DECEMBER 1939 JANUARI 1940

UITGAVE. PUIL1PS-DE JONGI1 ONTSPANNINGSFOT -

RED. ADRESi ONTSPANNINGSGEBOl U
TELEFOON 2453, 1818 en 526
ADVERTENTIES. HOLL. AFD. V.O., TELEFOON 1973
 INHOUD
fc’i.

Kerstmis en Nieuwjaar
2/3
3
Kerstmis • l'
Overpeinzing van een lezer
4/5
Een tante en een kalkoen
Mobilisatie en Inkomstenbelasting . . 5
5
\ \ TAT 1938 ons bracht, weten W)
Vertoon de poppenkast \ /\ / «Hen. maar wat 1939 voor on ■1
5 „ V V zal inhouden, zal de toekoma 'o
Afhalen boeken bibliotheek
Gezelligheid in huis
67 ons moeten leeren”, schreef Dr. A. F. Philip» l
een jaar geleden in zijn Kerst- en Nieuwjaar» <
Prof. Dr. Ing. N. A. Halbertsma .
8/9 boodschap in „In en Om".
Hoe het groeide
10 Thans weten wij, dat het achter ons liggend»
G. van Mesdag ƒ jaar de wereld het afschuwelijkste heeft ge-
10 !
Aquariumnieuws bracht dat denkbaar is: den oorlog. Dal
10111 beteekent menschenoffers in schrikbarend»
Postduiven
11 afmetingen, vernieling van veel, dat mei
Avsndkantooronderwijs
Gezanten op bezoek 11 noesten ijver en vlijt door menschenhanden
12 is opgebouwd voor andere doeleinden dan
Een nieuw „Biosol apparaat . .
12
dat van de vernietiging. Het beteekent ook
A. M. H. Thomann ƒ
een groote stap terug in de beschaving en
Jaarmarkt Soerabaja 13
in de verzoening der volkeren, welke tod
Fotowedstrijd 13 eens komen móet en zal. Een oorlog brengt
Smalflmnituws ........ 14 met alle verschrikking óók een inoreele en
Het fatale doosje 15116 zedelijke crisis, die de samenle\ ing tusschen
15 de volkeren ondermijnt en wantrouwen en
Prof. Mr. J. Oranje
vrees doet vergrooten. welke slechts met dt
Populaire voorstellingen 16
allergrootste inspanning, ook door de besten
Leert Uzelf bridgen ...... 16
der besten, zullen kunnen worden overwonnen
Leeszaal en bibliotheek 17 Doch Kerstmis, met haar groote beteekeni?
Volkstuinen ..................................... 18/19 voor ons allen in ons gezinsleven, beteekent
Kerstcadeau* 19 óók, dat de mensch in de donkerste uren het
20
geloof in een betere wereld nimmer behoeft
Schaken
te verliezen, noch mag verliezen. \\ ant om
Vertelmiddagen 20/21
ons heen zien wij in velerlei vorm de tee-
Kamergymnastiek 21 kenen, dat de mensch zich bewust wordt
Dammen 22 van het kwade, het verzet daartegen groeit,
Ziekenzorg 23 ondanks alles, met den dag en een verlangen
Bridgewedstrijd 23 naar een werkelijken vrede bespeurt men in
Baden en zwemmen 23 alle landen der wereld.
\\ anneer van ons als Nederlanders door de
Knip/naailessen 23
Regeering wordt gevraagd, haar in de door
Bello Blafmeier 24 haar te handhaven strikte neutraliteit te
steunen en te schragen, dan wil dat zeggen,
dat wij ook persoonlijk en als onderneming
in geen enkel opzicht partij zullen kiezen in
het gewapend conflict. Maar dat beteekent
niet, dat wij niet zouden medegevoelen met
volkeren, die — g’dijk het onze onafhankelijk,
dank zij eigen cultuur en historie — met den
ondergang worden bedreigd.
Daarnevens moeten onze gedachten en onze
VERSPREIDING daden uitgaan naar al onze medemenschen
in alle landen, ook in het onze, die direct
IN EN OM getroffen worden door de gevolgen van den
Waar wij ons genoodzaakt zien, strijd. Het lenigen van smart van velen is
ook bij de verspreiding van ons medewerken aan aan den geest van verzoening
verdraagzaamheid, waarvoor Kerstmis
en verdraagzaamheid.
maandblad de grootst mogelijke j manifestatie
zuinigheid te betrachten, zullen i ]’?ƒ a^e tijden heen de hoogste
de duisternis
’| Jft van liefde en licht in <
wij in de toekomst weer over­
alom.
gaan tot uitreiking van In en Om allen doen
Laten wij Uiivu uwu wat wij _ _kunnen, een-
bij de uitbetaling der salarissen e*gen draagkracht, opdat het leven
H er naar eigen
en weekloonen. van velen binnen en buiten onze ■
grenzen niet nog zwaarder worde
DE REDACTIE dan het thans reeds is.

2

Nieuwjaar
Het zal U allen duidelijk zijn, hoe zeer onze
onderneming, met baar grooten export en
hare belangen in wel haast alle landen van
de wereld, de gevolgen ondervindt van den
wereldbrand.
Wij hebben in dit jaar ondervonden, dat de
wensch, door Dr. A. F. Philips in zijn bood­
schap van December 1938 uitgedrukt, „dat
wij allen gezamenlijk hand in hand als één
sterke macht voor ons bedrijf hebben op te
komen en met uiterste krachtinspanning
hebben te waken voor onze economische
weerkracht" in vervulling is gegaan. Met de
grooter wordende moeilijkheden heeft Uw
inspanning en plichtsbetrachting gelijken tred
gehouden en wij hebben ons in onze zorgen
voor de instandhouding van het geheel ge­
sterkt gevoeld door Uw aller toewijding.
Met die gevoelens zullen wij het Nieuwe
Jaar gezamenlijk weer ingaan, met als groot­
ste kracht : het wederzijdsch vertrouwen in
den gemeenschappelijken kamp voor hand­
having van de positie onzer Vennootschap.
Gij allen hebt er daarbij recht op te weten,
dat de leiding met hare directe medewerkers
voorbereidingen heeft getroffen en paraat is,
voor het geval — dat, naar wij allen innig
hopen, nimmer komen zal — ons land ooit
bij het conflict zou worden betrokken.
Veel zal voor ons nog in den schoot der
toekomst zijn verborgen, grootrre zorgen
kunnen nog ons aller deel worden en even­
eens zullen door ons offers moeten worden
gebracht voor ons land en voor onze onder­
neming, wanneer in nog ernstiger uren de
noodzaak daartoe komen zou.
Maar intusschen zullen wij allen gezamenlijk
op de bres blijven staan, om te behouden
voor onze onderneming wat in vele jaren
zoo moeizaam is verworven en om haar
activiteit uit te breiden, daar, waar zulks
onder de gegeven omstandigheden mogelijk
blijkt. Want wij erkennen voor onze daden
slechts als richtsnoer het „vooruit en omhoog”,
dat niet doet terug fien naar het verleden,
noch vrees kent voor de toekomst en ons
voorbereid doet zijn op alles wat gebeuren kan.
Aan den wensch voor U allen, dat het Nieuwe
Jaar de wereld een voor alle volkeren recht­
vaardigen vrede brengen moge, voeg ik namens
de Directie onze hartelijkste wenschen voor
al onze medewerkers — de onder de wapenen
geroepenen daarin begrepen — met hunne
gezinnen voor een zoo gelukkig mogelijk
Kerstfeest en voor het Nieuwe Jaar!
KERSTMIS 1939.
KERSTMIS 1939
(Overpeinzing van een lezer)
„Waarom schrijf je eigenlijk over Kerstmis”
en — een vluggen blik werpend op het kladje
dat voor mij lag, vervolgde hij — „Kerstmis
moest maar afgeschaft worden; wij moeten
niet zoo gevoelig zijn en over dingen praten
en schrijven en denken, waar in 1939 geen
plaats voor is.”
Ik heb hem eens aangekeken.
Hij is niet de eenige, die zich afgevraagd
heeft waarom er in etalages weer roode linten
gespannen worden, waarom er duizenden
dennen van het bosch naar de huiskamers
verplaatst worden, waarom engelenhaar op
groene takken uitgespreid wordt en waarom
straks kaarsen ontstoken zullen worden.
Met kaarsen moet men zuinig zijn.
Hij is verder gegaan en heeft zichzelf en zijn
medemenschen onwaardig gekeurd het feest
van Christus’ geboorte te vieren onder het
dreunen van kanonnen, die de klokken van
Bcthlehem zullen overstemmen. 25 December
is een dag als alle andere dagen, een dag vol
verschrikking voor al diegenen, die tegenover
elkaar liggen en een nieuwe dag van span­
ning voor de millioenen, die toeschouwer
zijn. Wie durft er over het eeuwige licht te
praten?
Hij heeft ook iets gezegd. Hij heeft de nieuws­
berichten ontleed en theorieën verkondigd,
die de generale staven niet zouden durven
aanhangen. Hij heeft zijn meening gegeven
over de mogelijkheid, een brandbom in een
emmer met zand te deponeeren; ja zelfs
heeft hij de trefkans berekend, dat ook zijn
huis getroffen zal worden.
En nu is hij bang geworden, bang voor het
naderend Kerstfeest, dal maar uitgesteld
moest worden tot later........
Ik heb mijn pen neergelegd en met hem ge­
praat. Over gewone dingen. Wij hebben
over de bekoring van die laatste December-
weken gesproken, over vroolijke volle win­
kels en lange gezellige winteravonden, over
sneeuw en hulst en muziek. En langzamer­
hand kwam er iets van zelfvertrouwen in
hem terug en begon hij te beseffen, dat de
geest oneindig veel sterker is dan alle staal
en ijzer. Hij verlangde naar innerlijke rust,
naar de mogelijkheid, die te vinden.
Zou ook deze Kerstmis dan misschien toch...?
En nu neem ik mijn pen wee» op, zonder door
die andere „ik” vervolgd te worden. Ik
geloof in Kerstmis en ik ben dankbaar, dat
het jaar ten einde loopt en ons allen de
mogelijkheid geboden wordt een paar dagen
te genieten van alles, dat slechts met vrede
te maken heeft. Dagen, waarop bet gezinsleven
hoogtij viert. Wij zullen de radio niet aan­
4 zetten om naar nieuwsberichten te luisteren,
maar om een ernstig gesproken woord te
doordenken en klassieke muziek te hooren.
Want hoe hard de stem van het kanon ook
buldert, op Kerstmis, ook déze Kerstmis,
is er een inachtiger stem die tot ons spreekt,
de stem van den Vrede.
3
 worden . . . En wat haar dyspepsie haar et
levenlang verhinderd had te zijn, 8chOnk
de oude dag haar: ze werd sentimenteel

^en ^een em
®<
Joor TF.D O. SICKENS
Bart en Snoetje woonden op een grooten
zolder in een hoog oud huis, ergens m Ne­
derland. Bart was een dichter, en Snoetje
had lichtbruin, springend haar. Er zijn
sommige verhalen, die op deze, misleidende,
manier beginnen en dan opeens verklaren
dat Snoetje een poes is. of een Pekingeesje.
Dit is er niet een van. Snoetje was precies
wat ze was: een meisje - een vrouw, zei ze
zelf — en ze was met Bart getrouwd.
Ze had duizenden goede eigenschappen
— zooals alle meisjes met lichtbruin sprin­
gend haar — maar — als alle meisjes met
lichtbruin springend haar — ze kon niet
koken. Omdat Bart een dichter was viel
1 \NWB — hou u vast —
borden van den
want daar woonde tante Agatha.
Tante Agatha was een vreemde telg uit een
vreemde familie. Op het eerste gezicht
scheen ze een tanige, oude juffrouw. Ze
woonde heelemaal alleen in een half kasteel
- want haar rijkdom was bijna onfatsoen­
lijk — en, hoewel ze met de regelmatigheid
van een wekker (een goede wekker) aan al
haar familieleden jaarlijks kerstgeschenken
stuurde, zag ze nooit een van hen, en geen
van hen zag haar.
Ze had een secretaresse, wier voornaamste
taak het was van al tante Agatha s familie­
leden — en behalve Bart waren er nog
Ze haalde oude familie-albums uit de kast
en begon er in te bladeren. Ze zag 00|11
Ezekiel in een kort broekje, en —- dacht zf’t
niet! — met bloote knieën, en Evelientje
op een haardvacht, en Bart op een fiets
En ze sloeg met haar hand op de tafel en
zei, dat ’t tijd werd dat ze ze allemaal eenj
ging bekijken: of ze gegroeid waren...
Wat drommel, ze zou verder gaan dan dat'.!
Ze stond opgewonden uit haar stoel op, ze
nam meteen een besluit! Ze zou haar geld
vermaken aan de eerste, die haar, onge­
dwongen, impulsief iets liefs deed. Vast wel.
En ze veegde met een energiek gebaar haar
oogen af en liet de faniilie-boekhouding
aanrukken. En omdat haar sentimenteele
bui haar niet verhinderde als altijd practiscb
te zijn, besloot ze — omdat zijn naam met
een B begon, de eerste in de rij, na de A van

er nooit veel te koken — maar eens in het nerentwintig overal over ’t land — een soort
boekhouding te voeren: want het kon na­
jaar was daar een uitzondering op: dat was
tuurlijk tot pijnlijke complicaties leiden als
met Kerstmis.
Ieder jaar .. . (sinds nienschenheugenis een verchroomde beddekruik aan Evelientje,

