. MateCat to
otwarte i darmowe oprogramowanie.

Celem MateCat jest stworzenie narzędzia do edycji tłumaczenia maszynowego. System

może uczyć się na błędach, automatycznie poprawiać się w miarę upływu czasu i
specjalizować się w wysoce specjalistycznym języku (takim jak terminologia prawnicza lub
inżynieryjna), aby dostarczać użytkownikowi najdokładniejsze sugestie tłumaczeń w
całkowicie zautomatyzowany i łatwo zrozumiały sposób.

Narzędzia CAT zapewniają dostęp do archiwum tłumaczeń, terminologicznych baz

danych, narzędzi do negocjacji językowych, a ostatnio także do silników tłumaczeń
maszynowych. W większości przypadków archiwum tłumaczeń jest repozytorium
przetłumaczonych segmentów. Podczas tłumaczenia CAT narzędzia wysyłają zapytanie do
archiwum tłumaczeń w celu uzyskania dokładnych lub przybliżonych dopasowań dla
bieżącego segmentu źródłowego.

MateCat działa jako serwer WWW dostępny przez przeglądarkę. Serwer sieciowy CAT
łączy się z innymi usługami za pośrednictwem aplikacji publicznych:

●archiwum tłumaczeń MyMemory,

●komercyjnego serwera tłumaczeń maszynowych Google Translate,

●serwerów opartych na systemie Moses określonych w pliku konfiguracyjnym.

Podczas gdy serwery MyMemory i GT są zawsze aktywne i dostępne, należy najpierw

zainstalować i skonfigurować dedykowane serwery Moses. Podczas edycji MateCat zbiera
informacje o czasie spędzonym z każdym segmentem, który jest aktualizowany za każdym
razem, gdy segment jest otwierany i zamykany. Ponadto dla każdego segmentu
przechowywana jest informacja o wszystkich opcjach tłumaczenia oferowanych przez system
oraz o opcji wybranej podczas ostatecznej edycji.
 Systemy rozpoznawania mowy

Oprócz opisanych wyżej narzędzi, które upraszczają proces przekładu, nowoczesny

warsztat komputerowy tłumacza może być wzbogacony przez systemy rozpoznawania mowy.
Taki instrument jest bardzo pomocny podczas tworzenia oraz tłumaczenia stenogramu.

Narzędzie do rozpoznawania głosu lub system automatycznego rozpoznawania to

programy zaprojektowane w celu zapewniania transkrypcji dyktowania na żywo w czasie
rzeczywistym za pomocą głosu. Tego typu narzędzia nie wymagają pisania ani wysiłku
fizycznego.

Pierwsze urządzenie do rozpoznawania języka mówionego pojawiło się w 1952 roku,

mogło rozpoznawać liczby wypowiadane przez osobę. [1] W 1964 roku IBM Shoebox został
zaprezentowany na Targach Technologii Komputerowych w Nowym Jorku.

Komercyjne programy do rozpoznawania mowy pojawiły się na początku lat 90-ch.

Zwykle są używane przez osoby, które nie są w stanie pisać dużych ilości tekstu z powodu
urazów dłoni. Programy te (na przykład Dragon Naturally Speaking, VoiceNavigator) tłumaczą
głos użytkownika na tekst, odciążając w ten sposób jego ręce. Wiarygodność tłumaczeniowa
takich programów nie jest bardzo wysoka, ale z biegiem lat stopniowo się poprawia.

Wzrost mocy obliczeniowej urządzeń mobilnych umożliwił tworzenie programów z

funkcją rozpoznawania języka mówionego także dla nich. Wśród takich programów warto
zwrócić uwagę na Microsoft Voice Command, który umożliwia pracę z wieloma aplikacjami za
pomocą głosu. Na przykład możesz włączyć odtwarzanie muzyki w odtwarzaczu lub utworzyć
nowy dokument.

Komputery Apple Macintosh mają w ustawieniach systemu wbudowaną funkcję mowy,

która może analizować polecenia użytkownika po naciśnięciu określonego klawisza lub jeśli
polecenie użytkownika jest poprzedzone słowem kluczowym.
 Kolejnym ciekawym programem jest Speereo Voice Translator — tłumacz głosowy. SVT
jest w stanie rozpoznać zwroty wypowiadane w języku angielskim i "odmówić" tłumaczenie w
jednym z wybranych języków.

