Professional Documents
Culture Documents
BS
BS
ld,hdf.a wejEfuka j¾;udk f,dalhu äðg,alrKh ùu;a iuÕ ud¾..; wOHhkh l%uhlg
Tn;a uu;a wo fldgq fjñka mj;s' ud¾..; wOHdmkh ;=, úúO Okd;aul me;slvhka ;sfnk
kuqÿ ixj¾Okh fjñka mj;sk rgl nyq;r YsIHhka msßilg ud¾..; wOHhkh l%uh ;=,
zW.; ukd Ys,amhuhs u;= /flkdz hk mdGhg idOdrKhla lsÍug we;s yelshdj wvq nj ryila
fkdfjhs' úfYaIfhkau oy;=ka jirl ld,hla úúO ndOl ueo ;ud ,enq wOHdmkh .Õg lemq
b‚ njg m;a jkqfha wo wfma rfÜ fndfyduhla jQ wfmau Wiia fm< ifydaor ifydaoßhkaf.a weia
mkd msguh' wog;a wOHdmkh ,nk fmardfo‚h úYajúoHd,hSh l<ukdlrK mSG YsIH ix.ufha
wmsg fï widodrKhlï weia mkdmsg olsñka l¨ frÈ má j,ska weia jid .eksug whs;shla ke;'
b;ska uf.au kx.sfha u,a,sfha zYla;su;a jdfka mkakrhla ,efnkafka oeä .skaorlskza nj lsis
úgl;a wu;l fkdlrkak'ta i|yd Yla;sh ,nd§ug fmardfo‚h l<ukdlrK mSG YsIH ix.ufha
meyeir‚ wkqlñgqj uÕska isÿ lrkakdjq l=vd W;aidyhla wo Tn fï olskf
a ka' jir .Kkdjl
mgka ksoyia wOHdmkfha kshu M, yeu wfhl=gu iudkj ,nd §ug zmeyeir‚z" fmardfo‚h
úYajúoHd,hSh l<ukdlrK mSG YsIH ix.uh wo;a fyg;a fkdkj;sk .ukl fhfokq we;'
b;ska kx.s" u,a,S Tng hkakg ;j;a fndfyduhla ÿr we;' ta .ufka wdrïNhu wÿre fijke,s
j,g mjd fkdfokq jia Tn wksjd¾hfhka igkl fh§ug wjeish' fï fmd; uÕska Tng ,nd .;
yels Wmßu t, fk,d .kak' tfukau Tn w;g fï fmd; fu,iska f.k taug kka whqßka iyh
ÿka iEu wfhl=gu meyeir‚ wms ia;=;s lruq'
2
uyd YsIH ix.uh- fmardfo‚h úYajúoHd,h
wdorŒh ifydaorjreks$ifydaoßhks"
Tng hï ;dla ÿrlg ÿria jQ wduka;%Khlska jqj;a wms úYajdi lrkjd Tnj wduka;%Kh lsÍug iqÿiqu
l%uh wdorŒh ifydaorjreks ifydaoßhks hkaklshd' úfYaIfhkau ;r.ldÍ wOHdmk rgdj;a" mj;sk
iudc jgmsgdj;a ifydaor;ajh Tfnka ÿria lsÍug iu;aj we;s fudfyd;l iudc i;aldrl jHdmD;s hla
yryd Tn lrd meñŒug ,eîu ms<n s |j wm i;=gq jkafkuq'
úfYaIfhkau ksoyia wOHdmkh yd ksoyia fi!LHh iudchg w;HjYH idOl nj covid jix.;h úiska
kej; kej; iudchg Tmamq lr we;s fudfyd;l" Ôú;hl ienE jákdlu uqo,ska ueksh fkdyels nj uq¿
uy;a iudchgu wjfndaO úh hq;= fudfyd;l Tng ,efnk fï w;aje, yqfola Tfí úNd.h id¾:l lr
.ekSu i|yd muKla jk w;aje,la f,i wms fkdi,luq' fuh ;=,ska Tn ,nd.kakd oekqu iy ksoyia
wOHdmkh yryd Tn fuf;la w;am;a lr .;a iuia; oekqu fï iudch jvd hym;a iudchla njg m;a
lsÍu i|yd fhdod .; hq;=h hkak wmf.a ia:djrhhs'
wjika jYfhka Tn bÈßfha § uqyqK §ug kshñ; úNd. lghq;= j,ska lghq;=j,ska úYsIga ch.%yKhla
w;am;a lr .ekSug lr .ekSug Tng iqn m;k w;ru tu ch.%yKh Tn Ôú;fha fm!oa.,sl
ch.%yKhla njg rduq lr fkdf.k Tnf.a wOHdmkh fjkqfjka nÿ uqo,a jeh l< iuia; iudcfhau
hym; fjkqfjka tu ch.%yKhla Ndú;d l< hq;=h' wjik ish¨ fokdgu fyd¢ka Ôj;a úh yels hym;a
iudchla f.dvke.Su wm i;= j.lSu jk w;r ta fjkqfjka m<uqj;a fojkqj;a f;jkqj;a Tn bf.k .;
hq;=h'
m<uqj fï iudch fuf;la fidhdf.k we;s oekqu ish,a,u Tn bf.k .; hq;=h' fojkqj iudch ;=<
ñksiqka ÿla ú¢k nj;a f;jkqj Tjqka thska uqojd .ekSu wfma hq;=lula nj yd ta fjkqfjka ud¾.h Tn
bf.k .; hq;=h'
iNdm;s
fmardfo‚h úYajúoHd,h
fmardfo‚h
3
l<ukdlrK mSG YsIH ix.uh- fmardfo‚h úYajúoHd,h
oYlhlg wêl wOHdmk .uka u.l kshe,S id¾:l wjidkhla wNshig Tn wo meñK isàu i;=gg
lreKls' kuq;a w;sYh mSvdldÍ iy .eg¿ iy.; wOHdmk l%ufõo Tiafia wkd.; isysk lrd yUd hdug
we;s wmyiqj wm fydÈkau okakd lreKls' jir 13 lg wêl ld,hla ksoyia wOHdmk ysñlu N=l;
a s
ú£ug" oyil=;a tlla isiqkf
a .a iy igka lrk jHdmdrj, i.hskf
a .a u< l|ka u;ska wjia:dj Tng
ysñjqjo" u;= mrmqrg tu ksoyi wysñ lsÍug wojk úg lghq;= ielfiñka ;sîu wm ish¨ fokd fydÈkau
okakd lreKls' tuksid ksoyia wOHdmkh;a" wOHdmkfha ksoyi;a Wfoid lghq;= lsÍu Tn wm
ish¨ fokdf.a Wr u; megjqkq j.lSuls' tfukau wNsfhda. msg wNsfhda. u;ska ;u lvhsï ch.ekSug
fkdbjis,f
a ,ka we.s,s .ksk Tn jeks ish¨u md¾Yjhkag j¾;udk f.da,h
S fldfrdakd jix.;h ord.;
fkdyels wjdikdjka; n,mEula t,a,lr yudrh' úfYaIfhkau wOHdmkh yd fi!LH jeks w;HdjYH wxY
yg ta ;=,ska jk ydksh ksid w;ajk wjdikdjka; brKug Tn wm ish¨ fokd ygu uqyqk §ug isÿù we;s
w;r thg ld¾hlaIu úiÿï fiùug lsisÿ md¾Yjhla bÈßm;a fkdùu lk.dgqjg lreKls' lshd ksu l,
fkdyels iudc úIu;d iy ÿIalr;d f.dkakla yuqfõ jqjo Tfí isysk lrd ynd hdu Tfí j.lSuls'
meyeir‚h iudc i;aldr jevigyk ;=,ska wm n,dfmdfrd;a;= jkafkao tlS iudÔh .eg¨ fya;=fjka mSvd
úÈk Tn jeks wfmau ifydaor ifydaoßhkaf.a n,dfmdfrd;a;= Èß .ekaùughs' Tn hk .uka ufÕa
id¾:l;ajhg rel=,la njg fuu jevigyk m;ajkq we;ehs wmf.a úYajdihhs' mdi,a wOHdmkfhka miqj
iriú jrï ,nd .ekSug we;s Tnf.a me;=u fï whqßka iúu;a lsÍug wm ksnoj lghq;= lrk w;r Wiia
wOHdmk isyskh ienE lr .ekSug iy msßmqka mqrjeishl= f,i iudcfha Ôj;a ùug wOHdmkh muKla
fkdj w;aoelSï" úkh" ;d¾lsl nj iy ks¾udKYS,;
s ajho b;d jeo.;a nj wmf.a woyihs' ;d¾lsl
mqrjeishl= ùfï .uka ufÕa wjidkh jkafka msßyS we;s iudch kej; iúu;a lsÍu nj Tn u;l ;nd
.; hq;=h' Ôú;h ch .ekSug Tn hk fï .uka uÕg wjYH Yla;sh ffO¾hh ,efíjdhs wm yoj;sku
a
m%d¾:kd lr isákafkuq'
fmardfo‚h úYajúoHd,h'
4
1 jHdmdr moku yd mßirh ------------------------------------------------------------ 22
jHdmdr ixl,amh ye¢kaùu --------------------------------------------------------------------------- 22
jHdmdr w¾: oelaùï ----------------------------------------------------------------------------------- 22
wjYH;d yd jQ jqjukd --------------------------------------------------------------------------------- 22
wjYH;d j, ,laIK---------------------------------------------------------------------------------- 23
jqjukd j, ,laIK ------------------------------------------------------------------------------------ 23
wjYH;d yd jqjukd w;r fjkialï ----------------------------------------------------------------- 24
mqoa.,fhl=g ;u wjYH;d bgqlr .; yelsh wdldr' ---------------------------------------------- 24
ksIamdÈ;h' ---------------------------------------------------------------------------------------------- 24
NdKav yd fiajd ---------------------------------------------------------------------------------------- 25
fiajd j, ,laIK -------------------------------------------------------------------------------------- 25
NdKav yd fiajd j, we;s fjkialï ----------------------------------------------------------------- 25
NdKav j¾.SlrKh ------------------------------------------------------------------------------------ 26
fjf<|fmd< -------------------------------------------------------------------------------------------- 29
fjf<|fmd< wjldYh' -------------------------------------------------------------------------------- 29
jHdmdr j, oelsh yels ,laIK ---------------------------------------------------------------------- 30
jHdmdr mrud¾: $ wruqKq ---------------------------------------------------------------------------- 31
jHdmdrhl wruqKql ;sìh hq;= uQ,sl .=Kdx. ------------------------------------------------------- 32
wd¾Ólhl meje;aug o jHdmdrj, odhl;ajh ------------------------------------------------------ 32
jHdmdr úldYkh yd ප්රjK;d wධ්යkh lsÍu -------------------------------------------------------- 32
jHdmdr úldYkh -------------------------------------------------------------------------------------- 32
jHdmdr j, ක්රñl úldYkh --------------------------------------------------------------------------- 33
uqo, ----------------------------------------------------------------------------------------------------- 34
ld¾ñl úma,jh ---------------------------------------------------------------------------------------- 35
úfYaISlrKh ------------------------------------------------------------------------------------------- 36
ශ්රම úNckh --------------------------------------------------------------------------------------------- 38
fj<|du ------------------------------------------------------------------------------------------------- 39
Wmldrl fiajd ----------------------------------------------------------------------------------------- 39
jHdmdr j, kj ප්රjK;d ------------------------------------------------------------------------------- 40
f.da,ShlrKh ------------------------------------------------------------------------------------------ 41
jHdmdr fhojqï ksuejqï ක්රිhdj,shla f,i úග්රහ lrhs ---------------------------------------------- 42
jHdmdr ක්රිhdj,sh --------------------------------------------------------------------------------------- 42
iïm;a $ fhojqï --------------------------------------------------------------------------------------- 42
jHdmdr ld¾hhka --------------------------------------------------------------------------------------- 43
úúO ks¾Kdhl u; jHdmdr j¾. lsÍu -------------------------------------------------------------- 45
5
jHdmdr j¾. l< yels úúO ks¾Kdhl ,ehsia;=.; lsÍu ------------------------------------------ 45
ශ්රී ,xldfõ o< foaYSh ksIamdÈ;h j¾. lrk wdldrh ------------------------------------------ 47
2017 j¾Ih ශ්රී ,xldfõ o< foaYSh ksIamdÈ;fha wdxYsl ixhq;sh l¾udka; uQ,h wkqj o, foaYSh
ksYamdÈ;h ^ 2010 ia:djr ñ, wkqj & --------------------------------------------------------------- 49
mj;akd fjf<|fmd< ñ, hgf;a wdh;ksl wxY wkqj iuia; tl;= l< w.h ------------------ 51
ksIamdokh lDIsld¾ñl "ld¾ñl" fiajd f,i fn§ hk wdldrh .e,Sï igykla u.ska oelaùu 52
ksIamdokh iajNdjh wkqj jHdmdr j¾. lrhs ----------------------------------------------------- 52
l¾udka; uQල්ය wkqj o, foaYSh ksYamdÈ;h j¾.SlrKh' ------------------------------------------ 54
Wkkaÿjla olajk md¾Yj jHdmdr flfrys Wkkaÿj oelaùug fya;= ------------------------------ 56
Wkkaÿjla olajk md¾ශ්j hkq " ----------------------------------------------------------------------- 57
jHdmdr flfrys Wkkaÿjla olajk md¾Yj jHdmdrhlg jeo.;a jk wdldrh ------------------- 59
tla tla md¾Yjhla jHdmdr flfrys Wkkaÿ ùug fya;= úúO jkafka wehs @---------------------- 60
02 mdvu jHdmdr iudc j.lSu yd wdpdrO¾u ---------------------------------------- 62
ms<s.;a ks¾jpk weiqfrka jHdmdr iudchSh j.lSu ye¢kaùu ------------------------------------- 63
jHdmdr úiska iudchSh j.lSï bgq lsÍfï wjYH;djh meyeÈ,s lsÍu' --------------------------- 63
jHdmdr j,ska iudÔh j.lSï bgq úh hq;= md¾Yj ,ehsi;
a =.; lsÍu' ----------------------------- 65
ish¨u md¾Yjhkaf.a wfmalaId bgq jk wdldrhg iudchSh j.lSï bgql< yels wdldrh
meyeÈ,s lsÍu------------------------------------------------------------------------------------------- 67
;srir ixj¾Ok ixl,amh ---------------------------------------------------------------------------- 70
wd¾Ól ;srir nj i|yd jHdmdr j, odhl;ajh --------------------------------------------------- 70
mdßißl ;srir nj i|yd jHdmdr j, odhl;ajh ------------------------------------------------- 71
iudc yd ixialD;sl ;srir nj i|yd jHdmdr j, odhl;ajh ----------------------------------- 72
;srir ixj¾Okh i|yd jHdmdr j, kQ;k kQ;k Ndú;h ;srir nj i|yd jQ 4R ixl,amh - 73
4R ixl,amfha ksfhdackh ----------------------------------------------------------------------------- 73
by; 1" 2" 3" 3R " mdßfNda.slhdg ;srir ixj¾Okhg odhl úh yels wdldrh meyeÈ,s lsÍu 74
jHdmdr lghq;= j, wys;lr n,mEï ----------------------------------------------------------------- 75
jHdmdr lghq;=j, wys;lr n,mEï wju lsÍug fhdackd bÈßm;a lsÍu ------------------------- 75
jHdmdr wdpdrO¾u ------------------------------------------------------------------------------------- 76
jHdmdr wdpdr O¾u ixl,amh meyeÈ,s lsÍu ------------------------------------------------------- 77
jHdmdr wdpdrO¾u ms<sme§fï wjYH;djh fmkajd§u ---------------------------------------------- 78
jHdmdr wdpdrO¾u ix.%yh moaO;sh ----------------------------------------------------------------- 79
jHdmdr wdpdrO¾u moaO;shla f.dvke.Sfï § ie,ls,su;a úh hq;= idOl ,hsia;=.; lsÍu ---- 79
jHdmdr wdpdrO¾u wdpdr O¾u yd iudc j.lSï w;r fjki meyeÈ,s lsÍu ------------------- 81
3' rch yd jHdmdr" mdßfNda.sl wdrlaIKh ------------------------------------------- 82
rch yd jHdmdr w;r wka;¾ l%shdldß;ajh --------------------------------------------------------- 82
f,dalfha ´kEu rgl rch ilia jk jHqyh -------------------------------------------------------- 82
6
rch jHdmdr flfrys n,mEï we;s lsÍug fya;= ---------------------------------------------------- 83
wd¾Ól m%;sm;a;s --------------------------------------------------------------------------------------- 84
rdcH wdodhu ------------------------------------------------------------------------------------------- 87
rdcH wdodhfï uQ,sl m%fNao --------------------------------------------------------------------------- 87
noaola hkq----------------------------------------------------------------------------------------------- 87
uQ,H m%;sm;a;sh jHdmdrj,g n,mdk wdldrh ------------------------------------------------------ 88
*sial,a m%;sm;a;sh jHdmdrj,g n,mdk wdldrh ---------------------------------------------------- 88
úúO nÿ j¾. iy /ialrk wdh;k ---------------------------------------------------------------- 89
úúO nÿ j¾. ------------------------------------------------------------------------------------------ 90
rdcH úhou --------------------------------------------------------------------------------------------- 92
jHdmdr ioyd rch imhk myiqlï ----------------------------------------------------------------- 92
nqoaêuh foam< ------------------------------------------------------------------------------------------ 93
nqoaêuh foam< kS;sh ----------------------------------------------------------------------------------- 93
N+f.da,sh o¾Yl ---------------------------------------------------------------------------------------- 94
mdßfNda.sl wdrlaIKh -------------------------------------------------------------------------------- 95
mdßfNda.sl wdrlaIaKfha wjYH;dj ------------------------------------------------------------------ 95
mdßfNda.sl wdrlaIKh ie,fik l%u ---------------------------------------------------------------- 95
mdßfNda.sl wdrlaIKhg odhl;ajh ----------------------------------------------------------------- 96
mdßfNda.sl ixúOdk ----------------------------------------------------------------------------------- 96
mdßfNda.sl wdrlaIKfha uÜgï ---------------------------------------------------------------------- 96
mdßfNda.sl wOHdmkh --------------------------------------------------------------------------------- 97
mdßfNda.sl whs;sjdislï ------------------------------------------------------------------------------ 97
mdßfNda.sl j.lSï ------------------------------------------------------------------------------------- 97
mdßfNda.sl wdrlaIKhg iïnkaO uQ,sl wdh;k oaú;ajh ----------------------------------------- 97
mdßfNda.sl wdrlaIKhg wod< ----------------------------------------------------------------------- 98
mdßfNda.sl lghq;= ms<sn| wêldßh ----------------------------------------------------------------- 98
Y%S ,xld m%ñ;s wdh;kh ------------------------------------------------------------------------------- 99
mdßfNda.sl lghq;= ms<sn| iNdj -------------------------------------------------------------------- 100
❖ mdßfNda.sl lghq;= ms<sn| wêldß mk; ------------------------------------------------------ 101
wêldÍ mk; g wkqj fj<| isÿlrk jerÈ -------------------------------------------------------- 101
m%ñ;s yd m%ñ;slrKh --------------------------------------------------------------------------------- 102
m%ñ;s wdh;kh cd;sl m%ñ;s l%shd;aul lrk wdldrh --------------------------------------------- 103
tia t,a tia,dxPkh wksjd¾h wdydr ksIamdÈ; ----------------------------------------------------- 105
cd;sl ;;a;aj iïudkh ------------------------------------------------------------------------------ 105
04 jHdmdr ixúOdk --------------------------------------------------------------------- 106
ixúOdkh ---------------------------------------------------------------------------------------------- 106
7
jHdmdr ixúOdk -------------------------------------------------------------------------------------- 106
jHdmdr ixúOdk j¾.SlrKh ------------------------------------------------------------------------ 106
jHdmdr ixúOdk l%uhla f;dard .ekSfï§ i,ld n,k idOl ------------------------------------ 108
flaj, iajdñ jHdmdr --------------------------------------------------------------------------------- 108
flaj, iajdñ jHdmdrhla ,shdmÈxÑ lsÍu ----------------------------------------------------------- 109
yjq,a jHdmdr ------------------------------------------------------------------------------------------ 110
yjq,a .súiqu -------------------------------------------------------------------------------------------- 111
1890 yjq,a jHdmdr wd{d mkf;a 24 jk j.ka;sh ------------------------------------------------- 112
yjq,a jHdmdr j¾. ------------------------------------------------------------------------------------ 112
yjq,a jHdmdr i|yd n,mdk kS;s uQ,dY% ------------------------------------------------------------ 113
flaj, iajdñ jHdmdrhla yd yjq,a jHdmdrhla iei£u -------------------------------------------- 115
yjq,alrejka j¾. ------------------------------------------------------------------------------------- 115
yjq,a jHdmdr úiqrejd yeÍu ------------------------------------------------------------------------- 116
ixia:dms; iud.ï ------------------------------------------------------------------------------------ 117
iud.ï ixia:dmkh^,shdmÈxÑ & lsÍu' ------------------------------------------------------------- 118
2007 wxl 7 orK iud.ï mk; hgf;a ixia:dmkh l< yels iud.ï j¾. ------------------- 119
1'iSñ; fm!oa.,sl iud.ï --------------------------------------------------------------------------- 119
iSud iys; fmdÿ iud.ï ------------------------------------------------------------------------------ 121
ixia:d m%ldYkh -------------------------------------------------------------------------------------- 124
ixia:dmk iy;slh ----------------------------------------------------------------------------------- 125
fldgia iy;slh -------------------------------------------------------------------------------------- 125
wju iyNd.h ---------------------------------------------------------------------------------------- 126
fldgia m%drlaIKh ------------------------------------------------------------------------------------ 126
m%;shqla;lhd$ fmrl,dislre ------------------------------------------------------------------------ 126
iud.ula úisrejd yeÍu ----------------------------------------------------------------------------- 127
iSud rys; iud.ï------------------------------------------------------------------------------------- 128
wemfhka iSñ; iud.ï ------------------------------------------------------------------------------- 128
wlafjr< iud.ï ------------------------------------------------------------------------------------- 128
úfoaY iud.ñ ----------------------------------------------------------------------------------------- 129
iuqmldr ----------------------------------------------------------------------------------------------- 130
iuqmldr jHdmdrfha wdrïNh yd úldYkh -------------------------------------------------------- 130
iuqmldr jHdmdrfha iqúfYaIS ,laIK --------------------------------------------------------------- 130
iuqmldr jHdmdrfha m%;sm;a;s ------------------------------------------------------------------------ 131
iuqmldr iñ;shl ,laIK --------------------------------------------------------------------------- 132
iuQmldr iñ;s ,shdmÈxÑ lsÍu ---------------------------------------------------------------------- 133
w;=re jHjia:dj --------------------------------------------------------------------------------------- 133
8
iuqmldr iñ;shl w;sßla;h fnodyeÍu ----------------------------------------------------------- 134
iuqmldr iñ;shla úiqrejd yeÍu ------------------------------------------------------------------- 134
iuqmldr jHdmdrfha jHqyh--------------------------------------------------------------------------- 135
iuqmldr fiajl fldñIka iNdj -------------------------------------------------------------------- 136
jr,;a jHdmdr ----------------------------------------------------------------------------------------- 137
jHdmdr l%uh i|yd jQ jr,;a jHdmdr -------------------------------------------------------------- 139
rdcH wxYfha jHdmdr --------------------------------------------------------------------------------- 142
fmdÿ jHjidh ms<sn| md¾,sfïka;= lñgqj$ fldama ------------------------------------------------- 143
rdcH .sKqï ldrl iNdj ----------------------------------------------------------------------------- 143
rdcH ixia:d ------------------------------------------------------------------------------------------- 145
rdcH iud.ï ------------------------------------------------------------------------------------------ 148
m<d;a iNd iy m<d;a md,k wdh;k i;= jHdmdr ------------------------------------------------- 149
05'jHjidhl;ajh ----------------------------------------------------------------------- 150
jHjidhl;ajfha ld¾hNdrh ------------------------------------------------------------------------- 150
jHjidhl;ajfha jeo.;alu ------------------------------------------------------------------------- 150
iEu jHdmdßlfhla u jHjidhlfhla o@ ----------------------------------------------------------- 151
jHjidhlhd iy jHdmdßlhd ------------------------------------------------------------------------ 151
jHhjidhl;aj l%shdj,sh ----------------------------------------------------------------------------- 151
jHjidhl;aj l%shdj,shg n,mdk idol ------------------------------------------------------------ 152
jHjidhl;aj m%;s,dN -------------------------------------------------------------------------------- 154
jHjidhl;aj m%jK;d -------------------------------------------------------------------------------- 155
jHjidhlhska j¾. ----------------------------------------------------------------------------------- 155
jHjidhlhd iy l<ukdlrejd --------------------------------------------------------------------- 156
jHjidhl;aj .;s ,laIK --------------------------------------------------------------------------- 156
jHjidhl;aj ksmqK;d ixj¾Okh ------------------------------------------------------------------ 156
jHjidhl;ajh yd wd¾Ól ixj¾Okh -------------------------------------------------------------- 157
06'iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr ------------------------------------------------------- 158
l=vd jHdmdr ------------------------------------------------------------------------------------------- 158
jHdmdr iq¿ yd uOH mßudK f,i fjka fldg yÿkd .ekSfï wjYH;dj ----------------------- 158
jHdmdrhla l=vd jHdmdrhla o uyd mßudK jHdmdrhla o hkak ;SrKh lsÍug fhdod .; yels
m%udKd;aul iy .=Kd;aul ks¾Kdhl -------------------------------------------------------------- 158
Y%S ,xldfõ ;=< l=vd jHdmdr y÷kd .ekSug úúO wdh;k Ndú;d lrk ks¾Kdhl ------------ 159
l=vd jHdmdr j,ska wd¾Ólhg lrkq ,nk odhl;ajh --------------------------------------------- 160
Y%S ,xldfõ l=vd jHdmdr yuqfõ we;s wNsfhda. ----------------------------------------------------- 161
l=vd yd uOH mßudK jHdmdr j,g jHjidhl;ajfha wjYH;djh ------------------------------- 161
iq¿ yd uOH mßudK jHdmdßlhka uqyqk § we;s .egÆ wju lsÍug .; yels l%shdud¾. ----- 161
9
Y%S ,xldfõ l=vd jHdmdr j,g uQ,H myiqlï iemhsu ioyd l%shd;aul jk fhdackd l%u ------ 161
Y%S ,xldfõ iq¿ jHdmdr j,g wjYH úúO fiajd imhk wdh;k --------------------------------- 163
06 uqo,a yd uQ,Hd;k -------------------------------------------------------------------- 165
j;alula f,i uqo,a ----------------------------------------------------------------------------------- 165
uqof,a ld¾hhka --------------------------------------------------------------------------------------- 165
uqof,a ld¾hhka m%fNao-------------------------------------------------------------------------------- 167
uqo,a j¾. ---------------------------------------------------------------------------------------------- 168
uqo,a wdfoaYl------------------------------------------------------------------------------------------ 169
jHjydr uqo,a yd nexl= uqo,a w;r fjkialï my; mßÈ y÷kd .; yel ---------------------- 170
jHjydr uqo,a yd úoHq;a uqo,a w;r we;s fjkialï lsysmhla o bÈßm;a l< yel ------------- 170
jHjydr uqo,a Ndú;h ;=< jdis fukau wjdis;a we; ---------------------------------------------- 171
uqof,a ffk;sl j,x.=;djh -------------------------------------------------------------------------- 171
WoaOukh----------------------------------------------------------------------------------------------- 172
uqo,a iemhqu$ uQ,H iuia;h ------------------------------------------------------------------------- 173
úksuh wkqmd;h -------------------------------------------------------------------------------------- 173
b;sß lsÍu---------------------------------------------------------------------------------------------- 174
wdfhdack ----------------------------------------------------------------------------------------------- 174
jHjydr uqo,a fkdjk f.ùï WmlrK ------------------------------------------------------------- 174
Khm;a yd yrm;a w;r we;s fjkialï ------------------------------------------------------------ 178
.kqfokq l< yels WmlrK -------------------------------------------------------------------------- 180
.kqfokq l<yels WmlrK j¾.SlrKh------------------------------------------------------------- 181
.kqfokq l<fkdyels WmlrK ----------------------------------------------------------------------- 181
fplam;a ------------------------------------------------------------------------------------------------ 181
úúO fplam;a j¾. ----------------------------------------------------------------------------------- 196
Pdhd .; ms<sìUq fplam;a ksIaldYk l%shdj,sh ----------------------------------------------------- 198
úksuh ì,am; ----------------------------------------------------------------------------------------- 198
fmdfrdkaÿ fkdaÜgqj ----------------------------------------------------------------------------------- 198
nexl= wKlrh ---------------------------------------------------------------------------------------- 199
jdKsc m;%sld ------------------------------------------------------------------------------------------ 199
ixpdrl fplam;a -------------------------------------------------------------------------------------- 199
uQ,H wdh;k ------------------------------------------------------------------------------------------- 199
uQ,H moaO;sh ------------------------------------------------------------------------------------------ 199
uQ,H fjf<|fmd<- ------------------------------------------------------------------------------------ 199
uQ,H wdh;k ------------------------------------------------------------------------------------------- 200
Y%S ,xld uy nexl=j bÈßm;a l< uQ,H wdh;k j¾.SlrKh-------------------------------------- 200
Y%S ,xld uy nexl=j ---------------------------------------------------------------------------------- 201
10
Y%S ,xld uy nexl=fõ wruqKq f,i" ----------------------------------------------------------------- 201
Y%S ,xld uy nexl=fõ l<ukdlrKh --------------------------------------------------------------- 202
Y%S ,xld uy nexl=fõ ld¾hhka ---------------------------------------------------------------------- 202
n,m;%,dNs jdKsc nexl= ------------------------------------------------------------------------------ 202
n,m;%,dNs jdKsc jdKsc nexl=j, ld¾hhka ------------------------------------------------------- 203
úfoaY jHjydr uqo,a nexl= tall ------------------------------------------------------------------- 204
n,m;%,dNs úfYaIs; nexl=---------------------------------------------------------------------------- 205
n,m;%,dNs úfYaIs; nexl=jla weröu --------------------------------------------------------------- 205
,shdmÈxÑ uQ,H iud.ï ----------------------------------------------------------------------------- 206
,shdmÈxÑ uQ,H iud.ula weröu -------------------------------------------------------------------- 206
úfYaIs; l,anÿ uQ,HlrK iud.ï ------------------------------------------------------------------ 206
Y%S ,xld Kh f;dr;=re ld¾hdxYh ------------------------------------------------------------------ 207
Kh fYa‚.; lsÍfï wdh;k' ----------------------------------------------------------------------- 207
iS$i ,xld la,sh¾ ^fm!oa.,sl& iud.u ------------------------------------------------------------ 208
b,a¨ï ;ekam;=$ cx.u .sKqu ----------------------------------------------------------------------- 209
b;sß lsÍfï .sKu
q ------------------------------------------------------------------------------------ 210
ia:djr ;ekam;= $ ld,Sk ;ekam; ------------------------------------------------------------------- 210
úfYaI .sKqï j¾. ------------------------------------------------------------------------------------ 210
nexl= Kh ---------------------------------------------------------------------------------------------- 212
Kh m%Odk jYfhka fldgia folls" ----------------------------------------------------------------- 212
nexl= Khla ,nd §fï§ i,ld n,k idOl 06 ----------------------------------------------------- 212
nexl= whsrd -------------------------------------------------------------------------------------------- 213
ia:djr yd ;djld,sl w;r we;s wiudk;d f,i" -------------------------------------------------- 213
úoHq;a nexl=lrKh ----------------------------------------------------------------------------------- 214
iajhxl%Sh nexl= fiajd--------------------------------------------------------------------------------- 214
• mqoa., ye÷kqïm;a wxlhlaa wdOdrfhka Ndú;d ùu' --------------------------------------------- 214
úl=Kqï wjia:dfõ § f.ùï moaO;s ------------------------------------------------------------------ 215
ÿrl:k nexl= myiqlï ------------------------------------------------------------------------------ 216
rEmjdysks nexl=lrKh ------------------------------------------------------------------------------- 216
jd‚c nexl= imhk fmdÿ Wmfhda.S;d fiajd ------------------------------------------------------- 217
Y%S ,xld uy nexl=j y÷kajd ÿka uq,a há;, myiqlï f,i" ------------------------------------- 219
;;a ld,Sk o< mshùï moaO;sh----------------------------------------------------------------------- 219
ks¾f,aLk iq/l=ïm;a mshùfï l%uh ---------------------------------------------------------------- 219
ks¾f,aLk iq/l=ïm;a ;ekam;=Ndr l%uh ------------------------------------------------------------ 220
Y%S ,xld wka;¾ nexl= f.ùï moaO;sh -------------------------------------------------------------- 220
wka;¾ nexl=lrKh ----------------------------------------------------------------------------------- 221
11
flakø
a .; nexl= cd,h-------------------------------------------------------------------------------- 221
c.;a wka;¾ nexl= uQ,H úoHq;a ikaksfõok ix.uh ---------------------------------------------- 221
l,anÿ m%fNao ------------------------------------------------------------------------------------------ 222
08 rlaIKh ------------------------------------------------------------------------------ 223
rlaIK .súiqulg wod, md¾Yjhka ----------------------------------------------------------------- 223
rlaIKh l, yels wjodkï ------------------------------------------------------------------------- 223
rlaIKh l, fkdyels wjodkï --------------------------------------------------------------------- 223
rlaIK .súiqula j,x.= ùu ioyd ;sìh hq;= uQ,sl wx. ------------------------------------------ 224
rlaIK .súiqu yd rlaIK Tmamqj ------------------------------------------------------------------- 224
rlaIKfha jeo.;alu --------------------------------------------------------------------------------- 224
rlaIK uQ,O¾u --------------------------------------------------------------------------------------- 225
rlaIK j¾.SlrKh ----------------------------------------------------------------------------------- 227
Ôú; rlaIK Tmamqjla wm%dKj;a ùu ---------------------------------------------------------------- 227
Ôú; rlaIK Tmamq j¾. ------------------------------------------------------------------------------ 228
Ôú;h rlaIK Tmamqjla ,n.ekSfï l%u ------------------------------------------------------------ 228
rlaIKh yd wdrlaIKh w;r fjki --------------------------------------------------------------- 229
idudkH rlaIKh -------------------------------------------------------------------------------------- 229
r: jdyk rlaIKh ----------------------------------------------------------------------------------- 230
iuQøSh rlaIKh^ uqyqÿ Wjÿre rlaIKh & ---------------------------------------------------------- 230
-m%;srlaIKh------------------------------------------------------------------------------------------- 232
-oaú;aj rlaIKh -------------------------------------------------------------------------------------- 232
-m%drlaIKh -------------------------------------------------------------------------------------------- 232
Ôú;h rlaIKh yd wfkl=;a rlaIKhka w;r fjki --------------------------------------------- 233
09 ikaksfõokh ------------------------------------------------------------------------- 234
ikaksfõok laßhdj,sh -------------------------------------------------------------------------------- 234
ikaksfõokfha uQ,sldx. ------------------------------------------------------------------------------ 234
M,odhs ikaksfõokh ---------------------------------------------------------------------------------- 235
ikaksfõok udèh j¾. ------------------------------------------------------------------------------- 235
õhdmdr wdh;khl ikaksfõokh isÿ jk wdldr -------------------------------------------------- 235
úoahq;a ikaksfõokh----------------------------------------------------------------------------------- 236
õhdmdr lghq;= ioyd ikaksfõokfha jeo.;alu -------------------------------------------------- 237
iudchSh lghq;= ioyd ikaksfõokfha jeo.;alu ------------------------------------------------- 237
úúO ikaksfõok udèhhka --------------------------------------------------------------------------- 237
úúO ikaksfõok udèh j, jdis --------------------------------------------------------------------- 239
10' m%jdykh ----------------------------------------------------------------------------- 241
12
m%jdyk moaO;shl uQ,sldx.' ------------------------------------------------------------------------- 241
m%jdyk l%u j, jdis yd iSud ------------------------------------------------------------------------ 243
10'2 wjia:djg WÑ; m%jdyk l%uhla yd udOHhla f;dard .ekSu -------------------------------- 246
ld¾hlaYu m%jdyk l%uhla y÷kd.ekSu ------------------------------------------------------------ 247
Y%S ,xldfõ u.S m%jdykfha m%jK;d ----------------------------------------------------------------- 248
m%jdyk lafIa;%h wkd.; mqfrdal:k ---------------------------------------------------------------- 248
10'3' .nvdlrKh------------------------------------------------------------------------------------- 249
.nvdjl NdKav weisÍfï l%u lsysmhls' ----------------------------------------------------------- 251
10'4' m%jdyk yd iemhqï fiajd jHdmdr id¾:l;ajh ioyd odhl jk wdldrh' ---------------- 252
m%jdyk yd iemhqï fiajd j, wjYH;djh' -------------------------------------------------------- 253
m%jdyk yd iemhqï fiajdfõ m%fhdack' ------------------------------------------------------------- 254
11 fjf<|du ------------------------------------------------------------------------------ 255
is,a,r fj<|dfï m%fNao ------------------------------------------------------------------------------ 256
úoHq;a is,a,r fj<|du -------------------------------------------------------------------------------- 256
is,a,r fj<|ie,a j¾. ------------------------------------------------------------------------------- 257
f;d. fj,odu ----------------------------------------------------------------------------------------- 258
f;d. fj,odu yd is,a,r fj<|du w;r oelsh yels m%Odk fjkialï' ------------------------- 259
f;d. fjf<kaodf.ka bgqjk fiajdjka -------------------------------------------------------------- 260
w;rueÈhd --------------------------------------------------------------------------------------------- 260
is,a,r fjf<kaod -------------------------------------------------------------------------------------- 261
f;d. fjf<kaod --------------------------------------------------------------------------------------- 261
ksfhdað;hd--------------------------------------------------------------------------------------------- 261
ksIamdok fnodyeÍu i|yd w;rueÈhka fhdod .ekSfï fhdod.ekSfï jdis wjdis' ------------- 262
úfoaY fj<|du ---------------------------------------------------------------------------------------- 262
foaYSh fj<|du yd úfoaY fj<odu w;r fjki --------------------------------------------------- 262
úfoaY fj<|dug mokï jk idOl------------------------------------------------------------------ 262
úfoaY fj<|dfuka rglg ,efnk m%;s,dN --------------------------------------------------------- 263
wka;¾cd;sl fj<|du ksid rglg w;aúh yels wjdis --------------------------------------------- 263
ksoyia wka;¾ cd;sl fj<|du ----------------------------------------------------------------------- 264
wdrlaIKjdoh ----------------------------------------------------------------------------------------- 264
wmkhk laßhdmámdáh------------------------------------------------------------------------------- 265
wdkhk laßhdmámdáh-------------------------------------------------------------------------------- 266
úfoaY fjf<|dfï fh§ug ,shdmÈxÑ úh hq;= wdh;k --------------------------------------------- 266
wmkhk fj<|dfï § Ndú; jk ñ, lshqï j¾.--------------------------------------------------- 267
úfoaY fj<|dfï § uqo,a f.ùu i|yd fhdod .kakd laru ---------------------------------------- 267
kduud;ar bkafjdhsish -------------------------------------------------------------------------------- 268
13
wdkhklrefjl=g ie,fik marfhdack( ------------------------------------------------------------- 268
ydks rlaIK iy;slh -------------------------------------------------------------------------------- 268
ydks rlaIK ,smsh ------------------------------------------------------------------------------------- 269
wmkhk ÈYdj ----------------------------------------------------------------------------------------- 272
wdkhk ÈYdj ------------------------------------------------------------------------------------------ 272
fj<| fYaIh ------------------------------------------------------------------------------------------ 273
f.jqï fYaIh ------------------------------------------------------------------------------------------ 273
rgl fjf<| wkqmd;h ------------------------------------------------------------------------------- 273
úfoaY fj<odfï oelsh yels kj marjK;d--------------------------------------------------------- 273
f.da,Sh fj<|du marj¾Okh Wfoid úúO wdh;k ìysùu' --------------------------------------- 273
f,dal fj<| uOHia:dkh ----------------------------------------------------------------------------- 275
fj<| l,dm ------------------------------------------------------------------------------------------- 277
fj<| .súiqï ------------------------------------------------------------------------------------------ 278
cd;Hka;r ixúOdk ----------------------------------------------------------------------------------- 280
f,dal fj<| ixúOdkh ------------------------------------------------------------------------------- 280
wdishdkq ixj¾Ok nexl=j ---------------------------------------------------------------------------- 281
m%;sixialrKh yd ixj¾Okh ms<sn| cd;Hka;r nexl=j ^f,dal nexl=j& ----------------------- 281
cd;Hka;r uQ,H wruqo, ------------------------------------------------------------------------------ 282
úoHq;a jHdmdr ----------------------------------------------------------------------------------------- 282
úoHq;a jd‚cH fjkia jk wdldrh ------------------------------------------------------------------ 282
wka;¾cd,h yryd NdKav ñ,§ .ekSfï§ f.ùï lsÍug fhdod .efkk m%Odk udOH¦ --------- 284
úoHq;a jd‚cH hgf;a isÿjk .kqfokqj wdrlaIdj i|yd .; yels l%shdud¾. ------------------ 284
úoHq;a fj<|du fnÈh yels fldgia ----------------------------------------------------------------- 284
úoHq;a fj<|du hgf;a fjf<| .Kqfokqjla isÿ jk wdldrh ^l%shdmámdáh& ------------------- 285
úoHq;a jd‚c u.ska ,efnk m%;s,dN ----------------------------------------------------------------- 285
úoHq;a jd‚ch oelsh yels ;dlaI‚l yd ;dlaI‚l fkdjk iSud ------------------------------- 286
12' l,uKdlrKh ---------------------------------------------------------------------- 287
jHdmdr l,uKdlrKh ------------------------------------------------------------------------------- 287
l,ukKdlrKh ms<sn|j m%p,s;j mj;akd ks¾jpk---------------------------------------------- 287
l<uKdlrK l%shdj,shg wh;a ld¾hhka ----------------------------------------------------------- 288
ixúOdkh ---------------------------------------------------------------------------------------------- 288
b,lal -------------------------------------------------------------------------------------------------- 289
mrud¾: ------------------------------------------------------------------------------------------------ 289
iïm;a -------------------------------------------------------------------------------------------------- 289
ld¾hlaIu;djh my; wdldrhkaf.ka uek ne,sh yelsh ---------------------------------------- 291
iM,odhl;ajh ---------------------------------------------------------------------------------------- 291
14
M,odhl;ajh ------------------------------------------------------------------------------------------ 291
l<ukdlre -------------------------------------------------------------------------------------------- 291
l<ukdlrK uÜgï ---------------------------------------------------------------------------------- 292
ixúOdk OQrdj,sh ------------------------------------------------------------------------------------- 292
f¾Çh l,ukdlre ------------------------------------------------------------------------------------ 293
udKav,sl l<ukdlre -------------------------------------------------------------------------------- 293
jvd fyd| l<ukdlrejl= ùu i|yd ;sìh hq;= iqÿiqlï ----------------------------------------- 294
l<ukdlrejl= úiska m%.=K l< hq;= idudkH l=i,;d -------------------------------------------- 295
l<ukdlrK uÜgï wkqj l<ukdlrK l<ukdlrK l=i,;djhkaf.a jeo.;alu ----------- 295
iEu l<uKdlrk uÜgulgu udkj l=i,;d tl yd iudkj jeo.;a ùug fya;=j ----------- 296
l<ukdlrejl=g udkj l=i,;d j¾Okh lr.; yels wdldr ------------------------------------ 296
l<ukdlrejkaf.a ld,h wmf;a hdug n,mdk idOl -------------------------------------------- 297
;SrKh ------------------------------------------------------------------------------------------------- 297
;SrK .ekSfï l%shdj,sh ------------------------------------------------------------------------------ 297
ie,iqïlrKh ----------------------------------------------------------------------------------------- 298
ie,iqïlrKh yd fiiq l<ukdlrK ld¾hhka w;r we;s iïnkaOh --------------------------- 298
ie,iqïlrKh yd mqfrdal;kh ---------------------------------------------------------------------- 298
ie,eiau ------------------------------------------------------------------------------------------------ 298
ie,iqïlrKh yd ie,eiau w;r we;s iïnkaOh -------------------------------------------------- 299
ie,iqïlrKfha m%Odk ld¾hhka -------------------------------------------------------------------- 299
ie,iqïlrK l%shdj,sfha mshjr ---------------------------------------------------------------------- 299
ie,iqïlrK uQ,O¾u --------------------------------------------------------------------------------- 300
ie,iqï j¾.SlrKh ---------------------------------------------------------------------------------- 300
ie,iqïlrKfha we;s jeo.;alï -------------------------------------------------------------------- 301
ie,iqïlrKfha § mek k.sk .eg¿$ ie,iqï wid¾:l ùug fya;= ----------------------------- 302
ixúOdklrKh ---------------------------------------------------------------------------------------- 302
ixúOdklrKh hgf;a wjOdrKh flfrk ixl,am ----------------------------------------------- 303
kdhl;ajh --------------------------------------------------------------------------------------------- 305
kdhl;aj ffY,Ska ------------------------------------------------------------------------------------- 305
id¾:l kdhlhl= ;=< ;sìh hq;= ,laIK ----------------------------------------------------------- 306
mqoa.,fhl= kdhlfhl= ùu ioyd bgqúh hq;= wfmalaId -------------------------------------------- 307
ikaksfõokh ------------------------------------------------------------------------------------------- 307
wNsfma%rKh -------------------------------------------------------------------------------------------- 307
fiajl wNsfma%rK l%u --------------------------------------------------------------------------------- 307
md,kh ------------------------------------------------------------------------------------------------- 308
md,k l%shdj,sfha mshjrhka -------------------------------------------------------------------------- 308
15
md,k j¾. -------------------------------------------------------------------------------------------- 309
md,k WmlrK ---------------------------------------------------------------------------------------- 309
md,kh jeo.;alu ------------------------------------------------------------------------------------ 310
M,odhs md,k moaO;shl .=Kdx. ------------------------------------------------------------------- 310
fufyhqï l<ukdlrKh ----------------------------------------------------------------311
ksIamdokh yd fufyhqï hk ixl,am w;r fjki------------------------------------------------- 311
fufyhqï l<ukdlrKfha jeo.;alu -------------------------------------------------------------- 311
tl;=l< w.h ----------------------------------------------------------------------------------------- 312
fufyhqï$ ksIamdok fomd¾;fïka;=j --------------------------------------------------------------- 313
m¾fhaIK yd ixj¾Ok fomd¾;fïka;=jl ldrHhka$ jeo.;a ùug fya;= ---------------------- 314
ksIamdok l%u ------------------------------------------------------------------------------------------ 315
fufyhqï msßh; ie,iqï lsÍu ---------------------------------------------------------------------- 318
iuÉfþok ,laI ú.%yh------------------------------------------------------------------------------ 320
iuÉfþo ,laIfha§ i,ld n,kq ,nk msßjeh j¾. ----------------------------------------------- 321
iuÉfþo ,laIh j.=jlska fmkakqï lrk wdldrh------------------------------------------------- 322
o%jH ñ,§ .ekSu--------------------------------------------------------------------------------------- 323
f;d. md,kh ----------------------------------------------------------------------------------------- 324
f;d. md,k l%u -------------------------------------------------------------------------------------- 325
h,s wekjqï m%udKh$wd¾:sl wekjqï m%udKh ----------------------------------------------------- 327
wju f;d. uÜgu$ wdrlaIs; f;d.h --------------------------------------------------------------- 328
Wmßu f;d. uÜgu ----------------------------------------------------------------------------------- 329
úúO f;d. uÜgï ^m%i:
a dßlj& --------------------------------------------------------------------- 330
ආයතනය විසින් පවත්වගෙන යන ගතොෙ ------------------------------------------------------------------- 330
.=K;aj md,kh ---------------------------------------------------------------------------------------- 331
ගුK;aj පොල්නය ---------------------------------------------------------------------------------------- 331
M,odhS;djh ------------------------------------------------------------------------------------------- 333
wf,úlrKh ----------------------------------------------------------------------------- 336
wf,úlrKh w¾: oelaùu --------------------------------------------------------------------------- 336
wf,úlrKfha jeo.;alu ---------------------------------------------------------------------------- 336
yr wf,úlrK ixl,am ------------------------------------------------------------------------------ 337
wf,úlrK o¾Yk j, úldYkh ------------------------------------------------------------------ 338
ksIamdok ixl,amh------------------------------------------------------------------------------------ 338
ksIamdÈ; ixl,amh------------------------------------------------------------------------------------ 339
úl=Kqï ixl,amh ------------------------------------------------------------------------------------- 339
wf,úlrK ixl,amh --------------------------------------------------------------------------------- 339
16
iudchSh wf,úlrK ixl,amh---------------------------------------------------------------------- 339
.kqfokqlre ixl,amh -------------------------------------------------------------------------------- 340
idl,Hjd§ wf,úlrK ixl,amh ------------------------------------------------------------------- 340
b,lal wf,úlrKh ---------------------------------------------------------------------------------- 341
M,odhs fj<|m, LKavkhla ioyd mej;sh hq;= wjYH;d ---------------------------------------- 342
mdßfNda.sl fj,o fmd, LKavkfha mokï -------------------------------------------------------- 343
wf,úlrK ñY%h ------------------------------------------------------------------------------------- 343
ksIamdÈ; ----------------------------------------------------------------------------------------------- 344
ksIamdÈ;hl uÜgï ----------------------------------------------------------------------------------- 346
NdKavhl wkkaHh;dj ------------------------------------------------------------------------------- 347
ikakï j¾. ----------------------------------------------------------------------------------------- 349
weiqreïlrKh ---------------------------------------------------------------------------------------- 350
f,an,alrKh ------------------------------------------------------------------------------------------ 353
ñ, ñY%h ----------------------------------------------------------------------------------------------- 354
ñ, lsÍfï l%u ----------------------------------------------------------------------------------------- 356
ia:dk fnodyeÍfï ñY%h ----------------------------------------------------------------------------- 358
úúO fnodyeÍfï ud¾. ------------------------------------------------------------------------------ 359
fiajd fnodyeÍfï ud¾. ---------------------------------------------------------------------------- 359
m%j¾Ok ñY%h ----------------------------------------------------------------------------------------- 360
úl=Kqï m%j¾Okh j¾.SlrKh ---------------------------------------------------------------------- 362
úl=Kqï m%j¾Okfha jdis iy wjdis iSud ------------------------------------------------------------ 363
15 uq,H l,ukdlrKh' ----------------------------------------------------------------- 368
uQ,H l<ukdlrKh hkq" ----------------------------------------------------------------------------- 368
wdfhdack ;SrK---------------------------------------------------------------------------------------- 369
uQ,Hk ;SrK ------------------------------------------------------------------------------------------- 369
uQ,H ie,iqïlrKh yd md,kh --------------------------------------------------------------------- 370
m%d.aOk whjehlrKh ------------------------------------------------------------------------------- 371
jHdmdrhl uq,sl uQ,H wjYH;d --------------------------------------------------------------------- 374
jHdmdrhl wruqo,a iïmdok ud¾.'----------------------------------------------------------------- 374
m%Njh $uQ,dY%h wkqj iïmdok ud¾.' ------------------------------------------------------------ 375
ld,h wkqj iïmdok ud¾.' ------------------------------------------------------------------------- 377
m%jdyh wkqj iïmdok ud¾.' ---------------------------------------------------------------------- 378
Kh uQ,Hkh ------------------------------------------------------------------------------------------- 379
fouqyqï uQ,Hkh' -------------------------------------------------------------------------------------- 379
uQ,H l<ukdlref.a ld¾hNdrh' -------------------------------------------------------------------- 380
uQ,H úYaf,aIKh' ------------------------------------------------------------------------------------- 380
17
uQ,H m%ldYk ------------------------------------------------------------------------------------------ 380
uQ,H wkqmd; ------------------------------------------------------------------------------------------- 381
uQ,H wkqmd; j¾. ------------------------------------------------------------------------------------ 382
cx.u wkqmd;h --------------------------------------------------------------------------------------- 382
laIKsl wkqmd;h ------------------------------------------------------------------------------------- 382
,dNodhs;aj wkqmd; ----------------------------------------------------------------------------------- 383
wdfhdack u; m%;s,dN wkqmd;h --------------------------------------------------------------------- 384
ysñlï m%d.aOk u; m%;s,dN wkqmd;h -------------------------------------------------------------- 384
l%shdldÍ wkqmd;h------------------------------------------------------------------------------------- 384
1' f;d. msßjegqï wkqmd;h' ----------------------------------------------------------------------- 385
2' Kh.e;s msßjegqï wkqmd;h -------------------------------------------------------------------- 385
3' uq¿ j;alï msßjegqï wkqmd;h ----------------------------------------------------------------- 385
f;da,k wkqmd;h -------------------------------------------------------------------------------------- 386
wruqo,a wdfhdackh' ----------------------------------------------------------------------------------- 387
wdfhdack ;SrK j¾. -------------------------------------------------------------------------------- 388
1' flá ld,Sk wdfhdack ;SrK -------------------------------------------------------------------- 388
2' È.=ld,Sk wdfhdack ;SrK ----------------------------------------------------------------------- 388
wdh;khl wruqo,a wdfhdackh lsÍfï§ i,ld ne,sh hq;= lreKq -------------------------------- 388
Y%S ,xldfõ uQ,H moaO;sh' ---------------------------------------------------------------------------- 389
1' uQ,H há;, myiqlï ---------------------------------------------------------------------------- 389
2' uQ,H fj,|fmd,j,a' ----------------------------------------------------------------------------- 390
uQ,H fj<|mf,a ixhq;sh' ----------------------------------------------------------------------------- 390
uqo,a fjf<|fmd< ------------------------------------------------------------------------------------- 390
wka;¾ nexl= talaIK Kh fjf<|fmd< ------------------------------------------------------------- 391
foaYSh úfoaYSh úksuh fjf<|fmd< ----------------------------------------------------------------- 391
NdKavd.dr ì,am;a fjf<|fmd< --------------------------------------------------------------------- 391
NdKavd.dr ì,am;a fjf<|fmd< --------------------------------------------------------------------- 391
jdKsc m;%sld fj<|m, ------------------------------------------------------------------------------- 392
m%d.aOk fj<om, ------------------------------------------------------------------------------------- 392
remsh,a Kh iqrl=ïm;a ------------------------------------------------------------------------------- 393
idx.ñl ne÷ïlr ------------------------------------------------------------------------------------ 394
idx.ñl ne÷ïlr fj<|m, ------------------------------------------------------------------------- 395
fldgia fjf<|fmd< ^fld<U fldgia yqjudrej & ------------------------------------------------- 396
fldgia fj<|fmdf,a úúO iajrEm------------------------------------------------------------------- 396
iud.ula ñ, iud.ula njg m;aùfuka w;alr.; yels m%;s,dN ------------------------------- 397
fld<U fldgia yqjudrefõ .kqfokq jk iq/l=ïm;a j¾. ---------------------------------------- 398
18
fldgia fj<|mf,a yqjudrejk iq/l=ïm;aj, wdfhdackh lsÍfï m%;s,dN ---------------------- 399
fld<U fldgia yqjudrefõ ixhq;sh ----------------------------------------------------------------- 400
iSñ; uOHu ;ekam;= l%uh --------------------------------------------------------------------------- 401
fldgia ;e/õldr iud.ï --------------------------------------------------------------------------- 402
Y%S ,xld iqrl=ïm;a yd úksuh fldñIka iNdj----------------------------------------------------- 402
wruqKq $ ld¾¾hka ------------------------------------------------------------------------------------ 402
fldgia fj<|m< ;=< fldgia j, ñ, .Kka yeisÍfï iajrEmh --------------------------------- 404
fldgia fj<|m< l%shdldß;ajh we.hSu ------------------------------------------------------------ 404
16 udkj iïm;a l<ukdlrKh ------------------------------------------------------- 406
1 udkj iïm;a l<ukdlrKfha jeo.;alu -------------------------------------------------------- 406
2 /lshd ks¾udKh --------------------------------------------------------------------------------- 406
/lshd ks¾udKh i|yd ioyd Ndú;d lrk Wml%u ----------------------------------------------- 407
3 udkj iïm;a ie,iqïlrkh ----------------------------------------------------------------------- 408
ñksia n, ie,iqïlrKh ----------------------------------------------------------------------------- 408
4 fiajl wdl¾IKh ---------------------------------------------------------------------------------- 409
fiajl wdl¾IK ud¾. ------------------------------------------------------------------------------- 409
úfYaI wjOdkhg ------------------------------------------------------------------------------------- 412
4 wkqm%dma;sl igyk $m%;si:
a dmk igyk ---------------------------------------------------------- 412
5 /lshd oekaùï -------------------------------------------------------------------------------------- 412
6 'f;dard .ekSu---------------------------------------------------------------------------------------- 413
f;dard.ekSfï l%u ------------------------------------------------------------------------------------- 414
m;aùï ,smshl jeo.;alu ---------------------------------------------------------------------------- 418
/lshd msßú;rh -------------------------------------------------------------------------------------- 420
udkj iïmf;ys ,laIK ----------------------------------------------------------------------------- 422
udkj iïm;a l<ukdlrKh ------------------------------------------------------------------------ 422
udkj iïm;a ie,iqïlrkh' ------------------------------------------------------------------------ 423
udkj iïm;a ie,iqïlrK l%shdj,sh --------------------------------------------------------------- 423
udkj iïm;a ie,iqïlrKfha m%;s,dN ------------------------------------------------------------- 423
ld¾aht, we.hsu -------------------------------------------------------------------------------------- 423
ld¾aht, we.hSï wid¾:l ùu flfrys n,mdk idOl' ------------------------------------------- 424
mqyqKqj iy ixj¾Okh ------------------------------------------------------------------------------- 425
fiajlhska mqyqKq lsÍfï l%u -------------------------------------------------------------------------- 427
mqyqKq lsÍfï l%u j¾.SlrKh ----------------------------------------------------------------------- 427
flá m%Yak --------------------------------------------------------------------------------------------- 430
ld¾ñl wdrjq,a ---------------------------------------------------------------------------------------- 431
jD;a;Sh iñ;s ------------------------------------------------------------------------------------------ 432
19
ld¾ñl l%shdud¾. ------------------------------------------------------------------------------------- 433
iduQysl flaj,a lsÍu$l;sldj ------------------------------------------------------------------------ 433
wfkHdakH wdOdr jevigyka Ndú;h' --------------------------------------------------------------- 437
ksIamdok udrelsÍï ----------------------------------------------------------------------------------- 437
iduQysl .súiqu ---------------------------------------------------------------------------------------- 437
iduQysl .súiqul wruqKq ----------------------------------------------------------------------------- 437
jHdmdr f;dr;=re moaO;s --------------------------------------------------------------- 439
yeÈkaùu ----------------------------------------------------------------------------------------------- 439
f;dr;=rej, jeo.;alu ------------------------------------------------------------------------------ 440
f;dr;=re ;dlaIKh Ndú;fha jdis ------------------------------------------------------------------ 441
o;a; yd f;dr;=re ------------------------------------------------------------------------------------ 442
o;a; ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 443
f;dr;=re ----------------------------------------------------------------------------------------------- 443
o;a; ieliqï l%shdj,sh ------------------------------------------------------------------------------- 443
o;a; ieliSfï ;dlaI‚l l%u ----------------------------------------------------------------------- 444
f;dr;=re moaO;sh------------------------------------------------------------------------------------- 445
f;dr;=re j¾.SlrKh -------------------------------------------------------------------------------- 446
fyd| f;dr;=rl ,laIK ----------------------------------------------------------------------------- 448
úúO f;dr;=re moaO;s -------------------------------------------------------------------------------- 448
f;dr;=re moaO;s yd tys ld¾hhka ------------------------------------------------------------------ 449
l<ukdlrK uÜgu wkqj f;dr;=re moaO;s -------------------------------------------------------- 451
l<ukdlrK uÜgfï f;dr;=re moaO;s ------------------------------------------------------------- 453
jHdmdr Y%s; wkqj f;dr;=re moaO;s ----------------------------------------------------------------- 453
m¾fhaIK iy ixj¾Ok f;dr;=re moaO;s ---------------------------------------------------------- 454
jHdmdr ioyd f;dr;=re Ndú;h -------------------------------------------------------------------- 454
mß.Kl ;dlaIKh Ndú;hg .kakd lafIa;% ------------------------------------------------------- 455
mß.Kl.; cd,-------------------------------------------------------------------------------------- 456
N+f.da,Sh jHdma;sh wkqj mß.Kl cd, j¾. lsÍu ------------------------------------------------ 457
mß.Kl iïnkaO ù we;s wdldrh wkqj mß.Kl cd, j¾.SlrKh ---------------------------- 458
Ndú;d lrk md¾Yj wkqj mß.Kl cd, j¾.SlrKh -------------------------------------------- 458
1&'wNHka;r cd, -------------------------------------------------------------------------------------- 458
wNHka;r cd,hla ixúOdkh lsÍfuka wdh;khlg w;ajk jdis --------------------------------- 459
2&'ndysr cd, ------------------------------------------------------------------------------------------ 459
3&'wka;¾cd,h ----------------------------------------------------------------------------------------- 460
wka;¾cd,h ;=, f;dr;=re fiùu ------------------------------------------------------------------- 461
fijqï hka;% ------------------------------------------------------------------------------------------- 461
20
jHdmdr i|yd wka;¾cd,fhka ,eìh yels fiajd -------------------------------------------------- 462
f,dal jHdma; fjí ------------------------------------------------------------------------------------ 462
fjí n%jqi¾ -------------------------------------------------------------------------------------------- 463
fjí wvú ---------------------------------------------------------------------------------------------- 463
úúO j¾.fha wdh;k y÷kd.ekSug fjí ,smskhl we;=<;a flá fhÿï------------------------ 463
fjí wvúfha l%shd;aul lrk rg y÷kd.ekSu ----------------------------------------------------- 464
fjí wvúhla ks¾udKh lsÍfï§ i,ld ne,sh hq;= idOl ----------------------------------------- 464
fjí wvúhla wdrïN lsÍfuka jHdmdrhlg w;ajk m%;s,dN ------------------------------------- 464
jHdmdr ie,eiau ye¢kaùu ------------------------------------------------------------- 466
jHdmdr ie,eiaula wjYH jkafka wehs@-------------------------------------------------------------- 466
jHdmdr ie,eiaul we;=<;a úh hq;= uQ,sldx. ------------------------------------------------------ 467
úOdhl idrdxYh meyeÈ,s lsÍu --------------------------------------------------------------------- 468
udkj iïm;a ie,eiaula ilia lsÍfï jeo.;alu ------------------------------------------------- 470
uQ,H ie,eiau ye¢kaùu ------------------------------------------------------------------------------ 470
uQ,H ie,eiau la we;=,;a úh hq;= lreKq ----------------------------------------------------------- 471
jHdmdr ie,eiaul jeo.;alu ----------------------------------------------------------------------- 472
jHdmdr ie,eiaula bÈßm;a lsÍfï§ ie,ls,su;a úh hq;= lreKq ---------------------------------- 472
21
1 jHdmdr moku yd mßirh
fndfyda fokl= jHdmdrh hkak y÷kajkafka ,dN ,eîfï wruq‚ka mj;ajdf.k hk wd¾Ól lghq;a;la
f,ihs'
jHdmdr miqmi we;s fufyhqï n,fõ.h ,dNh fyj;a ,dN wfmalaIdj jqjo iEu jHdmdrhlgu wfmalaIdj
,dN bmhSu fkdfõ' mdi,a wdfrdaෙයYd,d" mqණ්ය wdh;k fukau r;= l=rei iudch" isxy iudch jeks iudc
fiajd wdh;k óg ksoiqka f,i oelsh yel'
;j;a iuyfrla jHdmdr hkak y÷kajkafka ñ,g .ekSïg yd úlsŒugg wod< ld¾hhla f,ihs kuq;a
jHdmdr hkq Ndkavhla ñ,§f.k úlsŒug jvd mq¿,a mrdihla olajd úysfok ක්රිhdj,shls
ñksia wjYH;dyd jqjukd bgq bgqlr,Su i|yd we;s ´kEu wd¾Ól lghq;a;ls
ke;fyd;a
,dN ,eîfï wruq‚ka fyda ,dN wruq‚ka f;drj mj;ajdf.k hk ñksia wjYH;dyd jqjukd imqrd,Su
i|yd wjශ්ය NdKav yd fiajd ksIamdokh fnod yeÍu wf,úh yd wkqnoaO ish¨ lghq;= jQ jHdmdr ගේ
wjYH;d yd jQ jqjukd
wjYH;d
tkï"
ñksid úiska wksjd¾hfhkau imqrd .; hq;= ldhsl yd udkisl ;;a;aj ñksia wjYH;d f,i ye¢kafõ'
WodyrK (- wdydr
we֕
ksjdi
22
wධ්යොmkh
fi!ඛ්යh
ikakf
s õokh
wjYH;d j, ,laIK
01& Ôj;aùu i|yd wතයවශ්යfhkau imqrd.; hq;= ùuhs'
04& වයොmdßlhskg
a ks¾udKh l< fkdyels ùu - wjYH;d ksiÕfhka ìys jk w;r jHdmdrhl=g ilia lr
fkdyel'
05& iudc n,fõ. u.ska fjkia l< yels ùu - iudcfha n,fõ. u; wjYH;d fjkia l< fkdyels ùu'
jqjukd
jqjukd j, ,laIK
01& wiSñ; ùu - Wjukd ixඛ්යො;aulj ප්රudKh .Kkh l< fkdyels ùu'
03& වයොmdßlhska ks¾udKh l< yels ùu - Wjukd වයොmdßlhkag ìys l< yels ùuhs'
04& wjශ්ය fkdùu - Ôj;aùu i|yd hï Wjukdjla imqrd .ekSu wksjd¾h fkdjk w;r ta yd iudk
fjk;a jqjukdjlska o wjYH;d imqrd.;a yel'
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
23
wjYH;d yd jqjukd w;r fjkialï
wjYH;d jqjukd
• mßතයො.YS,k
s a f.ka b,a,d isàuhs'
4' yqjudrej
ksIamdÈ;h'
ñksia wjYH;dyd jqjukd ;Dma;su;a lrk fjf<|fmd< bÈßm;a lrk ´kEu fohla ksIamdÈ;hls'
ksIamdokh ;=<ska ñksia wjYH;dyd jqjukd imqrd .kq ,nhs' ksIamdÈ; ප්රOdk jYfhka NdKav yd fiajd f,i
j¾. l< yelshs'
24
NdKav yd fiajd
NdKav
ñksia wjYH;dyd jqjukd imqrd .kq ,nk weig fmfkk tfukau fN!;slj iam¾Y l, yels oE'
fiajd
fiajd j, ,laIK
• fiajdjla miqj úlsŒug fyda Ndú;hg .nvdlr ;nd.; fkdyels njhs' fiajdfõ jákdlula we;s
jkafka fiajdj imhk ld,h ;=<§hs'
04' úúO;ajh
25
NdKav j¾.SlrKh
NdKav tajdfha we;s ,laIK wkqj mokï lSmhla hgf;a j¾. l< yelsh
• mdßfNda.sl NdKav
• ප්රො.aOk NdKav
mdßfNda.sl NdKav
• wjidk mdßfNda.slhd úiska mßfNdackhh i|yd ñ,§ .kakd NdKav mdßfNda.sl NdKav f,i
y÷kajhs
• lsishï wjia:djljl§ mdßfNda.sl NdKav Ndú;fhka fl<jr fõ' ta ksid kej;;a w¨;a NdKav
tla l< hq;=h'
ñ,§ .ekSug ork ප්රh;akh wkqj mdßfNda.sl NdKav ප්රOdk j¾. y;rlg fnod oelafõ'
ñ,§ .ekSïg b;d iq¿ ප්රh;akhla ork wvq ñ,la iys; mdßfNda.slhd ksrka;rfhka ñ,§ .kakd NdKav
fõ' fïjdfha Ôj ld,h fláh'
WodyrK - inka
oka;df,am
ñ, .=K;ajh ikaku fudaia;rh fmkqï hkdÈ ,laIK ii|d n,ñka ie,lsh hq;= ප්රh;akhla ord ñ,§
.kakd NdKav fõ' fïjd ld, mr;rhla hgf;a ñ,g .kshs' idfmalaI jYfhka ñ, ;rula by<,h'
26
WodyrK - mdjyka
iqj| ú,jqka
ñ,g .ekSïg úYd, ld,hla yd ශ්රuhla orkq ,nk NdKav fõ' fïjd È.= ld,hlg jrla ñ,§ .efka'
fuu NdKav j, ñ, b;d by, fõ' fujeks NdKav fnod ydrk ia:dko iSudiys;h' fnodyeÍïo
iSudiys;h'
WodyrK - fudag¾ r:
úlsŒu i|yd fj<| fj<| fmdf,a we;s" tfy;a ta nj mdßfNda.slhska fkdokakd" tfiau ñ,g .ekSug
ප්රh;akhla fkdork NdKav fõ'
WodyrK
fmd;am;a
ld¾ñl NdKav
• mdßfNda.sl NdKav yd fiajd ksIamdokh lsÍu i|yd fyda jHdmdr wdh;kfha wdfhdackh i|yka
ñ,§ .kakd oE ld¾ñl NdKav fõ'
• tajd වයොmdßl ke;fyd;a ප්රො.aOk NdKav f,i o ye¢kafõ'
• වයොmdßl NdKav mdßfNda.sl NdKav j,ska fjkia jk ප්රOdk;u ,laIKh jkafka .ekqïlre fyda
úl=Kqïlref.a fÉ;kdjhs'
• ta wh wkqj wm wjidk mßfNdackh i|yd kï th mdßfNda.sl Ndkavhls' fjk;a NdKavhla
ksmoùu i|yd kï th ld¾ñl NdKavhls'
27
• වයොmdßl lghq;=j,§ ප්රfhdackhghg i|yd .kakd wuqද්රවය iy ksIamdok ද්රවය fõ'
• mdßfNda.sl NdKav ksIamdokhg yd ksIamdok lghq;= mj;ajdf.k hdug wjශ්ය ia:djr j;alï'
යන්ර උmlrK'
WodyrK - bkaOk
,smද්රs වය
úÿ,s n,h
c,h
28
jHdmdr lghq;= j,g myiqlï i,efik fiajd
WodyrK - nexl=
rlaIK
ikakf
s õok
fjf<|fmd<
.eKqïlrejka yd úl=Kqïlrejka uqK.efik fyda iïnkaO jk ´kEu ;;a;ajhla fjf<| fmd<la f,i
y÷kajhs'
ke;fyd;a
mdßfNda.sl wjYH;dyd jqjukd ;Dma;su;a lr.ekSu ms‚i yqjudrejg iïnkao ùug leu;s iy ක්රය
Yla;sh we;s iතය yd úNj .kqfokqlrejka ish,a,kaf.a tl;=jls'
fj<|fmdf,a úldYkh
f;dr;=re yd ikakf
s õok ;dlaIKh j¾Okh ksid fj<|fmd< ia:dkh j¾;udk fjf<|fmd< wjldYhla
njg m;a ù we;'
ta wkqj wo fjf<|fmd< fN!;sl jYfhka fukau úද්යරත් ක්රම yryd o ක්රිhd;aul fõ'
fj<|fmd< ia:dkh
fjf<|fmd< wjldYh'
• äðg,a udධ්ය " wka;¾cd,h yryd .eKqïlrejka yd úl=Kqïlrejka iïnkaO jk ´kEu
wjia:djls'
29
1' yqjudrejla isÿ ùu
• iEu jHdmdrhlau NdKav yd fiajd uqo,auh w.hla u; úlsŒu fyda yqjudre lsÍï isÿ flf¾'
NdKav yd fiajd ñ,la u; ñ,§ .ekSï yd úlsŒu jHdmdrj, wතයවශ්ය idOlhls' úlsŒula
yqjudrejla fyda fkdue;s ;eka jHdmdr lghq;a;la isÿ fkdfõ'
• iEu jHdmdrhlau wka whg úlsŒu i|yd NdKav yd fiajd ksIamdokh lsÍu iy ñ,§ .ekSï
isÿlrhs' tajd mdßfNda.sl NdKav fyda ld¾ñl NdKav fyda fiajd úh yelshs'
• wLKav mokula u; È.ska È.gu NdKav yd fiajd .kqfokq isÿ lrhs kï th jHdmdrhla f,i
y÷kajhs' tla .Kqfokqjla muKla isÿ lrhs kï th jHdmdrhla fkdfõ'
30
• jHdmdrhl uq,l
s wruqK uqo,a bmhSï yd Okh w;am;a lr .ekSuhs' ,dN fkd,nk wruqKla
fkdjk jHdmdrhla È.=l,a r|d fkdmj;S' jHdmdrhl j¾Okh iy ප්රidrKh i|ydo ,dNh
wතයවශ්ය fõ'
• ,dN ,eîug we;s wúksYaÑ;;djh yd w,dN isÿ ùug we;s yels yelshdj hk wjodkï jHdmdrh
;=< oelsh yelsh' jHdmdr j,g ප්රොfhda.slj md,kh lr fkdyels úúO idOl ksid wjodku
ke;fyd;a wúksYaÑ;;d we;sfõ' jHdmdr ksrka;rfhka wjodkï j,g uqyqK foa'
• NdKav fyda fiajd ksIamdokfha § fhdod.kakd iïm;a j, iajrEmh fjkia lsÍï u.ska we;sjk
w.h jeä lsÍu tl;= l< w.h f,i ye¢kafõ'
• ksIamdokh jHdmdr úiska lrkqfha iïm;a j, iajrEmh fjkia lsÍïhs'
• tu.ska tu iïm;a j, w.h jeä fõ' fuf,i iïm;a j,g w.hl=;a lsÍu jHdmdrhl isÿjk
ප්රOdk lghq;a;ls'
31
jHdmdrhl wruqKql ;sìh hq;= uQ,sl .=Kdx.