noemde Bart het... in werkelijkheid was
’t zeven jaar...) stuurde tante Agatha een
kalkoen. Denk niet, dat ’t de kalkoen was.
die gekookt werd. Ten eerste was het ding
te groot om in hun pot — of is ’t pan — ge­
braden — of is het gebakken — te worden.
En ten tweede ruilden ze hem ieder jaar in.
den eenen keer bij den bakker, den anderen
bij den kruidenier, voor een reusachtigen berg
levensmiddelen, worst, rijst, koffie, koekjes
en zelfrijzend bakmeel.
De laatste jaren namen ze er zelfs voorschot
op ze beleenden den kalkoen maanden
van te voren — en als het Kerstmis was,
stond de jongen van den bakker of den
kruidenier al aan de deur „of de kalkoen
al gekomen was, vroeg de baas . . Op die
manier leefden ze lang en gelukkig.
Dit jaar was de kalkoen zoo reusachtig
uitgevallen, dat hij door twee mannen van
v. Gend en Loos moest worden bovengebracht
- tenminste dat zei Snoetje, die in oogen-
blikken van intense vreugde een beetje
dubbel zag - maar in ieder geval schoot
er nog een groot bedrag over, en ze schaften
zich beschuitjes en pudding en kleine Gel-
dersche rookworstjes aan - een vrij sober
maal in sommige oogen. maar voor hen
een gebeurtenis.
Nu springen we
(het is ongelooflijk wat
men met een
Pen en een stuk wit papier
kan doen!) —
een paar kilometers verder —
Precies 108,5 volgens het
—t spoorboekje en de
4 maal neen! en dat was dat.
een roodharig wezen van zes jaar, en een
griffeldoos met spons aan oudoom Ezekiel
met jicht gestuurd werd.
Een verklaring van tante Agatha’s terug­
getrokken leven, en misschien van haar
oogenschijnlijke tanigheid, was deze: tante
Agatha leed aan „dyspepsie” . . . Als men
dat in het woordenboek opzoekt vindt men:
„Slechte spijsvertering” — maar tante
Agatha hoefde ’t helaas niet in het woorden­
boek op te zoeken. En als ze het gedaan had,
zou ze zich waarschijnlijk kwaad gemaakt
hebben over de zwakke definitie — zijzelf
had er heel andere namen voor, die men,
mocht men dat verlangen, slechts in ster­
retjes en nitroepteekens gedrukt kan krijgen.
In ieder geval maakte het haar tot die tanige, Agatha — met haar neef Bart te beginnen,
oude juffrouw, die ze — als men dat zoo kan die op een zolder woonde en getrouwd w
met — ze sloeg het grootboek na — Snoetj
zeggen — in haar hart niet was.
Ze at niets anders dan dingen in melk gesopt, Ze stampte met haar stok op den \loer
liet de secretaresse komen en dicteerde ha
en nu en dan een droog biscuitje, en soms
een slaatje of een appel. Als het Kerstmis een telegram.
werd en ze haar kalkoenen verstuurde, en Het telegram werd bezorgd «oen juist ' &
de geur maakte haar eerst hongerig en daarna loopjongen van den kruidenier met
ziek, waren er momenten, dat ze zich afvroeg kalkoen onder den arm vertrok. Baf
of ze eigenlijk niet gek was om iedereen maar Snoetje liepen lezende de trap op. en ir.i
zulke hemelsche dingen te geven, en zelf op de trap werden ze bleek en renden
ach alles te moeten ontzeggen. Dat ze ’t naar beneden en holden achter den j°
toch deed - en ieder jaar weer - was
aan en smeekten hem, den kalkoen "l
typisch voor haar hart.
te staan. Ze redeneerden en argumentc
Dit jaar was tante Agatha - na de ver­ en liepen mee naar den winkel. En daar
zending van al haar cadeaux - opeens tot de baas, en de baas zei: neen, neen, dui
COndU9ie 8ekome», dat ze oud begon te
Ze waren verloren. In hun droomen was
tante Agatha een soort fee, een laatste kans
geweest, een „eens zullen we . . .” waar ze
zich aan vastklampten. En nu hadden ze
haar — dat begrepen ze — vreeselijk en
onherstelbaar beleedigd. Ze probeerden in
hun wanhoop nog of ze de rest van hun
levensmiddelen voor een kleiner, een heel
klein kalkoentje konden inruilen . . . maar
niemand wilde hen helpen en bovendien
dachten ze, dat tante Agatha de maat wel
uit haar hoofd zou weten.
Ze keerden verslagen naar hun zolder terug.
Snoetje probeerde Bart nog wat op te vroo-
lijken, maar het was onmogelijk. „Laat
maar,” zei hij dof. Hij borg het hoofd in de
handen. „Je kent tante Agatha niet.” Hij
maakte een radeloos gebaar. „De sterren
zijn van den hemel gevallen,” zei hij. „Zwart,
zwart is de nacht.” Hij schreef dat vlug even
op zijn manchet, omdat je nooit kunt weten
hoe zooiets nog eens te pas komt, en inder-
ï Sociaal-Economische Afdeeling.
daad herinnert men zich deze geinspireerde
regels misschien uit zijn bundel Gebroken
Bloesem”, maar dat is een heel ander ver­
haal.
Daar zaten ze. Het was het einde.
Ze bibberden een beetje, en hielden zich
bleekjes aan elkaar vast, toen ze tante
Agatha’s stok op de trappen hoorden. Ze
deden open en zeiden: „D-d-dag tante . .
en tante Agatha zei „Zoo, zoo, is dit nu
Snoetje?” en ja, dit was Snoetje.
Toen praatte ze over koetjes en kalfjes en
een stuk of wat andere dieren, en over het
weer en over den tijd — en dat bracht hen
genadeloos tot de erkenning dat ’t nu tijd
was om aan tafel te gaan . . .
Eerst kwam er een kopje bouillon, en toen
„een p-paar b-beschuitjes, tante?” zei
Snoetje benauwd, en toen een sneetje ham
en een gebakken eitje ... En daar zat tante
Agatha, en Snoetje en Bart zaten tegenover
haar, beteuterd naast elkaar, en ze zagen
tante’s oogen steeds grooter worden . . .
En tenslotte legde tante met een slag haar
mes en vork op tafel en stond op . . . Ze
dachten dat ze door den grond zouden zin­
ken. Maar ze zonken niet door den grond.
Niet alleen omdat het technisch onmogelijk
was, maar omdat het niet hoefde.
Want tante Agatha’s oogen waren vochtig
geworden en ze keek hen allebei warm aan.
„Kinderen,” zei ze. „Kinderen, wat hebben
jullie een oude vrouw een mooi oogenblik
bereid.” Ze maakte een gebaar om zich heen.
„Daar hadden jullie een kalkoen kunnen
eten — een heerlijke, vette, druipende —
uh — ’t doet er niet toe — een kalkoen
kunnen eten, en om mij — om mij, kinderen,
hebben jullie je op dezen dag tevreden ge­
steld met” — ze maakte weer een gebaar —
„met dit”. Ze veegde even over haar oogen.
„Dat — dat vind ik mooi van jullie.”
En op de een of andere manier had Snoetje
ook tranen in haar oogen, en ze stond op en
gaf tante Agatha een kus. Want, als alle
meisjes met lichtbruin, springend haar, had
ze een hart dat ineens boordevol kon raken.
Bart en zij gaan nu in een aardig huis aan
een van de grachten wonen. In de hal komt
een groot portret van tante Agatha te
hangen. Ze hadden eerst gedacht om er
steeds versche bloemen onder te zetten,
maar bij nader inzien besloten ze tot een
opgezetten kalkoen.
MOBILISATIE
EN INKOMSTENBELASTING
Tengevolge der mobilisatie is in vele ge­
vallen het inkomen in meerdere of mindere
mate gedaald. Dit kan aanleiding geven tot
geheele of gedeeltelijke ontheffing op de
reeds over het belastingjaar 1939—1940 opge­
legde aanslagen in de inkomsten- en gemeen­
tefondsbelasting.
Deze ontheffing wordt verleend, indien het
inkomen, hetwelk een gemobiliseerde ver­
dient, over een jaar berekend, minder is dan
drie-vierde van het inkomen, waarvoor hij
voor 1939—1940 is aangeslagen. Bij het
vaststellen van het inkomen van den gemo­
biliseerde blijft, voor het berekenen der
ontheffing, het militaire traktement of
de soldij, buiten beschouwing.
De meesten der ongehuwde gemobiliseerden,
maar ook in sommige gevallen de gehuwde
gemobiliseerden, komen dus in aanmerking
voor bovengenoemde ontheffing.
Diegenen, die ontheffing wenschen te ver­
krijgen, kunnen zich, onder overlegging van
hun aanslagbiljet, benevens van een speci­
ficatie van hetgeen zij sinds de mobilisatie
verdienen, wenden tot den heer J. Jansen
van het Belastingadviesbureau, Willem-
straat 16; het Bureau houdt zitting eiken
Woensdag van 17 tot 18.30 uur. Desgewenscht
kan men zich ook schriftelijk met den heer
Jansen in verbinding stellen; de correspon­
dentie moet dan gericht worden aan de
Nagekomen berichten
PHILIPS-DE JONGH
ONTSPANNINGSFONDS
HALEN EN BRENGEN VAN BOEKEN
NAAR DE BIBLIOTHEEK
De klacht wordt nog wel eens geuit, dat het
zoo bezwaarlijk is boeken te ruilen in de
bibliotheek omdat de afstanden zoo groot
zijn.
We vestigen er de aandacht op, dat de heer
Althuizen zich beschikbaar gesteld heeft
tegen een vergoeding van ƒ 0.10 per keer
de boeken voor de leden te halen en te
brengen. Wie hiervan gebruik wil maken,
kan dat opgeven in de bibliotheek.
VERTOON DE POPPENKAST VOOR UW
KIND!
Wilt u uw kind op zijn verjaardag een groot
plezier doen, vertoon dan de poppenkast
voor hem en zijn vriendjes.
Het Philips-de Jongh Ontspanningsfonds
heeft een eigen poppenkast, die tegen een
kleine vergoeding ( ƒ 2.—) beschikbaar
wordt gesteld (tel. 1818) met de noodige
poppen en requisieten. Tevens kunt u een
keuze doen uit een achttal poppenkast-
verhalen, n.L:
Jan Klaassen huilt;
Jan Klaassen en de krokodil;
Jan Klaassen als kok;
Hoe Jan Klaassen den zieken koning beter
maakte;
De zieke Prinses;
Prins Lijsterbaard;
De zilveren tondeldoos;
Tafeltje dek je, ezeltje strek je.
U kunt de poppen en de kast eenige dagen
vóór het feest krijgen, zoodat u zich kunt
oefenen. Vindt u het bezwaarlijk de poppen­
kast zelf te vervoeren, dan kan de tooneel-
knecht van het Ontspanningsgebouw het
in zijn vrijen tijd voor u doen.
5
 door H. LOTGERING-HILLEI3RANDT.

-r—lR zijn dit jaar eigenlijk drie Kerst-

1—4 dagen. Dat i? niet mis om drie den van rood, groen cn goud. vlakjjangs el­
I . Zondagen achter elkaar te zorgen, kaar gelegd, zou héél goed staan. nog op het cartonnetje (een bekleed bier­
Schuine banden van rood en goud, eenige viltje) vast cn druk de noten stevig in de
dat het huis gezellig is en warm, kaars, die op dat plaatsje ook even kan
dat de maaltijd een oogenblik van vreugde malen herhaald over de tafel gelegd, vormen
een aardige versiering voor een lange smalle worden warm gemaakt.
en van verpoozing is, omdat de tafel mooi
is en het menu goed. tafel. Een ronde tafel is meer gediend met Begint de tafel er niet netjes uit te zien?
Het vraagt van de huisvrouw een behoorlijke een middenstukje en kleine strikjes van rood, Helder wit linnen, banden van smal rood,
inspanning vooruit, om te zorgen dat alles groen en goud. Voor het middenstukje van groen en goud bindtouw of lint, een plat
marcheert en zij óók Zondag kan houden. de kersttafel zou héél goed dienst kunnen middenstukje van noten, appelen en kastan­
Misschien is het geen slecht idee, om de doen een groot plat bord. Dat bord kan een jes. mooie lange kaarsen op een geïmpro­
kinderen, als ze handig zijn, te laten mee­ tinnen bord zijn, een platte schotel van ’t viseerd voetstukje.
helpen aan een versiering, die gedurende de servies of anders voor koekjes bestemd, het Er is niet méér noodig. want anders wordt de
Kerstdagen de tafel en het huis gezellig kan een plat rieten vlcchtwerkje wezen, dat tafel te vol. Hoogstens legt U bij ieder bord
kan maken. De mooiste versiering van de anders dienst doet als wolmandje of mis­ nog een rood of wit Kerst bloemetje of
tafel voor deze dagen is altijd weer het helder schien wel als deksel op een mandje. maakt een grappig versierinkje door van
witte tafellaken en het servies, dat niet kost­ Op zoo’n plat middenstuk moeten noten en een noot, een kastanje of een pinda en wat
baar behoeft te zijn, om te glanzen en te roode appeltjes worden gestapeld, daarop houtjes een grotesk beest te fabriceeren.
blinken van netheid. Ook het bestek kan komen glimmend gewreven kastanjes en Een paar streepjes van inkt, een paar aange­
nog eens extra worden opgewreven, want verder zouden wat donkere takjes er goed plakte vleugeltjes van papier enz., maken
glanzende lepels en vorken zijn óók een in staan. U kunt buiten mooie donkere prachtige eenden, struisvogels cn ze ’
versiering op tafel. Bekend zijn natuurlijk takjes met knopjes vinden, die bet zóó al
de papieren loopers met groene en roode varkens. Een beetje fantasie moet er bij.
mooi doen, doch die ook met wat goud­ Aan een versierde tafel alleen heeft echter
kertsversieringen. Zij zijn bij den boekhan­
poeder zouden kunnen worden bestoven. niemand iets. Wat zal er voor lekkers op­
delaar en in verschillende andere winkels Als U maar oppast dat dit middenstukje, komen?
tegen Kerstmis te koop. Er zijn vaak dat meteen als dessert dienst kan doen, niet
bijpassende Dat is — zeker dit jaar — niet zoo gemakke
—! servetjes bij. te hoog wordt, zal het een smaakvolle lijk.
Inplaats
van die loopers staat ook een ver- versiering op tafel vormen. Veel suiker om voor snoeperij te gebruiken
siering
van smal lint altijd goed. Het idéé is Natuurlijk moet er met Kerstmis licht zijn. hebben we niet, eieren zijn duur en geld e
wcl niet niiieuw, maar blijft toch aardig. Wij vieren toch immers in bet Kerstfeest
Er is fsmal■ lint, groen, rood, goud, voor het ben we eigenlijk óók noodig voor al er ei
'«Pakken _ v; kerstgeschenken in den handel.
‘ .a van van ouds het lengen der dagen? De kortste andere dingen. Maar toch moet er me
Dat dag ligt achter ons, we gaan het licht te­
, het is heusch geen echt lint, Kerstmis iets extra’s zijn.
maar rwat het wél ii, weet ik niet precies, gemoet. > gaan het licht te-
Laten we één maal een appehienschotel geven
Een geimproviseerden kandelaar maakt U
dat .JW’ d7r door kandelaidrie noten te
op een stevig cartonnetje
vo’gens onderstaand recept.
kunnei in, zou heel mooi naast elkaar
—>n worden -a gebruikt. Twee lange ban­ plakken, zóó dat zij met z’n drieën de kaars APPELENSCHOTEL.
6 juist vasthouden. Kleef bovendien de kaars
4 zure appelen (per persoon één), 4 theelep
roode jam, 10 gram boter, een paar ePc
water, een lepel rozijntjes, 1 ons chocolade-
hagelslag, 2 lepels melk (of iets meer).
Boor de appelen om het klokhuis te ver­
wijderen. schil ze en zet ze in een vuurvasten
schotel in den oven of in een platte stoofpan
boven op een héél zacht vuur. Doe het water
en de boter in den schotel of de pan.
Vul het boorgat van iederen appel met een
theelepeltje jam en een paar gewasschcn
rozijntjes.
1 aat de appelen gaar worden. Bedruip ze met
het nat in den schotel als ze in den oven staan,
draai ze voorzichtig om als ze bovenop wor­
den gaar gemaakt. Pas op dat de appelen niet
stuk gaan.
Smelt in een steelpannetje de hagelslag en
verdun de chocoladepap met een klein
beetje melk.
Doe voor ieder op een schoteltje een ge-
smoorden appel en giet er wat van de ge­
smolten chocolade over.
Voor den tweeden feestdag zult U in elk geval
het jeugdige deel van de familie een groot
plezier doen met „een ijsje”, maar dan met
een aangekleed ijsje.
Hoe koud bet ook is, de kinderen en heusch
niet de kinderen alleen, zetten bij het idéé
van een ijsje een verheerlijkt gezicht.
Geef dan als nagerecht op een van de drie
feestdagen eens het volgende:
AANGEKLEED” IJS.
Doe voor ieder in een glas een klein bekertje
of pakje vanilleijs, giet hierover een scheutje
limonadestroop en doe er een fikschen schep
vruchtensla bij. Een lange lepel erin en
een droog biscuitje, een wafeltje b.v., er bij
maakt dat deze „coupe” zoo fijn is, dat de
kinderen zeggen:
Moeder, dat is nèt echt
Van het bekertje vanilleijs behoeven we
U natuurlijk niets te zeggen, dat laat U vlak
voor ’t eten even halen en houdt het stijf
ingepakt, zoo koud mogelijk. Pas op ’t
laatste oogenblik wordt het ijs in de glazen
gedaan. Limonadestroop erover is óók niets
bijzonders, U kunt er de kleur voor kiezen,
die U zelf het mooiste vindt en zoo royaal
zijn, als de beurs toelaat.
Maar de vruchtensla moet een paar uur van
te voren worden gemaakt, opdat ze echt
lekker is. Schil hiervoor een of meer zure
appelen, de hoeveelheid hangt af van het
aantal ijsjes dat U wilt opdienen. Voeg er
een banaan in schijfjes gesneden, een sinaas­
appel zonder pitjes en schillen en een klein
blikje frambozen of aardbeien bij. Laat dit
nengsel eenigen tijd staan, zoodat de vruch-
ten eikaars smaak aannemen. Voeg zoo
noodig wat suiker of honing toe
Doe op het ijs en de limonadestroop een
Hinken schep vruchtensla met het nat, dat
zich altijd onder in den schaal verzamelt.
Strooi over de vruchtensla wat fijn gesneden
of gemalen hazelnoten of andere noten.
Voor alle drie de Kerstdagen volgt nu nog
de beschrijving van een hartig koekje, dat
na al het zoete, al gebruikten we niet veel
suiker, nog wel smaken zal, n.J. een Kaas-
koekje. Dit eenvoudige zoute koekje kan
in eiken oven worden gebakken, ook in een
oventje dat boven op een petroleumstel wordt
gezet kan het worden bereid. Als er een
bakblikje in kan worden gezet, waarop de
koekjes gelegd kunnen worden, dan kunnen
ze daarin ook worden gebakken, want er is
slechts weinig warmte voor noodig.
KAASKOEKJES.
200 gram bloem, 200 gram boter of marga­
rine, 200 gram geraspte of gemalen magere
kaas, wat zout en een paar droppels Maggi’s
aroma of een dergelijk geurig aroma, des-
gewenscht wat melk of een ei. Kneed boter,
bloem, kaas, zout en aroma vlug dooreen
tot een samenhangend deeg. Rol daarvan een
lange dikke rol ter grootte van een gulden
ongeveer. Laat die rol gedurende eenige
uren op een koude plaats liggen, zoodat
het deeg stevig wordt. Snijd er met een in
bloem gedoopt mes plakjes van en leg elk
plakje op het bakblik. Leg de plakjes een
klein eindje uit elkaar, omdat de koekjes
uitloopen tijdens het bakken.
Bestrijk den bovenkant van de koekjes met
een klein beetje melk of met wat geklopt
ei en water.
Bak de koekjes in een matig heeten oven
gaar en zéér licht van kleur. Als de koekjes
bruin worden smaken ze bitter en zijn ze
héél bros.
Mochten er bij de huisgenooten géén liefheb­
bers zijn van deze zoute koekjes en wil men
liever iets dat zoet is, dan is met een kleine
verandering een zoet koekje te maken van
dit zoute recept. Laat de kaas in dat geval
weg. doe er gemalen pinda’s voor in de plaats
en — dat zal misschien het grootste be­
zwaar zijn — voeg 200 gram (of 2 ons)
basterdsuiker bij de ingrediënten. De be­
reiding kan hetzelfde blijven, het resultaat is
een bros en smakelijk koekje, dat maar weinig
behoeft te kosten en weinig eischen stelt
aan den oven.
Prettige Kerstdagen!
PROF. DR. ING. A. HALBERTSMA
Prof. Dr. Ing. N. A. Halbertsma, benoemd
tot bijzonder hoogleeraar in de verlich-
tingskunde vanwege het Utrechtsch uni-
versiteitsfonds bij de faculteit der wis- en
natuurkunde aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht, werd op 7 Maart 1889 te Leeuwarden
geboren.
Hij bezocht de H.B.S. in Den Haag en
vanaf 1903, na de benoeming van zijn vader
tot directeur der gemeentebedrijven te
Wiesbaden, de Oberrealschule aldaar. Na
een half jaar practisch werken in een machi­
nefabriek in Engeland begon hij in 1908
met de studie van electrotechnisch inge­
nieur aan de Technische Hoogeschool te
Darmstadt. Een onderzoek inzake de moge­
lijkheid de lichtverdeeling van metaaldraad­
lampen te beinvloeden voor projectiedoel-
einden deed hem in 1913 het diploma van
electrotechnisch ingenieur behalen.
Na als ingenieur werkzaam te zijn geweest
in de lichttechnische fabriek Dr. Ing.
Schneider & Naujoks te Frankfurt a'M,
behaalde Ing. Halbertsma in 1915 met lof
den graad van Dr. Ing. in de electrotechniek,
op een proefschrift over de theoretische
grondslagen van de lichtverdeeling van
lichtbronnen en reflectors.
In 1920 werd Dr. Ing. Halbertsma toegelaten
als privaat-docent aan de Technische Hooge­
school te Karlsruhe.
In 1921 volgde zijn benoeming tot ingenieur
bij de Philipsfabrieken te Eindhoven, waar
hij als adviseur voor lichttechnische vraag­
stukken optrad, en vele jaren lang met de
technische propaganda was belast. In 1929
had hij de technische leiding bij de organisa­
tie der Edison Lichtweek te Amsterdam.
Zoowel in het binnenland a’s in het buiten­
land, o.a. in Brazilië, werden door hem tal
van lezingen en cursussen op lichttechnisch
gebied gegeven.
Dr. Ing. Halbertsma werd dezen zomer op het
Internationaal Verlichtingscongres te Sche-
veningen tot president der Internationale
Verlichtingscommissie gekozen. Verder is hij
lid van de Permanente Verlichtingscommissie
der Kon. Ned. Automobielclub.
Van de hand van Dr. Ing. Halberstma zijn
tal van publicaties verschenen, o.a. een boek
over fabrieksverlichting, verhandelingen over
de lichttechniek van het projectietoestel, de
strooiing van het licht, de werking van
reflectoren en over het gebruik van den
lichtstroom als uitgangspunt voor verlich-
tingsberekeningen.
7
 gekend en het thans terugziet, verblijdt zich
om zijn zoo veranderde houding tegenover
het dier. Het goede, arme Parijs „begu^
tigde” de eerste kliniek, welke zoo sober in
p. M. C. TOEPOEL- 1929 in de Rue de la Bu< herie, nabij dr
Notre Dame, werd geopend, zóó zeer, dat
zij overstroomd geraakte met patiënten,
zoodat reeds in 1930 een filiaal in Les Lilas

groei e
moest worden gesticht. Elk dezer klinieken

Hoe het heeft gedurende 1938 mevr dan 30.000 ge.

