4.

ÜNİTE
OSMANLI DEVLETİ KÜLTÜR VE UYGARLIĞI

DEVLET YÖNETİMİ ( Devlet-i Aliyye, Devlet-i Muazzama, Devlet-i Ebed-i Müddet)

MERKEZ YÖNETİMİ
-Osmanlı devlet teşkilatında İslam hukuku, Türk kültürü ve fethedilen yerlerin kültürleri
etkili olmuştur.
*Veraset Anlayışı => “Devlet hükümdar ailesinin ortak malıdır” anlayışı hakimdir.
I. Murat ile birlikte=> Devlet padişah ve oğullarınındır anlayışı benimsendi.

Fatih ile birlikte=> Kardeş katli vacip hale getirildi. (Taht kavgalarını önlemek, merkezi
otoriteyi güçlendirmek)
I.Ahmet ile birlikte=> Ekber ve Erşed sistemi getirildi.(Verasette belirsizlik sona erdi. Taht
kavgaları engellendi.)
*Devletin başında padişah bulunur veliahtları şehzadelerdir. Şehzadeler “Şehzadegan
mektebinde” eğitim görür. Sancaklara gönderilir. (Yanlarına Lala verilir.)
Önemli şehzade sancakları: Bursa, Manisa, Amasya, Kütahya, İzmit, Kefe)
*Sancağa çıkma Fatih kanunnamesi ile yasal hale geldi. (III. Mehmet sancağa çıkan son
padişahtır. Kafes sistemi ile kaldırıldı.)

Ünvanlar=> Bey, Han, Hakan, Hünkar, Gazi, Sultan, Padişah, Hüdavendigar, Halife,
Zıllullah-ı Fil Arz.

Alametler=> Taht (örgin), Tuğ (Sancak), Otağ, Sikke (Para), Hilat (Giysi), Saray, Hutbe
okutmak, Tuğra, Biat Töreni, Kılıç alayı, Cülus dağıtmak

Devlet Belgeleri
Ferman=>Padişahın verdiği emirler
Hatt-ı Hümayun=> Bizzat hükümdarın yazdığı yazılı emirler.
Adaletname=> Yönetenlerin uyması gereken kuralları gösteren emirlerdir.
Kanunname=> Hükümdarın yayınladığı kanunlar topluluğu (ilk olan Fetih kanun)
Berat=> Hükümdar tarafından bir göreve atanan kişiye verilen yetki belgesi
Hüküm=> Divan-ı Hümayun kararları
Tuğra=> İmza şeklindeki padişah mührü. Nişancı kullanır.
Fetva=> Şeyhülislam’ın bir kararın dine uyguluğuna dair verdiği belge.
*Söğüt, Domaniç, İznik (Merkezlik yaptı.) - Bursa, Edirne, İstanbul (Başkentler)

Saraylar=> Bursa Sarayı (ilk –Orhan Bey )

Edirne Sarayı => I. Murad
Eski Saray=> Saray-ı Atik de denir
Topkapı Sarayı=> Fatih yaptırdı. 400 sene merkezlik yaptı. Birun, Enderun, Harem olarak
üç bölüme ayrılır.

Birun (Dış Saray) : Darphane, Hekimbaşı, Şehremeni, Padişah hocası)

Enderun( İç Saray): Büyük oda, Küçük oda, Seferli odası, Doğancılar odası, Hazine odası,
Has oda
Dolmabahçe Sarayı => Abdulmecit inşa ettirdi.
Çırağan Sarayı => Abdülaziz döneminde inşa ettirildi. (Sarkis Balyan)
Yıldız Sarayı => 3.Selim inşa ettirdi. 2.Abd.saray olarak kullandı.
Beylerbeyi Sarayı => Abdülaziz- Sarkis Balyan

Divan-ı Hümayun
*Yürütme yetkisini hükümdar adına kullanan kuruldur.
*Orhan Gazi döneminde kuruldu.
*Padişah’ın danışma meclisidir.
*Halkın şikayetlerini iletebildikleri yerdi.
*Üst düzey bürokratlar yargılanır.
*Üyelerini padişah atar veya azleder.
*Kuruluş dönemi üyeleri= Padişah, Veziriazam, Vezir, Kazasker, Nişancı, Defterdar.
*Fatih döneminde başkanlık sadrazama bırakıldı.( Merkezi otoriteyi güçlendirmeye yönelik)
*Kanuni döneminde Şeyhülislam, 18.yy’da Reisülküttap (Hariciye) dahil olur.
*Divan kararları Mühimme Defterlerine kayıt edilirdi.
*II. Mahmut tarafından kaldırılıp yerine “Nazırlıklar” kuruldu.
*Divan aynı zamanda üst mahkemedir.