1' ksYaÑ; ùu
4' h:d¾:jd§ nj
jHdmdr úldYkh
wE; w;S;fha§ iajhxfmdaIs; w¾: ක්රuhla meje;s w;r tu w¾: ක්රuh ;=< ;udg wjශ්ය foa ;udu
ksIamdokh lr .kakd ,§' th iDcq ksIamdokh f,i y÷kajhs tu hq.fha§ tla tla mqo.
a ,hd yd mqo.
a ,
lKavdhï Tjqkg iqúfYaIS ksIamdokhla isÿ lsÍu ksid tu ksIamdokh ms<n
s |j úfYaI{;djhla we;súh'
a , úfYaISlrKh f,i ye¢kajQ w;r tys ප්ර;sM,h f,i w;sßla; ksIamdokh ìysúh' miqld,Skj
th mqo.
w;sßla; ksIamdokh fjk;a NdKav ksIamdokh lrk wh iuÕ yqjudre lr .;ay' fï NdKav yqjudrej
f,i ye¢kajQ w;r ta ;=<ska fj<,odu mek ke.=‚'
• rgg wjශ්ය lrk ish¨ NdKav yd fiajd tu rg ;=<u ksIamdokh flfrk ;;a;ajhhs'
• tkï rfÜ ish¨ mqrjeishka f.a wjYH;d yd jqjukd tï rg ;=,skau imhd .ekSuhs'
32
iajhxfmdaIs; w¾: ක්රuhhl oelsh yels uQ,l
s u ,laIK folls'
▪ iDcq ksIamdokhh
▪ mqo.
a , $ /lshd úfYaISlrKh
• iDcq ksIamdokh
mqo.
a ,hd ;uddg wjශ්ය oE ;ud úiskau ksIamdokhh lr .ekSu'
• jක්ර නිaIamdokh
• ksIamdokh fjk;a w;sßla; ksIamdok iu. yqjudre lr .ekSï NdKav yqjudrej kï fõ'
• jHdmdr úldYkfha uq,a u wjia:djj NdKav yqjudre ක්රuh fõ'
• NdKav yqjudrej iu. fj<|du mek ke.=ks tu.ska jක්ර ksYamdokh o ìysfjhs'
• NdKav yqjudre ක්රufha mej;s ÿ¾j,;d uÕ u.yrjd .ekSu i|yd yqjudre udධ්ය f,i úúO ද්රවය
Ndú; lf<ah' fïjd uqo,a f,i ie,flk w;r uqo,a Ndú;h jHdmdr úldYkh fojk wjia:dj
fõ'
33
3' ldර්ñl úma,jh
• S rgj,a we;s jQ ld¾ñl ප්රfndaOh iu. fuf;la meje;s .Dy l¾udka; uyd mßudK
hqfrdamh
l¾udka; njg m;a jQ w;r ta iu. fj<odï ප්රidrKhla isÿúh' tfiau Wmldrl fiajd j, o
j¾Okhla isÿúh
• fuu hq.fha jd‚c ì|jjeàu isÿúh ld¾ñl úma,jh jHdmdr úldYkh ;=kajk wjia:dj fõ'
• j¾;udkfha mj;skafka විද්ුත් jd‚ජ්ය yd úද්ුත් jHdmdr u; mokï jQ hq.hla jk w;r fuu
hq.fha mj;sk úfYaI;ajh jkafka f;dr;=re u; jHdmdr mokïj ;sîuhs' f;dr;=re hq.h jHdmdr
úldYkfha 4 jk wjia:dj fõ
NdKav yqjudrej
• ñksia wjYH;dimqrd .ekSu Wfoid tla md¾Yjhla i;= NdKavhla fyda fiajdjla fjk;a md¾Yjhla
i;= NdKavhla fyda fiajdjla iu. iDcqj yqjudre lr .ekSuhs'
• w;sßla; NdKav ksIamdokh ksid NdKav fyda yqjudrej ìysúh'
• fj<|dug moku jQfha fuu w;sßla; NdKav yqjudrej'
• iudkqmd;h fkdmej;Su
• NdKav l=vd fldgiaj,g fn§ fï wmyiq;djh
• jákdlï ueksh fï wmyiq;djh
• NdKav /ialr ;nd .ekSfï wmyiq;djh
• ප්රjdyk wmyiq;d;djh
uqo,a
NdKav yqjudre larufha mej;s ÿ¾j,;d ksid yqjudre udධ්යයla f,i blaukska kශ්ය fkdjk úúO ද්රවය
Ndú;d flre‚
WodyrK - ismm
a l
s gq
34
ÿïfld<
we;a o<
ද්රවය Ndú;fha mej;s ÿIalr;d ksid hlv" ;U" ߧ jeks f,day len,s Ndú;d flre‚'
úúO ප්රudK ප්රudKj,ska hq;= f,day len,s j, nr" msßisÿ nj" w.hka wd§ uqyqKf;ys i|yka lr ksl=;a l<
úúO ldis Ndú;d lrk ,§'
jákd f,day j¾. j, ysÕ;djh ksid rcfha n,h,;a wêldßh úiska ksl=;a lrk ,o ldis yd fkdaÜgq
Ndú;h wdrïN úh'
f;dr;=re yd äðg,a ;dlaIKfha ÈhqKqj;a iu. y÷kajdÿka mß.Kl cd,hla u.ska .kqfokq isÿjk ldâ
úfYaIhhs'
ld¾ñl úma,jh
18 jk ishjfia ueo Nd.fha isg oykujk ishji uq,a Nd.fha f;la tx.,ka;h iy hqfrdamfha rgj,a j,
l¾udka; lafIaරගේ we;s jQ uQ,l
s úm¾hdihhs' ksIamdol ක්රිhdj,sfha we;s jQ mßj¾;kh'
fuys§ uQ,l
s fjkialï folla we;s úh
01' ksIamdok lghq;= i|yd meje;s .Dy ක්රuh fjkqjg lïu,a l¾udka;Yd,d ක්රuh uyd mßudK
ksIamdokh weröu
35
ld¾ñl úma,jh ksid ksIamdokhg fj<|dug yd iudchg isÿ l< n, n,mEï
ksIamdokhg
fj<|dug
iudchg
úfYaISlrKh
a ,fhla úiska fyda wdh;khla úiska fyda ප්රfoaYahla úiska
NdKav ydKav yd fiajd j, iSñ; mrdihla mqo.
fyda rgla úiska ksIamdokh lsÍu úfYaIS lrk f,i ie,fla
ප්රfNao y;rls
36
01' ld¾h $ /lshd $ mqo.
a , úfYaISlrKh
mqo.
a ,hl= ;u olaI;d yd yelshdj u; ;udg jvd fyd¢ka l< yels ld¾hhl È.ska È.gu ksr; ùu ;=<ska
tu ld¾hh ms<n
s | we;sjk úfYaI olaI;djh fyda ksmk
q K;dj mqo.
a , úfYaISlrKh'
kS;s{jrhd
mqo.
a , úfYaISlrKfha jdis
jHdmdrhg
fiajlhdg
• ld¾h ms<n
s |j jQ úfYaI{;djhla we;sùu
• fiajlhdf.a M,odhs;djh jeä ùu
• bmehSï by< hdu
• /lshdj bf.k .ekSïg .; l< hq;= ld,h wju ùu
mqo.
a , úfYaISlrKh wjdis
jHdmdrhg
37
fiajlhdg
• lsishï ප්රfoaYhla ksYaÑ; NdKavhla fyda fiajdjla ksmoùï iïnkaOfhka jeämqr ප්රjK;djla
olajhs kï th ප්රොfoaYSh úfYaIS úfYaISlrKh
ශ්රම úNckh
• tla tla fiajlhdg myiqfjka bgq l< yels jk wdldrhg iuia; ld¾hhka l=vd yd ir< fldgia
j,g fjka lsÍu ශ්රම úNckh
වොණිජ්ය
• ksIamdolhdf.a isg mdßfNda.slhd olajd NdKav yd fiajd yqjudrejg wod< iuia; ක්රියොj,sh
වොණිජ්ය
01 fj<|dï
02 Wmldrl fiajd
38
fj<|du
.eKqïlrefjl= yd úl=Kqï lrefjla w;r lsishï ප්ර;sIaGdjlg ksIamdÈKqï lrefjl= w;r lsishï
mar;sIaGdjlg ksIamdÈ; NdKav yd fiajd j, whs;sh yqjudre ùfï ක්රිhdj,sh fj<|du kï fõ'
NdKav yd fiajd ñ,g .ekSu yd úlsŒu fjf<|duhs' ysñlï udreùu;a iu. .ekqïlre yd úl=Kqïlre
w;r ksIamdÈ; yqjudre ùfï ක්රිhdj,sh hs
Wmldrl fiajd
• jHdmdr lghq;=j,g myiqlï i,ik fiajdj fõ
• tkï fj<|dfï j¾Okhg bjy,a jk fiajdfõ' fï ;=<k
s a .kqfokqlrejkag yd wf,úlrejkag
jHdmdr .kqfokq j,§ myiqlula ie,fia
bf,laÜfrdksl fj<|du
NdKav yd fiajd ñ,§ .ekSu yd úlsŒu lghq;= wka;¾cd,h ප්රuqL mß.Kl.; f;dr;=re moaO;s yryd
isÿ lsÍu
bf,laගරොksla fj<odfï
fuys§ fjí wvúh yryd NdKav yd fiajd wekjqï lr fndfydaúg Khm;a yryd f.ùï isÿ l< yel'
39
bf,laගරොksla fj<odfï j¾;udkh marp,s; ùug fya;=
bf,laගරොksla jHdmdr
jHdmdr j,g wod, ish¿u ld¾hhka wka;¾ wka;¾cd,h yryd isÿ isÿ lsÍu'
ke;fyd;a
fj<odfï" fnodyeÍu" Uqල්ය lghq;=" mßmd,k lghq;= wd§ ish¨u jHdmdr lghq;= wka;¾cd,h fhdod
.ksñka isÿ lsÍu
jHdmdr j, kj ප්රjK;d
• s lrKh වයොma; ùu
f.da,h
• bf,laÜfrdksla jHdmdr ìysùï
40
• mßirh ms<n
s | ie,ls,u
s ;a ùu
• yß; ksIamdok lrd fhduq ùu
• ;srir ixj¾Okhg fhduq ùu
• ;dlaI‚l j¾Okh
• äðg,a ;dlaIKh j¾Okh
f.da,ShlrKh
f,dalfha rgj,a w;r wd¾Ól iudÔh yd ixialD;sl jYfhka we;s wගනෝනය ne£ï'
f.da,h
S lrKh jdis
f.da,h
S lrKfha wjdis
• f.da,h
S ;r.hg uqyqK Èh hq;= ùu
• idïප්රodhsl l¾udka; wvmk ùï
• foaYSh iïm;a laIh ùï yryd iïm;a ysÕhla we;s úh yel
• wf,úlrK msßjeh by< hdu
• a .,kh ksid mqyqKq ශ්රම ysÕh
nqoê
41
jHdmdr fhojqï ksuejqï ක්රිhdj,shla f,i úග්රහ lrhs
jHdmdr ක්රිhdj,sh
iïm;a $ fhojqï
01' N+ñh
02' ශ්රuh
• NdKav yd fiajd ksIamdokh lsÍfï§ fhdod .kq ,nk fia fiajlhdf.a ldhsl yd udkislj
fjfyihs'
• fï i|yd ,efnk ප්ර;s,dNh jegqma yd fõ;k kï fõ
03' ප්රො.aOkh
• NdKav yd fiajd ksIamdok ක්රිhdj,sfha§ ක්රිhdj,shg fhdod .kakd ñksid úiska ksIamdokh lrk ,o
wdOdrlhka ප්රො.aOkh kï fõ'
• ,efnk ප්ර;s,dNh fmd,sh kï fõ
04' වයjidhl;ajh
• NdKav yd fiajd ksIamdokh lsÍu i|yd N+ñh" ශ්රuh" ප්රරො.aOkh jeks ksIamdok iïm;a ixprKh
lrñka ksIamdokh ixúOdkh lrk udkj iïm;hs'
• fï i|yd ,efnk ප්ර ;s,dNh ,dNh fõ
05' f;dr;=re
42
• hï wjika mßYS,lfhl=g f;areï .; yels yd ප්රfhdackhg .;a yels jk wdldrhg ilia lrk
,o o;a; f;dr;=re fõ
06' කො,h
• කො,h hkq uekSfï§ Ndú;d lrk ප්රOdk Wmdx.hhs' wfkl=;a iïm;a fufyhùfï§ කො,h jeo.;ah'
ld,h iSñ; fyhska hï ld¾hhla lsÍfï § ta i|yd ksYaÑ; ld,hla kshu lsÍïg isÿ l< hq;=hs h'
07' oekqu
jHdmdr ld¾hhka
jHdmdrhla ;u b,lal lrd <Õd ùfï ප්රh;akfha§ lghq;= rdYshl kshe¿Kq olakg ,efí' ta w;r ප්රOdk
ld¾hka lsysmhls' fïjd jHdmdrhl ප්රOdk ශ්රි;hka f,i o y÷kajd Èh yel'
01' mßmd,kh
• iïm;a" NdKav fyda fiajd njg m;a lsÍfï ක්රිhdj,sh fõ' fuys§ ksIamdok ie,iqïlrKh" ද්රවය
ñ,§ .ekSï" ;;a;aj md,kh" f;d. md,kh hkdÈ ld¾hhka ප්රOdk jYfhka isÿfõ'
03' wf,úlrKh
• .Kqfokqlrejkaf.a wjYH;dyd jqjukd y÷kdf.k tajd ;Dma;su;a lsÍï iïnkaOfhka lghq;= lsÍu
wf,úlrK hhs' ksIamdÈ;h" ñ, lsÍu" fnod yeÍu yd ප්රj¾Okh ප්රOdk jYfhka isÿfõ'
43
• ksuejqfï .=K .=Kd;aul nj jeä ÈhqKq lsÍï yd kùk ksmehqï ක්රම fidhd .ekSï hkd§ lghq;=
fõ
• f;dr;=re moaO;s mj;ajdf.k hdu yd kj f;dr;=re iïmdokh yd hj;a ld,Sk lsÍfï lghq;= fõ
44
úúO ks¾Kdhl u; jHdmdr j¾. lsÍu
● jHdmdr j¾. lල් yels úúO ks¾Kdhl ,ehsia;=.; lrhs
● fok ,o jHdmdrh úúO ks¾Kdhl u; l=uk j¾.hg wh;a jkafka jkafkaoehs olajhs
1' ප්රfoaYfha mj;sk jHdmdr lsysmhla ksoiqka f,i f.k my; ප්රYak j,g ms<;
s =re f.dvkÕkak '
45
ksIamdokfha iajNdjh wkqj
● ප්රො:ñl jHdmdr
● oaù;shsl jHdmdr
● ;D;Shsl jHdmdr
● lDIsl¾udka;
● l¾udka;
● fiajd
ysñldÍ;ajh wkqj
● fm!oa.,sl wxYh
● rdජ්ය wxYh
wruqK wkqj
mßudKh wkqj
● uyd mßudK
● yjq,a jHdmdr
46
● iud.ï
● iuqmldr
● ixia:d
● fomd¾;fïka;=
● uQල්ය wxYh
● rdජ්ය wxYh
● .Dy tall yd ,dN wfmalaIdfjka f;drj .Dy tall i|yd fiajh i,ik wdh;k wxYh
j¾Ihla ;=< rgl iuia; NdKav yd fiajdjkaf.a uq¨ jákdlu o< o< foaYSh ksIamdÈ;h hs' tkï fok ,o
ld, mßÉfÊohla ;=,§ wd¾Ólhla úiska ksIamdokh lrkq ,nk ish¨u wjidk NdKav yd fiajdjkaf.a uq¿
fjf<|fmd< jákdluhs'
47
ශ්රී ,xldfõ o< foaYSh o< foaYSh ksIamdÈ;h ms<n
s | o;a; ckf,aLk yd ixඛ්යො f,aLk fomd¾;fïka;=j
ilia lrk w;r tu o;a; ශ්රී ,xld uy nexl= jd¾Isl jd¾;dfõ i|yka fõ' tys§ fhdod .efkkafka
l¾udka; uQ,h wkqj ksIamdok j¾.SlrKh hs'
ශ්රී ,xldfõ o< foaYSh ksIamdÈ;hg tflla wxYfha odhl;ajh bÈßm;a lsÍu
1' lDIsl¾udka;h
fnda. j.d" mY= " jk" ëjr hkdÈfhka ìysfjkak ksIamdÈ;hs '
2' l¾udka;
Wod-( m;,a yd leŒï "ksIamdok l¾udka;" bÈlsÍï l¾udka;" úÿ,sh " .Eia " jdIam yd
jdhqiólrK iemhqï
3' fiajdjka
mqo.
a ,hskg
a yd jHdmdr j,g Wjukd fN!;slj iam¾Y l, fkdyelsh ksIamdÈ;hs'
Wod-( fj<|du" ප්රjdyk fiajdjka" kjd;eka iemhSu yd wdydrmdk iemhSu" uQල්ය rlaIKh" ksjdi
whs;sh yd foam, fj<odu" rdජ්ය mßmd,kh
48
2017 j¾Ih ශ්රී ,xldfõ o< foaYSh ksIamdÈ;fha wdxYsl ixhq;sh l¾udka; uQ,h
wkqj o, foaYSh ksYamdÈ;h ^ 2010 ia:djr ñ, wkqj &
49
cd;sl ksIamdÈ;h úhou iy wdodhu l¾udka; uQ,h wkqj o, cd;sl wdodhu ^ mj;akd fjf<|fmd< ñ,
wkqj&
50
mj;akd fjf<|fmd< ñ, hgf;a wdh;ksl wxY wkqj iuia; tl;= l< w.h
51
ksIamdokh lDIsld¾ñl "ld¾ñl" fiajd f,i fn§ hk wdldrh .e,Sï igykla
u.ska oelaùu
52
ksIamdokh iajNdjh wkqj jHdmdr j¾. lrhs
• iajNdj O¾ufhka ,eî we;s foa ta wdldrfhkau ප්රfhdackhg .kakd ksIamdok jHdmdr fjhs'
Wod-( lDIsld¾ñl fnda. j.dj" jk j.dj" ëjr l¾udka;h" m;,a yd leŒï l¾udka;h
• ප්රො:ñl ksIamdok kej; fjkia lsÍug Ndú;d lsÍfï jHdmdr oaú;Sl jHdmdr fõ'
Wod-( úÿ,sh " .Eia " jdIam yd jdhqiólrK iemhSu " c,h msßisÿ lsÍu iy fnod fnodyeÍu" u, ප්රjdyk
lghq;=" li< l<ukdlrKh" fj<odu" ප්රjdyk fiajdjka" kjd;eka iemhSu yd wdydrmdk iemhSu'
53
l¾udka; uQල්ය wkqj o, foaYSh ksYamdÈ;h j¾.SlrKh'
54
● ksIamdokfha iajdNdjh wkqj j¾. lsÍfï§ m;,a yd leŒï l¾udka;h ප්රො:ñl wxYhg wh;a jk w;r
l¾udka; uQ,h wkqj j¾. lsÍfï§ m;,a yd leŒï l¾udka;h wxYhg wh;a flf¾'
● tfiau ksIamdokfha iajdNdjh wkqj úÿ,sh" .Eia" jdIam yd jdhqiólrK iemhSu" c,h msßisÿ lsÍu yd
fnodyeÍu "u, marjdyk lghq;= " li< l<ukdlrKh iy tu oarõh ප්රතිspක්රීlrKh ;D;Shsh wxYhg
wh;a jqjo l¾udka; uQ,h wkqj tajd l¾udka; wxYhg wh;a fõ'
● ;dlaIKfha ixj¾Ok
● f.da,h
S lrKh $újD; wd¾Ólh
● ck.ykh j¾Okh
● mqo.
a , ld¾hnyq,;ajh
55
Wkkaÿjla olajk md¾Yj jHdmdr flfrys Wkkaÿj oelaùug fya;=
● f;dard.;a jHdmdrhla weiqfrka jHdmdr flfrys Wkkaÿjla olajk md¾Yj ල්ැhsia;= .; lrhs'
● tflla md¾Yjh jHdmdr flfrys Wkkaÿ ùug fya;= úúO jk nj wkdjrKh lrhs'
● jHdmdr flfrys Wkkaÿjla olajk md¾Yj jHdmdrhlg jeo.;a jk wdldrh fmkajd fohs'
● jHdmdr flfrys Wkkaÿjla olajk md¾Yj jHdmdr flfrys olajk we,au iy Tjqkf
a .a jHdmdrh flfrys
n,mEï lsÍug we;s yelshdj u; tu md¾Yjhkaf.a maruqL;dj ;SrKh lr lrhs'
Ysෂ්යයො -
● fouõmshka
mdi, -
● Ysෂ්යයින්a
56
Wkkaÿjla olajk md¾ශ්j hkq "
• wruqKq bgqlr .ekSu i|yd lghq;= lsÍfï§ ta i|yd iDcqju fyda වක්රොldrfhka n,mEï lrk
mqo.
a ,hska fyda lKavdhï fõ '
• fudjqka jHdmdrfhka hula wfmalaId lrk w;r ta ksid ta flfrys wjOdkfhka isá' Tjqka u;
wdh;kfha hemSu;a " wdh;kh Tjqka u; hemSu;a isÿfõ'
• jHdmdrhl id¾:l meje;au i|yd Wkkaÿj olajk md¾Yjhka f.a wfmalaIdj ms<n
s | ie,ls,u
s ;a
úh hq;=hs '
f;dard.;a jHdmdrhla weiqfrka jHdmdrh flfrys Wkkaÿjla olajk md¾Yj ,ehsia;=.; lsÍu'
2' l<ukdlrejka
3'fiajlhska
4' Kh ysñhka
5' mdßfNda.slhka
6' iemhqïlrejka
8' rch
9' ප්රcdj
tla tla md¾Yjh jHdmdr flfrys Wkkaÿ ùug fya;= meyeÈ,s lsÍu''
57
2' l<ukdlrefjda
3' fiajlfhda
5' Kh ysñfhda
6' iemhqïlrefjda
8' rch
58
• fiajd kshqla;sh j¾okh lr.ekSug
• wd¾Ól ixj¾Okh ms<n
s | uek ne,Sug
9' ප්රcdj
10' ;rÕlrefjda
jHdmdr flfrys Wkkaÿjla olajk md¾Yj jHdmdrhlg jeo.;a ùug fya;= lsysmhla my; i|yka fõ'
1' whs;slrefjda
2' fiajlfhda
3' .kqfokqlrefjda
4' Kh ysñfhda
59
5' rch
tla tla md¾Yjhla jHdmdr flfrys Wkkaÿ ùug fya;= úúO jkafka wehs @
• Wod -( fiajlhska ශ්රuh iemhSu " Khysñhka Kh uqo,a iemhSu hkd§ f,i
3' we;eï md¾Yj jHdmdrhg b;d ióm jk w;r we;eï md¾Yj b;d ÿria:j isàï'
4' we;eï md¾Yj jHdmdrhlg Okd;aul n,mEï t,a, lrk w;r we;eï md¾Yj iDKd;aul n,mEï t,a,
lsÍu'
• Wod -( whs;slrejka Okd;aul n,mEï isÿ lrk w;r ;r.lrejka iDKd;aul n,mEï t,a, lrhs'
60
jHdmdrhl id¾:l meje;au ;SrKh fõ
61
02 mdvu jHdmdr iudc j.lSu yd wdpdrO¾u
62
ms<.
s ;a ks¾jpk weiqfrka jHdmdr iudchSh j.lSu ye¢kaùu
jHdmdrhl iudc j.lSï ixl,am ms<n
s | úúO ks¾jpk bÈßm;a ù we; '
2' iudch ;=< Okd;aul n,mEula cks; lsÍug jHdmdr l%shdj,sh l<ukdlrKh lrkafka flfiao hkak
ms<n
s | jQ woyi jHdmdr iudc j.lSuhs'
ud,ka fíl¾
3' .kqfokqlrejka " fiajlhska "iudch" rch yd mßirh wd§ ish¨u Wkkaÿjla olajk md¾Yjhkag
idOdrK f,i lghq;= lrñka fldgia ysñhkag Wmßu w.hla ìyslr §u jHdmdr iudc j.lSu fõ'
kdrdhka uQ¾;s
ms,m
s k
S h
63
1' ;rÕh
• idOdrK fkdjk ñ, " jHdmdr iodpdrh msßySu" wkjYH mßfNdackh keUqrej " udOH wys;lr
f,i Ndú;h " ks;Hdkql=, fkdjk jHdmdr ìysùu '
2' f.da,h
S lrKh
fuu wxYj, jHdma;sh iu. isÿjk jHdmdr l%shdldrlï uÕska iudchg yd jHdmdr flfrys Wkkaÿjla
olajk md¾Yj j,g wys;lr n,mEï t,a, lr we;' fuu ;;ajhka j<lajd,Su i|yd iudc j.lSï bgq
lsÍfï wjYH;djh biau;= ù we;'
1' mßir ¥IKh by< hdu ksid mßirh wdrlaId lsÍu wjYH ùu'
3' iudch ;=< wdpdr O¾u msßySu ksid wdpdr wdpdrO¾u m%j¾Okhg
64
jHdmdr j,ska iudÔh j.lSï bgq úh hq;= md¾Yj ,ehsia;=.; lsÍu'
jHdmdrj, iudc j.lSï bgq úh hq;= m%Odk md¾Yj lsysmhls
• .kqfokqlrejka
• fiajlhska
• whs;slrejka
• iudch
• rch
• m%cdj
• mßirh
jHdmdrhla úiska tla tla md¾Yjh fj; bgql< hq;= iudc j.lSï fjk fjku ksoiqka iys;j bÈßm;a
lsÍu'
tflla md¾Yjh fj; jHdmdr úiska bgq l< hq;= iudc j.lSï fjka fjka jYfhka bÈßm;a l< yelsh'
.kqfokqlrejka$ mdßfNda.slhska
• idOdrK ùu
• NdKav ms<n
s |j mdßfNda.slhd oek.; hq;= f;dr;=re ksjerÈj yd fkdiÕjd iemhSu'
fiajlhska
65
• jD;a;Sh wdrlaIdj iemhSu
• fiajl iqNidOkh
• fiajlhskf
a .a .re;ajh /flk mßÈ lghq;= lsÍu
• fiajlhskg
a idOdrK jegqmla f.ùu
• wOHdmkh yd mqyqKqj
• fiajl wNsfma%rKh
whs;slrejka
iudch
• wmøjH l<ukdlrKh
66
• mqkH wdh;k kv;a;= lsÍu
• .kqfokqlrejkag iudchSh j.lSï bgq lsÍfï § tkï ydks wju jk .=Kd;aul NdKavhla fyda fiajdjla
idOdrK ñ,g ,nd §fï§ fiajlhskg
a Tjqkf
a .a jD;a;sh whs;sjdislï yd wfkl=;a myiqlï ,nd§u "
whs;slrejkag m%udKj;a wd¾Ól m%;s,dN w;alr §u" fukau iudchg mßir ys;ldó f,i lghq;= lsÍu
u.ska wfkl=;a md¾Yaj fj; o wjdisodhl ;;a;ajhla we;s fkdlr iEu md¾Yjhlu wfmalaId bgq l<
hq;=h'
• jHdmdrh ms<n
s | úYajdikSh;ajh ;yjqre fjhs
• ,dNh jeä ùu
• úreoaOjd§ka wvqùu
67
• ;rÕldÍ;ajh myiqùu
mßir ys;ldñ f,i lghq;= lrñka ;srir ixj¾Okg jHdmdr odhl jk wdldrh we.hsu
ñksia wjYH;d yd jqjukd imqrd .ekSu yd mßirh iïnkaO by; m%ldYh ms<n
s | Tnf.a woyia olajkak'
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………'
˜wkd.; mrïmrdj, ñksia wjYH;d imqrd .ekSu iy;sl jk mßÈ ;dlaI‚l yd wdh;ksl fhduqjla
we;sj iajNdúl iïm;a l<ukdlrKh yd ixrlaIKh lsÍuhs' tjeks ;srir ixj¾Okhla uÕska N+ñh
c,h fukau i;aj yd Ydl we;=<;a ftkaøh
s iïm;a mdßißl jYfhka ydhkh fkdjk mßÈ ;dlaI‚l
jYfhka .e,fmk mßÈ yd wd¾Ól yd iudchSh jYfhka mej;sh yels mßÈ ixrlaIKh l< hq;= fõ' ˜
68
˜udkjhdf.a iqN idOk uÜgï my; fkdnisk f,i mj;ajdf.k hk yd ta uÕska tys m%.;shla we;s
lrjk ;;a;ajhla ;srir ixj¾Okhla hkafkka yefÛk w;r ;srir ixj¾Okhg iudk ;;a;ajhla
jkqfha ld,hdf.a wejEfuka tu iqNidOkh my; fkdneiSfï wjYH;djhhs'˜
fâúâ msh¾ia
˜iïm;a mokfï ia:djr;ajh yd wkd.; mrmqfrys m%;s,dN i|yd mßirh wdrlaId lrñka iudchSh
jYfhka j.lSfuka hq;a wd¾Ól ixj¾Okh iy;sl lsÍu ;srir ixj¾Okhhs ˜
;srir ixj¾Okh f.dvke.S we;af;a iudk jeo.;a jeo.;alula we;s l=¿Kq ;=kla u;h' tajd kï "
wd¾Ól j¾Okh yd iu.dój ckhdf.a Ôjk ;;a;ajh Wiia uÜgulg f.k tauhs' tkï wd¾Ól
ixj¾Okfha§ iïm;a mßfNdackh wvq lr Ôjk ;;a;ajh Wiia lsÍu u.ska udkj iqNidOkh ie,iSuhs'
ieufokdgu oeßh yels ñ,lg mßir ys;ldó ksIamdok ìys lsÍu ;=<k
s a msßir wd¾Ól ixj¾Okhla ,nd
.ekSu ñka wfmalaId flf¾ '
ñksid yd mßirh w;r mj;akd ukd iïnkaO;dj mj;ajdf.k hduhs' tkï jd;h c,h mi hkdÈh
wdrlaId lr lr.ksñka uQ,l
s ñksia wjYH;d imqrd .ekSuhs' iajNdúl mßirh fkdkid yd wkd.; mrmqr
fjkqfjka th wdrlaId lrñka udkj l%shdldrlï j, fh§uhs'
iudkd;au;djfhka hq;= ck;djla ìys lsÍuhs' tkï ñksia wjYH;d yd jqjukd by< m%ñ;shlska hq;=j
<Õdlr .ekSfï§ wka whf.a tu whs;sh fodaI lsÍu fyda W,a,x>kh lsÍu isÿ fkdlsÍu'
69
;srir ixj¾Ok ixl,amh
• jHdmdr wdh;k o ;u jHdmdrh yd tys md¾Yjlrejka f.a wjYH;d yd jqjukd ,Õdlr .ekSu
i|yd Wmdh ud¾. yd l%shdldrlï f;aÍfï§ wkd.; wjYH;d i|yd wjYH jk udkj yd
iajNdúl iïm;a wdrlaId lrñka yd jeäÈhqKq lrñka lghq;= l< hq;=h túg th ;srir jHdmdr
Ndú;hka njg m;afõ'
• ;srir ixj¾Okh h:d¾:hla njg m;a lr .ekSu tla jHdmdr wdh;khlg muKla yqol,dj
lghq;= lrñka l< fkdyels jk w;r ta i|yd mdßfNda.shka o we;=¿j iuia; f,dal wd¾Ól
m%cdju l%shdldÍj odhl úhhq;= úfYaIfhkau jHdmdr ;srir ixj¾Okhg odhl úh yels wdldrh
my; Y%S hgf;a fmkakï
q l< yel'
jHdmdrhla wd¾Ól ;srir nj fjkqfjka lghq;= lrk úg wjOdkh fhduq l< hq;= lreKq lsysmhls
70
7' md¾Yjlrejkaf.a m%;s,dN j¾Okh
mdßißl ;srir ixj¾Okh idlaId;a lr .ekSfï i|yd jHdmdr lghq;= lrk úg úfYaI wjOdkh fhduq
l< hq;= lreKq lsysmhls'
1'
2'
3'
4'
71
iudc yd ixialD;sl ;srir nj i|yd jHdmdr j, odhl;ajh
jHdmdr wdh;k iudc yd ixialD;sl ;srir nj ;yjqre lsÍu i|yd lghq;= lsÍfï§ wjOdkh fhduq l<
hq;= lreKq lsysmhls'
jHdmdrhlg iudc yd ixialD;sl ;srir nj ;yjqre lsÍu i|yd i|yd .; yels l%shdud¾. lsysmhls'
72
;srir ixj¾Okh i|yd jHdmdr j, kQ;k kQ;k Ndú;h ;srir nj i|yd jQ 4R
ixl,amh
kQ;k iudcfha ksIamdok yd mßfNdack l%shdldrlï ksid Èklg oeßh fkdyels m%udKhlska wmøjH tl;=
ùu f.da,h
S m%Yakhla njg m;a ù we; tneúka
• ksYamdokfha§
• mßfNdackfha§
• wmøjH l,ukdlrKfha §
4R ixl,amh Ndú;h ;=<ska ;sridr ixj¾Okhla idlaId;a lr lr.ekSug lr .ekSug W;aidy .ekSu
f,dal uÜgñka wjOdkh fhduqj we;'
4R ixl,amfha ksfhdackh
• Recycle -
• Reuse -
• Reduce -
• Replace -
fuys§ øjH j, mj;sk fN!;sl ;;a;ajh fjkia lsÍug ,la flf¾ ,la flf¾ m%;spl%ShlrKh fohdldrhl
ksuejqï ,efnk fia isÿ l< yelsh '
• wvq jákdlula we;s wuqøjH by< jákdlula we;s ksIamdÈ; njg m;a lsÍu
• by< jákdlula we;s ksIamdÈ; wvq jákdlula we;s wuqøjH njg m;a lsÍu
ksoiqka -( cmdkh Ndú;fhka bj;a lrk jdyk ;,d hlv njg m;a lsÍu '
73
kej; kej; Ndú;d lsÍu ^ Reuse &
ksIamdokh fyda mßfNdackh i|yd fhdod .kakd øjH j,ska bj; ,k øjH m%udKh wvq lsÍfuka fuu
ld¾hh myiq fõ tfia u mßirhg wys;lr foa Ndú;fhka bj;a lsÍu Ndú;h m%;slafIam lsÍu Ndú;
fkdlr isàu uÕska Bg odhl úh yelsh'
• ksoiqka -( NdKavhl weiqreu i|yd Èrdm;a fkdjk fmd,s;ska Ndú; fkdlr isàu
ksIamdok lghq;= i|yd Ndú;d lrk iajNdúl iïm;a j,ska kej; ia:dms; l< yels iïm;a mßirh ;=<
ia:dms; lsÍu'
• ksoiqka -( jkfh oej wuqøjH f,i Ndú;d lrk wdh;khla jk j.d jHdmD;shla weröu
by; 1" 2" 3" 3R " mdßfNda.slhdg ;srir ixj¾Okhg odhl úh yels wdldrh
meyeÈ,s lsÍu
mßirhg wm tfrys jqjfyd;a mßirh wmg tfrys jkq we; tneúka mßirh ñysl; iq/lSu wfkll=f.a
fkdj udf.a j.lSu jkafkah mdßfNda.slhl= jYfhka wmg .; yels tjeks l%shdud¾. /ils
74
• wka;rdldÍ øjH wdrlaIs;j Ndú;d lsÍu
• mßir ixrlaIKh mßir ys;ldó lghq;= j, § rch yd rdcH fkdjk wdh;k iuÕ tlaj lghq;=
lsÍu
• iQ¾h Yla;sh jeks mßir ys;ldó n,Yla;s Ndú;h
• wjYH mßfNdackfhka neyerùu
• bkaOk Ndú;h wju lsÍu
• flá ÿr mhska hdu
• rela frdamKh
• wmøjH neyer lsÍu i|yd úúO ny¨ï Ndú;d lsÍu
75
5' mdßißl kS;sÍ;s j,g wkq.;j lghq;= lsÍug oekaùu
8' iQ¾h Yla;sh jeks mßir ys;ldó n,Yla;s Ndú;hg keUqre lsÍu
jHdmdr wdpdrO¾u
Learning outcomes
• tflla idOlh i|yd iqÿiq jk jHdmdr wdpdrO¾u ;u w;aoelSï weiqfrka fhdackd lrhs
fyd| mqrjeishl= jYfhka ksjfia § wd.ñl ia:dkhl§ iy fjk;a fmdÿ ia:dk l§ l< hq § l< hq;= yd
fkdl< hq;= oE mj;S tu ia:dk j,§ l< hq;=oehs fudkjdoehs i|yka lrkak
ksjfia §
wd.ñl ia:dkhl§
76
fmdÿ ia:dkhl§
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………'
ke;fyd;a
fyd| l%shdjka
3' wdpdrYS,;
S ajh
krl l%shdjka
77
3' ixúOdkuh wmfhdackh
8' ñ, jxpd
9' nÿ jxpd
1' .=Kd;aul NdKav yd fiajd iemhSu ;=<ska .kqfokqlrejkag idOdrKhla bgq jk w;r tuÕska jHdmdr
fjkqfjka o Tjqkf
a .a úYajdih by< hhs
5' fiajH fiajl whs;Ska yd hq;=lï iqrlsk wdpdr O¾u ;=<ska fiajlhska cd;s l=, wd.ï fyda ia;%S mqreI wd§
jYfhka isÿjk widOdrKlï isÿ fkdùfuka mana ukd udkj iïm;a l<ukdlrKhla isÿ ùu fiajlhskg
a
iudkj ie,lSug wjia:d ,eîu
6' wdh;khg fiajlhska wdl¾IKh myiq ùu yd fiajl m%jdis;dj Y%u msßjegqu wvqùu
78
jHdmdr wdpdrO¾u ix.%yh moaO;sh
wdpdrO¾u ix.%yh hkq "
• jHdmdrh ilia lrk ,o wdpdrO¾u ,sÅ;j oela jQ úg th wdpdr O¾u ix.%yh f,i ye¢kafõ
• fïjd jHdmdßl yeisÍï md,kh lrk kS;s fyda iïu;hkah'
ksoiqka
iuyr jHdmdr wdh;k ish jHdmdrhg wod, wdpdrO¾u ,sÅ;j m%ldYhg m;a lrhs tu wdpdr O¾u
moaO;sh wdjrKh jk md¾Yj lsysmhls'
• .kqfokqlrejka
• fiajlhska
• whs;slrejka
• m%cdj
idudkHfhka wxl tfla wdpdrO¾u f,i i|yka lrkqfha .re lsÍu hkakhs wkHhkag .re lsÍu iEu
mqo.
a ,fhl=f.au hq;=luls wdpdr O¾uhls'
jHdmdrfha iajNdjh l=ulao NdKav ksIamdok jHdmdrhla o fiajdjka imhk jHdmdrhlao l=vd mßudK
jHdmdrhla o uyd mßudK jHdmdrhla o wdÈh ie,ls,,
a g .ekSu
2' .kqfokqlrejka
79
3' fiajlfhda
fiajl p¾hdj fiajl úkh fiajl odhl;ajh l=uk uÜgfï fiajlfhla o Tjqkf
a .a mßirh wjYH;d yd
jqjukd ms<n
s | ie,ls,u
s ;a ùu'
4' ;rÕlrefjda
;rÕlrejka isào ;r.ldÍ;ajh m%;spdr Wmdhud¾. iïnkaO Tjqka wkq.ukh lrk wdpdr O¾u fudkjdo
hkak ms<n
s |j ie,ls,u
s ;a ùu
ck j¾.h ;=< uq,a nei.;a ixialD;sl idrO¾u yd w.kdlï Wm ixialD;Ska .ek ie,ls,u
s ;a ùu
jHdmdrh ;=< mj;sk pdß;% jdß;% jákdlï mqreÿ wdl,am hkdÈh ms<n
s |j ie,ls,u
s ;a ùu '
7' m%dfhda.sl ùu
wdpdrO¾u moaO;s ilia lsÍfï§ tu wdpdrO¾u m%dfhda.slj l%shd;aul lsÍug yelshdj we;ao hkak ms<n
s |
ie,ls,u
s ;a ùu'
8' whs;slrejka
9' iemhqïlrejka
10' l<uKdlre
80
•
1'
2'
jHdmdr wdpdrO¾u wdpdr O¾u yd iudc j.lSï w;r fjki meyeÈ,s lsÍu
• jHdmdr ;uka iu. lghq;= lrk ish¨ md¾Yjj,g hym;la isÿjk wdldrhg fyd| krl ms<n
s |
wjfndaOfhka lghq;= lsÍu jHdmdr wdpdrO¾u f,i ye¢kafõ jHdmdrh yd iïnkaO ish¨u Wkkaÿjla
olajk md¾Yjhkag Wmßu whqßka idOdrKhla bgq jk wdldrhg lghq;= lghq;= lsÍu jHdmdr iudc
j.lSuhs'
• jHdmdr wdpdr O¾u yd mq¿,a ixl,amh ;=< wvx.= tla wxYhla f,i jHdmdr iudc j.lSu ye¢kaúh
yel
• wdpdrO¾u jHdmdrh úiska /lsh hq;= fohla jk w;r iudc j.lSu jHdmdr úiska úhoula ord iudchg
wdmiq ,nd Èh hq;=hs'
81
3' rch yd jHdmdr" mdßfNda.sl wdrlaIKh
82
❖ Y%S ,xldfõ rch ksfhdackh lrk mßmd,k ia:r ^Y%S ,xldj ;=< jHdmdr flfrys
rch n,mEï ;=ka wdldrhlska isÿ fõ&
• uOHu rch
• m,d;a iNd
• m,d;a md,k wdh;k
83
wd¾Ól m%;m
s ;a;s
• rchla i;=j mj;sk wd¾Ól wruqKq bgqlr .ekSu ioyd rch úiska Ndú;d
lrk úúO WmlrK fuf,i yÿkajhs'
uQ,H m%;sm;a;h
s *sil
a ,a m%;sm;a;h s ^whjeh m%;m
s ;a;h
s "
nÿ m%;m s ;a;h s &
• rgl uqo,a iemhqug n,mEï • *sil a ,a m%;sm;a;h s
lrkq ,nk wd¾Ól m%;ms ;a;h
s rdcH wdodhug yd úhoug
^m%idrKd;aulj fyda n,mEï lrkq ,nk wd¾Ól
ixfldapkd;aulj& m%;m s ;a;h s
• wruqK
rfÜ iuia; ñ, uÜgu ia:djrj • wruqK
rojd .ekSu id¾j wd¾Ól ia:dhs;dj
^fuh §¾> ld,hla mqrd isÿ fõ we;slÍ
s u
kï wd¾Ólh ;=< WoaOukh msgq
oelsh yelsh'&
• WmlrK
fmd,S wkqmd;h • WmlrK
õjHjia:dms; ixÑ; wkqmd;h rdcH úhou
újg$ újD; fj<ofmd, lghq;= rdcH Kh
Kh ms<sn| iSu yd fldkafoais nÿlrKh
hy fm<Uùu$ YsIaG m%fhda.
m%;u
s Q,H myiqlï
84
✓ WoaOukh
WoaOukh hkq rfÜ fmdÿ ñ, uÜgfï isÿjk wLKav j¾Okhhs'
✓ uqo,a iemhqu
uqo,a iemhqu hkq ksYaÑ; ld, mßÉfþohl§ rfÜ ck;dj w;r ixirKh jk
uqo,a m%udKhhs'
✓ m%;m
s ;a;u
s h fmd,S wkqmd;
uQ,H m%;sm;a;h
s l%shd;aul lsÍfïÈ Y%S ,xld uynexl=j úiska Ndú;d lrk fmd,S
wkqmd;hka fõ'
85
✓ újg fjf<|fmd, lghq;=
fjf<|fmd, øjYS,;dj md,kh lsÍu ioyd Y%S ,xld uy
nexl=j u.ska ms<s.;yels iq/l=ïm;a fhdod .ekSu u.ska l%h
s d;aul lrkq ,nk
fj<ofmd, mokï lr.;a uQ,Hh l%shdldrlïh'
✓ hy fm<Uùï
uQ,H lghq;= iïnkaOfhka jd‚c nexl= bÈßfha§ .; hq;= l%shdud¾. ms<sn| j
Tjqka oekqj;a fldg ta ioyd fhduq lsÍug uy nexl=j úiska lrkq ,nk
fm<Uùuhs'
✓ nexl= Khmd,kh
KhiSud mekùu m%udKd;aul yd .=Kd;aul iajrEmfhka isÿ lrhs'
86
rdcH wdodhu
rchla uqo,a j¾Ihla ;=< úúO m%Njhka Tiafia ,nk bmehSï rdcH wdodhu f,i
yÿkajhs'
noaola hkq
mqoa.,fhl= fyda wdh;khla úiska wksjd¾hfhka f.úh hq;= hehs rch fyda
rcfha n,OdÍ wdh;khla úiska kshu lrkq ,nk wksjd¾h f.ùuhs'
✓ nÿ j¾.SlrKh
nÿ moku u;
nÿ nr ú;eka lsÍfï moku u;
• wkql%ñl nÿ • Rcq nÿ
wdodhu by< hk úg nÿ ú;eka l< fkdyels wdodhï"
m%;Y
s ;ho by< hk wdldrfhka j;alï" yd Okh u;
wh lrkq ,nk nÿ mqoa.,hkaf.ka yd jHdmdrhkaf.ka
Wod(- wdodhï nÿ" iud.ï nÿ wh lrk nÿ'
^fïjd WoaOukh ioyd Rcq
• m%;l
s %ñl nÿ n,mEula we;s fkdlrhs&
wdodhï by< hk úg nÿ Wod(- wdodhï nÿ" iud.ï nÿ"
m%;Y
s ;h my< hk whqßka wh fmd,S nÿ" Wmhkúg f.ùfu nÿ"
lrk nÿ wd¾Ól fiajd .dia;=" jámkï nÿ"
87
Wod(- ksIamdok nÿ" Lksc f;,a yr nÿ" m%d.aOk ,dN nÿ" úfYaI
nÿ fj<o NdKav nÿ" wdodhï n,m;%
nÿ
• iudkqmd;sl nÿ
wdodhu by< .sho my< .sho • jl% nÿ
nÿ m%;Ys ;h fkdfjkiaj mj;sk ú;eka l< yels NdKav yd fiajd
nÿ mokï lr .ksñka jHdmdrj,ska
Wod(- f¾.= nÿ"fiia nÿ" jßmkï wh lrk nÿ
nÿ Wod(- VweGa" f¾.= nÿ" fiia nÿ"
KaòGa nÿ" ksIamdok nÿ" úfYaI
fj<o NdKav nÿ'
uQ,H m%;m
s ;a;sh jHdmdrj,g n,mdk wdldrh
• nexl= fmd,S wkqmd;h my; fy<Su ;=<ska jHdmdßlhka wju fmd,S hgf;a
Kh ,nd .ekSfuka jHdmdr lghq;= j¾Okh
• jd‚c nexl= úiska uy nexl=fõ mj;ajd .; hq;= ixÑ; m%udKh wvq l<
úg jd‚c nexl=j, Kh iemhSu ioyd fjka l< yels uqo,a m%udKh
jeäjk ksid jHdmdßlhkag myiqfjka Kh ,nd .ekSug yelsùu ;=<ska
wdfhdack jeä fõ' ta ;=<ska ksIamdok jeä ù NdKavj, ñ, wvq fõ' ñ,
wvq ùu ksid jHdmdrj, msßjegqm jeä ù ,dNh jeä fõ'
88
• wdkhk u; mkjk we;eï nÿ ksid foaYSh l¾udka;$ ksIamdok wdrlaId
ùu
• ksIamdÈ; u; úúO j¾.fha nÿ mekùu ksid NdKav ñ, by< hdfuka
wf,úh wvq ùu'
✓ rch úiska mkjk úúO nÿ jHdmdr flfrys úúO wdldrfha n,mEï we;s lrhs'
• nÿ ksid NdKav yd fiajdj, ñ, jeäjk fyhska b,a¨u wvqùu fya;=fjka
úlsKïq wvq ù ,dN wvq úh yelsh'
• fhojqïj, ñ, .Kka jeäùu fya;=fjka ksIamdok msßjeh by< hd
yelsh'
Rcq nÿ ksid jHdmdr ,dN wvq ù" m%;swdfhdack wvq ù" whs;l
s rejkag
,efnk wdfhdack wvq ù" Tjqka wffO¾hu;a fõ'
• jl% nÿ ms<sn| .Kqfokq jHdmdßlhka úiska whl< hq;= w;r ta ioyd
w;sf¾l úhoula yd ld,hla jeh ùu'
✓ nÿ Èß.ekaùï
• nÿ ksoyia lsÍu - nÿ bj;a lsÍu
• nÿ úrdu - lsishï ld,hla ;=< nÿ wh fkdlsÍu
• nÿ iyk - nÿ m%;Y s ;hka wvq lsÍu
• nÿ m%;ms dok - whl< nÿ kej; ,nd §u
✓ m,d;a iNdj
• fudagr: wdodhï n,m;% .dia;=
✓ iud.ï nÿ
iud.ï Wmhk ,dNh u; lrk noaols' fuh Rcq noaols'
✓ f¾.=$;Sre nÿ
wdkhkfha§ yd wmkhkfha§ wh lrkq ,nk noaols' jl% noaols'
✓ mßir wdrlaIK nÿ
mßirh iq/lSu ioyd yÿkd.;a jD;a;k
S a u; wh lrkq ,nk noaols' jl%
noaols'
90
✓ jßmkï nÿ
ksIap, foam< u; wh lrkq ,nk noaols' Rcq noaols'
✓ yr noao
;ekam;alrejka úiska .sKïq j, we;s uqo,a bj;a lr .ekSfï§ wh lrkq
,nk noaols' Rcq noaols'
✓ wdodhï nÿ
mqoa.,hskaf.a wdodhï mokï lr .ksñka wh lrkq ,nk noaols'
✓ m%.aOk ,dN nÿ
m%d.aOk j;alï úlsŒfuka ,nk ,dN u; wh lrkq ,nk noaols' Rcq
noaols'
✓ fiia nÿ
lsishï l¾udka;hla wdrlaId lSÍug yd j¾Okh lsÍug wh lrkq ,nk
noaols' jl% noaols'
✓ ksIamdok nÿ
foaYSh jYfhka ksmojk u;ameka$ ÿïfld< bkaOk u; wh lrk noaols'
jl% noaols'
91
rdcH úhou
hï uqo,a j¾Ihlg wod< j rch úiska isÿ lrkq ,nk ish¿u jeh lsÍï fõ'
92
Y%S ,xld yia; l¾udka; uKav,h
Y%S ,xld fudaia;r uOHia:dkh
cd;sl weiqreï uOHia:dk
Y%S ,xld cd;sl bxðfkare m¾fhaIK yd
ixj¾Ok uOHia:dkh
nqoaêuh foam<
• mqo.a ,fhl= ;u nqoaêh fufyhjd isÿ lrk ks¾udKhka
• nqoaêuh foam< whs;h s nqoaêuh foam< ioyd ,ndfok ffk;sl /ljrKhhs'
✓ m%ldYk whs;hs
• uq,a Ydia;%h
S lD;Ska óg wod, fõ'
• tkï fmd;a" ,sms" mß>kl uDÿldx." fõÈld kdgH" Ñ;%" uQ¾;s"
ix.S;h" Ñ;%mg jeks ks¾udK óg wod<h'
• fuys j,x.=;djh l;D Ôj;ajk ;=re yd Tyqf.a ur‚ka miq jir
70la olajd mu‚'
93
• §¾> l< fkdyel'
✓ ld¾ñl ie,iqï
• hï NdKavhlg kj fmkqula ,nd§u fyda kj fudaia;rhla ms<snoj
ysñjk iy;slh fuh fõ'
• whs;sh jir 5lg ysñfõ'
• .dia;= f.jd §¾> l< yelsh'
✓ fj<o ,l=K
• hful=f.a fj<o yd fiajd ,l=Kq ms<sn| jQ whs;sh fj<o ,l=Khs'
• fuh hïlsis mohla" i<l=Kla fyda ,dxPkhla úh yelsh'
• fuh jir 10lg j,x.= fõ'
• ;jÿrg;a jir 10 ne.ska §¾> lr.; yelsh'
N+f.da,sh o¾Yl
• m%foaYhl wkkH;djh yd Wreuh tu m%foaYhg muKla Wreu lr§fï
iy;slh fuhhs'
• ksoiqka
o isf,daka à Y%S ,xldj
o reyqKq ó lsß tu m%foaYhg mu‚'
94
mdßfNda.sl wdrlaIKh
mdßfNda.slhd f.jk uqo,g m%udKj;a ;Dma;hs la ,nd §u iy;sl lsÍu ms‚i i,id
we;s kS;u
s h wdjrKhhs'
❖ mdßfNda.slhd
m%;I
s aGdjla f.jd w;am;a lrf.k i;H jYfhkau mdßfNdackfha fhfokafkl=
fyda mdßfNdackfha fhoù hehs úYajdih ;eìh yels ;eke;af;la fõ'
95
mdßfNda.sl wdrlaIKhg odhl;ajh
o mdßfNda.sl iyNd.S;ajh
▪ m%ñ;s ,dxPk iys; NdKav ñ,g .ekSu
▪ f,an,a mÍlaId lr NdKav ñ,§ .ekSu
▪ m%lg ikakï kduhla fyda fj<o ,l=Kla iys; NdKav ñ,§ .ekSu
▪ mdßfNda.sl ixúOdk msysgù
q u
▪ mdßfNda.sl wOHdmkh j¾Okh lr .ekSu
▪ úYajdijka; ia:dkj,ska NdKav ñ,§ .ekSu
o jHdmdrj, iyNd.S;ajh
▪ wdpdrO¾u moaO;shla l%shd;aul lsÍu
▪ mdßfNda.slhd ioyd jQ iudc j.lSï bgq lsÍu
▪ mdßfNda.sl wdrlaIK kS;Ís ;s wdrlaId lsÍu
▪ wf,úlrK wdpdrO¾u bgq lsÍu
▪ mdßfNda.sl wdrlaIK cd;sl jevigyka ioyd iyh ùu
o rch iyNd.S;j a h
▪ Yla;u
s ;a mdßfNda.sl wdrlaIK kS;Í
s ;s msysgùq u
▪ mdßfNda.sl wdrlaIK ioyd jQ wdh;k msysgù q u
▪ wld¾hlaIu mdßfNda.sl wdrlaIK kS;Í s ;s wj,x.= lsÍu
▪ mdßfNda.sl wdrlaIKhg wod< wld¾hlaIu wdh;k jid oeóu
▪ mdßfNda.sl wOHdmkh by< kexùug lghq;= lsÍu
▪ mdßfNda.sl wdrlaIKhg wjYH wruqo,a iemhSu
mdßfNda.sl ixúOdk
96
mdßfNda.sl wOHdmkh
mdßfNda.sl whs;sjdislï yd mdßfNda.sl j.lSï ms<snoj mdßfNda.slhkaf.a
oekqu" l=i,;djhka yd wdl,am jeä ÈhqKq lsÍuhs'
mdßfNda.sl whs;sjdislï
f.jk uqo,g idOdrK ;Dma;h
s la ,eîu ;yjqre lsÍu ioyd mdßfNda.slhd fj;
m%ldY lr we;s ysñluhs'
❖ mdßfNda.sl whs;sjdislï
o fcdaka t*a flkä
▪ wdrlaIdj i,id .ekSfï whs;h s
▪ f;dr;=re oek .ekSfï whs;hs
▪ f;dard .ekSfï whs;h
s
▪ ijka fhduq lrjd .ekSfï whs;h s
o mdßfNda.sl cd;Hka;rh
▪ uQ,sl wjYH;d imqrd .ekSfï whs;sh
▪ jkaÈ ,nd .ekSfï whs;sh
▪ mdßfNda.sl wOHdmkh ms<sno whs;hs
▪ fi!LH iïmkak mßirhl Ôj;aùfï whs;sh
mdßfNda.sl j.lSï
o mdßfNda.sl whs;sjdislï /l .ekSug mdßfNda.slhd ;=< jQ neÈhdj fyda
ta ioyd ixúOdk .;j lghq;= lsÍu
▪ úpdrYS,S wjfndaOh
▪ l%h
s dldÍ iyNd.S;ja h
▪ iudch ms<sno ie,ls,a,
▪ mdßißl oekqj;anj
▪ iyfhda.S;djh$ iyNd.S;ja h
97
mdßfNda.sl wdrlaIKhg wod<
• úfoaYhS wdh;k
o mdßfNda.sl cd;Hka;rh
o wka;¾cd;sl m%ñ;s ixúOdkh
o tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkh
• foaYSh wdh;k
o mdßfNda.sl lghq;= ms<sn| wêldßh
o mdßfNda.sl lghq;= ms<sn| iNdj
o Y%S ,xld m%ñ;s wdh;kh
o fi!LH fiajd fomd¾;fïka;=j
o uOHu mßir wêldßh
o m<d;a md,k wdh;k
o ñkqï tall iy fiajd fomd¾;fïka;=j
o cd;sl T!IO wêldßh
o ks,OdÍ úhqyh
▪ wêldßfha iNdm;s
▪ wÈldßh woHlaI ckrd,a
▪ hï hï úIhkays m<mqreoao iys; ks,OdÍka 10 la blau jQ msßila
o ldrHhka
• widOdrK fj<| ms<sfj;a je,elaùu
• taldêldÍ ;;a;ja hka md,kh lsÍu
• ;rÕ úfrdaë p¾hd md,kh
• mdßfNda.sl ixúOdk msysgùq ug wkq.%yh oelaùu
• mdßfNda.sl whs;sjdislï wdrlaId lsÍu
• ;r.ldÍ ñ, m%j¾Okh
98
❖ n,;,
• ñ, ,l=Kq lsÍu f,an,a lsÍu weisÍu úlsŒu iïnkaO ksfhda. ksl=;a lsÍu
• NdKav yd fiajd j, m%ñ;sh ms<sn| ksfhda. ksl=;a lsÍu
• fj<| mÍY%hkag we;=¿ùu yd mßlaId lsÍu
• ov kshu lsÍu yd NdKav rdcika;l lsÍu
• f;dr;=re imhk f,i b,a,d isàu
❖ wruqKq
• WmøjldÍ NdKavj,ska mdßfNda.slhd wdrlaId lsÍu
• widOdrK j;a ms<sfj;a j,ska mdßfNda.slhd wdrlaId lsÍu
• ;r.ldÍ ñ,lg ñ,g .ekSug bvlv ie,iSu
• mdßfNda.sl iQrdlEu tfrysj iykhla ,nd§u
o md,kh
uyd uKav,hla úisks
o úhqyh
wud;Hjrhd úiska m;a l< idudðlhska 11 la iys; uyd uKav,h
o wh;a wud;HdxYh
úoHd yd ;dlaIK wud;HxYh
o wruqKq
• cd;sl yd wka;¾cd;sl moku u; m%ñ; ms<sfh, lsÍu
• m%ñ;slrKh yd ;;a;aj md,kh m%j¾Okh
• ridhkd.dr yd mqia;ld, fiajd mj;ajdf.k hdu
• m%ñ;s iy;sl ,l=Kq l%uh l%shd;aul lsÍu
o ld¾hNdrh
• m%ñ;s ixj¾Okh
• ksIamdok iy;sl lsÍu
• mÍlaIKd.dr fiajd
• Y%S ,xld cd;sl ;;a;j
a iïudkh msßkeóu
99
• wdkhk NdKav mÍlaIdj
• mQ¾j wmkhk mÍlaIdj
• mßlaId.dr fiajd Y%S
• ;;a;ja moaO;s ms<sn| wka;¾cd;sl m%ñ;Ska l%h
s d;aul lsÍu
• úÿ,s WmlrK j, Yla;s ld¾hlaIu;d f,an,alrKh l%shd;aul
lsÍu
• mdßfNda.sl wOHdmkh m%p,s; lsÍu
o ks,OdÍ ixhq;hs
jd‚c kS;s lafIa;%fha mq¿,a m<mqreoaola we;s ;eke;af;la
jHdmdr l<ukdlrKfha m<mqreoao we;s ;eke;af;la
fj<| ms<sfj;a yd mdßfNda.sl lghq;= j, mq¿,a m<mqreoaola we;s
;eke;af;la
o ld¾hNdrh
;rÕ úfrdaë p¾hd iïnkaOfhka úu¾Ykh lsÍu meñ‚,s úNd. lsÍu isÿ
lrhs
100
❖ mdßfNda.sl lghq;= ms<sn| wêldß mk;
mdßfNda.sl wdrlaIdj iïnkaOfhka Y%S ,xldfõ mj;sk m%Odk;u kS;h
s hs
101
• ksIamdok ldKav wxlh
• nr fyda mßudj
m%ñ;s yd m%ñ;slrKh
o m%ñ;slrKfha uQ,sl wx.