vallen behandeld. Samen meer dan 60.000.
Over geheel de wereld verwerkt de P.D.S.A.
er veel meer dan een millioen per jaar.
Behalve de gebruikelijke katten, honden,
( straat opzoeken, vogels en konijnen, brengt men in Parijs
die het zieke dier in zijn
mogelijk. ook muizen. schildpadden en
het Want niet altijd iis 'het‘-den
1 arme
en... ook
ln de „raber. te vervoeren egels.
zijn huisgenootje
de tast om
ontbreekt wel eens
zooveel moeite

met één g»P>t- Memuw

Sis.-"--—“
het haar aan middelen.

nWirnwmim
en de dieren heeft opgetrokken. L.jfsge.aar,
voedseltekort, ontbering en onzekerh.
rij herinneren wie daarvoor slechts even
toegankelijk is, aan de nooden van den armen
medemensch en van het dier. ^ie dan ook
He behandeling van hen, die met voor
l
richzelve kunnen spreken, vóór 1914 en na
1918 van wetgever tot die van den eenvou-
digen man toe in de staten, welke in den
oorlog betrokken zijn geweest, met die
in ons land vergelijkt, zal als dierenvriend
juichen om den snellen vooruitgang daar,
maar als Nederlander zich schamen, dat
ons land bedenkelijk is achtergebleven. Ook
hier is wel iets verbeterd, doch geenszins in
die mate als in andere landen.
De eerste patiënt, wiens stokoude baas
zich met hem in de kelder-polikliniek van
mevTouw Dickin aanmeldt, is een papegaai,
wiens snavel zóó ver is doorgegroeid, dat
de praatgraag niet meer eten kan. Is de
tropische vogel wellicht het zinnebeeld ge­
weest van de uitbreiding over geheel de doen. Het hindert niet, de P.D.S.A.
te
aarde van de instelling, die uit dit kleine is er voor het dier en zij ziet nergens
begin is gegroeid: de thans door eiken tegen op.
dierenvriend gezegende P. D. S. A. People’s De behoefte bleek ook elders te be­
Dispensary for Sick Animals of the Poor. Ine. staan en de hulp kwam. Mevrouw M. E.
(Polikliniek voor zieke dieren der armen)'. iDickin’s geestdrift verflauwde niet toen
Spoedig stroomden de armen toe en ge­ zij eere-directrice harer stichting werd
lukkig eveneens de gaven. Op mijn zwerf­ en de orde van verdienste van het
tochten door Londen merkte ik ze hier en Britsche Rijk ontving. In geheel Groot-
daar op. de eenvoudige klinieken der P.D.S.A. Brittannïe, Tanger. Zuid-Afrika, Frank­
Opvallender is hetgeen de vele Neder­ rijk, Roemenië, Griekenland, Palestina,
landers zien, die. hetzij als liefhebber van overal in Noord-Afrika, den lerscher
rashonden, hetzij daar zij toevallig in Londen Vrijstaat en Egypte verschenen de vaste
verblijven, de Cruft’s bezoeken, de grootste en rijdende poliklinieken van de P.D.S.A.
tweedaagsche hondententoonstelling van de Toen het Spaansche volk voor Demo­
wereld, met wel 4000 mooie honden, die cratie en Vrijheid streed, kwam men
elk jaar in de Agricultural Hall, den tweeden ook z ij n dieren te hulp. Honden en
Woensdag en Donderdag in Februari wordt katten bleken meest wegens voedselgebrek waarop tij
Een vrouw kwam mei een aal de
kwam met een
gehouden. Daar wacht hen reeds in de voor­ gedood, doch muildieren en paarden, die dol was en het wonderlijkste ’is,9’ j D«
zaal een keurig gelakte, groote automobiel op, hulp behoefden, waren er bij de vleet. l het w ,atiënt gena»
dokter den ongewonen pu.. zieke
die inwendig ... een dokterskamer blijkt te Voor de bescherming der kleine huisdieren met hun
kinderen vooral verschijnen
zijn. Pijnlijk zindelijk en met al wat een arts bij gasaanvallen wist de P.D.S.A. voor gerin-
op een kliniek dringend noodig heeft. Ver­ of bezeerde vriendjes. de artsen en
gen prijs kisten te vervaardigen, waarin het
pleegsters houden den bezoekers een offerbus Ondanks al hun ervaring zien tegen op-
dier anderhalf uur veilig kan vertoeven.
voor. Het is een der wagens van de P.D.S.A., verplegers der P.D.S.A. er zeer
ie het Fransche volk voorheen heeft
8

oude vrouwen of mannen te moeten zeggen,
dat hun hond of kat uit zijn lijden behoort
te worden verlost. Voor iederen mensch,
indien de toegang tot zijn hart slechts even
kiert, kan een dier zooveel worden. Zijn
trooster in leed, zijn feestgenoot bij vreugde.
Maar de vaak vereenzaamde oude, arme
mensch verliest door het heengaan van zijn
dier méér dan cenig ander.
Meestal echter kan geholpen worden. Diep
bedroefd, zoo, dat zij het er niet uit kan
brengen wat hem scheelt, komt een oud
vrouwtje met een raaf. Hij is mager en zwak
en zij meent niet anders, dan dat hij zal
worden afgemaakt. Zij is gekomen, omdat de
mensch ondanks alles blijft hopen, maar uit
handen geven wil zij haar lieveling niet, dan
doodt de dokter hem stellig. Terwijl de oude
Parijsche snikt en stamelt en haar raaf
omkneld houdt, ziet het ervaren oog van
den medicus, dat de snavel niet meer open
kan en ook het waarom. De schaar doet haar
dienst en de ellende is dra voorbij. Maar het
gekke is, dat terwijl de vogel, kennelijk in
zijn schik, gretig het voedsel opschrokt, dat
men hem voorhoudt, de hersenen van het
'UltILLtb
■RNN!^'
oudje niet zoo vlug kunnen verwerken, dat
voor dezen éénen keer een goed mensch
haar ellende heeft opgeheven.
Al erkende de Fransche regeering de groote
verdiensten der klinieken door in 1934 en in
1937 de beide Britsche leiders van het werk
in Frankrijk te ridderen, steeds leed men aan
geldgebrek. Hoe ook de artsen hun best
deden, menig overreden of ziek dier bezweek,
omdat zijn arme baas het thuis niet de ver­
zorging kon geven, welke een kliniek aan­
biedt.
Totdat de Amerikaanschc zeepfabrikant, de
heer Winburn ingreep. En hoe! Waar de
straatweg naar Bièvres zich van den hoofd­
weg afbuigt en tusschen de bosschen van
Verrières cn Villacoublay loopt, merkt men
drie witte, moderne gebouwen op, rondom
van vensters voorzien. Een even moderne
poort verleent toegang cn draagt het op­
schrift: FONDATION WINBURN. HO-
PITAL POUR ANIMAUX. Men rijdt
binnen en vindt in het eerste gebouw
alles, wat de meest-eischende onderzoeker
en chirurg voor het dier kan verlangen,
zelfs het nieuwe Röntgen-apparaat voor
dieren. Er zijn wacht- en consultatiezalen,
een operatie-zaal en een voor lijkschouwing.
Er zijn toestellen voor elke belichting. De
apotheek is in een afzonderlijk vertrek
ondergebracht.
Het hoofdgebouw is verbonden met bet
eigenlijke ziekenhuis, dat vijf zalen bevat
«9
1,
en ruimte biedt aan 38 honden en 20 katten,
terwijl het derde gebouw is ingericht voor be-
sinettelijkc ziekten, o.a. de beruchte honden­
ziekte. Elk huis heeft zijn eigen keuken.
Elke patiënt krijgt ’s morgens schoone lig­
ging en heeft steeds een eigen ren ter be­
schikking. Zij, die daartoe in staat zijn,
BIJ DE FOTO’Si
1. De ingang van het hospitaal.
2. Patiënten in de ivachlkamer.
3. Een klein meisje huilde, omdat zij het
pootje van haar kleine gans had gebroken.
4. Een kat wordt behandeld.
5. Alle operaties geschieden onder narcose.
Het dier gaat in een kastje, ether wordt
toegediend door de opening aan den rechter­
kant en de chirurg kijkt door hel raampje
toe (links). Als hei dier slaapt, wordt hel
uit het kastje gehaald.
6. Operatie — een gebroken pootje.
maken ’s morgens met de verplegers een
wandeling door de bosschen.
Een auto, ingericht voor het vervoer van
zieke dieren, haalt de patiënten van de
klinieken in Parijs af. Bovendien neemt het
ziekenhuis ook dieren op, gewoonlijk slacht­
offers van het snelverkeer, welke rechtstreeks
worden gebracht. Alles is even goed verzorgd;
zoo kan de nachtverpleger door middel van
een luidspreker zich, terwijl hij in de zieken­
zaal blijft, met dengeen onderhouden, die na
sluitingstijd met een dier voor de poort staat.
Heeft de bouw en inrichting van dit voor­
beeldige ziekenhuis den milden heer Winburn
een klein vermogen gekost, het
onderhoud, de loonen, de genees­
middelen en het voedsel der dieren
eischen jaarlijks 900.000 Fransche
franken. De Fransche bijdragen
zijn nog niet voldoende om èn het
ziekenhuis èn de beide klinieken te
bekostigen, zoodat de Engelsche
moedervereeniging elk jaar nog
een grootbedrag bijpast.
De instelling houdt zich buiten
den vivisectie-strijd, doch staat
geen proeven op dieren in hare
gebouwen toe. De lijkschouwing
vindt plaats, wanneer men ver­
wacht daardoor wellicht volgende
patiënten te kunnen helpen. Geen
enkele operatie wordt verricht zon­
der plaatselijke of algeheele ver-
dooving. De laatste alléén met
toestemming van den eigenaar.
3 Onze tijd aanbidt de felle tegen­
stellingen. Bestaan zij niet, dan
bedenkt men ze wel. Zoo hoort
men — meestal door dezulken,
die noch voor den evenmensch,
noch voor het dier iets over hebben
— verkondigen, dat, wie het dier
beschermt onverschillig voor den
mensch zou wezen. Het tegendeel
is waar! Zij, die öf alléén den even­
mensch, of alléén het dier lief­
hebben, zijn zeldzaam, \lthans
wanneer men tot de eersten niet
rekent hen. die maatschappelijk
werk louter voor hun beroep
verrichten, en tot de laatsten
niet hen, die alléén van het eigen
dier houden — waarbij zij vaak
tegen zijn belang in handelen
en om anderen niet geven.
Dat de P.D.S.A is opgericht door
een vrouw, overladen met haar
maatschappelijk werk, welke vrij­
willige taak haar ook den nood van de
dieren der armen toonde, teekent even­
eens hoe liefde voor dier en mensch samen­
gaan. Ja, ik wantrouw de zuiverheid der
liefde van wie zegt alléén van één van beiden
te houden, hetzij van menschen. hetzij van
dieren. Werkelijke liefde sluit alle Leven in.
9
 - --•) formule tegen-
eende grootte van
Wel zult U misschien eensuit
komen, waarmede men u.t
den bak of (wat reeds beter is) uit de .’j water-
Wij gevoelen behoefte hier enkele
woorden te wijden aan de nagedachtenis oppenlakte kan bepalen hoeveel 1----- visch
van den Heer G. van Mesdag, die onlangs (meestal uitgedrukt in een 'engte-eenhcid)
er in den bedoelden bak toegelaten kan wor­
te Hilversum is overleden. den. Dat deze formules maar niet zonder meer
Sedert de oprichting der N.V. Philips*
toegepast mogen worden volgt al direct uit
Gloeilampenfabrieken in 1912 maakte de
Heer van Mesdag deel uit van het College het feit, dat een visch van b.v. 20 cm lengte
een ander verbruik aan zuurstof zal hebben
van Commissarissen, van welk College hij
de laatste vijf jaren het voorzitterschap dan 5 stuks
De raad, dievan cm.
de 4beginner van den doorge-
bekleedde. winterden aquariundiefhebber krijgt, luidt
In deze zeven en twintig jaren van
geregelde en nauwe samenwerking is dus: „Met weinig exemplaren beginnen en
mede dank zij zijn inzicht en kunde, langzamerhand, als men ziet, dat alles goed
onze industrie uitgegroeid tot een onder­ gaat, het aantal opvoeren. De liefhebber, die
neming van wereldvermaardheid. dagelijks voor zijn bak zit en acht slaat op
Met groote erkentelijkheid willen wij de gedragingen van zijn visschen, zal al heel
hier gewagen van de vele en waardevolle gauw ontdekken of zijn bak overbevolkt
adviezen, welke wij steeds van den Heer
raakt".
van Mesdag mochten ontvangen. Gezelschaps of familie-aqiiariuin?
Zijn nagedachtenis zal bij ons in Aan de sorteering van de visch in een bak
hooge eere blijven. ziet men met één oogopslag, wat de bedoeling
(bewust of onbewust) van den eigenaar is.
Directie
Is er slechts één bepaalde soort visch in, dan
N.V. PHILIPS Gloeilampenfabrieken. is de bezitter zeker een fijnproever, die zijn
genoegens juist vindt in het steeds weer ont­
dekken van nieuwe eigenschappen en le­
vensgewoonten, die men meestal niet in de
officieelc, bestaande lectuur vermeld vindt.
Dit maakt het houden van een aquarium
juist zoo interessant en werpt ook zijn nut
af, mits die ervaringen dan ook via een
vergaderingsverslag of een maandblad-artikel
verder verteld worden.
Soms treft men een verzameling visch aan,
die tot één familie behoort; hierbij is de
variatie grooter en de hak „levendiger”.
Speciaal de oudere liefhebber zal zeker ge­
noegen aan zoo’n bak beleven.
Tenslotte komen we ook bakken tegen,
waann alle mogelijke en ónmogelijke soorten
door elkaar zwemmen. In dat geval zijn we
maar
bij eenéén aquariundiefhebber
met weinig begrip vanzonder Ziin dj
de zaakmeer
' " ■ J of.‘. vliegmachine.
excuus, dat in de natuur ook alles door elkaar
zwemt, gaat niet op.
In de natuur zullen nooit zooveel soorten
in zoo ’n kleine ruimte bij elkaar zitten en
Q° o zullen de geringe mogelijkheden voor de
kleinere soorten om te ontsnappen, zeker
De bevolking van den bak de grootere ten goede komen. Het resultaat
Het eenice. wat nog aan onzen bak ontbrak, van zoo’n onoordeelkundig bevolkten bak
waren de visschen. Ook nu. en speciaal hier, is dan ook, dat de kleine visschen zich niet
geldt eenvoudig beginnen, vooral niet met te goed in de vrije zwemruimte durven ver-
veel en moeilijk te houden soorten. toonen en zich schuilhouden. Zij zullen
De eerste vraag, die een beginner meestal slechts weinig van het toegevoerde voedsel
stelt, is: krijgen, zich niet op hun gemak voelen en
„Hoeveel visschen kan ik nu in mijn bak zeker niet mooi op kleur komen.
houden?" Het goede gezelschaps-aquarium
Ja, en dan zakt zijn achting voor den ouden Al het voorgaande wil natuurlijk niet zeggen,
rot. die hem helpt en wegwijs maakt wel dat een mooi gezelschaps-aquarium onbe­
heel erg. als deze antwoordt: „Dat laat zich staanbaar zou zijn. Integendeel, een dergelijk
zonder meer niet in een getal uitdrukken, aquarium is de aangewezen bak voor den
dat zul je zelf spoedig genoeg ontdekken, ook beginnenden liefhebber en kan bovendien
hier is het evenwichts-probleem aan
„ J______ __ „ de
„„ orde”,. de beste propagandist voor de mooie lief-
r • ’ verbruiken
De visschen • ' namelijk , de______
zuurstof hebberij genoemd worden. \\ e moeten echter
k-. water
uit het ——- - en indien de zuurstof-toevoerstelling nemen 1 tegen de gangbare opvatting,
dus niet minstens even groot is als het ver­ dat men in een
a gezelschaps-aquarium elke
bruik, krijgen de visschen gebrek aan zuur­ visch, die men toevallig kan krijgen en die
stof. ----- -------- —
kan „gooien”. Een beetje
Daar de toevoer van zuurstof hoofdzakelijk men overlegmooi vindt
bij de aanschaffing
J __ ’______ van de bevolking
van onze planten moet komen en deze van Uw bak geeft U later een beter op elkaar
„zuurstoffabriek” als het donker is niet afgestemd geheel.
werkt (maar zelf zuurstof verbruikt), is het
Hierbij moet dan rekening worden gehouden
gebrek aan zuurstof ’s morgens vroeg het
grootst. Het is dus zeker aan te raden, eens met verscheidenheid en kleur, vooral ook om
's morgens vroeg op te staan en te contro- geweldige verschillen in grootte te voor ­
leeren of de visschen rustig op en nabij den komen en daardoor roofdier-neigingen van de
bodem blijven zwemmen of dat ze bijna cene soort tegenover de andere te onder-
lucht happend aan de oppenlakte van den alle drukken (zoo moet, men uitgesproken roo-
bak komen. In het laatste geval is een in­ vers nu juist niet combineeren met kleine,
grijpende verandering in dat aquarium zwakke vischjes).
dringend noodig, hetzij door te zorgen dat Conclusie
de planten beter groeien, hetzij door extra geeft weer een opsomming van
zuurstof aan het water toe te voegen via mogelijkheden; wat moet nu <de ’ ‘beginner
een filter of luchtsteentje. uit al deze voor hem openstaande aquarium-
wegen kiezen? Wel, hem zal zeker het
10
gezelschaps-aquarium (zooah boven ree(j
gezegd) de meeste voldoening verschaft 1
en hem tot een volbloed liefhebber van de <
aquarium-sport maken. Hierbij moet U
zich echter in hoofdzaak houden aan allj
vroeger reeds opgesomde eenvoudige hand*
lingen en regels. Alle raadgevingen, dit
in de practijk reeds lang haar waarde be-
wezen hebben. Tenslotte zijn eigenlijk
alle aquariumhouders beginnelingen, daar zij
namelijk trachten de geheimen van de natuur
te doorgronden, iets wat ons wel nooit heele>
maal zal gelukken. Maar als wij door dt
bestudeering van de natuur tot natuur-
vrienden worden en anderen door het be­
kijken van onzen bak tot liefhebber maken,
hebben wij eigenlijk ons doel al bereikt.
Als wij dan ook in volgende artikelen samen
de verschillende planten, visschen en pro­
blemen, die zich „in en om" ons aquarium
voordoen, nader zullen gaan bekijken, zullen
wij dit blijven doen vanuit het standpunt
van den beginner. ILEPORINUS.
POSTDUIVEN
Dit artikeltje is geschreven teneinde niet-
postduiyenbezitters eenigszins wegwijs te
maken in de duivensport, terwijl er wellicht
eveneens „melkers” zijn, die er eenige
interesse voor hebben.
Elke postduif, die aan een z.g. wedvlucht
deelneemt, moet voorzien zijn van een vasten
voetring, waarop een volgnummer staat,
alsmede het land van herkomst en het jaar.
waarin de duif gefokt is. In de inkorflokalen
worden deze duiven voorzien van een gummi-
ring aan den poot, waaraan de vaste voet­
ring niet bevestigd is. Op dezen ring is een
nummer gedrukt.
Men verzendt de duiven in groote manden
naar de plaats van loslating. Dit vervoer
geschiedt, al naar gelang \ an den vrachtprijs
dien
‘-en men ervoor over
men ervoor over heeft, per auto,
heeft, per trein
auto, trein
v Nadat de- duiven 'losgelaten
........ —------------- _ ' i
zijn, cirkelen ze " ’
enkele •
malen -------- J-.
over de los­
plaats en trachten dan, vertrouwend op haar
orientatievermogen, kracht en snelheid,
het hok van hun baas te bereiken, ondanks
de tegenslagen, die zij op haar terugtocht
zouden ontmoeten, als onweer, regen, mist,
felle zon of roofvogels. De duif, die de
grootste snelheid per minuut behaalt, is
winnares.
\ anzelfsprekend worden de duiven bij slecht
weer niet gelost. De beoordeeling van de
weersomstandigheden wordt overgelaten aan
de mannen, die de vogels vergezellen, de z.g.
convooiers.
W at de snelheid van de duiven betreft, deze
varieert. De vogels, die in Noord-Franknjk
losgelaten zijn (en dus uit het Zuiden komen),
kunnen met straffen Noordenwind en helder
weer een snelheid bereiken van ca. 60 km per
uur (ca. 1000 m per minuut); worden ze
echter met straffen Zuidenwind en! beider ' '
dikwijl»
weer losgelaten, dan behalen ze --T ' uur,
een snelheid van boven de 100 km. per
minuut.
n.l. tusschen 1700 en 2000 m per m"
Een sneltreinvaartje!
De afstanden, die de duiven kunnen afleggen,
zijn als volgt: „jarige” duiven (één jaar oud)
tot en met 350 km; „oude” duiven (meer dan
één jaar oud) ca. 600 km. vaak zelfs meer
(Bordeaux, Dax, San Sebastian).
De wedvluchten (dit zijn vluchten, waarbij
om geld of luxe voorwerpen wordt ges logen)
beginnen vanuit België (Moll), ca. 38 n
hemelsbreed-afstand.
De vluchten tot en met 300 kin. noe*“^
vitesse-vluchten. die tot en met 500
half-fond en daarboven fond-vluchten.
w'eet dus nu wanneer een „melker” het over
zijn „vitesse-kleppers” heeft, wat hij eigenlijk
bedoelt.
De bedragen, die op deze vluchten
of verloren kunnen worden, kunnen
buiten beschouwing blijven, doch men kan
ervan verzekerd zijn, dat geen enkele
sportsman er meer geld aan zal besteden GEZANTEN O P BEZOEK
dan zijn beurs toelaat.
Ook voor andere doeleinden dan wed­
vluchten kunnen de duiven gebruikt worden.
In oorlogstijd kunnen ze n.1. onschatbare
diensten bewijzen bij het overbrengen van
berichten. Wanneer telefoon- en telegraaf­
lijnen ontredderd zijn, kan men van post­
duiven gebruik maken, die, zooala reeds
eerder gebleken is, haar weg zoeken door
het zwaarste geschutvuur en die, dikwijls
meer dood dan levend het hok bereiken, mèt
het aan poot of vleugel bevestigde bericht,
dat wellicht vele menschenlevens nog tijdig
kan redden.
Ook ons leger bezit diverse duivencentra,
die voor berichtgeving dienst kunnen doen.
Bovendien zijn alle postduiven in Nederland,
dank zij haar vasten voetring, geregistreerd
en zij kunnen door de legerleiding gevorderd
worden, indien het landsbelang daarmee
gediend is.
Het juiste aantal postduiven in ons land is
mij niet meer bekend, doch ik schat dit op
ruim vijfhonderd duizend. Een geweldig
,,gevleugeld” leger! Laten we hopen, dat
het nooit noodig zal zijn, het te gebruiken!
__________ P. L.
■■■
AVONDKANTOORONDERWIJS Op 22 November bracht Zijne Excellentie Dr. H. D. van Broekhuizen, Buiten­
In December nemen verschillende cursisten gewoon Gezant en gevolmachtigd Minister van de Unie van Zuid-Afrika, een
bezoek aan onze fabrieken. Ten huize van Ir. P. F. S. Otten werd de lunch ge­
deel aan de examens in handelscorrespon-
dentie en in boekhouden. Velen hopen te
bruikt. Onze foto toont Z.E. in gesprek met Ir. P. F. S. Otten.
slagen. Tegen Februari komen dan in de #
avondcursussen plaatsen vrij. Deze kunnen Ook de Argentijnsche Gezant in Den Haag, Dr. Carlos Brebbia, heeft, vergezeld
door anderen worden ingenomen. Men kan van Mevrouw Brebbia en zijn secretaris, op 2 November j.1. een bezoek gebracht
zich daarvoor aanmelden op het spreekuur aan onze fabrieken te Eindhoven.
van Ir. van Dorp in de Bedrijfsschool op Na ontvangst door de Directie werd ten huize van Ir. P. F. S. Otten het noenmaal
Dinsdagavond om 6 uur. uiterlijk op 16 gebruikt, ’s Middags werden verschillende fabricage-afdeelingen, het Laboratorium
Januari 1940. Afd. ONDERWIJS EN en sociale instellingen bezichtigd.
VOLKSONTWIKKELING.

