Onuncu S�n�f Tarih Projesi: (Osmanl� Devleti

Nas�l Y�kseldi)

Ben Can Demirci.

�imdi size yapt���m ara�t�rmalar, ve uzun y�llard�r ��rendi�im tarihi bilgilerin
����nda bu sorunun cevab�n� vermeye �al�aca��m.

�ncelikle Katledilen �ehzadeler kitab�ndan derledi�im Osmanl�'n�n fetih haritas�n�

sunmak isterim.
Bu kronolojik s�ralama, Osmanl�n�n duraklama d�nemine (�kinci selim) kadar olan
fetihleri kapsamaktad�r ve fetih d�� olaylarr (�l�mler, anla�malar, ku�atmalar)
dahil de�ildir.

Osmanl� Devleti'nin duraklama d�nemine kadar yap�lan

fetihlerin kronolojik s�ralamas�:

* Kurulu�. 1299
*1300.* Yenihisar ve Yeni�ehir fethedildi.
1302
* Osman G�z�nin Koyunhisar zaferi 1302 (Bizansla yap�lan ilk sava�)
* K�pr�hisar fethedildi.
* Marmarac�k kalesi fethedildi.
* �mral� Adas� fethedildi. (�lk deniz a��n toprak).
* Ko�hisar fethedildi. 1313
* Akhisar, Geyve, Lefke, Hisarc�k, L�bl�ce, Yeni-
kale, Karag�z ve Yan�k�ahisar kaleleri ele ge�irilidi.
1314
1317
* Karatekin, Karacaba�, Tuzpazan, Kapucuk
ve keresteci kaleleri fethedildi.
1320
* Mudanya Orhan Bey taraf�ndan fethedildi.
1323
* Akyaz� ele ge�irildi.
* Ayank�y fethedildi.
* Karam�rsel�in fethi. 1325
* Atranos (sonradan Orhaneli) fethedildi. 1326
* Bursa fethedildi.
* Bolu, Kand�ra, Ermenipazan ve Develihisar fethedildi.
* Aydos ve �amand�ra fethedildi. 1327
* Vezir Ali yahut Al��ddin Pa�a�n�n ilk Osmanl� kanunlar�n� yapmas�.
* Maltepe zaferi.
* �znik ilk defa fethedildi.
1330
* Osmanl� Beyli�i ile Bizans aras�nda ilk sulh
anla�mas� yap�ld�.
1331
* �znik kesin olarak fethedildi.
* Mudurnu, Tarakl� ve G�yn�k fethedildi.
1331
* �lk Osmanl� medresesi �znik�te Orhan Gazi
taraf�ndan kuruldu.
1333
* Gemlik fethedildi.
1336
* Kirmasti (Mustafakemalpa�a), Ulubat, Miha-
li� fethedildi.
1334
* Karesi Beyli�i Osmanl� topraklar�na kat�ld�.
1337
* Koyulhisar, Yalova, �zmit, Hereke ve Armutlu
fethedildi.
1341
* �sk�dar, Kad�k�y ve Marmara Adalar� fethedildi.
1354
* �ehzade S�leyman Pa�a Rumeli�ye ge�ti ve �impi Kalesini �s yapt�.
* Gelibolu fethedildi.
* Gerede Beyli�i Osmanl�ya kat�ld�.
1356
* S�leyman Bey komutas�ndaki T�rk g��leri Rumeli�de (Trakya�da) fetih harek�t�na
ba�lad�.
* Karadeniz Ere�lisi fethedildi. 1361
* Ankara ikinci kez ele ge�irildi.
* Sultan�n� ve y�resi Osmanl� topraklar�na kat�ld�.