▪ m%ñ; ilia lsÍu
▪ m%ñ;s ksl=;a lsÍu
▪ m%ñ;s l%shd;aul lsÍu
o wruqKq
▪ rgl iuia; wd¾Ól j¾Okh
▪ mdßfNda.sl wdrlaIdj
▪ mdßfNda.sl fi!LH wdrlaIdj
▪ ikafoaYk j¾Okh
o m%;,
s Dn
▪ kdia;s wjuùu
▪ f.jk ñ,g idOdrK jákdlula ,nd§u
▪ ksIamdÈ; .=K;ajh j¾Okh
▪ mdßfNda.sl Ôjk ;;ajh Wiia lsÍu
▪ wka;¾cd;sl fj<odu ÈhqKq ùu
▪ by< ms<s.ekSu
o m%ñ;slrKfha uÜgï
• wka;¾cd;sl m%ñ;s
iuia; f,dalhu Ndú;d lrk cd;Hka;r ixúOdk úiskailia lrhs
• l,dmSh m%ñ;s
rgj,a lsysmhla tla ù ilia lrkq ,nhs
• cd;sl m%ñ;s
rgl m%ñ;s wdh;kh úiska ilia lrk m%ñ;s
• l¾udka; m%ñ;s
iuia; l¾udka;hu wkq.ukh lrk m%ñ;s
• iud.ï m%ñ;s
wdh;k úiska mj;ajdf.k hkq ,nk m%ñ;s
• mqoa., m%ñ;s
fm!oa.,slj ilia lrkq ,nk m%ñ;s
102
m%ñ;s wdh;kh cd;sl m%ñ;s l%shd;aul lrk wdldrh
• iafjÉPdfjka ms<sme§u u.ska
m%ñ; j,g wkql+,j NdKav ksIamdokh n,mEula fkdue;sj ksYamdolhd
leue;af;kau isÿlrkq ,nhs
❖ tÉS t iS iS ms iy;sllrKh
wdydr ksIamdok j, fi!LH wdrlaIs; nj iy;sllrKh Wmøj wjê md,k
wjia:d úYaf,aIKh
❖ cStïmS iy;slh
hym;a ksIamdok ms<sfj;a iy;sllrKh T!IO i|yd wksjd¾h fõ
103
❖ whs tia ´ 9001 2008
;;a;ja l<ukdlrK moaO;s iy;sllrKh
104
▪ úYajdih j¾Okh ùu
▪ msßjeh wvqùu
▪ ,dNh jeä ùu
o mdßfNda.slhdg
▪ f;dard .ekSu myiq ùu
▪ f.jk uqo,g idOdrK jákdlula ,eîu
▪ wdrlaIdjla ,eîu
▪ f;jk md¾Yjhla j.lSfuka ne£u
▪ .=K;ajfhka by, NdKav mdßfNdackhg bv ,eîu
^ foaYSh wdydr yd wydr fkdjk ksIamdÈ; 34la i|yd o wdkhk ksIamdÈ; 123la
i|yd o S<aS wksjd¾h lr we; '&
105
04 jHdmdr ixúOdk
ixúOdkh
fmdÿ wruqKla bgqlr .ekSu i|yd talrdYs ù isák mqoa., lKavdhulska ieÿï,;a
iudc tallhla ixúOdkhla f,i ye¢kafõ '
WodyrK(-
01'wruqKla ;sîu'
01'wruqKla ;sîu'
106
fm!oa.,sl wxYfha jHdmdr ixúOdk'
jHdmdr ixúOdk tlsfklska fjkia jk m%Odk ,laIK lsysmhla y÷kd.; yel '
j.lSu
jHdmdrfha ndysr j.lSï iïnkaOfhka tys ysñlrejka fj; we;s ne¢hdj j.lSuhs'
j.lSu fldgia folls'
jHdmdrhlg ish kñka lghq;= lsÍug we;s yelshdjhs' jHdmdrh tys whs;slrejka f.ka
fjkajq mqoa.,hl= nj kS;sh bÈßfha ms<s.kakd njhs'fï ksid my; oE jHdmdrhlg isÿ l<
yelsh'
wLKav meje;au
ysñlrejkaf.a urKh fyda bj;aùu" nqkja ;a ùu isÿ jqjo bka ndOdjla fkdù jHdmdrh
meje;au wLKav ùuhs ' flaj, iajdñ jHdmdr"yjq,ajHdmdr wLKav meje;aula fkdue;s jHdmdr
ixúOdk jk w;r ixia:dms; iud.ï" iuqmdldr wLKav meje;aula we;s jHdmdr ixúOdk fõ '
,shdmÈxÑh
lsishï kduhla hgf;a jHdmdrhla wdrïN l< njg wod< wod, kS;sh hgf;a kshñ;
wdh;khlska n,m;%hla ,nd.ekSu ,nd .ekSu ,shdmÈxÑh f,i ye¢kafõ' jHdmdrhla wdrïN l<
njg lsih
s ï wdh;khlska ,efnk iy;slhhs'
107
ixia:dms; iud.ï ,shdmÈxÑ wksjd¾h fõ'
04'ysñldÍ;ajh
úYaj fudfgd¾ia
03'whs;slre úiska u ;SrK .kq ,nk ksid tajd wid¾:l úh yels ùu'
109
hq;=h'm%dfhda.slj fuu ,shdmÈxÑh wod< wod, m%foaYfha m%dfoaYSh f,alï ld¾hd,fhka isÿlr.;
yelsh'
01' jHdmdrh wdrïN lsÍug wfmalaId lrkq ,nk m%foaYfha m%dfoaYSh f,alï
ld¾hd,fhka flaj, iajdñ jHdmdr ,shdmÈxÑ lsÍu i|yd b,a¨ï m;%h ,nd .ekSu'
04'm%dfoaYSh f,alï úiska by; lreKq i,ld ne,Sfuka wk;=rej jHdmdr kduh
,shdmÈxÑ lsÍfï iy;sl ksl=;a lsÍu'
yjq,a jHdmdr
1890 yjq,a jHdmdr wd{d mkf;a^1& j.ka;sh wkqj yjq,a jHdmdrhla hkak my;
mßÈ ks¾jpkh lr we;'
110
yjq,a jHdmdrhl uq,sl ,laIK
.sKï
q ;eîu yd ú.Kkh(- wksjd¾fhka fkdfjhs '
yjq,a .súiqu
yjq,alrejka w;r we;s lr.kakd ,sÅ; .súiqu yjq,a Tmamqj f,i ye¢kafõ'tkï
yjq,a jHdmdrfha lghq;= mj;ajdf.k hdu iïnkaOfhka yjq,alrejka w;r we;s lr.kakd
kS;Hkql+, fldkafoais wvx.= ,shú,a,ls'
111
08(- kj yjq,alrefjl= n|jd .ekSfï§" isák yjq,alrefjl= bj;a ùfï § yd
yjq,alrefjl=f.a urKfha§ lghq;= lrk wdldrh ms<sn|'
1' yjq,a jHdmdrfha ,dN yd w,dN yjq,alrejka iudkj fnod.; hq;= w;r yjq,a jHdmdrh
wjika lrk úg m%d.aOkh iudkj fnod.ekSug yjq,alrejkag .súiqula we;'
2' jHdmdrh fjkqfjka yjq,alrejka fm!oa.,slj orkq ,nk úhoï jHdmdrh úiska Tjqkg
a
wdmiq f.úh hq;=h'
3' .súi.;a m%d.aOkhg wu;rj yjq,alrejka úiska imhd we;s uqo,a i|yd 5] l jd¾Isl
fmd,shla ysñfõ'
5' jHdmdrfha l<ukdlrK lghq;= i|yd iEu yjq,alrefjl=gu iyNd.S ùug whs;shla
we;'
7' lsiu
s yjq,alrefjl=g ish¨u yjq,alrejkaf.a leue;a; fkdue;sj kj yjq,alrefjl=
n|jd .; fkdyel'
112
yjq,alrejkaf.a j.lSu Tjqka fhdod we;s m%d.aOkhg muKla iSud jk
tfy;a hg;a msßfika j.lSu wiSñ; jk tla yjq,alrefjl= fyda isák yjq,a jHdmdr iSudiys;
yjq,a jHdmdr f,i ye¢kafõ'
1'jD;a;Sh jHdmdr
jD;a;Sh jHdmdr wiSñ; j.lSu fnod yeÍu i|yd yjq,a jHdmdr f,i wdrïN lsÍu
jeo.;a fõ'
úúO olaI;d we;s mqoa.,hka wjYH jk jHdmdr o yjq,a jHdmdr f,i wdrïN l<
yel'
yjq,a jHdmdr weröu" mj;ajdf.k hdu yd úiqrejd yeÍug wod< uQ,sl kS;suh
m%;sodk fukau yjq,a Tmamqjla fkdue;s wjia:djl lghq;= l< hq;= wdldrh oelaùu'
113
yjq,a jHdmdrhl jdis
06- yjq,alrejka w;r we;súh yels u;fNao yjq,a jHdmdrhg wys;lr f,i n,mEu'
flaj, iajdñ jHdmdrhlg jvd yjq,a jHdmdrhla f,i jHdmdrhla wdrïN lrf.k hdfï
jeo.;alu
j.lSu yjq,alrejka w;r fn§ hdu ksid flaj, iajdñ jHdmdrhl whs;slrejkag jvd
yjq,a lrejkaf.a j.lSu wvqh'
02'yjq,alrejka w;r we;súh yels u;fNao yjq,a jHdmdrhg wys;lr f,i n,mEu'
03' tla yjq,alrefjl=f.a l%shdl,dmh ksid ishÆu yjq,alrejka j.lSug ne£ u'
114
flaj, iajdñ jHdmdrhla yd yjq,a jHdmdrhla iei£u
01' flaj, iajdñ jHdmdrhl idudðl ixLHdj tla mqoa.,fhls'yjq,a jHdmdrhl wjuh
folla iy Wmßuh úiaila fjhs'
02' flaj, iajdñ jHdmdrhl m%d.aOkh whs;slrejka úiska fhdojhs" yjq,a jHdmdrhl
yjq,alrejka úiska fhdojhs'
03' flaj, iajdñ jHdmdrhl j.lSu wiSñ;hs' yjq,a jHdmdrhl j.lSï wiSñ;hs'
04' flaj, iajdñ jHdmdrhl mßmd,kh whs;slre úiska isÿ lrhs"yjq,a jHdmdrhl
yjq,alrejka tlaù mßmd,kh isÿlrhs'
05(flaj, iajdó jHdmdrhl whs;slre ish¨ ,dN mdvq ú| orhs" yjq,a jHdmdrhl
yjq,alrejka w;r fn§ hhs'
06'flaj, iajdñ jHdmdrhl whs;slre úiska ;SrK .kshs" yjq,a jHdmdrhl ish¨
yjq,alrejka tlaù ;SrK .kS'
yjq,alrejka j¾.
úúO whs;sjdislï iys; úúOdldr yjq,alrejkag yjq,a jHdmdrhg iyNd.s ùfï
wjldYh yjq,a jHjia:dj,sfhka ie,ish yelsh' ta wkqj yjq,alrejka my; mßÈ j¾. l<
yelsh'
j.lSu ;ud fh¥ m%d.aOkhg iSud jk" iSñ; yjq,a jHdmdr j, isák
yjq,alrejka fõ' fudjqka l<ukdlrK lghq;= j,g iyNd.S fkdjk w;r yjq,alrefjl= nj
uyckhd fkdokS'
115
6' ryiH yjq,alre
fuys§ X yd Y w;r mej;s yjq, wjika lr XYZ f,i kj yjq,a jHdmdrhla mj;ajdf.k
hhs'
02' yjq,a jHdmdrfha ;udf.a fldgi bIag lsÍug iaÓr jYfhka fkdyels jk ksid
jk isoaêhla isÿ ù we;s úg $ yjq,a lrefjl= T;am, ùu'
ixia:dms; iud.ï
iud.ï mk; hgf;a ixia:dmkh lrk ,o mqoa.,hkaf.a tl;=jla ˜iud.ula ˜f,i
ye¢kaúh yelsh' 2007 wxl 7 orK iud.ï mk; hgf;a tu jHdmdr ixúOdkh ixia:dmkh
lrkq ,efí'
117
1'úYd, m%d.aOkhla /ia lr.; yels ùu'
5' fldgialrefjl=f.a urKh fyda bj;aùu jHdmdrfha meje;aug ydkshla fkdù u'
2' wdrïN lsÍug ixlS¾K l%shdoduhla wkq.ukh l< hq;= ùu yd ta i|yd msßjehla oeßh
hq;= ùu'
3' fldgia ixLHdj u; Pkao n,h ysñùu ^VOGaE FO¾ OKaE SHwe¾E & iy iq¿
fldgialrejkag jeä n,hla ysñ fkdfõ'
4' iud.fï ,dNh u; fukau fldgialrejkag ysñjk ,dNdxYh u;o nÿ f.ùug isÿùu
ksid ,dN oaú;aj nÿ .Kkhlg yiqùu'
iud.fï fhdað; kduh oekg mj;akd iud.ul kduhg wkqrEm fkdjk fyda
iudk fkdjk njg ;SrKh jQ miq ,shdmÈxÑ lsÍfï lghq;= isÿ l< hq;=h'fuys§ kduh wkqu;
lsÍfï§ wod< fmdaruh mqrjd wod, .dia;=j iu. f;dr;=re ljq¿jg bÈßm;a lsÍfuka wkqu;
lrk ,o kdufha wxlh ,nd .; hq;=h'iud.fï kduh ,shdmÈxÑ lsÍfuka miq my; ,shú,s
iud.u ixia:dmkh i|yd bÈßm;a l< hq;=h'
118
3' iud.fï wOHlaIjrfhl= f,i l%shd lsÍug l%shdlsÍug tla tla wdrïNl
wOHlaIljrhdf.a leue;a; oelafjk m%ldYh '
4' iud.fï f,alïjrhd f,i l%shd lsÍug leu;s njg wdrïNl f,alïjrhdf.a m%ldYh'
wod, ish¿ ,shú,s ksjerÈ njg ;yjqre jQ miq yd kshñ; .dia;= f.ùfuka miq iud.ï
frðiag%d¾jrhd ixia:dmk iy;slh ksl=;a lrhs' ixia:d.; lsÍfï iy;slh ,eîfuka miqj jev
lrk Èk 30 la we;=,; iud.fï ku" wxlh yd ,shdmÈxÑ ,smskh we;=<;aj ixia:d .; l< nj
i|yka oekaùula rcfha .eiÜ m;%fha yd fmd;am;a j, isxy," fou< yd bx.%Sis hk NdId ;=fkkau
m< l< hq;=h'
2007 wxl 7 orK iud.ï mk; hgf;a ixia:dmkh l< yels iud.ï j¾.
iSudiys; iud.ï
fldgialrejka ñ,§ .;a fldgia fjkqfjka f.õ fyda f.ùug ne£ isák
jákdlug muKla Tjqkaf.a j.lSu iSudjk iud.ï iSudiys; iud.ï f,i ye¢kafõ'
2' m%d.aOkh- fldgia ksl=;a lsÍfuka m%d.aOkh imhd .kshs 'm%isoaêfha fldgia yd Khlr
ñ,§ .ekSug uyckhdg wdrdOkd lsÍu ;ykï fõ'
3' fldgialrejka ixLHdj- wjuh tlla jk w;r Wmßu ixLHdj 50 lg iSud fõ' fuu
Wmßu m%udKhg fiajd kshqla;slhka jk fldgia ysñhka yd fiajd kshqla; ù isáh§ fldgia ñ, §
.;a oekg fiajfhka bj;a ù we;s fldgia ysñhka wh;a fkdfõ'
119
10' .sKï
q ;eîu yd ú.Kkh- wksjdrH fõ
13' iud.ï kduh- iud.fï ku i|yka lsÍfï§ ku uq,g iSud iys; fyda tys flá fhÿu
jk ^iS$i& hk yd w.g fhfok iud.ï hk jpkhg mQ¾jfhka fm!oa.,sl fyda tys flá fhÿu
jk^fm!oa&fhÈh hq;=h'
jdis
wjdis
120
iSud iys; fmdÿ iud.ï
fldgia yd Khlr m%io
s aêh uyckhdg ksl=;a lsÍug wjir we;s wju
fldgialrejka ixLHdj tlla yd Wmßuh iSudjla fkdue;s iud.ï iSñ; fmdÿ iud.ï f,i
ye¢kafõ '
2' fldgia ksl=;a lsÍfuka m%d.aOkh imhd .kS' fldgia yd iq/l=ïm;a m%io
s aêfha ksl=;a l<
yels ùu'
11' .sKï
q ;eîu yd ú.Kkh- wksjdrH fõ'
13' wEjr lsÍu - wêlrK ksfhda.hla u.ska wêlrKfha wëlaIKhg hg;aj '
14'iud.fï kduh- ku i|yka lsßfï § iSudiys; flá fhÿu jk iS$i fhÈh hq;=h'
Ceylinco PLC
15' fldgialrejkag ,dNdxY f.ùug fmr Kh f.ùfï yelshdj ms<sn| m¾fhaIKhla l<
hq;=h'
1' ,ehsi;
a =.; fmdÿ iud.ï^ñ, l, iud.ï &
121
2' ,ehsi;
a =.; fkdjQ fmdÿ iud.ï ^ñ, fkdl< iud.ï&
* l<ukdlrejka by< jegqma hgf;a n|jd f.k jHdmdr lghq;= lrf.k hd yels ùu$
by< uÜgfï udkj iïm;a talrdYS l< yels ùu '
wjdis
* fldgia ixLHdj u; Pkao n,h ysñjk ksid iq¿ fldgialrejkag jeä n,hla ysñ
fkdùu'
1' iSud iys; fmdÿ iud.ï j, idudðlhka wjuh tlla yd Wmßuh 50la fõ' iSud iys;
fmdÿ iud.ï j, wjuh tlla yd Wmßu iSudjla fkdue;'
2' iSudiys; fm!oa.,sl iud.ï j, fldgia m%isoaêfha ksl=;a l< fkdyelsh' iSud iys;
fmdÿ iud.ï j, m%isoaêfha fldgia ksl=;a l< yelshs '
122
3' iSudiys; fm!oa.,sl iud.ï j, ksoyfia fldgia mejßh fkdyelsh' iSud iys; fmdÿ
iud.ï j, fldgia ksoyfia mejßh yelsh'
4' iSudiys; fm!oa.,sl iud.ï fldgia fjf<|fmdf<a ,ehsia;=.; ù ke;'iSud iys; fmdÿ
iud.ï ,ehsi.a ; ù we;'
5' iSudiys; fm!oa.,sl iud.ïj, wju wOHlaIjreka .Kk tlaflfkls' iSud iys; fmdÿ
iud.ï j, wOHlaIljre .Kk fofofkls'
6' iSudiys; fm!oa.,sl iud.ï j, ku i|yka lsÍfï§ w.g fhfok iud.u hk jpkhg
l,ska ^fm!oa.,sl& fyda^fm!oa& fhÈh hq;=h',ehsi;
a =.; iud.ula fkdjk úg§ ku i|yka lsÍfï§
w.g fhfok iud.ï hk jpkhg l,ska ^fmdÿ& hkak fhÈh hq;= fkdfõ'
* fldgia fjf<|fmd< ;=< ,shdmÈxÑ fmdÿ iud.ï ixLHdj jeä ùfuka fldgia
fjf<|fmd< ixj¾Okh ùu '
fldgia ysñhd
iud.fï fldgia tlla fyda Bg jeä .Kkla ;;a ld,fha orK fldgia kdu f,aLkfha
ku we;=<;a ;eke;af;la ˜fldgia ysñhd˜ f,i ye¢kafõ'
123
7' fldgiaj, whs;sh mejÍu g'
ixia:d m%ldYkh
iSud iys; fmdÿ iud.ï j, fldgia fyda iq/l=ïm;a ñ,§ .ekSug wdrdOkd
lrñka uyckhdg ksl=;a lrk ,shú,a, ˜ixia:d m%ldYkh˜kï fõ' fuh oekaùula pl%f,aLhla"
m%pdrK oekaùula fyda fjk;a wdrdOkhla úh yelsh '
idx.ñl jHjia:dj,sh
124
2' fldgia ysñhkaf.a /iaùï j,g wod, wod< Í;s
* Pkaoh §u'
*.sKï
q jd¾;d" uQ,H m%ldY ú.Kkh wdÈh'
ixia:dmk iy;slh
iïuq;s iy;slh" ixia:d.; iy;slh hk kñka ye¢kafjk fuh lsih
s ï
iud.ula fyda iud.ula f,i ,shdmÈxÑ l< njg tu iud.u fj; iud.ï frðiag%d¾jrhd úiska
ksl=;a lrkq ,nk iy;slhhs'
3' iud.u iSud iys;" iSud rys; fyda wemfhka iSñ; iud.ulao hk j.'
fldgia iy;slh
iud.fï ksYaÑ; fldgia m%udKhla ñ,g f.k we;s nj;a Tyq iud.fï idudðlfhl=
nj;a olajñka oekg f.jd we;s jákdlug Tyqf.a kñka iud.fï ks, uqødj iy f,alï yd
wOHlaIljrfhl=f.a w;aika iys;j ksl=;a lrk ,shú,a, ˜fldgia iy;slhhs'˜
125
wju iyNd.h
wOHlaIljrekaf.a u;h wkqj fldgia m%d.aOkh ksl=;a lsÍfuka ,dN ,nd.; hq;=
wju m%d.aOk m%udKh f,i ixia:d m%ldYfhys i|yka jkakd jQ m%d.aOk m%udKh wju iyNd.h
f,i ye¢kafõ' fufia olajd we;s wju uqo, b,a¨ï lsÍfï§ ,eî ;sfí kï ñi uyckhd fj;
iud.ula úiska w¾mKh lrkq ,enQ hï fldgia m%d.aOkhla úNckh fkdl< hq;=h'
fldgia m%drlaIKh
iSñ; fmdÿ iud.ula fldgia ksl=;=j u.ska wju fldgia m%udKhla wju
iyNd.h i|yd uyckhd iyNd.S fkdjqKfyd;a tu m%udKh ñ,§ .ekSu i|yd uQ,H wdh;khla
iuÕ we;slr .kakd .súiqu fldgia m%drlaIKh f,i ye¢kafõ' wju iyNd.hg fkdwvq uqo,la
/ia lr .ekSug fuh jeo.;afjhs'
m%;shqla;lhd$ fmrl,dislre
lsih
s ï /iaùulg fldgia ysñhl=g meñŒug fkdyels wjia:djl§ Tyq
fjkqfjka Pkaoh §ug fjk;a ;eke;af;l= m;a lrhs' Tyq m%;shqla;lhd f,i y÷kajhs'
iud.ïj, /iaùï
tla tla ,s;a j¾Ihlg jrla iud.ul wOHlaI uKav,h úiska le|jk fldgia
ysñhkaf.a /iaùu fï kñka ye¢kafõ' iud.ul fYaIm;% Èkfha isg udfilg jvd miq fkdjk
iy mQ¾j jd¾Isl uyd iNd /iaùfuka miq udi myf<djla miq fkdjk Èkhl § fuu /iaùu
meje;aúh hq;=h'
iSud iys; fmdÿ iud.ul jd¾Isl uyd iNd /iaùula meje;aùug fya;=
126
2- .; jQ uQ,H j¾Ifha m%.;sh fldgialrejkag oekqï§u '
5- jd¾Isl .sKï
q jd¾;d wkqu; lr .ekSu'
ish¨ idudðlhka úiska ksYaph l< hq;= úfYaI lreKla u;= jQ úg fyda
jd¾Isl uydiNd /iaùfï§ idlÉPd fkdl< lreKq i,ld ne,Su i|ydhs'
1' iud.fï jHjia:dj,sh u.ska iud.u hï ld, iSudjla i|yd wdrïN lr we;s úg
tlS ld, iSudj wjika ùu'
2' iud.u iafõÉPdfjka .Kka fírd jid oeñh hq;= njg úfYaI fhdackdjla iïu;
lr .kq ,enQ úg'
* wêlrKh uÕska .Kka fírd jid oeñh hq;=hehs úfYaI fhdackdjla iïu; lr
.ekSu'
127
• ixia:d.; l< Èk isg jirla we;=<; jHdmdr lghq;= wdrïN fkdlsÍu'
• iud.fï wju idudðl ixLHdjla fkdisàu'
• iud.fï lsiÿ
s wOHlaIljrhl= fkdisàu'
• iud.ug tys Kh f.ùug fkdyels ùu'
• iud.u .Kka fírd jid oeóu idOdrK iy hqla;siy.; nj wêlrKfha u;h
ùu'
03' wêlrKfha wëlaIKhg hg;aj úisrejd yeÍu'
wlafjr< iud.ï
hï úfoaYSh rgl kS;sh hgf;a ixia:dmkh lrk ,o iud.ula fyda ixia:d.;
uKav,hla Y%S ,xldfjka msg; jHdmdr lghq;= lrf.k hdu i|yd furg iud.ï mk; hgf;a
ixia:dmkh lr we;s kï tajd wlafjr< iud.ï f,i ye¢kafõ' fï wkqj fïjd Y%S ,xldj ;=<
ixia:dmkh l< o Y%S ,xldj ;=< jHdmdr lghq;= lrf.k hdug ysñlula ke;'
128
wla fjr< iud.ï Y%S ,xldjg jeo.;a ùug fya;= (
úfoaY iud.ñ
Y%S ,xldfjka msg; ixia:dmkh lrk ,o Y%S ,xldj we;=<; jHdmdr lghq;= lrf.k
hdu i|yd furg iud.ï mk; hgf;ao ixia:dmkh l< iud.ula fyda mqoa., uKav,hla úfoaY
iud.ula f,i y÷kajhs' fïjd wfkajdisl"ks¾fkajdisl tf;r iud.ï f,i o y÷kajhs'
129
iuqmldr
mqoa.,hska iuQyhla úiska uqo,a fhdojñka ;u wd¾Ól Yla;sh jeä ÈhqKq lr .ekSu Wfoid
iafjÉpdfjka we;slr.kakd jQ ixúOdk úfYaIhla iuqmldr f,i y÷kajd Èh yel'
fm!oa.,sl wxYhg wh;a jHdmdr j¾.hla jk iuqmldr jHdmdrh fm!oa.,sl wxYfha fiiq
jHdmdr ixúOdk j, olakg fkdue;s iqúfYaIS ,laIK .Kkdjlska iukaú; fõ' tfiau iuqmldr
jHdmdrh o iud.ï ys olakg ,efnk iSudiys; j.lSu" wiSñ; Ôj ld,h yd idudðlhska úiska
f;dard m;a lr.kakd wOHlaIl uKav,hla úiska md,kh ùu hk ,laIK j,ska hqla; jQ kS;suh
tallhls'
˜ish iudchSh" wd¾Ól yd ixialD;sl wNsu;d¾: uqÿka m;a lr .ekSu i|yd iafõÉPdfjka
talrdYS jQ mqoa.,hkaf.a taldnoaO ixúOdkhla fukau m%cd;ka;%jd§ f,i md,kh jk jHjidhla
iuqmldrhla fõ˜
iuqmldr m%;sm;a;s tjlg rfÜ mej;s iudc wd¾Ól miqìu iu. fyd¢ka .e,mSu;a rcfha
wdOdr iy wkq.%yh fkdwvqj ,eîu;a ksid iuqmldr jHdmdrh Y%S ,xldj ;=< fõ.fhka jHdma;
jkakg úh'
iajdëk ixúOdkhla ùu
130
iuqmldr idrO¾u yd jákdlï
idrO¾u
wjxl nj
újD; nj
idudðl j.lSu
jákdlï
iajhx Wmldrh
iajhx j.lSu
m%cd;ka;%jd§ nj
iudkd;au;dj
iuqmldr iñ;s iafõÉPd ixúOdk fyhska ia;%" mqreI " jd¾.sl" foaYmd,k fyda wd.ñl
fNaohlska f;drj iuqmldr iñ;shl idudðl;ajh ,nd.; yelsh
m%cd;ka;%jd§ md,kh
fldmuK fldgia ñ,§ .;a;o idudðlfhl=g ysñ jkafka tla Pkaohla mu‚' fuf,i
idudðlhkaf.a Pkaofhka f;aÍ m;ajQ m;a jQ ksfhdað;hka u.ska fuh md,kh fõ'
iaffjÍNdjh iy ksoyi
iuqmldr iñ;s tajdfha idudðlhkaf.ka md,kh jk iaffjß ixúOdk fõ' iuqmldr iñ;s
j,g rch fyda fjk;a ixúOdk fjk;a ixúOdkj, iyh" wdYs¾jdoh ;snqKo iñ;s md,khg
tajdg whs;shla fkdue;'
131
iuqmldr ixúOdkj, ixj¾Okh i|yd M,odhSj odhl úh yels mßÈ tys idudðlhskag"
f;aÍ m;ajQ m;ajQ ksfhdað;hkag" l<ukdlrejkag iy fiajlhkag wOHdmkh yd mqyqKqj iemhsh
hq;=h'
m%dfoaYSh" cd;sl iy cd;Hka;r jYfhka iuQmldr iñ;s iyfhda.Sj lghq;= lsÍu uÕska
Yla;su;aj iy b;du;a M,odhS f,i idudðlhskag fiajh ie,ish hq;=h'
iuqmldr iñ;s iajlSh wjYH;d iy wfmalaIdjka flfrys wjOdkh fhduq lrk w;ru
iudcfha ;sridr ixj¾Okh Wfoid o lghq;= isÿ isÿl< hq;=h'
m%d.aOkh
idudðlhkag fldgia úlsŒfuka m%d.aOkh imhd .kS' fldgil jákdlu remsh,a ishhls '
th remsh,a 10l uQ,sl f.ùulska wdrïN lr j¾Ihla ;=< § iïmQ¾K l< hq;= h' óg wu;rj
rcfhka iy nexl=j,ska wruqo,a iïmdokh flf¾'
j.lSu
iuqmldr iñ;shl j.lSu iSñ; fõ' idudðlhska leue;a; u; j.lSu wiSñ;j mj;ajd
mj;ajd .kakd wjia:d o oelsh yelsh WodyrK f,i iSud rys; Kh fok iñ;s oelaúh yel'
,shdmÈxÑh
,shdmÈxÑh wksjd¾h fõ ' iuqmldr ixj¾Ok fomd¾;fïka;=j uÕska ,shdmÈxÑh isÿ lrhs
' j¾;udkfha wod< m<d;a iNdfõ iuqmldr ixj¾Ok flduidßia hgf;a ,shdmÈxÑh isÿ fõ'
mßmd,kh
iuqmldr iñ;shla idudðlhska w;ßka m;alr.kakd uKav,hla uÕska md,kh lrhs' l=vd
iñ;shl ldrl iNdjla o úYd, iñ;shl wOHlaI uKav,hla o oelsh yelsh' wOHlaI uKav,h
wjuh y;ls '
kS;suh mqoa.,Ndjh
kS;suh mqoa., Ndjhla we;s w;r ffk;sl lghq;= j,§ iñ;sfh kñka fmkS isáh yel'
132
meje;au
iuqmldr iñ;shl g tys idudðlhka f.ka fjka jQ iaÓr wLKav meje;aula we;
.sKï
q ;eîu yd ú.Kkh
.sKï
q ;eîu yd ú.Kkh wksjdrH fõ ' iuqmldr ixj¾Ok flduidßia f.a wëlaIKhg
hg;aj ú.Kkh isÿ flf¾'
,dNd,dN N=l;
a s ú£u
nÿ f.ùu
4' iñ;sh ,shdmÈxÑ l< hq;= njg fhdackd l< /iaùï jd¾;d jd¾;dfõ msgm;la
5' idudðlhska idudðl .dia;= f.jQ njg;a tu uqo,a ldrl iNdj hgf;a mj;sk njg
iy;slhla ^.sKqï jd¾;djla &
w;=re jHjia:dj
iuqmldr iñ;shl wNHka;r md,khg wod< fldkafoais we;=<;a ,shú,a, w;=re jHjia:dj
fõ tys my; lreKq we;=<;a fõ'
iuqmldrfha ku iy ,smskh
mrud¾:
133
iuqmldrfha i;= n,;,
idudðl;ajh ms<sn|j
iñ;sfha j.lSu
.sKï
q ;eîu yd ú.Kkh ms<sn|j
w;sßla;h fnodyeÍu
iuqmldr iñ;shl ,dN fn§fï moku wkq.%dyl m%;sf.ùu f,i ye¢kafõ' iñ;sfh
idudðlhka iñ;sh iuÕ lrk ,o .kqfokq j, jákdlu mokï lrf.k ,dN fn§u fuu
l%ufha úfYaI;ajhhs' fuf,i wkq.%dyl m%;sf.ùu u; ,dN fn§u u.ska idudðl Wkkaÿj jeä
lsÍu" idudðlhd yd iñ;sh w;r iïnkaO;d Yla;su;a lsÍu" idudðlhd ;=<k
s a iñ;sh ÈhqKq lr
.ekSu jeks wruqKq bgq lr .; yelsh'
1' iñ;sfha idudðlhka f.ka 3$4g jvd jeä msßilf.a b,a,Su u;'
2' ,shdmÈxÑfhka miq j¾Ihla blaujk f;la jHdmdßl lghq;= wdrïN fkdlsÍu'
134
3' wju idudðl ixLHdj fkdisàu'
5' iñ;sh úiqrejdyeÍu idOdrKhehs iuqmldr ixj¾Ok flduidßia jrhd ;SrKh lsÍu'
m%dfoaYSh uÜgfï iuqmldr iñ;s tl;= ù Èia;%sla fyda m<d;a uÜgfuka msysgj
q d .kakd
iuqmldr iñ;s fuhg wh;a fõ'
oaú;Shl
s uÜgfï ix.ï ksfhdackh jk mßÈ tla tla lafIa;%fha i|yd Èjhskgu tl
ne.ska msysgqjd.;a uõ ix.ï fõ' WodyrK f,i iKi uyd ix.uh" iS$i ,xld iuqmldr .%dóh
nexl= uyd ix.uh oelaúh yel'
furg iuqmldr jHdmdrh kshdukh lsÍu i|yd msysgqjd we;s rdcH wdh;kh jkafka
iuqmldr iuqmldr ixj¾Ok fomd¾;fïka;=j hs'
ld¾hNdrh(
135
Y%S ,xld cd;sl iuqmldr uKav,h
Y%S ,xld cd;sl iuqmldr uKav,h furg iuqmldr jHdmdrfha uqÿka uÜgu ksfhdackh
lrk wdh;khhs'
ld¾hNdrh(
cd;Hka;r iuqmldr ixúOdkh yryd cd;Hka;r iïfï,k i|yd Y%S ,xldj ksfhdackh
lsÍu
iuqmldr ms<sn| .eg¨ j,§ iuqmldr iñ;s yd rch w;r w;rueÈhl= f,i lghq;= lsÍu
ld¾hNdrh(
iuqmldr iñ;s j, úúO ;k;=re j,g wod,j fiajlhka n|jd .ekSu iïnkaO
l%shdmámdá ;SrKh lsÍu
Wmßu idudðl ixLHdj iSudjla fkdjk ksid úYd, m%d.aOkhla /ia lr.; yels ùu
136
uyd mßudK jHdmdr j,g msúish yels ùu
idudðlhska ñ,§ .kakd fldgia i|yd iSñ; fmd,shla ysñjk neúka wfmalaId lrk ;rï
úYd, m%d.aOkhla /ia lr .; fkdyels ùu
ÿ¾j, m%j¾Okh
mdßfNda.l
s hska flakø
a lrf.k lghq;= fkdlsÍu ksid .kqfokqlrejka wdl¾IKh fkdùu
jr,;a jHdmdr
NdKav yd fiajd ksIamdokh lrk wdh;khla ksYaÑ; N+f.da,Sh m%foaYhla ;=< ;u
jHdmdrh lrf.k hdu i|yd fjk;a jHdmdrhlg n,h mejÍfï l%uh jr,;a jHdmdr f,i
ye¢kafjhs' ke;fyd;a lsih
s ï fj<| kduhla fyda fj<| ,l=Kla fyda ixfla; Ndú; lrñka
jHdmdrhla mj;ajdf.k hdu i|yd jr,;a ysñhl= iy jr,;a ,dNshl= w;r we;slr.kakd
jHdmdßl iïnkaO;dj jr,;a jHdmdrhla f,i ye¢kafjhs'
137
jr,;a jHdmdrhlg iïnkaO md¾Yjhka
Wod( Pizza Hut^ mSid yÜ&" Mc Donalds^ uelafvdk,aâia &" KFC( Kentucky Fried
Chicken)
jr,;a ,dNshd ^ñ,§ .kq ,nkakd$ jr,;a lre $hefmk wdh;kh& Franchisee
jr,;a iud.ul fj<| kduh fyda fj<| ,l=K fyda ixfla;h hgf;a NdKav úlsŒug
.súiqulska wjir ,nd .kakd wdh;kh jr,;a ,dNshd f,i ye¢kafjhs'
Wod(
foaYSh jr,;a jHdmdr i|yd WodyrK f,i vhf,d.a jr,;a wf,úie,a" Lksc f;,a fnodyeÍfï
wf,úie,a" rdcH Tiqi, jr,;a wf,úie,a i|yka l< yel'
l%shd;aul jk wdldrh wkqj jr,;a jHdmdr fldgia ;=klg j¾. l< yel'
fuys§ jr,;a iud.fï ksYamdÈ; jr,;a ,dNshdg jr,;a iud.fï kñka kej; úlsŒug
wjir ,efí'
jr,;a ysñhdf.a fj<| ,l=K hgf;a NdKav ksIamdokh lr fnod yeÍug jr,;a ,dNshdg
whs;sh mejfrk jr,;a jHdmdr l%uhhs'
Wod( Cocacola
138
jHdmdr l%uh i|yd jQ jr,;a jHdmdr
jr,;a iud.fï kñka iy l%uh hgf;a jHdmdr mj;ajd .ekSug jr,;a ,dNshdg n,h
mejfrk l%uhls'
jr,;a iud.u iy jr,;a ,dNshd tlÕ jQ .súiqula hgf;a jHdmdrh mj;ajd .ekSu
jr,;a iud.fï fj<| kduh Ndú;d lrñka jr,;a ,dNshd jHdmdrh mj;ajdf.k hdu
,efnk ,dNfhka jr,;a iud.u fj; mqrialdrhla fyda fldñia uqo,la f.úh hq;= ùu
fuu l%uh hgf;a jr,;a ,dNshd fj; ˜ms<sfh, l< jHdmdrhla˜ ready - made business ysñfõ
fiajlhka mqyqKq lr §u
Kh myiqlï iemhSu
139
jr,;a jHdmdr l%uh id¾:lj mj;ajd .ekSu i|yd jr,;a ,dNshd bgq l< hq;= j.lSï
.kqfokq ms<sn|j ksjerÈ jd¾;d ;nd .ekSu yd tajd ksjerÈj jr,;a iud.ug bÈßm;a
lsÍu
jr,;a iud.ug"
140
myiqfjka fj<|m, w;am;a lr .; yels ùu
mdßfNda.l
s hdg"
f,dalfha úúO rgj, § tlu jÜfgdarejl NdKav mßfNdackh lsÍug wjia:dj ,eîu
jr,;a iud.ug"
È.=ld,Skj jr,;a ,dNshd .súiqfuka bj;a j iajdëkj jHdmdrh wdrïN lsÍfï wjodkula
;sîu
jr,;a ,dNshd isÿ lrkq ,nk jerÈ ksid ;u lS¾;s kduhg ydks isÿùu
jr,;a ,dNshdg"
141
rdcH wxYfha jHdmdr
rch m<d;a iNd fyda m<d;a md,k wdh;k j,g whs;sh ysñ jk ck;djg m%;s,dN ,nd§u
i|yd mj;ajdf.k hk jHdmdr fõ' fmdÿ jHdmdr uyckhd i;= jHdmdr f,i o y÷kajhs'
fjf<|fmd< u.ska iemhsh yels NdKav yd fiajd ksIamdokh yd$fyda fnodyeÍu ms<sn|j lghq;=
lrk rcfha wdh;k yd ixia:d rdcH jHjidhka f,i ye¢kafõ '
uyck;dj fjkqfjka wd¾Ólfha úYd, jev fldgila rchg myiqfjka ie,iqï l< yels
ùu
jHdmdr ,dN ,eîu iy tu ,dNh kej; ck;djf.a u hym; Wfoid fhoúh yels ùu
;r.ldÍ;ajh wvqùu
142
rcfha wkuH kS;sÍ;s jHdmdr j, meje;aug ys;lr fkdùu
rdcH jHjidhkays lghq;= úu¾Ykh lsÍu i|yd m;a lr we;s md¾,sfïka;= lñgqj ñka
woyia flf¾' rdcH jHjidh ms<sn| ldrl iNdj f,i y÷kajk fuh rdcH ixia:d" uKav,
wêldß" rdcH iud.ï" rdcH nexl= yd rchg mjrd.;a jHdmdrj, .sKqï lghq;= úu¾Ykh isÿ
lrhs' wdKavq mlaIfha fukau úmlaIfha uka;%Sjrekaf.ka o fuu lñgqj iukaú; fõ'
md¾,sfïka;=j f;aÍï lñgq u.ska f;dard m;a lr.kq ,nk uka;%Sjre oy kj fokl=f.ka
iukaú; md¾,sfïka;= úfYaI ldrl iNdjhs' fuh wud;HdxY yd fomd¾;fïka;=j, .sKï q m%Odk
jYfhka úu¾Ykh lrhs'
rdcH fomd¾;fïka;=
mQ¾K rdcH ysñldÍ;ajh" wud;HdxY.; md,kh hgf;a ,dN ,eîfï uqLH mrud¾:fhka
f;drj rdcH m%;sm;a;s j,g wkql+,j jHdmdr lghq;= mj;ajd .kakd wdh;khls'
whs;sh
msysgqùu
m%d.aOkh
md,kh
- md¾,sfïka;= md,kh
143
uka;%Sjrekaf.a m%Yak lsÍu yryd .sKï
q ldrl iNdfjka isÿjk md,khhs'
- wud;HxY md,kh
wud;HdxY m%OdkSkf
a .a yd wud;Hjrhdf.a iDcq md,khhs
j.lSu
fomd¾;fïka;=jl j.lSu wiSñ;h ' rch fjkqfjka uyd NdKavd.drh tu j.lSu orhs'
wdodhï yd ,dN
,dN wruqKla fkdue;' tfy;a wdodhï yd ,dN we;akï rcfha taldnoaO wruqo,g ner
flf¾'
ffk;sl mqoa.,Ndjh
.sKï
q ;eîu yd ú.Kkh
l<ukdlrKh
nÿ ne¢hdj
nÿ ne¢hdjla fkdue;'
meje;au
md¾,sfïka;=fjka ta ta j¾Ihkag wod, uqo,a jeh lrk f;la l%shd;aul fõ' tkï È.=
ld,Sk meje;aula we;'
wEjr lsÍu
rcfha wNsu;h wkqj md¾,sfïka;= fhdackd iïu;hlska miqj wEjr lsÍu isÿ lrhs'
uyd NdKavd.drfha wruqo,a u; muKla hefmk ksid m%idrKh i|yd wruqo,a iSud ùu
rcfha wkuH kS;s ms<smeÈh hq;= ùu ksid iajdëk laI‚l ;SrK .; fkdyels ùu
144
ks,OdÍka úiska md,kh lrk ksid oeä ks,OdÍ jdohla mej;Su
jd‚c uqyqKj
q rla fkdue;sùu
jd‚clrKh – Commercialization
ck;dlrKh - Peopalization
ck;dlrKh f,i y÷kajkafka rcfha ixia:d fyda rchg wh;a jHdmdr" fmdÿ iud.ï
njg mßj¾;kh lsÍu u.ska tajdfha m%d.aOkhg fm!oa.,sl wxYh" ck;dj yd fiajlhska iyNd.S
lr .ekSuhs' WodyrKhla f,i uOHu .ukd.uk uKav,h oelaúh yel'
fm!oa.,SlrKh - Privatization
rdcH wxYhg wh;a jHdmdrj, mQ¾K whs;sh fm!oa.,sl wxYh i;= lsÍu ñka woyia flf¾'
WodyrKhla f,i cd;sl rlaIK ixia:dj oelaúh yel'
rdcH ixia:d
iud.ï mk; hgf;a yer fjk;a lsih s ï ,sÅ; kS;shla fyda kshuhla hgf;a ixia:dmkh
l<d jQ fyda lrkakd jQ o rch úiska m%d.aOkh f,i" Khla f,i fyda wdOdrhla f,i uq¿ wruqo,
u fyda bka fldgila imhkakd jQ o ixia:djla" uKav,hla" wdh;khla rdcH ixia:djla fõ'
rdcH kS;s.; ixia:dj" iudh;kh" ixhqla; uKav,h" fldñi wêldßh" fldñIka iNdj"
uKav,h" ld¾hdxYh
whs;sh
145
rdcH ixia:dj, wksjd¾h rdcH ysñldÍ;ajhla we;' ta 100] la fyda wju jYfhka 51]la
úh yelsh
msysgqùu
rdcH ixia:djla fmdÿ fyda úfYaI md¾,sfïka;= mk;la hgf;a md¾,sfïka;=fõ ixia:dmkh
fldg msysgj
q kq ,nhs' fuys§ fmdÿ mk;la hkq lsih
s ï lafIa;%hlg wod, fmdÿfõ iïu; lrk ,o
mk;ls
úfYaI mk;la hkq tla tla ixia:dj fjkqfjka fjkuu iïu; lrk ,o mk;ls'
m%d.aOkh fhoùu
uq¿uksku
a fyda jeä m%udKhla rch yd rdcH ksfhdað; wdh;k imhhs' fm!oa.,sl wxYh
iïnkaO jk úgl§ fldgia yd Khlr ksl=;a fldg m%d.aOkh imhd .kS'
j.lSu
md,kh
wNHka;r md,kh
ndysr md,kh
rdcH ixia:djl ,dNh rcfha taldnoaO wruqo,g ner l< yel' fm!oa.,sl fldgia ysñhka
fõ kï Tjqkg a ,dNdxY jYfhka fnod Èh yels h' tfiau ixia:dfõ ÈhqKqjg m%;s wdfhdackh l<
yelsh'
146
ffk;sl mqoa.,Ndjh
ffk;sl mqoa., Ndjhla we;' rdcH ixia:djl kduh kS;s kS;sh bÈßfha mqoa.,fhla
jYfhka ms<s.efka'
.sKï
q ;eîu yd ú.Kkh
wksjdrH fõ' wod< mkf;a úêúOdk j,g wkql+,j l< hq;=h ' ixia:d j, .sKï
q
ú.Kldêm;sf.a wëlaIKhg hg;a fõ'
nÿ f.ùu
meje;au
úiqrejd yeÍu
ixia:dfõ lghq;= wjika l< hq;= nj wod< weu;sjrhd woyia lrkq ,nk wjia:djl
md¾,sfïka;=fõ fhdackd iïu;hlska miqj úiqrejd yef¾'
uQ,H lafIa;%h ^rlaIK lghq;= " nexl= lghq;=- uyck nexl=j" ,xld nexl=j" cd;sl
b;sßlsÍfï nexl=j&
jHdmdr l<ukdlrKh ms<sn| oekqula fkdue;s wh wOHlaIljreka f,i m;a lsÍu ksid
l<ukdlrKh wld¾hlaIu ùu
Tfrd;a;= fkdfok ;rï fiajl w;sßla;hla mej;Su ksid fiajl msßjeh jeäùu
jdkscuh uqyqkj
q rla fkdue;sùu
fm!oa.,sl wxYfha olaI jHdmdßlhka" jD;a;Sh m%ùKhka rdcH ixia:dj, m%Odk ;k;=rg
m;alsÍu
we;eï rdcH ixia:dj, whs;sh rch hgf;a ;nd f.k l,uKdlrkh fm!oa.,sl wxYh
fj; mejÍu
jd‚c uqyqKj
q rla hgf;a ixúOdkh l< yelsùu
rdcH iud.ï
uq¿ fldgia m%d.aOkfhka 50] g jeä m%;sY;hla rch fyda rdcH ksfhdað; wdh;k úiska
yd b;sß m%udKh fm!oa.,sl wxYh hgf;a jQ iud.ï mk; wkqj ixia:dmkh lrkq ,nk
wdh;kh úfYaI rdcH iud.ï f,i ye¢kafjhs
Wod(
148
j.lSu iSñ; ùu
jHdmdr mj;ajd .ekSfï§ rdcH ixia:d yd fomd¾;fïka;= j,g jvd rdcH iud.ï fhda.H
ùug fya;=
jd‚c uqyqKj
q rla hgf;a ;r.ldÍ f,i mj;ajd mj;ajd .; yels ùu
Wod(
fj<| ixlS¾K l=,hs g §u" ldnksl fmdfydr ksmoùu ksmoùfï jHdmD;s" i;s fmd," l%Svd
msá" W;aij yd rx. Yd,d
149
05'jHjidhl;ajh
❖ ˜mdrißl wjia:d ks¾udKYS,Sj Wlyd .ksñka ñksia wjYH;d fjkqfjka jqjukd ;Dma;su;a
lsÍug wjodkï orñka kfjda;amdokfha fh§u˜ jHjidhl;ajh f,i y÷kajhs'
❖ jHjidhl;aj lghq;a; isÿ lrkakd ˜jHjidhlhd˜ f,i ye¢kafõ' tkï mßir wjYH;d
ks¾udKYS,Sj Wlyd f.k wjodkï orñka kfjda;amdokfha fhfok mqoa.,hd
jHjidhlhls'
jHjidhl;ajfha ld¾hNdrh
jHjidhl;ajfha jeo.;alu
▪ iS>%fhka fjkia fjk f,dalfha kjH;d fiúh yels" fjkiaùï j,g m%;sl%shd oelaúh yels
jHjidhlhkaf.a oeä wjYH;djhla mej;Su'
▪ kfjda;amdok ;=<ska ìysjk kj NdKav yd fiajd ;=<k
s a ñksidf.a Ôjk ;;a;ajh Wiia ùu'
▪ kj jHdmdr yryd kj /lshd wjia:d ìysl< yels ùu'
▪ fjkia jk f,dalhg kdhl;ajh Èh yelafla jHjidhlhkag neúka iEu ixúOdkhlg u
jHjidhlhska wjYH ùu'
▪ ;r.ldÍ jHdmdßl f,dalh ;=< /£ isàu i|yd kjH;d ìys lsÍfï wjYH;djh'
▪ wd¾Ól ixj¾Okh iy ;sridr ixj¾Okh Wodlr .ekSfï wjYH;djh'
▪
150
iEu jHdmdßlfhla u jHjidhlfhla o@
jHjidhlhd iy jHdmdßlhd
jHjidhlhd
▪ kfjda;amdofhls
▪ wjOdkug uqyqK fohs
▪ ;u woyia yd kj ixl,am wkqj jHdmdr wrUhs'
▪ kj jHdmdr wjia:d flfrys wjOdkh fhduq lrhs'
▪ .eg¿ j,g ffO¾hu;aj lghq;= lrhs'
jHdmdßlhd
▪ idïm%odhl fhls'
▪ wdrlaIdldÍj lghq;= lrhs'
▪ mj;sk woyila fyda ixl,amhla wkqj jHdmdrh wrUhs'
▪ ;u jHdmdr lghq;= ms<sn| muKla wjOdkh fhduq lrhs'
▪ .eg¨j,ska wffO¾hu;a fõ'
jHhjidhl;aj l%shdj,sh
jHdmdßl wjia:d Wodlr .ekSu;a tajd m%fhdackhg .ekSu i|yd ixúOdkh ks¾udKh lsÍu;a
hkd§ lghq;= j,§ isÿ lrkakg fhfok ishÆu l%shdjka jHjidhl;aj l%shdj,sh ;=<g wh;a fõ'
• kjH;d iïmdokh
jHjidhl;aj laßhdj,sfha m<uq wÈhr f,i jHjidhlhd úiska woyia ckkh lr .ekSu;"
fj<|m, wOHhkh lsÍu;a" mßir wOHhkh ;=<ska wjia:d y÷kd .ekSu;a isÿ lrhs'
151
• ie,iqï iy ixl,am f.dvkeÕSu
fuys§ jHdmdr woyi meyeÈ,s flfrk úia;rd;aul jevms<sfj<la fyj;a jHdmdr ie,eiaula
ilia lsÍu lrhs'
jHdmdrh wdrïN lsÍug wjYH fN!;sl" uQ,H iy udkj iïm;a y÷kd .ekSu iy tajd w;am;a
lr .ekSu isÿ lrhs'
jHjidhlhd úiska wruqKq bgqlr .ekSug bgqlr .ekSug wjYH fufyhqï lghq;= isÿlsÍu lrhs'
• j¾Okh
mqoa., idOl
jHjidhlhka ìysùug n,mdk mqoa.,hl=f.a .;s ,laIK .;s ,laIK fuys§ idlÉPd flf¾'
weußldfõ lrk ,o mÍlaIKhl§ jHjidhlhl= i;= .=Kdx. oyhla Va10 keue;s ixl,amh
bÈßm;a lr we;'
▪ Dream -isyskh
▪ Decisiveness -;SrKd;aulNdjh
▪ Doers- l%shd;aul ùu
152
;SrK j,g t<öfuka wk;=rej tajd b;d blaukska l%shdjg kexùfï yelshdj'
▪ Determination -wêIaGdkh
▪ Dedicative -lemùu
jHdmdrh fjkqfjka úfõlh" mjqf,a idudðlhska iu. .; lsÍug we;s ld,h wdÈh lem
lsÍfï yelshdj'
▪ Devotion -Nla;sh
wod, fYaI;
a %h ms,sn|j úia;r ,nd .ekSug iy oekqj;a ùug lghq;= lrhs'
▪ Destiny -brKu
▪ Dollars -uqo,a
uqo,a fyda Okh /ia /ialsÍu jHjidhlhdf.a tlu b,lalh fkdfõ' uqo,a id¾:l;ajh
.ekSfï tla ñkqula mu‚'
▪ Distribute -fnodyeÍu
jHdmdrfha id¾:l;ajh thg iïnkaO jqjk iu. fnod .ekSfï yelshdj jHjidhlhd i;=h'
mßir idOl
jHjidhlfhl= ìysùu flfrys úúO mßir idOlhka n,mdhs' tu idOlhka my;ska oelafõ'
153
▪ ;rÕh iy ;r.lrejka- ;rÕhg uqyqK §ug kfjda;amdok jeo.;a fõ'
jHjidhl;aj m%;s,dN
fuh m%Odk wxY ;=kla hgf;a we;'
mqoa., m%;s,dN
wdh;ksl m%;s,dN
iudchSh m%;s,dN
154
jHjidhl;aj m%jK;d
wNHka;r jHjidhl;ajh
iudchSh jHjidhl;ajh
iudchSh fufyjrla lsÍfï wruq‚kaiudchSh .eg¨ j,g ms<shï fh§ug jHjidhl;aj ld¾hfha
ksr; ùu fuhska woyia lrhs' udkisl ;Dma;sh" m%Yxidj" mfrdamldrh" ms<s.ekSu hkd§ m%;s,dN
fuu.ska wfmalaId lrhs'
yß; jHjidhl;ajh
mdßißl fyda iudchSh .eg¨ fyda wjYH;d i|yd b;d by, wjOdkhlska hq;=j iajNdúl
mßirhg Okd;aul n,mEula we;s lsÍug wjYH oekqj;a Ndjhlska isÿlrk jHjidhl;aj
lghq;=h'
f.da,Sh jHjidhl;ajh
iuia; f,dalhg u ;u ksIamdok ,nd§u i|yd fj<odï lghq;= lsÍu fuhska woyia lrhs' tkï
f,dalfha l=uk ia:dkhl isáho ;dlaIKh Ndú;d lsÍfuka f,dalfha fjk;a ´kEu rgla fyda
ia:dkhla iu. foaY iSud uhsï j,ska neyerj lghq;= lsÍfï yelshdj fõ'
jHjidhlhska j¾.
▪ kfjda;amdok jHjidhlhd
fuu jHjidhlhska b;d by< wjodkï orñka wNsfhda.j,g uqyqK foñka m¾fhaIK isÿ
lrñka lghq;= lrhs'
▪ iudcjd§ jHjidhlhd
fudjqka iïm%odhg .re lrhs' thska Tíng hdug leue;a;la fkdolajhs' iïm%odh ;=, isáñka
kfjda;amdok isÿ lrhs'
155
▪ wkqlrK jHjidhlhd
fuu jHjidhlhka fndfyda ÿrg isÿ lrkqfha mj;sk lsishï ksIamdokhla jeä ÈhqKq lrñka
ish ld¾hh lrf.k hduhs'
▪ w,i jHjidhlhd
jHjidhlhd iy l<ukdlrejd
❖ iEu jHjidhlfhla u l<ukdlrejka fjhs' ukao Tyqf.a jHjidhl;aj ld¾hh ;=<
l<ukdlrK ld¾hhka o wka;¾.; neúks' kuq;a jHjidhlhl= fkdjk l<ukdlrejl=
wjodkï oeÍu" kjH;d iïmdokh" wjia:d y÷kd .ekSu hkdÈh isÿ fkdlrhs' tfiau
l<ukdlrejd jegqmla wfmalaIdfjka lghq;= lrk neúka jHjidhlhd ,dN wfmalaIdfjka
hq;=j lghq;= lrhs' úhjidhlhd fndfydaúg jHdmdrhl whs;slre jqj;a l<ukdlre
jHdmdrfha fiajlfhls'
156
2' mqyqKqj
´kEu fohla oek.;a mu‚ka l< fkdyel' ta iïnkaO ukd mßphla o wjYH fõ'
3' wOHdmkh
;uka úiska ,nk iEu kj w;aoelSulau hula bf.k .ekSug we;s nj jHjidhlhd is;sh hq;=h'
rgl fl;rï fN!;sl yd udkj iïm;a mej;sh;a jHjidhl;ajh fkdue;s kï tys wd¾Ól
ixj¾Okhla oelsh fkdyel' wd¾Ól ixj¾Okh hka;%hla f,i ie,l=jfyd;a th l%shd;aul
lsÍug wjYH bkaOk jHjidhl;ajhhs' jHjidhl;ajh ;=<sk"a
157
06'iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr
l=vd jHdmdr
❖ l=vd jHdmdrhla hkq iajdëk whs;shla we;s yd iajdëkj l%shd;aul jk tfukau lafIa;%h
;=< n,h ysñ fkdjQ jHdmdrhs'
jHdmdr iq¿ yd uOH mßudK f,i fjka fldg yÿkd .ekSfï wjYH;dj
• uq,h myiqlï iemhSu
• o< foaYSh ksIamdÈ;hg ,nd fok odhl;ajHh w.h lsÍu'
• foaYSh yd úfoaYSh úúO wdh;k j,ska ,nd fok úúO myiqlï ksYaÑ; õYfhkau wod<
jHdmdr j,g ,efnk nj ;yjqre lsÍu'
• nÿ úrdu iy nÿ iyk ,nd §ug
• jHdmdr iïnkaOfhka rcfia m%;sm;a;s ksis mßÈ l%shd;aul lsÍug
• iïm;a fn§ hdfï úYu;dj wju lsÍug rcfha l%shdud¾. l%shd;aul lsÍug
m%udKd;aul ks¾Kdhl
• wdfhdað; m%d.aOkh
• fiajl ixLHdj j;alïj, jákdlu úÿ,sn, tll mßfNdackh
• úl=kqï msßjegqu
158
• ksIamdok Odß;djh
• fjf<|fmd< m%d.aOkSlrKh
.=Kd;aul ks¾Kdhl
Y%S ,xldfõ ;=< l=vd jHdmdr y÷kd .ekSug úúO wdh;k Ndú;d lrk ks¾Kdhl
159
m%d.aOkh remsh,a ñ,shk 20 fkdhslaujk jHdmdr l=vd jHdmdr f,i'
▪ È<s÷lu msgqoelSu
È<s÷lu msgqoelSug rch úúO jHdmD;s l%shd;aul lr we; kuq;a tu jHdmD;s u.ska
wfmalaIs; m%;sM, ,eî ke; fndfyda fokd mjikafka È<s÷lu msgqoelSug l=vd jHdmdr rg
;=< wdrïN l< hq;= njhs
▪ kj ksIamdok y÷kajd§u
fj<|fmd<g kj;u ksIamdok jeäfhka y÷kajd fokq ,nkafka l=vd jHdmdr nj mejish
yel
▪ /lshd iïmdokh
jd¾Yslj /lshd fj<| fmd<g /lshd wfmalaIlhka úYd, msßila tl;= fõ'l=vd jHdmdr
fndfydaúg Y%u iQlaIu jk ksid ta yryd úYd, /lshd m%udKhla iïmdokh l< yel'
l=vd jHdmdr j,ska wd¾Ólhg úYd, odhl;ajhla ,efnk ksid ta yryd wd¾Ólh
wd¾Ólfha j¾Okhla we;s fõ
fndfydauhla uyd mßudK jHdmdrj,g wjYH wuqøjH" wu;r fldgia iy úúO fiajd
imhkq ,nkafka l=vd jHdmdr u.ska h'tu ksid uyd mßudK jHdmdrj,g jHdmdrj,
meje;aug o l=vd jHdmdr jeo.;a fõ'
▪ m%dfoaYSh ixj¾Okh
160
Y%S ,xldfõ l=vd jHdmdr yuqfõ we;s wNsfhda.
iq¿ yd uOH mßudK jHdmdßlhka uqyqk § we;s .egÆ wju lsÍug .; yels
l%shdud¾.
