Program Nauczania WDŻ Klasa 4

Wędrując ku Dorosłości
Teresa Król
p ro g r a m
n au c z a n i a
Wychowanie do życia w rodzinie
dla uczniów klasy 4 szkoły podstawowej
Wydawnictwo Rubikon 2017

© Copyright 2017 by Katarzyna Król Wydawnictwo i Hurtownia Rubikon
Adiustacja i korekta: Anna Grochowska-Piróg
Projekt graficzny i skład: Marcin Nowak
ISBN 978-83-65217-14-1
Katarzyna Król Wydawnictwo i Hurtownia Rubikon

ul. Na Leszczu 17, 30-376 Kraków
tel. 12 398 18 43, fax. 12 398 18 44
www.KsiegarniaRubikon.pl
REGON 351450547, NIP 944-147-11-82

Spis treści
Wstęp 5 Lekcja 10 U progu dojrzewania
(dla grupy chłopców) 21
WDŻ. Nowa podstawa programowa 8
Lekcja 11 Rodzi się dziecko
Lekcja 1 Wspólnota domu, serca i myśli (dla grupy dziewcząt) 22
– funkcje rodziny 12
Lekcja 2 Witaj w domu –funkcje prokreacyjna (dla grupy chłopców) 23
i opiekuńcza 13
Lekcja 13 Intymność
Lekcja 3 Zasady i normy – funkcje wychowawcza (dla grupy dziewcząt) 24
i socjalizacyjna 14
Lekcja 4 Miłość, która scala, czyli funkcje (dla grupy chłopców) 25
psychiczno-uczuciowa i kontrolna 15
Lekcja 15 Obrona własnej intymności
Lekcja 5 Jesteśmy razem – funkcje rekreacyjno- (dla grupy dziewcząt) 26
-towarzyska, kulturowa i ekonomiczna 16
Lekcja 6 Człowiek istota płciowa 17 (dla grupy chłopców) 27
Lekcja 7 Przekazywanie życia Lekcja 17 Koleżeństwo 28
(dla grupy dziewcząt) 18
Lekcja 18 Dobre wychowanie 29
Lekcja 8 Przekazywanie życia
(dla grupy chłopców) 19 Lekcja 19 Internet świat prawdziwy czy nieprawdziwy? 30
Lekcja 9 U progu dojrzewania Ewa Kosińska, Henryk Noga. Opinie o programie 31
(dla grupy dziewcząt) 20
„Wędrując ku dorosłości” – Program nauczania – WDŻ klasa IV 5
Wstęp
Wprowadzenie
Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia
2 czerwca 2017 roku zmieniającym rozporządzenie
w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu
treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka,
o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodziciel-
stwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz
metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych
w podstawie programowej kształcenia ogólnego (Dziennik
Ustaw 2017, poz. 117) po raz pierwszy wychowaniem do
życia w rodzinie zostali objęci uczniowie klasy IV szkoły
podstawowej.
Tej zmiany od dawna oczekiwali nauczyciele tych za-

jęć. Zjawisko akceleracji, czyli szybszego dojrzewania
młodego pokolenia wymagało dostosowania się do rze-
czywistych potrzeb i oczekiwań odbiorców (uczniów).
Dojrzewanie to proces, w którym wzmaga się niepokój
związany z przeżywaniem zmian zarówno fizycznych, jak
i tych, które dotyczą emocji, uczuć i pragnień. Aby więc
skutecznie i w odpowiednim czasie pomóc młodemu po-
koleniu w zrozumieniu przemian dziejących się między
dzieciństwem a dorosłością, trzeba podejmować rozmo-
wy, wyjaśniać i pomagać w samodzielnym kształtowaniu
własnego życia.
Polska szkoła podjęła się tego zadania w toku realizacji

lekcji wychowanie do życia w rodzinie (WDŻ).
6 „Wędrując ku dorosłości” – Program nauczania – WDŻ klasa IV
Zajęcia WDŻ a prawa Powyższe uwarunkowania prawne wskazują, że Koncepcja programu

nauczyciele i wychowawcy mogą i powinni je-
rodziców dynie wspierać rodzinę w jej zadaniach wycho- Integralne ujęcie seksualności (na takim opiera
Wdrożenie do szkół przedmiotu wychowanie do wawczych, również w wychowaniu seksualnym. się program) uwzględnia rozwój adolescenta
życia w rodzinie jest wynikiem delegacji Usta- Często bywa tak (badania to potwierdzają), że zarówno w aspekcie fizycznym, jak też psy-
wy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodzi- rodzice nie potrafią lub nie chcą rozmawiać chicznym, emocjonalnym, społecznym i du-
ny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach do- z dziećmi nt. seksualności i chętnie to zadanie chowym.
puszczalności przerywania ciąży (art. 4. ust. 1). powierzają szkole. Nauczyciel wychowania do
W odróżnieniu od innych przedmiotów szkol- życia w rodzinie, działając w imieniu rodziców, Tematyka zajęć dla klasy IV wynika z wymo-
nych specyfika tych zajęć polega na tym, że towarzyszy uczniom w drodze do dorosłości. gów podstawy programowej z dnia 14 lutego
są one obligatoryjne dla resortu edukacji (za Jego rola jest nieodzowna szczególnie wtedy, 2017 roku i dostosowana jest do możliwości
wprowadzenie i realizację zajęć odpowiedzial- gdy rodzina nie może skutecznie wychowywać percepcyjnych uczniów. Program zakłada tak-
ny jest dyrektor szkoły), natomiast nie są obo- sama (rodziny dysfunkcyjne, niewydolne). że możliwość indywidualizacji procesu kształ-
wiązkowe dla ucznia. cenia. Dlatego w zestawie proponowanych za-
Wychowanie do życia w rodzinie to zajęcia dań i ćwiczeń znajdą się propozycje o różnym
Dobrowolność udziału w lekcjach wychowa- szczególne, ponieważ od nauczyciela wymaga stopniu trudności oraz bardziej i mniej czaso-
nia do życia w rodzinie wynika z respektowa- się również spotkania z rodzicami. Za organi- chłonne. Obudowa programu (proponowane
nia prawa rodziców jako pierwszych i najważ- zację tych spotkań bierze odpowiedzialność scenariusze zajęć, plansze, filmy czy prezenta-
niejszych wychowawców swoich dzieci. Ten dyrektor szkoły (par. 5 ust. 1 i 2 rozporządzenia cje multimedialne) umożliwiają również reali-
szczególny status rodziny jest konsekwencją MEN w sprawie sposobu nauczania szkolnego zację zajęć w szkołach specjalnych.
funkcjonującego w Rzeczypospolitej Polskiej (...) z dnia 12 sierpnia 1999 r. z późn. zm.).
porządku konstytucyjnego. Konstytucja gwa- Większość treści wpisuje się w spiralny układ
rantuje rodzicom prawo do wychowania dzieci Nauczyciel przedstawia rodzicom do akceptacji programu, co oznacza, że w starszych klasach
zgodnie z własnymi przekonaniami (art. 48 ust. program nauczania, podręcznik i pomoce dy- powraca się do wcześniej poznanych zagad-
1 i art. 53 ust. 3). Umocowanie pozycji rodzi- daktyczne. Jeżeli prowadzący zajęcia jest otwar- nień, poszerzając i uzupełniając wiedzę na
ców uwzględniają również dokumenty między- ty na współpracę z rodzicami w przygotowaniu dany temat.
narodowe, m.in. art. 26. ust. 3 Powszechnej De- uczniów do dorosłości i do podejmowania przez
klaracji Praw Człowieka podkreśla, że rodzice nich odpowiedzialnych wyborów, najczęściej zy-
mają prawo pierwszeństwa w wyborze naucza- skuje aprobatę rodziców. Cel bowiem jest wspól-
nia, które ma być dane ich dzieciom. ny: pomóc młodemu człowiekowi w harmonij-
nym rozwoju i przygotowaniu do uczestnictwa
w rodzinie obecnej i tej, którą kiedyś założy.
Program realizuje treści zawarte w sześciu W ofercie technik pracy zamieszczono propo- Środki dydaktyczne
działach tematycznych: zycje: pracy w małych grupach, w dwójkach lub
1. Rodzina. pracę indywidualną. Różnorodność metod ak- i obudowa metodyczna
tywnych wyzwala u uczniów kreatywność, za-
2. Dojrzewanie. angażowanie, komunikowanie się i współpracę. Sporą liczbę zajęć zaplanowano z użyciem fil-
3. Seksualność człowieka. mów dydaktycznych (najczęściej są to krót-
kie scenki). Film może być traktowany jako
4. Życie jako fundamentalna wartość.
wprowadzenie do tematu lub ilustracja życio-
5. Płodność. Kryteria oceny ucznia wej sytuacji. Powinien inspirować uczniów do
6. Postawy. Specyfika przedmiotu wychowanie do życia rozmowy lub dyskusji, kształtować ich poglądy
w rodzinie polega również na tym, że zajęcia i postawy.
Zgodnie z rozporządzeniem MEN część zajęć nie podlegają ocenie i nie mają wpływu na pro-
(po 5 godzin w każdej klasie) została zaplanowa- mocję ucznia do klasy programowo wyższej, Takie było założenie twórców filmów z serii
na z podziałem na grupy dziewcząt i chłopców. ani też na ukończenie szkoły. Brak tradycyj- „Rodzinne przeboje”. W poprzednich latach
Podział na grupy jednopłciowe stwarza możli- nych metod kontroli na tych lekcjach umoż- były one emitowane, zgodnie z programem na-
wość otwarcia się na problemy i swobodne roz- liwia uczniom większą swobodę wypowiedzi uczania, na lekcjach w klasach V i VI. W roku
mowy na tematy bardziej intymne. Propozycji i odwagę w zadawaniu pytań, zapewniając im szkolnym 2017/2018 podobne treści znalazły
tematów do realizacji w grupach nie należy jed- „bezpieczną przestrzeń” w komunikacji z ró- się w programie klasy IV, więc filmy z tej serii
nak traktować jako obligatoryjnej. Nauczyciel, wieśnikami i z osobą prowadzącą. Nie oznacza zostały przeniesione do tej klasy. Podręcznik
znając uczniów i ich oczekiwania, sam może to jednak, że uczestnikom zajęć nie jest należna i ćwiczenia dla klasy IV również bazują na tych
zdecydować o doborze zagadnień omawianych gratyfikacja. Nauczyciel ma możliwość wyboru samych treściach, niekiedy wzbogaconych lub
osobno z dziewczętami i z chłopcami. pośrednich metod oceniania. Może to być: po- nieco zmienionych.
zytywna uwaga, pochwała czy ustalone wcze-
Również tylko jako propozycję do wyboru trze- śniej z wychowawcą sposoby „punktowania”. Nowością będą scenariusze zajęć (z prezentacją
ba traktować rozwiązania metodyczne zawarte Powinny one mieć wpływ na śródroczną i koń- multimedialną) dla nauczyciela WDŻ. Wszyst-
w „Proponowanych procedurach osiągania ce- cową ocenę z zachowania. kie materiały wzajemnie się uzupełniają.
lów”. Dość szeroka oferta ćwiczeń i warsztatów
byłaby trudna do zrealizowania na jednej go- Aktywność uczniów, ich zaangażowanie, przy- Lekcje WDŻ często wyzwalają u uczniów
dzinie lekcyjnej. Dlatego nauczyciel kreator za- gotowanie materiałów powinny być zauważone szczególną ciekawość i zaangażowanie. Nie po-
jęć sam zdecyduje, który rodzaj technik pracy, i docenione przez nauczyciela. Wzmacnia się winniśmy tego potencjału zmarnować.
ćwiczeń czy warsztatów bardziej mu odpowia- tym samym motywację dzieci do uczestnictwa A więc powodzenia!
da, i w której grupie sprawdzają się zapropono- w zajęciach, wyrażania własnych sądów, rozwi-
wane metody. jania kompetencji.
Wychowanie do życia w rodzinie Treści nauczania