* �orlu, Ke�an, Dimetoka, P�narhisar, L�leburgaz, Babaeski, Edime fethedildi.
* G�m�lcine, Eski Za�ra, Yenice fethedildi. 1363
* Filibe fethedildi. 1364
* S�rp S�nd��� zaferi.
* Biga fethedildi. 1365
* K�z�la�a�, �slimye, Yanbolu fethedildi.
1367
* Kannova, Aydos ve Burgaz kaleleri fethedildi.
1368
* Vize, K�rkkilise ve Sizebolu (S�zebolu) kaleleri fethedildi.
* Ba�kent Bursa�dan Edirne�ye ta��nd�.
* �irmen Zaferi.
1372
* �atalca, �nci�iz, Firecik fethedildi.
1373
* �ske�e, Drama, Kavala, Zihne, Serez, Vardar
Yenicesi, Avrethisan, Karafirye fethedildi.
1374
�andarl� Hayreddin Pa�a�n�n Selanik seferi.
1375
* Ni� ele ge�irildi.
1376
* Bulgar Prensesi Tamar, I. Murad�la evlendi, Bulgaristan Osmanl� korumas�na girdi.
* Kara Timurta� Pa�a Rumeli Beylerbeyi oldu.
* eyalet sistemi uygulanmaya ba�land�.
1377
K�tahya, Simav, E�ri��z ve Tav�anl� Osmanl�ya verildi.
* Osmanl�lar, Hamido�ullan Beyli�i�nden Yalva�, �sparta, Seydi�ehir, Ak�ehir,
Bey�ehir ve Kara-a�a�� sat�n alarak topraklar�na katt�.
1382
* �tip, Manast�r ve Pirelpe fethedildi.
1385
* Ohri al�nd�.
* Sofya ele ge�irildi.
* Bulgaristan tamamen ele ge�irildi.
* Mora Yanmadas�nda bir �ok kale Osmanl�lara ge�ti.
1389
* I. Kosova Zaferi.
* S�rbistan Osmanl� korumas�na girdi.
* �sk�p ve Kosova fethedildi. 1390
* Ayd�n, Saruhan, Germiyan, Mente�e Beylikleri, Osmanl� topraklanna kat�ld�.
* Ala�ehir fethedildi.
* Hamido�ullan ve Teke Beyli�i al�nd�.
* Selanik, Osmanl� topraklar�na kat�ld�.
1392
* Kastamonu Beyli�i fethedildi.
* Candaro�lu Beyli�i Osmanl� hakimiyetine
girdi.
* �kodra fethedildi. 1393
* Amasya fethedildi. 1394
* Selanik ve Yeni�ehir y�resi tamamen fethedildi.
* Arnavutluk fethedildi. 1395
* Ni�bolu zaferi kazan�ld�.
* Ak�ay zaferi kazan�ld�, Karaman topraklar� al�nd�.
1398
* Karadeniz b�lgesindeki Kubado�ullar�, Emi-o�ullar�, T�ceddino�ullar�,
Ta�ano�ullar� Osmanl� topraklar�na kat�ld�.
* Kad� Burh�neddin�in �l�m� ve topraklar�n�n Osmanl� �lkesine kat�lmas�.
1399
* Dulkadiro�ullar� Beyli�i fethedildi.
1400
* �stanbul�da bir T�rk mahallesi ile �er�iyyeMahkemesi kuruldu ve bir de cami
yap�ld�.
* Erzincan Beyli�i Osmanl� topraklar�na kat�ld�. 1402
* Ankara Meydan Sava��.
* Timur Anadolu�yu istila etti.
* Fetret Devri ba�lad�. 1403
* Timur Anadolu�dan �ekildi.
* �elebi Mehmed Bursa ve Bal�kesir b�lgesine egemen oldu.