Diğer Divanlar
Galebe Divanı: Elçi kabulunde toplanır. Padişah başkan.
Sefer Divanı: Savaş döneminde toplanır.
İkindi Divanı: İkindi vaktinde sadrazam konağında yarım kalan divan toplantıları
Ayak Divanı: Olağanüstü dönemlerde acil görüşmeler
Çarşamba Divanı: İstanbul’un sorunları için toplanır.
Osmanlı Yöneticileri
İlmiyye (Ehli Şer’i )
*Eğitim, adalet ve fetva işlerinden sorumlu sınıftır.
*Medrese eğitimi alırlar. Devşirmeler bu sınıfa giremezler.
*Kazasker , Şeyhülislam, Kadı, Müftü, Müderris, Nakibül Eşraf bu sınıftandır.

Seyfiyye ( Kılıç Ehli)

*Askeri bürokrasi sınıfıdır.
*Yönetim ve askerlik işlerinden sorumlu sınıftır.
*Devşirme kökenli Enderun eğitimli kişilerdir
*Vezir-i azam, Vezirler, Yeniçeri ağası, Kaptan-ı derya, Beylerbeyi, Sancakbeyi, Tımarlı
sipahiler, yeniçeriler, subaşı bu sınıftandır.

Kalemiyye
*Bürokrasi, yazışma ve maliyeden sorumlu sınıftır.
*Nişancı, Defterdar, Reisülküttap, Vakanüvis, Tercüman, Muhtesip, Bac emini, Beytülmal
emini bu sınıftandır.

Divan Üyeleri
a) Sadrazam ( Veziriazam)
*Padişahın vekilidir.
*Hükümdarın mührünü taşır.
*Serdar-ı Ekrem sıfatıyla orduyu komuta eder.
*İstanbul’un idaresinden sorumludur.
*Fatih’ten itibaren divana başkanlık yapmıştır.
*Sadrazam İstanbul’da olmadığı zaman Sadaret Kaymakamı vekil olarak görev yapmıştır.

Vezirler (Kubbealtı Vezirleri)

*Ordu komutanlığı ve devlet işlerine bakarlardı. Sayıları zamanla artmıştır
*Sadrazamın yardımcılarıdır

Kazasker
*Adalet ve eğitim işlerinden sorumlu en üst düzey devlet görevlisidir.
*Kadıların kararlarını bozabilirdi. ( Temyiz) Divanda büyük davalara bakardı.
*Kadı ve Müderrislerin atamalarını yapardı. Sayıları zamanla ikiye çıktı. Rumeli kazaskeri
protokol olarak daha üstündür.
Nişancı
*Tevkii, Tuğrai olarak da bilinir
*Fermanlara tuğra çeker
*İç ve dış yazışmalardan sorumludur
*Yeni fethedilen yerlerin kayıtlarını tutar.( Tahrir Defterleri) Dirlikleri dağıtır.

Defterdar
* Yetkileri günümüzdeki maliye bakanına benzer.
*Hükümdar malının mutlak vekili ve temsilcisidir
*Devletin gelir ve giderlerini hesaplardı. Bütçeyi hazırlar. Sayısı zamanla ikiye çıktı.

Şeyhülislam (Bab-ı Meşihat)

*Yapılan devlet işlerinin dine uygunluğu hakkında Fetva verirdi.
*Sürekli üye değil. Kanuni döneminden itibaren divan toplantılarına gerektiğinde çağrılmaya
başlandı. Protokoldeki yeri sadrazama denkti.
*İlmiyye sınıfının başıdır.

Reisülküttap
*Hariciye yani dış işlerinden sorumluydu. 18. yy’da diplomasinin artması nedeniyle divan
üyesi olmuştur.