KERKO
■IIIHIIIIIIIIIIIIH
het chique overhemd |met jt QC
2 Trubenys boorden. . . .

FA B LO
een solied overhemd met
2 Trubenys boorden ....
yr
3
Kerko en
KERKO
een zeer f ij n h emd,
aparts.........................
iets
5.95
bIo
het artikel
voor menschen
FA B LO
zeer sterk en mooi met QQ
Shirts
2 boorden . .
met smaak
s m a a —
verkrijgbaar bij KERKO
prima kwaliteit Tricoline y fa
zeer apart......................................... /«wv
J. C. RAMING
FA B LO
in alle moderne kleuren, alle
maten.................................................. 5.25

N EDEQLAND

EINDHOVEN VENLO
11
 EEN NIEUW
„BIOSOL
apparaat
IN WAND­
EN TAFELUITVOERING
Van vele kanten ontvingen wij het verzoek,
een ultraviolette stralenbron in den handel
te brengen, goedkooper dan het inmiddels al­
gemeen bekend geworden Philips „Biosol”
apparaat met ‘250 W lamp en universeel be­
weegbaar statief. Inderdaad zouden zeer velen
ermede gebaat zijn, indien een goed bestra-
lingsapparaat tegen een aanmerkelijk lageren
prijs kon worden geleverd, dikwijls ten bate
van de gezondheid en de opgewektheid van
het geheele gezin, van de kinderen in de aller­
eerste plaats.
Het is ons een genoegen U thans te kunnen
berichten, dat wij erin geslaagd zijn, een
„Biosol” apparaat te fabriceeren, dat met
hetzelfde vermogen toch voor een ruim 30%
lageren prijs verkocht kan worden. Bij dit
nieuwe type zijn dezelfde integreerende on­
derdeden toegepast, t.w. lamp, filter, re-
IN MEMORIAM
De heer A. Thomann, onze allerwegen bekende en
Dit verlies heeft ons allen, zijn medewerkers, diep
werkkracht
en energie waren voor ons een lichtend getroffen. Zijn
welzijn
van ons allen stond hij steeds op de bres en voorbeeld. Voor
van een groot gezin.
Zijn plotseliiing heengaan heeft
getelijk blijven. °ns diep geschokt en
12
Rector, smoorspoel en transformator, zoo­
dat dus kwantiteit en kwaliteit van de ge­
neeskrachtige stralen precies dezelfde zijn
gebleven. De besparing werd gevonden in het
weglaten van het statief, waarvoor in de
plaats twee eenvoudige beugels zijn aange­
bracht, zoodat het apparaat op tafel kan
worden gezet of aan den wand gehangen.
Een niet onbelangrijk voordeel van deze
wand- en tafeluitvoering is gelegen in het
gemakkelijk opbergen (ook transporteeren):
bij niet in gebruik zijn is de lamp met re­
de lamp
flector door een metalen plaat geheel afge­
dekt, waardoor breuk zoo goed als uitge­
sloten is.
Vraagt in den personeelwinkel nadere in­
lichtingen. Verkoop geschiedt ook tegen
gemakkelijke bctalingscondities.
beminde chef, is van ons
heengegaan.
onuitputtelijke
het persoonlijk
hij zorgd'
ie voor ons als een vader
de beril
'“"ing ..n M1 onv„.
Gom mercieele Afdeeling ,,S”
Armaturen en
Speciale Artikelen.
A. M. H. THOMANN f
In den nacht van 10 op 11 November
j.l. is de heer A. M. H. Thomann, alge­
meen procuratiehouder onzer N.V.,
te zijnen huize zeer onverwacht over­
leden in den ouderdom van 51 jaar.
De heer Thomann. die 8 Januari 1888
te Nijmegen werd geboren, bekleedde,
na het gymnasium aldaar doorloopen
te hebben, reeds op zeer jeugdigen
leeftijd verantwoordelijke posities,
achtereenvolgens in het Duitsche en
Nederlandsche bedrijfsleven. Later
werd hij directeur van de gloeilam­
penfabriek „Splendor" te Nijmegen.
Op 7 Mei 1923 trad de heer Thomann
bij onze N.V. in dienst en werd door
I)r. Philips belast met de leiding van
den verkoop van autogloeilampen,
welke toen nog geheel opgebouwd
moest w orden. Reed* zeer spoedig wist
hij op energieke wijze zijn arbeids­
terrein te vergrooten en werd hem ook
de verkoop van speciaallampen en ar­
maturen toevertrouwd.
Op 1 Juli 1925 werd hem collectieve
procuratie en op 2 Januari 1938 al-
gemcene procuratie verleend. In de
laatste jaren behandelde de heer
Thomann, die steeds naar nieuwe
mogelijkheden in het belang der
N.V. zocht, behalve autolampen,
speciaallampen en armaturen, ook de
afdeelingen rijwieldynamo’s en scheer-
apparaten. Hij organiseerde den ver­
koop van zijn artikelen in alle landen
van Europa met zijn bekende energie
en groot koopmanschap.
Tot op den laatsten dag hield de heer
Thomann zich met zakelijke aange­
legenheden bezig. Eenige uren voor
zijn dood voerde bij nog, zoowel met
Dr. Philips als met zijn directe
medewerkers, verschillende telefoon­
gesprekken, zoodat met recht van
hem kan worden gezegd: hij is in net
harnas gestorven.
De heer Thomann was in het geheele
bedrijf een zeer geziene persoonlijk­
heid en zijn groote populariteit wras
niet alleen in eigen omgeving, doe
ook in het buitenland spreekwoorde­
lijk. Zijn kenmerkende karaktereigen­
schappen waren wel jovialiteit, ree
vaardigheid en humaniteit, en deze
bezorgden hem vele vrienden. e
droeve tijding van zijn verschel en
heeft dan ook in breeden kring
ontroering gebracht. Zijn nagedac e
nis zal steeds in eere worden gehou e • |
 FOTOWEDSTRIJD
aarmarkt Soerabaia In het November-nummcr van „In en Om”
hebben we den fotowedstrijd afgelast met het
oog op de vrij hooge kosten, die daaraan ver­
bonden waren. Nu echter blijkt dat dit voor
velen een groote teleurstelling zou zijn,
hebben we besloten den wedstrijd toch
door te laten gaan. In plaats van prijzen
zullen we eenige medailles uitloven, terwijl
de prijswinnaars een diploma zullen krijgen
De tentoonstelling zal plaats hebben op Zater­
dag 10 en Zondag 11 Februari van 2—6 uur
en Maandag 12 Februari van 7—9 uur in de
Aula boven de Kleutersschool Matbildelaan.
De prijsuitdeeling zal worden gehouden op
Maandag 5 Februari om 8 uur n.m.
Als onderwerpen hebben we opgegeven:
1. Landschap. 2. Stilleven. 3. Foto-reportage.
Onder dit laatste wordt verstaan iets ac­
tueels, dat eventueel in een courant of tijd­
schrift geplaatst zou kunnen worden, b.v.:

!:!!!»!*._ nnrra de werkzaamheden aan de Matbildelaan;

hoe hard het regende: enz.
Er zullen weer twee klassen zijn, een juniores-
en een senioresklasse voor de gevorderden,
i:s:::::::: die al eens prijzen hebben behaald. De
foto’s moeten geplakt zijn op wit carton en
|-T X mogen aan den voorkant niet voorzien zijn
van een handteekening. Aan de achterzijde
moeten de naam, de afdeeling en het huis­
adres worden vermeld en de klasse, waarin
men wil uitkomen.
De foto’s moeten worden ingezonden vóór
Donderdag 1 Februari bij den portier van
Op de 25ste Jaarmarkt, die van 30 September tot 15 October jl. te Soerabaia het Ontspanningsgebouw. Vanaf Dinsdag
werd gehouden, is de N.V. Revimij, die de alleenimport van onze artikelen 6 Februari kunnen ze worden teruggehaald.
Alleen Philips personeel mag aan dezen
voor Nederl. Indië heeft, erin geslaagd, een bijzonder fraai paviljoen te
wedstrijd deelnemen. De jury zal bestaan
ontwerpen, waarin de artikelen van onze N.V. geëxposeerd waren. uit de heeren den Hertog, v. d. Heyden,
Het behoeft geen betoog, dat dit paviljoen overweldigende belangstelling Kalff, Kruyer en Meyer.
Wij hopen, dat velen zullen inzenden en ook
heeft getrokken, niet in het minst door de bijzondere verlichting. dat velen zullen komen kijken.