* Musa �elebi Edirne�de tahta ��kt�.
* S�leyman �elebi �ld�r�ld�.
* Musa �elebi �stanbul�u be�inci kez ku�att�. 1412
* Mehmed ve Musa �elebiler aras�nda �nci�izSava��.
1413
* I. Mehmed (�elebi Mehmed), Musa �elebiyi�ld�rterek t�m Osmanl� topraklar�na
egemen oldu.
1414
* Ak�ehir, Bey�ehir, Seydi�ehir fethedildi. 1415
* Osmanl�-Venedik aras�nda ilk deniz sava��.
* Avlonya fethedildi.
1418
* Samsun ve �evresi fethedildi. 1419
* Ankara Sava��nda kaybedilen Gebze, Pendik, Kartal, Hereke yeniden ele ge�irildi.
1420
* Mente�e Beyli�i tarihe kar�t�. 1426
* Teke Beyli�i tarihe kar�t�. 1427
* Germiyano�lu Beyli�i tarihe kar�t�. 1429
* Selanik fethedildi.
* Yanya fethedildi. 1432
1437
* Semendire fethedildi. 1441
* Karamano�lu yine yenilgiye u�rat�ld�.
* Osmanl� - Macaristan aras�nda Segedin Antla�mas� imzaland�.
* II. Murad, o�lu II. Mehmed lehine tahttah �ekildi.
* II. Mehmed 1. kez padi�ah oldu.
* Varna zaferi kazan�ld�.
1445
* II. Mehmed�in tahttan �ekili�i ve II. Murad��n
ikinci defa tahta ��kmas�.
1446
* Arnavutluk�ta �skender Bey ayaklanmas�.
* II. Kosova Zaferi kazan�ld�. 1451
* II. Murad �ld� ve II. Mehmed, ikinci defa tahta ��kt�.
* Karamano�ullan�na sefer d�zenlendi.
* Karamano�lu �brahim Bey Osmanl� egemenli�ini kabul etti.
1452
* Rumelihisar� yap�nld� (��-d�rt ay i�inde). 1453
* �stanbul fethedildi (29 May�s).
* Ayasofya camiye �evrildi.
* �andarh Halil Pa�a idam edildi. (�dam edilen ilk sadrazam)
* Silivri kalesi al�nd�. 1454
* Enez fethedildi.
* S�rbistan fethi ba�lad�.
* A�na fethedildi.
* Semendre al�nd�-
* S�rbistan Osmanl� ey�leti oldu.
* G�ney Mora�daki Despotluklar Osmanl�'ya ba�land�.
1461
* Amasra fethedildi.
* �sfendiyaro�ullar� da denilen Candaro�ullar� Osmanl� topraklar�na kat�ld�.
* Trabzon Rum �mparatorlu�u tarihe kar�t�
1462
* Eflak Prensli�i Osmanl�ya ba�land�.
* Midilli Adas� fethedildi. 1463
* Bosna Krall��� tarihe kar�t�
* Hersek D�kal��� Osmanl�ya ba�land�.
1466
* Karaman seferi sonunda Konya fethedildi
Karamano�lu Beyli�i. tarihe kar�t�
1467
1468
* E�riboz Adas� al�nd�.
* Al�iye Beyli�i Osmanl�ya kat�ld�. 1472
* Silifke ve y�resi fethedildi.
* ��el fethedildi.
* Otlukbeli Zaferi kazan�ld�. 1474
* Karadeniz bir Osmanl� g�l� durumuna geldi.
* Kroya (Ak�ahisar) fethedildi.