Takie programy działają wyłącznie na podstawie głosu użytkownika, a następnie oferują

drukowaną lub pisemną wersję tekstu. Chociaż większość programów zamiany mowy na tekst
działa na różne sposoby, generalnie oferują one natychmiastową transkrypcję rozpoznawania
mowy na żywo. To narzędzie zostało zaprojektowane, aby pomóc tłumaczom zwiększyć
produktywność, oszczędzając czas na pisaniu notatek, tworzeniu skutecznych i wydajnych
notatek ze spotkań.
 Archiwizowanie plików w pracy tłumacza

Oprócz prawidłowego tłumaczenia dokumentów tłumacz musi też odpowiednie je

przechowywać i archiwizować. W nowoczesnym warsztacie tłumacza używane są tzw
archiwatory, czyli programy do przechowywania plików w różnym formacie.

Takie oprogramowanie służy do łączenia plików w jeden plik archiwum w celu

łatwiejszego lub wygodniejszego przesyłania lub przechowywania. Archiwizatory mogą
stosować bezstratną kompresję w określonym formacie, aby zmniejszyć rozmiar archiwum.

Archiwizatorów jest wielu. Wśród nich najbardziej znane to:

●ZIP,

●DIET,

●ICE,

●LHA,

●NARC,

●PAK,

●PKZIP,

●RAR,

●WinRAR

●ZOO.

Istnieje kilka metod segregacji oraz archiwizowania dokumentacji. Tłumacz może

przechowywać pliki według różnych kryteriów:

●chronologicznie (według kolejności zleceń);

●według klientów;
●według projektów:
●według typu dokumentu (na przykład, akty urodzenia lub akty o zawarciu małżeństwa);
 ●według języka źródłowego lub docelowego.

Archiwizowanie dokumentów w elektronicznej formie niezbędny będzie skaner, który

umożliwi przeniesenie dokumentu z formatu papierowego do elektronicznego. Przy większej
ilości plików poleca się używać dysku zewnętrznego o dużej pojemności oraz serwisów chmur.

Przechowywanie danych w chmurze ma wiele zalet, dlatego jest coraz chętniej wybierane
zarówno przez tłumaczy. Chmura internetowa zapewnia właściwie nieograniczoną przestrzeń
na pliki, pozwala mieć je pod ręką na każdym urządzeniu (i w każdym miejscu), a także
ułatwia dzielenie się nimi z innymi.

Popularnymi chmurami dla przechowywania dokumentów online są:

●Google Drive / Google Cloud Storage

●iCloud

●One Drive

●Internxt

●Box

●Dropbox

●IBARD

●Sync

Darmowy dysk w chmurze jest oferowany przez wiele firm. Dla osób nieużywających
dużej przestrzeni do przechowywania danych (szukających jedynie miejsca np. na zdjęcia lub
kopię zapasową) to wystarczająca ilość – nie ma sensu płacenia za więcej.

Tłumaczy potrzebujący większego dysku powinni rozejrzeć się za komercyjnymi

rozwiązaniami dla małych firm. Wielu dostawców zaproponuje im większą przestrzeń w
korzystnej cenie, ale z dostępem tylko dla jednego użytkownika. Dzięki temu nie muszą płacić
za narzędzia z których nie skorzystają, takie jak np. możliwość pracy grupowej. Tych narzędzi
z pewnością będą używały większe firmy, tworząc na dysku obszary do współpracy online i
repozytorium plików.

Wybierając dysk w chmurze warto zwrócić uwagę na szczegóły i zastanowić się do czego
będzie nam potrzebny. Na rynku są dostępne serwisy dedykowane konkretnej działalności,
zawierające dodatkowe narzędzia przydatne w tej profesji. Miejsce do przechowywania plików
online można również łączyć z innymi bonusami – tak jest np. w przypadku oferty Microsoft
dla firm i pakietu Office 365.

Istotnymi kryteriami wyboru mogą być również techniczne możliwości serwisu, a więc
prędkość transferu plików, ograniczenia dotyczące wagi jednego pliku lub sposób dzielenia się
zawartością z innymi. Większość serwisów zapewnia plikom wysoki poziom bezpieczeństwa,
tworząc ich kopie zapasowe i szyfrując przesyłanie danych (AES-256), ale niektóre mają
dodatkowe rozwiązania podnoszące bezpieczeństwo (np. autoryzację dwustopniową).
 Zabezpieczenie plików hasłem

Praca tłumacza wymaga dużej wiedzy na temat nie tylko w płaszczyźnie językowej lecz
też prawniczej oraz komputerowej. W dzisiejszych czasach dokumenty do tłumaczenia
przysięgłego często są przekazywane w formie elektronicznej za pomocą poczty elektronicznej
lub chmury.