MAHONIE SLAAPKAMER
BESTAANDE UIT :
1 GARDEROBEKAST 3 DEURS
1 LITS-JUMEAUX MET 2 AANGEBOUWDE NACHTKASTJES
1 TOILETTAFEL, 1 TAFELTJE, 2 STOELEN
FL. 235.-
DEZE KAMER WORDT OOK DOOR ONS VERVAARDIGD IN:
BLANK AVODIRE
GEMOESD ESCHDOORN
PALISSANDER
GEVLAMD AVODIRE

Woninginrichting

LODEWUKS
GILD8OPSCHIW1G 1* ■ HCHTHTUAT M - UNDHOViN

13
W/M KAN.
Het Fatale Doosje
Een pasgeboren kind kan nog niet spreken.
Dat is een feit, waartegen niets valt in te
brengen. En als het kind wat ouder wordt,
begint het onverstaanbare klanken uit te
stooten, waarvan de ouders vol trots be­
weren, dat het woorden zijn, maar welke
klanken door niemand anders worden ver­
staan. En dan komt er een tijd dat het kind
praat, wel is waar nog gebrekkig, maar het
is te verstaan. Er worden foute woorden ge­
zegd, de woordkeuze is nog wat gebrekkig,
maar iedereen kan nu wel begrijpen wat het
kind bedoelt. Gelijdclijk aan verdwijnt het
zoogenaamde kromme spreken, om plaats
te maken voor onze gewone normale Neder-
landsche spreektaal. Het kind is mensch
geworden en draait, althans in de meeste
gevallen er zijn hand niet meer voor om,
om tien minuten achter elkaar een vlot betoog
te houden.
Maar nu gebeurt er iets geks. Zet zoo’n
mensch nu eens alleen voor dat kleine ronde
doosje, dat microfoon heet en vraag hem
even te willen annonceeren, dat Beuker en
Denijs nu op twee vleugels een compositie
van Han Beuker spelen, die getiteld is:
„Song”. In negen van de tien gevallen komt
daar niets van terecht. Bijna niemand, die
geen routine op dit gebied bezit, zal deze
annonce durven doen zonder althans een
papiertje met den tekst angstvallig in de hand
te houden. En zelfs dan nog krijg je maar al
te vaak te hooren: En hierna spelen Denker
en Benijs op twee vleugels een compositie
van Han Beuker — de spreker hoort, dat ie
zich versproken heeft, denkt daarover na en
verspreekt zich nu zoo vast als een huis
nogmaals door zooiets te zeggen als: die
gekieteld is: „Tong”.
Pak maar in radiospreker, conférencier,
omroeper of wat ge denkt te worden! Je
komt er nooit meer aan te pas. Want als het
je eenmaal in het begin van je loopbaan
overkomen is, zal je altijd die funeste en
afschuwelijke angst voor het kleine doosje
houden. Dat doosje, dat dooie doosje, dat
er uit ziet als hoorde het niets en dat ieder
foutje, iedere kleine verspreking meedoogen-
loos zooveel maal versterkt in duizenden
Nederlandsche huiskamers laat hooren...
Daar zitten dan de rustige vaders en moeders,
kinderen, nichten en neefjes kalm en vredig
in hun warme binnenkamers aan de radio
en hooren dat heele kleine versprekinkje
van dien man daar ergens in Hilversum. En
meteen is het oordeel geveld: „die kan d’r
niks van, die vent kan nog niet eens praten.
Een briefje naar den chef van de radio­
programma’s met zooiets van: „Als vaste
luisteraars naar Uw boeiende programma’s
enz. enz. ... moet het ons van het hart
enz. enz.... dat wij gisteren iemand hoorden
praten, wiens spreken meer op brabbelen
leek, enz. enz.”....
Eén briefje uit Winterswijk, één uit Goor,
een paar uit de groote steden en ’s morgens
is dat ééne kleine versprekinkje van dien
éénen meneer al aanleiding tot een stapel
brieven op het bureau van den chef van den
omroep!....
Arme meneer! Dat kleine onschuldige doosje
heeft U de das omgedaan. Zelfs als ze U
onverwachts voor een zaal met vijfhonderd
menschen hadden neergezet hadt U het
er naar alle waarschijnlijkheid beter afge­
bracht. Maar U bent iemand, die te veel en te
goed over de dingen nadenkt. U bent gaan
realiseeren, dat duizenden en duizenden Uw
woorden zouden hooren... U hebt het rustig
en goed willen zeggen, maar U vergat Uw
pauzes te nemen tusschen de zinsgedeelten
en voor de wat moeilijker woorden, U miste
de rust, die anders uw spreken juist zoo
kenmerkt. U hebt al een uur te voren ge­
dacht: „Nou ik, nou ik, straks... nou kom
ik straks... er is niets moeilijks aan... als
ik me nou maar niet verspreek,... rustig
zal ik m’n tekst zeggen... stel je voor, dat ik
juist hoesten moet... wat moet ik nou ook
weer zeggen?... Er komt niets van terecht...
’t Zal best gaan... ’s Is nogal moeilijk...
Straks kom ik... En toen hebt U op de klok
gekeken en gezien, dat de wijzer langzaam
naar het fatale uur kroop. En U hebt uw
keel geschraapt, alhoewel U niet schor was...
En uw boord werd U te nauw... en vijf mi­
nuten voordat het zoover was zocht U
wanhopig in Uw zakken naar het vertrouwde
papiertje waar Uw tekst opstond en twee
minuten voor het groote oogenblik zag U,
dat U bet zoo wanhopig gezochte spiek-
blaadje al dien tijd in uw hand hadt.... en Uw
keel was drooggeloopen en U vondt het
glaasje water niet, dat U daar straks nog zag
staan... En de meneer, die U het teeken zou
geven, dat het Uw beurt was, was zoek...
En Uw knieën deden ineens zoo gek... net of
uw lichaam te zwaar voor ze geworden was...
en het kleine vertrek had de hitte van een
Turksch bad... En toen, toen stond ineens de
meneer van het teeken vlak voor U en wees,
dat het nu tijd was Uw eenvoudige zinnetje te
zeggen.
Eén stap naar voren... één wankele malle
stap... Uw voet stootte tegen een stoelpoot...
waarom staat die stoel daar? ... Wat moet
PROF. MR. J. ORANJE
Tot gewoon hoogleeraar in het Han­
delsrecht, FaiHissementsrecbt en Pro­
cesrecht aan de Vrije Universiteit te
Amsterdam is. als opvolger van Prof.
Gerbrandy, benoemd Mr. J. Oranje te
Eindhoven.
Mr. J. Oranje, geboren op 27 Juli 1898
te Berkel (Z-H), bezocht het gymna­
sium in Den Haag en te Sneek. Hij
studeerde hierna rechten aan de Vrije
Universiteit te Amsterdam en deed in
1919 het candidaatsexamen. Van 1919
tot 1924 was hij werkzaam bij het
middelbaar onderwijs in Zuid-Afrika.
Na in 1925 in Amsterdam het docto­
raalexamen in de rechten te hebben
afgelegd, was hij van 1926 tot 1927
werkzaam bij het Departement van
Arbeid. Handel en Nijverheid (Afdee-
ling Volksgezondheid).
In December 1927 werd Mr. Oranje
benoemd bij onze fabrieken, waar hij
thans de functie van secretaris van
de Directie der afdeeling Nederland
en Koloniën vervult.
In 1938 promoveerde Mr. Oranje aan
de Vrije Universiteit tot doctor in de
rechtswetenschap op het proefschrift
„Rights affecting the use of radio-
broadcasts”.
ik zeggen?... O ja... o nee... wacht... het
spiekblaadje... Waarom dansen die letters
nou zoo op en neer? De meneer van het
teeken port in mijn zij. Dat had ie niet moe­
ten doen. Waarom doet ie dat nou?... Wil
ie me aan het lachen maken? Ik kan wel
huilen... O nee, wacht, ik ben al te laat...
Maar ik zal het goed maken door met een
zilveren stem te zeggen:
„En hierna spelen Beuker en Denijs...”
Hé, wat klinkt dat dof... is dat mijn stem?...
ach. ach, dat valt mijn vrouw, die in Haarlem
bij haar moeder luistert, beslist tegen!...
Doorgaan...: „op twee vleugels...” vleu­
gels?... is dat goed? ja ja... doorgaan maar...
duizenden wachten om te hooren wèt ze nou
eigenlijk spelen.... doorgaan: „een compositie
van Ban Heuker”... ai... da’s fout... was
’t erg?, hebben ze ’t gehoord?... zou ik
terughalen of doorgaan... Nee doorgaan:
„die gekieteld is...” Gekieteld? da’s een reuze
fout! Hoe kom ik daar nou bij? M’n tong
zit vast... doorgaan: „Tong”... sterretjes...
doosje... Haarlem... m’n vrouw... meneer
f Vervolg »ie pag. 16)
15

Populair abonnement
Vier uitmuntende populaire voorstellingen
voor den prijs van slechts f 2.50, belasting
inbegrepen.
Philips Schouwburg
Dans- en showorkest
onder leiding ran
Theo Uden Mosman,
dat onder meer op­
treedt in het populair
abonnement.
Het is ons bekend.dat menig echtgenoot en
menig huisvader de mededeelingen. die hij
in de fabriek ontvangt, niet medeneeint
LEERT UZELF
BRIDGEN
J/s een nieuwe vorm van ontspanning
heeft het Philips-de Jongh Ontspan-
ningsfonds (tel. 1818) een aantal auto-
bridge-borden aangeschaft, die ter be-
beschikking van ons personeel worden
gesteld tegen een vergoeding van 25 cent
per 14 dagen. Een autobridgespd
is een bord met 4 rijen luikjes, die door
schuifjes kunnen worden afgesloten.
Een carton, waarop een gegeven spel
staat afgebeeld, wordt er onder ge­
schoven. De schuifjes laten alleen het
spel van den speler zien en bedekken
de spellen van de drie andere spelers.
Door middel van cijfers wordt aan­
gegeven, welke kaarten de medespelers
uitgooien en welke kaarten degeen, die
zich oefent, had moeten spelen. Zoo
kan men zich oefenen doordat men neet
hoe men het spel had moeten spelen.
We hebben enkele series spellen aan­

♦ naar moeder de vrouw. Daarom hebben wij geschaft — zoowel voor de minder ge­
vorderden als voor de gevorderden. Bij
Hierbij maken wij van de gelegenheid gebruik, de inschrijvingsbiljctten in alle maandbladen ieder bord wordt één serie uitgeleend,
om nog eens de aandacht te vestigen op de doen bijvoegen. die uit 12 lessen bestaat. Er is een uitleg
bij ten opzichte van het bieden en ten
inschrijving, die open staat voor allen die Tevens maken wij U er uitdrukkelijk op
opzichte van de gevolgde spelmethode.
ingeschreven zijn bij de Ziekenkas, tegen attent, dat na 30 December geen abonne­ Met autobridge verbetert u uw spel!
bovengenoemde, zeer aantrekkelijke prijzen. menten meer worden aangenomen.

(Vervolg ran pag. 15)

van het teeken... Vesuvius... woedend...
einde carrière... einde...
Rang, daar staat het vertrek op z'n kop.
Misselijk ben ik... Nu weg, gauw heel ver
weg... naar buiten... naar een bosch... een
boschwachter tegenkomen, die den heelen
avond in het bosch heeft geloopen en niets
van de radio-uitzending heeft gehoord...
„’n Avond boschwachter” zeggen... De radio-
artist pakt als in een droom zijn jas. Gek
dat niemand iets zegt. Je kunt zoo’n gebouw
zóó maar uitloopen... Jawel... maar nooit
meer erin zeggen ze daar ergens boven in
een luisterkamer... En ze hebben gelijk, die
menschen. Want spreken voor de microfoon
is niet zoo gemakkelijk als het misschien wel
lijkt. En wie de eerste maal zoo roemloos
ondergaat blijft steeds de gezworen vijand
van het kleine wachtende verraderlijke
doosje, dat microfoon heet.
DANKBETUIGING
Voor de uitstekende behandeling door de
II.H. Doktoren v. d. Blink en v. Staveren,
zoomede voor de vele bewijzen van harte­
lijke belangstelling en deelneming onder­
vonden tijdens de ziekte en bij het
overlijden van onzen lieven man en vader,
betuigen wij hierdoor allen en in het
bijzonder Dr. v. d. Blink en Dr. v. Staveren,
alsmede Chefs en Personeel van de afd.
Fitterij, onzen innigen dank.
Wed. L. v. BIJSTERVELD-Meulensteen
1617 en Kinderen.

Pension „WILRIE” Elzentpark HET MAKEN VAN D IEP WE L-W AT ER B R ON N EN 1/ A A C KOOPT U BETEK EN VOORDEEL1GFB
Ruusbroecklaan 21 — Eindhoven (tot een opbrengst van 70 in’ per uur) l\AAj W DE SPECIAALZAAK
Centrale verwarming - badkamer Aanleg van gas- en waterleiding. Lood- en zinkwerken.
rtroemend water en telefoon SANITAIR-TECHNISCH BUREAU
PRIMA KEUKEN - Ute KLAS INRICHTING Drmer 31
F. H. BLANKEN, EIGENAAR, TEL 4245 J. LOOTS EN ZN.
WILHELMINAPLEIN 21 — TELEFOON 3649 Tel. 3859

PROFITEERT VAN ONZE OPRUIMING

WEGENS
TTT VERPLAATSING DER ZAAK.
'^"XTr'----------
Voor zulke LAGE PRIJZEN
heeft L nog VOOR IJZERSTERKE
NOOIT gekocht!
Om alle koopjes te noemen
SCHOOLSCHOENEN
heeft geen zin; een blik
in onze etalages zal U
voldoende overtuigen.
demer
HOMMEN & Co.
SPECIAALHVIS IN DAMESSTOFFEN
15
boschdijk

MARKTSTRAAT 2
VAKKUNDIGE REPARATIE-INRICHTIHG
16
philips leeszaal EN BIBLIOTHEEK ONTSPAN NINGSGE BOUW
Wilde, O. De profundis. eng. W 67
W illiamson, H. The dream of fait women. eng. W 712
W illiamson, H. The pathway. (verv. op: eng. W
712). eng. W 712 p
Chazournes, F. de. Caroline, ou Lc départ pour les
iles. fr. C 212
Duvernois, H. Gisele. fr. D 95
Erckman, E., et A.)
UITLEENUREN bibliotheek Chatrian. Histoire d’un conscrit de 1813. (J.)fr. E 35 c
De uitleenuren van de Bibliotheek zijn voor de a.s. feestdagen: Exupéry,
Zaterdag 23 December van 5_r uur. A. de Saint. Terre des hommes. fr. E 449 t
Zondag 24, 25 en 26 De,ceni|)er (]e en 2e Kerstdag) is het Ontspan- Mauriac, F. Les chemins de la mer. fr. M 346 c
ningsgebouw gesloten; Néinirovsky, I. Deux. fr. N 21 d
Zaterdag 30 December \utleening van 5—8 uur; JEUGDBOEKEN
-
Zondag 31 December en *1 Januari (Nieuwjaarsdag) is het Ont-
spanningsgebouw wcdet•om
l Hölscher. T. Kabouter Kastelein; versjes J.H 69
gesloten. Hölschcr, T. De familie Haas; versjes. J.H 69 f
BEÏALING contributie Jong, D. de. Van Klaas Vaak en zijn brave
zandkabouters. J.J 423
Wij verzoeken onze lezers Je contributie voor 1940 gedurende de Labberton, M. Waardoor Reintje geholpen werd. J.L 111 w
maand Januari in de bibliotheek te voldoen. Wie bedanken wil, Frank, T. Billy, de nieuwe kameraad. (.1.) rJ.F 441 b
wordt verzocht dit vóór | Januari schriftelijk op te geven. Het is niet Kastner, E. Tijl Uilenspiegel. rJ.K 111 t
voldoende mondeling te bedanken, omdat gebleken is, dat hierdoor Kars, C. Jop’s groote avontuur. (M.) rJ.K 21
misverstanden ontstaan Tomson, W. De prins van Mossinia. (J.) rJ.T 37 p
Wolfenbuttel-van Phiel ten Berge, haar klas en haar
Rooyen, H. krant. (M.) rJ.W 82
WETENSCHAPPELIJKE WERKEN.
NIEUWE AANWINSTEN:
Huxley, A. Ideaal en werkelijkheid. B8.H 94 i
NEDERLANDSCHE ROMANS. Dinet, E., en El
/\yres, R. M. B*chard Chatterton. (V.) Hadj Sliman bin Het leven van Mohammed. Allah's
A 49 c
Ayres. R. M. Pe laatste roep. (V.) Ibrahim. profeet. C4.D 49
A 49 ro
Bauni, V. Sh^nghai-hotel. Fisher, H. A. L. Geschiedenis van Europa. 2 dln.
B 29 ,
Boudier-Bakker, I. Aaij den grooten weg. Dl. 1. Oudheid en Middeleeuwen. E4.F 29, 1
B77 gr
Brongers. Tonnis "Jaarten Storm Dl. 2. Nieuwe tijd. E4.F 29, 2
B 883
Burman, R. Ruland, W. Rhcinisches Sagenbuch. E9.R 85
'*e'ster’s hoogzomer. (V. Verv. op:
, h 97h) B 97 hh Gunther, J. Azië in de branding, F9. G 97 a
Crainers, N. Braun, L. lm Schatten der Titanen. dF. B 82 s
dagen hoofdredacteur. (D.) C 402
Dessel-Poot, M. vani. VtSschers voeren uit. D 352 Sutherland. H. Lapland yourney. fnG.S 97
Diko, H. M°brd bij het Leidsche Plein. (D.) D 47 Morton. H. V. In de voetstappen van den
Downing, T. Eeh kat huilt. (D.) Meester. juG.M 82
I) 722 k Vuyk, B. Het laatste huis van de wereld. niG.V 98
Evk, H. van. eenig echte. (G.) E 46 e
Gibbs, P. X ol^n van één stam, G 37 v Gibson, C. R. De lotgevallen van een electroon. N4.G 37
Gudmundson, K. Valkema Blouw.J.P. Moderne physica. N4.V 13
nieuwe land. G 953 k Vossenaar, A. H. Eerste hulpverleening bij onge­
Jong, A. M. de. ^ustapha. J 42 mu
Kazantzaki. N. vallen. P5.V 86
tuin der rotsen. K 245 t Round, D. Tennis voor meisjes. Q5.R 77
Kuyle, A. **armonika. (Verh.) K 981 a
Matthijs, M. Reden, G. von. Klöppel-Spitzen. Q8.R 24
t'c,i spook op zolder. M 31 Rcns, H. Leerboek der radio-techniek.
Néinirovsky I. David Golder. N 21
Nieuwenhuis, J. Eameraden keerden terug. Dl. 1. Algemeene grondslagen. S6.R 38, 1
N 34 Peppink. H. J. en 100.000 kilometer van wielen en
Overvoorde, F. van.’ ë Dei Procne draak. (D.) O 482 g
Perron, E. du. ^chandaal in Holland, P. Marée. wegen U7.P 322
P 342 Herwig, A. J. Bloemen in onze tuinen III;
Reest, R. van. verloren vaderland. R 28 v
Streuvcls, S. S 935 dr
zomerbloemen. V5.H 55 b
drie koningen aan de kust. Herwig, A. J. Practische tuin-encyclopaedie. V5.H 55 p
Weber, A. Op zoek naar het lijk. (D.) Wr 314
Zoomers-Vermeer, Heel, J.J. van. Zelf zoeken. 3 dln. X6.H 39, 1-3
.1. P. Grensland. Spruit, H. C. Zwijgend teekenen. 5 dln. X6.S 80, 1-5
Z 37 g Goethe, W. von. Egmont. Geann. (J). dZ.G 49 e
DUITSCHE, ENGELSCHe en FRANSCHE romans Lessing, (G. E.) Werke. 2 Bdn. dZ.L 44w, 1-2
Dominik, H. Schiller, F. von. Gedichte. dZ.S 35
stahlerne Geheimnis. (Sp. J.) dui. D 60 s Rice, E. See Naples and die; a comedy. eZ.R 452
Frank, J. M. I<*h habe falsch gclebt. 2 Tle.
Tl- I. Die neunte Symphonie. Stone, I. Jack London. eZ.S. 90
dui. F. 443 f,I Lavedan, H. Avant 1’oubli. fZ.L 28
Reiner, A. Mahja. dui R 32
Acheson, E. Murder to hounds. (D.)
Molière, (J. P. B.) L’avare. (J.) fZ.M 71 a
eng. A 18 Racine, J. Athalie. fZ.R 12 a
Beeding, F. H' 'l let loose. (Sp.) eng. B 33
Bceding, F. Hoornik, E. Geboorte; gevolgd door Mattheus
Th<; nine waxed faces. (D.) eng. B 33 n
Bowers, D. en andere gedichten. nZl.H 79 g
Sl^dows before. (D.) eng. B 793 s
Bramah, E. Cannegieter, H. G. Zeven katten op het dak; too-
TIm. return of Kai Lung. eng. B. 812 r neelstuk voor kinderen. nZ2.C 1 1
Bruce, L. Case with four clows. (D.) eng. B 90
Christie, A. Drijber, S. De gouden pantoffel; chineesch
Mj’rder is easy. (D.) eng. C 24 mu
Field, R. tooneelspel (voor oudere jeugd). nZ2.D 85
Tinie Out of mind. eng. F 262 t Gugel- Een Kerstgroet; (tooneelstukje
Francis, B. Tht holiday camp murder. (D.) eng. F 432 Bloembergen, A. voor jongeren.) nZ2.G 95
Francis, B. l^ciith at the bank. (D.) eng. F 432 d Gugel, W. R. E. Rendierdans; (tooneelstukje voor
Heyer, G. No wind of blame. (D.) eng. 11 61 n
Holt, H. oudere jeugd. nZ2.G 952
^l”rderer*s luck. (D.) eng. H 74 m
London, .1. l l^ldrcn of the frost. (Sp.) eng. L 74 c *
London, J. 1‘ite Fang. (Sp.) eng. L 74 w
I yall, E. Tot onze voldoening kunnen wij mededeelen, dat aan onzen oproep om
Enight-errant. eng. L 98 k
Marlowe, D. Gaijgway down! eng. M 273 g ons boeken te schenken, door verschillende menschen gehoor is gegeven.
Meynell, L. W.
Mo'lesworth, Mrs.
2.d<i® on bluefeather. (D.) eng. M 60 Van ir. Philips kregen we de „Encyclopaedia Britannica" in bruikleen.
Tht cuckoo clock. (Kinderboek), eng. M 71 Anderen gaven ons romans, die wij dankbaar hebben aanvaard.
Oppenheim, E. Ph. The great impersonation. (Sp.) eng. O 34 gr
Passos, J. dos. Ad\rentures of a young man. eng. P 201 a I! Ut U Uw boekenkast nog eens nakijken? IIat wij niet opnemen, geven
W allace, E. The sinister man. (D.) eng. W 19 si we aan de militairen.