* Osmanl�- Venedik Bar� Antla�mas� ile 16 y�ls�ren sava� bitti. �kodra Osmanl�ya
b�rak�ld�.
* G�m�hane yak�nlar�ndaki Tu�rul Beyli�i
Osmanl�ya kat�ld�.
* Aya Mavri, Kefalonya, Zerda Adalar� al�nd�.
1480
* Hersek Dukal��� Osmanl�ya ba�land�.
* Gedik Ahmed Pa�a �talya�da Otranto kentini ele ge�irdi.
* Rodos ku�at�ld�.
* Bo�dan seferinde Kili ve Akkerman kaleleri al�nd�.
1485
* Veziriazam Davud Pa�a ��el Beyli�i�ni ele ge�irdi.
1489
* �nebaht� ele ge�irildi.
* Mora�da Modon kalesi ele ge�irildi.
* Navarin ele ge�irildi.
* Koron kalesi ele ge�irildi. 1501
* Veziriazam Mesih Pa�a ��el�e seferler d�zenleyerek Karamano�ullar�'n�n son
tutunduklar� yerleri de Osmanl�ya katt�.
* D�ra� ele ge�irildi.
* Lof�a kalesi ele ge�irildi.
* Brus�a kalesi ele ge�irildi.
* �ald�ran Zaferi.
* Tebriz ele ge�irildi.
* Bayburt kalesi al�nd�. 1515
* Kemah kalesi al�nd�.
* Dulkadiro�ullar� Beyli�i tarihten silindi. 1516
* Yavuz, M�s�r Seferine ba�lad�.
* Mercidab�k Zaferi.
* Suriye ve Filistin ba�tan ba�a fethedildi. 1517
* Ridaniye Zaferi.
* Kahire�nin fethi.
* Halifelik Osmanl�lara ge�ti.
* Hicaz fethedildi. 1518
1521
* Kanun�, Bat�ya y�neldi; B���rdelen ve Ze-mun (Zemlin) kaleleri al�nd�.
* Belgrad fethedildi. 1522
* Rodos Adas� fethedildi.
1524
1525
* Moha� zaferi.
* Macaristan Osmanl� topraklar�na kat�ld�. 1527
1529
* Birinci Viyana ku�atmas�.
1532
* Kanun� Sultan S�leyman ��kt��� Almanya seferinde bir�ok kaleyi ele ge�irdi.
1533
1534
* Van fethedildi.
* Tunus Barbaros Hayreddin Pa�a taraf�ndan Osmanl� topraklar�na kat�ld�.
Ba�dad fethedildi. 1535
1538
* Barbaros Hayreddin Pa�a Kerpe ve Ka�of Adalar�n� ele ge�irdi.
* Ba�dad fethedildi.
* Preveze Deniz Zaferi. 1539
* Macaristan Osmanl�n�n bir ey�leti durumuna geldi.
1543
* �zdemiro�lu Osman Pa�a Yemen�de Sana�yiele ge�irdi.
1548
* Trablusgarp fethedildi. 1552
* Teme�var Osmanl� topraklar�na kat�ld�. 1553
* Cerbe kalesi fethedildi. 1561
* Sak�z Adas� fethedildi.
* Kanun� Sultan S�leyman on ���nc� ve de son olarak Zigetvar seferine ��kt�.
* II. Selim padi�ah oldu.
Sizinde g�rd���n�z gibi duraklama d�nemine kadar gelen padi�ahlar, devletlerini
kalk�nd�rmak i�in ciddi bir efor sarfetmi�lerdir.
Ben her ne kadar �kinci Selim'in �l�m�ne kadar olan fetihleri yazm�samda, Genel
kabul g�ren g�r�, duraklama d�neminin Sokullu Mehmet Pa�a'n�n �l�m� ile oldu�u
y�n�ndedir.