Yeniçeri Ağası
*Yeniçerilerin komutanıdır. İstanbul’un güvenliğinden sorumludur.

Kaptan-ı Derya
*Donanma komutanıdır.
*İstanbul’da bulundukları zamanlarda divan toplantılarına katılırdı.
2. TAŞRA VE EYALET YÖNETİMİ
Salyaneli Eyaletler(Mukataa topraklar)
*İltizam sistemi uygulanan eyaletlerdir. Bu eyaletlerin gelirleri doğrudan devlet hazinesine
aktarılırdı. Yıllık toplanan vergiye salyane denir.
*Mısır, Yemen, Habeş, Tunus, Cezayir, Trablusgarp, Bağdat, Şehr-i Zor (Kerkük-Musul)
Salyanesiz Eyaletler (Merkeze bağlı)
*Timar sistemi uygulanan eyaletlerdir. Topraklar Has, Zeamet ve Tımar olarak ayrılır.
*Yöneticileri merkezden atanır.
*Rumeli, Budin, Bosna, Anadolu Karaman, Halep, Şam, Sivas, Erzurum, Diyarbakır
Özel Yönetimli (İmtiyazlı) Eyaletler
*Hicaz,Kırım, Erdel, Eflak, Boğdan (Voyvoda, Giray, Emir)
*Surre Alayları => Seyitlere İstanbul’dan gönderilen hediyeler

Eyalet=> Beylerbeyi - Subaşı- Kadı

Sancak=> Sancakbeyi - Subaşı - Kadı
Kaza=> Kadı - Subaşı - Kadı And.
Köy=> Köy kethudası – Yiğitbaşı- Kadı Naibi

*Beylerbeyinin oturduğu sancağa paşa sancağı denir. Beylerbeyi görev yerlerine gitmedikleri
zaman yöre ileri gelenlerinden birini vekil olarak bırakmış. “mütesellim” denilen kişiler
zamanla halka baskı yapmışlardır.

İstanbul’un yönetimi
• Genel idaresi-sadrazam
• Adalet İşleri=> Taht kadısı
• Güvenlik => Yeniçeri ağası
• Belediye=> Şehremeni
• İmar işleri=> Mimarbaşı
• Çarşı-pazar=> Muhtesip
(Dersaadet, Deraliye, Bab-ı Ali, Payitaht (tahtın ayağı), Asitane, İslambol )
ORDU
İlk düzenli ordu Orhan Bey zamanında kurulan Yaya ve Müsellem ordusudur.( Çandarlı Kara
Halil’in önerisiyle kuruldu)

a) Kara Ordusu
Kapıkulu Askerleri (Merkez ordusu)
*Başkenti ve sarayı korurlar.
*I.Murad zamanında kuruldu.
*Devşirme (kul-pençik) sistemi ile asker yetişirdi. (Kul sisteminde öldürme hakkı da var)
Not: 8 yaş altı 20 yaş üstü olanlar, evliler, Müslüman olanlar, ailenin tek çocuğu olanlar, dul
kadınların çocukları devşirilmezdi
*3 ayda bir ulufe denen maaş alırlardı.
*Padişah değişikliklerinde cülus bahşişi alırlardı.
*Evlenmeleri ve başka işle uğraşmaları yasaktır.

1- Yayalar
*Acemi oğlanlar ocağı=> Temel askerlik eğitimi verilirdi. Yeniçeri ocağına geçmeye
kapıya çıkma (Bedergah) denirdi.
*Yeniçeriler
*Cebeciler=> Silahları yapan, tamir eden
*Lağımcılar=> Tünel kazmak, fitil döşemek
*Humbaracılar=> El bombası, havan toplarını yaparlardı
*Topçular=> Topları yapar
*Top arabacıları
*Bostancılar=> Saray ve köşkleri korur.

2- Atlılar (Altı bölük halkı) - Süvariler rütbece daha üstündür

*Silahtarlar ve sipahiler => Hükümdarın çadırını korur.
*Sağ ve sol ulufeciler=> Saltanat sancaklarını korur.
*Sağ ve sol garipler=> Hazineyi korurlar.