17

Lit den aard der zaak
is er in de wintermaan­
den al zeer weinig over
de tuinderij te vertellen
en wij zullen er dan ook
mee volstaan enkele
algemeene wenken te
geven.
V OLKSTUINEN
Voor zoover nog moge­ Wenken voor de maanden December
lijk kan men in De­
cember voortgaan met
de winterbewerking van
den grond. Men ont-
houde er zich echter
van. bij nat weer of
direct na regenval den
grond te bewerken; de grond wordt hierdoor
taai getrapt en de structuur totaal bedorven.
Ook «pitte men niet bij vriezend weer, sneeuw
of hagel. Het gaat erom, den grond zoo vroeg
mogelijk in het voorjaar te kunnen bewerken
en bezaaien. Hiervoor moet hij voldoende
droog en warm zijn. Is er nu ernstig werk
gemaakt van een winterbewerking, dan zal
dit in het voorjaar zeker het geval zijn.
Spit men evenwel bevroren of besneeuwden
grond onder, dan zal dit een zeer nadeeligen
invloed uitoefenen. De grond reageert n.1.
lang niet zoo snel op temperatuurswisselingen
als de buitenlucht. Zijn sneeuw en ijs bij
temperatuursverandering soms zeer snel
verdwenen, in den grond is dit zeer vaak
niet het geval. De dooi gaat uiterst langzaam
en onttrekt de zoo noodige en kostbare
calorieën warmte tegelijkertijd aan den grond.
Het aanschaffen van mest, zaad en pootgoed
verdient nu langzamerhand onze aandacht.
Aangeschafte mest, die niet meer onder­
gebracht kan worden, dient met zorg op
een hoop te worden gezet en flink aangetrapt.
Daar de mest tot broeiing en verweering
overgaat en daardoor ammoniak vrij komt,
is het noodig den hoop met een laag grond
af te dekken, om ammoniakverlies tegen
te gaan. Zoodoende ontstaat half vergane
mest: het meest geschikt voor groententeelt.
De beste mest is rundermest, vermengd
met paarden- en varkensmest, zooals deze
JUWELEN
GOUDEN EN ZILVEREN ARTIKELEN
UURWERKEN
Méér keuze en goedkoper
goedkoper bij
w bij
Mju i vcimal HOeioGu
Rechtestraat 42
18
.SOS
I
en Januari
gewoonlijk van de boerderij betrokken wordt.
Paardenmest alleen is zeer rijk aan ammoniak
en ontbindt daardoor zeer snel, waardoor
veel warmte wordt ontwikkeld. Deze mest
is dan ook snel verteerd, doch laat weinig
voedingswaarde in den grond achter. Op
konden, vochtigen grond is deze mest zeer
goed ter verbetering der structuur en ter
verwarming van den bouwvoor. Varkens*
mest bevat in doorsnee een matige hoeveel­
heid plantenvoedsel; afkomstig van uit­
gegroeide. gemeste dieren bevat 4hij boven­
genoemde stoffen in hooge mate en is goed
te noemen. Bij ontbinding ontwikkelt
varkensmest slechts weinig warmte.
Na een korte beschouwing zal men tot de
conclusie komen, dat beide soorten, vermengd
met rundermest, de beste uitwerking zullen
hebben.
Wat de kunstmest-bemesting betreft zij
erop gewezen, dat na half Januari geen
Thomas slakken als phosphormest en geen
ruwe kalizouten als 40% en 20% kalizout
en kainiet meer gegeven mogen worden.
Eerstgenoemde mestsoort kan niet in
water opgelost worden en heeft een te langen
tijd noodig om opgenomen te worden, zoodat
de planten er in het komende jaar weinig
van zullen profiteeren. In het voorjaar
gebmike men superphosphaat. Beide laatst­
genoemde meststoffen, de ruwe kalizouten,
bevatten te veel chloor, die bij najaar*-
bemesting nagenoeg wordt weggespoeld,
doch in het voorjaar zeer schadelijk kan
werken op kiemend zaad of pootgoed. Men
neme in het voorjaar patentkali.
Moderne Maatkleding
K. J. LAMMERS
TEL. 461’ X 1 1 M ÜE ZWUGERSTRAAT 23
°K 'OOR gelegenheids-costuums
SSbrouwers ND 30
vivJ M E SORTEERING
spEc kkUNDIGE BEDIENING
EN s C m ^Lr.H A N D EL IN TE E K EN-
EN lderbenoodigdheden
- J a.
Nog even willen we uit
weiden over het gebruik
van coed zaai- en poot.
goed \\ at het pootgoed
betreft het volgende.
Zijn we als volkstuin-
ders aangewezen op een
minder gunstige vrucht,
wisseling. daar het
grootste deel van onzen
grond noodgedwongen
bezet wordt met aardap­
pels voor winterprovi-
sie, (iets wat op zichzelf
al een nadeeligen in­
vloed uitoefent op de
opbrengst) veel erger is
daarbij nog het gebruik van onvolwaardig
of wel slecht, ziek pootgoed. Al is wer­
kelijk het laatste jaar een aanzienlijke ver­
betering waar te nemen, toch schijnen we te
moeten blijven hameren „koopt volwaardig
pootgoed” en geen goedkoope rommel, rommel.
waarvan U de herkomst niet weet of kunt
nagaan. __ __
Mooi pootgoed op het oog zegt niets, ge­
keurd pootgoed zegt alles. Sommige tuinders
beseffen nog steeds niet welk een enorm
onderscheid er bestaat tusschen ongekeurd
en gekeurd pootgoed, speciaal vergeleken
met het prijsverschil. Ongekeurd pootgoed.
dat dus niet voor keuring in aanmerking
kwam, kan dan ook door niemand als vol­
waardig aangeprezen worden, al wordt het
ook van nóg zoo goede kennissen, familie of
van een nog zoo vertrouwde firma betrokken.
Koopt men echter gekeurd goed, geleverd
in geplombeerde zakken en voorzien van een
certificaat van herkomst, afgegeven door
een erkende coöperatie of aardappelselectie-
gebied in den lande, dan weet men poters
betrokken te hebben, die het gunstigste
resultaat zullen opleveren en die absoluut
ziektevrij zijn. Laatstgenoemd materiaal
moet uit den aard der zaak ook wat duurder
zijn, duar de teelt veel ko-tbaarder is. In
den zomer worden de select ievelden cenige
malen z.g. „te velde” gekeurd, nadien nog
een keuring op partij, terwijl bij de ver­
pakking en verzending technisch personeel
van een coöperatie, waarbij de selecteur is
aangesloten, aanwezig dient te zijn ter
TEL. 4617
_ TELEFOON 3950
controle en voor het plombeeren der zakken.
Daar, zooals gezegd, onze vruchtwisseling
niet altijd ideaal is, is het van het grootste
belang zorg te dragen voor ziektevrij gewas.
Verschillende aardappelziekten worden door
de knollen overgebracht, andere laten hun
ziektekiemen in den grond achter en oefenen
in beide gevallen een zeer nadeeligen invloed
uit op het komende gewas, laten dit soms
geheel mislukken. Gelukkig hebben velen
liet belang hiervan ingezien en het nauwelijks
hoogere bedrag voor gekeurd pootgoed uit­
gegeven, vertienvoudigd teruggekregen in
den vorm van een volledige soms uiterst
hooge opbrengst. Toch zagen wij het laatste
seizoen nog perceeltjes aardappelen, die zoo
ziek waren, dat hun opbrengst ver beneden
het normale was, ja die zelfs misschien niet
eens het pootgoed teruggaven. Deze tuinders
bewijzen niet alleen zichzelf, doch ook hun
burentuinders een zeer slechten dienst, daar
sommige ziekten van plant tot plant over­
gaan en zoodoende ook andermans gewas
bederven. Door eigen schuld krijgen deze
tuinders een schadepost, die evengoed, bij
oordeelkundige behandeling, een flink voor­
deel had kunnen zijn. Wij zouden hun willen
toeschreeuwen: Wat ge niet weet, komt dat
vragen!
De afd. Volkstuinen kocht het vorig jaar
ten gerieve der volkstuinders en tuinierende
Philips employé’s ineer dan 10.000 kg. poot­
goed, een vooruitgang van ruim 3000 kg
op het voorgaande jaar. Wel een bewijs, dat
deze aankoop niet alleen ten gerieve, maar
ook ten voordeele der afnemers was. Niet
alleen door de lagere prijzen bij gezamenlijke
bestelling, maar ook door betere opbrengsten.
Ongetwijfeld zal 1940 een nog grooter aan­
koop noodzakelijk maken. Bestellingen wor­
den tot 1 Maart 1940 aangenomen.
Evenals bij pootgoed is ook de aankoop van
zaad een vertrouwenszaak. Wederom konden
wij op de tuinzaden een korting van 20%
bedingen, zoodat ieders bestelling verminderd
wordt met 1/5 van den catalogusprijs.
Iedere huurder van een volkstuin krijgt
een oproep thuis, om zijn nieuwe contract
voor 1940 te komen teekenen, alsmede een
prijscourant van zaden met ingesloten
bestellijst. Men wordt verzocht deze ingevuld
mee te brengen op den datum dat U het
contract komt teekenen.
LEIDER VOLKSTUINEN.
Kerstcadeau*
12^E TIJD is weer aangebroken, waarin u
zich zult afvragen, op welke wijze u het
beste uw familie, vrienden of kennissen met
de Kerstdagen kunt verrassen.
Het zoeken naar geschikte cadeaux kost
dikwijls hoofdbrekens. Niet alleen moet het
cadeau practische waarde hebben, het is
ook belangrijk, dat het geschenk het karakter
van een verrassing heeft.
Wij willen geenszins beweren, dat er geen
welkome en nuttige geschenken zijn, maar
het is voor u niet prettig, altijd maar weer
met hetzelfde cadeau voor den dag te moeten
komen. Het idee van verrassing gaat zoo­
doende verloren.
Dit jaar kunt u evenwel voor een verrassing
zorgen, en wel in den vorm van het
PHILIPS
„PHILISHAVE”
ELECTRISCH
DROOGSCHEERAPPARAAT
De „PhiliShave” is een geschenk, waarvoor
iedere man u dankbaar zal zijn. Niet alleen
op den feestdag zelf, maar iederen dag op­
nieuw zal hij plezier van Uw cadeau beleven.
U weet toch wat het voor een man be-
teekent, zich eiken dag te moeten scheren.
Welke narigheden: iederen morgen, speciaal
in den winter, het geknoei aan de waschtafel
met zeep en kwast, het stuk springen van
de huid. In het kort gezegd: scheren is voor
velen een kwelling!
Met ons „PhiliShave” droogscheerapparaat
zijn ai deze narigheden voorbij. Men scheert
zich met den „PhiliShave” in korten tijd,
zonder zeep, water of kwast, volkomen glad,
zonder de huid te irriteeren of te beschadigen.
„PHILIDYNE”
RIJWIELLANTAARNS
Ook onze „Philidyne” rijwiellantaarns ver­
heugen zich in een steeds grooter wordende
populariteit en zullen als Kerstcadeau on­
getwijfeld op hoogen prijs worden gesteld.
Wij bieden een keur van nieuwe modellen
lantaarnkappen, die u in den personeel-
winkel gaarne zullen worden getoond.
ONZE
KERSTBOOM- EN
ILLUMINATIE-
GARNITUREN
Speciaal in gezinnen met kinderen is een
kerstboomverlichting, die geen brandgevaar
met zich brengt en geen vlekken veroorzaakt,
ideaal.
Wij vestigen daarom nog eens uw aandacht
op onze kerstboomgarnituren, waarmede
aan al Uw wenschen wordt voldaan.
Dit garnituur, in fraaie verpakking, bestaat
uit 16 kaarsvormige lampjes in rood, wit,
blauw, oranje, geel, groen en violet, terwijl
2 reserve lampjes meegeleverd worden.
De lampjes zijn in serie geschakeld; boven­
dien is er een speciale voorziening gemaakt,
zoodat, indien u onverhoopt een ongelukje
met een der lampjes mocht hebben, de
overige toch blijven branden.
Ook na de Kerstdagen kunt u bij huiselijke
feestjes e.d. veel plezier van deze fleurige
verlichting beleven, omdat wij olijfvormige
lampjes in 8 verschillende kleuren, rood, wit,
blauw, oranje, geel, flame, groen en violet,
leveren, die in dit garnituur passen.
Onze Personeeluinkel geeft gaarne inlichtingen.

BRENGT IETS KNALS!

ONTVANGEN

DAMESSCHOENEN
NIEUWE MODELLEN

Denkt aan Uw
VAN KOL! VOOR KOMENDE FEESTDAGEN

5 pCt. Korting VOOR UW VISITE VOOR UW FEESTDINER

SCHOEN MAGAZIJN 1 FL. DOURO PORT
1 FL. CHAMPAGNE LUC. CLICQUOT \ INCL.
1 FL. ST. EMILION
1 FL. COOYMANS j 3.7S 1 FL. BOURGOGNE BEAU JOLAIS 1921 I GLAS
A. VAN EETEN-VAN NUNEN ADVOCAAT 1 FL. GRAVE SUP. MAHLER BESSE ) 5.25

le klas Reparatie-Inrichting VRIJSTRAAT 14 — TEL. 3443 VRUSTR. 10 - TEL. 3141 uitgebreide collectie likeuren enz.