• fjf<|fmd< mÍlaIKhlska yd ilH;d wOHhkhlska miq jHdmdr wdrïN lsÍu' jHdmdr
lghq;= ms<sn| .eUqrg wjfndaO lrf.k isàu'
• ;ud i;= iïm;a ms<sn| ksjerÈ we.hSula isÿ lsÍu'
• ie,iqulg wkqj jHdmdßl lghq;= isÿlsÍu' ukd f,i iïm;a l<ukdlrKh lsÍu'
jD;a;Sh mqoa.,hkaf.a Wmfoia ,nd .ekSu'
Y%S ,xldfõ l=vd jHdmdr j,g uQ,H myiqlï iemhsu ioyd l%h
s d;aul jk fhdackd
l%u
iuDoaê nexl= ix.ï yryd iuDoaê,dNSkag jHdmdr wdrïN lsÍug wjYH uQ,H yd fjk;a myiqlï
iemhSu i|yd wdrïN lr we;' iuq¾ê wêldßh fuys md,k lghq;= isÿlrhs'
161
❖ iqjk fhdackd l%uh
,xld nexl=j u.ska úfYaIfhka ldka;djka i|yd l%shd;aul lrkq ,nk jHdmD;shls
W.;a ;reK ;re‚hka iajhx /lshd i|yd fhduq lsÍfï wruqK we;sj ,xld nexl=j" uyck
nexl=j" yegka keIk,a nexl=j taldnoaOj l%shd;aul lrkq ,nk jHdmD;shls'
❖ iykahd
VaFCC nexl=j iy wfkl=;a jd‚c nexl= iïnkaO ù iq¿ mßudK jHdmdßlhkag Kh iemhSu
i|yd wdrïN lrk ,o Kh fhdackd l%uhls' fï i|yd wdishdkq ixj¾Ok nexl=j odhl jk
w;r j¾;udkfha fojk wÈhr l%shd;aul fõ'
yegka keIk,a nexl= úiska iajhx /lshd i|yd uQ,H myiqlï iemhSu fjkqfjka l%shd;aul lrkq
,nk jHdmD;shls'
l=vd jHdmdßlhkag iyh ùu i|yd cd;sh jHjidhsl nexl=j kñka nexl=j nexl=jla Wiia
;dlaIK yd cd;sl jHjidh ixj¾Ok wud;HdxYh u.fmkaùu hgf;a wdrïN lrk ,§' ue‚la
lemSu yd Tm oeóu úis;=re uiqka we;s lsÍu" weÕ¨ï" rEm,djKH bÈlsÍï" wdydr ieliSu"
fudag¾ r: w¿;ajeähd"fldKavd lemSu frdao mqgq ksIamdokh hk wd§ i|yd fuu nexl=fõ uQ,H
myiqlï imhhs'
162
❖ iafuâ
iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr Yla;su;a lsÍu rg mqrd jHdma; lsÍu /lshd jid we;s lsÍu
wmkhkh ixj¾Okh lsÍu hk wruqKq l%shd;aul lsÍu i|yd jQ jHdmD;shls fï hgf;a úfYaI{
WmfoaYk fiajd"jHjidh ixj¾Ok jevigyka" f;dr;=re iemhSfï fiajd wd§ imhhs'Y%S ,xld
jd‚c yd l¾udka; uKav, kS;sh iïfï,kh yd fmâßla ksju
q ka moku fuhg odhl fõ'
iq¿ yd uOH mßudK jHdmdßlhkag i¾fjdaoh nexl=j yryd Kh ,nd§fï lghq;= fï hgf;a isÿ
lrhs' cd;sl ixj¾Ok Ndrldr wruqo, yd idudðl ;ekam;= fï i|yd fhdod .kS
Y%S ,xldfõ iq¿ jHdmdr j,g wjYH úúO fiajd imhk wdh;k
WmfoaYk fiajd
;dlaI‚l fiajd
163
• ld¾ñl ;dlaI‚l wdh;kh
• cd;sl weiqreï uOHia:dkh
• Y%S ,xld cd;sl bxðfkare m¾fhaIK wdh;kh
wf,ú myiqlï
há;, myiqlï
164
06 uqo,a yd uQ,Hd;k
NdKav yd fiajd yqudrefõ§ úksuh udOHla f,i fhdod .kakdjQ fmdÿfõ ms<s.kakd ´kEu
fohla uqo,a f,i i,lkq ,efí'
uqo,a NdKav yd fiajd i|yd f.ùï udOHhla f,i mq¿,a jYfhka Ndú;d lrk w;ro%jYS,
j;aluls' úúO uqo,a m%fNaohka oelsh yel '
uqo,a fiiq j;alï j;alï j,ska fjkia jk m%Odk idOlh jkafka tys we;s mQ¾j o%jYS,;djhhs'
uqo,a Okh f,i ;nd.; yels tl j;alï iajrEmhls' j;alula jYfhka uqo,a j, we;s iqúfYaIS
,laIKh jkafka ta fjk;a j;alulg ke;fyd;a NdKavhg fyda fiajdjg iDcqju yqjudre l<
yels ùuhs
uqof,a .;s,laIK
fmdÿ ms<s.ekSu
wkqlrK wmyiq ùu'
l=vd tall j,g ì¢h yels ùu;a
l,a;nd .;yel.;yels ùula
f.k hdfï myiqj
myiqfjka y÷kd.; yels ùu
iq,N fyda ÿ,N fkdùu
kdñl w.h o%jHuh w.hg jvd jeä úh hq;= ùu'
ffki¾.sl w.hla fkdue;s ùu
jákdlfï ia:dhs;djh
ks;r ks;r wj,x.= ùï j,g Ndckh fkdùu
uqof,a ld¾hhka
• úksuh udOHla f,i l%shd lsÍu
• jákdlfï ñïula f,i l%shd lsÍu
• jákdlu ikakê
s hla f,i l%shd lsÍu
• ú,ïNS; f.jqï udOHhla f,i l%shd lsÍu'
165
yqjudre udOHhla f,i l%shd lsÍu
NdKav yd fiajd yqjudre yqjudrefõ § w;rueÈ udOH f,i uqo,a lghq;= lrkq ,nk nj"
yqjudre udOHhla f,i lghq;= lr ,nk njhs'
uqo,a w;rueÈ udOHhla f,i fhdod fhdod .ksñka NdKav yd fiajd j,g yqjudrej isÿ l< yel '
NdKav yd fiajd uqo,a njg o tu uqo,a kej; NdKav yd fiajd njg o njgo mßj¾;kh lrñka
uqo,a úiska lrkq ,nk w;rueÈ ld¾hh ksid uqo,a yqjudre udOHhla f,i i,lkq ,nhs' fï uqo,
uQ,slu ld¾hh fjhs '
uqof,a wfmalaIs; wfkl=;a ld¾hhka bgqùug kï uqo,a tallh yqjudre udOHhla f,i ksis f,i
l%shd;aul úh hq;=h' tneúka fuu ld¾hh uqo,l jeo.;au ld¾hh f,i ie,fla '
NdKav yd fiajd j, jákdlu ;lafiare lrk$uek olajk ñkqula f,i uqo,a l%shd lrk nj
lrk nj jákdlfuka ñïula f,i lghq;= lrk njhs'
uqo,a "ñkqï tallhla f,i fhdod.ksñka NdKav yd fiajdj, fiajd j, jákdlu m%ldY lrk
nj'uqo,ska jákdlu uksk úg ta m%ldY lrkafka ñ, f,ihs' NdKav yd fiajd j, jákdlu
remsh,a yd i; jYfhka ixLHd;aulj ukskq ,nkafka uqof,ks'
jákdlfï ikakê
s hla f,i l%shd lsÍu
mqoa.,hskg
a ish Okh /ialr ;nd .; yels udOHhla f,i uqo,a lghq;= lrk nj fuhska
woyia fõ'
j¾;udkfha Wmhk wdodhï wkd.;h fjkqfjka uqo,ska ;ekam;a l< yels nj'
wkd.;fha m%fhdackhg .ekSu i|yd j¾;udk wdodhfuka fldgila /ialr ;nd .ekSug$ Okh
talrdYslrKghg fhda.H udOHhla f,i uqo,a l%shd lrk wjia:djhs'
lsiÿ
s wdodhula fkd,enqj uqo,a j, we;s o%jYS,;d .=Kdx. ksid uqo,ska Okh /ialr .ekSug
mqoa.,hska leue;a;la olajhs
166
uqo,a uÕska Kh .kqfokq isÿl< yels njhs uqo,a Khg ,nd .ekSfuka uqo,a u.ska Kh mshùu;a
isÿùu'
Kh mokula u; isÿjk .kqfokq ke;fyd;a l,a miq jQ f.ùï uekSu yd tu f.ùï mshùfï
udOHhla f,i uqo,a l%shdlrk njhs'
uqo,a Khg .ekSula tf,i .kakd Kh fmd,S iys; wdmiq f.ùug we;s udOHhla f,i uqo,a l%shd
lrhs'
uqof,a ld¾hhka 4 m%Odk YS¾I folla Tiafia j¾. l< yelshs '
• m%d:ñl ld¾hhka
• oaú;Sl ld¾hhkay
m%d:ñl ld¾hhka
wd¾:slfha mekk.sk l=uk ;;a;ajhla hgf;a jqj o jeo.;alu fjkia fkdjk ld¾hhka md:ñl
ld¾hhla nj" WoaOukh wjOuk ldÍ ;;ajhka ys§ o tu ld¾hhka ld¾hlaIuj isÿ flf¾'
ldßfhys jeo.;alu msßySug ,la fkdfõ '
oaù;Sl ld¾hhka
167
• Kh .kfokq myiq ùu
uqo,a j¾.
rgl uQ,H wêldßfha ksfhda. u; ksl=;a lrkq ,nk ldis yd fkdaÜgq jHjydr uqo,a f,i i,lkq
,nhs' Y%S ,xldfõ uy nexl=j úiska ksl=;a lrkq ,nk ldis yd fkdaÜgq újdy uqo,a fõ' ta wkqj Y%S
,xldfõ jHjydr uqo,a tallh remsh,a fõ' j,x.= uqo,a f,i y÷kajkafka o jHjydr uqo,a h
wm rfÜ remsh,a tllg jvd wvq ks, w.hla we;s Y; 1"2"5"10"25"50 hk ldis iSudiys;
j,x.= uqo,a f,i ie,fla' f.ùï mshùï§ iSud we;s uqo,a Y; 1" 2" 5 ;=,ska remsh, olajd;a Y;
10"25 "50 uÕska yd remsh,a 5 olajd;a f.ùï lrhs'
remsh, yd Bg jeä ks, w.hla we;s ldis yd fkdaÜgq iSudrys; j,x.= uqo,a f,i ie,fla' ´kEu
uqo,a m%udKhla fuu.ska f.ùug kS;sfhka wjir ;sfí' tkï f.ùï mshùfï§ iSudjlska f;drj
Ndú; jk uqo,a h'
jdKsc nexl= mj;ajdf.k hk b,a¨ï ;ekam;= fyj;a cx.u .sKqïj, fYaI" nexl= uqo,a f,i
y÷kajkq ,efí'
cx.u .sKqïj, fYaI .kqfokq i|yd Ndú;d lrkafka fplam;a ksl=;a lsÍfuks 'fplam;a jHjydr
uqo,a fiau 100% l o%jYS,;djhla ke;;a b;d by< o%jYS,;djhla we;s uqo,a f,i ms<s.efka'
fplam;a yd ia:djr ksfhda. u.ska fuu uqo,a .kqfokq i|yd fhdod .kS'
wdikak uqo,a
jHjydr uqo,a fuka 100%%%% l o%jYS,;djhla fkdue;s jqjo uqo,a j,g wdikak o%jYS,;djhla
mj;sk myiqfjka yd blaukska uqo,a njg m;alr .; yelshs o%jYS, j;alï yd wdikak uqo,a
f,i ye¢kafõ'
168
nexl= yd uQ,H wdh;k j, uyckhd i;= b;sßlsÍï yd ia:djr ;ekam;= fYaI;a NdKavd.dr
ì,am;a" úksuh ì,am;a ì,a m;a" rcfha iqrl=ïm;a "jdKsc m;%sld hkd§ wdikak uqo,a fõ'
o%jYS,;djh ;rula wvq uqo,a úfYaIhls'
uqo,a wdfoaYl
jákdlfï ikakê
s hla f,i l%shd fkdlrk tfy;a ;djld,slj yqjudre udOHhla f,i l%shd
lrk Khldâ yd yrm;a ldâ úfYaIh uqo,a wdfoaYl f,i y÷kajhs'
uqyqK; w.h g iudk iudk o%jHuh w.hla we;s ldis" mQ¾K uqo,a f,i y÷kajkq ,efí'
ffki¾.sl jákdlula we;s ߧ ldis rkaldis jeks f,day ldis fuf,i Ndú;d lr we;' fïjd hï
lsis f,ilska .kqfokqj, § ms<s fkd.ekqK;a" tys o%jHuh jákdlula fõ' tu w.hg tajd úlsKsh
yel'
ksfhdacH uqo,a
ksYaÑ; f,day m%udKhla b,aÆ úfgl f.jk njg fmdfrdkaÿ fjñka ksl=;a lrk ,o iy;sl"
.kqfokq i|yd yqjudre fj,d udOH f,i mßyrKh flßKs' taj ksfhdacH uqo,a f,io ye¢kafõ'
tu iy;slfha jákdlu ksYaÑ; f,day ^r;a;%ka& m%udKhlska iy;sl lrkq ,eìKs' f,day ldis
fjkqjg tu iy;sl .kqfokq i|yd Ndú;d úh'
úoHq;a uqo,a
f;dr;=re yd äðg,a ;dlaIKh m%;sM,hla f,i ìysù we;s foaYSh fukau cd;Hka;r .Kqfokq
j,§ f.ùï lsÍu i|yd fhdod .kq ,nk ´kEu uDÿldx. ksIamdokhla fyda ma,diaála ldâ
úfYaIhla úoHq;a uqo,a f,i ye¢kafõ '
• Kh ldâm;a
• yr ldâm;a
• fmrf.jqï ldâm;a
• iaud¾Ü ldâm;a
• úoHq;a uqo,a miqïì
• iDcq yr mejreï
169
• iDcq ner mejreï
Kh uqo,a
NdKav yd fiajd w;am;a w;am;a lr .ekSfï n,h hï mqoa.,hl= fj; ,nd foñka fjk;a
mqoa.,hl= fyda wdh;khla úiska ksl=;a lrkq ,nk ´kEu hula Kh uqo,hs'
NdKav yd fiajd ñ,g .ekSug Ndú;d l< yels mqoa.,fhl=f.ka fyda jHdmdr tallhlska
,nd.ekSug ysñlula we;s ´kEu fohla Kh uqo,la f,i ye¢kaúh yelsh'
úl< uqo,a
ydkshg m;aùu ksid Ndú;hg .; fkdyels uqo,a fjka l< uqo,a f,i y÷kajkq ,nhs' bÍfuka
"fnd|ùfuka fyda m¿ÿ ùfuka uqo,a úl, uqo,a njg m;afõ'
jHjydr uqo,a yd nexl= uqo,a w;r fjkialï my; mßÈ y÷kd .; yel
jHjydr uqo,a nexl= uqo,a
f.ùï lsÍug fl,skau fhdod .; yel fplam;a ia:djr ksfhda. jeks udOHhka
o%jYS,;djhla we; Wmfhda.S lr.; hq;=h
hï ksYaÑ; n,dêldrhla úiska ksl=;a lrhs o%jYS,;djh ;rula wvqh
ffk;sl j,x.=;djla we; úúO jdKsc nexl=j úiska ksl=;a lrhs
fmdÿ ms<s.ekSu idfmalaIj jeäh ffk;sl
f.ùï mshùï wdrlaIdj wvqh j,x.=;djla ke;
fmdÿ ms<s.ekSu idfmalaIj wvqhs
f.ùï mshùï wdrlaIdj jeähs.
jHjydr uqo,a yd úoHq;a uqo,a w;r we;s fjkialï lsysmhla o bÈßm;a l< yel
jHjydr uqo, úoHq;a uqo,
• o%jYS,;djh 100% ls' • o%jYS,;djh ;rula wvqhs
• uy nexl=fjka ksl=;a lrhs • uy nexl=j yer uQ,H wdh;k úiska
• ffk;sl j,x.=;djla we; ksl=;a lrhs
• w;sk; mejßh yel • w;sk; mejßh fkdyel
• wj,x.= lrk f;la h,a mekSula ke; • l,a bl=;a ùu isÿfõ'
• wdrlaIdldÍj f.ùï mshùug • wdrlaIdldÍj f.ùï mshjhs
fkdyel
170
jHjydr uqo,a Ndú;h ;=< jdis fukau wjdis;a we;
jdis
➢ mßyrKh myiq ùu
➢ fmdÿ ms<s.ekSula ;sîu
➢ myiqfjka y÷kd.; yels ùu
➢ l=vd fldgiaj,g fn§u myiq ùu
➢ ffk;sl j,x.=;djla we;sùu
wjdis
f.ùula mshùfï § jHjydr uqo,a Ndr .ekSu m%;slafIam l< fkdyels njhs' tkï ldis yd
fkdÜgq Ndr .ekSu m%;slafIam l< fkdyels njhs'
uqo,a wud;Hjrhd
uy nexl=fõ wêm;sjrhd
j;alï f,i uqo,a fYaI ;nd ;nd .ekSug mqoa.,hka ;=< we;s leue;a; uqo,a b,a¨u nj" uqo,a
fYaI ,. ;nd .ekSug mqoa.,hka fm<Uùuhs'
✓ .kqfokq fÉ;kdj
171
✓ wdrlaIK fÉ;kdj
✓ iufmalaIK fÉ;kdj
.kqfokq fÉ;kdj
bÈßfha§ NdKav yd fiajd ñ,§ .ekSfï wfmalaIdfjka uqo,a fYaI r|jd .ekSuhs'
ksoiqk(a ffoksl wdydr we÷ï jeks oE ñ,§ .ekSu i|yd uqo,a <Õ ;nd .ekSu
wdrlaIK fÉ;kdj
wkfmalaIs; ;;a;ajhkays§ úhoï lsÍfï wfmalaIdfjka uqo,a fYaI ,Õ ;uka r|jd .ekSuhs'
ksoiqk(a yÈis f,v frda. yÈis úm;a hkdÈhg uqyqK §u i|yd uqo,a ,nd <Õ ;nd.ekS
iufmalaIK fÉ;kdj
wkd.;fha§ újD; jk wdfhdack wjia:d ;=< ;=< wdfhdackh lsÍfï wfmalaIdfjka uqo,a fYaI
<Õ r|jd .ekSuhs'
WodyrK (ms<skm;aj, ñ, wkd.;fha§ wvq ù hehs wfmalaIdfjka tfia wvq ñ,g "ñ,g .ekSug
uqo,a <Õ ;nd .ekSu'
uqof,a w.h
uqo,a tallhlg ñ,§ .; yels NdKav yd fiajd m%udKh uqof,a w.h fõ'
tkï uqof,a i;H w.hhs ke;fyd;a ñ,§ .ekSfï yelshdjhs' fuh wd¾:slfha mj;akd idudkH
ñ, uÜgu u; r|d mj;S' tkï idukH ñ, uÜgu by< hk úg uQ¾; w.h jeä fõ 'th uekSu
i|yd ñ, o¾Yl Ndú;d lrkq ,nhs'
WoaOukh
wd¾:slfha fmdÿ ñ, uÜgu wLKavj by< hdu Woa.ukh fõ' uqof,a l%h Yla;sh fkdlvjd my<
hduhs'
kj fld<U mdßfNda.l
s ñ, o¾Ylh
WoaOukhg fya;=
✓ b,a¨u jeäùu
✓ uqo,a iemhqu jeäùu
✓ rcfha úhoï jeäùu
✓ rcfha jl% nÿ mekùu
172
✓ ksIamdok idOl ñ, .Kka by< hdu ^jegqma&
úúO ud¾.j,ska rfÜ uqo,a fj<|fmd<g .,df.k tk uq¿ uqo,a m%jdyh uqo,a iemhqu f,i
y÷kajkq ,efí'
ksYaÑ; ld, ksIaÑ; ld, mßÉf–ohla ;=,§ rfÜ ck;dj w;r ixirKh jk uqo,a f;d.hhs
uqo,a úYqoaêlrKh
l¿ uqo,a kej; idudkH kS;Hdkql+, ixirKhg we;=<;a lr .ekSug rchka úúO mshjrla yd
Wml%u Ndú;d lrkq ,efí 'th uqo,a úYqoaêlrKh f,i y÷kajhs
l¿ uqo,a kej; uqo,a iemhqug we;=,;a we;=<;a lr .ekSu i|yd wkq.ukh lrk úêu;a
l%shdj,shhs'
úksuh wkqmd;h
hï rgl jHjydr uqo,a tallhla ;j;a rgl jHjydr uqo,a tallhla iu. yqjudre jk wkqmd;h
úksuh wkqmd;h fõ'foaYSh uqo,a tallhla úfoaYSh uqo,a tallhla iuÕ yqjudre jk wkqmd;hhs
173
úksuh wkqmd; tys fjkiaùï uekSu i|yd mq¿,aj Ndú;d jk o¾Yl folls
b;sß lsÍu
mdßfNda.l
s wdodhfuka j¾;udk mdßfNdackh i|yd jeh fkdfldg wkd.; mßfNdackh i|yd
fjka lrk m%udKh" b;sß lsÍu nj 'b;sßlsÍu mdßfNdackfha úreoaO me;a;hs'
wdfhdack
f.ùï mshùï mshùu i|yd Ndú;d lrkq ,nk lvodis l%u óg we;=<;a fõ''
174
Kh m;
lsih
s ï ksYaÑ; jákdlula olajd muKla Khg NdKav yd fiajd ,nd .ekSug nexl= yd fjk;a
n,h,;a uQ,H wdh;k úiska Ndú;d lrkakdf.a kñka ksl=;a lrkq ,nk mß.Kl .; l<
ma,diaála ldâ Kh m;a f,i y÷kajkq ,efí'
ksYaÑ; ld, mßÉfþohla ;=< ksYaÑ; jákdlula olajd NdKav yd fiajd Khg ,nd .ekSug uQ,H
wdh;k úiska y÷kajd § we;s ma,diaála ldâm;a úfYaIhls'
Kh m;l l%shdldÍ;aj
- ldkaoï máh
- w;aika máh
175
- Kh mf;a wdrlaIs; ixfla;h
- ksl=;= wdh;kfha fldkafoais yd ku
- .kqfokqlre fiajd ÿrl:k wxlh
.kqfokqlrejkag"
nexl=jg
jHdmdßlhdg
- msßjehla ;sîu
- jxpksl l%shd isÿùu
- by< fmd,shla whlsÍu
- ;dlaIKsl fodaI ksid .eg¨ u;=ùu
- mejÍug fkdyels ùu
176
ùid udiag¾ wefulaia äialj¾
yrm;a
yr m;la u.ska .kqfokq lsÍul§ lsÍul § wod< mqoa.,hdg yrm; ksl=;a lrk nexl=fõ fyda fyda
uQ,H wdh;kfha cx.u fyda b;=reï .sKu
q la ;sîu wksjdrH fõ
yr m;l md¾Yj
- ;u .skqfï uqo,a ;sfí kï Khm;a ,nd.; fkdyels flfkl=g myiqfjka yr m;la ,nd
.; yels ùu'
- m%udo .dia;= fmd,S ke;
- .kqfokqj .sKqï u.ska mshùu
- ñ,g .kakd wjia:dfõ§ laIKslj Ndú;d l< yels ùu
- ATM j,ska uqo,a ,nd .; yels ùu
- úfoaY .kqfokq i|yd jqjo jqjo fhdod .; yels ùu
ksl=;= nexl=jg
fj<÷kag
177
- wf,úlrk NdKav fjkqfjka tu wjia:dfõ§u ;u .sKu
q g uqo,a ,eîu ksid o%jYS,;djh
hym;a ùu
- uQ,H wdh;k j,g Khm;a §fuka fldñia uqo,a f.ùug isÿ fkdùu
- fj<|ie,a ;=< uqo,a tla/ia fkdùu ksid wdrlaIdj
- laIKslj .sKqï .; ùu
- uqo,a wh lsÍfï § jerÈ yd jxpd wju ùu
- wf,ú m%j¾Ok lghq;a;la f,i fhdod .ekSu
.kqfokqlrejkag
yrm;a Khm;a
nexl= .sKqï ;sîu wjYH fõ
;udf.a nexl=fõ we;s uqo,a m%udKhg NdKav nexl= .sKqul uqo,a ;sîu wjYH fkdfõ
yd fiajd ,nd .; yelsh NdKav yd fiajd Khg ,nd .; yelsh
uqo,a ,nd.ekSfï§ fmd,shla wh fkdlrhs uqo,a ,nd.ekSfï§ fmd,shla whlrhs
nexl= .sKqula mokï lr.kS nexl= .sKqula mokï lr fkd.kS
iajxl%Sh fg,¾ hka;% uÕska uqo,a ,nd.; fÜ,¾ hka;%hla uÕska uqo,a ,nd.;
yelsh fkdyel ,nd .; fkdyel
.sKqï ysñhl= ùu wksjd¾h fõ' .sKqï ysñhl= ùu wksjd¾h ke;
fmrf.jqï ldâm;a
jákdlu f.jQ miq fiajdj fyda NdKavh ,nd .ekSu i|yd ksl=;a lrk ma,diaála ldâ m;ls'
ldâ m; Ndú;d lr fyda tys mska wxlh Ndú;d lr NdKavh yd fyda fiajdj ,nd.; yel'
178
úoHq;a uqo,a miqïì
iaud¾Ü ldâ m;
fuh úoHq;a uqo,ls' tkï úoHq;a i¾lsÜ tlla iys; ma,diaála ldâ m;ls' fïjd Ñma ldâ f,i o
y÷kajhs' úoHq;a uqo,a miqïìhlg iudk fõ' jákdlu wvqjk úg ldâ m;g jákdlu msrúh
yel'
Kh ldâm;la f,i Ndú;d lrkq ,nk ma,diaála ldâm;a úfYaIhls' fuu.ska .kqfokq lsÍfï§
w;aika lsÍu fyda mska fh§u wjYH ke;
fmrf.jqï Kh m;a
.kqfokqlre l,a;shd f.jk ,o uqo, fyda ;ekam;=j Ndú;d fldg f.ùï lsÍug nexl=j úiska
ksl=;a lrk ,o ma,diaála ldâ m;ls' Kh ldâm;la f,i i,lkq ,enqjo i;H jYfhkau
Khm;la f,i ms<s.; fkdyel'
iqrlaIs; Khm;
iDcq yr mejreï
nexl= .sKqï ysñfhl= ;ud úiska udia m;d wksjd¾hfhka f.úh hq;= úhoï" tkï rlaIK jdßl"
ÿrl:k ì,a" Kh jdßl" úÿ,s ì,am;a" c, ì,am;a" f.ùï isÿ lsÍug ish nexl=j fj; ,nd fok
ksfhda.hls' wod< ksfhdackh wka;¾cd,h" fg,¾ hka;%h jeks úoHq;a udOHhla Ndú;fha ,enqKq
miq nexl=j úiska wod< .sKï
q ysñhdf.a .sKqug f.úh hq;= úhoï iajhxl%Sj yr lrkq ,nhs'
;u .sKu
q g hï uqo,la ner lrk f,ig .sKqï ysñfhl= úiska úoHq;a udOHla Tiafia ;u nexl=j
fj; ksfhda. lrkq ,eîuhs'
179
nexl= .sKï
q ysñhd úiska ish nexl=jg ;j;a .sKu
q lska ,eìh hq;= uqo,a Rcqju ish .sKqug ner
lsÍu i|yd ksl=;a lrkq ,nk ksfhda.hls' fuu ksfhda.h fg,¾ hka;%h" wka;¾cd,h jeks úoHq;a
udOHhla Ndú;fhka nexl=j fj; isÿ lrk neúka fuh úoHq;a uqo,a úfYaIhla f,i ie<fla'
hï md¾Yjhla i;= whs;sh ;j;a md¾Yjhla fj; mejßh yels uqyqK; jákdlula i|yka
f,aLk" .kqfokq l< yels WmlrK kï fõ'
yqÿ Ndr§fuka fyda msgika lr Ndr §fuka tla mqoa.,fhl=f.ka ;j;a mqoa.,fhl=g whs;sh mejßh
yels ,shú,a," .kqfokq l< yels WmlrK nj
fuu fhÿfuys we;=<;a ˜ .kqfokq l< yels˜ hkafkys w¾:h jkafka Ndr§fuka mejßh yels njhs'
˜WmlrK˜ $ ˜,shú,s˜ hk mofhka ,sÅ; ,shú,a, hk w¾:h f.k foa'
.kqfokq l< yels ,shú,s iïnkaO kS;suh rduqj bÈßm;a flfrkafka 1927 wxl 25 orK úksuh
ì,a wd{d mK; u.sks'
• mejßh yels nj
• mejreï,dNshdg jvd jeä whs;shla ,efnk nj
• mejreï,dNshdf.a kñka kvq mejßh yels nj
• mQ¾j kshuhka mj;sk nj
yqÿ ndr §fuka fyda msgika lsÍfuka whs;sh mejßh yels ùuhs
mejreï,dNshd g mQ¾K ksYaÑ; ysñlula ,eîu mejreï$ mejreï,dNshdg jvd fyd| whs;shla
,eîu'
mjrkakd f.a ysñlu iïnkaOfhka mej;s ljr fyda fodaIhl n,mEfuka f;drj mejreï,dNshdg
,shú,af,a uqyqK; jákdlfuys kS;Hdkql+, whs;sh ysñ ùuhs'
mejreï,dNshdg ;ud kñka kvq mejßh yels ùu$ mejreï,dNshdg f.jQ uqo, wdjrKh lr.;
yels ùu
,shú,a,g wod, jákdlu ,nd .ekSu i|yd óg fmr ,shú,a, oerE whg úreoaOj mejreï,dNshg
;u kñka kvq mejÍug yels ùuhs'
mQ¾j kshuhka
180
j,x.= Èkh"j,x.= ld,h"msgika lsÍfï Í;s"j¾;udk Odrlhd"w.re ùul§ Bg úfrdaOh mEug
wjYH idOl hkd§ kshuhka bgqúh hq;= njhs'
• uqo,a weKjqï
• úÿ,s uqo,a weKjqï
• ixpdrl fplam;a
• Khjr ,sms
fplam;a
b,aÆ úg f.jk f,ig cx.u .sKqï ysñfhl= úiska ;u jd‚c nexl=j fj; ksfhda. lrk úOdk
m;%sldj fplam;la fõ'
181
cx.u .sKqï ysñfhl= úiska tys ioyka uqo,"ku ioyka mqoa.,hdg fyda /f.k tk wfhl=g
f.jk f,i jd‚c nexl=jlg lrkq ,nk fldkafoais úrys; ,sÅ; ksfhda.h "fplam;a nj"
fplam;l md¾Yj
• wKlre
• wK,ÿ
• wdodhlhd
• Odrlhd
wKlre
fplam; ,shd w;aika lrkq ,nk mqoa.,hd h' fudyq jd‚c nexl=jl cx.u .sKï
q ysñfhls'
wK,oaod
wdodhlhd
fplamf;ys ioyka uqo, ,eìh hq;= mqoa.,hd jYfhka kï lr we;s ;eke;a;d h' fplamf;ys
f.jkq ;Srfha ku ioyka ;eke;a;d h'
Odrlhd
fplam;lska f.ùï ,eîug ysñlula we;s fplam; ord isák ´kEu wfhl='
fplam;l wdlD;sh
my; mßÈ fplam;l ir, wdlD;shla bÈßm;a l<yel'tu.ska fplam;l mej;sh hq;= lreKq
y÷kd.ekSug yel'
182
01 - Èkh 2014'04'08
09 - MICR
ms,sm;
fplamf;ys wka;¾.; lrkq ,nk m%Odk f;dr;=re idrdxY fldg ,shd ;eîu i|yd fplamf;ys
bv i,id we;s fldgi"ms,sm; fõ'
183
fplam;a j¾.
fplam;a j¾. m%Odk jYfhka folls' fplam;a j¾. lrkafka tu fplam;a mejÍfï ksoyi mokï
lr.ksñks' we;eï fplam;a mejÍfï § yqÿ Ndr§fuka mejßh yel' tfy;a ;j;a fplam;a
mejÍfï§ tajd yqÿ Ndr§fuka mejßh fkdyel'
• Odrl fplam;a
• úOdk fplam;a
mejÍfï mQ¾K ksoyi iys;j fplam;a ordisák ´kEu wfhl=g wh ,nd.; yels mßÈ ,shk ,o
fplam;la Odrl fplam;la fõ'
wdodhlhdg fyda Tyqf.a úOdkhg muKla wh ,nd.; yels mßÈ ,shk ,o fplam;la"úOdk
fplam;a fõ'
úfYaI;ajh (- úOdk fplam;a mejÍfï mQ¾K ksoyi fkdue;' tkï fplam; ord isák ´kEu
wfhl=g wh ,nd.; fkdyel' wdodhlhdg fyda Tyqf.a úOdkhg muKla wh ,nd.; yel'
wiudk;d
184
iq,N fkdjk ;;ajhls' iq,N ;;ajhls'
iudk;d
fplam;a mejÍu
yqÿ Ndr§fuka mejÍu - msgika fkdlr mejÍuhs' tf,i mejßh yels jkafka Odrl fplam;ah'
msgika lr mejÍu - fplam;la msgika lr mjrkq ,eîuls' tf,i msgika lr mejßh hq;af;a
úOdk fyj;a weKjqï fplam;ah'
msgika lsÍu
fplamf;a uqyqK; i|yka mßÈ " wdodhlhd úiska fplam; msgqmi ;u ku i|yka lrkq ,eîu
msgika lsÍula f,i ye¢kafõ' wdodhlhdf.a ku Tyq úiska fplam; msgqmi ,sùuhs'
whs;sh mejÍu hs' tkï whs;sh w;yeÍuhs' ks¾jHdc mejÍula nj ;yjqre lsÍuhs'
msgika j¾.
185
• ysia msgik
• úfYaI msgik
• iSudldÍ msgik
ysia msgik
wjidk msgik ysia msgikla kï tu fplam; Odrl fplam;la fõ' ;jÿrg;a mjrhs kï h,s
msgika lsÍula wjYH ke;'
úfYaI msgik
úfYaI msgik iys; fplam;la ;j ÿrg;a mejßh yel' ta i|yd kej; msgika l< hq;=h'
iSudldÍ msgik
fuu msgik wdrlaIdldÍ núka jeäh' ñka bÈßhg fplam; mejßh fkdyels ksid ;jÿrg;a
.kqfokq lsÍu je<fla'
fplam;a msgika lsÍfï yelshdj ,nk m<uq md¾Yjh tys wdodhlhd fõ' wk;=rej fplam;
Odrlfhl=go tu fplam; msgika l< yel'
fplam;l f¾Lkh
fplam;la u;=mg
s ir, iudka;r f¾Ld 02la we£u fyda nexl=jl ku i|yka lsÍu fplam;a
f¾Lkh hs'
ir, iudka;r f¾Ld we£fuka fyda nexl=jl ku i|yka lsÍfuka fyda tu uQ,sldx. folu
talnoaO lsÍfuka f¾Lkh isÿjk nj'
186
f¾Å; fplam;lg wh ,nd.ekSu"
fplam;la f¾Lkfha § m%Odk jYfhka iïu; fhÿï fyj;a j.ka;s oaú;ajhla fhdod .kS'
fplam;la mejÍfï§ mjrkakdg we;s whs;sh blaujQ whs;shla mejreï,dNshdg ysñ fkdjk nj
ñka woyia fõ' fplam; w;ska w; mejÍug fuu f¾Lkfhka ndOdjla ke;' fuh mjrkakdf.a
ysñlu ms<sn|j m%fõYï ùug mejreï,dNshdg lrk wk;=re weÕùuls'
mejreï,dNshdg jvd jeä whs;shla ,eîu hk idudkH .=Kdx.h wNsfhda.hg ,la lr we;'
.kqfokq l< yels ,shú,a,la i;= mejÍug we;s yelshdj kï jQ .=Kdx.h wNsfhda.hg ,la lr
we;'
wdodhlhdf.a .sKqu ;=< muKla ;ekam;a l< yels neúka mejÍu i|yd yelshdjla ke;'
f¾Lk j¾.
• idudkH f¾Lkh
• úfYaI f¾Lkh
187
idudkH f¾Lkh
fplam;la u;=msg ir, iudka;r f¾Ld 02la we£uhs'fuys§ jd‚c nexl=jl kula yer fjk;a
´kEu iïu; fhÿula" m%ldYhla fhÈh yel'
• ´kEu jd‚c nexl=jl ´kEu wfhl=f.a cx.u .sKqul ;ekam;a l< yels nj
188
úfYaI f¾Lkh
fplam;la u;=mg
s jd‚c nexl=jl ku i|yka lsÍuhs'
úfYaI f¾Lkhl ;sìh hq;= w;HdjYHu wx.h jkafka nexl=jl ku i|yka lr ;sîuhs' fuys§
nexl=jl ku iuÕ ´kEu iïu; m%ldYhla fhÈh yel' uqo,a ,nd.ekSfï § f¾Lkfha ku i|yka
nexl=fõ muKla fplam; ;ekam;a l< yel'
• ,xld nexl=fõ ´kEu wfhl=f.a cx.u .sKqula ;=< fplam; ;ekam;a l< yels nj'
• uyck nexl= ´kEu wfhl=f.a cx.u .sKqula ;=< fplam; ;ekam;a l< yels nj'
• uyck nexl= wdodhlhdf.a cx.u .sKu
q ;=< muKla ;ekam;a l< yels nj' mejÍugo
yelshdjla fkdue;s w;r wdodhlhdf.a .sKqfï muKla ;ekam;a l< yel'
• mejreï,dNshdg mejreïlreg jvd jeä whs;shla ysñ fkdjk nj;a uyck nexl=fõ
cx.u .sKqul ;eïm;a l< hq;= nj;ah'
• fplamf;ys jákdlu re'5"000 la fkdblauúh hq;= nj;a ,xld nexl= cx.u .sKqul
;eïm;a l< hq;= nj;ah'
189
fplam;la f¾Lkh l< yels md¾Yj
• wKlre
• wdodhlhd
• wK,ÿ
• Odrlhd
m%Odk md¾Yjhlg wu;rj fplam;la yd iïnkaO ´kEu md¾Yjhlg f¾Lkh l< yel'
fplam;la ´kEu wfhl=g f¾Lkh l< yel' tfukau f¾Lkhg w¨;a wx.hla tla l< yel' kuq;a
f¾Lkh wj,x.= l< yelafla tla wfhl=g mu‚' Tyq fplamf;a wKlre fõ'
f¾Å; fplam;la ,enqfjl=g my; i|yka ´kEu l%shdud¾.hla wkq.ukh l< yel'
kuq;a wdodhlhdf.a .sKqug muKhs hk j.ka;sh iys; f¾Å; fplam;la ,o úg cx.u .sKqula
fkdue;s wfhl=g l< yelafla f¾Lkh wj,x.= lrjd.ekSu muKls'
190
fplam;a ksIaldYkh
fplam;a ksIaldYkh fplam;a meyeÿï l%uh f,io y÷kajk w;r wka;¾ nexl= fplam;a
yqjudrej fyj;a ;=,kh fplam;a ksIaldYkh f,i ye¢kafõ'
fplam; ksl=;= nexl=j yd fplam; /ialrk nexl=j w;r fplam;a yqjudre lr .ekSfï úêu;a
l%shdj,sh fplam;a ksIaldYkh kï fõ'
j¾;udkfha fplam;a ksIaldYkh lrkqfha Pdhd.; ms<sônq fplam;a ksIaldYk l%uh hgf;ah' tu
ksIaldIKh ,xld la,sh¾ ^fm!oa& iud.u úiska isÿlrkq ,nhs'
fplam; i|yd uqo,a f.ùug j.lSfuka ne£isák nexl=j ksl=;= nexl=j fõ' wKlref.a cx.u
.sKu
q mj;ajdf.k hk jd‚c nexl=jhs'
wh ,nd .ekSu i|yd wdodhlhd fyda Odrlhd úiska fplam; ;ekam;a lrk ,o nexl=j /ialrk
nexl=jhs'
wKlrefjl= úiska ksl=;a l, fplam;la f.ùu i|yd bÈßm;a l< úg nexl=j úiska f.ùu
m%;slafIam lsÍu fplam;la w.re ùu kï fõ'
nexl=lref.a ueÈy;aùu ksid fyda nexl=lreg ,efnk Wmfoila ksid fyda fplam;lg uqo,a
fkdf.jk wjia:djka fplam;a w.re ùuls'
• .sKf
q ï m%udKj;a uqo,a fkdue;s ùu'
• fplamf;a ysñlu m¨ÿùu'
• jHdc fplam;la ùu'
• fplam;g ydks isÿù ;sîu'
• wKlref.a w;aifkys fodaI ;sîu'
• msgik wmeyeÈ,s ùu'
• wKlre isysúl,a ùu" nqkj
a ;a ùu" urKhg m;aùu'
• .sKu
q jid ;sîu'
• fplam; l,a bl=;a ù ;sîu'
191
• .dksIs ksfhda.hla ,eîu'
• fplam; ,sùfï fodaI mej;Su'
;ekam;a l< fplam;la w.rejQ úg ta nj oekqï foñka ,xld la,sh¾ ^fm!oa & iud.u fplamf;a
;ekam;alre fj; tjkq ,nk ,shú,a, w.re fplam;a ksfõokh fõ'
192
w.re igyka j¾. iy tajdfha w¾:hka
wKlre úuikq
fplam;g f.ùï lsÍug m%udKj;a uqo,la .sKqfï fkdue;s yd wKlre whsrd myiqlï ,nd
fkdue;s wjia:dj,§ fhdohs'
wKlre úiska w;aika fkdl, fplam;a f.ùï i|yd bÈßm;a l< úgl'
fplam;g fhdod ;sfnk w;aik nexl=jg ,ndÿka wdo¾Y w;aikg jvd fjkia jk úg
wKlre ;ud ksl=;a l, fplam;g f.ùï isÿ fkdlrk f,ig nexl=jg Wmfoia ,nd § we;s úgl'
.sKu
q g ner lsÍu i|yd we;s fplam;a fuf;la .sKu
q g ner fkdjQ wjia:dj,§ f.ùï i|yd hï
fplam;la bÈßm;a jQ úg yd ta i|yd .sKqfï m%udKj;a uqo,la fkdue;s jQ úg fhdok w.re
igykhs'
nexl= jev j¾ckhla mej;Su jeks idudkH nexl= lghq;= wvmKù we;s úfYaI wjia:djl
fplam;g f.ùu lsÍu i|yd .sKf
q ï fYaIh m%udKj;a fkdjk úfgl" tfukau Wm,íê fkdjQ
whm;a ;sfío keoao hkak fidhd ne,Sug wmyiq jk úg fhdok w.re igyk fõ'
wruqo,a ud¾.ia:h'
fplam; ,shk ,o Èkfha isg udi 6 lg miqjf.ùu i|yd bÈßm;a l< fplam;la ioyd Ndú;d
lrk w.re igykh'
193
fplam;g f.ùï l< fkdyels jk mßÈ ;ykï ksfhda.hla u.ska .sKqfï uqo,a ;ykï lrkq
,eîuhs
wKlref.a wNskf
s hda.h l%shd;aul fõ'
f.ùu i|yd fplam; bÈßm;a lrkq ,nk wjia:dj jk úg jia;= Nx.;ajhg fyda udkisl
ÿ¾j,;djlg wKlre m;aú we;s úg fhdohs'
m%;sìïnh wmeyeÈ,sh
fplam; wiïmQ¾Khs
j,x.= ld,h Èk 30la 60la hkdÈ jYfhka iSudlrk ,o fplam;a ld,h wjika jQ miqj f.ùï
,nd .ekSug bÈßm;a lsÍfï §
u;= od;u fh¥ fplam;la uqo,a ,nd .ekSug nexl=j fj; bÈßm;a l< úgl
úl, fplam;ls'
lsih
s ï fplam;la nexl= foll fyda lsysmhlg f¾Lkh lrkq ,en we;s úg fhdokq ,nhs'
ksIaldYk l%shdj,shg fhduqjk úgl b,lalï oyhlska hq;= jákdlula Wmßu jákdlu f,i
i<ld f.úh yel' kuq;a ksYaldIK l%shdj,sh fj; fhduq fkdjk úgl ´kEu jákdlula
we;=<;a lr fplam;la ,shd f.ùï l< yel'
194
b,lalï 10 l Wmßu jákdlula
iajhxl%Sh ksYaldIK myiqlï hgf;a b,lalï 10 l w.hla olajd fplam;a meyeÿï l, yelsh'
tuksid b,lalï 10 ka hq;a Wmßu jákdlulg fplam;a ,súh yelsh'
Wod (- 99999999 99
´kEu jákdlula
iajhxl%Sh ksYaldIK l%shdj,shg fhduq fkdù w;ayqre l%uhg ksYaldIKh jk úgl by<
jákdlula tla l< yelsh' iSudjlska f;drj ´kEu jákdlula tla l< yel'
Wod (- 999999999999''''
fpla m;l ,shQ Èkfha isg wh ,nd .ekSu i|yd nexl=jg bÈßm;a l< yels ld,h j,x.= ld,h
fõ'
ksYaÑ;j i|yka lr fkdue;s úg j,x.= ld,h udi 6 ls' kuq;a úfYaIfhka i|yka l< úg th
Èk 30 l g muKla iSud fõ' kS;Hkql+, ld,h fyj;a kS;sh u.ska lghq;= l< yels ld,h jir 6
ls'
j,x.= ld,h bl=;a ùu' tkï j,x.= ld,h ;=< nexl=jg bÈßm;a lr fkd ;sîu fplam;la h,a
mekSuls' úfYaIfhka i|yka lr ke;s úg udi yh blaujd ;sîu' ksYaÑ;j i|yka lr we;s úg
fplamf;ys i|yka Èk 30l ld,h blaujd ;sîuhs'
;ud i;= fplam;la h, mek f.dia we;s úg tys wdodhlhdg fyda Odrlhd g wkq.ukh l< yels
l%shd ud¾. folls'
fpla m;l fodaIhla ksjerÈ l< yelafla tu fplamf;ys wKlreg muKs' tys § jro ;ks brlska
lmd yer tu ia:dkfha u ksjerÈ lr i|yka lrhs' th ;yjqre lsÍug wKlref.a w;aik fhdohs'
195
wK lrk ,o fplam;lg f.ùï w;aysgq ùu l< yelafla tys wKlreg muKs' wdrïNfha §
ÿrl:k weu;=ula ,nd Èh h yels w;r" wk;=rej ,sÅ; j ta nj ikd: l< hq;= h'
fplam; wia:dk.; jQ njg wKlrej oekqj;a lr Tyqf.a ud¾.fhka fplam; i|yd f.ùï
w;aysgq ùug lghq;= lsÍuhs'
fplam;a ñ, § .ekSu
nexl=j úiska fplam;la ksIaldYkhg m%:u ;u .kqfokq lreg Bg wod< uqo,a m%udKh fldñia
uqo,la wvq lr f.jkq ,eîu" fpla m;a ñ, § .ekSu fõ' wKlre iud.ula fyda rdcH wdh;khla
fyda fpla m;la ñ, § .ekSug nexl= úiska jeä leue;a;la olajhs fuh úYajdijka;
.kqfokqlrejkag i,ik fiajdjls'
fplam;lg ydks isÿ jQ úg th úl, fplam;ls' úl, fplam;la iïnkaOj wkq.ukh l< yels
l%shdud¾.h wKlre ,jd kj fpla m;la ,shd .ekSuhs'
fplam;la wj,x.= ùu
wK lrk ,o fplam;la ioyd nexl=j úiska uqo,a f.ùfuka miq tu fplam; wj,x.= fplam;la
f,i i,lkq ,nhs'
fuf;la t<U ke;s bÈß Èkhla fhdod ,shk ,o fplam;a fplam;a úfYaIh u;= od;u fplam;a
f,i ye¢kafõ' tkï fuf;la t<U ke;s b;sß Èkhla fplam;la ,shQ Èkh f,i i,lhs' fplam;a
ioyd f.ùu m%udo lsÍu wfmalaId lrñka u;= od;u hq;= fplam;a ,shkq ,nhs '
wfmalaId
196
uqo,a fplam;a -Cash Cheques
´kEu wfhl=g wh ,nd.; yels mßÈ mßÈ wdodhlhdf.a ku fjkqjg uqo,a hk j.ka;sh fhdokq
,nk fplam;la uqo,a fplam;la f,i ye¢kafõ'
uqo,a fpla m;l" fyda /f.k tkakdg’" hk j.ka;sh lmd yßk ,o fplam;a wúêu;a fplam;a
f,i yeÈkafõ'
ydkshg ,la jQ fplam;a úl,a fplam;a fõ' tkï Ndú;hg .; fkd yels mßÈ ydkshg ydkshg
,la ù we;'
jákdlu i|yka fkd l< tfy;a wKlre f.a w;aik fhdod we;s fplam;a h' leu;s jákdlula
,shd .ekSfï wjia:dj ie,iS we;'
Pdhd .; ms<sìUq fplam;a ksIaldYk l%shdj,shg WÑ; jk mßÈ yÿkajd fok ,o fplam;a
úfYaIhhs'
fplam;a ksIaldYk l%shdj,sh ioyd fN!;slj fplam;a heùu fjkqjg mß.Kl ;dlaIKh
fhdod .ksñka fplam; bÈßmi yd msgqmi Pdhd .; lrk ,o ms<sìUqj heúh yels mßÈ ilia
lr we;s fplam;a Pdhd ms<sìUq fplam;a fplam;a fõ'
,laIK
197
Pdhd .; ms<ì
s Uq fplam;a ksIaldYk l%shdj,sh
fN!;slj fplam;a ksIaldYkh i|yd fhduq lrkjd fjkqjg fpla m;l uqyqK; yd msgqmi olajk
Pdhd .; ms<sìUqj ksIaldYkh i|yd fhdod .kq ,nk l%uh nj'
nexl= lrejkag
.kqfokqlrejkag
hï ksYaÑ; uqo,la hï ksYaÑ; Èklg fyda Bg fmr Èkl § ;udg fyda ;ud úiska kï úiska kï
l< mqoa.,hl=g fyda f.jk f,i Kh ysñfhl= úiska Kh.e;sfhl= fj; ksfhda. lrk fldkafoais
úrys; úOdk m;%sldj"úksuh ì,am;la fõ'
uqo,a f.jk f,ig Khysñfhl= úiska Kh.e;sfhl=g ksfhda. lsÍug fhdod .kq ,nk fldkafoais
úrys; úOdk m;%sldjls' th foaYSh jYfhka fyda úfoaYSh jYfhka Ndú;d l< yel'
hï uqo,la ,nd.;a nj;a tu uqo, Bg wod< fmd,sh iu. .súi .;a Èkl § f.jk nj;a i|yka
lr Kh.e;shd Kh ysñhdg fmdfrdkaÿ fjñ ksl=;a lrk ,shú,a, fõ '
fuh fmdfrdkaÿ m;%sldjls'mejßh yel'kuq;a b;d iq,Nj mejÍula olakg fkd yel'
198
nexl= wKlrh - Banka Draft
;u .Kqfokq lre fjkqfjka Tyq kï l< md¾Yjhlg uqo,a f.jk f,i nexl=jla ;j;a nexl=jla
fj; ,nd fok talaYak wkla nexl= wKlrhla f,i ye¢kafõ' fplam;lg idfmalaIj
úYajdijka; f.ùï mshúh yels WmlrKhls' uqo,a hjkakd úiska heùug wjYH uqo, yd fldñia
uqo, nexl=jg f.ùfuka wk;=rej nexl=j úiska nexl= wKlrh ksl=;a lrhs'f.ùug uqo,a fkdue;s
ùu hk idOlh u; nexl= wKlrhla w.re fkdfõ'
úYd, iud.ï j,g by< jákdlulska hq;a jákdlulska flá flá ld,Sk Kh ,nd .ekSu i|yd
ioyd ksl=;a lrk iq/l=ïm;a úfYaIh jdKsc m;%sldfõ' fndfyda ÿrg ks, ,ehsi;
a =.; iud.ï
;u flá ld,Sk wruqo,a wjYH;d imqrd imqrd .ekSug Ndú;d lrhs'
úfoaY ixpdrhl § ixpdrlhkag ixpdrlhkag wjYH lrkq ,nk uqo,a myiqfjka yd wdrlaIs; j
f.k hdu i|yd jdKsc jdKsc nexl=j fyda n,h,;a uQ,H wdh;k úiska ksl=;a flfrk fplam;a
úfYaIh ixpdrl fplam;a fõ'
fï .kqfokq l< yels ,shú,a,la fkdfõ'jdKsc nexl=j yd n,h,;a ksfhdað; wdh;k ixpdrl
ixpdrl fplam;a ksl=;a lrkq ,nhs'
o uQ,H fj<|m<
o uQ,H wdh;k
o uQ,H WmlrK
o uQ,H há;, há;, myiqlï
o uQ,H wëlaIK yd kshduk wdh;k".; yel'
flá ld,Sk yd È.= ld,Sk uQ,H WmlrK .kqfokq jk fjf<|fmd< uQ,H fjf<|fmd<
fjf<|fmd< fõ';jo flá ld,Sk yd È.= ld,Sk wruqo,a b,a¨ï lrejka yd iemhqïlrejka
iïnkaO lrk ´kEu wjia:djla uQ,H fjf<|fmd< fõ'
199
uQ,H wdh;k
uQ,H fjf<|fmd< ;=< lghq;= lrk nexl= yd nexl= fkdjk wdh;khka uQ,H wdh;k wdh;k
fõ'
4' úfYaI;
s uQ,H wdh;k
- l,anÿ iud.ï
- tallNdr
- m%d:ñl fjf<÷ka
- jKsla nexl=
- Kh fYaK.
s ; lsÍfï wdh;k
- fldgia ;e/õldr iud.ï
- jHjidh m%d.aOk m%d.aOk iud.ï
5'.súiqï .; b;=reï
- rlaIK iud.ï
- fiajl Ndrldr wruqo,
- fiajl w¾: idOl wruqo,
200
- n,m;%,dNs jdKsc
- n,m;%,dNs úfYaIs; nexl=
- ,shdmÈxÑ uQ,H iud.ï
Y%S ,xld uQ,H m%;sm;a;sh l%shd;aul lsÍu i|yd rcfha ksfhdað;fhl= f,i l%shd lrkq ,nk
flakao%Sh wdh;kfha jkafka Y%S ,xld uy nexl=jhs'
foaYSh uqof,a w.h ia:djrj ;nd .ekSu fyj;a iqrlaIs; lsÍu ñ, ia:dhs;dj f,i ie,lsh
ie,lsh yel' tkï"rgl idudkH ñ, uÜgu by< yd my< hdug fkd § ia:djr uÜgul mj;ajd
mj;ajd .ekSu ;=<k
s a WoaOuk wjOukhkaf.ka f;drj wd¾:slh mj;ajd .ekSu fuys wfmalaIdjhs'
201
2' uQ,H l%ufha ia:dhS;dj
o uy nexl= wêm;s
o uqo,a wud;HdxYfha f,alï
o úOdhl fkdjk idudðlhska ;sfokd
- rdcH Kh l<ukdlrKh
- úfoaY úksuh md,kh
- fiajl w¾: idOl wruqo, l<ukdlrKh
n,m;%,dNs hkq"
jdKsc nexl= lghq;= j, fh§ug Y%S ,xld uy nexl=fjka n,m;%hla ,nd f.k isàuhs'
202
✓ foaYSh rdcH jdKsc nexl=
- uyck nexl=j
- ,xld nexl=j
✓ foaYSh rdcH fkdjk jdKsc nexl=
- iïm;a nexl=j
- fi,dka nexl=j
- fldu¾I,a nexl=j
- mEka taIshd nexl=j
- fkaIkaia g%iaÜ nexl=j
- DFCC j¾Ok nexl=j
- cx.u .sKqï
- b;sß lsÍfï .sKï
q
- ia:djr ;ekam;= .sKqï
- flá ld,Sk Kh
- È.= ld,Sk Kh
- ì,am;a jÜgï lsÍu
203
4' fmdÿ Wmfhda.S;d fiajd iemhSu
- n,m;%,dNs jdKsc nexl=jla wdrïN lsÍfï § iïmQ¾K l< hq;= kS;suh wjYH;d lsysmhls'
- uy nexl=fõ uqo,a uKav,fhka n,m;%hla ,nd.; hq;= ùu'
- iud.ï mk; hgf;a iSñ; fmdÿ iud.ula f,i fyda md¾,sfïka;= mk;la hgf;a msysgqjk
,o wdh;khla ùu'
- m%ldYs; m%d.aOkh remsh,a ñ,shk 30 g fkdwvq úu'
- idx.ñl jHjia:dj,sfha uQ,sl mrud¾:h f,i nexl= jHdmdrhla mj;ajd f.k hdu i|yka
ùu'
úfoaY jHjydr uqo,a yd iïnkaO .kqfokq j, ksr; ùug jdKsc nexl= úiska mj;ajd f.k hk
iajdëk wxYhla FCBU fõ'
wkqu; úfoaY jHjydr uqo,ska ;ekam;= Ndr .ekSu;a tajd Kh jYfhka iemhSu;a fuu tallh
úiska isÿ lrhs'
úfYaI nexl= lghq;= j, ksr; ùu i|yd Y%S ,xld uy nexl= uqo,a uKav,h u.ska n,m;%hla ,nd
isysk uQ,H wdh;k úfYaIhhs'
úfYaI;
s nexl= lghq;= hkq"
b,a¨ï ;ekam;= Ndr .ekSu yd úfoaY úksuh lghq;= j, fh§u yer fiiq nexl= lghq;='b;sß
lsÍfï nexl= yd ixj¾Ok nexl= we;=<;a fjhs'
;ekam;= Ndr .ekSula isÿ fkd lrk jHdmdr hkag wjYH uQ,H"wf,ú l<ukdlrK myiqlï
we;=¿ WmfoaYk fiajd imhk uQ,H wdh;k úfYaIhhs'
ld¾hhka
ñ, l< iud.ï fkdjk"ksIamdok yd wmkhk wxYhkays kshq;= iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr
i|yd m%d.aOk imhk uQ,H wdh;k fõ'
205
kj jHdmdr wdrïN lsÍu" mj;sk jHdmdr ixj¾Okh lsÍu" jHdmdr mjrd .ekSu jeks lghq;=
j, § wvq fmd,shg fmd,shg wruqo,a iemhSu'
Kh idOHlrk iud.ï
Kh .e;shka mjrd f.k uqo,a ,nd fok iud.ï fõ' idOHlrkh hkq jHdmdrhlg ,eìh hq;=
Kh fjk;a wdh;khlg mjrd uqo,a ,nd ,nd.ekSuhs'
• *skEkaio
a iud.u
- fikag%,a *skEkaia iud.u
- t,a î *skEkaia iud.u
ld¾hhka
ld¾hhka
- l,anÿ myiqlï
- fldgia m%drlaIKh
- iaj¾KdNrK Wlig .ekSu
m%d:ñl wf,úlrejka
rcfha iq/l=ïm;a fjf<|fmd< ;=< w;rueÈhd f,i lghq;= lsÍug Y%S ,xld uy nexl=fjka
wjirh ,nd isák uQ,H wdh;k úfYaIhhs'
• wod< Kh fok wdh;k j,ska Kh .;a md¾Yj ms<sn| f;dr;=re /ia lsÍu" iei£u yd
úYaf,aIKh lsÍu'
• úfYaI;
s l,anÿ uQ,HlrK iud.ï
Kh fYa‚.; lsÍu lghq;af;a ksr;j isák wdh;k úfYaIh" Kh fYa‚.; lsÍfï wdh;kh
f,i i,lk nj'
• hï mqoa.,hl=g" wdh;khlg fyda rglg Kh uqo,la ,nd ,nd .ekSug we;s fhda.ah;djh
ke;skï Kh oeÍfï yelshdj ;lafire lsÍu" Kh fYa‚.; lsÍu nj'
207
3 wvq fmd,shla hgf;a Kh ,nd.; yelsùu'
5 ;ekam;= Ndr .kakd wdh;khla kï myiqfjka ;ekam;= /ia lr.; yels ùu yelsùu'
Y%S ,xldj ;=< ksIaldYk lghq;=j, ksr;j isák wdh;kh'iS$i ,xld la,sh¾ ^fm!oa.,sl& iud.u
nj'
ld¾hNdrh"
idudðlhska f,i"
m%cduQ, nexl=jla f,i lghq;= lsÍug Èú Èúke.=u ixj¾Ok fomd¾;fïka;= mk; hgf;a iuDoaê
nexl= ix.ï talrdYs lr msysgqjd we;s n,m;%,dNs úfYaYs; nexl=jls'
Èú ÈúkeÕ=u ixj¾Ok fomd¾;fïka;= mk; hgf;a Èú ke.=u ixj¾Ok nexl=j werö we; Èú
ke.=u m%cd igk mokï fyda laIqø uQ,H nexl=j f,i fuu nexl=j werö we;' iuq¾È nexl= YdLd
1074 iyNd.s;ajfhka werö we;' fuh m%cd uQ, nexl=jls'
;ekam;= j¾.
• b,a¨ï ;ekam;=
208
b,a¨ï ;ekam;=$ cx.u .sKqu
fplam;a u.ska .sKqfï we;s uqo,a .kqfokq i|yd fhoùug yelshdj ,efnk fmd,S rys; .sKqï
úfYaIhls' .sKqfï we;s uqo,a b,aÆ ´kEu úfgl wdmiq .ekSug fyda wfkfll=g mejÍug yelshdj
we;' fï i|yd fplam;a ,sùu" ia:djr ksfhda.hla ,nd §u fyda isÿ lrhs isÿlrhs' jd‚c nexl=
muKla fuu .sKï
q mj;ajdf.k hhs' b,aÆ úg uqo,a wdmiq .; yels neúka b,a¨ï ;ekam;= f,io
ye¢kafõ'
cx.u .skï
q j¾. folla we;'
• uqo,a
• fplam;a
• nexl= wKlr
• ,dNdxY n,m;%
• ;ekam;= iy;sl
cx.u .sKqul uqo,a mejÍ yels wdldr f,i"
• fplam;a u.ska
• ia:djr ksfhda. uÕska
• iDcq yr mejreï u.ska
209
b;sß lsÍfï .sKqu
wjYH ´kEu úgl uqo,a ;ekam;a l< yels yd uqo,a wdmiq ,nd .; yels fmd,S iys; .sKu
q la
b;sß lsÍfï .sKu
q ls' ´kEu jákdlulska uqo,a ;ekam;a l< yels w;r" uqo,a wdmiq ,nd .ekSfï§
mdiafmd; ysñfõ' iajhxl%Sh fÜ,¾ ldâ m;la u.ska jqjo wdmiq uqo,a ,nd.; yel' uqo,a b;sß
lsÍfï mrud¾:fhka y÷kajd fok ,o .sKu
q ls' úfYaI wjia:d j,§ fplam;a jqjo ;ekam;a l<
yel'
ksYaÑ; ld,hla i|yd uqo,a tljr ;ekam;a lrkq ,nk .súi.;a ld,h wjidkfha§ .súi.;a
ksYaÑ; fmd,sh ysñjk .sKï
q úfYaIhhs' ,efnk fmd,S m%;sY;h idfmalaIj by< jk w;r" l,a
msÍug fmr jqj ;ekam;= bj;a lr .ekSug ndOdjla ke;' túg idudkH fmd<S m%;sY;hla ,efí'
ysñlï iy;slhla u.ska ;ekam;= ;yjqre lrhs tu ysñlï iy;slh ˜ia:djr ;ekam;=
iy;slhla˜ f,i y÷kd.; yel' fuu ;ekam;= ld,Sk ;ekam;= f,i o y÷kd .;a f,io
y÷kd.kq ,nhs'
wkqu; foaYSh wdfhdack j, fhoùu i|yd wfkajdisl Y%S ,dxlslhkag furg jd‚c nexl=j,
remsh,a j,ska wdrïN l< yels .sKï
q úfYaIhhs'
wfkajdisl Y%S ,xld ,dxlslhka úiska wdrïn lrhs' wkqu; foaYSh wdfhdack j, uqo,a fhoùu
wfmalaId wfmalaIdjhs'
ishrd .sKqu
fldgia fj<|m< ;=, .kqfokq lsÍu i|yd ^fldgia j, wdfhdackhg& úfoaY wdfhdaclhkag
furg jd‚c nexl=j, remsh,a j,ska wdrïN l< yels bf.kqï úfYaIhhs'
úfoaYslhka úiska wdrïn lrhs' fldgia fj<|m< ;=< wdfhdackh lsÍu wfmalaIdjhs'
áhrd .sKqu
NdKavd.dr ne÷ïlrj, wdfhdackh lsÍu i|yd úfoaY wdfhdaclhkag furg jd‚c nexl=j,
remsh,a j,ska wdrïN l< yels .sKï
q úfYaIhhs'
210
• NdKavd.dr ne÷ïlrj, wdfhdackh lsÍu wfmalaIdjhs'
oekg úfoaY.;j isák Y%S ,dxlslhkag fydaúfoaYSh /lshdfjka miq furgg meñ‚ Y%S
,dxlslhkag wkqu; úfoaY uqo,ska werôh yels b;=re$ ia:djr ;ekam;a .sKquls'
ish¨ Y%S ,dxlsl mqrjeishkag wefußldkq wfußldkq fvd,¾ 100 l wju ;ekam;= wdrïN l<
yels b;=reï $ ia:djr ;ekam;= .sKqula nj'
Y%S ,xldj ;=< jdih lrk úfoaY uqo,a Wmhk ´kEu whl='
Ka¾FC .sKï
q ysñhkag ,efnk jdis"
211
nexl= Kh
lsih
s ï fmd,S m%;sY;hla hgf;a wod, fmd,sh yd ,nd.;a Kh uqo, wdmiq f.ùug hg;a j
.súi.;a fldkafoais hgf;a fokq ,nk jákdlula nexl= Khls'nexl= Khla È.=ld,Sk jk w;r
nexl=j b,a,d isák wem iq/l=ï o /|úh hq;=h'
2' uqo,a Kh
uQ,H wdh;k úiska .kqfokqlrejkag iDcqju uqo,a Khg iemhSu uqo,a Kh f,i y÷kajhs
Kh uqo,a wjYHj we;af;a l=ula i|yd o@ wdfhdackh lrkq ,nkafka lskï jHdmdrhlo@ th
id¾:l fhdod .kafka flfiao @ hkd§ fuys§ we.hSug ,lafjhs ,lafõ'
3' b,a¨ïlref.a uQ,H jákdlu' b,a¨ïlref. uQ,Huh jákdlï ms<sn|j we.hSug ,la lrhs'
fuys§ b,a¨ïlrejka f. ksYap, yd pxp, foam, wdfhdack hkdÈh ms<sn|j ie,ls,a,g .kq ,nhs'
fuys Èkqï lrejkaf.a uQ,H fm!oa.,sl;ajh ms<sn|j we.hSug ,la flf¾' fï hgf;a
b,a¨ïlrejkag ia:djr wdodhï ud¾.hla ;sfí o @ /lshd olaI;d" uQ,H uQ,H j.lSï oeÍug we;s
yelshdj" nexl= .sKqu f;dr;=re hkd§ ms<sn|j i,l nef,'
Kh fjkqfjka wem f,i ;eîug yels ksrjq,a j;alï ms<sn|j fidhd nef,a'
212
6' Kh wdjrKh
nexl= whsrd
ish cx.u .sKqu mokï lrf.k ksl=;a lrkq ,nk flá ld,Sk ld,Sk Kh úfYaIhls' cx.u
.skqfï ner fYaIh blaujd hïlsis ksYaÑ; uqo,a m%udKhla olajd fplam;a wK lsÍug ,nd§ we;s
whs;sh nexl= whsrdjls'
• ;djld,sl whsrd
fláld,Sk fíreï l< hq;=h' flá oekqï §ulska iy wem ;eîulska f;drj ,nd .ekSug
yelshdj we;'
• ia:djr whsrd
idudkHfhka j¾Ihla jeks ld,hlska mshúh yels idfmalaIj fmd,sh wvq" wem ;eîula yd .sKqï
ysñhdf.a ,sÅ; b,a,Sula u; ksl=;a lrkq ,nk whsrd úfYaIhhs'
213
úoHq;a nexl=lrKh
nexl=lrkh úoHq;a uy;a;hd odkh isÿ l< ish¨u nexl= lghq;= úoHq;a nexl=lrkh nj' úoHq;a
nexl=lrkh hgf;a úoHq;a uqo,a yqjudrej isÿfõ'
iajhxl%Sh fÜ,¾ hka;% u.ska ;u .kqfokqlrejka fj; i,ikq ,nk fiajd myiqlu" iajhxl%Sh
nexl= fiajd fj' nexl=fõ .sKï
q ysñhkag ;u nexl=fjka ,nd § we;s nexl=fõ ,nd§ we;s
myiqlïls fndfyduhla nexl=jg fkdf.dia ojfia ´kEu fj,djl ,nd.ekSug y÷kajd § we;s
myiqluls' nexl= YdLd wdY%s;j msysgqjd we;s fg,¾ hka;% u.ska .kqfokqlrejkag ojfia meh 24
mqrd mqrdu .sKqï fufyhùfï yelshdj ,nd § we;
1' .sKf
q ï fYaYh oek .ekSu'
214
5' uqo,a ;ekam;a lsÍu lsÍu'
• nexl= ljqkg
a rh fj; fhduqùug wjYH fkdùu'
yr m;a lshùu i|yd fjf<| i,aj, mj;sk úoHq;a nexl= cd,hg iïnkaO úoHq;a WmlrKhls'
ldâ mf;a we;s ldkaoï máh fu u.ska lshúh yel'NdKav úl=Kk wjia:dfõ§u úl=KQ jákdlu
fj<|ie,a ysñhd .sKu
q g ner ù nerù yrm;a ysñhdf.a .sKqï .sKf
q ï .sKu
q g yr fjhs' fï
wjia:dfõ§ úoHq;a uqo,a mejreï l%uh f,i y÷kajk nj'
. .Dyia: nexl=lrK
wka;¾cd,h Tiafia ;u .kqfokqlrejka fj; i,id we;s nexl= myiqlu .Dyia: nexl=lrKh
nj'
215
• ux.; nexl= myiqlï wka;¾cd, nexl= myiqlï hk kïj,ska o y÷kajk nj'
• uqo,a .sKu
q lska ;j;a .sKu
q lg udre lsÍu'
• fYaIh msßlaiSu'
. .sKqula újD; lr ryia wxlhla wjirhla iys;j ÿrl:k u.ska .kqfokq lrk l%uh" ÿrl:k
nexl= myiqlï nj'tkï .kqfokqlrejkag nexl= fj; fkdf.dia ÿrl:kh ÿrl;kh Ndú;fhka
jd‚c nexl= fiajd bgqlr .ekSfï yelshdj we;s lsÍuhs'
rEmjdysks nexl=lrKh
rEmjdyskS kd,sld Tiafia .kqfokqlrejka fj; i,ik y÷kd.;a we;eï nexl= fiajdjka rEmjdyskS
nexl=lrKhhs'
216
• ld,h b;sßùu'
nexl=j,g
• mq¿,aj yd iemmyiq nexl= YdLd yd r:.d,a mj;ajdf.k hdu i|yd jeh jk msßjeh wvq l<
yels ùu'
• mdßfNda.l
s hkag w;HjYH f;dr;=re fukau nexl=jg wjYH m‚jqv o fjí wvú yryd
laI‚lj ,nd.; yelsùu'
• ,sms øjH úhoï we;=¿ fmdÿ fmdÿld¾h úhoï l< yels ùu'
• .kqfokqlrejka iu. iÔj f,i wka;¾ l%shd isÿ l< yels ùu'
mqoa.,hkaf.a rka" ߧ "ue‚la" wdNrK Tmamq jeks jákd NdKav yd jeo.;a ,sh lsú,s wdrlaId lr
§u i|yd msysgj
q d we;s fiamamq fiajdfõ'
217
• ixpdrl fplam;a ksl=;a lsÍu'
foia úfoia ixpdrlhkaf.a .kqfokq myiqfjka yd wdrlaIdldÍj bgqlsÍu i|yd fmdÿfõ ms<s.kakd
uqo,a j¾. j,ska úúO jákdlï hgf;a ksl=;a lrk lrkf;la fplam;h' ksl=;a lsÍfï§ .dia;=
wh lrhs' tjd uQ,H wdh;kfha wdodhu h'
• Wlia fiajd
iaj¾KdNrK wemhg f.k yÈis uqo,a wjYH;d i|yd Kh ,nd§uhs' fmd,shla whlrkq ,nhs'
wdkhklrejkaf.a b,a,Su u; Tyq fjkqfjka uqo,a f.jk njg tlÕ fjñka wmkhklref.a
nexl=j fj; bÈßm;a lrk ,shú,a, Khjr ,smshla jk w;r" tu Khjr ,sms ksl=;a lsÍu lrhs'
• nexl= wKlr
wjYH wjia:dj,§ ish .kqfokqlrejka fjkqfjka ksfhdað;hl= f,i jd‚c nexl= lghq;= lrhs'
.kqfokqlrejka fjkqfjka f.ùï isÿlsÍu;a" /ialsÍu;a lrhs'
• fldgia m%drlaIKh
iud.ï j, wdrïNl fldgia ksl=;=fõ§ wju iyNd.h f;la fldgia ñ,§ .ekSug tlÕ ùu
fldgia m%drlaIKh jk w;r fldgia m%drlaIKh myiqlï'
.sKqïysñhd fjkqfjka Tyqg ,eîug we;s uqo,a Tyqf.a .sKqug /ialsßu uqo,a fma%IK lghq;= nj'
.sKï
q w;r uqo,a udre lsÍu isÿ lrhs'
uQ,H l%ufha ukd l%shdldÍ;ajh yd ia:dhs;dj ;yjqre lsÍu i|yd wdOdr jk f.ùï yd mshùfï
moaO;s uQ,H há;, myiqlï f,i y÷kajhs' fuu myiqlï iemhSfï § Y%S ,xld uy nexl=j uq,aj
lghq;= lrhs' kj ;dlaIKh tla lr f.k isá'
218
Y%S ,xld uy nexl=j y÷kajd ÿka uq,a há;, myiqlï f,i"
• ,xld filHq
• ,xld fig,a
uQ,H wdh;k w;r isÿjk jeä jákdlulska hq;a .kqfokq iy b;d yÈis .kqfokq laI‚lj"
myiqfjka yd úYajdifhka hq;=j isÿ lsÍug Y%S ,xld uy nexl=j y÷kajdÿka kùk úoHq;a f.ùï
yd mshùï moaO;sh'
iyNd.slrejka f,i
• m%d:ñl wf,úlrejka
rcfha iq/l=ïm;a úlsŒu yd ñ,§ .ekSu isÿ lsÍfï§ úoHq;a l%uhg tu úlsŒu yd ñ,§ .ekSï
igyka lrk úoHq;a l%uhls'
219
ks¾f,aLk iq/l=ïm;a ;ekam;=Ndr l%uh
ks¾f,aLk iq/l=ïm;a ms<sn|j jd¾;d ;nd .ekSug yd iqrlaIs;d.dr myiqlï ie,iSug Y%S ,xld
uy nexl=fõ rdcH Kh fomd¾;fïka;=fõ msysgqjd we;s mß.Kl moaO;sh nj'
jd‚c nexl= w;r f.ùï mshùï úoHq;a l%uhg isÿ lsÍug ilia l< moaO;sh nj'
j¾;udkfha jd‚c nexl= w;r isÿjk .kqfokq úoHq;a l%uhg f.ùï mshùï lghq;= isÿlsÍu
wdOdr fõ' fuh ,xld la,sh¾ ^fm!oa& iud.u l%shd;aul lrhs'
,xld filHq
Y%S ,xld uy nexl=j úoHq;a ud¾.fhka rcfha iq/l=ïm;a ,shdmÈxÑ lr ;nd .; yels mß.Kl
l%uhla mj;ajd f.k hk w;r th ,xld filHq nj'
ks¾f,aLk iq/l=ïm;a ;ekam;= Ndr l%uh iy ks¾f,aLk iq/l=ïm;a mshùï moaO;sh hk moaO;s
fol taldnoaO ùfuka fuu moaO;sh ks¾udKh jk nj
,xld fiÜ,a
;;ald,Sk ;;a ld,Sk o< mshùï moaO;sh yd ks¾f,aLk iq/l=ïm;a ;ekam;= Ndr l%uh tlaj .;
l< th ,xld fiÜ tk nj'
talSh nexl=
jd‚c nexl=jl YdLd ish,a, mß.Kl cd, f,i taldnoaO lr ´kEu YdLdjlska
.kqfokqlrejkag myiqlï ,nd§ug lghq;= lsÍu" talSh nexl= f,i ye¢kafõ'
úfYaI;ajh
tlu nexl=jl ish¨u YdLdjka tlu cd,hla Tiafia tlsfkl yd iuÕ ne£ mej;Suhs' YdLd
ish,a, cd,.; ù we; '
220
wka;¾ nexl=lrKh
úúO jd‚c nexl= mß.Kl cd,hla u.ska taldnoaO lr ´kEu nexl=jl ´kEu YdLdjlska
.kqfokqlrejkag nexl= myiqlï ie,iSu wka;¾ nexl= lrKh f,i y÷kajhs '
úfYaI;ajh
jd‚c nexl= lSmhla tlu cd,hla Tiafia tlsfkl yd iu. ne£ ;sîu wka;¾ nexl= lrKh
úfYaI;ajhhs '
tlu nexl=jl YdLd w;r fyda úúO nexl= w;r jHdmdr lghq;= lsÍug bv i,id we;s mß.Kl
cd,hla" flakø
a .; nexl= cd,hla f,i yeÈkafõ' fuys§" tlu jd‚c nexl=jlg wh;a Ydl w;r
fyda úúOYdLd w;r fyda úúO jd‚c nexl=j,g wh;a YdLd w;r cd, iïnkaO;djhla f.dv
kef.kq we;'
jdis f,i
•nexl=lrejka Wlia Wiia fiajdjla ,nd§ug yelsùu' nexl= i|yd ck;dj wdl¾IKh ùu'
wka;¾cd;sl f,i jd‚c nexl= w;r uQ,H yqjudrej jvd fõ.j;a f,i isÿ lsÍug isÿ myiqlï
ysñ ù we;af;a fuu ix.ufha idudðl;ajh ,eîug jd‚c nexl= úiska lghq;= lr we;s neúks'
idudðl;ajh ork wdh;k j,g f,dj mqrd mj;akd ish¨u uQ,H fj,|fmd,j,a wdjrKh lrk
kùk;u ;dlaIKh u; mokï jQ ikaksfõok fiajdjla iemhSfï l%ufõohls'
221
l,anÿ m%fNao
1&uQ,H l,anÿ
2&fufyhqï l,anÿ
uQ,H l,anÿ
uQ,H wdh;k úiska nÿlre fj; j;alu noaog .ekSug wjYH uQ,H imhhs' j;alï mdúÉÑ
lsÍug .súi .kakd ld,h ;=< l,a noao jdßl jYfhka f.ùfï l%uhg tl.j"l,anÿ iud.u yd
l,a nÿ .ekqïlre w;r we;sjk .súiqu uQ,H l,a noaÿ fõ'
fufyhqï l,anÿ
l,anÿ iud.u i;= foam,la fláld,Sk mokula hgf;a Ndú;d lr wdmiq §fï mokug hg;aj
nÿlre fj; noaog iemhSu fufyhqï l,anÿ nj'
l,anÿ iud.u i;= foam, Ndú;d lr wdmiq ,nd .ekSfï moku u; flá ld,Skj noaog imhhs'
hful= i;= j;alula l,anÿ iud.ulg úl=Kd È.=ld,hla i|yd tu j;alu kej; noaog .ekSu
i|yd we;slr.kakd .súiqï úl=Kd wdmiq noaog .ekSfï l,anÿ nj'
flfkl= i;= foam,la fyda j;alula l,anÿ iud.u fj; úl=Khs' kej; noaog .kS'nÿ uqo,a jdß
222
08 rlaIKh
WoyrK - r:jdyk rlaIKhl wju f;jk mlaI rlaIK Tmamqjlska wdjrKh ie,fikakd'
• iïnkao;djhlska f;dr ùu'- tkï isÿjQ mdvqj fjk;a rlaIs; w,dN yd iïnkao fkdúh hq;=
ùu'
• i;Hdmkh l,yels ùu'- tkï w,dNh isÿjQ Èkh "fõ,dj"ia:dkh yd w,dNfha m%udKh
úYaf,aIKh l,yels ùu'
by; rlaIKh l, yels wjodkï j, ,laIK yer fjk;a ,laIK iys; ´kEu wjodkula
rlaIKh l, fkdyels wjodkula fõ'
223
- jerÈ l<ukdlrK ;SrKh ksid isÿjk w,dN'
- laIh ùu'
rlaIKfha jeo.;alu
rlaIKh jHdmdrj,g "mqoa.,hskg
a "iudchg yd wd¾Ólhg b;d jeo.;a idohla fõ'
224
• wl,a urK "wdndê; nj"wikSm ;;aj j,§ mqoa.,hkag uQ,Huh wdrlaIdj ie,iSu'
• rlaIK iud.ï ;u wruqo,a kej; wdfhdackh lrk ksid rfÜ wd¾Ól ixj¾Okhg wjYH
m%d.aOk iïmdokhg iyh ùu'
rlaIK uQ,O¾u
• rlaIŒh ysñlu
• Wmßu úYajdih
• ydks mQ¾Kh
• wdikak;u fya;=j
• rlaIŒh ysñlu
hï úIh jia;=jla mj;Sfuka jdishl=;a "th wysñ ùfuka wjdishl=;a we;sjk ´kEu fohla
iïnkaOfhka we;s ysñlu rlaIH ysñluhs'tfiau lsih
s ï foam<l kS;Hdkql+, whs;slreg tu
foam< ms<sn|j mj;sk rlaIŒh whs;sho rlaIH ysñluhs'
▪ Wmßu úYajdih
rlaIlhd yd rlaIs;hd w;r fy,sorõl< hq;= ish¨ ldrkd i;aNdjfhka hq;=j fy<sorõ lrjd.;
hq;=ùu Wmßu úYjifha uQ,O¾uhhs'
1'odhl;aj uQ,O¾uh
2'wdfoaYk uQ,O¾uh
225
1' odhl;aj uQ,O¾uh
hï foam<la rlaIK wdh;k lsysmhl rlaIKh lr ;sìh§ tu foam<g hï ydkshla isÿjQ úgl
ksl=;alr we;s ishÆu rlaIK Tmamqj, jákdlfï wkqmd;hg wkqj tlS ishÆu rlaIK iud.ï
odhl ù jkaÈ f.úh hq;=h hk uQ,O¾uh zzodhl;aj uQ,O¾uhzzhs'
fuu f.dvke.s,a, rlaIK Tmamqfõ ioyka fya;=ju ksid f.dvke.s,af,ka fldgilg ydkshla
isÿù we;ehs is;uq"tu ydksfha m%udKh remsh,a 500 000 kï rlaIK iud.u odhl úhhq;=
m%udKh fufia fõ'
fi,skf
a lda^4$12&500 000
lsih
s ï foam<lg ydkshla isÿjQ úg rlaIlhd jkaÈ f.ùfuka miqj rlaIs; foam< iïnkaofhka
we;s whs;sh rlaIlhd ^rlaIK iud.u & úiska mjrd .ekSfï uQ,O¾uh wdfoaYk uQ,O¾uhhs'
WodyrK - mqoa.,fhla remsh,a 600 000 jákd f.dvd.s,a,a,la ioyd .sks rlaIK Tmamqjla ,nd
we;s úg .skf
a kka hka;%d.drh uq¿uksku
a úkY jQ fha hehs is;uq'fuys§ rlaIlhd f.dvke.s,af,a
uq¨ jákdlu jQ remsh,a 600 000 uu rlaIs;hdg f.jd oeófuka miqj f.dvk.s,af,a iqkn
a qka
fyj;a uqla; wjfYaIhka ys jákdlu rlaIs;hdg whs;s nj fuu uQ,O¾ufhka lshkak fõ' ydks
mQ¾K uQ,O¾uh ikd:lsÍu ioyd fï wjYHh fõ'
226
WodyrK - .sksrlaIKhla ,nf.k we;s f.dvk.s,a,la flda,dy,hla fya;=fjka úkdY ù .sfha
hehs is;uq" túg wdikak;u fya;=j uQ,O¾uh hgf;a f.dvk.s,a,g jkaÈ ysñ fkdfõ'
Ôú;h rlaIKh ioyd fuu uQ,O¾uh wod, fkdjkafka Ôú;hla ydkshg m;a ùfuka isÿjk
ydksh uqo,ska ueksh fkdyels ùu;a yd th h:d;;ajhg m;al, fkdylsùu;a hk lreKq
fya;=fjks'
rlaIK j¾.SlrKh
urKh "wdndÈ; ùï fyda uy¿ úhg m;aùfï m%;sM,hla f,i hï mqoa.,fhl=g isvqúh yels
ydkshla we,dNhla fjkqfjka wdrlaIdj ie,iSfï wruq‚ka fuh l%shd;aul fõ'
rlaIK jdßl f.ùu ioyd ,nfok wkq.%dyl ld,h blalu ù hdu fya;=fjka rlaIK Tmamqjla
wm%dKj;a fõ' ^wkq.%dyl ld,h hkq jdßl uqo,a f.ùug ksgñ; Èkg tu uqo,a f.ùug
wfmdfydi;a jQ úg tu jdßl f.ùu ioyd ,nfok wu;r ld,hhs' & túg rlaIs;fhl=g .;.els
úl,am l%shdud¾. 3 la mj;S'
mjdrK w.hla ,nd.ekSu - tkï rlaIs;hdg ;ud fuf;la f.jdwe;s jdßl uqo,ska hï fldgila
wdmiq ,nd .ekSuhs'fuys§ rlaIK .súiqu wj,ka.= fõ'
fuf;la f.jd we;s uqo, rlaIK Tmamqfõ uqyqK; jákdlu njg m;alr
• idudkH m%dKj;a lsÍu - tkï ys. uqv, yd tu fmd,sh tljr f.jd m%dKj;a lsÍuhs'
• úfIaY m%dKj;s lsßu - tkï ys. uqo, bÈß jdßl ioyd tl;=lr f.ùuhs'
227
Ôú; rlaIK Tmamq j¾.