Nowa podstawa programowa wymagania szczegółowe
I. Rodzina. Uczeń:
Cele kształcenia V. Pozyskanie wiedzy na temat organizmu
wymagania ogólne ludzkiego i zachodzących w nim zmian 1) wie, co składa się na dojrzałość do mał-
rozwojowych w okresie prenatalnym i po- żeństwa i założenia rodziny; zna kryteria
I. Ukazywanie wartości rodziny w życiu oso- stnatalnym oraz akceptacja własnej płcio- wyboru współmałżonka, motywy zawie-
bistym człowieka. Wnoszenie pozytywne- wości. Przyjęcie integralnej wizji ludzkiej rania małżeństwa i czynniki warunkujące
go wkładu w życie swojej rodziny. seksualności. Umiejętność obrony własnej trwałość i powodzenie relacji małżeńskiej
intymności i nietykalności seksualnej oraz i rodzinnej;
II. Okazywanie szacunku innym ludziom, szacunek dla ciała innej osoby. 2) rozumie, jakie miejsce zajmuje rodzina
docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie w społeczeństwie;
postawy szacunku wobec siebie. VI. Uświadomienie i uzasadnienie potrzeby 3) rozpoznaje typy struktury rodziny: rodzi-
przygotowania do zawarcia małżeństwa na wielopokoleniowa, rodzina pełna, ro-
III. Pomoc w przygotowaniu się do zrozumie- i założenia rodziny. Zorientowanie w za- dzina niepełna, rodzina zrekonstruowana;
nia i akceptacji przemian okresu dojrzewa- kresie i komponentach składowych posta- 4) wyjaśnia miejsce dziecka w rodzinie i jej
nia. Pokonywanie trudności okresu dora- wy odpowiedzialnego rodzicielstwa. rolę dla niego: w fazie prenatalnej, podczas
stania. narodzin, w fazie niemowlęcej, wczesno-
VII. Korzystanie ze środków przekazu, w tym dziecięcej, przedpokwitaniowej, dojrze-
IV. Kształcenie umiejętności przyjęcia inte- z internetu, w sposób selektywny, umożli- wania, młodości, wieku średniego, wieku
gralnej wizji osoby. Wybór i urzeczywist- wiający obronę przed ich destrukcyjnym późnego;
nianie wartości służących osobowemu roz- oddziaływaniem. 5) potrafi komunikować swoje uczucia i bu-
wojowi. Kierowanie własnym rozwojem, dować prawidłowe relacje rodzinne;
podejmowanie wysiłku samowychowaw- 6) wie, jak okazać szacunek rodzeństwu, ro-
czego zgodnie z uznawanymi normami dzicom i dziadkom oraz docenić ich wkład
i wartościami. Poznawanie, analizowanie w życie rodzinne; potrafi wymienić za co
i wyrażanie uczuć. Rozwiązywanie proble- i w jaki sposób można wyrazić im wdzięcz-
mów. ność;
7) rozumie, na czym polega odpowiedzial- II. Dojrzewanie. Uczeń: 9) uczestniczy w podziale obowiązków; korzy-
ność wszystkich członków za atmosferę sta z pomocy innych i sam jej udziela; po-
panującą w rodzinie; wie, jak komuniko- 1) rozpoznaje zmiany fizyczne i psychiczne; trafi dzielić czas pomiędzy pracę i rekreację;
wać uczucia, wyrażać pamięć, składać ży- zauważa i akceptuje zróżnicowane, indy- wie jak tworzyć atmosferę świętowania;
czenia z okazji ważnych rocznic rodzin- widualne tempo rozwoju; 10) przedstawia rolę autorytetów w życiu czło-
nych, imienin, urodzin, Dni Matki, Ojca, 2) zna kryteria dojrzałości biologicznej, psy- wieka, wymienia osoby uznane za autory-
Babci i Dziadka, być uprzejmym i uczyn- chicznej i społecznej; tety przez innych i siebie.
nym każdego dnia; 3) rozumie, czym jest cielesność, płciowość,
8) zna i rozumie funkcje rodziny, np. prokre- seksualność;
acyjna, opiekuńcza, wychowawcza oraz ich 4) wskazuje różnice w rozwoju psychoseksu- III. Seksualność człowieka. Uczeń:
znaczenie na poszczególnych etapach roz- alnym dziewcząt i chłopców;
woju człowieka; 5) wyjaśnia, na czym polega identyfikacja 1) określa pojęcia związane z seksualnością:
9) wyjaśnia, czego dotyczy i w czym przeja- z własną płcią; męskość, kobiecość, komplementarność,
wia się rodzinne wychowanie do miłości, 6) zna zagrożenia okresu dojrzewania, ta- miłość, wartość, małżeństwo, rodziciel-
prawdy, uczciwości, wychowanie patrio- kie jak: uzależnienia chemiczne i beha- stwo, odpowiedzialność; wyjaśnia na czym
tyczne, religijne, moralne; wioralne, presja seksualna, pornografia, polega i czego dotyczy integracja seksual-
10) przyswaja wartości i tradycje ważne w ro- cyberseks, prostytucja nieletnich; potrafi na;
dzinie, w tym wspólne świętowanie, orga- wymienić sposoby profilaktyki i przeciw- 2) rozumie znaczenie odpowiedzialności
nizacja i przeżywanie wolnego czasu; działania; w przeżywaniu własnej płciowości oraz
11) zauważa i docenia formacyjną rolę rodzi- 7) omawia problemy wieku młodzieńczego budowaniu trwałych i szczęśliwych więzi;
ny w zakresie przekazywania wiedzy (o i sposoby radzenia sobie z nimi; 3) określa główne funkcje płciowości, takie
życiu, człowieku, świecie, relacjach mię- 8) rozumie, jak budowane są relacje między- jak: wyrażanie miłości, budowanie więzi
dzyludzkich), kształtowania postaw, ćwi- osobowe, wyjaśnia ich znaczenie w roz- i rodzicielstwo, a także wzajemna pomoc
czenia umiejętności, tworzenia hierarchii woju społeczno-emocjonalnym; potrafi i uzupełnianie, integralna i komplemen-
wartości, uczenia norm i zgodnych z nimi przedstawić istotę: koleżeństwa i przyjaź- tarna współpraca płci;
zachowań; ni, sympatii młodzieńczych, pierwszych 4) rozumie, na czym polega prawo człowieka
12) zna i stosuje zasady savoir vivre’u zarówno fascynacji, zakochania, miłości; zwraca do intymności i ochrona tego prawa;
wobec gości, jak i najbliższych członków uwagę na potrzebę i wartość wzajemne- 5) wyjaśnia, na czym polega odpowiedzial-
rodziny; go szacunku, udzielania pomocy, empatii ność mężczyzny i kobiety za sferę seksual-
13) wie, na czym polega instytucjonalna po- i współpracy; ną i prokreację;
moc rodzinie w sytuacji: choroby, uzależ-
nienia, ubóstwa, bezrobocia, zachowań ry-
zykownych, problemów pedagogicznych,
psychologicznych, prawnych.
6) charakteryzuje związek istniejący pomię- czym jest odpowiedzialne rodzicielstwo; 3) zna metody rozpoznawania płodności, ich
dzy aktywnością seksualną a miłością 4) wyraża postawę szacunku i troski wobec przydatność w planowaniu rodziny i dia-
i odpowiedzialnością; omawia problemy życia i zdrowia człowieka od poczęcia do gnostyce zaburzeń;
związane z przedmiotowym traktowaniem naturalnej śmierci; 4) przedstawia problem niepłodności; okre-
człowieka w dziedzinie seksualnej; 5) zna fazy psychofizycznego rozwoju czło- śla jej rodzaje, przyczyny, skutki; wyjaśnia
7) potrafi wymienić argumenty biomedycz- wieka w okresie prenatalnym i postnatal- na czym polega profilaktyka i leczenie;
ne, psychologiczne, społeczne i moralne za nym; orientuje się w czynnikach wspoma- 5) definiuje pojęcie antykoncepcji i wymienia
inicjacją seksualną w małżeństwie; gających i zaburzających jego psychiczny, jej rodzaje, dokonuje oceny stosowania po-
8) przedstawia przyczyny, skutki i profilakty- fizyczny, duchowy i społeczny rozwój; szczególnych środków antykoncepcyjnych
kę przedwczesnej inicjacji seksualnej; 6) rozumie, czym jest opieka prekoncepcyjna w aspekcie medycznym, psychologicznym,
9) zna choroby przenoszone drogą płciową; i prenatalna uwzględniająca zdrowie ojca, ekologicznym, ekonomicznym, społecz-
rozumie ich specyfikę, rozwój i objawy; matki i dziecka, formy prewencji, profilak- nym i moralnym;
wie, jakie są drogi przenoszenia zakażenia; tyki i terapii; 6) zna różnice między antykoncepcją a natu-
zna zasady profilaktyki; 7) ma szacunek dla ludzkiego ciała; zna pod- ralnym planowaniem rodziny, zapłodnie-
10) potrafi wymienić różnice pomiędzy edu- stawy higieny; troszczy się o zdrowie: wła- niem in vitro a naprotechnologią;
kacją a wychowaniem seksualnym; ściwe odżywianie, odpowiedni strój, sen 7) rozumie, czym jest ciąża i poród oraz jak
11) potrafi scharakteryzować i ocenić różne i aktywność fizyczną; powinno wyglądać przyjęcie dziecka jako
odniesienia do seksualności: permisywne, 8) pozytywnie odnosi się do osób z niepeł- nowego członka rodziny;
relatywne i normatywne; nosprawnością, widząc w nich wartościo- 8) potrafi wyjaśnić rolę i zadania szkół rodze-
12) rozumie wartość trwałości małżeństwa dla wych partnerów w koleżeństwie, przyjaźni, nia oraz wartość naturalnego karmienia;
dobra rodziny. miłości i rodzinie; 9) wie, jak istotne znaczenie, zarówno
9) wyraża troskę o osoby chore i umierające; w aspekcie medycznym, psychologicznym,
zachowuje pamięć o zmarłych, współtowa- jak i społecznym ma gotowość członków
IV. Życie jako fundamentalna rzyszy bliskim w przeżywaniu żałoby. rodziny na przyjęcie dziecka z niepełno-
wartość. Uczeń: sprawnością;
10) rozumie sytuację rodzin mających trud-
1) wyjaśnia, co to znaczy, że życie jest wartością; V. Płodność. Uczeń: ności z poczęciem dziecka i doświadczają-
2) rozumie, na czym polega planowanie cych śmierci dziecka przed narodzeniem;
dzietności rodziny; wie, jakie aspekty nale- 1) wie, że płodność jest wspólną sprawą ko- 11) wie, czym jest adopcja i rodzina zastępcza
ży uwzględnić przy podejmowaniem decy- biety i mężczyzny; oraz jakie jest ich znaczenie dla dzieci, ro-
zji prokreacyjnych; 2) potrafi przedstawić fizjologię płodności dziców i społeczeństwa.
3) zna zasady przygotowania kobiet i męż- i wymienić hormony warunkujące płod-
czyzn na poczęcie dziecka oraz rozumie, ność kobiet i mężczyzn;
VI. Postawy. Uczeń: Warunki i sposób realizacji 12) ukazywanie potrzeby odpowiedzialności
w korzystaniu ze środków społecznego
1) potrafi wymienić i uzasadnić normy chro- Do zadań szkoły w zakresie realizacji wycho- przekazu (w tym internetu) w zakresie do-
niące życie małżeńskie i rodzinne oraz wania do życia w rodzinie należy w szczegól- boru treści, krytycznej oceny formy prze-
sprzeciwić się naciskom skłaniającym do ności: kazu oraz poświęconego czasu;
ich łamania; 13) pomoc w rozpoznawaniu i rozwijaniu
2) wie, że aktywność seksualna, jak każde 1) wspieranie wychowawczej roli rodziny; zdolności, w odkrywaniu możliwych dróg
zachowanie człowieka podlega odpowie- 2) współpraca z rodzicami w zakresie prawi- realizacji osobowej i zawodowej wycho-
dzialności moralnej; dłowych relacji między nimi a dzieckiem; wanka, przygotowywanie do odpowie-
3) radzi sobie w sytuacji konfliktu, presji gru- 3) wskazanie norm życia społecznego, pomoc dzialnego pełnienia zadań na każdej z nich.
py, stresu; w interioryzacji i ich wspólne przestrzega-
4) zna i stosuje zasady savoir-vivre`u w róż- nie; Rozporządzenie MEN z dnia 14 lutego
nych sytuacjach społecznych; 4) pomoc we właściwym przeżywaniu okresu 2017 roku w sprawie nowej podstawy pro-
5) rozumie zasady komunikacji werbalnej dojrzewania; gramowej wychowania przedszkolnego oraz
i niewerbalnej i jej znaczenie w relacjach 5) wzmacnianie procesu identyfikacji z wła- podstawy programowej kształcenia ogólnego
interpersonalnych; przyjmuje odpowie- sną płcią; docenianie komplementarności dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów
dzialność za manifestowane reakcje, wy- płciowej i współdziałania; z niepełnosprawnością intelektualną w stop-
powiadane i pisane słowa; 6) wspieranie rozwoju moralnego i kształto- niu umiarkowanym lub znacznym, kształce-
6) kształtuje i wyraża postawy asertywne, gdy wania hierarchii wartości; nia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia,
nie może lub nie powinien czegoś wyko- 7) promowanie integralnej wizji seksualności kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej
nać, stara się odmawiać tak, by nie ranić człowieka; ukazanie jedności pomiędzy przysposabiającej do pracy oraz kształcenia
drugiego; aktywnością seksualną, miłością i odpo- ogólnego dla szkoły policealnej
7) bierze udział w życiu społecznym przez: wiedzialnością; Dz.U. z dnia 24 lutego 2017 roku, poz. 365
wolontariat, stowarzyszenia, grupy niefor- 8) wskazywanie na prawo do życia od poczę-
malne i aktywność indywidualną; ujawnia cia do naturalnej śmierci, potrzebę przygo-
wrażliwość na osoby potrzebujące pomocy towania do macierzyństwa i ojcostwa oraz
i zna konkretne sposoby jej udzielania; towarzyszenia w chorobie i umieraniu;
8) świadomie i odpowiedzialnie korzysta ze 9) tworzenie klimatu dla koleżeństwa, przy-
środków społecznego przekazu, w tym jaźni oraz szacunku dla człowieka;
z internetu dokonując wyboru określo- 10) pomoc w poszukiwaniu odpowiedzi na
nych treści i limitując czas im poświęcany; podstawowe pytania egzystencjalne;
9) jest odpowiedzialny za własny rozwój i sa- 11) informowanie o możliwościach pomocy
mowychowanie. system poradnictwa dla dzieci i młodzieży;
Lekcja 1 Wspólnota domu, serca i myśli – funkcje rodziny