Eyalet Askerleri
*En kalabalık sınıftır. Türk ve Müslüman kişilerden oluşur.
*Maaşları için devlet hazinesinden para çıkmaz. Toprak gelirlerinden maaş alırlardı.
*Giderleri Timar sistemiyle karşılanır.
*Yetiştirilen askerlere “Cebelu” denir.
* Eyalet askerleri merkezi otoritenin ve saltanatın alternatif koruyucuları olarak görülmüşlerdir
Deliler=> Öncü birlik
Beşliler=> Sınır boylarında her beş evden bir kişi alınır.
Akıncılar=> Keşif birlikleridir.
Azaplar=> Bekar türk erkekleri gönüllü birlikler
Farisan=> Sınır boylarındaki köleleri korurlar
Yayalar ve Müsellemler=> Ordunun geçeceği yol ve köprüleri tamir ederler.
Turnacılar=> Ordu içi haberleşmeden sorumludur.
Cerahorlar=> Ordunun araç ve gereçlerini nakil eder. Genel olarak Hristiyanlardan seçilir.
Sakalar=> Ordunun su ihtiyacından sorumludurlar.
Martoloslar=> Hristiyan askerler keşif, istihbarat toplama
Voynuklar=> Rumeli’de atların bakım ve ihtiyaçlarından sorumludurlar
Derbentçiler=> Yol ve köprülerin tamir bakım ve güvenliğinden sorumludurlar.

b) Deniz Ordusu
*Karesioğullarının alınmasıyla denizcilik gelişmiştir.
*Karamürsel’de ve Gelibolu’da ( ilk) tersaneler yapıldı.
*İlk Kaptan-ı Derya Barbaros Hayrettin Paşa’dır. (Kanuni Dönemi)
*Deniz askerlerine Levent denir.
*Donanmada yer alan belli başlı gemiler: Firkate, Kadırga, Kalyon, Mauna, Baştarda
*Donanma 4 defa yakıldı.
*Abdulaziz döneminde donanma dünyanın 3. büyük gücü haline geldi. Bahriye nezareti
kuruldu.
Piri Reis, Seydi Ali Reis, Turgut Reis, Murat Reis önemli denizcilerdir.
OSMANLIDA EKONOMİK HAYAT
a)Toprakların yönetimi
Yeni fethedilen topraklar “Tahrir Defterlerine” kayıt edilmiştir.

1- Miri Arazi
*Devlete ait arazilerdir. Ekilip biçilmesi için halka kiraya verilirdi. Satılamaz, devredilemez,
vakfedilemezdi.
Bu topraklarda;
• Kamu hizmeti karşılanır.
• Hazineye para girişi sağlanır.
• Memur maaşları verilir.
• Asker yetiştirilirdi.
a) Dirlik: Gelirleri ile asker yetiştirilir ve memur maaşı verilirdi. Devlet köylülerin
kullanımına geçimlerini sağlayabilecek kadar toprak verir bu geçimlik miktar Çift olarak
tanımlanmıştır. ( Çifthane Sistemi) (İdari, güvenlik, mali, askeri yönü vardır)
Dirlik toprakları 3’e ayrılır.
*Tımarlı sipahi cebelu yetiştirmek zorundaydı.
Has=> Geliri 100 bin akçeden fazla olan topraklardır. Hanedan üyelerine aittir
Zeamet=>Geliri 20-100 bin akçe arasıdır. Orta dereceli memurlara verilirdi
Timar=> 3-20 bin akçe arası
Eşkinci Timarı: Tımarlı sipahilere verilirdi.
Hizmet Tımarı: Cami imamı ve saray görevlilerine verilirdi
Mustahfız Tımarı: Kaleleri korumakla görevli komutanlara verilir.
Dirlik Sistemi’nin Faydaları:
-Hazineden para çıkmadan asker yetiştirilir.
-Taşra güvenliği sağlanır.
-Üretimde süreklilik sağlanır.
-Yerleşik hayatın özendirilmesi sağlanır.
-Feodal yapılanmaların oluşması engellenmiştir
b) Paşmaklık: Padişah eşlerine ve kızlarına verilen topraklardır
c) Ocaklık: Kale muhafızlarına ve tersane giderlerine ayılırdı
d) Malikane: Üstün hizmet gösterenlere verilirdi.
e) Yurtluk: Geliri sınır boylarındaki askerlere verilirdi.
f) Mukataa: Doğrudan hazineye aktarılan topraklardır.
g) Vakıf: Hayır işleri ve sosyal tesislere ayrılır.
h) Arpalık: Emekli olan devlet görevlilerine verilir.