• ld,Sk rlaIKh - urK wjodkula muKla wdjrKh fõ'ksYaÑ; ld, mßÉfÉohla ioyd ksl=;a
lrhs'
- rlaIK jdßlh rlaIs;hd Ôj;aj isák f;la f.ùu isÿlrhs'urKfhka miqj rlaIs; uqo,
hfmkakkag f.jkq ,nhs'
• m%ß;Hd. rlaIKh
1& iDcq l%uh - tkï rlaIs;hd rlaIlhdg fhdackd m;%hla bÈßm;a lsÍu'
2& ksfhdað; l%uh ^bkafvkaÜ l%uh& - tkï rlaIlhdf.a ksfhdð;hl= yryd fhdackd m;%hla
b;sßm;a lsÍfuka rlaIK Tmamqjla ,n.ekSuhs'
4'Tmamqfõ iajNdjh
228
rlaIKh yd wdrlaIKh w;r fjki
rlaIKh isÿúh ylshehs wfmalaId lrk wjodkula wdjrKh lsÍfï§ hï ydkshla isÿjqjfyd;a
mukla hk ixl,amh u; thg jkaÈ f.ùug muKla w;slr.kak .súiqu rlaIKhhs'
wdrlaIKh hkq ksYaÑ; isoaêla .súi.;a ld,hla ;=,§ isÿjqjfyd;a jkaÈ f.ùug;a tfia
fkdjqjfyd;a fuf;la f.jd we;s jßl uqo,a wdmiq f.ùug;a we;;slr.kakd tl.;djhhs'
idudkH rlaIKh
remsh,a 25"000
fï hgf;a isÿ jQ uq¨ w,dNhu jkaÈ jYfhka f.jhs'tkï by; WodyrKhg wkqj
remsh,a 30"000 uu jkaÈ jYfhka ,efí'
229
r: jdyk rlaIKh
r: jdyk wk;=ß fya;=fjka fudag¾ r:hg".uka .kakd md¾Yjhkag yd ndysr md¾Yjhkag isÿúh
yels wk;=re iïnkaofhka jkaÈ ,nd.ekSu ioyd r:jdyk ysñhka yd rlaIK iud.ï iu.
we;slr.kakd tl.;jhhs'
1& úia;SrK fudag¾ r: rlaIKh - fuh iïmQ¾K jlSï rlaIKh f,io yÿkajhs'fuys§ r:hg"tys
.uka.kakd mqoa.,hkag"ndysr md¾Yjhkag fukau foam< j,g isÿjk ish¨u ydks wdjrKh lrhs'
fuys§ ndysr md¾Yjhkag yd foam< j,g isÿjk ydkshla ioyd muKla jkaÈ f.ùï isÿ lrhs'
fï hgf;a fidrlï ksid foam< j,g isÿjk ydkshla ioyd fukau ndysr md¾Yajhkag isÿjkydks
ioyd o jkaÈ f.ùï isÿ lrhs'
ks;r ks;r jkaÈ fkdb,a,Su fjkqfjka rlaIK iud.ï úiska fudagr%: ysñhkag m%ido §ukdjla
,nfok w;r th jkaÈ fkdb,Sfï m%ido §ukdj kuq;a fõ'
uqyqÿ ud¾.h m%jdykfha§ kejg yd tys§ nvqj,g isÿ úhyels ydks wdjrkh lsÍu fuu.ska isÿ
lrhs'fuh fldgila 2 ls'
1-keõ lo rlaIKh - fuu.ska kejg isÿjk ydks wdjrKh lrhs'fï h;f;a ,n.; yels rlaIK
Tmamq lSmhla we;'
ish¨ wjodkï Tmamqj u.ska kejg isÿjk ish¿u wjodkï wdjrKh lrhs' ^.sks
.ekSï"l=Kdgq"msmqreï"whym;a ld,.=Kh u.ska jk ydks"hdka;%sl fodaI"jrdh ydks'''' wÈh &
230
▪ idukH fmdÿ jkaÈ
kej yd kej Ndrh fírd.ekSfï woyiska kejg isÿjk ydks wdjrKh lrhs'
▪ úfYaI fmdÿ jkaÈ - iajNdúl fya;=jla ksi kejg yd kej; Ndrhg isÿjk
w,dNhla wdjrKh lrhs'
• f;dgqfmd< Tmamqj
kejla jrdhla ;=< kj;d ;eîfï§ fyda kefjka NdKav nEfï§ yd megùfï§ isÿúh yels
ydkshla wdjrKh lrhs'
• w¿;ajeähd Tmamqj
w¿;ajeähd lghq;= isÿlsÍfï§ isÿúh yels ydks wdjrKh lrhs'
keõ u.ska NKav wdkhkafha§ yd wmkhkfha§ NdKav f;d.hg isvqjk ydkshla wdjrKh
lsÍug fuh WmldÍ fõ'
• we.hQ Tmamqj - tlau j¾.fha NdKav hï ld,iSudjla ;=< fldgia jYfhka wdkhkh fyda
wmkhkh lrkafkl=g uq¨ f;d.fhau jákdlug tljr ,nd.;yels rlaIK wdjrKh hs'
• újD; Tmamqj - keõ.; lsÍug wfmalaIs; f;d. iïnkaofhka jk rlaIK wdjrKhhs'
• wkd.; wdjrK rlaIK Tmamqj - wkd.;fha§ isÿjk kej; .; lsÍulg wod, jákdlula
iïnkao wjodkula hï Wmßuhlg hg;aj wdjrKh lsÍula isÿ lrhs'
uqyqÿ Wjÿre rlaIKfha§ jkaÈ fkdf.jk wjia:d
• kdúl jxpkh - kdúlhka úiska jxpksl wruq‚ka ys;du;d lrk uqyqÿn;a lsÍï yd
wfkl=;a l%shdjka ksid isÿjk ydks ioyd jkaÈ fkdf.jhs'
• kdúl wm.ukh - kejla kshu u. fkdhEu fya;=fjka isÿjk ydkshla ioyd jkaÈ
fkdf.jhs'kuq;a th isÿlf,a hï idOdrK fya;=jla ksid kï túg jkaÈ ysñ
fõ'WodyrK¦bkaOk ,nd .ekSu'
-mqoa., wyUq rlaIK
yÈis wk;=re ksid mqoa.,hkag isÿjk YdÍßl ;=jd, yd urK ksid we;sjk uQ,Huh ydkshla
fuu.ska wdjrKh lrhs'
231
-ud¾.ia: NdKav rlaIKh
f.dvìfuka NdKav m%jdykh lsÍfï§ tu NdKav m%jdyk udOHg NdKav mgjk wjia:dfõ
isg tu NdKav f.dvnEu olajd úh yels ydks wdjrKh lsÍug fuu.ska isÿ lrhs'
tla ia:dkhl isg ;j;a ia:dkhlg uqo,a /f.k hdfï§ isÿúh yels ydks fuu.ska
wdjrKh lrhs'
-m%;srlaIKh
rlaIK iud.ula úiska Ndr.kakd rlaIK wjodkula tu rlaIK iud.u úiska ;j;a rlaIK
iud.ul fyda lsysmhl rlaIKh lsßu m%drlaIKh kï fõ'
-oaú;aj rlaIKh
tlu foam<la rlaIK iud.ï 2 l fyda lsysmhl rlaIK lrhs kï th oaú;aj rlaIKh kï fõ'
-m%drlaIKh
úYd, jákdlula iys; foam<la iïnkaOfhka we;s wjodkula rlaIK iud.ï lsysmhla
hgf;a rlaIKh lsÍuhs'WodyrKhla f,i kej yd keõ Ndrh rlaIK iud.ï 2 la úiska rlaIK
lsÍug Ndr.ekSu'
túg iïmQ¾K kejgu ydkshla jQ úg wjOdkï Ndr.;a iud.ï úiska ;uka Ndr.;a wjOdkfï
m%udKhg jkaÈ f.ùu isÿlrhs'
232
o Y%S ,xld rlaIK kshduk fldñika iNdj
o Y%S ,xld Kh wmkhk rlaIK ixia:dj
o Y%S ,xld f.dúck rlaIK uKav,h
o wjodku ksYaÑ; fõ
o b;=reï lsÍulg iudk fõ
o úIh jia;=j iÔù fõ
o È.= ld,Sk fõ
o ydksmQ¾K uQ,O¾uh wod, fkdfõ
rlaIKh
233
09 ikaksfõokh
ikaksfõokh hkq" tla md¾Yjhla úiska ;j;a md¾Yjhlg fyda mdmd¾Yjhka lsysmhla fj;
f;dr;=re heùu" ,eîu" f;areï .ekSu yd fnodyeÍfï laßhdj,shls'
ikaksfõok laßhdj,sh
ikaksfõokfha uQ,sldx.
❖ hjkakd - m‚úvh hjk md¾Yajhhs'
❖ m‚úvh - hjkakd úiska m‚jqvh ,nkakdg imhk f;dr;=reh'
❖ udèh - m‚jqvh ,nd fokafka flfiao@ ta ioyd fhdod .kakd ikakf
s õok
udèhhls' Wod¦ jdÑl" ,sÅ;
❖ ,nkakd- m‚jqvh mar;s.arykh lrk mqoa.,fhls'
❖ mar;spdrh- m‚jqvh ,nkakd úiska weiqK fyda lshjQ m‚jqvh ms<sn| laßhd lrk
wdldrhhs'
❖ mar;sfmdaIKh- m‚jqvh ,nkakdf.ka m‚jqvh hjkakdg ,efnk mar;spdrh
2' ksje/È nj
3' ksYaÑ; nj
4' ixlaIsma; nj
5' wdpdrYS,S nj
6' mQ¾K nj
234
M,odhs ikaksfõokh
ksYaÑ; ld,hla ;=< ksYaÑ; wruqKq ,Õd lr .ekSu ioyd f;dr;=re heùu" ,eîu" f;areï
.ekSu yd fnod yeÍuhs'
1' ksje/È nj
2'ixlaIsma; nj
3'ksYaÑ; ùu
4'fõ.j;a ùu
5' mQ¾K nj
6'msßjeh wju ùu
2'ndysr ikaksfõokh
1'wNahka;r ikakf
s õokh
wdh;khla ;=< úúO md¾Yjhka w;r f;dr;=re yqjudre lr .ekSfï laßhdj,shhs' fuys§"
235
2'õhdmdrh - fjk;a õhdmdr" iemhqïlrejka w;r f;dr;=re yqjudre fõ'
úoahq;a ikaksfõokh
úoahq;a udèhhka wdOdr lr .ksñka isÿ lrkq ,nk ikaksfõokhhs'
úoahq;a ikakf
s õokfha jdis
1'wka;¾cd,h
mq¿,a mrdihla wdjrKh lrk mß.Kl cd,hls' tkï fuh cd,hla fyda cd,h f,i yeÈkaúh
yelsh'
3'bkaÜrdfkÜ
wka;d¾cd,h mokï lr .ksñka õhdmdr wdh;kh ;=< we;s o;a; j,g <.d ùug i,id we;s
wdh;kuh cd,hls' fuh mqoa.,fhl=f.a fyda wdh;khl md,khg hg;a fõ' fuu.ska wjir,;a
whg muKla fiajd imhhs'
4'yv ;emE,
hjkakd úiska ÿrl:k ud¾.fhka jdÑlj fok ,nk m‚jqvh" cd, ud¾.fhka mrdj¾;kh ù
wdmiq ,nd .ekSu ms‚i ;eáhl .nvd lsÍu fyj;a má.; lsÍfï laßhdj,shhs'
5'*elaia hka;arh
idudkah ÿrl:k moaO;shla u.ska ,sms" Ñ;ar wvx.= ,shú,s laI‚lj heùfï yelshdj we;s
úoahq;a WmlrKhls'
6'bkag¾fkÜ
ÿrl:k cd,hla wdYarfhka wdh;kh ;=< f;dr;=re yqjudre lr .ekSug fm!oa.,sl jYfhka
ia:dmkh lr we;s ÿrl:k cd,hls'
236
7'cx.u ÿrl:k
pkaoaßld ;dlaIKh Wmfhda.S lr .ksñka úúO õhdmdr lghq;= isÿ lsÍu ioyd cx.u ÿrl:k
Wmfhda.S lr .kS'
8'bkag¾fkÜ
9'fufuda m;arh
wdh;kfha úOdhl ks<Odßfhl= úiska ;j;a md¾Yajhlg flá m‚úvhla ,sÅ;j oekqï §ug
Ndú;d lrk m;aßldjls'
10'l=ßh¾ fiajh
,sms yd md¾i,a idudkah ;eme,a laruhg jvd fõ.j;aj heùu ioyd ixúOdkh ù we;s fiajdjls'
237
iïuqL idlÉPd" úoahq;a fkdjk
iïuka;arK "
wNahka;r /iaùï
238
we.ùï ix{
iSkj
q " u. ,l=Kq" úoahq;a fkdjk
wdh;k msysàu
oelafjk ie,eiau"
ju ol=K yÿkd
.ekSfï md i,l=Kq
• o;a; " igyka " j.= wdÈh myiqfjka ikaksfõokh l< yelsh
• f;dr;=re ,nd ÿka njg;a" ,enqKq njg;a idlaYs f,i Ndú;d l< yelsh
• jvd;a úia;rd;aul j f;dr;=re bÈßm;a l< yelsh
3' ix{d yd ixfla; udèhfha jdis
239
• ksrjoah;djh by< ùï
• f;dr;=re fláfhka" meyeÈ,s j bÈßm;a l< yels ùu
240
10' m%jdykh
10'1 jHdmdr j, id¾:l;ajh i|yd m%jdykh iM,odhSj odhl lr.kakd wdldrh'
m%jdykh w¾:oelaùu'
mj;akd NdKav fukau mqo. a ,hka wjYH ia:dk lrd f.khdfï úêu;a l%uh m%jdykh kï fõ'
ñka meyeÈ,s jkafka m%jdykh mqo. a ,hka $NdKav w;r mj;akd N+f.da,h
S mr;rh fukau ld, mr;rh
ke;s lsÍug fhdod .kakd m%Odk fiajhla jk njhs'
m%jdyk moaO;sh
m%jdyk lghq;= lsÍug wksjd¾fhka mej;sh hq;= tlsfklg iïnkaOj l%shd;aul jk idOlhkaf.a tl;=j
m%jdyk moaO;sh kï fõ' ud¾.h" udè"h n,h" m¾hka;h uQ,l s dx. j, tl;=fjka m%jdyk moaO;sh ieliS
;sfí' fuu iEu wxYhlu tl;=fjka m%jdykh l%shd;aul fõ' fï ksid rgl m%jdykh ÈhqKq lsÍug kï
iuia; m%jdyk moaO;shu ÈhqKq l< hq;= fõ'
fndfyda úg Y%S ,xldj jeks rgj, m%jdyk moaO;sh ÈhqKq lsÍu fjkqjg tys wx. lsysmhla
muKla ÈhqKq lrkq oelsh yels fõ' fuh m%jdyk .eg¨ ;jÿrg;a jeä lsÍug fya;= fõ'
01' ud¾.h - m%jdykhg fhdod .kakd udOH ksis f,i Odjkh lsÍug yels wdldrfhka mdrj,a
;sîuhs' ta wkqj m%Odk ud¾. y;rls'
1 uyd ud¾.
2 ÿïßh ud¾.
3 c, ud¾.
4 .=jka ud¾.
02' udOH - m%jdykhg iqÿiq wdldrfha r:jdyk mej;Suhs ' m%jdykhg fhdod .kakd iEu r:
jdykhlau cd;Hka;r m%ñ;Skg
a wkql+,j ks¾udKh ù ;sìh hq;=h'
WodyrK( fudag¾r:"ÿïßh"kdúlhd;%d".=jka hdkd
03' n,h- udOH Odjkh lsÍug wjYH Yla;sh ,nd fok m%Njhka mej;Suhs' m%jdyk msßjehg
fukau mßirhg m%N,j n,mdk uQ,sldx.h n,h fõ'fuys§ úl,am fuka u WÑ; n,Yla;Ska ;sîu
b;d jeo.;a fõ'
WodyrK( Lkscf;,a".,a wÕ=re".Eia "úÿ,sh"iq<x
241
04' m¾hka;h - udOH wjYH mßÈ yeisrùfï kej;=ïfmd< myiqlï ;sîuhs' ´kEu udOHhla
wjYH mßÈ kej;Sfï ksis myiqlï mj;skafka kï wod< md¾Yajhkag ;u m%jdyk wjYH;d ksis
mßÈ bgq lr .ekSug yelsfõ'
WodyrK( r: .d,"ÿïßh ia:dk"jrdh".=jka f;dgqm,
Y%S ,xldfõ m%jdyk moaO;sfha uQ,sldx. iunrj ixj¾Okh fkdùfï m%;sM,hla f,i
ish¨ ckdlS¾K m%foaY m%foaYj, oeä r:jdyk ;onohla oelsh yelsh'
Y%S ,xldj N+f.da,Sh jYfhka l=vd rgla ùu;a rg ;=< ´kEu ia:dkhlg f.dvìfuka hd
yels ùu;a ksid rfÜ m%Odk m%jdyk l%uh njg uydud¾. yd ÿïßh ud¾. m;aj ;sfí' kuq;a uyd
uyd ud¾. moaO;sh rg mqrd jHdma; j ;snqK o ÿïßh ud¾. moaO;sh ksYaÑ; ud¾. lsysmhlg
iSudù we;'
WodyrK(
c, ud¾. yd .=jka ud¾. m%jdykh Y%S ,xldj Ndú;d lrkafka cd;Hka;r m%jdykh
i|ydh' úfYaIfhkau cd;Hka;rj NdKav m%jdykh lsÍug kdúl m%jdykho"u.SkA m%jdykh
242
lsÍug .=jka m%jdykho fhdod .efka'
m%jdyk l%u Ndú;fhka w;ajk ys;lr ;;ajhka jdis f,i;a wys;lr ;;ajhka iSud f,i;a
ie,fla'
Y%S ,xldfõ uyd ud¾. m%jdykh yd ÿïßh m%jdykh tlsfklg úl,am l%u jk neúka
fïjdfha jdis yd wjdis tlsfklg wdfoaY fõ' uyd ud¾.fha jdis ÿïßh wjdis nj;a ÿïßh jdis
uyd ud¾.h wjdis njg;a m;afõ'
kdúl yd .=jka m%jdykh úl,am ud¾. f,i cd;Hka;rj Ndú;hg .ekSu ksid jdis wjdis
wdfoaYl fõ' tkï kdúl m%jdyk jdis .=jka m%jdykh wjdis njg;a .=jka m%jdykh jdis kdúl
m%jdyk wjdis njg;a m;afõ'
243
ÿïßh m%jdyk l%uh mj;sk wjdis(
- ÿïßh ud¾. Èjhsk mqrd jHdma;j fkd;eîu'
- wjYH ´kEu fõ,djl § fiajh ,nd.; fkdyelsùu'
- .ukdka;h olajd fhdod .; fkdyels ùu'
- fm!oa.,sl udOH Ndú;d l< fkdyelsùu'
- úÿ,s ix{d wekysàu ÿïßh ud¾. wn,ka ùu wdÈh ksid m%udo we;sùu'
c, m%jdykfha wjdis(
- keõ fiajh iq,n fkdùu'
- jeä ld,hla .;ùu'
- ks;r wk;=re isÿùu'
- ish¨ rgj, fhdod.; fkdyels ùu'
m%jdykh jeo.;alu
m%jdykfhka úúO md¾Yajhg we;sfjk úúO m%;s,dN wkqj m%jdykh we;s jeo.;alu ;yjqre
fõ' ta wkqj md¾Yajhka ;=klg m%jdykh jeo.;a jk nj my; idOl wkqj ;yjqre fõ'
244
- wjYH øjH myiqfjka ,nd .; yels ùu
- ksñ NdKav fnod yeßh yels ùu
- udkj iïm;a myiqfjka ,nd .; yels ùu
- wmøjH neyer l< yels ùu
- mq¿,a fj<| m,la w;am;a lr.; yels ùu
245
- keõ bvmyiqlï fjka lsÍfï udOH ld¾hdxYh
- fj<| keõ wxYh
.=jka m%jdykhg(
- iSudiys; Y%S ,xlka .=jka iud.u
- iSudiys; ñyska ,xld iud.u
- Y%S ,xld .=jka f;dgqm, yd isú,a .=jka fiajd ix.uh
- f¾.= lghq;= ms<sn| myiqlï lñgqj
m%jdyk ksfhdað;hka
cd;Hka;r jYfhka m%jdyk lghq;=j, fhfok m%jdyk wdh;k fjkqfjka lghq;= bgq lr fok
wdh;khkah'fuys iajrEm folls'
1'.=jka ksfhdað;dh;k
2' kdúl ksfhdað; wdh;k ksfhdað;dh;k cd;Hka;r lghq;= j,§ úh yels wl%ñl;d j<lajd
f.k iïu; wdldrhg lghq;= fufyh ùug Y%S ,xld f¾.= fomd¾;fïka;=j úiska úúO ld¾hhka
bgq lrkq ,nhs '
1' NdKavfha$ mqoa.,hkaf.a iajNdjh - m%jdykh lrk øjH fukau mqoa.,hka fjkia jqk úg Bg
.e<fmk udOHhla fjkalr .; hq;=h'
2' wdrlaIdj - ,efnk /ljrKhhS' u.S m%jdykh m%Odku idOlh fuhfõ'
3' msßjeh - fm!oa.,sl l< hq;= jehs lsÍï fukau fmdÿfõ iudchg we;s jk n,mEu o i,ld
ne,Suhs'
4' Odß;djh - f.k hd hq;= m%udKhg iß,k bvlvlska hqla; ùu'
5' ÿr m%udKh - .ukdka;hg we;s ÿrg .e,fmk udOHhla ùu'
6' fõ.h - wfmalaIs; ld, iSudj ;=< .uka lsÍug yels o hkak'
246
7' msúiSfï yelshdj - wod< udOH ,nd .ekSug fukau wfmalaIs; ia:dkhg hdug myiqlï
,eîuhs'
8' iq,N;djh - wjYH mßÈ myiqfjka fhdod .; yels udOHhla ùuhs'
9' kS;Hdkql+, nj - rfÜ mj;akd kshuhkag wkql+, udOHhla ùuhs'
10' m%ñ;s yd wka;¾cd;sl iïu;- m%jdyk l%uhkays mej;sh hq;= uQ,sl wx. ,laIK mej;Su m%ñ;s
f,i;a cd;Hka;r jYfhka we;s lrf.k ;sfnk tlÕ;dj cd;Hka;r iïu; kï fõ' f,dj úúO
rgj, mj;akd m%jdykh w;r fmdÿ njla mj;skf
a ka fuh u;h '
m%jdykfha kj m%jk;d
m%jdykh iïnkaOfhka f,dj isÿù we;s fjkialï Bg wod< fõ'
2' úÿ,s ÿïßh$ úÿ,s fudag¾ r: - n,Yla;s m%Njh f,i úÿ,sh fhdod fhdodf.k Odjkh lsÍuhs'
3' k, ud¾. m%jdykh - fmdÿ k< moaO;shla ilia lr tu.ska c,h" "wmøjH"weg j¾." msá j¾.
m%jdykh lsÍuhs'
4' lïì hdkd m%jdykh - Wiaìï hdlr iúlr we;s /yeka u.ska udOH Odjkh lsÍuhs' iajhxl%Sh
yd hdka;%sl jYfhka fuys iajrEm folls'
247
6' .=jka md,ï - fmdf<djg by<ska ud¾.h bÈlr fudag¾ r: Odjkh lsÍuhs'
7' wêfõ.S ud¾. - r: jdyk fkdkj;ajd Odjkh l< yels ud¾. ;ekSuhs'
8' kS;s m%;sixúOdkh lsÍu - cd;sl fukau cd;Hka;rj n,meje;afjk m%jdyk kS;sÍ;s l%shd;aul
lsÍuhs'
m%jdyk lafIa;%fha wkd.; mqfrdal;k i|yd my; i|yka ksoiqka oelaúh yelsh'
1' yhsm¾Æma ixl,amh - wkd.; f,dj m%jdyk moaO;sh f,i fhdod .kakd fuh ì%;dkH cd;sl
b*,dka uhslaf.a ixl,amhls'm%Odk jYfhka nghla Èf.a we;slrk ßla;lhla u.skN
a dKav yd
u.ska m%jdykh lrkq ,nhs'
248
2' Walkcar, Air Wheel - mhska .uka lsÍug úl,amhla f,i fhdod .; yels b;d l=vd
WmlrKhls'
10'3' .nvdlrKh
.nvdlrKh hkq"
f;d.hla ñ,§ .;a wjia;dfõ fyda ksYamdokh l, wjia;dfõ isg tajd wf,ú lrk f;la fyda
fnodyßk f;la /ia lr ;nd .ekSfï fyda l,a ;nd .ekSfï l%shdj,shhs'
fufia f;d. /ia lsÍug iy l,a ;nd .ekSug Ndú;d lrk ia:dkh .nvdj kï fõ'
f.dvke.s,a,la ;=< isÿlrk fufyhqï l%shdldrlï tkï .nvdlsÍu" fnodyeÍu melÜ lsÍu"
f,an,a lsÍu hkdÈh flfrys tu f.dvke.s,af,a msßh; ie,eiau tkï fodrj,a j, msysàu" j¾.
m%udKh" f.dvke.s,af, Wi hkdêh jeä f,i n,mdhs'
tfukau th .nvdjg øjH we;=,;a lsÍug iy .nvdfjka øjH ksl=;a lsÍug wod,jo n,mEï
we;s lrhs'
249
tuksid jHdmdßlhd úiska ;u jevlghq;= yßyeá isÿ lsÍug wjYH bvlv m%udkhla .nvdj
;=< we;so hkak iy ;u øjH tys ;=, p,kh l<yels fld;rïo hkak ms<sno ie,ls,su;a úh
hq;=h'
.nvdjla ia:dms; lsÍfï§ ie,ls,su;a úh hq;= ;j;a jeo.;a lreKla jkafka .nvdj ;=<
isÿjk fufyhqï lghq;= ioyd fld;rï fõ.fhka isÿ úh hq;=o hkakhs' øjH .nvd lrkafk
ld,hla tla;eka lr ;nd .ekSugkï wvq fõ.hlska øjH tyd fuyd f.k hd yels ia:dkhla
m%udKj;a fõ' kuq;a oji mqrdu fufyhqï lghq;= isÿ jkafk kï b;d fõ.fhka øjH tyd fuyd
l< yels ia:dkhla .nvdj f,i f;dard.ekSu jeo.;a fõ'
tfukau .nvdfjka msgjk Yío" msglrk øjH j, iajNdjho ie,ls,a,g f.k Bg WÑ;
ia:dkhla f;dard.ekSu jeo.;a h'
.nvd lr we;s øjH tajd m%jdykhg fhdod.kakd m%Odk;u udOH uq,a lrf.k Bg iqÿiq jk
ia:dkhla f;dard.ekSu isÿl< hq;=h' tfukau mdßfNda.l
s hdg wdikak jk ia:dkhla tkï m%Yia;
fjf<ofmd, fldgila ysñjk ia:dkhla øjH .nvdlrKh ioyd fhdod.ekSfuka NdKavhl
msßjefhka ie,lsj hq;= m%udKhla w;alr.kakd m%jdyk msßjeh wju lr .; yel'
NdKav fukau NdKav tyd fuyd lsÍug fhdod.kakd tiùfï WmlrK" g%la r:" fõÈld hkdÈh
;onohlska f;drj myiqfjka tyd fuyd lsÍfï yelshdj .nvdjla i;= úh hq;=h'
● msßjeh'
250
wuqøjH .nvdj fj; f.k tfï isg .nvdfjka ksñ NdKav fnodyeÍu olajd we;sjk
úúO msßjehka ^.nvd l=,h
s " wem ;ekam;=" rlaIK .dia;=" jdyk kej;=ï bvlv iïnkaO úhoï&
yels;dla wju lr.; yels ia:dkhla f;dard .ekSuo jeo.;a fõ'
tyd fuyd l, yels NdKav weiqrE ;Ügq .Kkdjla rduqjla ;=< tl u; tl ;eîfuka NdKav
wiqrk l%uhhs' .nvdfõ we;s ´kEu NdKavhla fj; bksux wdOdrfhka fyda g%la r: wdOdrfhka
<.d úh yels neúka fuh b;d myiqu yd ,dNu weiqreï l%uhhs'
;Ügq .Kkdjlska hq;a mS,s fyda tyd fuyd l< yels má j, NdKav wiqrkq ,eîuhs' msßjeh
wêl YS;d.dr iys; .nvd j,g fuu l%uh jvd;a fhda.H fõ'
tl ;Ügqjl NdKav weisÍfuka miq tl miqmig ;,a¨ lr bÈßfhka B<. ;Ügqfõ weiqreï
lsÍuhs'
by; ioyka ´kEu l%uhlg ;Ügq folla ueo mj;sk wu;r ;Ügqfõ NdKav weisßh yels w;r
th .ívdfõ bvlv fo.=K lrjhs'
251
iajhxl%Sh w;la jeks WmlrKhla u.ska weiqreï lsÍu isÿ lrk w;r fuh b;d l=vd whs;u
;sfnk .nvdjlg fyda úYd, m%udKfhka øjH .nvd lr we;s .nvdjlg fhda.H fõ'
.nvdjl NdKav tyd fuyd lsÍug úúO WmlrK j¾;udkfha Ndú;d lrhs'
Wod(-
f*dala,s*aÜ
me,Ü celaia
f*dala,s*aÜ g%la
fufia úêu;aj .nvdj ;=< Ndkav weisÍu u.ska yd úúO WmlrK NdKav tyd fuyd lsÍug
Ndú;fhka ,nd .; yels jdis /ils' tkï"
● oeßh hq;= ld,h yd Y%uh wju ùu - úêu;a wdldrhg weisÍu isÿ jk ksid jeh jk
ld,h yd Y%uh wju fõ'
252
m%jdyk yd iemhqï fiajd hkq"
mdßfNda.l
s wjYH;d yd jqjukd ;Dma;su;a lsÍu ioyd NdKav" fiajd yd wod, f;dr;=re
bÈßhg yd miqmig .,dhEu" tys wdrïNfha isg mßfNdack wjia;dj olajdu ldrHlaYuj yd
iM,odhSj ie,iqï lsÍfï yd l%shd;aul lsÍfï l%shdj,sh hs'
1' wuqøjH fyda ksñ NdKav iemhqïlrejkaf.ka ñ,§ f.k ksYamdokh olajd jQ p,s;hka
2' ksYamdok l%shdj,sh wjidkfha isg ksYamdÈ; fyda wod, f;dr;=re wjika mdßfNda.slhdg
iemhSu olajd jQ p,s;hka
úúO iajrEmfha ksYamdÈ; yd úúO iajrEmfha wdh;k wkqj m%jdyk yd iemhqï fiajd moaO;s
úúO fõ'
● iunr m%jdyk yd iemhqï moaO;s - fuys§ by; oelajQ l%shdj,s tlsfklg iudk fõ'
● ksYamdokfhka miq wjika mdßfNda.slhd olajd f.k hEfï m%jdyh ixlS¾K moaO;s - tkï
ksYamdokfhka miq .nvdlrKh" weisÍu" m%jdykh wdêh jvd;a ixlS¾K jk moaO;s h'
Wod-( ridhksl øjH iud.ï'
253
● ksjerÈ ksYamdÈ;h" ksjerÈ m%udKfhka" ksjerÈ fj,djg" ksjerÈ ;ekg" ksjerÈ ñ,g"
ksjerÈ .=K;ajfhka hq;=j ksjerÈ m%dfNda.slhd fj; iemhSug'
● f;d. md,kh" ksYamdÈ; ie,iqïlrKh" wuqøjH ñ,g .ekSu" m%jdykh yd .nvdlrKh
úêu;aj isÿ lsÍug'
● ish¨u hka;% yd ish¨u jev uOHia;dkj,g wjYH wuqøjH" wjYH m%udKfhka" wjYH
.=K;ajfhka hq;=j" wjYH fj,djg ,efnkjdo hkak ;jjqre lr.ekSug'
● msßjeh wju lr.ekSug yd iemhqï oduh fkdkj;ajd mj;ajdf.k hdug'
254
11 fjf<|du
fj<|du
fj<|du foaYSh fj<odu fj<|du úfoaYSh fj,odu f;d. fj<|du is,a,r fj<odu wmkhk
fj<odu wdkhk fj<|du iq¿ mßudK is,a,r fj<|du uyd mßudK is,a,r
foaYSh fj<|du
o f;d. fj,odu
o is,a,r fj<|du
úfoaY fj,odu
hï rgl fjk;a rgla fyda rgj,a iu. isÿlrk fj<|du' fuh m%fNao folls'
o wdkhk fj<|du
o wmkhk fj<odu
is,a,r fj<odu
wjidk mdßfNda.slhdg NdKav úlsŒu is,a,r fj<|du fjhs' tfia úl=kkakd is,a,r fjf<kaod
f,i ye¢kafõ'
uQ,sl ,laIK
ksIamdolhdg
o ;u ksIamdÈ; wf,ú lr §u
o mdßfNda.l
s hkaf.a woyia yd f;dr;=re ,nd §u
o ksIamdolhkaf.a Ndkav m%j¾Okh yd wf,úh jeä lr §u
255
f;d. fjf<kaodg
256
2' iDcq wf,úh ^úYd, hka;%" iQ;% .=jka hdkd&
5' úfYaI;
s fjf<|i,a
11' wkd.;fj<|ie,a
tla ysñldÍ;ajhla hgf;a ksYaÑ; NdKavhla fyda fiajdjla wf,ú lsÍu i|yd ksYaÑ; m%foaYhl
mj;ajdf.k hk fj<|ie,a fõ' WodyrK- .=Kfiak fmd;a idmamq" chr;ak u,aYd,dj
257
tla ysñldß;ajhla hgf;a tlu f.dvke.s,a,l úúO wxYj,ska wxY fjkalrñka mdßfNda.slhkag
wjYH ish¨u ishÆu NdKav j¾. tlu ia:dkhlska ,nd .ekSug yels uyd mßudK fj<| ie,a
fõ'
frÈms<s" fi,a,ï nvq" mdjyka" iqj| ú,jqk"a l%Svd NdKav" fnfy;a øjH" u;ameka" .DyNdKav" úÿ,s
WmlrK hkd§ f,i tlu f.dvkeÕs,a,l fjku wxY jYfhka ixúOdkh ù ;sîu fuys we;s
úfYaI;ajhhs' ta wkqj .kqfokqlrejkag ta ta fomd¾;fïka;=j u.ska fjk fjku NdKav wf,ú
lsÍfï fiajdj bgq lrhs' WodyrK- OVaE<a" we¾Mෛ CO SUMaE¾ CEKaGaE¾
foia úfoia ixpdrlhskag ;Srenÿ fkdue;sj NdKav yd fiajd ,nd .ekSug ia:dms; lr we;s fj<|
ie,a úfYaIhhs' .=jkaf;dgqm<j,a yd jrdhj,a wdY%s;jo foaYiSudj, o msysgd we;'
lsih
s ï ksIamdolfhda Tyqf.a ksIamdok muKla wf,ú lsÍu i|yd .súiqï .; ù isák fj<|ie,a
fõ'
by< jÜgï ,eîu Kh moku u; NdKav ,eîu wjYH WmlrK ,eîu m%j¾Okhg iydh iydh
ùu hkd§ m%;s,dN ne£ fj<o ie,a ysñhdg ksIamdolhdf.ka ,nd.; yel' WodyrK- iskaf.¾"
Vswf,d.a we¾cwfv
by< mdßfNda.l
s myiqlï iys;j ish¨ wdydr mdk j¾. ikSmdrlaIl yd mú;%;d NdKav f.a
fodr WmlrK iajhx fiajd l%uhg wf,ú lrk uyd mßudK fj<| ie,a úfYaIhhs'
mdßfNda.l
s hdg fj<|ie, ;=< ießird ksIamdok ,nd .ekSug yels jk whqßka fj<|ie,
ks¾udKh ù ;sfí' WodyrK- Cw¾.s,a,aia f*daâ cbÜha" fÄ,aia f*daâ cbÜha we¾mscT
f;d. fj,odu
kej; úlsŒfï mrud¾:fhka ñ,§ .kakd .ekqïlrejka ksIamdÈ; wf,ú lsÍu yd kej; úlsŒfï
mrud¾:fhka ksIamdok ñ,§ .ekSu f;d. fj<|duhs' tfia ksIamdÈ; wf,úlrkakka f;d.
fjfjf<kaoka fõ'
,laIK
258
• is,a,r fj<÷ka g l=vd f;d. f,i wf,ú lsÍu
j¾. lsysmhla úYd, f;d. f,i /ia lrhs j¾. úYd, m%udKhla l=vd f;d. f,i
/ia lrhs
úYd, f;d. /ia l< yels mßÈ yd f;d. o¾YŒh yd mdßfNda.sl myiqj
yeisrúh yels mßÈ fj<|ief,a wNHka;rh ie,fik mßÈ fj<| i,a,s wNHka;rh
ie,iqï lrhs ie,iqï lrhs
259
f;d. fjf<kaodf.ka bgqjk fiajdjka
ksIamdolhdg
w;rueÈhd
ksIamdok fnodyeÍfï ud¾.fha ksIamdolhd yd mdßfNda.l
s hd w;r isák fnodyeÍfï l%shdj,shg
iïnkaO jk md¾Yj fõ'
tkï jHdmdr lghq;= i|yd Ndú;hg fyda mdßfNda.l s hkaf.a mdßfNdackhg fyda wjYH NdKav yd
fiajd iq,n lsÍfï N lsÍfï l%shdj,sfha fh§ isák mqoa.,hka fyda ixúOdk fõ'
• is,a,r fjf<kaod
• f;d. fjf<kaod
• ksfhdað;hd
260
is,a,r fjf<kaod
wjidk mdßfNda.slhka fj; ksIamdÈ; wf,ú lrkakd'
f;d. fjf<kaod
kej;o úlskf
S ï fÉ;kdfjka ksIamdÈ; ñ,g .kakka fj; wf,ú lrkakd f;d. fjf<kaod fõ'
ksfhdað;hd
lsih
s ï m%Odksfhl=f.a n,h msg hï ld¾hhl ksr; jkakka
ksfhdað;hka Tjqka imhk fiajd wkqj my; oelafjk wdldrhg j¾. l< yelsh'
• fldñia ksfhdað;
m%Odkshdg jdisodhl jk f,i ;u wNsu;h mßÈ m%Odkshd fjkqfjka NdKav ñ,g .ekSula fyda
úlsŒula isÿ lrñka ta u; fldñia uqo,la ,nd .kakd ksfhdað;hd fõ'
• ;e/õlre
.kqfokqjg wod< .ekqïlre yd úl=Kqïlre iïuqL lrñka .kqfokqj isÿ ùug wjYH f;dr;=re
imhd iuyrúg f.dka úl=Kqïlref.ka o iuyrúg lïlrejkaf.ka f; o iuyrúg
fomd¾Yjhla f.kau f; o ;u fiajh fjkqfjka ;rï .dia;=jla ,nd.kakd ksfhdað;hd fõ'
• idOHlhd
• lemlre ksfhdað;hd
• fjkafoaislre
úl=Kkq ,nk NdKav fjkqfjka újD;j yd jdÑlj by< .Kka bÈßm;a l< .ekqïlrejkag
m%Odkshdf.a NdKav wf,ú lrñka tu lghq;= iïnkaëlrKh lrkq ,nk md¾Yjh fjkafoais lre
fõ' fï i|yd Tyqg fjkafoais .dia;=jla ysñfõ'
261
ksIamdok fnodyeÍu i|yd w;rueÈhka fhdod .ekSfï fhdod.ekSfï jdis wjdis'
jdis
úfoaY fj<|du
hï rgla fjk;a rgla fyda rgj,a iu. isÿlrk fj<|du fjhs fuys m%Odk fldgia folls
wmkhk fj<odu wdkhk fj<|du'
rgla ;=, isÿjk fj<|duhs rgla fjk;a rgla fyda rgj,a iu.