Nowa
Cele szczegółowe kształcenia Proponowane procedury Propozycja środków
podstawa Materiał nauczania
i wychowania osiągania celów dydaktycznych
programowa
Wymagania Uczeń potrafi: 1. Poznajmy się. Krótka • Poznajmy się: autoprezen- • Prezentacja multimedial-
ogólne: I • przedstawić treści, które prezentacja nauczyciela tacja nauczyciela; ćwicze- na: funkcje rodziny.
będą przedmiotem zajęć i uczniów. nie integracyjne. • Ćwiczenia „Wędrując ku
Wymagania wychowania do życia w ro- 2. Dojrzewanie (pokwita- • Pogadanka nt. celowo- dorosłości” dla kl. IV.
szczegółowe: dzinie, nie) – ważny okres w życiu ści zajęć WDŻ i tematów, • Słowniki, leksykony.
I.4, 8 • wzbudzić refleksję człowieka. które będą poruszane na • Cyfrowe zasoby interne-
nt. przedstawionych celów 3. Udział rodziny i szkoły lekcjach. towe.
zajęć WDŻ, w przygotowaniu uczniów • Wspólne ustalenie pod- • Podręcznik „Wędrując ku
• wspólnie tworzyć kontrakt do podjęcia przyszłych ról stawowych zasad pracy na dorosłości” dla kl. IV.
dotyczący zasad pracy na życiowych. zajęciach WDŻ (kontrakt).
lekcjach WDŻ, 4. Krótka prezentacja treści • Miniwykład nauczyciela
• nazwać podstawowe funk- na lekcjach WDŻ. nt. funkcji rodziny i za-
cje rodziny. 5. Podstawowe zasady, które powiedź tematyki najbliż-
będą obowiązywały na szych lekcji.
Uczeń uświadomi sobie: zajęciach WDŻ, np.: anga-
• potrzebę zajęć prorodzin- żuję się w zajęcia, słucham
nych w nauczaniu szkol- uważnie, co mówią inni,
nym, nie przerywam itp.
• konieczność dostosowania 6. Sposoby gratyfikacji za
się do wspólnie ustalonych aktywność i pracę na zaję-
zasad pracy na lekcjach ciach WDŻ.
WDŻ. 7. Wspólnota domu, serca
i myśli, czyli o funkcjach
rodziny (wprowadzenie).
Lekcja 2 Witaj w domu – funkcje prokreacyjna i opiekuńcza