2- Mülk Arazi
Şahıslara ait topraklardır. Satılabilir, miras bırakılabilirdi.

Öşri Arazi=> Mülkiyeti Müslümanlara aittir.

Haraci Arazi=> Mülkiyeti Gayrimüslimlere aittir.

İltizam Sistemi
*Vergi gelirlerinin açık arttırma ile satışa çıkarılması. İhaleyi alan kişiye Mültezim denirdi.
*Uzak bölgelerdeki vergi tahsilatı ve hazineye sıcak para girişi için kullanılan bir sistemdir.
*İltizam dirlik sistemi bozulunca yaygınlaştı.
*İltizamın uygulandığı topraklara mukataa toprakları denir. (Havas-ı Hümayun)
*İltizam zamanla köylü üzerinde feodal baskılara neden oldu ve ayanları ortaya çıkardı.
Malikane Sistemi
*İltizam ihalelerinin bir değil birkaç yıllığına yapılmasıdır.
*Daha fazla para akışı sağlamak amaçlanmış fakat feodaliteyi daha da arttırmıştır.

b) Sanayi
Sanayi hayatının en öneli unsuru bir esnaf örgütü olan Lonca teşkilatıdır.
Lonca Teşkilatının özellikleri:
-Esnaf arasında dayanışmayı sağlar, esnafın halk ve devlet ile olan ilişkilerini düzenlerdi.
-Kaliteli üretim yapılmasını sağlardı.
-Üreticinin ve tüketicinin haklarının korunması sağlanırdı
-Mesleki eğitim verirlerdi.
-Ürün fiyatlarının belirlenmesi sağlanırdı. (Narh)
-Usta-çırak-kalfa yetiştirlerid. İcazetname verilir.
-Kadılar tarafından denetlenir.
-Fütüvvetname denilen meslek ilkeleri vardır.
Şeyh: Loncanın başındaki kişi
Kethüda: Şeyhin yardımcısı
Gedik: Dükkan açma izni
Narh vermek: Taban ve tavan fiyat belirlemek
Yed-i Vahid: Ürünlerin devlet tekelinde toplanması
Hirfet: Kunduracılık, Marangozluk, Demircilik gibi küçük el sanatlarını denetleyen kişi
İhtisap Kanunları: Mal üretiminde uyulması gereken standartları belirleyen kanunlardır.

c) Ticaret
-İpek ve Baharat yollarına hakim olunarak ticarek geliştirilmek istendi.
-Han, Kervansaray, Bedesten, Arasta, Kapan gibi kurumlar ticareti geliştirmek için
yapılmıştır.
Mekkari Taifesi=> Ticaret yolları üzerinde taşımacılık yapan gruptur.
Menzil Teşkilatı=> Taşımacılık yapanlara dinlenmiş hayvan temin eder, istirahat imkanı
sağlarlardı.
Derbent Teşkilatı=> Yolların tamir ve bakımını yaparlardı.
*Coğrafi Keşifler: Osmanlı ticaretini olumsuz yönde etkiledi. Akdeniz limanları önemini
kaybetti, ipek ve baharat yollarının önemi azaldı, gümrük gelirleri azaldı. (Tedbir olarak=>
Süveyş kanalı, Don Volga kanalı, kapitülasyonlar verildi ve Hint deniz seferleri yapıldı.)
d) Maliye
-Maliye’den Defterdar sorumludur.
Hazinenin gelirleri: Şeri ve örfi vergiler Gümrük vergileri
İltizam vergileri Maden, tuzla, orman gelirleri
Müsadere gelirleri Ganimetlerin 1/5

e) Vergiler

Şer’i Vergiler
Öşür: Müslümanlardan alınan 1/10 oranındaki ürün vergisi
Harac: Gayrimüslimlerden alınan ürün vergisi
Cizye: Gayrimüslimlerden askerlik yapmadıkları için alınırdı.