isÿlrk fj<|duhs
foaYSh jYfhka l%shd;aul jk kS;sÍ;s wod< wka;¾cd;sl tlÕ;d yd kS;sÍ;s wod< lr
lr .kS .kS
262
• fj<| ndOl wju ùu
• rg ;=< mj;sk w;sßla; ksIamdok i|yd fjf<|fmd< ilid .ekSu
• mqoa.,hkaf.af;dard .ekSfï bvlv iy leue;a; fjkia ùu
wmkhk
lsih
s ï rgla úfoaY rglg fyda rgj,g NdKav yd fiajd heùu wmkhk fj<|du h'
wdkhk
lsih
s ï rgla úfoaY rglska fyda rgj,a j,ska NdKav yd fiajd f.kaùu wdkhk fj<|duhs'
wka;rd, fj<|du
úfoaY rglska wdkhkh lrk ,o øjH rg ;=<g fkdf.k jrdh ;=< kej; ieliSfuka f;drj fyda
ilid kej; fjk;a rgl rglg fyda rgj,a j,g wmkhkh lsÍuhs' ;Sre nÿ wh fkdlrhs'
m%;s wmkhkh
lsih
s ï rglska wdkhkh lrk ,o øjH rg ;=<g f.kú;a fjkilg Ndckh lr fyda fkdlr
fjk;a rglg fyda rgj,g heùuhs' ;Sre nÿwh lrhs'
263
ksoyia wka;¾ cd;sl fj<|du
lsiÿ
s ndOdjlska f;drj úúO md¾Yajhkag ksoyia NdKav wmkhkh iy wdkhkh lsÍug
wjldYhla mej;Suhs' ^;Sre nÿ yd ;Sre nÿ fkdjk ndOdj,ska f;dr&
wdrlaIKjdoh
ksoyia wka;¾cd;sl fj<|du ;=<k
s a foaYSh l¾udka; wvmK wvmK ùug úu je,elaùug
rch úiska mkjkq ,nk ;Sre nÿ yd ;Sre nÿ fkdjk ndOd fõ'
iajNdúl ndOd
• ixialD;suh fjkialï
• kS;suh yd õhjia:dkql+, fjkialï
• NdIduh fjkialï
iajNdúl fkdjk ndOd(
• ;Sre nÿ mekùu
• wd¾Ól iïndOl mekùu
• wdkhk mx.=$fldagd kshu lsÍu
• úksuh md,kh
• f¾.= kS;s Í;s
• marmd;kh
cd;ahka;r ndOd msgq oelSug lghq;= lrk cd;ahka;r wdh;k
wmkhk laßhdmámdáh
1& wmkhk lrefjl= f,i ,shdmÈxÑ ùu'
2& úfoaY .ekqïlrejka ms<sn|j f;dr;=re ,ndf.k iqÿiq .eKqïlrefjl= f;dard .ekSu'
7& wmkhk i|yd NdKav iQodkï lsÍu$keõ.; lsÍug iqÿiq jk wdldrhg NdKav weiqreï lsÍu'
8 wjYah ,shlshú,s ilia lr lr .ekSu fyda ,nd .ekSu' ^marNjia:dk iy;slh ;;a;aj iy;sl
hkdÈh&
265
9& wmkhk NdKav rlaIKh lsÍu'
10& ;Srenÿ iyk ,nd.; yels jkafka kï thg wod< lghq;= lsÍu'
12& uqo,a ,nd .ekSug wod< lghq;= lsÍu$ bkafjdhsis yd uqo,a ,nd ,nd .ekSug wod, ,shú,s
ms<sfh, lsÍu iy uqo,a ,nd.ekSu'
wdkhk laßhdmámdáh
1& úfoaY iemhqïlrejka ms<sn| úia;r ,ndf.k iqÿiq iemhqïlrejl= f;dard .ekSu'
3& ñ, lshqula ,eîu miqj NdKav wdkhkh lsÍu ms<sn| iqÿiq ;SrKhlg t<öu'
4& wdkhk n,m;ar ,nd.; hq;= NdKav iïnkaOfhka kï wdkhk n,m;ar ,nd .ekSu yd úfoaY
úksuh fjkalrjd .ekSu'
6& wmkhklrejkag f.ùu ms<sn| lghq;= lsÍu" Khjr ,smsh újD; lsÍu'
• fjí wvú
• fj<| iÕrd
• fjf<| kdudj,s
• jd‚c fomd¾;fïka;=j
• fj<| úuiSï
• foaYSh yd úfoaYSh fjf<| i,ams,a iy maro¾Yk
• wmkhk ixj¾Ok uKav,h
• fj<| uKav,
• wmkhk Kh rlaIK ixia:dj
• úfoaY ;dkdm;s ld¾hd,
266
NdKav f;d.hla keõ.; lsÍug fmr wmkhklre úiska bgq l< hq;= marOdk f¾.= lghq;=
267
• Khm;a yd yrm;a
kduud;ar bkafjdhsish
wmkhklrefjl= úiska ;ud wmkhk lrkq ,nk NdKav j, ñ, .Kka .Kka$úia;r$;ud
wfmalaId lrk uqo,a j¾.h hkdÈh i|yka lrñka wdkhk lreg hjk ,shú,a,hs'
kejg NdKav Ndr .;a njg;a" tu NdKav wod< rfÜ jrdhg f.k f.dia ndr fok njg
iy;sl fjñka keõ iud.u fyda keõm;s úiska ksl=;a lrk ,shú,a,ls'
kejg mgjk ,o NdKav fyd| ;;ajfha mj;sk úg ksl=;a lrk fk!Ndrm; mdßY=oaO fk!Ndrm;
fõ' kejg mgjk hï NdKav fyda uq¿ f;d.h" leãï ì£ï fyda m¿ÿ ùï iys; fõ hehs i|yka
lrñka ksl=;a lrk ,shú,a, ¥Iah fk!Ndrm; fõ'
268
iduQyslj w;aika fldg jrdh fyda f¾.=j yryd keõ iud.u fj; NdKav ksoyia lr .ekSu
i|yd bÈßm;a lrkq ,nk ,shú,a,hs'
nkaê; .=oï
;Sre nÿ f.jd NdKav bj;a lr .kakd f;la NdKav jrdh ;=< ;ekam;a lrkq ,nk .nvd
nkaê; .=oï f,i y÷kajhs'
.=oï n,m;arh
.=oul NdKav ;ekam;a l< úg" ta nj i|yka lrñka .=oï wêldßka úiska wdkhklreg
,ndfok ,shú,a,hs'
Khjr ,smsh
wdkhklref.a jd‚c nexl=j úiska wdkhklre fjkqfjka uqo,a f.jk njg fmdfrdkaÿ fjñka
wmkhklref.a jd‚c nexl=jg ksl=;a lrk ,shú,a,hs'
NdKav keõ.; lsÍug wod, ish¿u fldkafoais Khjr ,smsfha we;=<;a fõ' wmkhklre tys
i|yka fldkafoais imqrd we;akï Khjr ,smsfha i|yka uqo, wdkhklre f.a nexl=j Tyqg f.jhs'
Khjr ,smshla u; uqo,a ,nd.kakd wmkhklrefjla nexl=j fj; NdrÈh hq;= ,shú,s
o fk!Ndrm;
o wmkhk bkafjdhsih
s
o rlaIK iy;slh
marNjia:dk iy;slh
NdKav wod< rg ;=< ksmojQ njg iy;sl fjñka ms<s.;a fj<| uKav,hla fyda rdÊh
wdh;khla ksl=;a lrk ,shú,a,la fõ'
hqfrdamd ix.uhg weÕ¨ï wmkhkh lsÍfï§ tajd YaÍ ,xldfõ§u ksmojQ njg iy;sl lrñka
ksl=;a lrk ,shú,a,hs'
269
iksmdrlaIl iy;slh
wmkhkh lrkq ,nk t<j¿ iy m,;=re mßfNdackhg fhda.ah nj iy;sl lrñka lDIsl¾u
fomd¾;fïka;=fõ me,Eá ksfrdaOdhk uèhia:dkh u.ska ksl=;a lrk iy;slhhs'
wmkhkh lrkq ,nk ksIamdÈ; kshñ; marñ;shg mj;sk njg ;yjqre lrñka YaÍ ,xld
marñ;s wdh;kh ksl=;a lrk ,shú,a,hs'
;dkdm;s bkafjdhsih
s
wmkhklre úiska bÈßm;a lrkq ,enQ ñ, .Kka ksjerÈ njg ;yjqre lrñka wdkhklref.a
rg fjkqfjka wmkhklref.a rfÜ isák ;dkdm;s fyda Tyqf.a ksfhdað;fhl= ksl=;a lrk
,shú,a,hs'
fi!Äh iy;slh
wmkhkh lrkq ,nk uia yd ud¿ mßfNdackhg iqÿiq ;;a;ajfha mj;sk njg ;yjqre lrñka
fi!Äh fomd¾;fïka;=j ksl=;a lrk iy;slhhs'
*shqïf.aIka iy;slh
u,a me<Eá" ;," lcq kE jeks Odkah j¾. wmkhkh lsÍfï§ fhda.ah njg ;yjqre lrñka
lDIsl¾u fomd¾;fïka;=j ksl=;a lrk iy;slh'
jd‚c bkafjdhsish
wmkhkh lrkq ,nk NdKav ms<sn| úia;r we;=<;a lr wmkhklre úiska wdkhklre fj;
hjk ,shú,a,ls'
fõÈld l=ú;dkaih
s $jdmamarldr l=úka;dish
wod, NdKav f¾.= fomd¾;fïka;=jg Ndr.;a njg i|yka lrñka wmkhklre fj; ksl=;a
lrk ,shú,a,hs'
rlaIK iy;slh
wmkhkh lrkq ,nk NdKav fjkqfjka isÿúh yels ydks wdjrKh lsÍug ,nd .kakd
rlaIKdjrKhhs'
270
nr fyda marudKh ms<sn| iy;slh
wmkhkh lrkq ,nk NdKav j, È." m<," Wi" nr hkdÈh olajñka ms<s.;a jd‚c uKav,hla
u.ska ksl=;a lrk iy;slhhs' fuh lsreï ñkqï iy;slh f,i o y÷kajhs'
bkafvkagqj
wdkhk lrefjl= úiska ;udg wjYah NdKav j¾. j, úia;r i|yka lrñka wmkhklrefjl=
fj; hjkq ,nk ,shú,a,hs'
wdkhk n,m;ar
wod, NdKav wdkhkh lsÍu i|yd wdkhk yd wmkhk md,k fomd¾;fïka;=j uÕska
wdkhlreg ,nd fok ,shú,a,hs'
úksuh n,m;arh
wdkhkh lsßu i|yd wdkhklrejka úiska úfoaY úksuh fjka lr.; hq;=h' fï i|yd YaÍ
,xld uy nexl=fõ úfoaY úksuh fomd¾;fïka;=fjka wjir ,nd.; hq;=h
wdkhk igykalrh
wdkhk lrefjl= úiska wdkhkh lrk ,o ksIamdok j, úia;r i|yka lrñka f¾.=
fomd¾;fïka;=jg bÈßm;a lrk ,shú,a,hs' fuh fk!Ndrm;" bkafjdhsish wdYarfhka ms<sfh<
lrhs'
keõ jd¾;dj
kej jrdhg iïmardma; ù meh 24la we;=<; kefõ ish¨ úia;r i|yka lrñka keõm;s úiska
f¾.= fomd¾;fïka;=jg bÈßm;a l< hq;= ,shú,a,hs'
wjf,dalkm;$oel=ïì,
wdkhk igykalrh ms<sfh, lsÍu i|yd wod, ,shú,s ^bkafjdhsia" fk!Ndrm;a& fkd,eî we;s
wjia:djl wdkhkh igykalrh ms<sfh, lr.ekSug tlalr .ekSug wdkhksl NdKav mßlaId
lsÍug wjir b,a,ñka ilia lrk ,shú,a,ls'
lemn, ,smsh
úksuh ì,la l,a msÍug fmr jÜgï lr uqo,a lr .ekSug wmkhklrejl=g w;miq jQ úg
wmkhkh l< nvq f;d.fha whs;sh nexl=j fj; mejÍug fhdod.kak ,shú,a,hs'
wmkhkh lrkq ,nk NdKav i|yd wjYah iy;sl ,nd.; ,nd.; yels wdh;k
271
• marNjia:dk iy;slh
• fi!Äh iy;slh
wmkhk ÈYdj
lsih
s ï rgla ;ud wmkhk j,ska jeäu marudKhla isÿ lrmq rg fyda l,dmh'
wdkhk ÈYdj
lsih
s ï rgla ;u wdkhk j,ska jeäu marudKhla isÿlrkq rg fyda l,dmh'
272
fj<| fYaIh
ksYaÑ; ld, mßÉfþohla ;=< rgl wmkhk NdKav j, jákdlu yd wdkhk NdKavj,
jákdlu w;r fjki'
f.jqï fYaIh
ksYaÑ; ld, mßÉfþohla ;=< rgl iuia; wmkhk yd wdkhkh w;r fjki'
wmkhkh i|yd Y%S ,dxlsl ksIamdok yd fiajdjka m%j¾Okh yd ixj¾Okh lsÍfï wruq‚ka 1979
wxl 40 orK mk; hgf;a msysgqjd we;s rdcH wdh;khls'
273
fiajdjka
4' wmkhk NdKav j, .=Kd;aul Ndjh jeä ÈhqKq lsÍug wjYH ;dlaIK wdOdr ,nd§u
5'wmkhk lrejka.lrejkaf.a meñ‚,s mÍlaId lsÍu yd fj<| wdrjq,a úi£ug lghq;= lsÍu
6' jrŒh ;Sre nÿ iyk ,nd .ekSu i|yd m%Njia:dk iy;sl ksl=;a lsÍu
,xld wmkhk Kh rlaIK ixia:dj (Sri Lanka Export Credit Insurance Corporation /
SLECIC)
wmkhk Èß.ekaùu uq,alrf.k uq,alrf.k 1978 wxl 15 orK ork Y%S ,xld wmkhk Kh
rlaIK ixia:d mk; hgf;a fuu wdh;kh msysgqjk ,§ '
wmkhklrejkag wmkhk uqo,a fkd,eîu fyda uqo,a ,eîï m%udo ùu iïnkaOfhka isÿjk
w,dN fyda mdvq i|yd rlaIKdjrK imhhs'
odhl jk wdldrh
1' NdKav yd fiajd wmkhkh kshe,S jHdmdßlhkag ,eìh hq;= f.ùï fkd,eîu fyda m%udo ùï
iïnkaOfhka isÿjk w,dN wdjrKh i|yd rlaIK Tmamq ksl=;a lsÍu
274
2' wmkhk fjf<|dfï§ wjYH Kh myiqlï ,nd .ekSu i|yd wem iy;sl ksl=;a lsÍu
4' wmkhklrejkag nexl= yd fjk;a uQ,H wdh;k imhk Kh m%;s uQ,Hkh lsÍu
wdkhk yd wmkhk md,k fomd¾;fïka;=j (Department of Imports and Exports Control Sri
Lanka)
1' md,khg hg;a l< NdKav i|yd wdkhk wmkhk n,m;% ksl=;a lsÍu
3'wdkhk yd wmkhk md,k fr.=,dis W,a,x>kh lsÍïj,g wod< wod< lreKq ms<sn|j f¾.=
wOHlaIl jrhdg iy úksuh md,l md,ljrhdg Wmfoia §u iy iydh ùu
f,dalfha ish¨ fj<| uOHia:dk taldnoaO lrñka msysgqjd we;s ix.ufhka ix.ufha
idudðl;ajh Y%S ,xld Y%S ,xld f,dal fj<| uOHia:dkh fkao ,ndf.k we;
275
wruqKq
2' úfoaY fj<|du jodu j¾Okh ioyd úfoaY rdcHhka yd m%Odk fmf<a jHdmdßlhkaf.ka
iukaú; jk o iïuka;%K meje;aùu
3' Y%S ,xldfõ wm wm keK ieliqu wmkhk ieliqï l,dm j,g myiqlï iemhSu
5' úfoaY fj<|dug iïnkaO Y%S ,dxlsl iud.ï i|yd WmfoaYl fiajd iemhSu
6' Y%S ,dxlsl jHdmdßlhkag f,dal fj<| lafIa;arfha m%uqLhka yuqùug wjia:dj ie,iSu
7'wmkhk NdKav y÷kajd§fï y÷kajd §fï jHdmD;s j,g iïnkaO ùug Y%S ,dxlslhkag wjia:dj
,nd §u
wdkhk wmkhk fj<|dfï § uqyqK mEug isÿjk wjodkï wju lr,Su i|yd WmldÍ jk
wdh;k yd tu wdh;k bgqlrk ld¾hh
- wmkhk Kh rlaIKh
- wem iy;sl ksl=;a lsÍu
2' Y%S ,xld wmkhk ixj¾Ok uKav,h
fj<| l,dm
rgj,a lsysmhla úiska nÿ" ;Sre .dia;= iy fj<|du ms<sn|j .súiqulg t<ô ksoyia fjf<|
m%foaYhla fjf<| l,dmhla ^G%fv òf,dcla & f,i y÷kajhs '
fj<| l,dm ksoyia fj<| m%foaY ^ f*a% g%fv wf¾ia&" fj<| yjq,a" fjf<| ix.ï hk kï
j,skao y÷kajhs'
ksoiqk(a hqfrdamSh ix.uh ^EU&" wdishdka ix.uh ^weSEweKa&" rgj,a wfÜ lKavdhu
hqfrdamSh ix.uh
European Union (EU)
hqfrdamfha msysá rgj,a 26lska fuh iukaú; ù we;' 1957 § hqfrdamSh rgj,a yhla úiska
w;aika ;nk ,o frdau .súiqu ^G%ග ේ Üha T*a ¾Tfï u.ska msysgj
q k ,o hqfrdamSh wd¾Ól m%cdj
^EWfrdfmaka EcTfkdñc CTïuqkÜ
s ha& fuys uQ,drïNhhs'
fuys idudðl rgj,a fmdÿ fjf<| m%;sm;a;shla" lDIs yd ëjr m%;sm;a;shla" m%dfoaYSh
ixj¾Ok m%;sm;a;shla mj;ajdf.k hk w;r " 1990 kjfha§ EU úiska hQfrda ^EWfrdakñka fmdÿ
uqo,a tallhla y÷kajd § we;'
EU idudðl rgj,a
277
w.aksÈ. wdishdkq cd;Skf
a .a ixúOdkh ^wdishka ix.uh &
Association of South East Asian Nations
wE; fmrÈ. wdishdfõ rgj,a oyhl foaYmd,ksl yd wd¾Ól iyfhda.s;d ix.uh ls ' 1961
§ ms,smSkh" uef,aishdj" ;dhs,ka;h hk rgj,a ;=k tlaj msysgjQ wE; fmrÈ. wdishd ix.uh
^weiafidcbwáTka fg%dka T*a STW;a EwiaÜ weiswd fuys uQ,drïNhhs' by; rgj,a ;=k 1967§
bkaÿkSih
s dj yd isx.mamQrej iu. tl;=ù weSEweKa ixúOdkh msysgqjk ,§'
G8 idudðl rgj,a
fj<| .súiqï
rgj,a folla fyda lsysmhla w;r hï ld,mßÉfþohla ;=< fjf<| øjH yqjudre lr
.ekSu i|yd we;slr.kakd tl.;dj fjf<| .súiqï f,i ye¢kafõ' rgj,a folla w;r we;sjk
278
.súiqï ù md¾Yùh .súiqï f,i;a " rgj,a lsysmhla w;r we;sjk .súiqï nyqmd¾Yùh .súiqï
f,i;a ye¢kafõ'
ksoiqk(a
i*a;d (SAFTA) .súiqug t,öfuka t<eöfuka tu .súiqug t<ô rdcHhka w;r wdkhk i|yd
lsiÿ
s ndOdjlska f;drj ;Sre nÿ bj;a lsÍu" jrdh yd m%jdyk myiqlï we;s lsÍu" fj<|dug
iïnkaO fiajd iemhSu hkdÈh iïnkaOfhka iduQysl tl.;d we;s lr .kakd ,§'
279
wdishd meismsla fjf<| .súiqu
Asia Pasific Trade Agreement (APTA)
1975 j¾Ifha nexfldla .súiqu kñka wdrïN jq fuu .súiqu 2005 fkdjeïn¾ 2 Èk isg wdishd
meismsla fjf<| .súiqu hkqfjka kï lrk ,§' fuys idudðl rgj,a jkqfha
nx.a,dfoaYh"Ökh"bkaÈhdj",d´ih"fudxf.da,shdj"Y%S ,xldj yd ol=Kq fldßhdjhs' wdishd meismsla
meismsla l,dmfha we;s mer‚u jrŒh fj<| .súiqu jkafka fuu .súiquhs' idudðl fkdjk
rgj,ska NdKav yd fiajd wdkhkh lsÍug jvd iykodhS f,i idudðl rgj,ska NdKav yd fiajd
wdkhkh lsÍug yelsjk mßÈ fj<| ndOl yels;dla wju lrñka idudðl rgj,a w;r wd¾Ól
ixj¾Okh fõ.j;a lsÍu fuu .súiqfï wruqK fõ'
cd;Hka;r ixúOdk
úfoaY fj<|dug tfrys jk ;Sre nÿ" úksuh md,k kS;s Í;s" f¾.= kS;s Í;s jeks úúO ndOd
wju lr .ekSug msysgj
q df.k we;s msysgqjd f.k we;s ixúOdk cd;Hka;r ixúOdk f,i
ye¢kafõ'
280
ol=Kq wdishd;sl rgj,a wgl wd¾Ól yd foaYmd,ksl ix.uhls' 1985 foieïn¾ ui 8 jk
Èk 8 jk Èk fuu ixúOdkh ia:dms; lrk ,§' Swewe¾C ixúOdkfha iyfhda.s;d lghq;= lafIa;%
myla hgf;a isÿfõ' tkï¦
● m%jdykh
281
cd;Hka;r uQ,H wruqo,
International Monetary Fund (IMF)
uQ,H yd ;dlaI‚l wdOdr ,nd §fu;a" úksuh wkqmd; yd f.jqïfYaI ksÍlaIKh lsÍfuka
cd;Hka;r ixúOdkh f,i ftMF ye¢kaúh yelsh' fuys m%Odk ld¾hd,h weußld tlai;a
ckmofha fjdIskagka k.rfha msysgqjd we;' fuh f.da,Sh uQ,ah iyfhda.S;dj ÈhqKq lsÍu" uQ,H
ia:dhs;dj iy;sl lsÍu" cd;Hka;r fj<|dug myiqlï ie,iSu" /lSrlaId mq¿,a lsÍu" ;srir
wd¾Ól ixj¾Okh yd ÿmam;alu wvq lsÍu wruqKq lrf.k wdrïN lr we;' fj<| ix.ï" fj<|
.súiqï yd cd;Hka;r ixúOdk úfoaY fj<|dug úúO n,mEï we;s lrhs'
ksoiqk(a
úoHq;a jHdmdr
jHdmdrhl iEu lghq;a;lau tkï ksIamdokh" wf,úlrKh" uQ,Hkh" mßmd,kh wka;¾cd,h
fyda ;dlaI‚l l%ufõohla Ndú;fhka isÿ lsÍu úoHq;a jHdmdr fõ'
úoHq;a jHdmdrhg úoHq;a jd‚c wu;rj Bg bÈßfhka iy msgqmiska we;s ish¨ Ndú;hka we;=<;a
fõ'
282
1' fõ.j;a fiajdj
○.kqfokqlreg .e,fmk f,i NdKav yd fiajd iemfha' wjYH foa wjYH fj,djg wjYH;dj
wkqj bgq flf¾'
wka;¾cd,h ;=< ;=< Wodù we;s fjk;a Yla;Ska yd úNj;d fndfydauhls' tkï nyq
udOH"y~"ix.S;"Ñ;%mg"ùäfhda hkd§ myiqlï ,eîu
4'mdßfNda.slhd ld¾hnyq, ùu
5'jHdmdr j, oeä ;r.ldÍ;ajh" fjí wvú yryd wf,úh" úoHq;a is,a,r fj<odu y÷kajd§u
● mß.Klh
283
● wka;¾cd, myiqlï
wka;¾cd,h yryd NdKav ñ,§ .ekSfï§ f.ùï lsÍug fhdod .efkk m%Odk udOH¦
úoHq;a uqo,a ^Khm;a" yrm;a &
284
úoHq;a fj<|du hgf;a fjf<| .Kqfokqjla isÿ jk wdldrh ^l%shdmámdáh&
1' wka;¾cd, myiqlï iys; mß.Klhla fyda cx.u ÿrl:khla u.ska wka;¾cd,hg m%fõY ùu
3' iqÿiq NdKavh f;dard .ekSu ' $ wka;¾cd,h Tiafia .ekqïlre yd úl=Kqïlre iïuqL ùu'
4' weKjqï lsÍu$ fj<| .kqfokq ixúOdkh lr .ekSu' ^ fuys§ úoHq;a ;eme,a .sKu
q la wjYH
fõ&
6' úoHq;a uqo,ska ^Kh m;lsk&a f.ùu$ .kqfokq j,g wod< f.ùï mshùu
.kqfokqlreg(
285
úoHq;a jd‚ch oelsh yels ;dlaI‚l yd ;dlaI‚l fkdjk iSud
;dlaI‚l iSud(
286
12' l,uKdlrKh
jHdmdr l,uKdlrKh
l,uKdlrKh hkak my; mßÈ ks¾jpkh l< yelsh'
.;sl mßirhla ;=< ixúOdkhg wfmalaIs; b,lal iy mrud¾; bgqlr .ekSu i|yd
udkj iïm;a" uQ,H iïm;a" fN!y;sl iïm;a yd f;dr;=re iïm;a ld¾hlaIu yd iM,odhS f,i
ie,iqï lsÍu" ixúOdkh lsÍu" fufyhùu yd md,kh lsÍfï l%shdj,sh l,uKdlrKhhs'
ke;fyd;a"
l,uKdlrKh hkak"
• oekqï lhla"
• iúOdkh l< lghq;= id¾:lj lrf.k hkafka flfiao hkak ms<sn| úi÷ï ,ndfok
f;dr;=re iuqÉphla"
• ixúOdkhg u. fmkajk yd th fufyhjk ;a;shla f,i ye¢kaúh yelsh'
l<uKdlrKfha mshd" F.W ' fÜ,¾ uy;d h'
l,ukKdlrKh ms<n
s |j m%p,s;j mj;akd ks¾jpk
—wka wh ,jd jev lrjd .ekSfï l,dj l<ukd l<ukdlrKhhs'˜
~ මේරි ෆාකර්
—ixúOdkhl wfmalaIs; b,lal bgqlr .ekSu i|yd udkj iy fN!;sl iïm;a ie,iqï lsÍï"
ixúOdkh lsÍï" fufyhùu yd md,kh lsÍfï l%uh l<ukdlrKhhs'˜
287
l<uKdlrK l%shdj,shg wh;a ld¾hhka
o ie,iqïlrKh
o ixúOdklrKh
o fufyhùu
o md,kh
l,uKdlrK l%shdj,sh hgf;a wjOdrkh lrk ixl,am
1' ixúOdkh
3' iïm;a
4' ld¾hlaIu;djh
6' M,odhl;ajh
ixúOdkh
fmdÿ wruqKla bgqlr.ekSu i|yd tlaj jev lrk mqoa.,hkaf.a tl;=jla ixúOdkhla fõ'
W. රිචඩ් සමකාච්
ksYaÑ;a b,lalhla fyda b,lal iuQyhla bgqlr.ekSu i|yd mqoa.,hka fofofkl= fyda Bg jeä
msßila jHqy.;j lghq;= lsÍu ixúOdkhls'
Wod( iud.ï
▪ mdi,
2'mqoa.,hskaf.ka iukaú; ùu
288
b,lal
mqoa.,slj idlaId;a lr.ekSug n,dfmdfrd;a;= jk wfmalaId b,lal fõ'
mrud¾:
fláld,Skj idlaId;a lr.ekSug n,dfmdre;a;=õk wfmalaId mrud¾: fj'
b,lal jHdma;j we;s md¾Yj wkqj m%Odk fldgi 4lÜ j¾. lrhs'
▪ mßirh iq/lSu
▪ /lshd wjia:d ie,iSu
▪ iudc iqNidokh
▪ ks;s Í;s yd wdpdr O¾u j,g wkqj lghq;= lsÍu
iïm;a
NdKav yd fiajd ksIamdokh i|yd ioyd fhdod .kq ,nk ksIamdok idOl fyj;a fhojqï
iïm;a f,i ye¢kafõ' iïm;a wdldr lsysmhlg j¾.SlrKh l< yelsh'
289
m<uq l%uh
▪ N+ñh
▪ Y%uh
▪ m%d.aOkh
▪ jHjidhl;ajh
▪ oekqu
▪ ld,h
▪ f;dr;=re
fojk l%uh
▪ udkj iïm;a
▪ uQ,H iïm;a
▪ f;dr;=re iïm;a
▪ fN!;sl iïm;a
;=kajk l%uh
▪ uqo,a
▪ øjH
▪ hka;%
▪ l%u
▪ Y%uh
y;rjk l%uh
▪ uqo,a
▪ øjH hka;%
▪ l%u
▪ Y%uh
▪ ld,h
▪ f;dr;=re
▪ ld¾hlaIu;djh
ksjerÈ wdldrhg lsÍu ke;fyd;a lghq;= ksjerÈj lsÍu ld¾hlaIu;djh f,i mSg¾ v%l¾
úiska ks¾jpkh lr we;' ld¾hlaIu;dj hkq i|yd my; i|yka ks¾jpkhka bÈßm;a l<
yelsh'
290
iïm;a kdia;sh lska f;drj yd wju msßjehlska Ndú;d lsÍu ld¾hlaIu;djhhs'tfia;a
ke;fyd;a b,lal iy mrud¾: ,Õdlr .ekSu i|yd iïm;a ksis wdldrfhka Ndú;d lsÍu
ke;fyd;a m%Yia; whqßka fhdojd .ekSuhs'
3'i;H jYfhka Ndú;d l< iïm;a m%udKh iy weia;fïka;=.; iïm;a m%udKh w;r fjki
iei£u
iM,odhl;ajh
ksjerÈ foa lsÍu iM, odhl;ajh f,i mSg¾ v%l¾ m%ldY lr we;'thska woyia jkafka
ixúOdkhl wfmalaIs; b,lal kshñ; ld, ld, iSudj ;=< wfmalaIs; wdldrfhka bgq lrjd
.ekSuhs
M,odhl;ajh
lsih
s ï ld, mßÉfþohl mßÉfþohla ;=< wdh;khl fhojqï yd ksujqï w;r we;s wkqmd;sl
iïnkaO;djh m< odhl;ajhhs'
wdh;khl M,odhs;djh by< kxjd .ekSug ld¾hlaIu;djh by< kxjd .; hq;= w;r
ld¾hlaIu;djfha § wju msßjehlska jeä ksujqula ,nd .ekSug yelsfõ' túg wd.ekSug yelsfõ'
túg wdh;kh M,odhS fõ' fuh M,odhl;ajh yd ld¾hlaIu;djh w;r we;s iïnkaOh fõ'
l<ukdlre
ixúOdkhl wfmalaIs; wruqKq yd b,lal bgqlr .ekSu i|yd iSñ; iïm;a ld¾hlaIu iy
M,odhs f,i M,odhs f,i Wmfhdackh lrkakd l<ukdlrefjla f,i ye¢kaúh yelsh'
291
▪ oekqu mokï lr.;a wd¾Ólhlg fhduq ù ;sîu
▪ fiajl úúO;ajh by< hdu ksid tajdg wkqj yev yev .eish hq;=ùu
▪ iudc j.lSu iy wdpdr O¾u flfrys we;s keUqrej Èfkka Èk by< hdu
l<ukdlrK uÜgï
l<ukdlrejkag ysñù we;s n,;, iy j.lSï wkqj m%Odk uÜgï ;=klg j¾. lr oelaúh
yelsh'
▪ l<ukdlrK fkdjk fiajlhska f.a lghq;= wëlaIKh iy md,kh isÿ lrk w;r tu
fiajlhska yd uOHu l<ukdlrejka w;r iïnkaëlrKh lrk l<ukdlrejka jkafka
Tjqkh
a '
▪ wdh;kfhka ffoksl lghq;= iqug iqugj mj;ajdf.k hdu iy uOHu l<ukdlrejkaf.a
;SrK l%shd;aul lsÍu isÿ lrhs'
WodyrK( m%Odk ,smslre jev uQ,sl iqmÍlaIl
ixúOdk OQrdj,sh
l<ukdlrK uÜgï idïm%odhsl l<ukdlrejka úiska msróvhl wdldrhg bÈßm;a lr we;'
Bg fya;=j jkqfha idudkHfhka yd wdh;khl by< l<ukdlrejkag jvd my< l<ukdlrejka
isàuhs'
292
ඉහළ
කළමනාක
රණ මට්ටම
මධ්යම කළමනාකරණ
මට්ටම
පෙල කළමනාකරණ
මට්ටම
▪ w.% l<ukdlrejka
▪ uOHu l<ukdlrejka
▪ my, l<ukdlrejka
▪ wf,ú l<ukdlre
▪ uQ,H l,ukdlre
▪ udkj iïm;a l<ukdlre
▪ fufyhqï l<ukdlre
▪ m¾fhaIK yd ixj¾Ok l<ukdlre
▪ wfkl=;a lafIa;% j, l<ukdlrejka
WodyrK( uyck iïnkaO;d l<ukdlre yd f;dr;=re l<ukdlre
f¾Çh l,ukdlre
wdh;kfha m%d:ñl lghq;= tfyu;a m%Odk odu ta lghq;= j, ksr; l<ukdlrejka h'iïm;a
fyj;a fhojqï ñ,g .ekSu ksIamdokh wf,úh hk wd§ ld¾hhkag fudjqka iïnkaO fõ '
udKav,sl l<ukdlre
úfYaI{ lafIa;%j, l<ukdlrejkag iydh i|yd isák l<ukdlrejka h' .sKï
q lrKh udkj
iïm;a" m¾fhaIK yd ixj¾Ok"m%pdrKh iy m%j¾Okh yd ;;a;aj md,kh hk hkd§ lghq;=
j,g fudjqka iïnkaO fõ'
293
jvd fyd| l<ukdlrejl= ùu i|yd ;sìh hq;= iqÿiqlï
ld¾hlaIu iy iM, odhs l<ukdlrejl= jvd fyd| l<ukdlrejl= fõ' tjekafkla ;=< ;sìh hq;=
m%Odk iqÿiqlï ;=kls' fïjd 3HS f,i y÷kajhs'
oekqu
oekqu
• idudkH l=i,;d
1'ufkdaNdjd;aul l=i,;d
3';dlaI‚l l=i,;d
• úfYaI l=i,;d
1'f.da,Sh l=i,;d
2 'ld, l=i,;d
3'ikaksfõok l=i,;d
• Okd;aul wdl,am
1';ud ms<sn| Okd;aul wdl,am
2 'mqoa.,hka ms<sn|
3'ld¾hh ms<sn|
294
4'mßirh ms<sn|
oekqu
l=i,;d
lsih
s ï ld¾hhla lsÍug l<ukdlrejl= i;= yelshdjhs '
Okd;aul wdl,am
lsih
s ï ld¾hhla l< yelsh yelsh hk wdl,amfhka hq;=j lghq;= lsÍuhs'
frdnÜ t,a' l¾Üia úiska l<uKdlrefjl= m%.=K l< hq;= idudkH l=i,;d ;=kla y÷kajd § we;'
l<ukdlrejl=g l<ukdlrK lghq;= j, j,§ ;SlaIKj is;Sfï yelshdj ñka woyia fõ'
wNHka;r yd ndysr mßirh ms<sn| we;s wjfndaOh .eg¨ y÷kd .ekSfï yd úi£fï yelshdj"
¥ro¾YSNdjh" ;SrK .ekSu jeks .eUqßka is;Sfï yelshdj óg wh;a fõ'
wka wh iu. wka wh wjfndaO lr .ksñka Tjqka iuÕ jev lsÍug;a Tjqka ,jd jev lrjd
.ekSug we;s yelshdjhs'
3';dlaI‚l l=i,;d
lsih
s ï ld¾ñl .Kfha l%shdjla lsÍug l<ukdlrejl= i;= yelshdjhs'tkï isàug fkdj
lsih
s ï úIh lafIa;%hlg wod, ld¾hhla lsÍug l<ukdlrejl= i;= yelshdjhs'
295
iEu l<uKdlrk uÜgulgu udkj l=i,;d tl yd iudkj jeo.;a ùug fya;=j
iEu uÜgulu l<ukdlrejka l<ukdlrejkag mqoa.,hka iu. lghq;= lsÍug isÿfõ'Tjqka
iuÕ iïnkaO;d f.dvkÕd .ekSug isÿfõ'tneúka iEu uÜgulgu tl yd iudkj udkj
l=i,;d jeo.;a fõ '
by< l<ukdlrejka
uOHu l<ukdlrejka
my, l<ukdlrejka
.kqfokqlrejka
.egqï l<ukdlrKh lsÍu i|yd jvd u fhda.H Wml%uh jkafka KINDa Wml%uhhs'
296
l<ukdlrejkaf.a ld,h wmf;a hdug n,mdk idOl
• wkjYH ÿrl:k weu;=ï
• úoHq;a ;emE,
• wkjYH ,shlshú,s jev
• ld,h ksis f,i ie,iqï fkdlsÍu
• ms<sfj,lg jev lsÍfï mqreoaola fkdue;s ùu
• ÿ¾j, ikaksfõokh
• wmyeÈ,s b,lal
• wkjYH úfõl .ekSu
.eg¨j
wfmalaIs; ;;a;ajh yd i;H ;;a;ajh w;r fjkila mj;S kï th .eg¿jls .eg¿jls tkï
wfmalaIs; wdldrhg jvd fjkia wdldrhlg lghq;= isÿ ùuhs'
;SrKh
úl,am úi÷ula ;SrKhla fõ'
;SrK .ekSu
• idOdrK ùu
• ldhsl udkisl fi!LH
• idudkH wjfndaOh
• wruqKq ms<sn| meyeÈ,s wjfndaOh
• WmdhYS,S ùu
• m%ikak fmkqu yd ukd fm!reI;ajh
297
• ldre‚l ùu
ie,iqïlrKh (Planning)
ixúOdkhl wfmalaIs; wkd.; b,lal yd mrud¾: ;SrKh lsÍu yd tu b,lal iy mrud¾:
mrud¾: ,Õd lr .ekSug wjYH Wmdh ud¾. ;SrKh lsÍfï l%shdj,sh ie,iqïlrKhhs '
• wkd.; b,lal iy mrud¾: ;SrKh lsÍu yd tajd <Õd lr.ekSug wjYH Wmdh ud¾.
;SrKh lsÍu ie,iqïlrKh wruqKhs'
• l<ukdlrKfha yr ld¾hh ie,iqïlrKhhs'
• ixúOdkhl ;SrK .ekSfï l%shdj,sfha flakø
a ia:dkh ie,iqïlrKhhs'
• fiiq l<ukdlrK l<ukdlrK ld¾hkag u. fmkajk m%d:ñl l<ukdlrK ld¾hh o
fuhhs'
• j¾;udkfha isg wkd.;h iïnkaOfhka ;SrK .ekSu;a ie,iqï lrKfha § isÿfõ'
• ixúOdkhl j¾;udkfha iy wkd.;fha hdlrk md,ulg fuh iudk l< yelsh'
• ixúOdkhl wkd.;h yd iïnkaOj bÈß ;SrK .ekSug Wkkaÿ lrjk ixl,amhla f,i
ie,iqïlrKh ye¢kaúh yelsh'
ie,iqïlrKh yd mqfrdal;kh
wkd.; isÿùï yd m%jK;d ms<sn| l,a;shd wkdjels m< lsÍu mqfrdal;kh hs' tkï bÈßfha §
we;súh yels m%;sM,h kHdhd;aul mokula ug ksjerÈj m%ldY lsÍuhs' tfia m%ldY l< wkd.;
isÿùï i|yd fmr iQodkï ùu ie,iqïlrKhhs' ie,iqïlrKh i|yd wjYH wkd.; f;dr;=re
tla/ia lr §u mqfrdal;kh u.ska isÿfõ' ta wkqj mqfrdal:kh ie,iqïlrKfha § Ndú;d lrk
tla úoHd;aul Ys,am l%uhls'
ie,eiau (Planning)
wkd.;fha <Õdlr .ekSug wfmalaId lrkafka l=ulao" flfiao" <Õdlr .kafka ljodo" ljqreka
úisko
a hk wd§ m%Yak j,g úi÷ï we;=<;a lrñka ,sÅ;j ilia lrkq ,nk l%shdldrlï iuQyhls'
tkï ie,iqïlrKfha ,sÅ; m%;sM,h jkafka ie,eiauhs'
298
ie,eiaula ;=<ska ms<s;=re ,nd.; yels m%Yak
299
7' Wmdhud¾.sl ;SrK .ekSu
ie,iqïlrK uQ,O¾u
• m%uqL;ajh
fiiq l<ukdlrK ld¾hhkag l,ska ie<iqï ilia l< hq;= ùu iy wfkl=;a ld¾hhka iu.
iïnkaO l< yels jk wdldrhg ie<iqï ilia l< hq;= ùuhs'
• ld¾hlaIu;djh
ie,iqï ilia lsÍug jehjk msßjeh g jvd jeä m%;s,dNhla th l%shd;aul lsÍfuka ,eîuhs'
• ir, nj
ie,eiau iEu mqoa.,hl=gu mqoa.,hl=g u wjfndaO lr.; yels jk wdldrhg ilia l, hq;=
ùuhs'
• kuHYS,S nj
ie,iqï wjia:dj wkqj fjkia l< yels úh hq;= ùuhs'
• m%dfhda.sl nj
ie,iqï m%dfhda.slj l%shd;aul l< yels ùuhs'
• iyNd.s;ajh
ie,iqï i|yd iEu uÜgulu l<ukdlrejka odhl úh hq;= ùu iy ish¨ fokd fj;
ikaksfõokh úh hq;= ùuhs'
ie,iqï j¾.SlrKh
1' mq¿,a nj wkqj
300
b,lal iy mrud¾: mrud¾: <Õd lr.kakd lr.kakd wdldrh fyj;a l%u ms<sn|j ksYaÑ;
jYfhka meyeÈ,s flfrk ie,iqï h' fufyhqï l<ukdlrejka úiska fïjd ilia lrk w;r
idfmalaIj fláld,Sk fõ'
→ ksYaÑ; ie,iqï
mrud¾: ksYaÑ; jYfhka úia;r lrk ie,iqï h'
WodyrK( bÈß j¾Ih ;=< ,dNh 10] lska jeä lsÍfï b,lal iys; ie,iqï
→ WoafoaYsl ie,iqï
idudkH fyj;a fmdÿ ud¾f.damfoaYhla iys; ie,iqï h' fïjdfha mrud¾: we;=<;a jqjo tajd
ksYaÑ;j i|yka fkdflf¾'
WodyrK( bÈß jir my we;=,; ,dNh ishhg 10 lska fyda 20] lska jeä lsÍfï b,lal iys;
ie,iqï
→ È.=ld,Sk ie,iqï
jirlg jvd jeä ld, iSudjla i|yd jQ ie,iqï h'
301
• fiiq l<uKdlrk ld¾hkag u.fmkaùu'
ixúOdklrKh
ixúOdkfha b,lal yd mrud¾: ld¾hlaYu yd M,odhS f,i ,xldj lr .ekSu i|yd
ixúOdkfha idudðlhska w;r jev fn§u" iïm;a fn§u yd n,;, fnod §fï laßhdj,sh
ixúOdklrKhhs' ld¾hhka bgq lsÍu i|yd udkj yd fiiq iïm;a fnodyeÍu ixúOdklrkh
wruqKhs
ixúOdkfha b,lal <Õd lr lr .ekSug l< hq;= ld¾hhka y÷kd .ekSu iy /lshd
ks¾udKh lsÍu'
2'jev fn§u
tla tla fiajlhdg myiqfjka bgq l< yels wdldrhg iuia; ld¾hNdrh l=vd yd ir,
fldgiaj,g fjka lsÍuhs'
3'fomd¾;fïka;=lrKh
wdh;khl ld¾hhka ;=< oelsh yels fmdÿ ,laIK Wmfhda.S lrf.k /lshd ldKav .;
lsÍuhs'
5'úêu;alrKh
jev lsÍfï laßhdmámdáh iy kS;sÍ;s ieliSuhs'tkï l=ula flfia ljod l< hq;=o hkak
,sÅ;j oelaùuhs'
302
6'iïm;a fnod §u
7'iudfhdackh
ixúOdkfha b,lal bgqlsÍug bgq lsÍug fjka fjka jQ jev tallj, ld¾hhka yd mrud¾:
ifudaodksl lsÍfï laßhdj,shhs'
ixúOdkhl by< l<ukdlrK uÜgfï isg my< l<ukdlrK uÜgu olajd wêldßh
^n,;,& fkdleã wLKavj .,d hduhs' tkï n,;, by< isg my<g oï je,la fia fkdleã
.,d hduhs'
ke;fyd;a
tla fiajlfhla tla iqmÍlaIlfhl=g muKla j.lsj hq;= nj hkakhs' tkï tla
m%Odksfhl=f.ka muKla wK ,eîuhs'
n,;, mejÍu ksid l<uKdlrk ;k;=rej, fYa‚.; lsÍula isÿfõ' by< uÜgfï
l<ukdlrejkag jeä n,;, ysñjk w;r idfmalaIj uOHu yd my, l<ukdlrejkag ysñjk
n,;, m%udKh wvqfõ' fuf,i my, isg by,g n,;, .,d hk ksid tkï l%ufhka jeä jk
ksid th Oqrdj,shla f,i ye¢kafõ'
303
• fiajl wNsfmarKh by< hdu
• fiajl Wkkaÿj jeä ùu
wjdis
• mqyqKqj wmyiq ùu
• md,kh wmyiq ùu
• iqmÍlaIKh wmyiqùu
• ud¾f.damfoaYkh wmyiqùu
• iqmÍlaIKh myiqùu
• fiajl md,kh myiq ùu
• mqyqKqj myiqùu
wjdis
6'úuOH.;lrKh
wKlsÍï odufha my< l<ukdlrK uÜgï fj; ;SrK .ekSfï n,;, talrdYS ù ;sîuhsS'
7 n,;,
ixúOdkfha b,lal idlaId;a lr .ekSu i|yd ;SrK .ekSïg ksfhda. ksl=;a lsÍïg iïm;a
fnod fjka lsÍïg ;u ;k;=re u; ysñjk kS;Hdkql+, n,hhs'
8'j.lSï
304
fiajlhskag mejreKq ld¾hhka bgq lrñka ta yd ne÷Kq b,lal yd mrud¾: ,Õdlr
.ekSu fyda ne¢hdjhs' tkï n,;, u; mjrk ,o ld¾hhka bgq lsÍug we;s ne¢hdjhs' j.lSu
wka whl=g mejßh fkdyel'
9'j.ùu
ixúOdkhl ldrHhka ;k;=re n,;, j.lSu j.ùu hkdÈh fn§ f.dia we;s wdldrh yd
iudfhdackh ù we;s wdldrhhs' ke;fyd;a ixúOdkhl fomd¾;fïka;= fn§ f.dia we;s wdldrh
ldrHhka fn§ f.dia we;s wdldrh md,k wjldYh ikaksfõokh .,dhk wdldrh úêu;a jd¾;d
lsÍfï iïnkaO;d hkdÈh fmkakï
q lrk rduqjhs'
kdhl;ajh
ixúOdkhl b,lal iy mrud¾: ,Õdlr .ekSu i|yd mqoa.,hkahska yd lKavdhï j, p¾hdj
flfrys n,mEï lsÍug we;s yelshdj kdhl;ajhhs' fjkila y÷kajd§u kdhl;ajfha wruqKhs'
➢ kdhlhd
ixúOdkhl b,lal iy mrud¾: <Õd lr .ekSu i|yd mqoa.,hskaf.a fyda lKavdhulf.a
p¾hdjg n,mEï lrkakdh'
kdhl;aj ffY,Ska
fiajlhska fufyhùu i|yd ish wêldßh m%fhdackhg .kakd wdldr kdhl;aj ffY,Ska
fõ' kdhl;ajh ffY,Ska m%Odk fldgia follg j¾. lrhs'
305
❖ taldêm;s kdhlhd
;SrK .ekSfï§ wka whf.a woyia ie,ls,a,g .kakd kdhlhdh'
❖ m%cd;ka;%jd§ kdhlhd
;SrK .ekSu i|yd wka whf.a iyNd.s;ajh ,nd .kakd kdhlhdh' fuys m%Odk wdldr
folls'
❖ ks¾ndOjd§ kdhlhd
;SrK .ekSug uq¿uksku
a fiajlhskag wjldY i,id fok kdhlhdh
❖ ks,OdÍjd§ kdhlhd
mj;sk kS;s Í;s wkqj wl=rg lg lghq;= lrk kdhlhdh
❖ mS;DuQ,sl kdhlhd
fiajl iqNidOkhg uq,a ;ekla fokq ,nk kdhlhdh' ;SrK .ekSu ;ud úiska isÿ lrkq
,enqjo fiajlhskg
a mshl= fuka i,lhs'
❖ iudk;aj kdhlhd
fiajlhskag tl yd iudk f,i i,lk kdhlhdh'
306
mqoa.,fhl= kdhlfhl= ùu ioyd bgqúh hq;= wfmalaId
• wkq.dñlhska isà
• wkq.dñlhska Tyqj kdhlhl= f,i ms<s.ekSu
• wkq.dñlhska kdhlhdg lrk n,mEug jvd jeä n,mEula kdhlhdg l< yels ùu
• wkq.dñlhska f.a p¾hdj flfrys n,mEï l< yels ùu
ikaksfõokh
úêu;a ixúOdk jHqyhla u.ska ikakf
s õok m; lsysmhla y÷kd.; yel'
➢ isria ikaksfõokh
wdh;khl úIu uÜgfï l<ukdlrejka iy fiajlhka w;r isÿjk ikakf
s õokhhs'
fuys m%Odk fldgia folls'
➢ ;sria ikaksfõokh
wdh;khl lghq;= iïnkaëlrKh fukau .eg¨ úi£fï § úúO jev lKavdhï
fomd¾;fïka;= w;r iudk uÜgï fiajlhska ;=< isÿjk ikakf
s õokhhs'
wNsfma%rKh
ixúOdkhl fiajlhskaf.a Wmßu odhl;ajhla iajleue;af;ka iy ixúOdkfhka
bgqlr.ekSu fm<Uùu wNsfmarKhhs' tkï ish leue;af;ka u wod< ld¾hhka isÿlsÍu i|yd
fiajlhska fm<Uùuhs' ke;fyd;a ksYaÑ; b,lalhla ,Õdlr .ekSu i|yd fiajlhska Woa§mkh
lsÍfï l%shdj,shhs '
307
❖ uQ,Huh fkdjk wNsfmark l%u
• Wiiaùï ,nd§u
• ksjdi myiqlï
• ksjdvq myiqlï
• úfkdao pdßld ixúOdkh
• wdydr §ukd wOHdmk myiqlï fiajl mqyqKqj yd ixj¾Okh
wNsfmarK we;s jeo.;alu
md,kh
i;H m%;sM, ie,iqï.; m%;sM, iuÕ ii|d úp,ahhka isÿù we;akï tajd ksjerÈ lsÍug
wjYH l%shdud¾. .ekSu md,khhs' ie,iqïj,g wkql+,j m%;sM, ,efnk nj ;yjqre lr.ekSu
md,kfha wruqKhs' wjYH úg ksjerÈ lsÍfï l%shdud¾. .ekSu md,khf w;HjYHu wx.hhs'
yd ksjerÈ lsÍu r;sM, yd m%ñ;s w;r úp,ahhka ika isÿù we;akï tajd y÷kdf.k ksjerÈ
lsÍug wjYH l%shdud¾. .ekSuhs
308
• úp,ahhka ksjerÈ lsÍu
• m%ñ;s fjkia lsÍu
• wjYH ;;ajh tf,iu mj;ajdf.k hdu
md,k j¾.
fufyhqï md,kh
fhojqï ksuejqï njg m;alrk l%shdj,sh w;r;=r isÿ lrkq ,nk md,khhs
jHqyuh md,kh
ixúOdk jHqyfha ksYaÑ; b,lal lr odhl jkafka flfiao hkak ms<sn|j isÿ lrkq ,nk
md,khhs
Wml%ñl md,kh
md,k WmlrK
➢ fufyhqï md,k WmlrK
• f;d. md,k WmlrK
• wd¾Ól weKjqï m%udKh
• Wmßu f;d. uÜgu
• wju f;d. uÜgu
• h,s wekjqï uÜgu
• ;;aj md,k WmlrK
• mq¾K ;;a;aj l<ukdlrKh
• ;;a;aj lj
• ;;a;aj wdrlaIKh
309
➢ uQ,H md,k WmlrK
• uQ,H m%ldYk ms<sfh, lsÍu
• uQ,H wkqmd; úYaf,aIKh
• iuÉfþo ,laIh
• whjeh f,aLk
md,kh jeo.;alu
• b,lal bgq ù we;ao hkak fidhd ne,Sug yels ùu
• ld¾hidOkh uek ne,Sug yels ùu
• mqoa.,hska w;ska isÿjk jerÈ wju ùu
• mßir fjkia ùug id¾:lj uqyqK Èh yels ùu
310
fufyhqï l<ukdlrKh (Operation Management)
ixúOdkhl wruqKq yd mrud¾: bgqlr.ekSu ioyd fufyhqï lghq;= ie,iqï lsÍu" ixúOdkh lsÍu"
fufyhùu iy md,khg wod,j l<ukdlrK lghq;= iuQyh fufyhqï l<ukdlrKh kï fõ.
ksIamdok l%shdj,sh ;=< fhojqï$ iïm;a" ksuejqu $ NdKav yd fiajd njg mßj¾;kh lsÍug wod<j
isÿlrk ish¿ lghq;= fufyhqï lghq;= f,i yeÈkafõ'
• lsishï fhojqï m%udKhla Ndú; fldg ksuejqula ìyslr .ekSu Wfoid lghq;= lsÍu ksIamdokh
f,i yeÈkafõ'
• fufyhqï lghq;= hkq fhojqï ksujqï njg m;alsÍug wu;rj th ie,iqï lsÍu yd md,kh
we;=,;a iuia: l%shdj,shhs' ta wkqj ksIamdokhg idfmalaIj fufyhqï hkak mq¿,a ixl,amhla
hkak meyeÈ,s fõ'
.
wdh;khl wruqKq yd mrud¾: bgqlr iïm;a Wmfhda.S lrf.k by,
.ekSu ioyd odhl ùu .=K;ajfhka hq;= NdKav yd fiajd
ksIamdokh lsÍu
311
mßj¾;k l%shdj,sh (Transformation Process)
• ksIamdok l%shdj,sfha úúO wjia:d j,§ fhojqï j,g jákdlula tl;= ùfuka wjidk ksIamdÈ;fha
jákdlu jeäjk w;r th tl; =l< w.h f,i yeÈkafõ'
uQ,l
s mßj¾;k l%u
úúO wuqo%jH fhdod .ksñka ksIamdokfha fldgia fjk fjku ;kd .ekSu úYaf,aIK l%ufha§ isÿfõ'
úYaf,aIK l%ufha§ ;kd.;a fldgia tlg tlalr wjidk ksIamdÈ;h ìys lsÍu tl,ia l%uh f,i yeÈkafõ'
312
fufyhqï$ ksIamdok fomd¾;fïka;=j (Production Department)
නිෂ්ේපොද්න අංශ්ය
නිෂ්ේපොද්න කොල් හන
ගතොෙ පොල්නය
තීරණ්ය
ක්රියොකොරීත්ව පොල්නය
313
ksIamdok bxðfkarelrKh
• ksIamdok l%shdj,sh" wjYH hka;%d.dr yd hkaf;%damlrK" ksIamdok ld,igyk" wjYH o%jH" o%jH
m%udKh yd .=Kd;aulNdjh ;SrKh lsÍu ksIamdok bxðfkarelrKh fõ'
ksIamdok ie,iqïlrKh
• lsishï ksIamdok wdh;khl ksYaÑk wkd.; ld,Éfþohla ;=< l=uk NdKav yd fiajd flfia
ksIamdokh l, hq;=o " fldmuK ksIamdokh l, hq;=o" ljr Èkl§ ksIamdokh l, hq;=o hkak flá
ld,Skj yd È.= ld,Skj ie,iqï lsÍu ksIamdok ie,iqïlrKh kï fõ'
ksIamdok md,kh
• hdka;%sl md,kh" f;d. md,kh" ;;a;aj md,kh" msßjeh md,kh hkdÈh ksIamdok md,kh f,i
yeÈkafõ'
• kshñ; o%jH" wjYH m%udKfhka" wjYH wjia:d j,§ wju imhd .ekSu o%jH ñ,§ .ekSu f,i
yeÈkafõ'
m¾fhaIK yd ixj¾Okh
314
ksIamdok l%u (The Methods of Production
ksIamdok wdh;khla úiska ksIamdokh isÿlrkq ,nk úúOdldr l%u ksIamdok l%u f,i yeÈkafõ'
wdrïNfha isg wdikh f;lau .kqfokqlrefjl=f.a ksYaÑ; weKjqula u; j¾;udk b,a¨u u; mokïj tl
whs;uhla ksIamdokh lsÍu ld¾h ksIamdokhhs'
• ඉහල් මිල්ේ අයකර ෙත හැකි වීම • ගවළද්ගපොළ මුල් කරගෙන නිෂ්ේපොද්න සිදු ගනොවීම
315
2. කාණ්ඩ නිෂ්පාදනය (batch Production)
එක වරක එක මොන භ්ොණ්ඩ මූහයේ නිෂ්ේපොද්නය ගකො නැවත අලුතින් අලුත් කොණ්ඩයේ නිෂ්ේපොද්නය කිරීම
කාණ්ඩ නිෂ්පාදනය ගල් හැදින්ගේ.
tlu j¾.hl NdKavhla wLKavj f¾Åhj .,d hk wdldrhg úYd, tall m%udKhlska wkd.; b,a¨u u;
mokïj ksIamdokh lsÍu m%jdy ksIamdokhhs'
316
w;sf¾l igyka wxl 01
by; m%Odk ldrHh ldKav" m%jdy ksIamdokhkag wu;rj l%shdj,s ksIamdokh kï ksIamdok l%uhlao oelsh
yelsh' tys§ Ndú;d lrk ;dlaIKsl l%shdj,sh ksuejqu u; ;SrKh lrhs' fuh fndfyda ÿrg m%jdy
ksIamdokhg iudk fõ'
l%shdj,sfha kuHYS,s
b;d by,hs idukHhs b;d my,h
nj
• ksIamdokfha iajNdjh
• b,a¨fï iajNdjh
• wdh;kfha uQ,H yelshdj
• fhdod.kakd ;dlaIKh
• fj<|fmd, iajNdjh
317
fufyhqï msßh; ie,iqï lsÍu
ld¾hlaIu ksIamdok l%shdj,shla ilia lsÍu fjkqfjka wjYH fN!;sl myiqlï tkï
hkaf;%damlrK" ld¾h uOHia:dk" o%jH" fiajd hkdÈh i,iqï lsÍu ගම් kñka ye¢kafõ'
• l%shdj,s msßh;
• ksIamdÈ; msßh;
• l=á msßh;
❖ l%shdj,s msßh;
ksIamdok l%shdj,sfha tla wÈhrla iïmQ¾K lsÍug wjYH ish¿ foa tla ia:dkhl isÿjk
wdldrhg msßh; ms<sfh, lsÍu'
318
❖ ksIamdÈ; msßh;$tl,ia lsÍfï msßh;
iuia; ksIamdok l%shdj,sh tla ld¾h ia:dkhlska ;j;a ld¾h ia:dkhlg f¾Çhj .,dhk
wdldrhg msßh; ie,iqï lsÍu
wuqo%jH" Y%uh" WmlrK wd§ fhojqï ksIamdokh isÿlrk ia:dkhgu f.kú;a ksIamdokh lsÍu
i|yd ms<sfh, lrk msßfh; ie,iqï
319
❖ l=á msßh;
ksIamdok l%shdj,sfha tl iudk hka;% yd úIu hka;% fjk fjku l=áj, iúlr ksIamdok
lghq;= .,dhk wdldrhg msßfh; ie<iqï lsÍu
320
❖ uq¿ wdodhu
(TR = P * Q)
❖ uq¿ msßjeh
(TC = FC + VC)
wdh;kfha ksIamdok tall ixLHdjg wod,j fjkia fkdjk msßjehhs' ksIamdok l%shdj,sh l,d
fyda fkdl,d fuu msßjeh oeÍug isÿfõ'
• úp,H msßjeh
wdh;kfha ksIamdok tall ixLHdjg iu.dóu oeÍug isÿjk msßjehhs' tall .Kk jeäjk
úg msßjeh jeäjk w;r wvqjk úg msßjeho wvqfõ'
• odhlh
• ,dNdka;slh
lsih
s ï ksIamdÈ;hlg wod,j msßjehg ,dNh jYfhka tl;= lrk wkqmd;slh fukñka
y÷kajhs'
321
iuÉfþo ,laIh j.=jlska fmkakqï lrk wdldrh
ඒකක ගණන ඒකකයක මුලු ස්ථාෙර විචලය මුලු
මිල ආදායම පිරිෙැය පිරිෙැය පිරිෙැය
100 10 1000 3000 500 3500
200 10 2000 3000 1000 4000
300 10 3000 3000 1500 4500
400 10 4000 3000 2000 5000
500 10 5000 3000 2500 5500
600 10 6000 3000 3000 6000
700 10 7000 3000 3500 6500
800 10 8000 3000 4000 7000
$9,000
$8,000
$7,000
$6,000
$5,000
Sales
$4,000
$3,000
$2,000
$1,000
$-
sales fixed total BEU aprox. =600
$- $200 $400 Units $600 $800 $1,000
Wod( jHdmdr wdh;khl uq¿ ia:djr msßjeh re' 1 000 000 ls' tallhl úl=Kqï ñ, re' 2000 ls'
tallhl úp,H msßjeh re' 1000la kï iuÉග ේo ,laIh .kKh lrkak'
322
2000 – 1000 = 1000
= 1000
fílß ksIamdok ksmojk wdh;khl uq¿ ia:djr msßjeh re' 800 000 la jQ w;r tallhl úl=Kqï
ñ, re' 2100 ls' tallhl úp,H msßjeh re' 500la kï iuÉග ේo ,laIh .kKh lrkak'
= 500
• jHdmdr lghq;= ie,iqï lsÍfï§ msßjeh ,dNh iy m%udKh md,kh lsÍfï WmlrKhla
f,i jeo.;a ùu'
• ñ, ;SrKh lsÍfï § m%fhdackj;a ùu'
• jHdmdr wdodhu msßjeh iy ñ, hk wxY j, we;sjk fjkiaùï ú.%y l< yels ùu'
• ksuejqfï fyda wf,úfha úúO uÜgï j, ,dNh fyda w,dNh .Kkh l< yels ùu'
• iuÉfþo ,laI ú.%yh flá ld,fha§ ;SrK .ekSug jeo.;a idOlhla jqjo È.=ld,Sk
;SrK .ekSfï§ fhdod.ekSu id¾:l fkdùu'
• iuÉfþo ,laI ú.%yfha § we;s lr.kakd Wml,amk u.ska we;s lrk iSud'
323
jHdmdrhl úúO ñ,§ .ekSï
ñ,§.ekSfï l%shdj,sh
• ñ,
• .=K;ajh
• fmdfrd;a;= ld,h
• f.ùfï fldkafoais
• ksIamdÈ; msßú;rh
• iemhqïlref.a úYajdijka;Ndjh
f;d. md,kh
ksIamdok l%shdj,sh wLKavj mj;ajdf.k hdu i|yd m%Yia; uÜgfuka yd wju msßjehlska f;d.
mj;ajdf.k hdu f;d. md,kh f,i ye¢kaúh yelsh'
W!k fyda w;sßla; f;d. we;s fkdjk wdldrhg f;d. mj;ajdf.k hduhs'
324
f;d. md,k l%u
• ABC úYaf,aIKh
• oaú;aj Ndck l%uh
• f;d. uÜgï l%uh
• mß.Kl jevigyka
• f;d. f,crh
• rdlal m;a
ABC úYaf,aIKh
fuu l%ufha§ úYd, Ndckhla yd l=vd Ndckhla jYfhka folla mj;ajd .kakd w;r úYd, Ndckfha
f;d.h Ndú;d lrhs'úYd, Ndckh wjika jQ miq f;d. wekjqï lrk w;r th wekjqï ,efnk f;la l=vd
Ndckh ;=< we;s f;d.h Ndú;d lrhs 'wekjqï l< f;d.h ,o miq kej; Ndckh mqrjd fmr mßÈ Ndú;d
lrhs'
fuu l%ufha§ f;d. md,kh i|yd mß.Kl uDÿldx. Ndú;d lrhs'f;d. ,eîï yd ksl=;a lsÍfï ms<n
s |j
ish¨ f;dr;=re mß.Kl .; lsÍu fuys§ isÿjk nj oelsh yel '
325
)03 ´kEu fj,djl f;d. md,k jd¾;d ,nd .; yels ùu
fuys§ tla tla f;d.h fjkqfjka tu f;d.h mj;ajd .kakd rdlal wi,u rdlal m;a mj;ajdf.k f;d.h
ms<n
s | úia;r tys tys i|yka lrñka f;d. md,kh lrhs'
f;d. f,cr l%ufha§ f;d.h fjkqfjka .sKqï we;=,;a fjku f,crhla mj;ajd .ekSu isÿ lrhs'
wuqo%jH iy ksñ NdKav f;d. YqkH f,i mj;ajd .ksñka .nvd msßjeh wju lr .ekSug lr .ekSug
Ndú;d lrk Wm l%uhls'fuys§ .Kqfokq lre f.ka wekjqu ,o ú.i iemhqïlre f.ka wuqo%jH ,ndf.k
ksIamdokh lr iemhSu isÿlrhs'
f;d. uÜgï
326
jHdmdr wdh;k úiska ;u fufyhqï l%shdj,sh ;=< by<u wjOdkhla fhduq l< hq;= idOlhla f,i f;d.
uÜgï y÷kajd Èh yel tys§,
Èkla i;shla udihla wd§ jYfhka lsishï ksYaÑ; ld,Éfþoh l ksIamdok lghq;= i|yd fyda wod<
lghq;= i|yd Ndú;d lrk o%jH m%udKh ld,Éfþohg wod< o%jH mßfNdackh f,i ye¢kafõ.
o%jH wekjqï l< wjia:dfõ isg tu o%jH .nvdjg ,eîu f;la ,eîu f;la .;jk ld,h h,s wekjqï ld,
uÜgï ye¢kafõ'
wekjqula bÈßm;a lsÍug wdh;kh bÈßm;a jk f;d. uÜgï h,s wekjqï uÜgu f,i ye¢kafjhs '
wNHdih
jHdmdr wdh;khl Ndú; m%udKh uilg tall 1000hs' Wmßu mud ld,h i;s 3ls' h<s weKjqï
uÜgu .kKh lrkak'
327
=1000 X 3
=3000
wju f;d. uÜgu = h<s weKjqï uÜgu - ^idudkH f;d. Ndú;h * idudkH weKjqï ld,h&
wju f;d. uÜgug jvd f;d. my, .sh úg w;ajk wys;lr m%;súmdl
02' hka;%" Y%uh wd§ iïm;a j,ska lsis m%fhdackhla ,nd .; fkdyels ùu
wNHdih
lu,af.a jHdmdrfha h<s weKjqï uÜgu tall 5000ls' Wmßu Ndú;h tall 2000ls' wju Ndú;h
tall 1000ls' Wmßu mud ld,h i;s 3ls' wju mud ld,h i;s 1ls' wju f;d. uÜgu .Kkh
lrkak'
wju f;d. uÜgu = h<s weKjqï uÜgu - ^idudkH f;d. Ndú;h * idudkH weKjqï ld,h&
= 5000-((2000+1000÷2) × (3+1÷2))
=5000-(1500×2)
=5000-3000
=2000
328
Wmßu f;d. uÜgu
wdh;kfha o%jHhlg wod< f;d.h hï uÜgulg jvd jeä ùug bv fkdyßkafkao@ tu f;d.
uÜgu Wmßu f;d. uÜgu f,i yE¢kafõ'
Wmßu f;d. uÜgu = h<s weKjqï uÜgu - ^ wju Ndú;h × wju weKjqï ld,h& + h<s
weKjqï m%udKh
wNHdih
lu,af.a jHdmdrfha h<s weKjqï uÜgu tall 5000ls' Wmßu Ndú;h tall 2000ls' wju Ndú;h
tall 1000ls' Wmßu mud ld,h i;s 3ls' wju mud ld,h i;s 1ls' h<s weKjqï uÜgu tall
3800 la kï" Wmßu f;d. uÜgu .kKh lrkak'
Wmßu f;d. uÜgu = h<s weKjqï m%uKh + h<s weKjqï uÜgu - ^wju Ndú;h × wju weKjqï
ld,h&
=3800+5000-(1000×1)
=8800-1000
=7800
329
úúO f;d. uÜgï ^m%ia:dßlj&
o%jH weKjqï l< wjia:dfõ isg tu o%jH iemhqïlrejkaf.ka ,efnk wjia:dj olajd jQ
ld,mßÉfþoh fmdfrd;a;= ld,h f,i ye¢kafõ'
jHdmdr wdh;khla ;u f;d. mj;ajdf.k hdfï§ úúO msßjeh j¾. oeÍug isÿfõ' fuys tu
msßjeh wju jk mßÈ jrlg lrkq ,nk weKjqï m%udKh wd¾:sl weKjqï m%udKh fõ'
ksIamdok l%shj,sh ;=, ksIamdÈ;h ìyslsÍu Wfoid fhojqï jYfhka Ndú;d lsÍug wuqo%jH f;d.
yd fkdksñ f;d. mj;ajdf.k hhs'
2. ksñ NdKav
ksIamdok l%shdj,sh wjika jQ miq tu ksIamdÈ;h wf,ú jk f;la jHdmdrh ;=, mj;ajdf.k hk
f;d.h hs'
330
3. mßfNdack o%jH
jHdmdr l%shdj,sh ;=, úúO wjYH;d i|yd fhdod .ekSu fjkqfjka mßfNdack o%jH mj;ajf.k
hduo oelsh yel.
f;d. weKjqï l< wjia:dfõ isg .nvdjg ,eîu f;la oeÍug isÿ jk .eKqï ñ," weKjqï
ms<sfh, lsÍfï úhoï" o%jH mÍlaId lsÍfï úhoï" o%jH f.k tafï úhoï hkd§ úhoï j,
tl;=j f;d. weKjqï lsÍfï msßjeh f,i ye¢kafõ'
.nvdjg f;d. ,enQ wjia:dfõ isg ksIamdokhg fyda wf,úhg .nvdfjka f;d. ksl=;a lrk f;la
oeÍug isÿ jk .nvd úhoï" úÿ,s .dia;=" .nvd rlaIK .dia;=" f;d. ydks ùu hkd§ úhoïj,
tl;=j f;d. mj;ajd f.k hdfï msßjeh f,i ye¢kafõ'
wdh;khl f;d. iïnkaO jk uq¨ msßjeh wju jk mßÈ jrlg weKjqï l, hq;= tall m%udKh
wd¾:sl weKjqï m%udKh f,i ye¢kafõ' tys§ wdh;kfha f;d. weKjqï lsÍfï msßjeh;a f;d.
mj;ajd f.k hdfï msßjeh;a tlsfklg iudk úh hq;=h'
.=K;aj md,kh
ගුK;ajh
ගුK;aj පොල්නය
ksIamdok wdh;khla úiska ia:dms; flfrk m%ñ;sj,g wkql+,j ksIamdokh isÿjkafkao hkak;a wju
ffk;sl wjYH;d j,g wkqj ksIamdokh isÿ lrkq ,nkafka o hkak;a ;yjqre lr .ekSfï l%shdj,sh
;;a;aj md,kh fyj;a .=K;aj md,kh hkqfjka ye¢kafõ'
ගුK;ajfha wxf.damdx.-:
• ukd l%shdldÍ;ajh
• l,a meje;au
• úYajdijka; nj
• m%ñ;shg wkql+, ùu
331
• WÑ; nj
• wdrlaIs; nj
tlu ld¾hhl kshef,k fiajlhska l=vd lKavdhï jYfhka tla ù idlÉPd lsÍu u.ska Tjqka uqyqKmdk
.eg¨ ^/lshdj yd ld¾hh iïnkaO& y÷kdf.k ta i|yd úi÷ï bÈßm;a lsÍu ;;a;aj lj u.ska isÿfõ'
iEu ksIamdÈ;hla u fodaIj,ska f;dr j ksIamdokh lrk nj iy;sl lsÍu fuys§ isÿfõ' ta wkqj hï jrola
je<elaúh fkdyels hehs ms<.
s ekSug jvd m%:u j;djg u ksjerÈj lsÍug j. n,d .ekSu YqkH fodaI Ys,m
a
l%uh u.ska isÿfõ.
ksIamdÈ;fha .=K;ajh ;yjqre lr.ekSu i|yd ksIamdok l%shdj,sh iEu wÈhrhla u úêu;a mÍlaIdjlska
hq;=j isÿ lsÍug .kq ,nk l%shd ms<f
s j;a ;;a;aj wdrlaIKh f,i ye¢kafõ' fuys wruqK jkafka .eg¿
fiùug jvd .eg¿ isÿùu je,elaùuhs'
cd;sl fyda wka;¾cd;sl m%ñ;s j,g wkqj ksIamdok lghq;= isÿlsÍu .=K;aj m%ñ;s l%ufhka isÿfõ'
332
M,odhS;djh
ksYaÑ; ld, iSudjla ;=< wdh;khl fhojqï yd ksujqï w;r mj;sk wkqmd;sl iïnkaO;djh
M,odhs;djh f,i ye¢kaúh yel' fuh ksIamdokfha ld¾hlaIu;djh uekSu ioyd ñkqï oKavla
f,i Ndú;d lrhs'
333
hka;% M,odhS;djh j¾Okh lr.; yels wdldr
1'hdka;%SlrKh
bf,lafg%dak fyda mß.Kl cd, Ndú;d lsÍfuka tkaï kùk;u ÈhqKq hka;% WmlrK Ndú;fhka ksIamdok
lghq;= isÿ lsÍuhs'
2 mß.Kl ;dlaIKh
ksIamdok l%shdj,sh i|yd kùk mß.Kl ;dlaIKh fhdod .ekSu fuys§ isÿ fõ'
mß.Kl rE igyka fhdod .ksñka ksIamdÈ; ie,iqï lsÍu mß.Kl wdOdrl ks¾udKlrKh f,i
ye¢kafõ' fuys§ mß.Kl ks¾udK Ys,m
a h
s d úiska wod, mß.Kl jev igyk Wmfhda.S lr.ksñka NdKav
fudaia;r ieliSu lrkq ,nhs
ksIamdok l%shdj,s l<ukdlrKhg mß.Kl jevigyka fhdod .ekSfï l%uhhs' m%jdy ksIamdok l%ufha§
fuh fndfyda f,i Ndú;d fõ'
ksIamdok l%shdj,sh i|yd fhdod .kakd ish¨u hka;% mß.Kl ;dlaIKh yryd ifudaOdks; lsÍu ñka
woyia fõ'
334
➢ mß.Kl wxls; md,kh)Computerized Numerical Control -CNC)
mß.Kl ;dlaIKh iy ixLHdk o;a; fhdodf.k ksIamdok l%shdj,sh md,kh lsÍu ñka woyia fõ .