Nowa
programowa
Wymagania Uczeń potrafi: 1. Gdy rodzina się rozrasta • Pogadanka. • Film „Witaj w domu”
ogólne: I, II • wyjaśnić istotę funkcji prokre- – funkcja prokreacyjna. • Emisja filmu „Witaj (z serii „Rodzinne prze-
acyjnej rodziny, • dziecko – owocem w domu”. boje”).
Wymagania • nazwać stopnie pokrewieństwa miłości rodziców, • Rozmowa kierowana po • Ćwiczenia „Wędrując ku
szczegóło- i wyjaśnić wielopokoleniowość • potomstwo – nowi filmie nt. funkcji pro- dorosłości” dla kl. IV.
we: I.4,8 rodziny, członkowie rodziny; kreacyjnej i opiekuńczej • Prezentacja multimedial-
IV.4 • wskazać znaczenie funkcji opie- biologiczna ciągłość; rodziny. na.
kuńczej rodziny ze szczególnym rodzina wielopokole- • Ćwiczenie „mówiąca
uwzględnieniem jej roli w opiece niowa, ściana”.
nad najsłabszymi: dziećmi i ludź- • rodzina – podtrzy- • Mapa mentalna: „Jak
mi w podeszłym wieku, maniem szerszych mogę włączyć się w ro-
• przedstawić najważniejsze po- ludzkich zbiorowości, dzinne dawanie?”.
trzeby w rodzinie: miłości i ak- np. społeczeństw,
ceptacji najbliższych. narodu.
2. Dawanie i branie w ro-
Uczeń uświadomi sobie: dzinie – wyrazem wspól-
• potrzebę okazywania wdzięczno- noty miłości.
ści rodzicom za ich trud związa- 3. Rola rodziny w opiece
ny z opieką nad dziećmi, nad najmłodszymi i naj-
• rolę empatii i altruizmu wobec starszymi jej członkami.
innych.
Lekcja 3 Zasady i normy – funkcje wychowawcza i socjalizacyjna

Nowa
programowa
Wymagania Uczeń potrafi: 1. Funkcja wychowawcza • Pogadanka: Dlaczego pro- • Film „Babcia to bab-
ogólne: I, II • wzbudzić refleksję nad swoim rodziny jako wzajemne ces samowychowania jest cia” (z serii „Rodzinne
zachowaniem w rodzinie, uczenie się i współtworze- trudny, aczkolwiek bardzo przeboje”).
Wymagania i poza nią, nie kultury bycia, uprzej- potrzebny? • Rekwizyty do prezen-
szczegółowe: • uzasadnić, dlaczego należy mości, taktu, współodczu- • Zdanie niedokończone: tacji kalamburów.
I.4, 6, 8, 9, zachowywać się uprzejmie, wania, pomocy i miłości. „Wychowywać siebie, • Ćwiczenia „Wędrując
11 taktownie wobec innych, 2. Proces samowychowania to znaczy...”. ku dorosłości” dla
• rozróżnić zachowania nagan- jako: • Emisja filmu pt. „Babcia kl. IV.
ne od nienagannych. • refleksja o sobie i doko- to babcia”. • Prezentacja multime-
nywanych wyborach, • Rozmowa po filmie: dlacze- dialna.
Uczeń uświadomi sobie: • umiejętność podej- go wychowanie dziecka na
• potrzebę podjęcia samowy- mowania właściwych człowieka szlachetnego nie
chowania i samorozwoju, decyzji, jest łatwe?
• satysfakcję, jakiej doznajemy • wybór wzorców (auto- • Debata: postawy społecznie
podczas podejmowania wła- rytetów), akceptowalne (altruizm)
ściwych decyzji i odpowie- • umiejętność rezygnacji i nieakceptowalne (egoizm).
dzialnych wyborów. ze swojej wygody na • Kalambury: powiedzenia
rzecz bliskich osób. i przysłowia nt. pracy.
• Burza mózgów: dlaczego
włączenie się w czynno-
ści i prace domowe jest
istotne?
Lekcja 4 Miłość, która scala – funkcje psychiczno-uczuciowa i kontrolna

Nowa
programowa
Wymagania Uczeń potrafi: 1. Różne postawy członków • Pogadanka nt. rodzi- • Przykładowe scenki
ogólne: I, II • nazwać i przedstawić istotę pojęć: rodziny wobec siebie. ny, w której możemy rodzinne.
wrażliwość, miłość, empatia, altru- 2. Zachowania empatyczne być sobą i o wszyst- • Ćwiczenia „Wędrując
Wymagania izm, a obojętne. kim porozmawiać. ku dorosłości” dla
szczegółowe: • opisać przejawy troski rodzicielskiej 3. Rola rodziców w wychowa- • Burza mózgów: na kl. IV.
I.5, 7, 8, 9, o dzieci w realizacji funkcji kontro- niu dzieci do umiejętności czym polega miłość • Cyfrowe zasoby
11 lnej. współodczuwania. w rodzinie. internetowe.
4. Praca nad swoim charakte- • Debata o znaczeniu • Podręcznik „Wędru-
Uczeń uświadomi sobie: rem. funkcji kontrolnej jąc ku dorosłości” dla
• istotę samowychowania i rozwoju 5. Istotne znaczenie funkcji w rodzinie. kl. IV.
społecznego, kontrolnej rodziny w wycho- • Praca plastyczna • Prezentacja multime-
• troskę rodziców o dzieci i stawianie waniu dzieci. „Mój dom”. dialna.
im wymagań.
Lekcja 5 Jesteśmy razem – funkcje rekreacyjno-towarzyska,

kulturowa i ekonomiczna
Nowa Proponowane
Cele szczegółowe kształcenia Propozycja środków
podstawa Materiał nauczania procedury osiągania
i wychowania dydaktycznych
programowa celów
Wymagania Uczeń potrafi: 1. Dobrze zagospodarowany wolny • Mówiąca ścia- • Film pt. „Tak,
ogólne: I, II • uzasadnić potrzebę podtrzymywa- czas – realizacją funkcji rekre- na nt. sposobów zaoszczędziłem!”
nia więzi z bliższą i dalszą rodziną acyjno-towarzyskiej rodziny. spędzania wolnego (z serii „Rodzin-
Wymagania oraz znajomymi, 2. Spotkania rodzinne w szerszym czasu w rodzinie. ne przeboje”).
szczegółowe: • opisać sposoby spędzania czasu gronie – okazją do przekazywania • Emisja filmu „Tak, • Cyfrowe zasoby
I.4, 6, 7, 8, 9, wolnego w rodzinie, tradycji i wzmocnienia więzi. zaoszczędziłem!”. internetowe.
10, 11 • wymienić akcje charytatywne i spo- 3. Wzajemne obdarzanie, szczegól- • Rozmowa po filmie. • Ćwiczenia „Wę-
soby działania wolontariatu. nie własnoręcznie wykonanymi • Ćwiczenie: „Plano- drując ku doro-
upominkami – dużą satysfakcją wanie, planowanie”. słości” dla kl. IV.
Uczeń uświadomi sobie: i radością. • Rozmowa kierowa- • Prezentacja mul-
• wysiłek rodziców w zapewnieniu 4. Potrzeby bytowe – funkcja ekono- na nt. akcji charyta- timedialna.
potrzeb bytowych rodziny, miczna rodziny. tywnych i wolonta-
• walory czynnego odpoczynku, 5. Umiejętność dzielenia się z inny- riatu.
• potrzebę rezygnacji z postawy rosz- mi (akcje charytatywne, wolon-
czeniowej i niektórych zachcianek. tariat).
Lekcja 6 Człowiek istota płciowa

Nowa
programowa
Wymagania Uczeń potrafi: 1. Płciowość człowieka • Miniwykład nauczyciela • Film „Przecież je-
ogólne: V • określić odrębność płci biologicz- w aspekcie biologicznym, o istotnym okresie adolescen- steś dziewczyną!”
nej, psychicznej i społecznej, psychicznym i społecz- cji w budowaniu dojrzało- (z serii „Rodzin-
Wymagania • dostrzec i omówić zagadnienie nym. ści i tożsamości płciowej. ne przeboje”).
szczegółowe: równości płci, 2. Rola rodziców w trakto- • Burza mózgów: jak język, • Cyfrowe zasoby
II 3, 4, 5 • przedstawić istotę uzupełniania waniu dziecka jako istoty kultura i tradycja odróż- internetowe.
się płci (komplementarność). płciowej. niają świat męski i kobiecy. • Ćwiczenia „Wę-
3. On i ona w różnych i toż- • Emisja filmu „Przecież jesteś drując ku doro-
Uczeń uświadomi sobie: samych rolach. dziewczyną!”. słości” dla kl. IV.
• celowość płciowości człowieka 4. Komplementarność • Rozmowa po filmie.
– rodzicielstwo, (wzajemne uzupełnianie • Pogadanka: jak dziś postrze-
• różne role mężczyzn i kobiet i ich się) płci. gane są role kobiece i męskie
uzupełnianie się. 5. Równoprawność i równo- oraz jakim ulegają przeobra-
rzędność osób. żeniom.
• Ćwiczenie: „aby w domu było
lepiej”.

(dla grupy dziewcząt)
Nowa
programowa
Wymagania Uczennica potrafi: 1. Okres dojrzewania czasem • Pogadanka nt. przygoto- • Film pt. „To ze mną
ogólne: • określić, czym jest macierzyństwo przygotowania się organizmu wania się układu rozrod- też tak będzie?”
V, VI i ojcostwo, kobiety i mężczyzny do pod- czego adolescentów do (z serii „Rodzinne
• wskazać perspektywę swojego jęcia w przyszłości funkcji podjęcia przyszłych ról przeboje”).
Wymagania psychofizycznego rozwoju w celu macierzyńskiej i ojcowskiej. matki i ojca. • Plansze „Płodność
szczegółowe: podjęcia przyszłych ról związa- 2. Budowa żeńskiego układu • Emisja filmu pt. „To ze człowieka. Podsta-
III.1, 2, 3 nych z macierzyństwem. rozrodczego. mną też tak będzie?”. wy biomedyczne”.
• opisać budowę układu rozrodcze- 3. Budowa męskiego układu • Rozmowa po filmie. • Prezentacja
go kobiety i mężczyzny, rozrodczego. • Wykład zobrazowany multimedialna
• omówić funkcjonowanie układu 4. Funkcjonowanie układu planszami „Płodność „Twoja i moja
rozrodczego dojrzewającej dziew- rozrodczego kobiety. człowieka. Podstawy historia”.
czyny i dojrzewającego chłopca. 5. Zapłodnienie początkiem biomedyczne” lub pre-
życia nowego człowieka; wa- zentacją multimedialną
Uczennica uświadomi sobie: runki, jakie muszą zaistnieć, „Twoja i moja historia”:
• potrzebę przygotowania się do aby poczęło się dziecko. budowa i funkcjonowa-
podjęcia przyszłych ról małżeń- nie układu płciowego
skich i rodzinnych. kobiety i mężczyzny.