„P E R M A N E NT - DUPLEX”
„VABO” HAARDENHUIS HAARDEN EN HAARDKACHELS
LJitgebreide collectie in onze toonkamers voorradig
Wij regelen de betaling voor U op gemakkelijke wijze
STRATUMSEIND 62
„V A N B E L” N.V. TELEFOON No. 4552
19
 WïH
58
12. J Vink l 45

ffliniB 13. Ch. Koevoets

14.
15
16.
17.
W. Veenendaal II
Schilperoord
H.
Ir.
Eminens
W. H
18. C. H. Jasper Jr.
Sr. en Jr.
I
Tromp
37
31
30
22
12

wiaakc^
11
19. Ir. J. Wijsman
20. .,.1.. Heynen
4U. ------ 1
21. P. M. A. Wouters I
22. A. Smit I
7
5 77
Nieuwe opgaven. Dag kinderen.
Clubwedslrijden. Probleem No. 51
De competitiewedstrijden naar buiten zijn Jullie zult wel nieuwsgierig zijn wat de vertel,
J. W. Franken. Bergen (N.H.) middag jullie in het nieuwe jaar gaat bren­
reeds weer aan den gang. \\ e wekken alle
spelers op. bij het spelen van deze matches eerste plaatsing gen, want bij een nieuw jaar behooren nieuwt
te trachten het beste resultaat te bereiken verhalen en nieuwe plannetjes.
en zoo mogelijk onze topprestatie van ver­ We zingen dan op de wijs van „Toen onzr
leden jaar te herhalen: het kampioenschap mop een mopje was”:
van alle klassen van den Noord-Brabant-
Wij komen in het Nieuwe jaar
schen Schaakbond! Weer prettig bij elkaar
De massakamp tegen „Eindhoven” werd
na een prettigen wedstrijd voor ons met
19*/t—15l/t een overwinning over alle linies. •iWi En luisteren dan weer allemaal
Naar elk nieuw verhaal” enz.
Hebben jullie wel eens van het verhaal „In
Oplossingen: de socte suikerbol” gehoord?? Daar gebeuren
Probleem No. 49. B E B r- toch zulke grappige dingen in'! Die suiker-
bollen-bakker bakt de lekkerste suikerbollen
Sleutelzet: Dc5. dreigt Da3 mat;
Wit: Kei, Dc4. La6 en Lh8, Pe4, pionnen van het heele land . . . maar hij heeft één
Varianten: 1.......... b4; 2. Da5 mat;
a2, f5 en g2. gebrek: als hij hoort fluiten . . . dan vergeet
1. Ld6; 2. c4 mat;
Zwart: Ke3. Ta3, Le7, Pb5, pionnen b4, f4, hij alles!
1. Pd6; 2. c3 mat;
f6 en g3. En nu nog iets: omdat het de eerste vertel-
1. Tdó; 2. a8D mat.
W it begint en geeft mat in 2 zetten. middag van het nieuwe jaar is, krijgen alle
Een met eenvoudige middelen mooi gecon­ kinderen een mooie verrassing.
strueerd probleem. Eindspel no. 52.
Eindspel No. 50.
In een partij Anderssen-Schallop stelde
Een pionnendoorbraak: zwart de rochade te lang uit en ontstond
1. b6, ab6. 2. c6, bc6: 3. ab enz. of: 1........ deze stelling:
cb6: 2. a6, ba6: 3. c6 enz.
Drie nieuwe oplossers meldden zich aan n 1
de beeren J. Heynen. C. H. Jasper Jr. en llBUfvB i
Ir. J. Wijsman. Welkom! Wegens vertrek F
werden 2 deelnemers van de ladder af­
gevoerd. Wie nemen deze plaatsen weer in?
e heer H. W. de Klijn bereikte met 130
punten den top van de ladder en ontving
inmiddels zijn prijs. ■r Ji ■
Hier volgt de ladder: BB
1. H. W . de Klijn 130
S B ■£& j 10 Januari
2. H. Magrijn I 125 Wit: Kgl, De2. Tal en Tfl, Lc4 en LcS, Vertelmiddag met \ errassing in Tivoli.
3. W Spanjerdt I 116
4. M. Schmitz I Pc3. pionnen a2, b2, c2, g2 en h2. Voor de kinderen van:
106 Zwart: Ke8. Dd8, Ta8 en Th8, Lc8, Pd7 en
5- I. Risseeuw 102 a. Buurtver. Tivoli;
6. P. de Jong Pf6, pionnen a7, b7, c7, e4, f7. g7 en h6.
79 b. 4e Philips Lagere School;
‘- Th. Sanders II Hoe wint wit?
72 c. Buurtver. Kindervreugde;
3- J. Moest I 65 d. Openbare School Stratum;
9. B. Haes III Correspondentie en oplossingen vóór 1 Fe­
64 bruari 1940 te zenden aan den secretaris Chr. School Leenderweg.
J'E W. de Schrevel 63
*'■ C. H. Smeekes van de Philips Schaakclub. .1. W. de Bruyn, Van te voren kaartje koopen è 5 cent (ut
58 Ontspanningsgebouw.
stencil).

GERO ZILMETA CASSETTES

GERO MESSEN CASSETTES
uw ADRES
GERO ZILVER CASSETTES fundamenten
Waarop wij ons succes bouwden:
• KWALITEIT BOVENAL!
• PRIJZEN NOOIT IIOOGER DAN ELDERS
• COULANCE IN ALLE OMSTANDIGHEDEN
V°or ’t BRTFD v genre kiest daarom iedereen
r- n E
Koopt (J zeer
gemakkelijk
VA*. M0DEMaGAZUNEN
Koopt
ze in gedeelten AN HOUT- VER VERGA ARD
Bij het laatste gedeelte wordt de
ledige cassette gratis verstrekt. Grooie Speciaalhuis"
«ECHTESTRAAT 25
[hoek jan VAA HOOFFSTRAAT VIN.. f KLEUTERHUIS
01 T-VERVERGAARD — eindhoven
20
17 Januari
Oefening 5. Uitgangshouding: Stand met
Verteliniddag met verrassing Aula. gesloten voeten, romp gestrekt voorover
Voor de kinderen van: gebracht met de armen langs het hoofd
a. Buurtver. Philipsdorp; naar voren gestrekt. Hoofd op en recht
b. le Philips School; vooruit zien. Met een plotseling ontspannen
c. Nutsschool Akkerstraat (op school van alle rug- en schouderspieren laten we

mnadiek
kaartje koopen); romp en armen omlaag vallen. Het hoofd
d. Openbare School Keizersgracht; komt in de buurt van de gestrekte knieën,
e. Chr. School Oranjestraat; de armen zwaaien lang« de beenen door tot
f. de kinderen, die geen lid zijn van boven­ boven den rug uit. Dit alles gebeurt heel
genoemde Buurtverenigingen en die losjes
niet op een Openbare, Nuts- of Philips
School gaan. Zijn de armen aan het eind van hun baan
Oefening 4. Uitgangshouding: Spreidzit op gekomen, dan worden ze direct met kracht
den grond met de handen zoo ver mogelijk weer omlaag en naar voren gezwaaid. De
voorwaarts tusschen de knieën op den grond romp wordt geheven maar niet verder dan
geplaatst. De romp is ver voorover gebogen, horizontaal. Óp dat oogenblik wordt de
de beenen zijn gestrekt. rug met een rukje krachtig gestrekt en het
hoofd in den nek geworpen. We zien dus
weer naar voren. Romp en armen zijn weer
in één lijn gestrekt.

Voeren we deze rugspieroefening goed uit,

dan moeten we ervoor zorgen, het ontspan­
nen snel en losjes te doen plaats hebben en
het strekken krachtig en met een rukje aan
het einde der beweging<baan.
24 Januari
Verteliniddag met verrassing Aula.
Voor de kinderen van:
a. 2e Philips School; Gelijktijdig heffen we den romp en de armen
b. Speeltuinver. „Eindhoven West”; en sluiten de beenen, geven een klapje in de
c. Chr. School Bezemstraat. handen boven het hoofd. Hierbij naar de
Van te voren een kaartje koopen a 5 cent handen zien. Bij het sluiten de beenen even
(zie stencil). heffen, dus niet over den grond schuiven.
31 Januari Als volgende beweging gaan we nu weer
terug in de uitgangshouding, waarbij de
Verteliniddag met verrassing Aula. beenen bij het (zoover mogelijk) spreiden
Voor de kinderen van: weer even worden opgetild en de handen
a. Buurt ver. „Voor onze Jeugd”; weer tusschen de knieën op den grond worden
b. 3e Philips School; geplaatst. Romp en hoofd weer zoo diep
c. Nutsschoo) Schoenmakersstraat; mogelijk buigen. Gedurende de geheele
d. Chr. School Galileistraat; oefening blijven de beenen gestrekt.
Chr. School Hemelrijken; Oefening 6. Uitgangshouding: Groote spreid-
f’ Oefening 4, waarbij afwisselend buik- en stand met den romp voorover gebogen, de
Openbare School Kronehoefstraat.
rugspieren aan ’t werk worden gezet, in een linkerhand plat op den. grond tusschen de
Van te voren kaartje koopen a 5 cent (zie
heel rustig tempo een keer of 10. voeten, de rechterarm steekt recht omhoog.
stencil).
Aanvang half drie precies. De romp is dus gedraaid, linkerschouder
Tot ziens! omlaag, rechterschouder omhoog en we
P. SIEGERS. kijken naar de rechterhand.

Met een licht op- en neerwippen verwisselen

we de handen en draaien den romp naar den
anderen kant. De rechterhand komt nu dus
1)
op den grond en de linker omhoog. Dit her­
halen we in een heel rustig tempo en buigen
77 bij het neerzetten van een hand dezelfde
arm een beetje, waardoor we telkens ook
den romp verder voorover zien te brengen.
De knieën blijven recht. Deze oefening niet
te lang volhouden (±12x), daar anders
duizeligheid optreedt.
J. STOLTING.

HET JUISTE KERSTGESCHENK Voor nuttige Kerstgeschenken

IS EEN BOEK OF EEN VULPENHOUDER VAN zooals: EAU DE COLOGNES - SCHEERKWASTEN
BOEKHANDEL SMALING LUXE ZEEPEN, etc.
STRATUMSEIND 31 — TELEFOON 2755 zijn wij HET ADRES
Op iedere Vulpenhouder bij ons gekocht GRATIS UW NAAM. In prijzen
vanaf fl- 6. -. GRATIS VERZEKERD TEGEN VERLIES EN DIEFSTAL MARTIN’S DROGISTERIJ N.V.
Enorme keuze in BOEKEN en VULPENHOUDERS RECHTESTRAAT 18 TELEFOON 5945

Bij al Uiv zorgen voor de wasch,

komt „De Adelaar' goed van pas.
21
 De loting wees in den periodieken
Probleem, No. 112 den heer L. Abee als overwinnaar aan
(A. F. 1Hoogvelt) In den ladderwedstrijd wist de heer J.R,
tc zegevieren. 'OMt.
Stand was: . ......
4, $, 7/9. ‘L 26/28.
13. ƒ; 22
Zwart 11 sch. op: Wij wenschen de prijswinnaars van hdr
19. 24. 29. 31, 34, 37,
Wit 11 sch. op: 15. proficiat en hopen, dat zij ook in de totU*
38. 43. 46 en 47. met het oplossen nog veel succes mot„
boeken. Zij gelieven zich in verbaZT
De oplossing luidt: Wit Zwart Stellen met Mej. Roelant» (tel. 526).
Wit Zwart
Verzoeke alle correspondentie, deze rubriek 4. 37—32! 21X19 over hun prijs te beschikken.
1. 38—32! 27x49 5. 47-41 26x37
Valen, Afd. En thans weer onze nieuwe problemen. f.
betreffend, te zenden aan: J. v. 2. 15—20 5x23 6. 41X1 gewonnen tweede serie in dezen nieuwen wedstrijd.
Kleinlampen.
3. 29x27 49x21
der ssende nieerslag en een Probleem No. 113.
Hier volgen allereerst de oplossingen Ook bier weer verrai
oed gekozen tempozet. Auteur A. F. Hoogvelt, Eindhoven.
problemen No. 110A, 111 en 112. g<---.
de oplosserswedstrijden zijn
Probleem No. 110 A De uitslag van ft KAJMi
(M. v. Rooij). als volgt: P.W? L.W.” ft • ■ *JÖ
24
V ■ ft ft 1
Stand was:
9 sch. op: 7/10. 12, 13, 16, 17, 26 en L. Abee
24
24
O Oz 1
Zwart l __1 M. Braamhorst 24 • • •
dammen op 22. 3121,
en 49.
23, 25, 29, 30, 34, 38, W. F. ter Hennepe 24 130 t * e ft ft >
Wit 15 sch. op: 24 131
40. 42/44. 46/48 en 50.
A. Huizinga
J. Jarec
24 122 te
\
ft ft
' . w, ooo
ü
De oplossing luidt:
Wit Zwart
Wit Zwart
J. Ko«ter
M. v. Rooij
24
24
133
92 te b >« o
7. 34—29 23x43 22 70 Zwart 11 ach. op: 7, 8, 9, 20,13, tl, U
1. 29—24 16x27 H. Been»
8. 25-20 22x50 22 22 30 en 34.
2. 23- 18 12x23 Tb. J. Smit
9. 20-15 35x44 G. W. Wentelcr 22 22 Wit 11 sch. op: 16, 32, 37, 38. 41/45, *
3. 24- 19 13x35 22
.. 43-39 49x32 ...
10. 15x31 26x37 J.H. Eisema 22 en 50.
4. 22 22
5. 48-43 ad-lib. 11. 47—42 37—41 J. Ummels Probleem No. 114.
12. 46x37 J. H. Abbink 20 66
6. 50-45 Auteur M. v. Rooy, Fin. Mag. Adm.
Wij mogen «eggen, 1, dat de auteur in zijn ...L- _nog„ met
Verder t minder dan 20 punten:
opzet, het probleem moeilijk te maken, J. Bartelings, W. C. Minten 40, J. Harmsen, B B 1 ft
% < M H
volkomen is gedaagd Dat zulk een fan­
tastische stand noodig bleek is wel jammer,
echter is dit haast onvermijdelijk bij het be-
P. Th. J. Kathmann, B. E. de Jong 72,
L. Meijer, F. Hendriks en A. v. d. Zilver 68.
1
ft
B • O. 1 V
w
VI UkVl •* .---------------- w • P.W. - Periodieke wedstrijd.
werken van zulk een formidabel slotmotief. " LW. — Lsdderwedvtrijd.
Probleem No. 111
(A. F. Hoogvelt)
Zooals de lijst te zien geeft behaalden weer
zeven oplossers het volle aantal (24) punten, B O.
*000a
Stand was: terwijl nog een zestal een kleine struikeling B a B B "" “
Zwart 13 sch. op: 1/4. 9, 12/14, 16, 18, 19, maakte. Gezien het feit, dat in deze serie
23 en 37. enkele zeer moeilijke vraagstukken waren Zwart 10 sch. op: 8/11, 13, 15,17,1U
Wit 13 sch. op: 25, 26, 29/31. 33, 34, 36, opgenomen, mogen wij vooral de zeven en 27.
40. 42/44 en 50. hoogstaankomenden wel van harte felici- Wit 10 sch. op: 20, 24, 28. 29, 37,44. C
De oplossing luidt: teeren met dit fraaie resultaat. Het is wel en 47.
Wit Zwart Wit Zwart jammer, dat wij niet aan allen een prijs Voor beide problemen geldt: ,.W it speeh«
1. 26-21! 37x28 4. 22-17 16x27 kunnen geven. Laten zij die bij de loting
2. 30-24 19x39 5. 17x10 4X15 wint !’*
minder gelukkig waren den moed niet ver­ Oplossingen moeten uiterlijk 20 Jannih N
3. 44x22 23x45 6. 31x4 wint. liezen en trachten bij een volgende eind-
Een schitterend meerslagstaaltje. publicatie alleen bovenaan tc prijken. in ons bezit zijn.

DANKBETUIGING
PERSONEEL ADVERTENTIES DANKBETUIGING
Mede namen* mijn vrouw zeg ik em­ Hiermede betuig ik, mede namen-'--
vrouw en kinderen, aan de ' n, “'-
I>"
RADIO ployé’» van de afd. Concernboekhouding
hartelijk dank, voor de bewijzen van H.H. Chefs en Personeel devanp**dt1
Wie heeft ten behoeve van ouden man,
sympathie, ondervonden bij de geboorte Ontvangtoestellen, voor __ ■j mij. -
een toestel met stationsnamenschaal cadeaux en belangstelling bij
van onze zonen jarig dieri'tjubileum, mijn hartfM
l ’
tegen matigen prijs te koop. Brieven:
THEO en JOOP
Biel, Olmenlaan 9. dank.
9 November 1939 TH. C. NAKKEN. 1614 P. J. v.
1613 1612
!
VOOR PEDICURE NAAR "ÏÏ®. J«K2>CHT"
Draagt U gord.
Dan ook goed. r. 1’“'^.®’ f*’*’

PLOOY
CEDIPL VOETKUNDIGE
Tevens achornen '•‘rg
SCHOEN M \KERIJ
ofPI

‘ ■ 7ou "■»
Kr,,'
UERTOCSTR. 32 - TELEF. 3424 - Ft. 099-1.2$
’t DX‘!""d GAGELSTRA AT 6 —.

GEBR s
T _ El^ I
Prot. Begrafenis-Ver. „HELPT ELKANDER”
Optericht 1196. Kon. tocdtckturd 21 September 1912. «LDROPSCHEWEc jos - TEL. 3991
Voort.: D. Goudberg, Stiringitrut 18. Tel 4091. Secretaris: W. Willemien, maTBASÏg
« >7/^?’ C0RDW«N, UNOLEI MS, L
Bakkcritr. 13, Tel. 4835. Pcnningm.: W. v. d Stelt, Frederikl. 137, Tel. 4193. U-eO„ ,IHA"CVUK EN STO6BESPA
Aanspreker: D. C. Bouwman, Bikkerstrut 39; H. Vijfwinkel, Plataanlaan 6. r0 pHiur»
Aan vorengenoemde idresscn worden gaarne alle gewenschte inlichtingen **"■ 5 % korting voor ETO.S-I.cden
rende prtf
verstrekt. Inrichting van modelrouwkamcr op billijke voorwaarden.
1
Transporten door het geheele land.
N.B. De verceniging belast tich ook met de vertorging bij CREMATIE. onze adverteert'
22
Koopt bij
i Philips Luchtbeschermingsorganisatie
Ieder lid van ons personeel zal het interesseeren, hoever
we nu met onze bedrijfsluchtbescherming gevorderd zijn.
Onderstaande regelen mogen er toe strekken, dat men
een overzicht krijgt van de veiligheidsmaatregelen, welke
onze Directie heeft genomen, om, ingeval ons land on­
verhoopt in een oorlog zou worden gewikkeld, de werk­
nemers zoo goed mogelijk tegen luchtaanvallen te be­
schermen.
Alarmeering.
Acht het hoofd van den luchtbeschermingsdienst de
noodzakelijkheid aanwezig, om het personeel te waar­
schuwen, dat vijandelijke vliegtuigen in aantocht zijn,
dan doet hij het alarmeeringssein „Luchtalarm” geven.
Wij hebben daartoe enkele motorsirenes met een capa­
citeit van 5 P.K. op enkele punten geplaatst. (Foto 1).
Deze sirenes, welke centraal worden bediend, zullen op
het bovengenoemde tijdstip haar huiltoon over onze
complexen uitstorten.
Daar uit de practijk is gebleken, dat in gebouwen, waar
lawaai makende machines zijn opgesteld, deze sirenes
niet te hooren zijn, zijn daar ter plaatse claxons aange­
bracht, die tegelijk met de sirenes door een enkele scha­
keling in werking worden gesteld. (Foto 2).
BIJ ALARM MOET EEN IEDER: SNEL MAAR
KALM DE SCHUILPLAATSEN BETREKKEN.
Schuilplaatsen.
1. In hoeverre beschermt nu een betonhoogbouw tegen
de moderne luchtaanvalsmiddelen?
Ten aanzien van brandbommen zijn deze gebouwen
practisch veilig te noemen. Voor lichtere bommen zijn
deze gebouwen, wat de lagere verdiepingen betreft, zelfs
bomvrij te noemen, daar bij eventueelen inslag boven
zulk een schuilplaats nog minstens 4 vloerdikten van
elk 12 cm. aanwezig zijn, wat ruim voldoende mag wor­
den genoemd.
Veel moeilijker is de beveiliging tegen moderne zware
brisantbommen met hun enorm vermogen.
Beter dan veel woorden kunnen bijgaande cijfers U een
inzicht geven.
Een bom van 300 kg., welke met een trefsnelheid van
250 m/sec. neerkomt, dringt in losse aarde bij het treffen
in loodrechte richting tot op een diepte van 6,3 m. door,
een bom van 1000 kg. tot op een diepte van 9 m.
Aangezien de nuttige last van een modern bombardeer-
vliegtuig eenige duizenden kg. is, blijkt uit deze be­
schouwing voldoende de catastrophale werking van een
dergelijken aanval.
Intusschen is uit de practijk (China, Spanje en Polen)
gebleken, dat de juiste trefkans zeer gering is.
In de betonnen hoogbouwen zijn de kleedkamers of
2
 OIÜIlM1
3

VROUWE

r
s
Ir 3

veroorzaakt door wegspattende scherven) te krijge.

zijn de ramen met een stevige zandzakkendekki^
—
voorzien. (Foto 3).
2. Het personeel uit de laagbouwen gaat bij alar:
in de parterre van den dichtstbijzijnden hoogbouw.