Powierzając tłumaczenie do tłumacza przysięgłego klient oczekuje, że przekład będzie

wykonany rzetelnie i na najwyższym poziomie? To jest dość oczywiste. Ale warto pamiętać o
jeszcze jednej, równie istotnej kwestii - bezpieczeństwo informacji. Każdy zleceniodawca
pragnie, aby w trakcie procesu tłumaczenia dane osobiste oraz informacje wrażliwe zawarte w
dokumencie były bezpieczne. Obu stronom zależy na tym, aby żadna osoba trzecia nie miała
dostępu do poufnej informacji w żaden sposób.

Biura tłumaczeń często posiadają własny system procedur i zapory bezpieczeństwa.

Jednak tak naprawdę gdy klient oraz tłumacz wysyła dokumenty online, kontrola nad plikami
zostaje częściowo utracona.

Tłumacz przysięgły powinien gwarantować bezpieczeństwo otrzymanej informacji, która

w większości przypadków jest poufna i mieści w sobie dane osobowe. Jednym ze sposobów na
gwarancje bezpieczeństwa podczas przesyłania plików poprzez zasoby elektroniczne jest
zabezpieczenie pliku hasłem.

Zabezpieczenie pliku w formacie PDF

PDF jest jednym z najbardziej popularnych formatów, w którym są zapisywane oraz

przekazywane/wysyłane dokumenty. Tłumacz może określić hasła i ograniczyć dostęp do
pewnych funkcji, np. drukowania i edycji. Nie może jednak uniemożliwić zapisywania kopii
pliku PDF. Kopie mają takie same ograniczenia, co oryginalny plik PDF. Są dostępne dwa typy
haseł:
1. Hasło otwierania dokumentu. Jeśli w dokumencie ustawiono hasło otwierania
dokumentu (zwane również hasłem użytkownika), podczas próby otwarcia tego dokumentu
zostanie wyświetlony monit o jego wprowadzenie.
 2. Hasło uprawnień (zwane również hasłem głównym) zabezpiecza uprawnienia
modyfikacji ustawień pliku. Za pomocą hasła uprawnień możesz wyłączyć dostęp do funkcji
drukowania, edytowania i kopiowania zawartości w pliku PDF. Użytkownicy nie muszą
wprowadzać hasła podczas otwierania takich plików w programie Reader lub Acrobat.
Wprowadzenie hasła jest wymagane wyłącznie podczas próby zmodyfikowania ustawionych
ograniczeń.

Jeśli plik PDF został zabezpieczony za pomocą obu typów haseł, można go otworzyć,
podając dowolne hasło. Jednak tylko hasło przyzwoleń umożliwia zmianę ograniczonych
funkcji. Zaleca się używanie obu typów haseł, ponieważ dzięki temu poziom bezpieczeństwa
jest wyższy.

Jak zabezpieczyć plik PDF hasłem:

1. Należy otworzyć plik PDF w programie Acrobat.

2. Plik > Zabezpiecz hasłem. Można również wybrać polecenie Narzędzia > Chroń>
Zabezpiecz hasłem.
3. Trzeba zaznaczyć, czy chcesz ustawić hasło do podglądu czy edycji pliku PDF.
4. Trzeba wpisać i wprowadzić ponownie hasło. Hasło musi mieć długość
przynajmniej 6 znaków. Siła hasła jest wyświetlana obok hasła, aby wskazać, czy wybrane
hasło jest słabe, średnie, silne czy doskonałe.
5. Następnie trzeba wcisnąć przycisk “Zastosuj”. Program Acrobat wyświetli
komunikat potwierdzający, że plik został pomyślnie zabezpieczony hasłem.

Tłumacz też może ograniczyć możliwość modyfikowania plików PDF przez

użytkowników. Opcja ograniczania możliwości edycji uniemożliwia edytowanie tekstu,
przenoszenie obiektów i dodawanie pól formularzy. Użytkownicy nadal będą mogli wypełniać
pola formularzy, podpisywać dokumenty i wstawiać komentarze.
 Podsumowanie

Komputerowy warsztat tłumacza jest wymogiem współczesności, który pozwala na

skuteczną pracę. Oprogramowanie mające na celu ułatwienie procesu tłumaczenia to są:

● słowniki elektroniczne,

● programy do tłumaczenia maszynowego;

● automatyczne systemy tłumaczeniowe;

● korpusy;

● systemy rozpoznawania mowy;

● programy dla przechowywania plików.