�imdi Sokullu'nun �l�m�ne kadar olan padi�ahlar, onlar�n d�nemleri,

d�nemlerinde geli�en olaylar� bir alt ba�l�k halinde arz edeyim
Yapaca��m �eyi tam olarak anlatamasamda, uygulay�nca daha iyi anlayacaks�n�z

Mo�ol istilas� ve Ertu�rul Bey.

Ertu�rul bey, devletin anahtar�d�r. O anahtar�n a�aca�� kap�y� ise o�lu Osman Bey
in�a etmi�tir.

Anadolu Sel�uklu devleti'nin K�seda� sava��ndan sonra otoritesi Bozulmu�, Mo�ol

h�kimiyeti ba�lam�t�. Buna kimi beylikler direnmi�sede kimiside direnmemi�ti.
Bunun iki sebebi olabilir.
Birincisi g��l� olan devletlerin g��lerini korumak i�in vatan perver
davranmamalar�.
�kincisi G��s�z olan beyliklerin g��s�z olduklar� i�in m�cadeleye girmenin bir
yarar� olmayaca��n� fark etmeleri.
Ertu�rul bey'in d�rty�z �ad�rl�k obas� ile yapacak pek bir �eyi yoktu.
Di�er beylikler toprak i�in birbirleriile harbederken, Ertu�rul Bey bizans�
g�rmekte, Haz�r olan bir pastaya konmaktansa neden beyliklerin birbirleriyle
harbetti�ini anlamakta zorlanmaktayd�
O di�erleri gibi devlete ba� kald�rmam�t�. ��nk� her devlet birg�n y�k�l�rd� ve bu
zor zaman� atlatmak m�mk�n g�r�nm�yordu
Di�er beylikler "Sel�uklu y�k�ld� ben yeni devlet olmal�y�m" diye d��n�yordu. Fakat
Ertu�rul Bey, Sel�uklu'ya ba�l� bir bey olarak kald� ��nk�:
Sel�uklu y�k�lsada hala bir sultan, bir hanedan vard�. Ya �st�n kabiliyette biri
gelip her�eyi toparlarsa? Di�er beylikleri an�nda silerdi.
Tutki bu olmad� Kendi ba��na bir maceraya giri�ip, ayn� hedef i�in kap�an
s�rtlanlardan olmaktansa ba��nda sel�uklu �at�s�n�n oldu�u g�venli bir evde bizans�
yiyen bir aslan olmak daha iyiydi onun i�in.
Bu s�yledi�im tarih bilimi i�in biraz edebi ka�t� san�r�m ��yle basitle�tireyim.
Anadolu beylikleri Devlet olmak i�in ba��ms�zl�klar�n� ilan etti.
E�er Sel�uklu toparlan�rsa bu asi beylikleri da��tabilirdi.
Onlara ba�l� kalan beylikler kurtulurdu.
E�er bu olmaz ise herkesin devlet olmaya �al�t���, g��l�n�n g�c�n� kaybetti�i,
g��s�z�n dahada g��s�zle�ti�i bu yar�a girmektense, hi�bir beylik ile u�ra�madan,
kimse ile m�naka�a ya�amadan, Bizans ile u�ra�mak hem ertu�rul beyi
g��lendirecekti, hemde zay�f olan Bizans'� zay�flatacakt�. Bu �ekilde hem cihad
ediyor, hemde olaylara kar�madan beyli�ini b�y�t�yordu Ertu�rul Bey.
�evresinde iyi adamlar vard�.

Ak�akoca G�ndo�du gibi iyi adamlara sahipti.

Kabiliyetli birinin en �anss�z insan olmas� i�in �evresindeki herkesin kabiliyetsiz
olmas� yeterlidir.
Kabiliyetli birinin en �ansl� olmas� i�inse �evresindeki insanlar�n kendisi gibi
kabiliyetli olmas� yeterlidir.

�slamla�an anadolu.

�eyh Edebali ve dervi�leri, ayr�ca di�er m�sl�man alperen gruplar�ndan Ertu�rul

Bey'in yan�ndada mevcuttu.
Kendisi, e�i ve aileside islam� hayatlar�n�n her yerine entegre eden insanlard�.

Yetenekli evlatlar.

Osman Bey tam bir liderdi.

G�nd�z Alp ise tam bir ak�l hocas� idi.
Savc� Bey harika bir diplomat ve iyi bir hitabet ehliydi.

�evrelerinde g��l� bir yap� yoktu.

Bunu bir kere yaz�yorum bir daha yazmayaca��m.

Osmanl� Devleti'nin bu kadar b�y�mesinin temel sebeplerinden biri de, �evresinde
g��l� bir yap� olmamas�yd�
Bizans i� ve d� tehditlerle u�ra��rken, �lhanl�lar Berkehan ile u�ra��yordu.
Di�er mo�ol devletleri Cengiz Han'�n �l�m�nden sonra da��lm�, Herkes kendi yoluna
gitmi�, kar��k bir d�zen i�erisindelerdi.
Anadolu beylikleri Birbirleri ile u�ra��yordu.
Sel�uklu y�k�lman�n e�i�indeydi.
K�sacas� �evresinde b�y�melerine engel te�kil edecek kimse yoktu...

Devletin kap�s�: Osman Bey.

Osman Bey (Gazi) d�neminde as�l sahneye ��k� ger�ekle�mi�, Bizans y�prat�lmaya as�l
bu d�nemde ba�lanm�t�r.
Baba miras�.

Ertu�rul Bey o�luna Ak�akoca, G�nd�z Alp, Savc� Bey, Konur Alp, Turgut Alp,
Abdurrahman Gazi, Samsa �avu�, �eyh Edebali gibi nitelikli devlet adamlar�
b�rakm�t�.
Bunlar Osman Bey'e ciddi �ekilde yard�mc� olmu�lard�.

Te�kilatlar.