Örfi Vergiler
Avarız: (Tekalifi Milliye emirlerine benzer) Olağanüstü hallerde alınır.
Çiftbozan: Toprağını üst üste ekmeyenlerden alınır.
Ağnam: Küçükbaş hayvanlardan alınır.
İspenç: Müslüman olmayan köylüden toprağı kullanması karşılığı alınır.
Bennak: Evli olup tımar toprağı dışında başka işlerle uğraşan kişiler öder.
Mücerret: Bekar olup timarla uğraşmayanlardan alınır.
Cerime: Tımar toprağında suç işleyenler öder
Bac: pazar yerlerinden alınır.
Müsadere Sistemi=> Hükümdarın kişinin mal varlığına el koyabilme yetkisine denir.
Haksız kazanç elde edenlere ya da yaşamını yitiren devlet memurlarına da uygulanmıştır.
-Müsadere hükümdar otoritesini güçlendirir, fazla zenginleşmeden önüne geçerdi.
-Tanzimat fermanı ile kaldırıldı.

OSMANLI TOPLUMU
Yönetenler=> Maaşlı vergiden muaf kesimdir
Seyfiyye: Yönetim-Askerlik
İlmiyye: Fetva-Adalet-Eğitim
Kalemiye: Maliye-Yazışma

Yönetilenler (Reaya)
Milleti Hakime (Müslüman sınıf)
Milleti Mahkume (Zımmi, G.Müslim sınıf)
-Toplumun Müslüman ve Gayrimüslim tebaa olarak din ve inanç sistemine göre ayrılmasına
Millet Sistemi denir.

Nakibüleşraf=> Peygamber soyundan gelenleri korurlardı

Kassam=> Miras paylaşımı konusunda kadıya yardımcı olurlardı.

HUKUK
Hukukun yapılanmasında: İslam hukuku, Türk örf ve gelenekleri ve fethedilen yerlerin
kanunları etkili olmuştur.
*Çoklu hukuk sistemi vardır. Kişi mensup olduğu dini gereklerine göre aile hukukunu
şekillendirirdi.
*Kamu hukukunda ise hükümdar fermanları, beratları ve gelenekler geçerliydi.
*Şer’i hukuk konusunda fetvayı Şeyhülislam verirdi. (Kuran, Hadis, Sünnet)
*İlk örfi düzenleme Fatih Kanunnamesidir.
*Divan-ı Hümayunda hukuktan Kazasker sorumludur.(Divan aynı zamanda üst mahkemedir.)
*Kadılar belediye başkanı kimliğiyle kazaları yönetmiş hukukçu kimliği ile de davalara
bakmıştır. Kadıların tuttuğu mahkeme defterlerine Şeriyye sicilleri, miras defterlerine de
Tereke defterleri denmiştir
Kadının Görevleri
-Şer’i ve örfi hukuku uygulardı
-Halkın şikayetlerini divana iletirdi.
-Hakimlik, idare ve belediye hizmetlerine bakardı.
-Lonca ve vakıfları denetlerdi.
-Nikah, evlenme, miras, cinayet davalarına bakar.
-Noterlik hizmeti verirdi.
-Taşradaki yöneticilerin hukuka uygunluğunu denetlerdi.
*Kadılar Beylerbeyine değil doğrudan Kazaskere bağlıdırlar.
*Kazaskerlik 1870’de kaldırıldı ve Adliye Nezareti kuruldu.
*19.yy’da Nizamiye, Şeriyye, Ticaret, Cemaat ve Konsolosluk mahkemeleri şeklinde çoklu
hukuk sistemi oluşmuştur.
Not: Kadılar maaş almazlar davalardan harç alırlar ve bir yerde en fazla 2 yıl kalırlardı.

EĞİTİM
*Eğitimin ilk basamağını Sıbyan mektepleri oluştururdu.

Dini Eğitim
Tekke, Zaviye ve camilerde verilirdi. Hadis, kelam, fıkıh, Kur’an dersleri verilirdi.

Mesleki Eğitim
-Loncalarda verilirdi.
-İcazetname denilen diploma alırlardı.
-Gedik denilen iş yeri açma belgesi alırlardı.