335
wf,úlrKh
fyda
ksIamdÈ; ìys lsÍu" ñ, lsÍu m%j¾Okh yd fnodyeÍu ;=<ska ñksia wjYH;d yd jqjukd ;Dma;su;a
lsÍu wf,úlrKhhs'
wf,úlrKfha jeo.;alu
jHdmdßlhdg
mdßfNda.l
s hdg
rfÜ wd¾Ólhg
336
yr wf,úlrK ixl,am
wf,úlrK l%shdj,sh mokï ù we;s uQ,sl ixl,am ñka woyia fjhs' wf,úlrKh uQ,sl jYfhka
r|d mj;skafka yr ixl,am u;h' wf,úlrK l%shdj,sfha wdrïNfha isg wjidkh olajd fuu
uQ,sl ixl,am wkqms<sfj,ska tlsfklg iïnkaOj mj;S'
• fjf<|fmd<
• wjYH;d
• Wjukd
• b,a¨u
ñ,§ .ekSu i|yd we;s yelshdj iy ñ,§ .ekSfï iQodkula iys;j hï ksIamdÈ;hla m,d
mqoa.,hl= ;=< we;sjk leue;a;hs'
• ksIamdÈ;
ñksia wjYH;d iy jqjukd ;Dma;su;a lrk úlsŒu i|yd fj<|m,g bÈßm;a lrk ´kEu fohla
ksIamdÈ;hls'
• jákdlu
mdßfNda.l
s wjYH;d bgq lsÍug ksIamdÈ;hg we;s yelshdj ms<sn| mdßfNda.slhd u.ska lrk
,nk weia;fïka;=j'
• ;Dma;sh
mdßfNda.l
s hd wfmalaId lrk wdldrhg ksIamdÈ;h ks¾udKh lsÍu u.ska we;sjk udkisl
úkaokhhs' tkï wjYH;djh imqrd iïmQ¾K ùu ksid mqoa.,hd ;=< we;sjk udkisl i;=g'
• .=K;ajh
mdßfNda.l
s wjYH;d yd jqjukd ;Dma;su;a lsÍug ksIamdÈ;hl g we;s yelshdjhs
337
• yqjudrej
• .kqfokqj
• iïnkaO;d
jHdmdr wdh;k wkq.ukh lrk úl,am wf,úlrK úldYkhka ;sfí 'jHdmdßl wruqKq bgqlr
.ekSu i|yd wf,úlrK ixl,am fhdod .efkk w;r tajd ld,d ld,dkqrEmSj fjkia fjñka
mj;S' jHdmdßlhdf.a mdßfNda.slhdf.a iy iuia; iudch wfmalaId bgq lsÍug ljr wdldrfha
o¾Ykhla wkq.ukh lsÍu fhda.H fõ o hkak u; úúO wf,úlrK ixl,am ìys ù we; 'ta wkqj
wf,úlrK o¾Ykfha úldYkh my; mßÈ oelaúh yel '
• ksIamdok ixl,amh
• ksIamdÈ; ixl,amh
• úl=Kqï ixl,amh
• wf,úlrK ixl,amh
• idl,Hjd§ ixl,amh
ksIamdok ixl,amh
NdKav ksIamdokh lr idOdrK ñ,lg fj<|fmd, ;=< iq,n l<fyd;a mdßfNda.slhd ñ,§ .kS
hehs hk is;=ú,a, ksIamdok ixl,amh f,i oelaúh yelsh '
338
fuys§ mdßfNda.l
s wjYH;d yd jqjukd ms<sn|j wjOdkh fhduq fkdl< w;r ksIamdolhdf.a
leue;a;g m%uqLia:dkh ysñúh '
Wiia .=Kd;aul NdKav ksmojd idOdrK ñ,lg fj<|m,g iemhSu u.ska tajdg b,a¨ula we;s fõ
hk is;=ú,a, ksIamdÈ; ixl,amh f,i oelaúh yelsh 'idOdrK ñ,lg úúO NdKav Ndkav fj<o
fmd,g ;=<g ;=<g meñŒu;a iu. mdßfNda.l
s hka .=K;ajfhka hq;a l%shdldÍ;ajfhka hq;a kj yd
is;a is;a.kakd ,laIKj,ska hq;a ksIamdok f;dard .ekSug fm<Uq‚'fï wkqj jHdmdßlfhda
jHdmdßlfhdah ksIamdokfha jHdmdßlfhda ish ksIamdokfha .=Kd;aulNdjh j¾Okh lsÍug fhduq
jQy '
úl=Kqï ixl,amh
NdKav ksmojd tajd úlsŒug oeä m%j¾Okhla fkdl<fyd;a tajd ñ,§ .ekSug mdßfNda.slhd
fm<fUkafka ke;ehs hk is;=ú,a, úl=Kqï ixl,amhhs 'ksIamdok yd ksIamdÈ; ixl,am j,
m%;sM,hla f,i ksIamdÈ; iemhqu iS>%fhka jeä ù ;rÕldÍ;ajh j¾Okh úh 'fï ksid
wf,úlrejkag ish ksIamdÈ; úlsŒu i|yd oeä m%h;akhla oeÍug isÿúh '
wf,úlrK ixl,amh
b,lal fj<|fmdf,a wjYH;d yd jqjukd y÷kdf.k Bg wkql+,j NdKav yd fiajd ks¾udKh l<
hq;= nj;a ta ;=<k
s a mdßfNda.sl ;Dma;sh <Õd lr §u uq,alr.;a ixl,amh wf,úlrK ixl,amh hs
';r.ldÍ fjf<|fmd< ;;a;ajhkag uqyqK§ug wf,ú wf,úlrK m%j¾Ok Wmdh ud¾. muKla
m%udKj;a fkdjk nj ksIamdolhkag wjfndaO ùu;a iu.u fuu ixl,amhg m%fõY úh fï
mdßfNda.l
s wms uqL ixl,amhls 'ksIamdÈ;hg jvd mdßfNda.l
s wjYH;d yd Wjukd j,g uq,a;ek
§u fuys§ isÿ fõ '
339
.kqfokqlre ixl,amh
tla tla .kqfokqlre b,lal fldg Tjqkaf.a iqúfYaIS Wjukd uekúka y÷kdf.k tajd ;Dma;su;a
lr ,Sug m%h;akhla oeÍu fuu ixl,amfhka woyia fjhs 'jHdmdr wdh;k úiska ish b,lal
.kqfokqlrejka ;Dma;su;a lsÍu ms<sn| wjOdkh fhduq lsÍfï m%;sM,hla jYfhka .kqfokqlre
ixl,amh ìysúh 'wf,úlrK ixl,amfha§ fmdÿfõ .kqfokqlrejka uq,a lrf.k lghq;= lrk
neúka th fuu ixl,amfhka fjkia fõ '
wNHka;r wf,úlrKh
jHdmdr wdh;kfha kshqla; ish¨u fiajlhska .kqfokqlrejka i|yd l%shd l< hq;= nj fuhska
lshfjhs 'ta yd iu.u fiajlhskaf.a ;Dma;sh o jeo.;a jk nj fuhska fmkakqï lrhs ';Dma;su;a
fiajlhska msßila fkdue;sj .kqfokqlrejka ;Dma;su;a lsÍu l< fkdyels nj fuhska fmkakï
q
lrhs '
ifudaOdks; wf,úlrKh
wf,úlrK ñY%h ish¨u úp,ahhka b,lal .kqfokqlrejka ;Dma;su;a lsÍu b,lal lrf.k
l%shd;aul úh hq;= nj fuhska fmkakï
q lrhs 'ke;fyd;a jHdmdr wdh;kfha ish¿u
l<uKdlrejkaf.a yd fiajlhskaf.a ld¾hhka wf,úlrK wf,úlrK ld¾h iuÕ iudfhdackh
úh hq;= nj fuhska m%ldY flfrhs '
340
ld¾h idOk wf,úlrKh
iuia;hla f,i jHdmdrh ld¾hM,h by< kexùug lghq;= lsÍu fuhska woyia fõ 'úl=Kqï
wdodhu j¾Okh ikakï kdu ckm%sh lsÍu .kqfokqlre ysñldÍ;ajh f.dvkexùu tfiau iudc
j.lSu yd wdpdr O¾u ms<sn| wjYH;djh o fuu.ska fmkakqï lrhs '
iïnkaO;d wf,úlrKh
we,aue;s md¾Yjhka g m%;s,dN ,nd ,nd§u i|yd wf,úlrK lghq;= ixúOdkh lsÍuhs 'tkï
m%Odk we,aue;s md¾Yjhka w;r È.=ld,Sk iïnkaO;d fukau wfkHdakH jYfhka ;Dma;su;a yd
,dNodhS iïnkaO;d f.dv kexùfï l%shdj,sh fuhska woyia fõ '
b,lal wf,úlrKh
iuia; fjf<|fmd< u wdjrKh fkdlr ;udg fyd¢ka u fiajh l< yels fjf<|fmd< fldgila
f;dard .ksñka Bg fhda. ksIamdÈ; ixj¾Okh lr ñ, lr m%j¾Okh lr fnodyeÍu b,lal
wf,úlrK hhs 'fuys m%Odk fldgia ;=kls '
• fj<|m, LKavkh
úúO úNj .;s ,laIK ,laIK j,ska hqla; iuia; fj,o fmd, iucd;sh .;s ,laIK j,ska hqla;
jQ lKavdhï j,g fnod fjka lsÍu fj<|m, LKavkh '
WodyrK" frÈms<s fj<ofmd, ia;%S mqreI "<ore <ud ;reK "hd¨fjka mqoa., .;s ,laIK j,g
wkqj fldgiaj,g fnod fjka lr yel'
• fj<|m, b,lallrKh
fj<|m, LKavk we.hSug ,la lrñka jvd;a ,lalrñka jvd;au wdl¾YkSh fj<|m, fldgi
f;dard .ekSuhs '
;r.ldÍ ksIamdÈ; j,g idfmalaIj ish ksIamdÈ;h i|yd mdßfNda.sl uki ;=< lsishï ia:dkhla
fyda Okd;aul yeÕSula f.dvkÕd .ekSu f.dvkÕd .ekSu ia:dkSh lrk f,i yeÈkafõ 'fuys§
tu ksIamdÈ;h jeo.;a wx. ,laIK mdßfNda.slhdg wjOdrKh flf¾ '
341
WodyrK (ika,hsÜ inka §ma;su;a t<shla f.k fok fia§u i|yd jQ mú;% ldrlhla '
1' fjf<|fmd< úYaf,aIKhg Ndckh flfrk ksid fjf<|fmd< ms<sn|j ksis wjfndaOhla
,eîu '
3' wdh;kh i;= iSñ; iïm;a ld¾hlaIuj yd iM,odhS f,i fhdod fhdod.ekSug yelsùu '
4' wdh;khg fj<|m< ms<sn|j we;s wjodku wju lr .ekSug lr .ekSug yels ùu '
mdßfNda.l
s hdg ,efnk m%;s,dN
1' mdßfNda.l
s wjYH;d yd jqjukd wkqj NdKav yd fiajd ,nd .; yels ùu '
3' mdßfNda.l
s myiqjka jeä ÈhqKq ùu '
• <Õd úh yels nj
f;dard.;a fj<|m, LKavkh lrd myiqfjka ,.d <Õd ùug f;dr;=re ,nd .ekSug;a yels úh
hq;=h '
• m%udKj;a nj
f;dard.kq ,nk fj<|m, LKavkh ;=<ska jHdmdr wdh;khg m%udKj;a ,dNhla ,dNhla bmhsh
yels úh hq;=h '
342
• fjkafldg yÿkd .; yels nj
• N+f.da,Sh moku
fuys Wm úp,Hhka f,i m<d;a ""Èia;%slal k.r "ck >k;ajh" foaY.=Kh hkdÈh ie,lsh yel '
• m%cd idOl
fuys Wm úp,ahka f,i jhi ia;%S mqreI Ndjh mjqf,a m%udKh Ôjk rgdj wdodhu jD;a;sh
wOHdmkh wd.u ck j¾.h hkdÈh ie,lsh yel '
fuys§ Ôjk ffY,sh fm!reI;ajh iudc mka;s hkdÈh Wm úp,Hhka f,i ie,lsh yel
• p¾hd;aul idOl
fuys§ Wm úIhhka f,i ñ,§ .kakd wjia:dj m%;s,dN Ndú;d lrk m%udKh Ndú;d Ndú;d
lrkakdf.a ;;a;ajh mlaImd;S;ajh ñ,§ .ekSfï iQodku hkdÈh ie,lsh yel '
wf,úlrK ñY%h
wf,úlrK ñY%h jHdmdßlhdf.a oDIaáfldaKfhka iy .Kqfokqlref.a oDIaáfldaKfhka
m%j¾Okh (promotion)
343
ñ, (price)
ia:dkh (place)
4 CS - mdßfNda.l
s wjYH;d yd Wjukd ( customer needs and wants )
ikaksfõokh (communication)
msßjeh (cost)
myiqj (convenience)
idïm%odhsl wf,úlrK ñY%h NdKav wf,ú lsÍu i|yd fyd¢ka l%shd;aul jqjo fiajd wf,ú
lsÍfï § th muKla m%udKj;a fkdfõ fkdfjhs ta i|yd ;j;a úp,ahhka ;=kla wjYH fjhs '
tajd kï"
• l%shdj,sh
ksIamdÈ;
ñksia wjYH;d yd jqjukd ;Dma;su;a lrk úlsŒu i|yd fj<|fmd<g bÈßm;a lrk ´kEu
fohla ksIamdÈ;hls'
ksIamdÈ; j¾.SlrKh
1' NdKav
ñksia wjYH;d yd jqjukd imqrd,kq ,nk weig fmfkk tfukau fN!;slj iam¾Y l< yels oE
NdKav fjhs'
344
2' fiajd
tla md¾Yjhlska ;j;a md¾Yajhla fj; bÈßm;a l< yels l%shdldrlï fõ'
3' woyia
mqoa.,fhl=f.a fyda ixúOdkhl wjYH;djhla fyda Wjukdjla bgq l< yels jHjidhlhl= ;=<
we;sjk is;=ú,a, woyia f,i ye¢kafõ'fïjd wf,ú l< l, yels jHdmdr ixl,am fjhs '
WodyrK (uèhu mßir wêldßh uOHu mßir wêldßh mßirh iqrlsuq hk woyi ,ndfohs '
4' l%shdldrlï
mqoa.,hska talrdYS lsÍu" úúO wjia:d fyda jevigyka h'tkï ld,h yd iïnkaO lrñka
ixúOdkh flfrk úúO jevigyka h'
5' mqoa.,hska
6' ia:dk
mqoa.,hska wdl¾IKh lr.; yels f,i ie,iqï flfrk uqo,a f.ùfuka krUk ;eka ia:dk f,i
ye¢kafõ '
7' w;aoelSï
345
8' ixúOdk
fmdÿ wruqKla bgqlr .ekSu i|yd talrdYS ù isák mqoa., lKavdhulska lKavdhu lska ieÿï,;a
iudc tallhls'
9' f;dr;=re
10' foam,
ksIamdÈ;hl uÜgï
j¾;udkfha wf,úlrefjda .kqfokqlrejkag jeä jákdlula ,nd§u i|yd ish ksIamdÈ; úúO
uÜgï hgf;a fjf<| fmd<g bÈßm;a lr;s'fufia bÈßm;a flfrk ksIamdÈ; jk uÜgï myla
oelsh yels w;r oelaúh yels w;r tajd wkqms<sfj<ska my; oelafõ'
• yr ksIamdÈ;h
lsih
s ï ksIamdÈ;h lska mdßfNda.l
s hd n,dfmdfrd;a;= jk uQ,slu m%;s,dN hhs ke;fyd;a i;H
jYfhkau .kqfokqlre ñ,g .ekSfï m%;s,dN hhs '
• uQ,sl ksIamdÈ;h
yr m;s,dN ,efnk mßÈ uQ,sl wjYH;d j,ska iukaú; ksIamdÈ;h bÈßm;a lsÍuhs' fuys§
isÿjkafka yr m%;s,dNhg wu;rj ;j;a y÷kd.;a m%fhdack we;=<;a lr NdKavh ks¾udKh
lsÍuhs'
346
• wfmalaIs; ksIamdÈ;h
• j¾ê; ksIamdÈ;h
.kqfokqlre wfmalaId lrk uÜgug;a jvd Tíng NdKavh ixj¾Okh lr bÈßm;a lsÍuhs'ñka
.kqfokqlre wukaodkkaohg m;a fjhs'
• úNj ksIamdÈ;h
ish¨ ixj¾Ok uÜgï yd fjkiaùï iys;j wkd.; fj<|m,g msúiSfï uÜguhs 'tkï
wkd.;fha § úNj ksIamdÈ;hla ixj¾Okh ùu h'
NdKavhl wkkaHh;dj
lsih
s ï NdKavhla fiiq NdKav j,ska fjka fldg olajk iqúfYaIS;djh tys wkkH;djh f,i
ye¢kafõ'th m%Odk wx. follska hqla; fõ '
• ikaku
• weiqreu
ikaku
347
ikaku hkq fj<|mf,a ;rÕldÍ ikakï w;=ßka lsih
s ï ksIamdÈ;hla fjkalr y÷kd .ekSu i|yd
Ndú;d lrk mohla ,dxPkhla fyda tajdfha ixl,khls ' ikaku ;=< ikakï kduh ikakï ,l=K
hk m%Odk fldgia folla wka;¾.; fõ '
ikakï kduh
jkakul we;s WÉpdrKh WÉPdrKhpdrKh l< yels fldgihs tkï ksIamdÈ;hla y÷kd.ekSu
i|yd fhdod.kq ,nk moHla ikakï kduhla f,i ye¢kaúh yelsh '
ikakï ,l=K
ksYamdÈ;hla y÷kd.; yels tfy;a WÉpdrKh l< fkdyels mkug wdfõ‚l jQ ,dxPkhhs'tkï
j¾K rEm ixfla; hkdÈhhs '
2003 wxl 36 ork nqoaêuh foam< mk; hgf;a fjf<| ,l=Kla f,i ,shd mÈxÑ lsÍfï ika kug
Wmßu wdrlaIdj ,efí'túg th fjk;a wfhl=g Ndú;d l< fkdyel'
fj<| ,l=K
nqoaêuh foam, mk; hgf;a ,shdmÈxÑ l< ikaku fj<| ,l=Kla f,i ye¢kafõ'fuys ,shd mÈxÑ
nj oelaùu i|yd fndfydaúg fj<| ,l=Kq iuÕ R fyda TM hk ixfla; o Ndú;d lrhs '
• flá yd ir, ùu
• WÉpdrKh myiq ùu
348
• ;r.lrejkaf.a ikakï j,g jvd fjkia ùu
• lsih
s ï ixialD;shla ksfhdackh ùu
• ldf,daÑ; ùu
• m%sh ukdm ùu
ikakï j¾.
• NdKav ikaku
yßhl úúO ksIamdÈYamdÈ; i|yd fjka fjkaj ikakï kdu Ndú;d lrkafka kï th NdKav
ikakula f,i ye¢kafõ '
WodyrK (fidavd
• mjq,a ikaku
hï jHdmdrhla tlu ikaku hgf;a NdKav fm<la bÈßm;a lsÍuhs'
WodyrK( yßiapkaø
• fm!oa.,sl ikaku
ksYamdolhd úiska ksIamdÈ; fjf<÷kag wf,ú l< miqj fjf<÷ka úiska tu ksYamdÈ; i|yd
ks¾udKh lr.kakd ikakuhs'
• cd;sl ikaku
hï ksIamdolfhla ish ksIamdÈ; iajlSh kduh hgf;a fjf<| fmd<g bÈßm;a lrhs kï ta cd;sl
ikakuhs '
WodyrK (fldldflda,d
jHdmdßlhdg
349
1' wfkl=;a ;r.ldÍ ika kïj,ska ;u wdh;kfha ikaku fjkafldg y÷kd.; fjkafldg
y÷kd.; yels ùu ;=<ska ;u wkkH;djh /l .ekSug yelsùu'
.kqfokqlreg
1' NdKav myiqfjka f;dard .ekSug yels ùu NdKav f;dard .ekSug yelsùu
weiqreïlrKh
weiqreï lrKh hkq NdKavhla i|yd ojgkhla ks¾udKh lsÍfï yd ksmoùfï ld¾hh hs'
weiqreu hkq ksIamdÈ;hl wka;¾.; ojgk hhs'
weiqreï j¾.
• m%d:ñl weiqreu
350
fuh w;HjYH weiqreula f,i oelaúh yelshs 'NdKavfha yevh yd iajNdjh wkqj weiqreu fjkia
fõ'
• oaú;Sl weiqreu
m%d:ñl weiqre ug msg;ska we;s fjk;a weiqreulS' fuh w;HdjYH fkdfõ ' fuh m%j¾Ok
Wml%uhla f,i Ndú;d lrhs 'fuhska NdKav ms<sn| f;dr;=re ,nd fohs'
• m%jdyk weiqreu
m%d:ñl weiqreu yd oaú;Sl weiqreu iys; ksIamdÈ; f;d.hla m%jdykh lsÍu i|yd Ndú;d lrk
úYd, weiqreu fõ'
WodyrK (keõ fyda fjk;a m%jdyk l%uhla i|yd Ndú;d lsÍug ilid we;s úYd, hlv fyda
ldâfndaâ fmÜá '
2' NdKavh ms<sn| wkkH;djla ,eîu ksid weiqre fuka y÷kd.ekSug yelsùu
l,a bl=;ajk Èkh" wka;¾.; øjH" ñ," ikaku" ksIamdolhd "ksIamdokh l< rg hkd§ NdKav
ms<sn| úia;r uqøKh l< yels ùu
351
weiqreu yqfola m%pdrKh f,iska fhdod .; yelsh
6' .nvdlrKh g" m%jdykhg" r|jd ;nd .ekSug" fj<|ief,a m%o¾Ykhg myiqjla we;s
lsÍu
1' wdrlaIdj
2' myiqj
3' oekqu
NdKavh ms,sn| f;dr;=re ,nd .; yels ùu l,a bl=;ajk Èkh mdúÉÑ lrk ms<sfj< .nvd l<
hq;= wdldrh hkd§ oekqu ,nd§u
352
øj >k >K øjH ìfËk øjH fmd,s;Ska lvodis fnda;,a ma,diaála hkd§ weiqreï
f,an,alrKh
f,an,alrKh hkq NdKav ms<sn|j" mdúÉÑh ms<sn|j fyda mdßfNda.slhka wdl¾IKh i|yd fyda
weiqre lrkq ,nk f;dr;=re uqøKhhs'
f,an,h hkq NdKavh mßyrKhg wjYH f;dr;=re we;=,;a lrk weiqrefï fldgils' iuyr
NdKav i|yd f,an,h wksjd¾h lr we;' NdKavhla f,an,fhka y÷kd.; yel'
353
• ksIamdokh iïnkaO f;dr;=re
• ñ, $Wmßu is,a,r ñ,
• wvx.= øjH
• ksIamdÈ; Èkh
• mßudj
• rEmuh wjjdo
ñ, ñY%h
ñ, hkq NdKavhla fyda fiajdjla ,nd .ekSu fyda Ndú;d lsÍu ;=<k
s a mdßfNda.slhd ,nk
m%;s,dNh yd ;Dma;sh fjkqfjka yqjudre lr.ekSug leu;s jákdluhs' tkï NdKavhla fyda
fiajdjla fjkqfjka whlrkq ,nk uqo,a m%udKhhs ' ke;skï lsih
s ï NdKavhla fyda fiajdjla ñ,§
.ekSug mdßfNda.l
s mdßfNda.slhd f.ùug leu;s uqo,a m%udKhhs'
ñ, y÷kajk úúO kï
354
• Wmldrl mka;s i|yd f.jk ñ, áhqIka
• ,dNh ñ, u; ;SrKh ùu
355
ñ, lsÍfï l%u
1' ,l=Kq l< ñ, l%uh fyj;a msßjehg ,dNdka;slh tl;= l< ñ,
wdfhdackh u; ,nd .; hq;= ,dN m%;sY;h ;SrKh lr tu ,dNh bmhk mßÈ ñ, ;SrKh
lsÍuhs'
.ekqïlre ksIamdÈ;h ms<sn|j wfmalaId lrk jákdlu mokï lrf.k ñ, lsÍuhs' NdKavh
flfrys .kqfokqlref.a wdl,amh" fnodyeÍfï ud¾.h "j.lSu" .=K;ajh "wu;r fiajd"
ksIamdolhdf.a lS¾;skduh" ksYamdolhd ms<sn| jQ úYajdih yd .re;ajh hkd§ idOl wkqj
.ekqïlre wfmalaId lrk jákdlu jeä fõ
WodyrK¦ fudag¾ r: iud.u úiska jdhqiólrK stereo WmlrK j.lSï ld,iSudj hkdÈh i|yd
jákdlï we;=<;a lrñka lrk ñ, lsÍu '
jHdmdrhg mlaImd;S .kqfokqlrejka Èkd .ekSu i|yd Wiia .=K;ajfhka hq;a NdKav i|yd
idOdrK wvq ñ,la kshu lsÍuhs WodyrK rka NdKav idß jeks ksIamdÈ; ñ, lsÍu
356
WodyrK¦ mqj;am;a fj<|mf,a wfkl=;a mqj;am;a j,g iudk mqj;am;a ñ,la ks¾udKh lsÍuhs'
fgkav¾ l%uj,§ iS,a ;enQ ljr u.ska ;r.ldÍ f,i ryis.;j lrk ñ, lsÍuhs'
ñ, lsÍfï fmdÿ msúiqu wkqj ñ, ;SrKh lsÍfï§ m%Odk idOl ;=kla i,ld nef,a'
ñ, yd b,a¨u w;r m%;súreoaO iïnkaO;djla mj;sk neúka úfYaIfhka ñ, b,a¨ï kuH;d úuid
ne,sh hq;=h '
úp,H msßjeh" ia:djr msßjeh" uq¿ msßjeh" idudkH msßjeh "fjka fjka jYfhka y÷kd .ekSuhs'
3' ;r.lrejkaf.a ñ,
b;d ióm ;rÕlrejkaf.a ñ, yd msßjeh úuis,a,g .ekSu yd jHdmdrh úiska ks.ukh lrk
ñ,g ;r.lrejka m%;sl%shd olajk wdldrh ie,ls,a,g .ekSuhs'
357
6' rcfha kS;sÍ;s
fnodyeÍu hkq ksIamdok b,lal .kqfokqlrejka fj; id¾:lj <Õd lr §fï l%shdj,sh fnod
yeÍuhs' tkï NdKav yd fiajd mdßfNda.slhdg ,nd fok wdldrhhs '
fnodyeÍfï ud¾.hla hkq ksIamdolhdf.a isg mdßfNda.slhd olajd ksIamdÈ; ,nd fok ,ndfok
wdldrhhs'
1' mdßfNda.l
s hd fj; u NdKavhla ,nd§ug kï fj<|fmf<a NdKavh iq,N l< hq;=h' ta
i|yd l,g fõ,djg wjYH ia:dk lrd fnodyeÍu jeo.;a fõ'
2' wf,úlrK ñY%h wfkl=;a idOl id¾:lj l%shd;aul jqjo" fnodyeÍu wid¾:l kï
wf,úlrK l%shdj,sh wid¾:l fõ '
358
úúO fnodyeÍfï ud¾.
mdßfNda.l
s NdKav fnodyeÍfï ud¾.
NdKav fnodyeÍu myiq jqjo fiajd fnod yeÍu b;d ixlS¾K fõ fiajd iemhqïlrejl= ish
fiajdj fnod yeÍu i|yd Ndú;d lrk ud¾. lsysmhls
WodyrK¦ rlaIKh
wdh;khla ;u ksIamdÈ; fnod yeÍug iqÿiq fnodyeÍfï ud¾.hla f;dard .ekSfï§ ie,lsh hq;=
idOl lsysmhls tajd kï
• NdKavh iajNdjh
mdßfNda.l
s NdKav o o ld¾ñl NdKav o l,a mj;sk NdKav o blaukska krlaj jkjdo hkak
i,ld ne,Su'
359
• fj<|mf,a iajNdjh
m%dfoaYSh o "cd;sl o "wka;¾cd;sl o "jrlg iemhSh hq;= m%udKh hkd§h'
• ksIamdolhdf.a Yla;Ska
• ;r.lrejkaf.a fnodyeÍfï ud¾.
• kS;suh ;;ajhka
• fnodyeÍug .;jk ld,h
m%j¾Ok ñY%h
• ;rÕhg uqyqK §u
• kj NdKav y÷kajd§fï§
• mdßfNda.l
s u;lh .s,syS hk úg
360
m%j¾Ok ñY%h m%Odk WmlrK wglska iukaú; fjhs
1' m%pdrKh
y÷kd.;a tfukau f.ùula iys; wkq.%dylfhl= u.ska NdKav fiajd fyda woyia wfm!oa.,slj
bÈßm;a lsÍu yd m%j¾Okh m%pdrKhhs '
m%pdrKfha wruqKq
• oekqï§u
NdKavh fj<|m,g bÈßm;a lr we;s nj mdßfNda.slhdg oekqï §uhs' fuys§ kj NdKav m%;s,dN
ñ, fjkia ùï ,nd .; yels fiajd ms<sn|j oekqï fohs '
• fm<Uùu
NdKavh ñ,§ .ekSug mdßfNda.l
s hd ;=< we,aula we;s lsÍuhs '
• isysm;a lsÍu
úl,am NdKav mj;sk neúka tajd ñ,g .ekSu je<elaùu i|yd wod, NdKavh ms<sn| u;la
lsÍuhs'
• ;yjqre lsÍu
wdh;kfha ksYamdÈ; ksjerÈ tajd nj ;yjqre lsÍu iy j¾;udk .ekqïlrejd ksjrÈ ñ,§
.ekSula lrk nj ta;a;= .ekaùuhs '
• me;sÍu
361
m%pdrK udOHhla f;dard f;dard .ekSfï§ ie,lsh hq;= idOl
• msßjeh
• udOHfha wdl¾IŒh nj
• m‚jqvfha iNdjh
• fõ.j;a nj
NdKav fyda fiajd ñ,§ .ekSfï§ fmd<Ujkakd jQ flá fláld,Sk Èß .ekaùfï l%u úl=Kqï
úl=kqï m%j¾Okh f,i ye¢kafjhs' úl=kqï m%j¾Okh úúOdx.SlrKh jQ fláld,Sk Èß.ekaùfï
WmlrK rdYshlska hqla; fõ' ñ,§ .ekSug fya;= m%pdrKfhka bÈßm;a lrhs' ñ,g .ekSu Èßu;a
lsÍu úl=kqï m%j¾Okh isÿlrhs '
WodyrK¦ l=im;a we§u u.ska ;Hd. msßkeóu " idïm,a "j.lSï iy;sl" fj<| jÜgï fkdñf,a
NdKav
1' mdßfNda.l
s m%j¾Okh
mdßfNda.l
s hka jHdmdßlhska jeks ñ,§ ñ,§ .kakka Èßu;a lsÍu i|yd lrkq ,nk m%j¾Okh hs'
WodyrK ¦fia,a meje;aùu "´mka ,nd§u "jdßl l%u " j.lSï iy;sl ,nd§u "idïm,a fnodyeÍu
362
2' fj<| m%j¾Okh
f;d. iy is,a,r jeks w;rueÈ fj<÷ka Èßu;a lsÍu i|yd lrkq ,nk m%j¾Okh ñka woyia fõ'
WodyrK¦fj<| §ukd wvq ñ,g NdKav ,nd§u" fj<| jÜgï ,nd §u" fkdñf,a WmlrK ,nd§u
NdKav úlsŒu i|yd úl=Kqï fiajlhka fm<Uùu i|yd lrkq ,nk m%j¾Okh ñka woyia flf¾'
WodyrK¦ úl=Kqï fldñia ;r. wf,úh u; wu;r §ukd ,nd§u" úfkdao pdßld" iïudk
msßkeóu'
jdis
1' mdßfNda.l
s hd ksIamdÈ; ñ,g .ekSug fláld,Skj fm<Uùu
5' ikaksfõokh ñ,§ .ekSug Èß.ekaùu iy ñ,§ .ekSug wdrdOkdjla tljr l< yels ùu
iSud
363
ksIamdÈ; wf,úlr .ekSu yd úl=Kqï jeä lr .ekSu wrNhd .kqfokqlrejka iuÕ fm!oa.,sl
uqyqKg uqyqK ,d woyia yqjudre lr .ksñka ukd iïnkaO;d f.dvk.d NdKav wf,ú lsÍu
fm!oa.,sl wf,ú hhs '
WodyrK¦ úl=Kqï bÈßm;a lsÍï" úl=Kqï /ialsÍï" i,ams,a yd m%o¾Yk wf,ú Èß.ekaùï
jevigyka'
jdis
1' mdßfNda.l
s hdg iDcqju Wmfoia §u ;=<k
s a Tyq fj; jerÈ Wmfoia .,dhdu je<lsh yels
ùu
2' .ekqïlref.a wjYH;d yd Wjukd j,g .e,fmk mßÈ úl=Kqïlre g ;u úl=Kqu bÈßm;a
l< yels ùu
3' ksYaÑ; úl=Kqï l%uhla iïnkaOfhka .ekqïlref.a m%;spdrh foi n,d wjYH fjkialï
laI‚l j l< yels ùuhs
4' fm!oa.,sl úl=Kqï fndfyda úg i;H úl=Kqï njg m;a lr.; yels ùu
wjdis
wdh;kfha m%;srEmh yd tys ksIamdÈ;h j¾Okh lsÍu fyda wdrlaId lr .ekSu i|yd ie,iqï lr
we;s úúO jevigyka ñka woyia fõ '
364
uyck iïnkaO;d j, jdis iy iSud
jdis
iSud
WodyrK ¦l%Svd W;aij i|yd wkq.%dyl;ajh ,nd ,nd §u "m%jD;a;s iïnkaO;d idlÉPd lsÍu"
WmfoaYkh uyck fiajd lghq;=
b,lal mdßfNda.slhka iu. iDcqj ikaksfõokhla mj;ajd .ksñka Tjqka ksIamdÈ; ñ,§ .ekSu
i|yd fm<Uùu iDcq wf,úlrKh hs
WodyrK¦ f.hska f.g f.dia NdKav wf,ú lsÍu iDcq ;emE, ÿrl:k u.ska wf,úh '
• iDcq ;emE,
NdKav weKjqï heùug oekqj;a lsÍug isysm;a lsÍug iDcq ;emE, fhdod .ekSuhs '
úl=Kqï fiajlhka fyda ksfhdað;hka iDcqju .kqfokqlrejka uqK.eiS f;dr;=re imhd weKjqu
,nd .kS fuys § f.hska f.g hdug isÿfõ'
365
• legf,d.a u.ska wf,úh
NdKav ms<sn|j iïmQ¾K úia;r iys; iys;j uqøKh lr legf,d.a" b,lal .kqfokqlrejkag
imhd tu.ska weKjqu ,nd .kS '
• rEmjdyskS kd,sld u.ska wf,úh fg,súIka kd,sld Tiafia f;dr;=re m%isoaO lr wekjqï
,ndf.k NdKav wf,ú lsÍuhs fiajd kï kd,sldj Tiafia iDcqj fnod yeÍuhs
• m%o¾Yk meje;aùu
iDcqj wf,úlrKfha
jdis
wjdis
366
6' biõ yd w;aoelSï
WodyrK¦ l%Svd úfkdaodiajdo W;aij l,d lghq;= mdGud,d wdh;k" pdßld wdh;kfha
fl!;=ld.dr "ùÈ kdgH
1' b,lal fj<|m, y÷kd.ekSug yd mqoa., Ôjk rgdjka y÷kd .ekSug myiq ùu
2' wdh;kfha ms<sn|j fyda ikaku ms<sn|j oekqj;a oekqj;anj by< kexùug yels ùu
wjdis
mdßfNda.l
s hkaf.a ÿrl:k "iaud¾Üf*daka ""geí mß.Kl yryd ikakf
s õokh isÿ lrñka isÿ
flfrk m%j¾Okh hs '
367
15 uq,H l,ukdlrKh'
WodyrK (
• iud.ul whs;slrejka jkafka tys isák fldgialrejkah' tkï iud.ul w.h ke;fyd;a
jákdlu jeäjk úg tu iud.fï fldgia j, ñ, by< hhs'ta wkqj iud.ul fldgiaj, ñ,
by< hdfuka fmkakï
q lrkafka whs;slrejkaf.a okh by< hduhs'
• flaj, iajdñ jHdmdrhl w.h ke;fyd;a okh by, hdu hkqfjka fmkaúh yelafla tu
jHdmdrh by< jákdlulg wf,ú l< yels njh'
by; ioyka l, uQ,sl mrud¾: j,g wu;rj uQ,H l<uKdrKfha fiiq mrud¾: olakg ,efí'
368
• È.=ld,Sk uQ,H ia:djr;ajh ;yjqre lsÍu'
• wdfhdack ;SrK
• uQ,Hk ;SrK
wdfhdack ;SrK
È.=ld,Sk
fláld,Sk
uQ,Hk ;SrK
cx.u yd ia:djr j;alï j, wdfhdackh lsÍu ioyd wjYH wruqo,a imhd.kafka flfiao hkak
ms,sn|j .kq ,nk ;SrKhka fõ'fuh fYaI m;%fha j;alï me;a; ;=<k
s a fmkakqï lrkq ,efí'
369
È.=ld,Sk
m%d.aOk jHqyh
,dndxY ms,sn|j
• rojd.ekSï ms,sn|
fláld,Sk
ta wkqj uQ,H ie,iqïlrKh ioyd uqo,a whjeh f,aLkh iy m%d.aOk whjehlrKh;a "uQ,h
md,kh ioyd uqo,a m%jdy m%ldY;a Wmfhda.S lr.kq ,efí'
wfmalaIs; wkd.; ld,mßÉfþohlska uqo,a ,eîï yd uqo,a f.ùï ie,ls,a,g f.k ms<sfh, lrkq
,nk f,aLkh uqo,a whjeh f,aLkh fõ'
ie,iqïlrKfha§ yd ;SrK .ekSfï§ ndú;hg .kq ,nk wnHka;r uQ,H weia;fïka;=jla f,i
uqo,a whjeh f,aLkh yÿkajdÈh yel' fuys wfmalaIs; uqo,a ,eîï ud¾.o" wfmalaIs; uqo,a f.ùï
ud¾.o ioyka lrkq ,nhs'
• w;smsg úl=Kqï
• j;alï úl=Kqï
• Kh.e;s ,eîï
370
wfmalaIs; uqo,a f.ùï
• Khysñ f.ùï
• wkd.;fha§ uqo,a W!K;djhla fõ kï th l,a;nd oekf.k thg uqyqK §ug yels ùu'
• i;H uqo,a l%shdldÍ;ajh yd iei§u u.ska uqo,a ms,sn| ie,iqïlrKh yd md,kh myiq
ùu'
m%d.aOk whjehlrKh
bÈß wkd.;fha§ m%;s,dN bjhSfï wruqkska jHdmdr wdh;khla i;=j mj;sk j¾;udk wruqo,a
jvd;a M,odhs f,i È.=ld,Sk j;alï j, fyda È.=ld,Sk jHdmD;s j, wdfhdack lsÍug ie,iqï
lsÍu m%d.aOk whjehlrKh kï fõ'
uQ,H l<ukdlrKh .kq ,nk m%d.aOk whjehlrK ;SrK È.=ld,Sk wdfhdack ;SrK f,i
yeÈkafõ'
WodyrK (
wdh;khlg uqo,a .,d tau isÿ jQ wdldrh yd twu uqo,a .,d hdu isÿ jQ wdldrh úYaf,aIKh lr
oelaùu uqo,a m%jdy m%ldYhls' fuys uqo,a Trjdyh kï uqo,a ,eîï yd f.ùï ud¾.hls'
371
1' fláld,Sk uQ,H wjYH;d
tÈfkod jHdmdr lghq;= mj;sjdf.k hdu ioyd wjYH jk wruqo,a ldrl m%d.aOk wjYH;d fõ'
fuys m%odk iajrEm folls'
tkï"
• iemhqïlrejkaf.a Kh fldkafoais
• b,a¨fï iajNdjh
372
ldrl m%d.aOk .eg¨ j,g uqyqk§ug .;hq;= l%shdud¾.
jHdmdrhl tÈfkod mj;sk j.lSï mshùug uqyqK§ug uqyqK §ug we;s Yla;sh o%jYS,;djh kï
fõ ta i|yd wruqo,a <Õ ;nd .; hq;=h'
jHdmdrhl úúO ;snQ È.=ld,Sk jHdmD;s ke;fyd;a ia:djr j;alï j;alñ Èùu i|yd wjYH ùu
È.=ld,Sk wruqo,a wjYH;d kï fõ '
WodyrK(
bvï yd f.dvke.s,s
hkaf;%damlrK
r: jdyk
373
jHdmdrhl uq,sl uQ,H wjYH;d
jHdmdrhl ldrl m%d.aOk wjYH;d yd È.=ld,Sk uqo,a wjYH;djka hk folu ie,ls,a,g f.k
uQ,sl jYfhka wruqo,a wjYH jk wjia:d myla fmkaúh yelsh'
úhdmdrhla uQ,sl jYfhka ,shdmÈxÑ lsÍu we;=¿ wdrïN lsÍfï§ jeh jeh jk j;alï ñ,§
.ekSu i|yd wjYH jk wruqo,a ñka woyia fõ '
jHdmdrhla wdrïN fldg mj;ajdf.k hdfï§ ;jÿrg;a j¾Okh lr,Sug w;sf¾l wruqo,a wjYH
jk wjia:d we;'
jHdmdrhla mj;ajdf.k hdfï§ w,dN ,nk ;;a;ajhka yels úh yels w;r"tu ;;a;ajhkaf.ka
ñ§ ,dN ,nk ;;a;ajhg mßj¾;kh ùug w;sf¾l wruqo,a wjYH fõ'
jHdmdr w;r ;r.ldÍ;ajh oeäj mj;sk úg"tys ;r.ldÍ jHdmdr ñ,§ .ekSu ;=<k
s a fj<|fmd<
;=< iajdëk;ajh we;slr .ekSug wruqo,a wjYH ùuhs'
jHdmdrhl wruqo,a iïmdok ud¾. rdYshla mj;sk w;r tajd uQ,sl jYfhka mokï y;rla hgf;a
fnod fjkalr yelsh '
• ld,h wkqj
• m%jdyk wkqj
• ysñldÍ;ajh wkqj
374
m%Njh $uQ,dY%h wkqj iïmdok ud¾.'
jHdmdrhlg wruqo,a ckkh jQ wdldrh wkqj m%Njh fyj;a uQ,dY%h wkqj iïmdok ud¾. m%Odk
fldgia folls'
jHdmdr wdh;kh ;=<ska wjYH wruqo,a iïmdokh lr .ekSu wNHka;r iïmdok ud¾. fõ '
WodyrK(
• r|jd.;a ,dN'
• laIh fjkalsÍï
375
wNHka;r iïmdok ud¾. j, wjdis
jHdmdrh msgia;r jQ ud¾.hkaf.ka wruqo,a iïmdokh lr .ekSu ndysr iïmdok ud¾. fõ'
WodyrK(
• fldgia ksl=;=j
• Khlr ksl=;=j
• nexl= Kh
• jdKsc m;%sld
376
ld,h wkqj iïmdok ud¾.'
jirlg jvd wvq ld, mßÉfþohla i|yd wjYH wruqo,a iïmdokh lr .ekSu fõ'
WodyrK(
• jdKsc m;%sld
• nexl= whsrd
• fj<| Kh
jirlg jvd jeä ld, ld, mßÉfþohla fjkqfjka wruqo,a iïmdokh lr .ekSu fõ'
WodyrK(
• fldgia ksl=;=j
• Khlr ksl=;=j
• le|jd.;a ,dN
• laIh fjkalsÍï
• l,anÿ myiqlï
• nexl=j Kh
377
m%jdyh wkqj iïmdok ud¾.'
jHdmdrhlg wruqo,a .,d hEfï iajNdjh mokï lr.ekSu m%jdyh wkqj iïmdok ud¾. kï fõ
'
iDcq ud¾.
uQ,H w;rueÈhka iïnkaO lr fkdf.k jHdmdrh úiska u úiska u wjYH wruqo,a iïmdokh lr
.ekSu fõ'
• r|jd.;a ,dN
• fldgia ksl=;=j
• Khlr ksl=;=j
• jdKsc m;%sld
jl% ud¾.'
uQ,H w;rueÈhka iïnkaO fjñka wruqo,a iïmdokh lsÍu jl% ud¾. fõ 'tys§ wdfhdaclhd iy
Kh ,nkakd iDcqju iïuqL fkdfõ '
• l,anÿ
• nexl= whsrdj
• l=,m
S sg .ekqï
• nexl= Kh
• fj<| Kh
wruqo,a iïmdok ud¾.fha mj;sk whs;sh mokï lrf.k wruqo,a iïmdok ud¾. j,g fnod
fjka lsÍu ñka woyia flf¾'
378
• ysñldr;aj uQ,Hkh
• Kh uQ,Hkh
ysñldr;aj uQ,Hkh
WodyrK (
• idudkH fldgia
• r|jd.;a ,dN
Kh uQ,Hkh
• jrKSh fldgia
• Khlr
• È.=ld,Sk nexl= Kh
fouqyqï uQ,Hkh'
ysñlrejkaf.a m%d.aOk ,laIK yd Kh m%d.aOk ,laIK folu iys; uQ,H iïmdok ud¾. kï fõ
'
WodyrK (
mßj¾;H Kh'
379
• msßjeh
• wruqo,a l<ukdlrKh
uQ,H úYaf,aIKh'
uQ,H l,ukdlre jHdmdrfhka uQ,H ;;a;ajh l=uk iajrEmfhka mj;skafka o hkak ms<sn|j
oek.ekSu i|yd isÿlrkq ,nk l%shdj,sh uQ,H úYaf,aIKh kï fõ '
uQ,H úYaf,aIKh ioyd Ndú;d lrk m%Odk Ys,am l%u folla mj;S
uQ,H m%ldYk
uQ,H l<ukdlrKfha § wjYH jk f;dr;=re ,nd .ekSu i|yd ,nd .ekSu i|yd uQ,H uQ,ah
marldY fyj;a uQ,H jd¾;d Wmfhda.S lr .kS'ta wkqj ms<sfh, lrk ,nk uQ,H jd¾;d ;=kla
mj;S'
380
2' fYaI m;%h
úp,Hhka folla w;r mj;akd iïnkaO;djh ksrEmKh lrk ms<s.;a l%uhla jYfhka uQ,H
wkqmd; fmkajd Èh yel '
381
uQ,H wkqmd; j¾.
uQ,H l<ukdlrKfha § wkqmd; j¾. /ila fhdod .kakd w;r tajd m%Odk jYfhka mokï y;rla
hgf;a fnod fjka l< yel'
jHdmdrhl flá flá ld,Sk uQ,H ne£ï fkdfyd;a j.lSug uqyqK§ug jHdmdr j,g we;s
yelshdj fuu.ska fmkakqï flf¾'
• cx.u wkqmd;
• laIKsl wkqmd;
cx.u wkqmd;h
tkï cx.u j.lSï j,g uqyqK§u i|yd cx.u j;alï j,g we;s yelshdj fõ'fuh .Kkh
lrkqfha
idudkHfhka fuu iólrKh ,o ms<s;=r wju jYfhka folla j;a ;sìh hq;= hehs fmdÿ
ms<s.ekSuhs '
laIKsl wkqmd;h
382
cx.u j;alï ;=< jeä m%;sY;hla o%jYS,;djh wkqj nvq f;d.h wka;¾.; jk ksid th bj;a
fldg o%jYS, j;alï ;=<k
s a cx.u nerlï j,g uqyqK §ug we;s Yla;sh fuu.ska n,kq we; 'fuh
.Kkh lrkqfha "
o%jYS, j;alï } cx.u j;alï ) ^ nvq f;d.h+ bÈßhg l< úhoï &
by; iólrKh ;=<ska ,o ms<s;=r wju jYfhka tlla j;a mej;sh hq;= hehs fmdÿ ms<s.ekSu fõ
,dNodhs;aj wkqmd;
j;alï fldgia wdfhdackh yd úl=Kqï u; jHdmdrh Wmhk ,dNh fldmuKo hkak ms<sìUq lsÍu
i|yd ,dNodhs;d wkqmd; Ndú;d flf¾ '
fï wkqj .Kkh lrkq ,nk ,dNodhs;aj wkqmd; y;rla olakg ,efí '
úl=Kqï j,g wkqj o< ,dNfha m%udKh m%;sY;hla f,i fuu wkqmd;fhka fmkakqï lsÍuhs 'tkï
fuh .Kkh lrkqfha"
383
YqoaO ,dN wkqmd;h= } ^nÿ fmr YqoaO ,dNh$úl=Kqï &«100
iuyr jHdmdrhl o< ,dN wkqmd;h by< w.hla fmkakqï lrkq ,enqjo YqoaO ,dN wkqmd;h
b;d my< w.hla fmkakï
q lrk wjia:d we;'
fuhg fya;=j o< ,dN wkqmd;h .Kkh lsÍfï§ úl=Kqï msßjeh muKla ie,ls,a,g .;a;o YqoaO
,dN wkqmd;h .Kkh lsÍfï§ wdh;k yd mßmd,k"uQ,H yd fjk;a"úl=Kqï yd fnodyeÍfï hk
úhoï wka;¾.; ksidh 'wdh;kfha l<ukdldß;ajh ÿ¾j, j mj;sk wjia:djl YqoaO ,dN
wkqmd;h b;d my< w.hla fmkakqï l< yel'
uq¿ wdfhdackhg wkqmd;slj jHdmdrh bmhqï j, iïnkaO;djh m%;sY;hla f,i ñka fmkakï
q
flf¾ '
wdfhdack u; m%;s,dN wkqmd;h= } ^^ nÿ miq YqoaO ,dNh+ fmd,sh &$ uq¿ j;alï &«100
idudkH fldgia ysñhka úiska imhk ,o m%d.aOkh i|yd Wmhk ,o m%;s,dN m%;sY;hla f,i
fuu wkqmd;fhka fmkakïq lsÍuhs'fuh .Kkh lrkqfha'
ysñlï m%d.aOkh u; m%;s,dN wkqmd;h } ^nÿ miq YqoaO ,dNh ) jrKSh ,dNdxY $ ysñlï
m%d.aOkh &«100
l%shdldÍ wkqmd;h
j;alïj, wdfhdackh yd tajdhska .Ks; lrk bmhSï w;r we;s iïnkaO;djh l%shdldÍ wkqmd;h
uÕska fmkakqï flf¾'
384
1' f;d. msßjegqï wkqmd;h
jHdmdrh nvq f;d.h úl=Kqï njg m;a lsÍfï iS>%;djh m%udKd;aulj oelafjk wkqmd;h fuh
fõ 'fuh .Kkh lrkqfha"
f;d. msßjegqï wkqmd;h } ^ úl=Kqï NdKav j, msßjeh $ idudkH nvq f;d.h &«100
fuu.ska ,efnk ms<s;=frka woyia jkafka j¾Ihla ;=< nvq f;d.hla fldmuK jdr .Kkla
úl=Kqï njg m;ajQfha o hkakhs 'tfia ,efnk jdr.Kk j¾Ihg wod< udi .Kk fod<fyka
fn§fuka ld,h ;SrKh l< yel'
úl=KQ jdr .Kk jeä fjk ;rug .; jk ld, mßÉfþoh wvqjk nj;a õhdmdr ld¾hlaIu;dj
by< by< uÜgul mj;sk nj;a ks.ukh l< yel
385
uq¿ j;alï msßjegqï wkqmd;h } úl=Kqï$ uq¿ j;alï«100
f;da,k wkqmd;h
1' Kh wkqmd;h
1' Kh wkqmd;h'
ia:sr fmd,shla f.jk m%d.aOkh = jrKSh fldgia m%d.aOkh+ Khlr+ È.= ld,Sk Kh
ysñlrejkaf.a m%d.aOkfhka ia:sr fmd,S wkqmd;hla f.jk m%d.aOkhla we; we; we;s iïnkaOh
fmkakï
q lrk wkqmd;h Kh ysñldÍ;aj wkqmd;h kï fõ "
386
ysñlï m%d.aOkh =idudkH fldgia + ixÑ;
by; iólrKh ,efnk ms<s;=ßka m%Odk f;da,k wjia:d folla ksrEmKh lrhs'
1' wê f;da,kh
ysñlrejkaf.a m%d.aOkhg jvd Khlrejkaf.a m%d.aOkfha jvd by< w.hla .kakd wjia:djkah '
fujeks ;;a;ajhla jHdmdrhlg jdis fukau wjdis o fõ ' ,dN by< uÜgul mj;sk wjia:djl
Kh i|yd fmd,sh fíreï lsÍfuka miq b;sß jk ,dnh isák ysñlrejka m%udKhla w;f¾ jeä
m%;sY;hlg fnod.; yelsh '
tfiau ,dN wvqfjka mj;sk wjia:djl ,nk ,dNh Kh yd fmd,sh fíreï lsÍug wmyiq ùfuka
wmyiq ùfuka jHdmdrh nqkj
a ;a ùug ùugo bv we; '
2' wj f;da,kh'
ysñlrejkaf.a m%d.aOkhg jvd jeäfhka mj;sk wjia:djla wj;rKh f,i ie,fla tjeks
wjia:djl ,dNh jeä msßila w;r fn§ hdu yd l<ukdlrKh i|yd hï hï n,mEï t,a,
lsÍug o bv we; '
úhdmdrfh bmhSï j,ska fmd,sh lS jdrhla f.úh hq;= o hkak fuu wkqmd;fhka fmkakqï flf¾
lf<a fuh .Kkh lrkqfha "
wruqo,a wdfhdackh'
uQ, l<ukdlrejl=g wruqo,a wdfhdackh lsÍu i|yd úl,am ud¾. rdYshla mj;S tu ksid
wdfhdackh ms<sn| ksje/È ;SrKhlg t<eôh hq;=h '
wdfhdack ;SrK hkq cx.u j;alï yd ia:djr j;alï j, mr uqo,a fhoùu iïnkaO ;SrKhka fõ
387
wdfhdack ;SrK j¾.
uQ,H l,ukdlrefjl= wdfhdackh ms<sn| ;SrK follg m%Odk jYfhka t<ôh hq;=h
WodyrK (
• uqo,a
• Kh.e;sfhda
• fj<| f;d.
WodyrK(
by; l=uk wdfhdack j¾.hla f;dard .kq ,enqjo ksjerÈ wdfhdack ;SrK jHdmdr id¾:l;ajhg
u. mdohs tu ksid tuksid fhda.H wdfhdack ud¾.hla f;dard .ekSfï§ i,ld ne,sh hq;= lreKq
rdYshls
• wjodku
• wdfhdackfha msßjeh
388
• wdh;kfha wdfhdack m%;súmdl
• wúksYaÑ;;d
• mßir idOl
• kS;suh ;;ajhka
• o%jYS,;djh
• uQ,H wdh;k
• uQ,H WmlrK
• uQ,H fj,|fmd,j,a
^jdKsc nexl=j, fplam;a j, jákdlï ;=,kh lsÍu i|yd ,xld la,sh¾ mqoa.,sl iud.u úiska
mj;ajdf.k hkq ,nk mß.Kl.; ikaksfõok cd,hfõ&
389
2' uQ,H fj,|fmd,j,a'
wruqo,a imhkakka yd wruqo,a b,a¨ï lrkakka iïnkaO lsÍu i|yd mj;akd ixúOdk l%uh uQ,H
fj<|m, kï fõ' tkï wruqo,a w;sßla;;d iys; md¾Yjhka yd wruqo,a W!k;djhla iys;
md¾Yjhka tlsfklg iïnkaO lsÍuhs' fj<|m, ;=, isÿjk m%Odk ld¾hNdrh jkafka uQ,H
j;alï ñ,g .ekSu yd úlsKSuhs'
by; i|yka uQ,H fj<|m, tys lghq;= lrk ld, mßÉfþoh ie,ls,a,g f.k m%Odk jYfhka
j¾. follg fnfoa
uqo,a fjf<|fmd<
jirlg wvq ld, mßÉfþohla |yd wruqo,a wjYH;d iïmdokh lrk fj<|m, fõ' tkï flá
ld,fha wruqo,a w;sßla;;d iys; md¾Yjhka yd wruqo,a W!k;djla mj;sk md¾Yjhka tlsfklg
iïuqL lsßuhs'
• NdKavd.dr ì,am;a
• jdKsc m;%sld
• ;ekam;= iy;sl
390
uqo,a fjf<|fmd< ;=< l%shd;aul jk wdh;k
391
1' m%d:ñl fj<|m,
Y%S ,xld uy nexl=fõ wjir,;a ksfhdað;hka ud¾.fhka idudkH wdfhdaclhkag ì,am;a wf,ú
lsÍu NdKavd.dr ì,am;a m%d:ñl fj<|m, kï fõ'
2' oaú;shl
s fj<|m,
fjf<|fmd< m%d:ñl fjf<| fmdf<ka ñ,g .;a NdKavd.dr ì,am;a l,a msfrk f;la ;nd fkd
f.k wdfhdaclhka w;r .kqfokq lsÍu NdKavd.dr ì,am;a oaú;shsl fj<|m, fõ
iSudiys; fmdÿ iud.ï úiska fláld,Sk wruqo,a wjYH;d i|yd Ndú;d lrk uQ,H WmlrKhls'
fïjd idfmalaI by< jákdlï j,ska ksl=;a flfrk w;r tajdfha wdmiq f.ùfï yelshdj ksl=;a
lrkq ,nk uQ,H wdh;k úiska iy;sl lr we;'
jHdmdr wdh;k ish fláld,Sk wruqo,a iïmdokh lr .ekSu i|yd ksl=;a lrk jdKsc m;%sld
yqjudrejk fj<|m, jdKsc m;%sld fjf<|fmd< kï fõ'
m%d.aOk fj<om,
È.= ld,Sk uQ,H wjYH;d iïmdokh lr .ekSu i|yd l%shdlrk fj<|m, m%d.aOk fjf<|fmd<
kï fõ' tkï È.=ld,Skj wruqo,a w;sßla;;d iys; md¾Yjhka yd W!k;djhka iys; md¾Yjhka
tlsfklg iïuqL lsÍuhs'
• fldgia
• fldgia n,m;%
392
• Khlr
• NdKavd.dr ne÷ïlr
• remsh,a Kh iqrl=ïm;a
• tallNdr
• ;ekam;= iy;sl
• rlaIK wdh;k
• l,anÿ iud.ï
• tallNdr
• l<ukdlrK iud.ï
• fldgia fj<|m,
remsh,a Kh iqrl=ïm;a
rchg wjYH uOH yd È.=ld,Sk Kh ,nd .ekSu i|yd fhdod .kakd uQ,H WmlrK fõ' Kh
uqof,a m%udKh uqyqK; jákdlug iudk jk w;r Kh uqo, wdmiq f.jk Èkh;a Bg wod< fmd,S
wkqmd;slhla iy;sl m;%h i|yka fõ' fïjd ksl=;a lrkafka f,aLk iy;sl m;%hla f,ih'
393
;ekam;= iy;sl
uOHld,Sk wruqo,a ,nd.ekSug jdKsc nexl= úiska ;ekam;= iy;sl ksl=;a flf¾' ;ekam;= lref.a
ku úia;r fuys i|yka fkdlrk w;r kshñ; ld,h wjidkfha iy;slh nexl=j fj; bÈßm;a
lrkakd g uqo,a f.jkq ,efí'
NdKavd.dr ne֕lr
rchg wjYH uOH ld,Sk yd È.= ld,Sk Kh imhd .ekSug rch fjkqfjka Y%S ,xld uy nexl=j
ksl=;a lrk ks¾f,aLk iq/l=ïm;a úfYaIhls' fïjdfha .Kkh lsÍu j¾I 2 isg 20 olajd jQ úúO
ld, iSud hgf;a ksl=;a flf¾' fuys úfYaI;ajh kï fï i|yd jk fmd,sh w¾O jd¾Isl ld¾;=jla
hgf;a fnod yeÍuhs'
rchg wjYH uOH ld,Sk yd È.= ld,Sk Kh ,nd .ekSu i|yd Y%S ,xld uy nexl=j úiska ksl=;a
lrkq ,nk Kh WmlrKhla f,i NdKavd.dr ne÷ïlr ye¢kaúh yel' fuys fjf<|fmd<
iajrEmhka folla oel .; yel'
Y%S ,xld uy nexl=j úiska m%d:ñl wf,úlrejka yryd wdfhdaclhka fj; ne÷ïlr wf,úlrK
fj<|fmd,hs'
2' oaú;shl
s fj$m,
m%d:ñl fjf<| fmdf<ka ñ,g .;a ne÷ïlr l,a msfrk f;la <Õ ;nd fkdf.k wdfhdaclhka
w;r yqjudrejk fj<|m< hs'
idx.ñl ne÷ïlr
rdcH ixia:d yd iud.ï úiska uOH ld,Sk yd È.=ld,Sk wruqo,a imhd .ekSu i|yd ksl=;a lrkq
,nk Kh WmlrKh fõ' fuu Khlr ksl=;a lrk wjia:dfõ§u Bg wod< fldkafoais yd ,efnk
fmd,sh igyka lrhs' wod, fmd,sh o nÿ j,ska ksoyia ùu úfYaI;ajh fõ'
394
idx.ñl ne÷ïlr fj<|m,
iud.ï úiska uOH yd È.=ld,Sk wruqo,a wjYH;d i|yd ksl=;a lrkq ,nk fuu Kh WmlrKh
ñ,§ .ekSu yd úlsKSu isÿ lrkq ,nk fj<|m, idx.ñl ne÷ïlr fj<|m, kï fõ'
Khlr j¾.
úúO ,laIK iys; Khlr ksl=;a lrk w;r tu Khlr wod< ,laIKh kñka y÷kajkq ,nhs'
ksl=;a lrkq ,nk wdh;kfha fN!;sl iïm;a iemhla f,i ;nd ksl=;alrk Khlr fõ' iud.u
úiska f.ùug fmdfrdkaÿ jQ fmd<sh yd uqyqK; w.h f.ùug wfmdfydi;a jqjfyd;a wemhg ;nd
we;s j;alï úl=Kd uqo,a ,nd .ekSug Khlr ysñhkag whs;sh ,nd fok Khlr úfYaIhls'
Khlr ksl=;a lrk wdh;khla .súi.;a Khlr fmd,S yd tys uqyqK; w.h f.ùug
wfmdfydi;a jQ úg§ tu j.lSu bgq lrk njg ms<s.;a uQ,H wdh;khla iy;sl jk Khlr
úfYaIhls'
iud.ula úiska ksl=;a lrk Khlr j, mßK; ld,h bl=;a ùug fmr ksYaÑ; ñ,lg Khlr
ysñhka f.ka tajd wdmiq ñ,g .ekSfï whs;shla we;sj ksl=;a lrkq ,nk Khlr fõ'
wod, Khlr mßK; ùug fmr ksYaÑ; wdh;kfha wkd.; ld, mßÉfþohl § iud.fï ksYaÑ;
idudkH fldgia ixLHdjlg mßj¾;kh lsÍfï whs;h
s Khlr ysñhkag ,ndfok Khlr
úfYaIhls'
iud.ula wEjr lsÍfï§ rlaIs; Khlr wkdrlaIs; Khlr yd iuyr fmdÿ Khysñhkag f.ùï
lsÍfuka miqj iud.fï b;sßjk j;alï yd wdodhï j,g whs;shla ,efnk Kh lr hg;a Khlr
fõ'
395
fldgia fjf<|fmd< ^fld<U fldgia yqjudrej &
,ehsi;
a =.; iud.ï j, fldgia ñ,g .ekSu yd úlsKSu mßmd,kh lrkq ,nk wdh;kh fld<U
fldgia yqjudrejhs' fldgia yqjudrej wemfhka iSñ; iud.uls' Y%S ,xldfõ fldgia fj<|m<
f,i lghq;= lsÍfï n,h Y%S ,xld iqrl=ïm;a yd úksuh fldñIka iNdj úiska fld<U fldgia
yqjudrejg ,nd § we;'
2' wdfhdaclhkag fldgia fj<|m< yryd wdfhdackfha úúO m%;s,dN ,nd .; yels ùu
wdfhdaclhka úiska fldgia ksl=;a lrk iud.ulska iDcqju fldgia ñ,§ .ekSu fuys§ isÿ fõ'
fuu fj<|m< .kqfokq ;=<k s a iud.ug wjYH wruqo,a iïmdokh lrkq ,nhs'
2' oaú;Shl
s fjf<|fmd<
ke;fyd;a m%d:ñl fj<|m, ;=<ks a ñ,È .;a fldgia kej; wdfhdaclhka w;r yqjudre lrk
fj<|m,ls' fuu fj<om, ;=,ks a iud.ulg wjYH wruqo,a iïmdokh fkdlrhs' wruqo,a
iïmdokh lrkqfha wdfhdaclhkag muKs'
396
iud.ula m<uqjrg fldgia ksl=;a lsÍula u.ska uyckhdg odhl ùug werhqï lr iud.u
fldgia fj<|mf<a ,ehsi;
a =.; lsÍu uQ,sl m%isoaO ksl=;=j u.ska ,shdmÈxÑlsßu kï fõ'
oekgu;a fldgia ksl=;a lr we;s iud.ula uyckhd fj; we;s fldgia fj<|m, úlsKSu ;=<k
s a
,hsi;
a =.; lsÍu úl=Kqï w¾mkhla u.ska ,shdmÈxÑlsßu fõ'
idudkH fldgia ñ< l< iud.ï j,g ,shdmÈxÑ ùu i|yd mj;ajdf.k hk mqjre folls'
2' Èß iú mqjrej
1' iud.fï m%ldYs; m%d.aOkh wju jYfhka remsh,a ñ,shk 500 la úh hq;= ùu
2' wju jYfhka mQ¾j jir ;=kla wLKavj nÿ j,g fmr ,dN Wmhd ;sìh hq;= ùu
3' f,aLk.; lrk fldgia m%udKh wju jYfhka 25% la uyck;djg ksl=;a fldg ;sîu
4' ,ehsi;
a =.; ùug b,a¨ï l< Èk isg jir foll ú.Kkh lrkq ,nk uQ,H jd¾;d ksl=;a fldg
;sîu
2' f,aLk.; lrk fldgia .ïudkfhka wju jYfhka ishhg oyhla uyck;djg ksl=;a fldg
;sîu
397
lvl< mqjrej
OTC mqjrej
ks, fkdjk iud.fï fldgia j, ñ, lrjd .ekSu i|yd fldgia fj<|m< ;=< mj;ajdf.k hk
mqjrejls' fndfyda ÿrg wkd.;fha § ñ< l< iud.ula njg m;a ùug wfmalaIdfjka isák
iud.ï fuu mqjrefj ys ,shdmÈxÑ jkq we;'
fuu fldgia ñ,§ .ekSfuka wdfhdaclhd iud.fï whs;slrejl= jk w;r jd¾Isl uyd iNd
/iaùug iyNd.sùug wjia:dj ,efí' fuu fldgia ysñhkag ksYaÑ; ,dNdxY m%;sY;hla ysñ fkd
fõ' úfYaIfhka wjodkï oeÍug yelshdjla ;sîu uÕska wdfhdaclhkag fuu fldgia ,nd .;
yelsfõ'
uyd iNd /iaùï j,g iyNd.s ù ;SrK j,g t<öfï fhdackdj wkqu; lr .ekSu i|yd Pkaoh
Ndú;d lsÍu i|yd yelshdjla ;sfnk fldgia fõ'
idudkH fldgia j,g ysñ wfkl=;a ish¨u jrm%ido ysñjk tfy;a uyd iNd /iaùï j,§ Pkao
n,h ysñ fkdjk fldgia fõ'
ñY% ,dNdxY m%;sY;hla ysñ iud.u úiska wjia:djl§ m%d.aOkh wdmiq f.jk úg m%uqL;ajh ysñ
jk fldgia jrKSh fldgia fõ' fuu fldgia fldgia ysñhkag iud.u whs;s ysñ fkdfõ'
398
3' fldgia n,m;%
wkd.;fha § ksYaÑ; ñ,lg fldgia ñ,§ .ekSug whs;sh ,nd foñka j¾;udkfha§ iud.ula
úiska ksl=;a lrk ,o ,shú,a,la fõ' n,m;%h fldgia njg m;ajk f;la fjk;a m%;s,dN ,eìh
fkdyel'
iud.ulg Kh m%d.aOkh ,nd .ekSu i|yd iud.ula úiska ksl=;a lrkq ,nk iqrl=ïm;a
úfYaIfhls' ,hsi;
a =.; iud.ï úiska ksl=;a lrkq ,nk ,ehsia;=.; Khlr fldgia fj<|mf<a
yqjudre l< yel' Khlr j, wdfhdaclhkag ksYaÑ; fmd,S m%;sY;hla ysñfõ'
) ,dNdxY wdodhï
) m%d.aOk ,dN
) ysñlï ksl=;=j
) úNckh
) fmd,s wdodhï
399
2' ixÑ; m%d.aOkS lrKh
fuys§ iud.u i;=j mj;sk ixÑ; fldgia njg m;a lsÍula isÿfõ' fuys§ oekg isák idudkH
fldgia ysñhkag hï wkqmd;hlg wkqj kj fldgia ,eîula isÿ fõ' ixÑ; m%d.aOkS lrKfha§
iud.u iud.fï m%ldYs; m%d.aOkh jeäùula isÿfõ'
iud.fï oekg isák idudkH fldgia ysñhkag lsih s ï wkqmd;hlg wkqj fldgia ,nd §ula
fuys§ isÿfõ' ysñlï ksl=;=j u.ska ,efnk fldgia i|yd fldgia ysñhd úiska iud.ug uqo,a
f.úh hq;=h'
5' úNckh
iud.ula ksl=;a lr we;s fldgia m%udKh ;SrKh l< wkqmd;hg kej;;a fnodyeÍu u.ska
wdfhdaclhdg m%;s,dN ,nd §u fuys§ isÿ fõ' úfYaI;ajhkï m%ldYs; m%d.aOkh jeä fkdjk w;r
ksl=;a lrk fldgia ixLHdj muKla by, hduhs'
• Ndrldr nexl=
400
• iSudiys; uOHu ;ekam;= l%uh
• uqo,a wud;HxYh
• ,hsi;
a =.; iud.ï
ñ, l< iud.ï j, iqrl=ïm;a újD;j .kqfokq lsÍu i|yd Y%S ,xldj ;=< msysgj
q d we;s
wdh;khhs'
Ndrldr nexl=
úfoaYlhka fld<Ufldgia fj<|m< .kqfokq j,g iïnkaO jkafka foaYSh nexl= ;=< úfoaY
úksuh ;ekam;= mj;ajdf.k hk ishdrd .sKqï u.skah' fuu ishdrd .sKqï mj;ajdf.k hk nexl=
Ndrldr nexl= kï fõ'
) fldgia mejÍu
401
) fldgia ksIaldYkh
) fíreï lsÍu
w;rueÈ fiajdjka
m¾fhaIK lghq;=
wdka;sl .kqfokq
• iud.ï frðiagd¾
wruqKq $ ld¾¾hka
1' iqrl=ïm;a úêu;a yd idOdrK wdldrhg ksl=;a l< yels jQ;a fj<|dï l< yels jQ;a fjf<|
m<la ìys lsÍu yd mj;ajdf.k hdu
2' iq/l=ïm;a fjf<|fmd< úêu;a lsÍu yd tys jD;a;sh m%ñ;Ska mj;ajdf.k hdu
4' ;e/õlrejka f.ka wdfhdaclhkag we;s jk widOdrKlï j,ska we;sjk w,dN ;=kS lsÍug
jkaÈ wruqo,la mj;ajdf.k hdu
402
fld<U fldgia yqjudrefõ iq/l=ïm;a .kqfokq jk l%u
wka;¾cd,h yryd mß.Kl.; lrk ,o idudkH fldgia w,úhg wod<j .kqfokq isÿ flfrk
úoHq;a l%uh fufia yÿkajkq ,efí' tkï .kqfokqj isÿjk fõ,dfõ§ u l%shd;aul jk fodaIj,ska
f;dr ld¾hlaYu úksúo Ndjhla iys; fuu l%uh idudkH fldgia j, oaù;sl fj<| .kqfokq
i|yd l%shd;aul jk l%uhls'
) ld, m%uqL;dj we;sj ñ, u; wekjqï iïuqL lsßu wf,ú jk fldgia m%udKhka yd ñ, ms<sn|
f;dr;=re iemhSu
) wka;¾cd,h yryd h:d ld,fha o%jYS,;d l<ukdlrKh .ekqï yd úl=Kqï .kqfokq i|yd
myiqlï ie,iSu
) wka;¾cd,h yryd fj<|m< f;dr;=re yd mYapd;a fj<| .Kqfokq ms<sn| f;dr;=re iemhSu
403
iq/l=ï m;a j, ñ, ;SrKh jkafka fldgia i|yd we;s b,a¨u yd iemhqu u;h' ta wkqj fldgil
jákdlu ;SrKh ùu flfrys n,mEï lrk m%Odk idOl folla we;'
*wfmalaIs; bmhSu
*wjodku
by; i|yka wfmalaIs; bmhSu yd wjodku w;r m%Odk lreKq ;=kla u; r|d mj;S
* wd¾:sl lreKq
) ñ, bmhqï wkqmd;h
) foaYmd,k ia:djr;ajh
fld<U fldgia fj<|m< ;=< fldgia j, ñ, .Kka by< hñka mj;sk fj<|fmd, fõ' tys
lghq;= lrk wdfhdaclhd bull investor kï fõ'
fldgia fj<|m< ;=< fldgiaj, ñ, .Kka my< hñka mj;sk fj<|fmd, fõ' fuys lghq;= lrk
wdfhdaclhd bear investor kï fõ'
404
1' ish¿ fldgia ñ, o¾Ylh
fuh fld<U jHdmdr jia;= yqjudrefõ tys úYd,;u yd jvd;au o%jYS, iqrl=ïm;a ie,ls,a,g
.ksñka ilid we;' s and p o¾Ylh .Kkh lsÍu i|yd ms<s.;a f.da,Sh l%ufõohka mokï
lr.kS' tu o¾Ylh .Kkh lsÍu i|yd úYd,;u yd jvd;au o%jYS, iud.ï f,i f;dard .kq
,nkafka fldgia jHdmdr jia;= yqjudrefõ ,ehsia;=.; lr we;s ish¨u idudkH fldgia ie,ls,a,g
.ksñks' o¾Ylh .Kkh lsÍfï§ 2004 mdol j¾Ih f,i;a" mdol w.h 1000 f,i;a ie,ls,a,g
.efka' ta wkqj ish¨u jHdmdr lafIa;% ksfhdackh jk wdldrfha iqrl=ï m;a 20 f;dard .ekSfï§
m%Odk ks¾Kdhl lsysmhla ie,ls,a,g .kS'
) iud.fï o%jYS,;djh
) iud.fï úYd,;ajh
fldgia fj<|m< ;=< l%shd;aul jk jHdmdr lafIa;%h i|yd fjka fjka jYfhka o¾Yl 20la
fjku .Kkh lrk w;r th wxYl ñ, o¾Yl l%uh kï fõ' t;=,ska tla tla jHdmdr lafIa;%
j, l%shdldÍ;ajh we.hSug ,la l< yel'
3' fjk;a rgj, fldgia fjf<|fmd< ;;a;ajhka iu. ixikaokh l< yelsùu
405
16 udkj iïm;a l<ukdlrKh
1 udkj iïm;a l<ukdlrKfha jeo.;alu
j¾;udkfha b;d jeo.;a l<uKdlrk I%s;hla f,i udkj iïm;a l<ukdlrKh iS>%fhka
j¾Okh fjñka bÈßhg meñK ;sfí' my; i|yka lreKq ta i|yd fya;= jQ nj lsj yelsh
wdh;khl mßmd,k úhoï j,ska jeä m%udKhla jegqma yd fõ;k f.ùï fjkqfjka ksfhdackh
lsÍu'
2 /lshd ks¾udKh
lsih
s ï ksYaÑ; wruqKla bgqlr .ekSu i|yd /lshdjla ;ekSfï fyj;a cks; lsÍu /lshd
ks¾udKh hs' tkï jev tallhla ks¾udKh lsÍu /lshd ks¾udKh f,i fmkajd Èh yelsh' ta
wkqj /lshd ks¾udKh hgf;a isÿjkafka ld¾h" ld¾hNdrh iy j.lSu meyeÈ,s f,i oelaùuh'
406
/lshdjla ;=, we;s m%Odk uQ,sldx. ;=kls'
• lghq;=
• rdcldß
• j.lSï
ksYaÑ; p,kj,ska iukaú; l%shdldrlula lghq;= f,i y÷kajk w;r lghq;= rdYshla we;s
mqoa.,hl= bgqlrkq ,nk úYd, jev fldgi rdcldß fõ' tkï lghq;= rdYshlska tl;= ùfuka
rdcldß ks¾udKh fõ' j.lSï hkqfjka woyia lrkafka lghq;a; rdcldßh ksis f,i bgq lsÍug
we;s ne£uhs 'fuh hq;=lu wjYH;djh ms<sn| yeÕSuhs '
ksoiqkla f,i .=rejrhl=f.a ld¾hhNdrh <uhska b.ekaùuhs' fuys ld¾hh f,i ,sùu "
l;dlsÍu" m%Yakh weiSu "ms<s;=re ,nd §u" <uhskf
a .a fmd;a mÍlaIdlsÍu" we.hSu " o~qjï lsÍu
Wmfoia §u wdÈh úh yelsh' fuu ld¾hhka iy ld¾hNdrh bgq lsÍug we;s ne£u Tyqg we;s
j.lSuhs' fuh wdh;kfha m%Odkshd fj; ne£uls '
/lshdjl wvx.= ld¾hNdrh fldgiaj,g fnod ta tla j,g fnod ta tla tla rdcldß ioyd
/lshd ks¾udKh lsÍfï l%uh ñka woyia lrhs' fuys§ jev wOHkh kï Ys,amSh l%uh uÕska
/lshdj ks¾udKh lrhs'
WodyrK( weÕ¿ï lïy,l we÷ï ksYamdokfha§ jev fldgia j,g fnod tkï lemSu ueiSu"
ue£u" keùu hkd§ jYfhka tla tla whg mejÍu '
/lshd úia;drKh
fuf;la mej;=Kq /lshdjlg kj rdcldßh tla fldg /lshdfõ ld¾h m:h úYd, lsÍu ñka
woyia lrhs' /lshd úYd,kh hk kñka o fuh y÷kajhs' fndfyda úg iuyr mqoa., jev úYd,
m%udKhla lsÍug leue;a;la olaj;s 'tjeks wh i|yd /lshdfõ ld¾h fldgia jeä lsÍu isÿlrhs
'fuu /lshd úYd,kh ;sria megjqu f,io y÷kajhs'
WodyrK (idudkH ,smslref.a lghq;=j,g wu;rj Tyqg iq¿ uqo,a lghq;a; Ndr §u
407
/lshd fmdaIKh
/lshdjlg we;s j.lSï m%udKh jeä lsÍu u.ska /lshdj ks¾udKh lsÍu fuys woyi fõ' tkï
/lshdfõ ld¾h fldgia jeä lsÍu fjkqfjka j.lSï jeä lrhs' ish /lshd ie,iqï lsÍu md,kh
lsÍu ms<sn| fiajlhdg u isÿlrk isÿ lsÍug bv i,id foa' fndfydaúg j.lSï oeÍug leu;s
fiajlhkag jvd;a iqÿiq l%uhls' fuh isria .egqï f,i y÷kajhs '
ñksia n, ie,iqïlrKh
ixúOdkhlg wkd.; ld, mßÉfþohla i|yd wjYH jk úúO fiajlhska ms,sn|j;a m%udKhka
ms,sn|j;a mqfrdal;kh lsÍu yd ie,iqï lsÍfï l%shdj,sh ñka woyia lrhs' fln÷ Y%ñlhka ljod
ljr fiajhg wjYHoehs fuu.ska ie,iqï lrhs 'ñksia n, ie,iqï lsÍu ñksia n, ie,iqulska
fjkia jkafkah 'ñksia n, ie,iqï isÿjkq ,nkafka ixúOdkhl wkd.; ñksia n, b,a¨ u yd
iemhqu ms<sn| ms,sn| mqfrdal:khka ke;skï th ñksia n, ie,iqïlrKh ìysjk m%;sM,hhs'
408
• udkj iïm; ie,iqï lrk m%h;akh we;sùu yd jeä ÈhqKq lsÍu
4 fiajl wdl¾IKh
A' wdh;khl /lshd i|yd by< olaI;djhka yd wdl,am j,ska hq;a /lshd wfmalaIlhska
fidhd .ekSu iy whÿï lsÍug Tjqka fmd<Ujd .ekSu i|yd jHdmdrhla úiska fhdod.kq ,nk
lghq;= ud,dj "wdl¾IKh fõ '
B' wdh;khl mj;sk /lshdjla i|yd whÿï lsÍug jvd fhda.H /lshd wfmalaIlhska
fmd<Ujd,Su udkj iïm;a l<ukdlrK ld¾hh"fiajl wdl¾IKh fõ '
wjOdkhg
whÿï lsßu i|yd jvd;a fhda.H md¾Yjhka y÷kd.ekSu yd whÿïlsÍ lsÍug fmd<Ujd ,Sfï
ld¾hhs
3'wNHka;r cd,h
4'wkqm%dma;sl ie,iqï
5'wNHka;r fiajlhskf
a .a y÷kajd§u$l<ukdlref.a ksßfoaY
6'pl%f,aLk
409
wNHka;r wdl¾Ykfha jdis
3'mqyqKj
q yd ixj¾Okh i|yd wu;r msßjehla oeÍug isÿùu
• mqrmamdvq y÷kd.ekSu
• /lshd kshuh y÷kd.ekSu
• wdl¾IKh ms<sn| kshuhka y÷kd.ekSu
• whÿïm;a ms<sfh, lsÍu
• wdl¾Yk l%uhla f;dard .ekSu
• l%shd;aul lsßu
• we.hSu
410
2'ndysr wdl¾IKh
3'wka;¾cd,h
6'/lshd fmd<
9'.eiÜ ksfõok
11'wka;¾cd,h
411
ndysr wdl¾IKfha wjdis
úfYaI wjOdkhg
l=i,;d bkafjkag%sh
fiajd odhlhska úiska m%o¾Ykh lrk ,o yelshd yd l=i,;d i|yka lrñka ilia lrkq ,nk
f,aLkhhs '
hï ;k;=rla mqrmamdvq jQ úg tu ;k;=r mQ¾Kh lrk B,. ;k;=r m%ldYhg m;a lrkq ,en
;sîuhs 'l<ukdlrK f;dr;=re i|yd fiajlhska wdl¾IKh lrhs 'wNHka;r wdl¾IK l%uhls
5 /lshd oekaùï
/lshd wenE¾;= msrùu i|yd wjYH uQ,sl úia;r olajñka úúO ikaksfõok udOH ;=< m%o¾Ykh
flfrk oekaùï" /lshd oekaùï fõ
412
we;=<;a lreKq
2';k;=r
3'fYa‚h
4'jegqma mßudKh
6'jhia iSudj
7'ia;%S mqreI nj
1'mqj;am;a j,
2' wka;¾cd,h
3'.eiÜ m;%h
4'f.aÜgq oekaùï j,
6 'f;dard .ekSu
wdl¾IKh jQ whÿïlrejka w;ßka b;d fhda.H;u mqoa.,hd /lshd wenE¾;= j msrùu i|yd
l%udkql+, l%uhg wkdjrKh lr.ekSu"f;dard .ekSu fõ'
413
wjOdkhg
wdl¾IKh jQ úYd, whÿïlrejka msßi w;ßka jvd;a iqÿiqu whÿïlre jj ;SrKh lr .kq
,eîu ls
f;dard.ekSfï mrud¾:
f;dard.ekSfï l%u
1'whÿïm;a we.hSu
2'iïuqL mÍlaIKh
4'ffjoH mÍlaIK
5'mÍlaIK
1'whÿïm;a we.hSu
/lshd wfmalaIlhska úiska tjk ,o b,a¨ï m;a yd Ôj o;a; úia;rh we.hSu ;=<ska
fhda.H;dj ;lafiare lsÍu yd ta wdY%fhka b;du b;dufhda.H mqoa.,hdj /lshdj i|yd f;dard
.ekSuhs'
2' w;a wl=re"wlaIr úkHdih hkd§ f;dr;=re w;HjYH jk úg tajd mßlaId lsÍug wjia:dj
,eîu
3' f;dard .;a whÿïlrejkaf.a fm!oa.,sl ,smsf.dkq ,sms f.dkq ieliSu i|yd wdOdrl ùu
414
4'j,x.= ;du w;ska fyd| l%uhla ùu
2' whÿïlre oDYHudk fkdjk ksid fmkqu"yeisÍu "NdId ú,dih hkd§ idOl weoySfï wjia:dj
fkd,eîu
3'whÿïm; wdh;kfhka úiska ilia lrkafka kï"úúO /lshd i|yd fjkia whÿïm;a ilia
lsÍug úYd, ld,hla .;ùu
2'iïuqL mÍlaIK
415
3'mÍlaIK ks,OdÍka f.a fm!oa.,sl wdl,am u; wjdis isÿùu
3'miqìu .fõIKh
whÿïlrejkaf.a mjq,a miqìu" wOHdmk miqìu" uQ,H miqìu "hkd§ lreKq ms<sn| lrkq
,nk .fõIK ;=<k
s a whÿïlrejkaf.a fhda.H wfhda.ah;dj we.hSug ,la lrhs ' fuys§
whÿïlrejkaf.a jgmsgdj fidhd n,hs
5'mÍlaIK
fndfyda mÍlaIK ,sÅ; iajNdjh tajd fjhs'fïjd fh§ ,nd fok ,l=Kq u; mqoa.,hska f;dard
.ekSu isÿ lrhs'tu mÍlaIK j¾. f,i"
1'nqoaê mÍlaIK
2'm%dfhda.sl mÍlaIK
3'oekqï mÍlaIK
4'l=i,;d mÍlaIKh
416
5'm%ùK;d mÍlaIKh
jeo.;alñ
2'b;d flá ld,hla ;=< úYd, msßila we.hSug ,la l< yels ùu
4'msßjeh wvqùu
úfYaI wjOdkhg"
fmdÿfõ ´kEu /lshdjla i|yd bÈßm;a l< yels mßÈ /lshd wfmalaIlfhl= úiska ;ud ms<sn|j
w;HjYH f;dr;=re wvx.= lr ilia lrk úia;rh"Ôj o;a; úia;rh f,i ye¢kafõ'
/lshdj ksYaÑ;j fkdokakd úgl úfgl ´kEu /lshdjlg bÈßm;a l< yels mßÈ ilia
lrhs'/lshd wfmalaIlhd ms<sn| f;dr;=re we;=<;a lrhs'
/lshd whÿïm;
/lshdj ksYaÑ;j okakjd fudfyd;l /lshd wfmalaIlhd ms<sn| úia;r we;=<;a lrñka
ilia lrk ,shú,a,hs 'fuys§ /lshd wfmalaIlhd ms<sn| úia;r yd Tyq Tyqf.a leue;a; m%ldY
lrñka /lshd whÿïm;a ilia flf¾'
m;aùfï ,smsh
fiajlfhl= fiajhg m;a lsÍfuka miq Tyqg fyda wehg /lshdj ms<sn| kshuhka "fldkafoais
"lghq;= "hq;=lï "j.lSï wdÈh úia;rd;aulj olajd l<ukdlrKh úiska fokq ,nk kS;Hdkql+,
,shú,a, m;aùfï ,smsh f,i y÷kajdÈh '
3'/lshdj wdrïN jk Èk
417
4'fiajd fldkafoais
5'úY%du ysñlï
6' fiajlhdf.a ku
7';k;=re kduh
1'wdh;kfha fiajlhka w;r mj;sk iïnkaOh ;yjqre lrkq ,nk uq,slu ,shú,a, ùu
2'wdh;kh yd fiajlhka w;r ffk;sl ne£ we;s njg .súiqula f,i ie,lSug yelsùu.