(dla grupy chłopców)
Nowa
programowa
Wymagania Uczeń potrafi: 1. Okres dojrzewania czasem • Pogadanka nt. przygotowa- • Film pt. „To ze
ogólne: • określić, czym jest ojcostwo przygotowania się organi- nia się układu rozrodczego mną też tak bę-
V, VI i macierzyństwo, zmu mężczyzny i kobiety do adolescentów do podjęcia dzie?” (z serii „Ro-
• wskazać perspektywę swojego podjęcia w przyszłości funkcji przyszłych ról ojca i matki. dzinne przeboje”).
Wymagania psychofizycznego rozwoju ojcowskiej i macierzyńskiej. • Emisja filmu pt. „To ze mną • Plansze „Płodność
szczegółowe: w celu podjęcia przyszłych ról 2. Budowa męskiego układu też tak będzie?”. człowieka. Podsta-
III.1, 2, 3 związanych z ojcostwem. rozrodczego. • Rozmowa po filmie. wy biomedyczne”.
• opisać budowę układu rozrod- 3. Budowa żeńskiego układu • Wykład zobrazowany plan- • Prezentacja multi-
czego mężczyzny i kobiety, rozrodczego. szami „Płodność człowieka. medialna
• omówić funkcjonowanie 4. Funkcjonowanie układu roz- Podstawy biomedyczne” lub
układu rozrodczego dojrzewa- rodczego mężczyzny. prezentacją multimedialną:
jącego chłopca i dojrzewającej 5. Zapłodnienie początkiem ży- budowa i funkcjonowanie
dziewczyny. cia nowego człowieka; warun- układu płciowego ko-
ki, jakie muszą zaistnieć, aby biety i mężczyzny.
Uczeń uświadomi sobie: poczęło się dziecko.
• potrzebę przygotowania się do
podjęcia przyszłych ról mał-
żeńskich i rodzinnych.
Lekcja 9 U progu dojrzewania

Nowa Proponowane
Cele szczegółowe kształcenia Propozycja środków
podstawa Materiał nauczania procedury osiągania
i wychowania dydaktycznych
programowa celów
Wymagania Uczennica potrafi: 1. Wpływ hormonów na • Miniwykład na- • Film: „Nie

ogólne: • opisać charakterystyczne przemiany zacho- zmiany zachodzące uczyciela nt. bu- wiem, co my-
III, IV dzące w organizmie dziewczynki w okresie w organizmie. rzy hormonalnej śleć?” (z serii
dojrzewania, 2. „Huśtawka emocjo- w okresie pokwitania „Rodzinne
Wymagania • scharakteryzować zmiany zachodzące w okre- nalna”, czyli zmiany i pierwszych obja- przeboje”).
szczegółowe: sie dojrzewania u chłopców, nastroju – typowe dla wów dojrzewania • Plansze „Płod-
II.1, 3, 4, 7 • podać charakterystyczne cechy zmian psy- adolescentów. u dziewczynki. ność człowieka.
chicznych w okresie pokwitania, 3. Osobnicze cechy • Projekcja filmu „Nie Podstawy bio-
• przyjąć i zaakceptować procesy fizyczne za- (wzrost, figura, wiel- wiem, co myśleć?”. medyczne”.
chodzące u adolescentki, kość i kształt biustu) • Rozmowa po filmie.
• zrozumieć, że każdy organizm ma swój indy- a dziedziczenie ich po • Wykład nauczyciela
widualny rytm dojrzewania, rodzicach. z prezentacją multi-
• scharakteryzować właściwy sposób odżywia- 4. Indywidualne tem- medialną lub plan-
nia i trybu życia według zasad higieny. po rozwoju; pierw- szami nt. przemian
sze zmiany fizyczne, fizjologicznych za-
Uczennica uświadomi sobie, że: najczęściej między 11. chodzących w orga-
• niektóre cechy osobnicze (np. wzrost, wielkość a 14. rokiem życia. nizmie dziewczynki.
biustu, kobiece kształty) są dziedziczne, nie 5. Podstawowe informacje
mamy wpływu na ich wygląd i proporcje, dotyczące dojrzewania
• organizm każdej dziewczynki ma swój własny chłopców.
rytm dojrzewania, 6. Wpływ trybu życia na-
• powinna zapewnić swemu organizmowi od- stolatki (ruch, odżywia-
powiednie warunki do harmonijnego rozwoju. nie, sen) na jej rozwój.
Lekcja 10 U progu dojrzewania

Nowa
programowa
Wymagania Uczeń potrafi: 1. Wpływ hormonów na • Miniwykład nauczy- • Film: „Nie wiem,
ogólne: • opisać charakterystyczne przemiany za- zmiany zachodzące ciela nt. burzy hormo- co myśleć?”
III, IV chodzące w organizmie chłopca w okresie w organizmie. nalnej w okresie po- (z serii „Rodzinne
dojrzewania, 2. „Huśtawka emocjo- kwitania i pierwszych przeboje”).
Wymagania • scharakteryzować zmiany zachodzące nalna”, czyli zmiany objawów dojrzewania • „Płodność czło-
szczegółowe: w okresie dojrzewania u dziewczynki, nastroju typowe dla u chłopca. wieka. Podstawy
II.1, 3, 4, 7 • podać charakterystyczne cechy zmian adolescentów. • Projekcja filmu: „Nie biomedyczne”.
psychicznych w okresie pokwitania, 3. Osobnicze cechy wiem, co myśleć?”.
• przyjąć i zaakceptować procesy fizyczne (wzrost, męska sylwet- • Rozmowa po filmie.
zachodzące u adolescenta, ka) a dziedziczenie ich • Wykład nauczyciela
• zrozumieć, że każdy organizm ma swój po rodzicach. z prezentacją multi-
indywidualny rytm dojrzewania, 4. Indywidualne tem- medialną nt. przemian
• scharakteryzować właściwy sposób po rozwoju; pierw- fizjologicznych zacho-
odżywiania i trybu życia według zasad sze zmiany fizyczne, dzących w organizmie
higieny. najczęściej między 12. chłopca.
a 14. rokiem życia. • Rozmowa po filmie.
Uczeń uświadomi sobie, że: 5. Podstawowe informacje
• niektóre cechy osobnicze (np. wzrost, dotyczące dojrzewania
męska sylwetka) są dziedziczne, nie dziewcząt.
mamy wpływu na ich wygląd i proporcje, 6. Wpływ trybu życia
• organizm każdego chłopca ma swój wła- nastolatka (ruch, od-
sny rytm dojrzewania, żywianie, sen) na jego
• powinien zapewnić swemu organizmowi rozwój.
odpowiednie warunki do harmonijnego
rozwoju.

Nowa
programowa
Wymagania Uczennica potrafi: 1. Poczęcie – początkiem • Wykład z prezenta- • Prezentacja

ogólne: • krótko scharakteryzować okres życia człowieka. cją „Twoja i moja historia” multimedialna:
I, II, V ciąży, 2. Fazy rozwoju prenatal- nt. poczęcia i początków „Twoja i moja historia”.
• opisać kolejne etapy rozwoju nego dziecka. rozwoju życia człowieka. • Film (fragmenty)
Wymagania dziecka od poczęcia do narodzin, 3. Ciąża: czas trwania; • Emisja fragmentów filmu o rozwoju dziecka
szczegółowe: • wymienić zasady higienicznego higieniczny tryb życia „Cud miłości” lub „Od w okresie prenatalnym,
I.1, 6, 8 trybu życia matki oczekującej matki; szkoła rodze- poczęcia dziecko” – fazy np. „Cud miłości” lub
II.9 dziecka, nia. rozwoju prenatalnego. „Od poczęcia – dziec-
V.7 • uzasadnić, dlaczego miłość matki 4. Poród – zadaniem dla • Ćwiczenie utrwalające ko”.
i ojca do noworodka jest tak kobiety, ale również wiedzę o rozwoju dziecka • Model 10-tygodniowe-
ważna. dla mężczyzny. w łonie matki. go dziecka.
5. Karmienie naturalne • Rozmowa kierowana nt. cią- • Plansze: „Płodność
Uczennica uświadomi sobie: dziecka. ży i higienicznego trybu człowieka. Podstawy
• wartość życia ludzkiego od po- 6. Przyjęcie dziecka do życia matki. biomedyczne”.
częcia, rodziny; pomoc star- • Miniwykład nt. porodu.
• potrzebę otaczania troską i miło- szego rodzeństwa. • Pogadanka: dlaczego kar-
ścią matki oczekującej dziecka, mienie naturalne jest tak
• gotowość pomocy rodzicom ważne?
w sytuacji powrotu mamy ze • Ćwiczenie: „Gdy powiększa
szpitala i przyjęcie brata lub sio- się rodzina”.
stry do rodziny. • „Burza mózgów”: Jak
można pomóc rodzicom
w opiece nad młodszym
rodzeństwem?