Medrese Eğitimi
-İlk Medrese İznik Süleyman Paşa medresesidir.
-Medrese öğrencilerine: Suhte, Softa ,Danişmend ya da Talebe denirdi.
-Hem dini hem de pozitif ilimler okutulurdu.
-Müslümanlar eğitim alırdı. Giderlerini vakıflar karşılardı.
-Darülkurra, Darülhadis, Darüttıp, Darülhandese(Mat.) gibi bölümleri vardı
-Fatih ilk yüksek medreseyi kurdu (Sahn-ı Seman) Kanuni Süleymaniye med. kurdu.
-Medrese hocalarına müderris ya da mülazım denirdi. Haric-Dahil-Sahn olarak üç bölüme
ayrılırdı. 3 Mart 1924’te kapatıldı.
Saray Eğitimi
*Enderun, Harem ve Şehzadegan mektebi önemli eğitim kurumlarıdır.

Askeri Eğitim
-Acemi oğlanlar ocağında temel askerlik eğitimi alır.
-Mehterhanede askeri mızıka eğitimi verilirdi.

YAZI, DİL VE EDEBİYAT

-II. Murat döneminde Türk diline önem verilmiş ve dönemin alimleri Türkçe yazmaya teşvik
edilmiştir. Aşık Paşa’nın Garipnamesi bu dönemde yazıldı. II. Murat ilk şair padişahtır.
-Osmanlı’da resmi dil Türkçe, bilim dili Arapça, edebiyat dili ise Farsça’dır
-Hat sanatı gelişmiştir. Hat yazısının türleri ;

Divan Edebiyatı
Türleri; Kaside, Rubai, Mesnevi, Gazel
-Belirli kalıplara göre yazılmış şiirlerin alfabetik olarak bir araya toplanmasıyla oluşan
kitaplara “Divan” denir.
-Arap ve İran edebiyatından etkilenerek gelişmiştir.
-Hoca Dehhani(Selçuklu Şehnamesi), Ahmedi, Aşık Paşa(Garipname), Süleyman Çelebi
(Mevlid), Baki, Fuzuli ,Nabi, Nedim, Şeyh Galip, Nefi (IV.Murad - Siham-ı Kaza – Hiciv)

Halk Edebiyatı
Türleri; Masal, Destan, Mani, Koşma, Türkü,
Köroğlu (Bolu beyi-Destan), Karacaoğlan, Gevheri, Aşık Ömer, Pir Sultan Abdal
Tasavvuf Edebiyatı
-Tekke kültürü ile beslenmiş bir türdür.
-Eserler ilahi aşk ve din duygusu etrafında şekillenir.
Hacı Bektaşı Veli - Hacı Bayram Veli – Kaygusuz Abdal

SANAT
Minyatür: Kitap resmi-Tasvir ya da nakış olarak da bilinir.
-Işık, gölgelendirme perspektif yoktur. İnsanlar makamlarına göre çizilir. Konusu insan,
tarih, doğa ve manzara olmuştur
Sinan Bey, Nakkaş Osman,
Matrakçı Nasuh ( Beyan-ı Menazil-i Irakeyn “Kanuni İran seferi”) ,
Levni (-Silsilename – Surname-i Vehbi – Hamse-i Atai- Lale devrinin ünlü minyatürcüsü)
-Şenlikleri ve düğünleri konu alan kitaplara Surname denir
Hat Sanatı: Arap harfleri ile güzel ayazma sanatıdır. Bu işle uğraşanlara Hattat denirdi.
Ahmet Karahisari, Mustafa Rakım Efendi, Hafız Osman
Çini Sanatı: Kütahya, İznik, Bursa, Edirne, İstanbul önemli çini merkezleridir.
Sultanahmet Camii, Çinili Köşk
Tezhip Sanatı: Altınlama-Müzehhip-Kara Mehmet
Ebru, oymacılık, kakmacılık sanatları da var.
*Fatih Rönesans’tan etkilenip portresini yaptırdı. (Bellini- Sinan Bey)
MUSİKİ
-Enderun ve Haremde musiki eğitimi verilmiştir.
-17 yy.’da Itri (Mustafa Buhurizade Efendi)
-III.Selim=> Suz-i Dilara makamı- Müzisyen padişah
Hacı Arif Bey (19.yy)
Dede Efendi (19.yy)