3'fomd¾Yjh w;r fyda /lshd fldkafoais ms<sn| we;sjk we;s jk ;;a;ajhl§ kS;sh bÈßhg
hdug idlaIshla f,i m;aúfu fï ,smsh jeo.;a ùu
4'ish /lshdfõ wvx.= lghq;= rdcldÍka "j.lSï ms<sn| fiajlhkag mq¿,a wjfndaOhla ,nd.;
yelsùu '
5'fiajlhd wdh;kfha fiajlfhl= nj Tmamq lsÍug wjYH jk iEu wjia:djl§u Ndú; lsÍug
we;s m%n,u idlaIsh m;aùfï ,smshhs
mßjdi ld,h
w¨;ska n|jd .;a fiajlfhl= yg ;ud ld¾hlaIu yd iM,odhS fiajlhl= nj;a "wdh;khg
ne÷Kq hq;=lï yd j.lSï ksis f,i bgq lrk nj;a fmkakqï lsÍu i|yd wdh;kh úiska fokq
,nk ld,h mßjdi ld,hhs '
418
m;aùfï ,smsh
fiajlfhl= fiajhg m;a lsÍfuka miq Tyqg fyda wehg /lshdj ms<sn| lghq;= rdcldß j.lSï
fldkafoais wdÈh úia;rd;aulj oelaùfuka fiajd fiajdfhdaclhd úiska fokq ,nk kS;Hdkql+,
,shú,a,ls
fiajlhd wdh;kfhka fiajlfhl= nj Tmamq lsÍug wjYH jk iEu wjia:djl§u Ndú; lsÍug
we;s m%n,u idlaIsh jkafka m;aùfï ,smshhs 'th kS;Hdkql+, ,shú,a,ls '
wvx.= f;dr;=re
2'fiajlhdf.a ku
3'/lshdfõ iajNdjh
4';k;=re kduh
7'fiajd fldkafoais
8'ksjdvq ysñlï
9'úY%du ysñlï
12'mßjdi ld,h
14'fiajl whs;sjdislï
15'úkh l%shdud¾.
16'Wiiaùï ms<sn|
419
17'fiajdodhlhdf.a w;aik iy Èkh
m;aùfï ,smsh ms<s.kajk mqoa.,hdf.a /lshdfõ iajNdjh wkqj ;k;=f¾ iaÓr lsÍfï ld, iSudj
fjkia fõ
✓ wdOqkl
s ld,h
lsih
s ï Ys,amSh jD;a;shla i|yd r|jd.;a kj fiajlhl= .; l< hq;= jD;a;Sh mqyqKq ld,h
wdOqkl
s ld,hhs'
✓ mßjdi ld,h
;k;=rg r|jd .;a kj fiajlfhl= ;k;=frka iaÓr lsÍug fmr fiajh l< hq;= ld, mßÉfþoh
mßjdi ld,h f,i ye¢kafõ'
mßjdi ld,h ;=<§ ;=, § wid¾:l jqjfyd;a /lshd kshqla;sl hdg .kq ,nk l%shdud¾.
/lshd msßú;rh
hï /lshdjlg wod,j tys kshqla; mqoa.,hd ;=< ;sìh hq;= iqÿiqlï we;=<;a lrñka ilia
lr.kakd ,o f,aLkh" /lshd msßú;rh fõ'
Note:
/lshdjg wjYH mqoa.,hdj úia;r flfrk ,shú,a, fõ'
wvx.= f;dr;=re
1&wOHdmksl iqÿiqlï
2&ldhsl iqÿiqlï
420
3&,eÈhdjka
4&idudkH oekqu
5&jhi
6&jD;a;Sh iqÿiqlï
7&úfYaI l=i,;d
8&wjYH;d m<mqreoao
9&NdId l=i,;d
421
^d&ksYaÑ; /lshdjlska bgq l< hq;= ld¾hh /lshd úia;rh uf.ka idrdxY lr olajk w;r tu
/lshdj lrk mqoa.,hdg ;sìh hq;= iqÿiqlï /lshd msßú;rh u.ska úia;r flf¾
^e&wdh;khl m%Odk ;k;=re ;k;=r we;súh yels mqrmamdvq msrùu i|yd iÿiq fiajlhka y÷kd
.ekSug ilia lrk jevms<sfj< yeÈkafjkafka ljr kulskao @ wkqm%dma;sl igyk
b& ixúOdkhl wruqKq yd mrud¾: bgqlr.ekSu ms‚i jvd;a fhda.H yd ;Dma; Y%u n,ldhla
ìyslr r|jd .ekSug wod< ld¾hhka we;=<;a l%shdj,sh udkj iïm;a l<uKdlrKh fõ'
e&udkj iïm; l<ukdlrKh lrk úIh" udkj iïm;a l<ukdlrKh fõ'
fhda.H udkj iïm; - wjYH;djhg .e,fmk oekqu "l=i,;d yd wdl,am j,ska hqla; m%udKj;a
jQ udkj iïm;'
;Dma; udkj iïm; - wNsfmaß; udkj iïm; $jev lsÍug fm<UqKq udkj iïm;'
422
udkj iïm;a ie,iqïlrkh'
a)ixúOdkh b,lal yd mrud¾: <Õd lr .ekSfï wruq‚ka wkd.; fiajl wjYH;d ks.ukh yd
tu wjYH;d imqrd imqrd .ekSug iqÿiq Wmdhud¾. ;SrKh lsÍu"udkj iïm;a ie,iqïlrKh'
b&wdh;khg wog iy wkd.;hg wjYH jk fiajl j¾. iy ixLHdj mqfrdal;kh yd iemhqu
;SrKh lsÍu" udkj iïm;a ie,iqïlrKh fõ'
wjOdkhg - wkd.; udkj iïm;a b,a¨ï mqfrdal;kh lsÍfï yd iemhqu weia;fïka;= .; lsÍfï
ld¾hhs'
uQ,sl wfmalaIdj'
ixúOdkfha b,lal imqrd .ekSu i|yd wod< /lshdj bgqlsÍug iu;a b;du;a fhda.H fiajlhka
ksis l,g yd fõ,djg ,nd .ekSu" fuys wfmalI
a djhs'
ld¾aht, we.hsu
fiajdodhlhd úiska ish /lshdj M,odhs f,i bgq lrkakdjQ m%udKh ixúOdk úiska ksYaph lsÍfï
l%shdj,sh ld¾aht, we.hSu fõ'
423
tla tla fiajdodhlhl=f.a ld¾ah idOl m%udKh wdh;kh úiska úêu;a l%uhlg wkqj y÷kd
.ekSug lghq;= lsÍu ld¾aht, we.hSu fõ'
1'ixj¾Ok wruqKq
2'mßmd,k wruqKq
ixj¾Ok wruqKq
fiajlkaf.a M,odhs;dj jeä lsÍuhs' tkï fiajl ixj¾Okhg wod< f;dr;=re ,nd .ekSuhs'
mqyqKq wjYH;d y÷kd .kS'
mßmd,k wruqKq
fiajl jegqma" Wiiaùï" udreùï hk ld¾hhkag iyh ùu'tkï fiajl mßmd,khg wod<
f;dr;=re ,nd .ekSuhs'
424
1'l<ukdlrejkag iy fiajlhkag ld¾aht, we.hsfï wruqKq ms<sn|j we;s wkjfndaOh iy wvq
lemùu'
1'úNd. meje;aùu
2'ksÍlaIKhka
3'idlÉPd lsÍï
flá m%Yak
my; i|yka tajd w;=frka fiajl ld¾aht,h we.hSsfï ixj¾Ok wruqKlaj f,i ie,lsh yelafla
mqyqKqj iy ixj¾Okh
ixúOdk wruqKq ;yjqre lr .ekSug fhduqjk whqßka fiajdodhlhkaf.a p¾hdj iy wNsfmarKh
fjkia lsÍfï úêu;a l%shdj,sh f,i mqyqKqj yd ixj¾Okh fõ'
425
mqyqKqj
ixj¾Okh
mqyqKqj
ixj¾Okh
426
3'idfmalaIj È.= ld,Sk jev igykls
1'wdOqksl mqyqKqj } Ys,amSh jD;a;Ska i|yd hï ld,hla ;=< mqyqKqj ,nd§uhs' mqyqKq fiajlhska
hgf;a mqyqKq ùug wjia:dj ysñfõ'
2'/lshdjka w;r udrej } /lshd lSmhl fiajh lsÍug wjia:dj ,nd foñka isÿ lrkq ,nk
mqyqKqjhs' fuys§ mQ¾jj ie,eiau;dj wkqj úáka úg úúO /lshdjkays fiajh lsÍfï wjia:dj
fiajlhska yg ysñ fõ' th /lshd N%uKhhs'
3'ud¾f.damfoaYh } m%ùK mqoa.,hl= u.ska wjYH l=i,;d ,nd §uhs' tkï wjYH uÕ fmkaùu
,nd §uhs'
4'N+ñld rx.kh } úúO ;k;=re ksrEmKh lrñka rÕ oelaùu weiqfrka mqyqKqj ,nd §uhs' rÕ
oelaùu uQ,sl Wmdh ud¾.hhs'
5'isoaê wOHhkh } m%dfhda.slj uqyqK mEug isÿjk ;;ajhla jD;a;dka;hla f,i bÈßm;a lsÍuls'
isoaêh ú.%y lr .ekSu" .eg¿jg fya;= jQ lreKq wkdjrKh lr.ekSu" úi÷ï bÈßm;a lsÍu hk
lreKq fuu.ska wfmalaId lrhs'
2'ndysr mqyqKj
q
427
wNHka;r mqyqKqj
1'wdOqksl;aj
5'/lshd N%uKh
jdis
2'h:d¾:jd§ ùu
wjdis
2'fiiq fiajlhska wkq.ukh lrk .;dkq.;sl l%u" wl%u;a jev mqreÿ kj fiajlhdg ixl%uKh
ùfï wjodku'
428
ndysr mqyqKqj
wdh;kfhka msg; § fiajlhska ioyd ,ndfok mqyqKqjhs' /lshdfjka neyerj fiajlhska mqyqKq
lrkq ,eîuls' wdh;kfhka neyerj fiajlhka mqyqKq lsÍug lghq;= lrkq ,eîuhs'
1'wdlD;sl mqyqKj
q
2'úfYaI mdGud,d
4'foaYk
5'isoaê wOHhkh
6'ÿria: mdGud,d
7'ixfõÈ;d mqyqKj
q
jdis
1'úfYaI{ fyda úoHd;aul iy kS;Hdkql+, mqyqKqjla ,nd §ug wjldY ,eîu '
2'iuyr /lshdjka i|yd uQ,sl mqyqKqjla ,nd §fï§ fuu l%uh fhdod .ekSu w;HjYH ùu
wjdis
3'mqyqKj
q ksÍlaIKh l< fkdyels ùu
429
flá m%Yak
mqyqKqj u.ska fiajlhdg ,efnk m%;s,dNhls'
my; oelafjk m%ldY w;=ßka w;=frka udkj iïm;a mqyqKqj yd ixj¾Okh iïnkaOfhka jvd;a
ksjerÈ m%ldYh f;darkak'
1'mqyqKqj l,ukdlrejka ioyd jk w;r ixj¾Okh l<ukdlrK fkdjk fYa‚ i|yd h'
3'mqyqKj
q /lshdjl wkd.; l=i,;d ÈhqKq lsÍu i|yd jk w;r ixj¾Okh /lshdjl ld,Sk
;;a;ajh ÈhqKq lsÍu i|yd fhdod .efka'
4'mqyqKqj u.ska ufkdaNdjd;aul l=i,;d j¾Okh flfrk w;r ixj¾Okh uÕska fufyhqï
lghq;=j,g wjYH l=i,;d ,nd fohs'
5'mqyqKq jevigyka i|yd jeä msßjehla oeßh hq;= w;r ixj¾Ok jevigyka i|yd orkafka
idfmalaIj wvq msßjeh ls'
^2)
my; f,aLkfha oelafjkafka fiajl mqyqKq jevigyka j,g fyda fiajl ixj¾Ok jevigyka
j,g iïnkaO ,laIKhkah'
Da'idfmalaIj fláld,Sk fõ
430
G. wdh;kh ld,Sk wjYH;d i|yd fõ
A,B,E,F,H
ld¾ñl wdrjq,a
lsih
s ï jD;a;Sh m%Yakhla fya;=fldg f.k fiajdfhdaclhka yd fiajlhka w;r fyda fiajlhka -
fiajlhka w;r fyda we;sjk .egqï fyda fNao ld¾ñl wdrjq,a f,i ye¢kafõ'
431
ld¾ñl wdrjq,la ksid fiajdodhlhkag we;s jk n,mEï
1'kshñ; mßÈ jegqma fkd,eî hdu fyda m%udo ùu'
2'Ôjk ;;a;ajh my; jeàu'
3'ld¾ñl iduh ì| jeàu u.ska iqyo;dj m¨ÿ ùu'
4'wkd.; Wiiaúï "mqyqKqùï "YsIH;aj" jeks jD;a;Sh ixj¾Ok ;;a;ajhkag ndOd we;sùu'
jD;a;Sh iñ;s
jD;a;Sh whs;sjdislï ,nd .ekSu i|yd;a "tajd /l .ekSu i|yd;a "lsih s ï l¾udka;
lafIa;%hl fyda jD;a;shl kshe,S isák fiajhka fyda fiajlhka tl;=ù msysgj
q d.;a ixúOdkh
jD;a;sh iñ;shla f,i ye¢kaúh yel'
flfia jqjo ,xldfõ jD;a;Sh iñ;s ms<sn| idlÉPd lsÍfï § fiajlhka úiska we;slr.kakd
iñ;s ms<sn| i,ld nef,a'
432
4'jD;a;Sh l%shdud¾. ie,iqï lsÍu yd l%shd;aul lsÍu'
5'cd;sl yd wka;¾cd;sl iiïfï,k yd iïuka;%K j,§ iyNd.sj'Q
6'cd;sl yd wka;¾cd;sl iïfï,k yd iïuka;%K j, § iyNd.s ùu'
7' idudðlhska i|yd ffk;sl wdrlaIdj rcfhka ,nd .ekSu'
ld¾ñl l%shdud¾.
ld¾ñl wdrjq,la mj;sk úg tu wdrjq,a iïnkaOfhka fiajH mlaIhg n,mEï lsÍug jD;a;sh
iñ;s Wmfhda.S lr .kakd úúO l%shdud¾. ld¾ñl l%shdud¾. kï fõ'
ld¾ñl l%shdud¾.$jD;a;Sh iñ;s l%shdud¾.
WodyrK
1iduQysl flaj,a lsÍu'
2'wl=rg jev lsÍu'
3' fiñka jev lsÍu'
4' l¿má fm<o jev lsÍu'
5' w;sld, jev j, fkdfh§u
6' jev j, fkdfh§u'
7' jev u. yeÍu'
8'lvdlmam,a lsÍu'
9'msláka$ m%;sNdykh'
10'Wmjdih
11'ixúOdkd;aul f,i ksjdvq .ekSu'
12' ixfla; jev j¾ck'
13'wLKav jev j¾ck'
433
3' fiajlhka iuÕ ikaksfõokh j¾Okh ùu'
4'fomd¾Yjhgu ys;lr jk wdldrfha l%shd;aul l< yels m%dfhda.sl fjkialï myiqfjka
l%shd;aul l< yels ùu'
5'jev mßph fjkiaùï myiqfjka l< yels ùu'
434
jev j, fkdfh§u hkq fiajHhkag fiajd ia:dkh jid oeóug ndOd lrñka fiajlhka msg;g
fkdhd wdh;kh ;=<u /£ isàu isÿ l< o isÿ l< o Tjqka jev j, fkdfh§uhs'jHdmdr wdh;kh
;=< fiajlhka /£ isáho wdh;kfha lsiÿ
s ld¾hhla i|yd Tjqka odhl fkdfõ'
jev u. yeÍu'
fiajlfhda jev lsÍu m%;slafIam lsÍfuka yd hka;% iQ;% l%shdúrys; lsÍfuka jev k;r lsÍu jev
u. yeÍu fõ'
lvdlmam,a lsÍu'
/lshd ia:dkfha we;s hka;% iQ;% l%shd;aul lsÍug fkdyels f,i fodr.=¿ oud jid ;eîu fyda
tajdfha iq¿ fldgila .,jd ;eîu lvdlmam,a lsÍuhs'
msláka$m%;sNdykh'
fndfyda úg Èjd wdydr úfõlh jeks úfõl wjia:djla fhdodf.k fiajlhka jHdmdrh bÈßmsg
fmdaiag¾" oekaùï "nek¾ jeks úfrdaOh m%ldY lrk mqjre m%o¾Ykh lrñka isÿ lrkq ,nk
iduldó Woaf>daIKh msláx$m%;sNdykh f,i ye¢kafõ'jevj¾ckhg wj;S¾K ùu ms<sn| bÕshla
fiajH mlaIhg fmkakqï lsÍug msláka fhdod.ks' fuys§ fiajlhka fm<.eiS ish úfrdaO;d
m%o¾Ykh lrhs'
Wmjdih'
ish b,a,Sï Èkd .ekSu i|yd jHdmdrh ia:dkh bÈßmsg fyda fmdÿ ck;dj .ejfik ia:dkhl
fmkS isáñka fiajl msßila wdydrmdk .ekSfuka je<lS úfrdaOh oelaùu Wmjdihla f,i
ye¢kafõ'
ixfla; jev j¾ckh'
;u fiajl b,a,Sï Èkd .ekSu i|yd md,l mlaIhg wk;=re weÕùug jD;a;Sh iñ;shla úiska
;u idudðlhka Èkla"jrejla hkd§ jYfhka hï ksYaÑ; ld,hla l<ukdldß;ajh oekqj;a fldg
rdcldßfhka neyer ù isàu ixfla; jevj¾ckh f,i i,lhs'
wLKav jev j¾ckh'
;u b,a,Sï idlÉPd u.ska fyda fjk;a úfrdaO;d mEu u.ska Èkd .ekSug fkdyels jQ úg ;u
b,a,Sï ,efnk ;=re fiajlhka jev lsÍu iïmQ¾Kfhkau k;r lsÍu wLKavj jev j¾ckh fõ'
436
j¾ck wdjrKh lsÍu hkq jev j¾ð; fiajlhskaf.a rdcldß jD;a;sh iñ;s i|yd odhl
fkdjk fiajlhska fhdod f.k wdjrKh lsÍuhs'
ksIamdok udrelsÍï
ksIamdokh udre lsÍu hkq j¾ckh l%shd;aul fkdjk YdLd fj; fyda fjk;a rgj, YdLd fj;
ksIamdok lghq;= udre lsÍuhs'
iduQysl .súiqu
jD;a;Sh wdrjq,la iïnkaO fiajH fiajl fomd¾Yjh w;r we;s lr.kakd tlÕ;dj iduQysl
.súiqu f,i ye¢kafõ'
437
fiajlhkag ysñjk m%;s,dN
438
jHdmdr f;dr;=re moaO;s
yeÈkaùu
m%udKj;a f;dr;=re u; mokï fjñka .kq ,nk ;SrK fndfyda úg id¾:l fõ' f;dr;=re
fkdue;sj .kq ,nk ;SrK fndfydaúg wid¾:l ùug by, iïNdú;djla we;' jHdmdr
lghq;=j,§ muKla u fkdj mqoa.,sl lghq;=j,§ o ;SrK .ekSfï § f;dr;=re bgqlrk fiajh
b;d by, jkq we;' úis tlajk ishji oekqu u; mokï jQ wd¾Óhla njg m;aj we;af;a
f;dr;=rej, mj;akd by, jákdlu ;j ;j;a ;yjqre lrñks'
^2&lDIsld¾ñl hq.h
^3&ld¾ñl hq.h
^4&f;dr;=re hq.h
bme/‚ udkjhd ixpdrl i;ajfhl= f,i Ôj;a jQ w;r iudc tallh jqfha l=vd lKavdhï
h'Tjqkf
a .a wjYH;djka b;d ir, jQ w;r wjYH oE mßirfhka imqrd .ekSug mqreÿj
isáhy'ikaksfõokh m%Odk jYfhka jdÑl j isÿ w;r m%Odk ikakf
s õok udOH l:kh ^l;dj&
úh'
^2&lDIsld¾ñl hq.h
;u uQ,sl wjYH;d mßirfhka iïmQ¾K lr.kakd w;ru iy ovhu uQ,sl lr.;a ixpdrl Èú
fmj;la .; l< udkjhd lDIsld¾ñl hq.h jk úg iaÓr jdiia:dkhkays Ôj;aùu flfrys
keUqre jQy' lDIsl¾udka;h ish m%Odk Ôjfkdamdh lr.;a fuu hq.h ;=, l:khg wu;rj
wlaIr yd ixfla; ikaksfõokfha§ m%n, udOHhla úh'
^3&ld¾ñl hq.h
ld¾ñl úma,jh;a iu. fuu hq.h ;=, hka;% iQ;% Ndú;h b;d by, jYfhka isÿúh'uqøK
;dlaIKh uq,afldg.;a m%n, ikaksfõokhla mej;s w;r miqj th úoHq;a l%u olajd jHdma; úh'
439
fuu hq.h ;=< uyd mßudK jHdmdr ìysjQ w;r tjeks wdh;kj,g f;dr;=re b;d jeo.;a úh'
ld¾ñl hq.h" ld¾ñl wd¾Ólh f,i o y÷kajkq ,efí'
21 jk ishji tfia;a ke;skï j¾;udk f,dalh oekqu u; mokï jQ tlla f,i ir,j yeÈkaúh
yel' ikakf
s õok ;dlaIKh iuÕ f;dr;=re ;dlaIKh taldnoaOj jHdma;j mej;Su fuu hq.fha
mj;sk úfYaI;ajhla f,i oelsh yel' jHdmdr wdh;k j, m%udKh mq¿,a ùu;a iu. tu jHdmdr
f.da,Sh jYfhka jHdma; ùfï m%jK;djla fuu hq.h ;=, oelsh yel' jHdmdr wdh;k mq¿,a lsÍu
yd ixj¾Okh hk ld¾hhka ioyd f;dr;=re iïm; ksis f,i yeisr ùu w;HjYH lreKla ù
we;' f;dr;=re u; mokï jQ ikakf
s õokhla isÿjk fuu hq.h oekqï wd¾Ólhla f,i o yÿkajkq
,efí'
f;dr;=rej, jeo.;alu
1' mß.Kl cd, ikaksfõok cd, jeks úoHq;a l%u mokï jQ ;dlaI‚l WmlrK yd fuj,ï
Ndú;h ;=,k
s a mqoa.,hkaf.a yd wdh;kj, tÈfkod lghq;= j, ld¾hlaIu;dj yd iM,odhl;ajh
jeäùu'
2' b;d l=vd bvlvla ;=< f;dr;=re úYd, m%udKhla tla /ia lr .ekSug;a wjYH f;dr;=re
j,g laI‚lj m%fõY ùug;a yelshdj ,eîu'
3' ;dlaI‚l l%u Ndú;h ksid f;dr;=re ,sùfï fõ.h YS>%fhka jeä ùu
440
4' f;dr;=rej, úYajdijka;Ndjh by< hdu
5' ld¾h úfYaISlrKhg ;dlaI‚l mokula ,eîu ksid fiajl ld¾hidOkh ^Employee
Performance) by, hdu'
6' wdh;kj, l%shdj,sh i|yd Ndú;d l< hq;= øjH wvqùu ksid msßjeh wvqùu'
9' f.da,Sh wd¾Ólh ;=< jHdmdr j,g t,a, jk ;rÕldÍ;aj wNsfhda.hkag jvd fyd¢ka uqyqK
§ug yelsùu
10' wka;¾cd,h yd neÿKq fjí wvú yryd úfoaY fjf<| lghq;= m%idrKh ùu
12' mqoa., yd wdh;k j, wruqKq muKla fkdj iuia;hla jYfhka rgl iudchSh wd¾Ól
mrud¾: jvd fyd¢ka bgq lr.; yels ùu'
Wod( ÿ.Slu msgq oelSu, ieug wOHdmkh fi!LH j¾Okh jeks wruqKq
13' rdcH fiajdjka ld¾hlaIuj lsÍug f;dr;=re ;dlaIKh fhdod .ekSu ;=,k
s a ck;djg jvd
fydo fiajdjla iemhSh yelsùu
• fõ.h
ixlS¾K .Kkh lsÍï ksjerÈj yd blaukska l< yelsh' f;dr;=re laI‚l j j¾. lr
úYaf,aIKh lr kej; Ndú;hg .; yelsh'
• ksrjoH;dj
f;dr;=re mqoa.,hka úiska mßyrKh lsÍfï§ jerÈ we;s ùug bv ;sfí' tfy;a úoHq;a
f;dr;=re fufyhqï l%shdj,sfha § mqoa.,hka iïnkaO jkqfha iq¿ jYfhks' ta ksid jerÈ wvqh'
441
• úYajdikSh nj
• kuHYS,S nj
úoHq;a f;dr;=re fufyhqï l%shdj,sh b;du;a ksjerÈ h b;d ishqïh' Micro Processors jeks
WmlrK úúO ld¾hkag fhdod.; yelsh'
Wod( l<ukdlrK ;SrK .ekSfï Ys,am l%u jk ixld¾h m¾fhaIK wdfhdack we.hSï
moaO;s úYaf,aIK hkd§ ld¾hkag úúO mß.Kl jevigyka fhdod .; yelsh'
• .=Kd;aulNdjh j¾Okh
.sKï
q ;eîu, .nvd lsÍu md,kh jeks ld¾hhkag mß.Kl jevigyka fhdod .ekSu ksid tu
ld¾hkays .=Kd;aulNdjh Wiia ù we;'
o;a; yd f;dr;=re
o;a; hkq fN!;sl isÿùï fyda jHdmdr .kqfokq ms<sn| úia;r lrk uQ,sl lreKq fyda újrhka h'
lsih
s ï isÿùulg wod<j /ia lrkq ,nk uQ,sl lreKq yd ixLHd h'
WodyrK(
WodyrK ( jHdmdr wdh;khl tÈfkod isÿjk .kqfokq uQ,dY% f,aLk j, igyka lsÍfuka o;a;
ckkh fõ' úl=Kqï bkafjdhsih
s l jákdlu o;a;hls' lsih
s ï ld, mßÉfþohlg wod, ish¨u
úl=Kqï bkafjdhsiaj, jákdlu .Kkh l< úg ,efnkqfha f;dr;=rls'
442
o;a;
- fjka fjka jYfhka .;aúg w¾:hla §ug wmyiq wxl jpk fyda i,l=Kq, f;areï .; yels f,i
iy m%fhdackhg .; yels f,i ilia lrk ,o o;a;
- fhojquls
rEmuh o;a;
ixLHduh o;a;
Y%jHuh o;a;
oDYHuh o;a;
f;dr;=re
- ksuejquls
o;a; ieliSu u.ska f;dr;=re ìysfjhs' my;ska olajk ,o igyfkka o;a; yd f;dr;=re w;r
iïnkaO;dj meyeÈ,s lr.; yelsh' o;a; yd f;dr;=re tlsfklg fjkia" fjka fjkaj
mj;skakla fkdjk nj;a" th wfkHdakH jYfhka iïnkaO;djla mj;sk nj;a bka meyeÈ,s fõ.
443
1. j¾. lsÍu
2. f;aÍu
- o;a; lsih
s ï iqúfYaIS jQ ms<sfj,lg ilia lsÍu.
3. .Kkh lsÍu
4. idrdxYlrKh
m%d:ñl uÜgfï o;a; ieliqï hka;% iy ñksia Y%uh tl;=fjka o;a; ieliSuhs.
iajhxl%Sh o;a; ieliqï hka;% Ndú; lr o;a; ieliSuhs úoHq;a h;=re,shkh fuys§ Ndú;d úh
444
f;dr;=re moaO;sh
f;dr;=re moaO;shla hkq ixúOdkhlg wjYH f;dr;=re tl;= lrk mßj¾;kh lrk yd
fnodyßk ñksia l%shdldrlï yd iïm;a j, tl;=jls' f;dr;=re moaO;s j, ld¾hNdrh m%Odk
fldgia follg y÷kd.; yelsh '
1'uQ,sl ld¾hNdrh
óg wu;rj f;dr;=re moaO;shla m%Odk wjia:d 5 lg j¾. lsÍug mq¿jks 'tu wjia:djka 5 o;a;
f;dr;=re njg m;a lsÍfï Wmdx. f,i jf.au f;dr;=re moaO;shl ld¾hhka f,i o ;jÿrg;a
ye¢kaúh yel'
1' wdodkh - o;a; hkq hï isÿùulg wod<j /ia lr .kakd ,o uQ,sl lreKq iy ixLHd jk w;r
fuu o;a; tl;= lsÍu fuu ld¾hfhka isÿfõ'
- wdodk WmlrK
ùäfhda leurd
;Sre fla; lshjkh
h;=re mqjrej
mßf,dalkh
445
2' ieliSu -/ia lr .kakd ,o o;a; f;dr;=re njg mßj¾;kh lsÍu fuys§ isÿfõ'fï hgf;a
my; l%shdldrlï oelsh yelsh'
- j¾.SlrKh
- f;aÍu
- .Kkh
- idrdxY lsÍu
3' m%;sodkh - f;dr;=re wjYH md¾Yj fj;g ,nd§u fuu.ska woyia lrhs'
- m%;sodk WmlrK
uqøK hka;%h
ùäfhda
m%lf
a IamK hka;%h
4' .nvd lsÍu - bÈß m%fhdack i|yd f;dr;=re .nvd lsÍu fuys§ isÿfõ'
f;dr;=re j¾.SlrKh
1' uQ,dY% wkqj (Source)
f;dr;=rl ,efnk uQ,dY% wkqj ndysr f;dr;=re yd wNHka;r f;dr;=re jYfhka
fldgia follg fnÈh yelsh'
A) ndysr f;dr;=re uQ,dY%
;r.lrejka"iemhqïlrejka".kqfokqlrejka"wd¾Ól idudðl yd ixialD;sl
;dlaI‚l foaYmd,ksl hkd§ ndysr uQ,dY% j,ska ,efnk f;dr;=re ndysr f;dr;=re
fõ'
B&wNHka;r f;dr;=re uQ,dY%
l<ukdlrK"m%;sm;a;s"Wmdhud¾."fufyhqï l%shdmámdá"fiajlhka"wdh;kfha
ixialD;sl w.kdlï"l%shd ms<sfj;a hkd§ uQ,dY% j,ska .,d tk f;dr;=re wNHka;r
f;dr;=re fõ'
446
2' iajNdjh wkqj
iajNdjh wkqj f;dr;=re .=Kd;aul yd m%udKd;aul jYfhka fldgia follg
fnÈh yelsh'
A) m%udKd;aul f;dr;=re
f;d. msßjegqu"o< ,dNh "Y=oaO ,dNh"fj<ofmd, fldgi hkdÈh m%udKd;aul
f;dr;=re fõ'fïjd ixLHd;aul jYfhka m%ldY l< yel'
B) .=Kd;aul f;dr;=re
.=Kd;aul f;dr;=re ksÍlaIKh lr má.; l< yelsh'
3' l<ukdlrK uÜgï wkqj
l<ukdlrKfha wjYH;djh wkqjo f;dr;=re j¾. lr oelaúh yelsh'
A)Wml%ñl f;dr;=re
by< l<ukdlrejka úiska È.=ld,Sk ie,iqï ilia lsÍu ioyd Ndú;d lrk
f;dr;=re'
B) Wmdhud¾.sl f;dr;=re
uOHu uÜgfï l<uKdlrejka úiska Ndú;d lrk f;dr;=re'
C) fufyhqï f;dr;=re
my< l<ukdlrKh úiska fhdod .kakd f;dr;=re'
4' l<ukdlrK Y%s;h wkqj
A) uQ,H f;dr;=re
B) fufyhqï f;dr;=re
C) udkj iïm;a f;dr;=re
D) wf,úlrK f;dr;=re
5' iuQy.;ùu yd fjka lsÍu wkqj
A) iuQy f;dr;=re
f;dr;=re iuQyhla tl;= ùfuka ieliS we;s f;dr;=re'
B) fjka lrk ,o f;dr;=re
hï mokula u; j¾.SlrKh fldg fjka fjka jYfhka olajd we;s f;dr;=re'
6' ksh; yd iïNdú;dj wkqj
A)ksh; f;dr;=re
iaÓrju isÿjk wúksYaÑ;;djla fkdue;s iy jHdmdßlhkag md,kh l, yels
foa'
447
B) iiïNdù f;dr;=re
m%fhdackhg .; yels f;dr;=rl Okd;aul .=Kdx. lSmhla ;sìh hq;=h'tjeks hym;a .=Kdx.
j,ska hq;= f;dr;=rla fyd| f;dr;=rla f,i ms<s.kS'
1'wod< nj ^ Relevancy &
/ialr.kakd f;dr;=re wdh;kfha fyda mqoa.,hdf.a wjYH;djhg .e,fmkakla úh hq;=h'
2'ksjerÈ nj ^ Accuracy&
f;dr;=re ksjerÈ iy i;H úh hq;=h'
3'ld,Sk nj ^ Timely&
f;dr;=re hdj;ald,Sk úh hq;=h'tfiau f;dr;=re wjYH lrk fõ,djg ,nd.; yelsúh hq;=h'
4'mQ¾K nj ^ Completeness&
f;dr;=re wx.iïmQ¾K úh hq;=h'wjYH;djhg m%udKj;a úh hq;=h'
5',nd.; yels nj ^ Availability&
f;dr;=re wju msßjehla hgf;a"wjYH fõ,djg"wjYH ia:dkhg ,nd.; yels úh hq;= h'
6'úYajdi nj ^ Confidence&
f;dr;=re ,nd.kakd uQ,dY%h úYajdiodhS úh hq;=h'
Ndú;h wkqj
448
l<ukdlrK uÜgï wkqj
• WodyrK
jegqma ieliqï moaO;s
;;a;aj md,k moaO;s
weKjqï ,nd.ekSfï moaO;s
449
oekqï ld¾h moaO;s
• wdh;kfha uOHu uÜgfï l<ukdlrejkag ld¾h idOkh ms<sn|j iDcqju ,nd .ekSug
iydh jk f;dr;=re moaO;s f,i l<ukdlrK f;dr;=re moaO;s ye¢kaúh yel
• uOHu uÜgfï l<ukdlrejka úiska fuu moaO;s Ndú;d lrhs
• fuu moaO;s ;=<k
s a uOHu uÜgfï l<ukdlrejkag ie,iqï ;SrKh .ekSu"
kshdukh yd md,kh i|yd iyh imhhs
• WodyrK
jd¾Isl whjeh ieliSfï moaO;s
f;d. md,k moaO;s
450
;SrK Wmldrl moaO;s
• ;SrK .ekSu i|yd fÊIaG l<ukdlrejka Ndú;d lrk f;dr;=re moaO;s f,i úOdhl
Wmldrl moaO;s ye¢kaúh yelsh
• by< uÜgfï l<ukdlrejkaf.a Wmdhud¾.sl ;SrK .ekSug wjYH f;dr;=re fuu
moaO;sh u.ska imhhs
• ;jo l,ska ;SrKh l< wdlD;shlg wkqj úiÿï §fï yelshdjla fkdue;s ^jHqy.;
fkdjk& ;SrK .ekSug wjYH f;dr;=re ,nd§u fuu moaO;sh u.ska isÿfõ
451
f;d. md,k moaO;s
• oekqï uÜgfï f;dr;=re moaO;s hkq ixúOdkfha oekqï fiajlhkag iy o;a; fiajlhkag
iydh jk f;dr;=re moaO;s fõ
o;a; fiajlhska
WodyrK
.sKï
q iyldr
,smslre
fmd;a ;nkakka
f,alï
oekqï fiajlhska
WodyrK
ú.Kllrejka
kS;s{hka
.Dyks¾udK Ys,amSka
bkaðfkarejreka
ffjoHjreka
• fuu f;dr;=rej, wruqK jkafka jHdmdrhg wjYH oekqï .fõIKh " ixúOdkh iy
ifudaOdkh lsÍuhs
• oekqï uÜgfï moaO;s i|yd WodyrK
oekqï ld¾hh moaO;s
ld¾hd, iajhxl%Sh moaO;s
452
l<ukdlrK uÜgfï f;dr;=re moaO;s
• l<ukdlrK uÜgfï f;dr;=re moaO;s hkq uOHu uÜgfï l<ukdlrejkag ;SrK
.ekSug " wëlaIKhg " mßmd,k lghq;= j,g iyh jk f;dr;=re moaO;s fõ
• wf,ú l<ukdlrejk a " uQ,H l<ukdlrejka " ksIamdok l<ukdlrejka " udkj iïm;a
l<ukdlrejka fuu uÜgfï f;dr;=re moaO;s Ndú;d lrk l<ukdlrejka fõ
• l<ukdlrK uÜgfï moaO;s i|yd WodyrK
l<ukdlrK f;dr;=re moaO;s
;SrK Wmldrl moaO;s
453
fufyhqï f;dr;=re moaO;s
• fuu f;dr;=re moaO;s ;=<ska fufyhqï lghq;= i|yd wjYH f;dr;=re iemhSu isÿlrhs
• WodyrK
.ekqï ie,iqï lsÍu
ifudaOdksl ksIamdokh
hkaf;%damlrK md,kh
454
• .kqfokqlrejkaf.a f;dr;=re /ia lsÍu
• m%pdrK oekaùï ilia lsÍu
• wdfhdack we.hSï lghq;=
• fnod yeÍfï ud¾. ie,iqï lsÍu
• m%ia:dr ieliSu
• mß.Kl l,d ks¾udKh
• rEmjdyskS u.ska NdKav wf,úh
• m¾fhaIK iy ixj¾Ok lghq;=
• NdKav ie,iqï lsÍu
• bkafjdhsis lghq;=
• mdßfNda.l
s weKjqï /ia lsÍu
• úoHd;aul .Kkh lsÍu
• ;eme,a f,aLk lghq;=
• fplam;a ,sùu
jHdmdr
nexl=
.Dy
m%jdyk
wOHdmk
ikaksfõok
rdcH mßmd,k
455
o;a; ieliSfï lghq;= ioyd mß.Klh fhdod .ekSu ksid jHdmdrj,g w;ajk jdis
• f;dr;=re ieliSug "tla/ia lsÍug yd .nvd lsÍug wvq bvlv m%udKhla jeh ùu'
mß.Kl.; cd,
m‚úv "o;a; yd f;dr;=re ikakf
s õokh ioyd tlsfkld iïnkaO ù we;s mß.Kl "ikakf
s õok
ud¾. yd WmlrKj, tl;=jla mß.Kl cd,hla f,i yeÈkafõ' /yeka iys; fyda rys;j fufia
iïnkaO ù ;sìh yelsh' tfiau wdh;khla ;=, fyda bka ndysrj isÿ úh yelsh'
456
▪ Ydnd wdlrfha mß.Kl cd,
iSñ; N+f.da,Sh m%foaYhla ;=, jHdma; ù we;s mß.Kl cd,hhs' ld¾hd,h ;=, "ksjdi ;=,
"mka;sldurh ;=, "f.dvke.s,a,la ;=, fujeks cd, msysgqjd we;' m%dfoaYSh cd, iïmQ¾Kfhkau
md,kh lsÍu "kv;a;= lsÍu yd fufyhùu ta ta wdh;kj,ska isÿ lrkq ,efí' fï ioyd ta
fjkqfjkau lem jqKq ikaksfõok ud¾. wjYH fõ'
Wod (- mdi,a "úYaj úoHd, "nexl= "iqmsß fj<oie,a ;=, fïjd ia:dms; lrkq oelsh yelsh'
úYd, N+f.da,Sh m%foaYhla ;=, ÿria: mß.Kl rdYshla yd ld¾hh ia:dk rdYshla ÿrl:k
cd,hla u.ska iïnkaO lrñka ikaksfõokh i,id we;s cd,hls'
ta ta wdh;k ;u ;ukaf.a mq¿,a lafIa;% cd, kv;a;= l, hq;=h' md,k tall yd lemjqKq ud¾.
"iQlaIau ;rx. yd pkaøsld ikaksfõokj, tl;=jlska mq¿,a lafIa;% cd, iukaú; fõ'
mqoa.,hka i;= bf,lafg%dksl WmlrK ^cx.u ÿrl:k "ùäfhda leurd & yd mß.Kl iïnkaO jQ
f;dr;=re yqjudre cd,hhs'
457
mß.Kl iïnkaO ù we;s wdldrh wkqj mß.Kl cd,
j¾.SlrKh
1&' uqÿ wdldrfha mß.Kl cd, (Ring)
wdh;khla ;=, yd tys YdLd w;r f;dr;=re yqjudrej ioyd úysÿKq mß.Kl cd,hhs'
458
fuh mß.Kl cd, ;dlaIKh wdh;khla ;=, fhdod .ekSuhs'fï ;=,k
s a .kqfokqlrejkaf.a
f;dr;=re"ksIamdÈ;"f;d."m%;sm;a;s ix.%y"ÿrl:k kdudj,s hkdÈh f;dr;=rej,g wdh;kfha
fiajlhkag myiqfjka yd blaukska <Õdúh yelsh'
Wod (- wdh;kfha fndfyda ,sheú,s wNHka;r cd,h yryd tyd fuyd heúh yels ùu yd m%isoaO
l, yelsùu ;=,ska ,shlshú,s uqøKh lsÍug tyd fuhd f.khdug jehjk msßjeh wju ùu'
Wod (- hï m‚úvhla fiajlhkag oekqï §ug wjYH jQ úg th fjk fjku tla tla fiajlhd
fj; oekqï §u fjkqjg wNHka;r cd,fha m, lsÍu'
Wod(- wdh;khla ;=, ikaksfõok l%shdj,shg úoHq;a ,sms "ùäfhda iïuka;%K jeks l%u fhdod
.ekSu ksid ld¾hlaIu;djh yd M,odhS;djh j¾Okh jkq we;'
jHdmdr wdh;kh tys ndysr md¾Yj w;r f;dr;=re yqjudrej ioyd mj;akd cd,hhs'
wdh;kh imhk NdKav yd fiajd ms<sno "ñ, ms<sno úia;r ",ndfok wu;r myiqlï hkd§
f;dr;=rej,g msúiSug iSñ; wjldYhla ndysr md¾Yjhkag fï ;=<k
s a ie,fia'
ndysr cd,h ioyd fhdod f.k we;s fjí .fõIK ;dlaIKh ksid iemhqïlrejkag yd
.ekqïlrejkag myiqfjka yd fõ.j;aj cd,fhys we;s iïm;a Ndú;d l, yels ùu'
• ndysr cd,h Ndú;d lrñka mdßfNda.slhka weo neo ;nd .kakd fiajd /ila bÈßm;a
lsÍug yels ùu'
• ;u mdßfNda.l
s hka yd Wml%ñl iïnkaO;d oeä lr .ekSug WmldÍ ùu'
459
• ud¾..; f,i NdKav ixj¾Okhg "wf,úlrKhg WmldÍ jk ksid kj wdlD;Skaf.ka
hq;a NdKav fj,om,g blaukska bÈßm;a l, yels ùu'
3&'wka;¾cd,h ^Internet&
wka;¾cd,h hkq f,dalh mqrd úysÿKq mqoa.,hkaf.a yd ixúOdkj, mß.Kl cd,hkaf.a tl;=jhs'
Bg oyia .Kkl mß.Kl cd, iïnkaO ù we;s w;r f,dal jHdma; uÜgñka l%shd;aul fõ'
fuys§ úúO ia;dkj,ska we;=,;a lrk ,o f;dr;=re fm!oa.,sl mß.Kl wdY%fhka ´kEu
mqoa.,fhl=g f,dalfha fld;ekl isg fyda ,nd .; yelsh'
fudvuh
fuu.ska mß.Klh yd ÿrl:k ÿrl;k ud¾.h iïnkaO lrk wekf,d.a ix{d äðg,a ix{d
njg yrjhs'
rjqgrh
ISP hkq w;rueÈhdh' fuu fiajdj ,nd fok w;rueÈ wdh;k fndfyda m%udKhla we;'
460
fuh w;HjYHu wka;¾cd, uDÿldx.hhs'fjí msgqjg msúiSug uDÿldx. w;HjYH fõ' oekg b;d
ckm%sh n%ji
q ¾ f,i Microsoft-Internet Explorer yd Mozilla Fire Fox ie,lsh yelsh'
iïm;la jk ld,h wka;¾cd,h ksid b;sß lr lr .ekSug yelsfõ' fjk;a uQ,dY%hkaf.ka o;a;
yd f;dr;=re ,nd .ekSug úYd, ld,hla .; fõ' tfiau fndfyduhla uq,dY% j,ska ,efnk o;a;
yd f;dr;=re ld,Sk o fkdfõ' ksjerÈo fkdfõ' mlaI.%dyS fkdfõ' w;sYfhdala;sfhka hqla; fõ'
tfy;a wka;¾cd,fhka ,nd.; ,nd .; yels o;a; yd f;dr;=re j, tjeks ÿ¾j,;d wju h'
we;af;kau ´kEu flfkl=g ´kEu f;dr;=rla ´kEu fjí wvúhl m< l< yelsh' tfy;a tajd
w;ßka úYajdiodhs uQ,dY% f;dard .ekSu mßYS,lhd i;= j.lSuls'
fijqï hka;%hla hkq wka;¾cd,h ;=< fjí wvú rdYshla w;ßka wjYH fjí wvúhg msúiSug
fhdod .; yels uDÿldx.hls' wOHdmk wdh;k" m¾fhaIKdh;k "fm!oa.,sl jHdmD;s i|yd
f;dr;=re .fõIKh lsÍu i|yd fhdod.; yels fijqï hka;% tlla kj lSmhlau oekg
ixj¾Okh lr we;'
Wod (-
• Yahoo
• Alta
• Vista
• Ask Jeeves
• MSN
461
jHdmdr i|yd wka;¾cd,fhka ,eìh yels fiajd
• f,dal jHdma; fjí wvúhg msúiSu'
• úoHq;a ;emE,'
• úoHq;a ,smskhka rdYshlg tljr m‚úv heùug yels ùu'
• f;dr;=re yd m‚úv tljr lKavdhu rdYshlg heùug yels ùu'
• úoHq;a ixjdo yd laI‚l j m‚úv heùfï myiqj'
• wka;¾cd,h Ndú;d lr ikaksfõokh lsÍfï jevigyka'
• wka;¾cd,h Ndú;d lr jdÑlj ixjdo lsÍfï jevigyka'
• ,smsf.dkq Download lsÍu yd msgm;a lr .kSu yd Wmaf,dwâ lsÍfï fyj;a ,smsf.dkq
fjk;a mß.Kl fj; heùu myiqj'
• bkag%dfkÜ myiqj'
• tlaig
a %dfkÜ myiqj'
wka;¾cd, myiqlï ,nd .ekSu ;=<ska ;=,ska jHdmdr wdh;khlg w;ajk jdis
cd,uh mßirhl f;dr;=re fiùu ",nd.ekSu "ms<sfh, lsÍu yd m%o¾Ykh lsÍu i|yd jQ úYaj
iïu; moaO;shls' f;dr;=re .nvd lsÍu yd m%o¾Ykh lsÍu WWW ;dlaI‚l msgqj, isÿ
flfrhs' cd,hg iïnkaO ´kEu mß.Klhla u.ska tu msgq lshúh yelsh' ixúOdk fyda
mqoa.,hka úiska ks¾udKh lrk ,o fjí msgq y÷kajkq ,nkafka fjí wvú f,ihs'
462
fjí n%jqi¾ ^ Web Browser)
fjí msgq yd Wiia nyqudOH msgq lshùu i|yd fhdod .kakd l%uhhs' fïjd uDÿldx. úfYaIhls'
Wod (-
• Netscape Navigator
fjí wvúhlg we;=¿ jQ miq m%:ufhka Èia jkafka Home Page h' iEu msgqjlgu y÷kd.ekSfï
wdfõ‚l ,smskhla fõ' fuu ,smskh Uniform Rescource Located (URL) f,i ye¢kafõ'
Wod (-www.yahoo.com
fuu ,smskh wdrïN jkqfha httpa j,sk's http hkafkka woyia lrkafka hyper text transfer
protocol hkakhs' ,smskh i|yka www j,ska m%ldY jkafka fjí wvúh www j, ia:dk .; ù
we;s njhs' www j,ska miqj i|yka fldgi fjí wvúh ;=< ,shdmÈxÑ kduhhs' com j,ska m%ldY
jkafka commercial enterprises hkakhs'
'
463
fjí wvúfha l%shd;aul lrk rg y÷kd.ekSu
'fr m%xYh
'jp cmdkh
'us weußldj
'in bkaÈhdj
'ch Ökh
464
• myiqfjka f,dal fj,om,g m%fõY úh yels ùu'
• fjí wvúh ;=<ska mdßfNda.sl fiajd iemhSug yels ùu ;=<ska isÿjk .=Kd;aul j¾Okh'
465
jHdmdr ie,eiau ye¢kaùu
jHdmdrhg u. fmkajk ud¾. is;shula f,i jHdmdr ie,eiau ye¢kaúh yelsh'
wdrïNl fyda mq¿,a flfrk jHdmdrhlg wruqo,a ,nd.ekSu yd fhoùu fmkakqï
lrk ,sÅ; f,aLkhla f,i;a jHdmdr ie,eiau ye¢kafõ'
wkd.;fha we;súh yels .egÆ úi|d .ekSug" tajdg id¾:lj uqyqK §ug" iïm;a
ksisf,i Ndú;d lsÍug yd ksje/È ;SrK .ekSug jHdmdr ie,eiaula WmldÍ fõ'
´kEu jHdmdrhla wdrïN lsÍug fmr jHdmdr ie,eiaula ;sìh hq;=h' ke;skï th
ie,eiaula fkdue;sj ;kk f.dvke.s,a,lg iudkh'
hï jHjidhlfhl= ish jHdmdrhg wjYH uQ,H iïm;a ,nd.ekSu i|yd
nexl=lrefjl= fj; hdug wfmalaId lrkafka kï wksjd¾hfhkau jHdmdr ie,eiaula
/f.k hd hq;=h'
tuksid jHdmdr ie,eiau my; mßÈ ks¾jpkh l, yelsh'
jHdmdr ie,eiaula hkq" úNj nexl=lrejkag fyda we,aula olajk md¾Yjhkag
Tnf.a jHdmdrh ms,sn| fmdfrdkaÿ yd úYañ;hka wf,úlrK ,shú,a,ls'
• meyeÈ,s bu
fuys§ Tn ljqo @ Tn bÈßm;a lsÍug wfmalaId lrk NdKavh fyda fiajdj l=ulao @
jHdmdrh wdrïN lrkafka flfiao @ th j¾Okh lrkafka flfiao @ hkdÈh ms,sn|
i,ld n,hs
466
• .kqfokqlrejka
fuys§ Tnf.a b,lal .kqfokqlrejka y÷kd f.k Tjqkaf.a wjYH;d yd jqjukd
Tnf.a NdKav fyda fiajdj,ska imqrd,kafka flfiao@ Tjqka Tnf.a ksIamdok ñ,§
.kafka wehs@ hkdÈh i,ld n,hs'
• b,lal
fuys§ b,lal lrd <Õdjkafka flfiao @ <Õd lr .ekSug n,dfmdfrd;a;= jk
b,lal fudkjdo hkak ms,sn| i,ld n,hs
• jHjidhlfhda
• wdfhdaclhka
• úNj fldgialrefjda
• l<ukdlrefjda
• fiajlfhda
• nexl= yd uQ,H wdh;k
• iemhqïlrefjda hkdÈh
• úOdhl idrdxYh
• jHdmdr úia;rh
• wf,ú ie,eiau
• fufyhqï ie,eiau
• udkj iïm;a ie,eiau
• uQ,H ie,eiau
467
úOdhl idrdxYh meyeÈ,s lsÍu
úOdhl idrdxYh iuia; jHdmdr ie,eiafï u fmr oelaula we;s lrhs' jHdmdr
ie,eiau ms<n
s | uÕ fmkaùula isÿ lrhs'jHdmdr ie,eiau ms<n
s | úYajdihla we;s
lrhs'
468
3-b,lal fjf<|fmd<
b,lal fjf<|fmd< yd tys lkavk j, iqúfYaIS ,laIK "b,lal fj<|m, uQ,sl
m%jK;d yd wfmalI
a s; fjkialï b,lal fj<|m, g <Õd ùfï Wmdhud¾. hkdÈh
oelaúh yelsh
3- ;r.ldÍ;ajh úYaf,aIKh
4- wfmalaIs; úh m%udKh
b,lal fjf<|fmd< m%udkh tkï .kqfokqlrejka m%udKh yd Tjqkaf.a ñ,§
.ekSfï yelshdj" wfmalaIs; fj<|m, j¾Okh hk wdÈh oelaùu'
5-wfmalI
a s; wf,úh
b,lal fj<|m, m%udKh tkï .kqfokqlrejkaf.a m%udKhla yd Tjqkaf.a ñ,§
.ekSfï yelshdj" wfmalaIs; fjf<|fmd< j¾Okh hkdÈh oelaùu'
8-úl=Kï
q mqfrdal:kh
ksIamdÈ; j¾.h" úl=Kqï m%udKh" tallhl ñ, yd jd¾Isl wdodhu hkdÈh
oelaùu'
470
uQ,H ie,eiau la we;=,;a úh hq;= lreKq
1- weia;fïka;.
= ; jHdmD;s msßjeh f,aLkh $m%d.aOk wjYH;dj
471
jHdmdr ie,eiaul jeo.;alu
1-jHdmdr lghq;= mj;ajdf.k hdu i|yd u. fmkaùu
2-jHdmdrh flfrys we,aue;s md¾Yjhka g jHdmdrh ms<sn| wjfndaOhla ,nd§u
3-jHdmdrhg wjYH uQ,H myiqlï ,nd .ekSug bjy,a ùu
4-jHdmdrh oelau yd fufyjr meyeÈ,s lsÍu
5-wruqKq yd mrud¾: <Õd lr.ekSug u. fmkaùu
6-y÷kd.;a Yla;Ska jeäÈhqKq lsÍug;a ÿ¾j,;d u.yer ùug;a WmldÍfõ 7-fiajl
wdl¾IKhg bv ie,iSu
8-jHdmdrh ld¾h idOkh uekSug u.fmkaùu
9- wdh;kh l<ukdlrejka iy fiajlhka g wNsmaf¾rKhg myiqùu
10-wkd.;fha we;súh yels .eg¿ l,a y÷kdf.k tajdg úi÷ï ,nd .ekSug yels
ùu
12-jvd fyd| ;SrK .ekSug WmldÍ ùu
13-iïm;a ld¾hlaIuj yd M,odhSj Ndú;d l< yels ùu
14-kshdukh yd md,kh myiqùu
472
12- jHdmdr ie,eiau w;HjYH f;dr;=re iys; flá ^short&lsÍu' kuq;a mQ¾K úh
hq;= nj i,lkak jvd fhda.H fõ'
13' oel=ïl¿ fmd;a msxpla f,i ieliSu' ie,eiau i|yd fyd| ne£ula^well
binding& fhdokak' oel=ïl¿ fmd;a msxpla f,i iïmQ¾K lrkak'
473