3. Voor gebouwen, welke te ver van een hoogbo.

af liggen, zijn thans open schuilloopgraven aangeleg-
die in tijd van nood in korten tijd tot overdekte kunne
I worden omgebouwd. (Foto’s 4 en 4a).
I
KT
* 4.'
r1

bordessen als schuilplaatsen gekozen, daar zij

door hun klein oppervlak ten opzichte van den
geheelen bouw een zéér geringe trefkans bieden.
Uit het bovenstaande zal U de reden duidelijk
zijn, waarom wij niet tot de hoogste etages met
de keuze van schuilplaatsen zijn gegaan.
Om deze schuilruimtes ook scherfvrij (schadi
 Philips Luchtbeschermingsorganisatie (11)
In rgebouwen, waarin een bruikbare kelder aanwezig is, is deze als schuilplaats ingericht,
zie bijgaande foto’s (5 leider, wiens functie hij volledig moet
kunnen vervullen.
Blokindeeling tijdens de, bezetting voor orde en rust waakt c. E.H.B.O.-(st)ers
en op aanwijzing van den aan zijn schuil­ Zij zijn over de verschillende schuilplaatsen
De fabriekscomplexen zijn in een aantal plaats toegewezen E.H.B.O.-er hulpkrachten
luchtbeschermingsblokken ingedeeld, waar­ van het blok verdeeld, in elke schuilplaats
levert. één a twee.
van bijgaande plattegrond een duidelijk Bij eventueele ongevallen in het blok over­ Zij verleenen zoo noodig aan de in hun schuil­
beeld geeft (Foto 7). tuigt de blokleider zich van den ernst van plaats aanwezige personen eerste hulp bij
Op deze foto zijn alle blokposten door dit ongeval en roept, wanneer hij denkt ongelukken.
zwarte punten, de wijkposten door punten met eigen personeel niet voldoende genees­ Zij hebben daarvoor een alleszins voldoende
met cirkels, terwijl de commandoposten kundige of andere hulp te kunnen bieden, opleiding genoten, en zorgen voor eventueel
met punt, twee cirkels en letters zijn aan­ de hulp in van zijn wijkleider (Hierover transport naar den blokpost van die per­
gegeven. straks). sonen, die verdere geneeskundige hulp be­
De lijnen geven de telefonische verbindingen
hoeven.
tusschen de verschillende posten aan, waar­
b. Ass. Blokleider De blokleider zorgt dan via zijn wijkleider
over straks meer.
voor vervoer door de transportcolonne naar
Deze is de plaatsvervanger van den blok- den geneeskundige hulppost.
Blokpersoneel
5 5a
Wanneer nu in zulk een blok bij een lucht­
aanval een bom inslaat, moeten er personen
aanwezig zijn, die onmiddellijk hulp kunnen
verleenen (Foto 6).
Daarvoor is het blokpersoneel aangewezen,
dat bestaat uit:

a Een blokleider
b Twee ass. blokleiders
cl E.H.B.O.-(st)ers
d Brandwachten
e Twee telefonisten tevens ordonnansen
f Techn. hulp in enkele blokken

a Blokleider

Deze is de leider van het gehcele tot zijn

blok behoorende actieve personeel.
Hij zorgt voor het goede functionneeren van
de onder zijn leiding staande diensten, ter­
wijl hij de inwoners van zijn blok moet in-
deelen over de gekozen schuilplaatsen.
Dok moet hij er voor zorgen, dat in elke
schuilplaats een leider aanwezig is, die

N 4.JP3’GLOEILAMPENFABRIEKEN ^INDMOTEN

SCHAAL, * 2000.
 : •

d. Brandwachten
Deze zijn in groepen deze functie worden gewezen, daar het juist
groepen van
van 22 opgesteld
c~ in de
laagbouwen en op °P de bovenst' etages van
de bovenste overbrengen van berichten en dus het goede Om de aan het blokpersoneel °PF®
de hoogbouwen. functionneeren van den dienst geheel van werkzaamheden met cenig succes tt*"
2
Zijij hebben tot taak beginnende branden, hen afhankelijk is. uitvoeren, moeten deze personen »'8
tengevolge van phosphoor, thermiet of schermend en voor de uitoefening
andere brandbommen, reeds in de kiem te f. Techn. Hulp taak noodige materialen beschikken Ij
smoren.
In sommige blokkei
14). J
Hun taak wordt aanmerkelijk verlicht door Het in het blok aanwezige maten» |
aanwezigheid van met uiterste zorg gekozen __ __jn,
electricien <of'een waar een onderhouds-
fitter aanwezig is, zijn deze
1 bluschmateriaal en persoonlijke beveiligings- staat in hoofdzaak uit:
voor hulpverleent)
_ing bij technische sto-
I uitrusting (Foto 15). ringen aani den 1. Stalen kast
blokleider toegevoegd.
| e Telefonist tevens ordonnans 2. Gasmaskers
Blokpost en materiaal 3. Stalen helmen
| Voor de verbinding met den wijkleider 4. Verbandpakje
I door middel van de telefoonleiding of, In elk blok is een scherfvrije ruimte ge­
kozen of ingericht, bestemd voor schuil­ 5. Zaklantaarns
als deze defect raakt, door het persoonlijk 6. Brancard
I overbrengen van berichten in en buiten plaats van den blokleider en diens personeel,
welk personeel voor het goede functionneeren 7. Asbest schorten
het blok, zorgt deze categorie van personen. 8. Asbest laarzen
Niet genoeg kan op de belangrijkheid van van den dienst in onmiddellijke nabijheid 9. Asbest handschoenen
van den blokleider moet zijn geconcen­
treerd (Foto 13). 10. Brillen niet blauw glus
11. Signaalhorens
12. Ladders.
 ■■

Philips LuclilbescLermingsorganisatie (slof)

11

F~MpT

T ■ **

12

Wijk cn wijkleiders. middel achterwege te laten. 1. Opruimingsploeg

Het Wijkmateriaal is zeer beperkt en kan 2. Werktuigkundige ploeg
Daar men bij een eventueelen luchtaanval
daarom zonder meer in ■ blokkast worden 3. Electrotechnische ploeg
met ongevallen van meer of minder ernstigen
ondergebracht. 4. Telefoondienst
aard gelijktijdig moet rekenen, is onderlinge
Het bestaat uit de persoonlijke beschermings- 5. Ontsmettingsdienst
hulp tusschen naburige blokken een drin­
stukken voor den wijkleider en diens assis­ 6. Brandweer
gende eisch.
tent en die voor den gasverkenner. De opruimingsploeg bestaat in hoofdzaak
Om deze te vervullen, hebben wij de wijk-
Heeft zich nu in een blok ecu ernstig ongeval uit bouwvakarbeiders, mannen die gewoon
indveling ingesteld.
voorgedaan, dat niet niet eigen middelen zijn aan zwaar en verantwoordelijk werk,
Zulk een wijk wordt dus gevormd door
kan worden verholpen n is bovendien de wier taak het is bij instortingen onmiddellijk
blokken bij elkaar te voegen, waardoor wij
verbinding verbroken, dan kan de blok- de goede maatregelen te treffen, om event.
grootere eenheden (wijken). 5 op Strijp en
leider zijn ordonnans naar zijn wijkleider bedolven personen te kunnen redden, opge­
4 op het complex Emmasingel krijgen.
zenden en deze kan dan met hulp van zijn slotenen te bevrijden enz. (Foto 11).
De wijkleiders hebben hier een coördi-
inductortoestel, waarover later meer, de Daar het nu mogelijk is, dat hun hulp op
neerende taak. Zij vormen de schakels tus­
noodige hulp via den commandopost aan­ verschillende plaatsen gelijktijdig wensche-
schen de blokleiders in hun wijk eenerzijds
lijk is, is deze ploeg in meerdere eenheden,
vragen.
en den commandopost anderzijds. telkens onder leiding van een ploegleider,
Alvorens de hulpdiensten te beschrijven
In elke wijk is een der bestaande blokposten gesplitst.
moeten wij het volgende opmerken:
tevens voor wijkpost ingericht.
Deze indeeling ligt ook aan de andere
„Luchtbescherming is primair zelfbescher­
Hierdoor heeft de wijkleider vanzelf het diensten ten grondslag en zal in tijden van
ming, dat wil zeggen, elk blok moet trachten
blokpersoneel uit dezen blokpost te zijner nood zijn deugdelijkheid aantoonen.
zich zoo goed mogclijk zelf te helpen”.
beschikking, waaraan dan nog is toegvoegd
Natuurlijk zijn er gevallen, waar dit met Bij de Werktuigkundige ploeg is de hulp-
de gasver kenner (Foto 16).
het blokpersoneel niet meer kan. Daarom verleening en het herstellingswerk bij lei-
Laatstgenoemde is aan dezen dienst ver­ dingbreuken. storingen aan pompen en
is de Techn. hulpdienst ingesteld en deze is
bonden daar het helaas geenszins uitgesloten andere soorten van machines, in goede
met zijn meerder materiaal en vakpersoneel
is te achten, dat bij een eventueelen lucht­
in staat, spoedig en afdoende hulp te ver­ handen.
aanval, gebruik van gasbommen zal worden
Voor het opheffen van alle electrische
gemaakt, al is in den huidigen oorlog van kenen.
Naar den aard der te verrichten werkzaam­ storingen bijv, repareeren van grondkabel
zoodanig gebruik nog niet gebleken en
heden is deze dienst in de volgende groepen enz. is de Electrotechnische ploeg de aan­
hebben de oorlogvoerende partijen elkaar
gewezen instantie.
plechtig beloofd dit afschuwelijke strijd- ingedeeld:

z.o.z.
 r/AEtER.
-Z.ANG UOSTJET

faF^Otf!
MOPE£NMOPJE\
z<VAÏKl'A'<PV
' r^'^zL L Ua
\ (W MEF y
' PAF
D'é WMMÈteS
fruef! /

1 Ha daar heb je ze weer, het Honden-Kleutcrkoortje!” Juffrouw 2. Maar daar gaat de deur open en klinkt dc zware bawia
van Bello. die ’t refrein meezingt — en hij galmt nog ernafö
Snorremina werd er altijd aangedaan van. als ze die lieve stem­
metjes door de radio hoorde. Wat klonk dat mooi en vredig. Juffrouw Snorremina is er ineens heelmaal uit.

fS TÓCH Z£XOÏ

>ƒ, EtfSTMM
’£ WW

3. ..Hou toch je mond, nare onmuzikale vent — merk je niet,
dat je de heele muzikale stemming bier bederft?” — Ik de
stemming bederven? Nou nog mooier - ik ben veel muzikaler
dan jij, en ...”
4. „Jij muzikaler dan ik? En ik was de trots van de! r
vroeger...”— „Ha, ha! zeker de Zangclub 1
mauwt, mauwt ’t best” ... — „Dat zal ik je betaald
leelijke ongelikte beer van een hond!”

■hand. «•’*
6. En daar zitten ze nu, — nog dik in t ver
hebben er »'*
-~s— dom geweest om zoo te vechten ■— ze
....._______
van en Juffrouw Snorremina denkt: •Enid1’1T«wbi,i'
Kleuters nu nog zoo mooi „en al zingt Bello oo n
ik zal me niet meer kwaadl er om maken.
 en tn © r- co © « © _

smalfilmnieuw s cd
o
04
04
© c> c> ©■ ©' o’ ©>
© O r-i 1

to m © t- e- <x © © • 04
-* ©
©
© ©' © © © c> c> © —’ -4
U

Filmen a
a
a
in ©
© © ©
t- x1 ©
©' © ©
©
© U -4
—I 04 04 m x t- © _
-4 04’

a
a
bij © t— © © 04 04 i/i r- ro x 04
co o' ©’ © ©’ -4 -4 —■ oi oi oi 04 «o
Z
H 's
a w ©
m’
© r-> 04
© —’ f4
<m in co
—■ •—i •—>
oc
-4
—<
04’
’*
04’
’t
04’ en
uo
en
04 04
en en r*
2
Kunstlicht S o
-c
Q« 04 in t- t’ —« ’t *0 —« x m in m
-4 04’ 04 04' en en’ en -4 -t -o m’ ©
x o
Het is bekend, dat veel smalfilm-amateur» z co co — in in in m 04 m x m c
s
hun camera’s uitsluitend gebruiken voor oi ^4 oi oi 04’ co’ co en m' in © © f4 jq >
5
filmopnamen

kunnen komen,
bij daglicht en er niet

in huisclijken kring
toe

bij
z 04
’04t’ 04'
°I "t
en
’f ~ co
en -f ’t
co © co
© © CO © © —< c*i
s
’C
o
a
kunstlicht filmopnamen te maken, die toch E
ook zoo buitengewoon aardig en voor de
< in
04 © © © in tJ« CC 04
r-‘ ©
04 ■
en' en ’O ’* LH © © © —’ en 04 <>
■o
toekomst interessant kunnen zijn.

De oorzaak hienan ligt in het feit, dat men

a 3
i

bij kunstlichtopnamen moeilijkheden voor­

o 04
04
10
c>
io ©
o‘ ©
t-
©
© V- co
© © d
x
t.
H L
ziet inzake juiste belichting, niet op de hoogte O ji
c
zijn van het lampen-materiaal enz. enz. X N
©
© v~
©‘ ©
V- co ©
©■ © <© © -4 -4
o
To
Ten gerieve van deze categorie-amateurs a Q *
geven wij hiernaast een belichtingstabel, z © t-
© ©’ 5 3- 04 Tf « * c
e
c
die o.a. voor de Bell & Howell en Kodak-
u a
z
apparaten uitgewerkt is. bij gebruik van H a
onze .,Photolita”-lampen typen N en S. S X
co
in © r~
© © ©
x
© ©’
©
©
©
e —’
04 04 IO CC © © co
-4 -4 oi
£
u x
ü

4— 's
Beschrijving: J a •=
© r- cc 04 © en c-
«-4 04 04'
-o © in
04 04 cd B
©’ 6 -4
H x in —H —H
X
Uitgegaan is van de bestaande belichtings- c
©

Z z
O
O
tabellen, waaruit bij een belichtingstijd,
u © <— en co in x cc 04 m 04 © in >
die voor de meeste filmcamera’s als normaal a Q
©’ <-i -4 -4 oi 04 04 co co cc M
o
kan gelden, nl. ’/jj sec. (16 beelden per sec.), a «
•5u
met bijbehoorenden focus de afstand kan w oi
co © © © co
-4 oi oi
r-_ I-
04 CO CO'
04 CO eo ©
en’ -4 in’
© © ©
-4 irt’ ©' >•
worden afgelezen. In de tabel is veronder­
a C
X
X
Cfi cc 04 © © fH © © — —• 04 m co
steld, dat alle lampen zich nagenoeg op ge­

lijken afstand tot de op te nemen groep

\©
04
-4 oi oi 04’ en en en t* in in © t-' ©' t- © g
bevinden. Indien men b.v. met drie lampen z OS Tf » , ,
2w
mocht werken, waarvan er één als tegenlicht
a to
04 oi en'
-* —< X
co -<4 -t
cc cc
iri ©'
cc CO 04 ©
© CC © X C 04 X

'=
S s
gebruikt wordt, moeten de getallen voor twee
a
lampen worden aangehouden.

II oj en t* 04 en 04 en Tf 04 en ** 04 en o
o
>
o
X •3u
Q b£
C
Q Q Q Q Q
* * Oi5 <4 *S «d «d

* O C
O X X X X X
> CU
o o
m
© © o ©
©
© o ©
© <
c © © m
1
z c 04 m ©
x e V
E
a -E
in
a’
c
3 8
a o
a — n II II II
Nevenstaande a c z Z z z— z»-« -Z
o
tabellen gelden hij
a 4°
a 4
gebruik van boogglanzende spie-
Cfi
m Q □ X X
gelreflcctoren.
'• gebruik van
en © 4? |©
diffuse reflectoren
-------1 moeten de af- a 22 © © 04
04
©
—■ 04 4-
•landen mel 30% lerkorl X 8 8 8 8 3
bet diafragma naar rato ver- ü n II
groot. z ©
T II II
S
© -d JS JS
O
a ©
X Q
X X
o
tn

X ■X en
04 © © 04 %•
co
a Q
Cl)
a
a
01 04

a
CO
« «
3
a
a a.wjooA u.iui.)u 3} <jo uduuojqiqaq uba siajatu ui panjsjV
14 ca