Na obecnym etapie szeroko rozpowszechnione są 2 rodzaje systemów informacji

tłumaczeniowej:

1. Automatyczne systemy tłumaczeniowe, które z reguły działają z dużymi ilościami

tekstów i wydają użytkownikowi „robocze” tłumaczenie, które można wykorzystać do
zrozumienia ogólnego znaczenia tekstu lub zredagować i otrzymać ostateczny dokument;
2. Automatyczne systemy tłumaczeniowe, które są odpowiednikiem tradycyjnych
słowników „papierowych”: za ich pomocą użytkownik może znaleźć tłumaczenie
interesującego go terminu.

Najbardziej skutecznym i pomocnym narzędziem w warsztacie tłumacza pozostają

programy CAT, które znacznie ułatwiają proces przekładu dokumentów z powtarzalnymi
elementami lub fragmentami. Nie są to programy, które wykonują pracę zamiast tłumacza,
ponieważ tzw., pamięć tłumaczeniową tworzy sam tłumacz. Nawet po tym, jak program
proponuje tłumaczenie w języku docelowym, końcowy tekst jest sprawdzony oraz edytowany
przez tłumacza. Decyzja o wykorzystaniu konkretnego słowa lub wyrazu należy do osoby
tłumacza.
 Programy CAT, które w swoim zasobie mają najwięcej narzędzi, funkcji oraz
możliwości, pozostają liderami na rynku specjalistycznego oprogramowania. Do najbardziej
popularnych wśród tłumaczy programów CAT należa:

● TRADOS;

● memoQ;

● MATECAT;

● Wordfast.

Niezależnie od tego, czy w branży tłumaczeniowej działamy niezależnie, czy jesteśmy

częścią zespołu biura tłumaczeń, inwestycja w narzędzia CAT zawsze jest szansą na
usprawnienie pracy i skrócenie czasu realizacji zamówienia przy zachowaniu konkurencyjnej
jakości. Każdy projekt to cegiełka na rzecz przyszłego sukcesu, a każde przetłumaczone słowo
rozbudowuje nasze pamięci tłumaczeniowe, tworząc zasoby dopasowane idealnie do
oczekiwań naszych klientów.

Dzięki pamięci tłumaczeniowej możemy też zagwarantować klientom spójne tłumaczenia

i powtarzalną jakość usług. I choć nie zawsze wsparcie komputera będzie przydatne, bo trudno
o tę pomoc w przypadku kreatywnych przekładów literackich lub wymagających niezwykłej
precyzji tłumaczeń w obrębie medycyny, wprowadzenie programu tłumaczeniowego do
codziennej pracy jest krokiem milowym na ścieżce zawodowej wielu tłumaczy. Dla klienta jest
natomiast gwarancją tłumaczeń zrealizowanych przy pomocy nowoczesnych narzędzi
zwiększających efektywność pracy i jakość tłumaczeń.

Oprócz programów CAT tłumaczy korzystają z oprogramowania, które pozwala

archiwizować, segregować oraz przechowywać dokumenty. Mogą być to programy
komputerowe (na przykład WinRAR lub WinZip) albo chmury (Google Drive, iCloud etc).
Wybór miejsca dla przechowywania plików oraz dokumentów zależy od ilości dokumentów,
konieczności dostępu do archiwum w trybie offline oraz pojemności pamięci chmury.

Kolejnym ważnym narzędziem w komputerowym warsztacie tłumacza jest narzędzie

pozwalające zabezpieczać pliki hasłem. Zrobić to można bezpośrednio w programie do
otwierania i edytowania plików w formacie PDF - Adobe Fine Reader. Ustawianie hasła daje
pewność tego, że poufne informacje zawarte w dokumencie nie trafią do osób trzecich.

Bibliografia

1. Organ Michał. 2021. Narzędzia CAT: memoQ i SDL Trados Studio. Wydawnictwo
Uniwersytetu Rzeszowskiego
2. Bogucki Łukasz. 2009. Przekład wspomagany komputerowo. PWN
3. Walker Andy. 2014. Sdl Trados Studio. Packt Publishing
4. Яненко Л.П. Комп’ютерні технології формування іншомовної комунікативної
компетенції // Міжнародний форум "Мовна освіта: шлях до євроінтеграції”: Тези
доповідей. - К.: Ленвіт. - 2005. - С.259-261.
5. Aleksandra Kocerba. 2022. MemoQ czy SDL Trados Studio – który program do
tłumaczeń wybrać?