Nowa
programowa
Wymagania Uczeń potrafi: 1. Poczęcie – począt- • Wykład z prezenta- • Prezentacja multimedial-

ogólne: • krótko scharakteryzować kiem życia człowieka. cją „Twoja i moja historia” na: „Twoja i moja historia”.
I, II, V okres ciąży, 2. Fazy rozwoju prena- nt. poczęcia i początków • Film (fragmenty) o roz-
• opisać kolejne etapy rozwo- talnego dziecka. rozwoju życia człowieka. woju dziecka w okresie
Wymagania ju dziecka od poczęcia do 3. Ciąża: czas trwania; • Emisja fragmentów filmu prenatalnym, np. „Cud
szczegółowe: narodzin, higieniczny tryb życia „Cud miłości” lub „Od poczę- miłości” lub „Od poczęcia
I.1, 6, 8 • wymienić zasady higie- matki; szkoła rodze- cia dziecko” – fazy rozwoju dziecko”.
II.9 nicznego trybu życia matki nia. prenatalnego. • Model 10-tygodniowego
V.7 oczekującej dziecka, 4. Poród – zadaniem dla • Ćwiczenie utrwalające wiedzę dziecka.
• uzasadnić, dlaczego miłość kobiety, ale również o rozwoju dziecka w łonie • Plansze: „Płodność czło-
matki i ojca do noworodka dla mężczyzny. matki. wieka. Podstawy biome-
jest tak ważna. 5. Karmienie naturalne • Rozmowa kierowana nt. ciąży dyczne”.
dziecka. i higienicznego trybu życia
Uczeń uświadomi sobie: 6. Przyjęcie dziecka do matki.
• wartość życia ludzkiego od rodziny; pomoc star- • Miniwykład nt. porodu.
poczęcia, szego rodzeństwa. • Pogadanka – dlaczego kar-
• potrzebę otaczania troską mienie naturalne jest tak
i miłością matki oczekującej ważne?
dziecka, • Ćwiczenie: „Gdy powiększa
• gotowość pomocy rodzicom się rodzina”.
w sytuacji powrotu mamy ze • „Burza mózgów” – Jak można
szpitala i przyjęcie brata lub pomóc rodzicom w opiece
siostry do rodziny. nad młodszym rodzeństwem?
Nowa
programowa
Wymagania Uczennica potrafi: 1. Rozróżnienie kontak- • Drama: Moje granice. • Podręcznik „Wędru-
ogólne: V • określić, czym jest intymność, tów społecznych, które • Pogadanka lub mini- jąc ku dorosłości” dla
• rozróżnić kontakty społeczne, wymagają różnych stopni wykład nt. rozróżnienia kl. IV.
Wymagania które wymagają różnych stopni bliskości fizycznej. kontaktów społecz- • Ćwiczenia „Wędru-
szczegółowe: bliskości fizycznej, 2. Pojęcie intymności nych o różnym stopniu jąc ku dorosłości” dla
III.4 • uzasadnić potrzebę nieufno- i wstydu; wstyd jako bliskości fizycznej, np. kl. IV.
ści i dystansu wobec obcych ludzi, ochrona przed uprzed- w rodzinie, w małżeń- • Prezentacja
• wskazać na potrzebę zachowania miotowieniem osoby stwie (absorpcja wstydu multimedialna.
intymności i nietykalności osobi- ludzkiej. przez miłość).
stej. 3. Prawo człowieka do in- • Ćwiczenie: „Kto bliższy
tymności i nietykalności sercu?”
Uczennica uświadomi sobie: osobistej. • Miniwykład nt. nago-
• wartość zachowania intymności, 4. Sytuacje naturalne ści w sytuacjach natu-
• prawo każdego człowieka do bliskości fizycznej, np. ralnych: zabiegi higie-
szacunku jego ciała i godno- u lekarza. niczne, kontakty ze
ści osobistej. 5. Przysłanianie nagości służbą zdrowia.
(uwarunkowanie kli-
matyczne, dziedzictwo
kulturowe).
6. Strefa intymności barierą
dla świata obcych.
Nowa
programowa
Wymagania Uczeń potrafi: 1. Rozróżnienie kontak- • Drama: Moje granice. • Podręcznik „Wędru-
ogólne: V • określić, czym jest intymność, tów społecznych, które • Pogadanka lub mini- jąc ku dorosłości” dla
• rozróżnić kontakty społeczne, które wymagają różnych wykład nt. rozróżnienia kl. IV.
Wymagania wymagają różnych stopni blisko- stopni bliskości fizycz- kontaktów społecz- • Ćwiczenia „Wędru-
szczegółowe: ści fizycznej, nej. nych o różnym stopniu jąc ku dorosłości” dla
III.4 • uzasadnić potrzebę nieufności i dy- 2. Pojęcie intymności bliskości fizycznej, np. kl. IV.
stansu wobec obcych ludzi, i wstydu; wstyd jako w rodzinie, w małżeń- • Prezentacja
• wskazać na potrzebę zachowania ochrona przed uprzed- stwie (absorpcja wstydu multimedialna.
intymności i nietykalności osobistej. miotowieniem osoby przez miłość).
ludzkiej. • Ćwiczenie „Kto bliższy
Uczeń uświadomi sobie: 3. Prawo człowieka do sercu?”.
• wartość zachowania intymności, intymności i nietykal- • Miniwykład nt. nago-
• prawo każdego człowieka do sza- ności osobistej. ści w sytuacjach natu-
cunku jego ciała i godności osobi- 4. Sytuacje naturalne ralnych: zabiegi higie-
stej. bliskości fizycznej, np. niczne, kontakty ze
u lekarza. służbą zdrowia.
5. Przysłanianie nagości
(uwarunkowanie kli-
matyczne, dziedzictwo
kulturowe).
6. Strefa intymności – ba-
rierą dla świata obcych.

Nowa
programowa
Wymagania Uczennica potrafi: 1. Sytuacje, które mogą • Rozmowa kierowana nt. róż- • Podręcznik „Wędru-
ogólne: • wymienić sytuacje, które mogą naruszać naszą innych sytuacji, w których jąc ku dorosłości” dla
V być krępujące i które zawstydzają, tymność. łamane jest prawo intymno- kl. IV.
• określić sposoby właściwej re- 2. Sposoby możliwych ści i o potrzebie zachowania • Ćwiczenia „Wędrując
Wymagania akcji, gdy ktoś próbuje naruszyć zachowań, jeśli ktoś dystansu wobec obcych ludzi. ku dorosłości” dla
szczegółowe: sferę intymności. próbuje przekroczyć • Ćwiczenie: „Prawo człowieka kl. IV.
III.4 sferę intymności: do godności i intymności”. • Prezentacja
Uczennica uświadomi sobie, że: ucieczka, brak zgody, • Praca w grupach ćwiczenie multimedialna.
• należy natychmiast zgłaszać zgłoszenie dorosłym, asertywności: co powiem, jak
sytuacje, w których grozi skrzyw- policji. się zachowam, gdy np. ktoś
dzenie, 3. Potrzeba dystansu obcy zaprasza mnie do swo-
• należy zachować czujność w kon- wobec obcych ludzi. jego domu; chce ofiarować
taktach z osobami nieznajomymi. upominek; proponuje prze-
jażdżkę samochodem itp.
• Miniwykład: sytuacje i miej-
sca niebezpieczne; jak ich
unikać.

Nowa
programowa
Wymagania Uczeń potrafi: 1. Sytuacje, które mogą na- • Rozmowa kierowana nt. róż- • Podręcznik „Wędru-
ogólne: V • wymienić sytuacje, które ruszać naszą intymność. nych sytuacji, w których jąc ku dorosłości” dla
mogą być krępujące i które 2. Sposoby możliwych łamane jest prawo intymno- kl. IV.
Wymagania zawstydzają, zachowań, jeśli ktoś pró- ści i o potrzebie zachowania • Ćwiczenia „Wędru-
szczegółowe: • określić sposoby właściwej buje przekroczyć sferę dystansu wobec obcych ludzi. jąc ku dorosłości” dla
III.4 reakcji, gdy ktoś próbuje na- intymności: ucieczka, • Ćwiczenie: „Prawo człowieka kl. IV.
ruszyć sferę intymności. brak zgody, zgłoszenie do godności i intymności”. • Prezentacja
dorosłym, policji. • Praca w grupach –ćwiczenie multimedialna.
Uczeń uświadomi sobie, że: 3. Potrzeba dystansu wobec asertywności: co powiem, jak
• należy natychmiast zgłaszać obcych ludzi. się zachowam, gdy np. ktoś
sytuacje, w których grozi obcy zaprasza mnie do swo-
skrzywdzenie, jego domu; chce ofiarować
• zachować czujność w kon- upominek; proponuje prze-
taktach z osobami nieznajo- jażdżkę samochodem itp.
mymi. • Miniwykład: sytuacje i miej-
sca niebezpieczne; jak ich
unikać.
Lekcja 17 Koleżeństwo
Nowa
programowa
Wymagania Uczeń potrafi: 1. Atuty koleżeństwa; • Pogadanka • Film „Co kolega może?
ogólne: II • określić, co to znaczy „być dobrym umiejętność tworzenia nt. istoty koleżeństwa. Co kolega powinien?”
kolegą”, „dobrą koleżanką”, relacji międzyludzkich. • Emisja filmu „Co ko- (z serii „Rodzinne prze-
Wymagania • uzasadnić, że koleżeństwo przygoto- 2. Istota koleżeństwa; lega może? Co kolega boje”).
szczegółowe: wuje do dojrzałej przyjaźni i miło- czym jest koleżeństwo? powinien?”. • Ćwiczenia „Wędru-
II.8 ści, 3. Cechy dobrego kolegi / • Rozmowa po filmie: jąc ku dorosłości” dla
VI.3, 6, 7 • rozeznać cechy charakteryzujące dobrej koleżanki. „O co trzeba się sta- kl. IV.
różnych liderów (tych, których 4. Koleżeństwo – różne rać, aby być dobrym • Scenki do dramy.
warto uznać za przywódców i tych, oddziaływania na mło- i lubianym kolegą /
których należy unikać). dego człowieka. koleżanką?
5. Lider grupy – jaki może • Miniwykład nauczy-
Uczeń uświadomi sobie, że: być?; jakiego można ciela nt. znaczenia
• obawy rodziców związane uznać za autorytet? koleżeństwa w przygo-
z wyborem kolegów i koleżanek 6. Asertywność; dlaczego towaniu do dojrzałej
mają swoje uzasadnienie, czasem trzeba odma- przyjaźni i miłości.
• w pewnych sytuacjach należy być wiać? • Pogadanka nt. różnych
asertywnym. liderów grup.
• Drama: uczymy się od-
mawiać z szacunkiem.
• Ćwiczenie: Jak pozostać
sobą.
Lekcja 18 Dobre wychowanie

Nowa
programowa
Wymagania Uczeń potrafi: 1. Zasady dobrego wycho- • Pogadanka wprowadzająca • Film „Wstęp tylko
ogólne: II. • uzasadnić, dlaczego wania, dobre maniery, nt. dobrych manier. w strojach wieczoro-
zwroty grzecznościowe (np. savoir-vivre – istotnymi • Wykład nauczyciela wych” (z serii „Rodzin-
Wymagania proszę, dziękuję, przepra- wartościami w procesie o zasadach zachowania ne przeboje”).
szczegółowe szam) ułatwiają życie, wychowania i bezkonflikto- się w różnych sytuacjach • Podręcznik „Wędru-
I.7, 12 • przedstawić dobre manie- wego życia w społeczności życiowych. jąc ku dorosłości” dla
VI.4 ry w praktyce: w relacjach ludzkiej. • Drama – scenki z niesto- kl. IV.
z najbliższymi, w domu, 2. Savoir-vivre – sztuką życia sownymi i stosownymi za- • Poradniki, materiały
szkole i miejscach publicz- w różnych sytuacjach: chowaniami w miejscach źródłowe dot.
nych, • w życiu rodzinnym, publicznych i w domu. savoir-vivre’u.
• określić dobór stosownego • w szkole, • Emisja filmu „Wstęp tylko
ubioru w różnych miejscach • w miejscach publicznych, w strojach wieczorowych”.
i sytuacjach. np. w środkach komu- • Rozmowa po filmie.
nikacji, w kinie, teatrze, • Debata nt. ubioru uczniów.
Uczeń uświadomi sobie, że: w sklepie. Stosowne i niestosowne
• znajomość zasad dobrego 3. Odpowiedni ubiór w róż- ubranie w konkretnych
wychowania jest przydatna nych sytuacjach życiowych; sytuacjach.
w życiu każdego, również umiar i schludność. • Ćwiczenie – praca w gru-
młodego człowieka. pach: „Katalog dobrych
manier”.
Lekcja 19 Internet świat prawdziwy czy nieprawdziwy?

Nowa
programowa
Wymagania Uczeń potrafi: 1. Internet – wynalaz- • Pogadanka nt. historii • Film „Spotkamy się
ogólne: • wymienić korzyści, które daje ko- kiem XX wieku. mediów elektronicz- w realu” (z serii „Ro-
VII. rzystanie z internetu, 2. Zalety internetu – ko- nych oraz korzyści, dzinne przeboje”).
• określić różne możliwości spędzenia rzyści w zdobywaniu jakie niosą. • Ćwiczenia „Wędru-
Wymagania czasu wolnego – w świecie wirtual- wiedzy i utrzymywanie • Zapowiedź i emi- jąc ku dorosłości” dla
szczegółowe: nym i również w rzeczywistym, relacji międzyludzkich. sja filmu „Spotkamy się kl. IV.
VI.8, 9 • omówić zasady dobrego wychowa- 3. Czas wolny i rozrywki w realu”. • Karty pracy „drzewo
nia w internecie, w internecie i w realu. • Rozmowa po filmie. decyzyjne”.
• przedstawić zjawisko uzależnienia Jak wyważyć proporcje? • Ćwiczenie: „Inter-
od internetu. 4. Savoir-vivre w interne- net – dobrodziejstwo
cie. i zagrożenie”.
Uczeń uświadomi sobie: 5. Jak nie dać się wciągnąć • Praca w grupach –
• wartości, ale i zagrożenia, które nie- w sieć – czyli o niebez- „drzewo decyzyjne”
sie ze sobą korzystanie z internetu, pieczeństwie uzależnie-
• potrzeba świadomego i odpowie- nia od internetu.
dzialnego korzystania ze środków
społecznego przekazu.
Ewa Kosińska I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły spe- kreacyjne, opiekuńcze, wychowawcze i socjali-
cjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształce- zacyjne. Następnie realizowane są zagadnienia
nia ogólnego dla szkoły policealnej, Dz. U. z dnia związane z płciowością, przekazywaniem życia,
OPINIA 24 lutego 2017 roku, Poz. 356). Program w swo-
im założeniu uwzględnia szybko postępujące
dojrzewaniem oraz intymnością. Ostatni dział
(3 lekcje) przeznaczony jest na koleżeństwo, do-
PROGRAMU zjawisko przyspieszenia rozwoju dzieci i mło-
dzieży i konieczność dostosowania poziomu
bre wychowanie i internet w codziennym życiu.
NAUCZANIA przekazywanej wiedzy do potrzeb i możliwości

rozwojowych uczniów. Jest pomocą w przygo-
Niektóre działy wymagają podziału na grupy
ze względu na płeć, co jest bardzo korzystne
towaniu się dziecka do zrozumienia i akceptacji dla realizacji treści związanych z intymnością.
autorstwa Teresy Król: „Wędrując zmian wynikających z dojrzewania fizycznego, Dzieci w wieku 10-11 lat (klasa 4) charaktery-
ku dorosłości”. Wychowanie do życia nabywania umiejętności radzenia sobie z emo- zują się wstydliwością i omawianie zagadnień
w rodzinie dla uczniów klasy 4 szkoły cjami i trudnościami w relacjach społecznych. z zakresu płciowości będzie korzystniejsze
Istotnym założeniem jest poszerzenie wiedzy przez pracę w grupach dziewcząt i chłopców
podstawowej, Wydawnictwo
dziecka o wartości rodziny i małżeństwa oraz osobno.
Rubikon, Kraków 2017. przyjęcie integralnej wizji ludzkiej seksualności.
Spiralny, czyli koncentryczny układ treści daje
Cele kształcenia mają swój wyraz w podanych możliwość utrwalenia wiedzy i jej poszerzenia,
Cele kształcenia : w Programie treściach nauczania i są spójne dostosowując materiał do wieku i możliwości
z wymaganiami szczegółowymi. Ta spójność percepcyjnych ucznia. Program zakłada posze-
Zajęcia dla uczniów klasy 4 stawiają sobie za stanowi ogromny walor całości Programu. rzenie kwestii podejmowanych w klasie 4 na
cel realizowanie zagadnień z zakresu życia sek- kolejne klasy, w których będą one uzupełniane.
sualnego człowieka oraz przekazania wiedzy
o zasadach świadomego i odpowiedzialnego Budowa programu
rodzicielstwa. Cele te są zgodne z rozporzą- Treści nauczania
dzeniem MEN z dnia z dnia 14 lutego 2017 r. Materiał nauczania został podzielony na 6 dzia-
w sprawie podstawy programowej wychowania łów tematycznych. Treści zawierają informacje Program „Wędrując ku dorosłości” obejmuje
przedszkolnego oraz podstawy programowej istotne dla rozwoju psychicznego i społecznego zestaw podstawowych treści nauczania do zajęć
kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, dzieci wchodzących w etap dorastania. Wiedza wychowanie do życia w rodzinie, zgodnych z roz-
w tym dla uczniów z niepełnosprawnością inte- z poszczególnych działów przekazywana jest porządzeniem MEN. Program określa kolejność
lektualną w stopniu umiarkowanym lub znacz- na 19 jednostkach lekcyjnych. Pierwsze 5 lek- realizacji treści, podając tematykę zajęć. Autor-
nym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły cji obejmuje tematykę rodziny, jej funkcje pro- ka zagadnień wymienianych w wymaganiach
ogólnych wskazuje, do każdego tematu, zakres nauczyciela będzie dobranie odpowiedniej Reasumując: Program nauczania „Wędrując
wiedzy, stosowane metody i oczekiwane rezul- metody, by wyzwolić zaangażowanie uczniów, ku dorosłości”. Wychowanie do życia w rodzi-
taty. Treści tak są dobrane, by kolejny temat był zmotywować do dyskusji i zadawania pytań nie dla klas 4, autorstwa Teresy Król, może być
kontynuacją wcześniej zrealizowanych zagad- oraz uwrażliwić na istotne w życiu wartości. przeznaczony do zajęć wychowania do życia
nień i poszerzał stopniowo świadomość ucznia Pozostawienie nauczycielowi dużej swobody w rodzinie na omawianym poziomie rozwoju
odnośnie roli rodziny, małżeństwa i możliwo- w doborze metod i sposobie realizacji treści młodzieży.
ści własnej aktywności w poznawanych sferach programowych pozwoli na kreatywne mode-
dojrzewania psychofizycznego dziecka. lowanie zajęć, dostosowanie ich do oczekiwań Bardzo dokładne wskazówki dotyczące tre-
i możliwości uczniów. ści, metod i procedur pozwalają zakładać, że
Szczególnie wartościowe w Programie jest realizacja przedstawionych zagadnień istot-
uwzględnienie aktualnych warunków społecz- nie przyczyni się do rozwijania zamierzonych
nych, w jakich rozwija się uczeń i dostosowanie Ocena poprawności umiejętności u dzieci wkraczających w wiek
treści nauczania do jego potrzeb psychospo- merytoryczno-dydaktycznej dorastania.
łecznych i fizycznych oraz zainteresowań.
• Program „Wędrując ku dorosłości” dla mgr Ewa Kosińska
klasy 4, cechuje rzetelność i zgodność z naj- psycholog, terapeuta, edukator;
Metody i techniki nauczania oraz nowszą wiedzą z dziedziny: medycyny, bio- wieloletni (1990-2006) doradca metodyczny WOM
i konsultant MCDN w Krakowie, autorka wielu
pomoce dydaktyczne logii, psychologii, socjologii i pedagogiki.
publikacji książkowych i artykułów dla nauczycieli
• Jest dostosowany do wieku uczniów i wychowawców, pedagogów i psychologów; aktualnie
Zaproponowane metody i techniki nauczania (10-11 lat) pod względem właściwego szkoleniowiec warsztatów psychologicznych,
dostosowane są do rozwoju i możliwości per- doboru pojęć, nazw, terminów i stopnia terapeuta w poradni psychologicznej.
cepcyjnych uczniów. Obecnie młodzież bazuje trudności.
głównie na obrazach i łatwiej jest zrozumieć • Zakres materiału rzeczowego jest odpo-
uczniowi przekazywane treści nauczania, jeśli wiednio dostosowany do liczby godzin
oparte są na filmie, slajdach czy prezentacjach. przewidzianych w ramowym planie na-
Opiniowany program zakłada wykorzystanie uczania „Wychowania do życia w rodzinie”;
bogatego zaplecza dydaktycznego: krótkich uwzględniono również zróżnicowanie ma-
filmów edukacyjnych, obrazów sytuacyjnych, teriału dla grup dziewcząt i grup chłopców.
prezentacji multimedialnych itp.), które uła- • Program zawiera treści zgodne z przepisa-
twią odbiór trudnych treści i będą sprzyjały mi prawa.
efektywnemu przyswojeniu wiedzy. W gestii
Henryk Noga wane podstawy programowe (z dnia 14 lutego nych, w tym po 5 lekcji z podziałem na grupy
2017 roku) dają szansę skupienia się na zagad- dziewcząt i chłopców.
OPINIA nieniach podstawowych i bliskich dzieciom.

Pierwsze lekcje (1–5) oscylują wokół funkcji
PROGRAMU 1. Budowa programu

rodziny. Następne (6–12) dotyczą przekazywa-
nia życia, anatomii i fizjologii układu rozrod-
czego kobiety i mężczyzny. Treści te są kom-
NAUCZANIA Treści programowe mają układ spiralny. Istnie- patybilne z zagadnieniami, które przewiduje
je więc możliwość powrotu w klasach starszych również program przyrody do klasy IV. Lekcje
autorstwa Teresy Król: „Wędrując do tych samych zagadnień i zaprezentowania 13–14 uwrażliwiają na prawo każdego człowie-
ku dorosłości”. Wychowanie do życia ich w stopniu bardziej rozszerzonym i wzboga- ka do zachowania własnej intymności, a lekcje
conym. Zarówno w nowych podstawach pro- 17–19 dotyczą koleżeństwa, zasad dobrego wy-
w rodzinie dla uczniów klasy 4 szkoły gramowych, jak i w programie „Wędrując ku chowania oraz korzystania z internetu.
podstawowej, Wydawnictwo dorosłości” cele szczegółowe kształcenia i wy-
Rubikon, Kraków 2017. chowania zostały sformułowane w języku wy- W dziale: Proponowane procedury osiągania
magań i efektów uczenia się. celów wiele zaplanowanych metod i form ma
na celu wzmocnienie u uczniów cech, które
W pierwszym punkcie celów kształcenia: będą rozwijały ich osobowość. Realizacja pro-
Od roku szkolnego 2017/2018 zajęcia „wycho- „Uczeń potrafi” skupiono się na poszerzeniu gramu daje szansę na odkrycie ważnych ży-
wanie do życia w rodzinie” zostały wdrożone zasobu wiedzy i wzbogaceniu umiejętności ciowych wartości, przybliżenie ich dzieciom
do nauczania szkolnego już od IV klasy szkoły uczniów. W drugim punkcie: „Uczeń uświa- i urzeczywistnianie w życiu.
podstawowej (rozporządzenie MEN z dnia 2 domi sobie” uwypuklono aspekt wychowawczy
czerwca 2017 roku w sprawie sposobu naucza- i formacyjny. Narzędziami do wdrażania tych wartości są nie
nia szkolnego oraz zakresu treści dotyczących tylko zaproponowane filmy z serii „Rodzinne
wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasa- Materiał nauczania jest odzwierciedleniem przeboje”, ale przede wszystkim różnorodne
dach świadomego i odpowiedzialnego rodzi- treści programowych tak dobranych i tak metody aktywizujące. Zakłada się, że na zaję-
cielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie pre- sformułowanych, aby uczeń klasy IV miał ciach WDŻ oprócz przekazu wiedzy, ważne jest
natalnej oraz metodach i środkach świadomej możliwość zrozumienia ich, przyjęcia i urze- mobilizowanie wychowanków do samodosko-
prokreacji zawartych w podstawie programowej czywistnienia w swoim życiu. Z bogatej oferty nalenia.
kształcenia ogólnego. Dz.U. 2017, poz. 117). nowych podstaw programowych wybrano te
treści, które są bliskie dzieciom w tym wie- Przykładowe ćwiczenia: burza mózgów – „Jak
Zatem program nauczania powinien być do- ku, zrozumiałe i celowe. Tematykę rozłożo- można pomóc rodzicom w opiece nad młod-
stosowany do możliwości percepcyjnych no (zgodnie z rozporządzeniem MEN z dnia szym rodzeństwem?” (s. 21); pogadanka: „O co
10–11-letnich uczniów. Szerokie i rozbudo- 12 sierpnia 1999 roku) na 19 spotkań lekcyj- trzeba się starać, aby być dobrym kolegą?” (s. 26)
czy mapa mentalna: „Jak mogę włączyć się życie jako fundamentalna wartość; troska
w rodzinne dawanie?”(s. 11). Podczas tych o osoby chore i niepełnosprawne itp.
i wielu innych ćwiczeń uczniowie dokonują
odkrycia takich wartości, jak: altruizm, posta- Program odwołuje się do tych treści i uwy-
wa służby, odpowiedzialność, współdziałanie raźnia je, podejmując tematykę prorodzinną.
z otoczeniem, wdzięczność i wzmacnianie wię- Wskazuje na rodzinę, w której człowiek do-
zi rodzinnych. świadcza miłości, serdeczności i zaspokojenia
swoich potrzeb. Podkreśla się, że rodzina jest
Realizację ćwiczeń i zajęć warsztatowych wielką wartością dzięki relacjom między two-
wspierają odpowiednie środki dydaktyczne. rzącymi ją osobami. Uczniowie otrzymują
Będą to np. karty pracy oraz zadania zamiesz- podpowiedź, jak tworzyć te relacje i jak zadbać
czone w zeszytach ćwiczeń. Proponuje się, aby o ich dobrą jakość.
metody podające uzupełnić prezentacjami
multimedialnymi oraz filmami. Założenia i cele nowej podstawy programowej
mają więc swoje odzwierciedlenie w niniej-
Każda jednostka lekcyjna jest odwołaniem się szym Programie.
do nowej podstawy programowej (pierwsza
rubryka Programu) ze wskazaniem wymagań
ogólnych i wymagań szczegółowych – z poda- 3. Konkluzja końcowa
niem numerów konkretnych zapisów w NPP.
Program „Wędrując ku dorosłości. Wychowa-
nie do życia w rodzinie dla uczniów klasy IV
2. Ocena programu „Wędrując ku szkoły podstawowej” autorstwa Teresy Król jest
dorosłości” w kontekście nowej zgodny z aktualnymi rozporządzeniami MEN
podstawy programowej i wymienione wyżej walory upoważniają do
wydania pozytywnej opinii i rekomendowania
Nietrudno zauważyć, że realizacja treści za- go do użytku szkolnego do zajęć „wychowanie
wartych w nowych podstawach programowych do życia w rodzinie” w klasie IV szkoły podsta-
stawia za cel odkrycie tego, co jest w życiu na- wowej.
prawdę ważne i cenne, np. prawidłowe relacje
w rodzinie, wychowanie do miłości, prawdy dr hab. prof. nadzw. Henryk Noga
i uczciwości; rola autorytetów w życiu człowieka; Uniwersytet Pedagogiczny - Kraków

Program Nauczania WDŻ Klasa 4

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Program Nauczania WDŻ Klasa 4

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Wędrując ku Dorosłości

Wydawnictwo Rubikon 2017

Adiustacja i korekta: Anna Grochowska-Piróg

Projekt graficzny i skład: Marcin Nowak

Katarzyna Król Wydawnictwo i Hurtownia Rubikon

REGON 351450547, NIP 944-147-11-82

Tej zmiany od dawna oczekiwali nauczyciele tych za-

Polska szkoła podjęła się tego zadania w toku realizacji

Zajęcia WDŻ a prawa Powyższe uwarunkowania prawne wskazują, że Koncepcja programu

Wychowanie do życia w rodzinie Treści nauczania

Lekcja 1 Wspólnota domu, serca i myśli – funkcje rodziny

Lekcja 2 Witaj w domu – funkcje prokreacyjna i opiekuńcza

Lekcja 3 Zasady i normy – funkcje wychowawcza i socjalizacyjna

Lekcja 4 Miłość, która scala – funkcje psychiczno-uczuciowa i kontrolna

Lekcja 5 Jesteśmy razem – funkcje rekreacyjno-towarzyska,

Lekcja 6 Człowiek istota płciowa

Lekcja 7 Przekazywanie życia

Lekcja 8 Przekazywanie życia

Lekcja 9 U progu dojrzewania

Wymagania Uczennica potrafi: 1. Wpływ hormonów na • Miniwykład na- • Film: „Nie

Lekcja 10 U progu dojrzewania

Lekcja 11 Rodzi się dziecko

Wymagania Uczennica potrafi: 1. Poczęcie – początkiem • Wykład z prezenta- • Prezentacja

Lekcja 12 Rodzi się dziecko

Wymagania Uczeń potrafi: 1. Poczęcie – począt- • Wykład z prezenta- • Prezentacja multimedial-

Lekcja 15 Obrona własnej intymności

Lekcja 16 Obrona własnej intymności

Lekcja 18 Dobre wychowanie

Lekcja 19 Internet świat prawdziwy czy nieprawdziwy?

NAUCZANIA przekazywanej wiedzy do potrzeb i możliwości

OPINIA nieniach podstawowych i bliskich dzieciom.

PROGRAMU 1. Budowa programu

You might also like