Ahilik ve lonca te�kilat�, dervi�ler te�kilat� gibi te�kilatlar sayesinde

Osmanl�'n�n sosyoekonomik d�zenide sa�lam bir kaideye oturtulmu�tu
Ayr�ca Sel�uklu'lar ile ters d�meme politikalar� isabetli bir bi�imde sonu�lanm�,
Sel�uklu h�k�mdar�nca hilat ve h�k�mdarl�k alametleri verilmi�ti.

Bizans'�n ��k��.
Bizans i� ve d� tehditler ile y�pranmaya devam ediyordu.
�stihparat daha bu d�nemden Osmanl� Devlet'i i�in �nemini g�stermi�ti.
Pek kimse bilmez ama Samsa �avu� zaman�nda Bizans'ta g�zc�l�k yapm�t�.
�ok konuda Osman Bey'e istihparat sa�lad�.

T�rk kaplan�: Baybars.

Baybars'�n anadolu seferini bilmeyen yoktur.

Kad� Pervane, Sadettin K�pek gibi Sel�uklu devlet adamlar� ona hi� destek olmasada
ki bu �ok �z�c� bir durum o ve Berke Han mo�ollar� Anadoludan atmay� ba�arm�t�r..

Bizans.

Bu d�nemde bizans ile ciddi bir Politikaya girildi.

Osman Bey Bizans'tan her �ekilde yararlanmas�n� bildi.
Zaten zorda olan bu imparatorlu�u, devletini b�y�tmek i�in �ok iyi kulland�.
Ba�ar�l� fetihlerde bulundu ve Osmanl�ya k�z�l elma idolojisini getirdi.

K�z�l elma ideolojisi

Fatih Sultan Mehmet'in k�z�l elmas� �stanbul'du.
Y�ld�r�m�n ise Anadolu t�rk siyasi birli�iydi.
Fatihten sonra k�z�l elmalar Belgrad, Viyana, yada roma oldu.
Yavuz'un k�z�l elmas� M�s�rd�.
Osman Bey'in belirledi�i ilk k�z�l elma ise Bursa'yd�
T�rklere bir hedef belirlenmedik�e millet zorda kal�r
Osmanl�'da bir hedef her zaman vard�.
Co�rafi ke�iflerden sonra bat�y� yakalamak mesela.
Ba�ar�l� yada ba�ar�s�z pek �ok hedef belirlendi ve istikrar bu hedeflere giden
yollar sayesinde sa�land�.
Yani diyebilirizki Osmanl�'n�n y�kselmesinin nedenlerinden biride belirlenen
hedefler ve o hedefler i�in �izilen istikrard�.

Beylikten devlete: Orhan Bey.

Orhan Bey'in devrinde Bizans tam olarak vassal bir devlet konumuna geldi desek
yalan olmaz.
�mparator indirip imparator ��kartan bir g�� oldu Orhan bey.
Bursa fethedildi ve art�k tam bir devletle�me s�z konusu oldu.
�ad�rlardan kalelere ge�ildi.
Ordu te�kilatland�r�ld�.

Alahaddin pa�a.

Bence bir pa�adan fazlas�d�r o.

Ordunun k�yafetlerini �izdi tasarlad�. Mali i�leri bir d�zene tam olarak Alahaddin
Pa�a ba�lad�.
Osmanl� sadece k�l�� ile fethetmez g�n�lleride fethederdi.
Fethedilen yerlerdeki halk i�in d�zenlemeler yapt�.
Devleti devlet yapan yasalardan bir k�sm�n� uygulamaya koydu.

S�leyman pa�a.

��phesizki o veliaht idi

Rumeliye ge�ti ve Osmanl� i�in yeni bir d�nem ba�latt�.
�yi bir asker ve m�thi� bir diplomatt�.
�impe Kalesi Rumeli i�in iyi bir �s oldu.

Ak�nc�lar.
Gazi Evrenos Bey y�z k�s�r y�l ya�am�, d�rt sultan g�rm�t�.
Osman Bey zaman�nda temeli at�lan Mihayl O�ullar�, Evrenos O�ullar� gibi ak�nc�
te�kilatlar� d�zenli ak�nlar�n� s�kla�t�rd�.

Orhan bey.
Kolay de�il bir devlete d�n�mek. �lk sultan �nvan�n�da kullanan o, Bizans'l�
prenses ile evlenerek akrabal�k ba�� ile koca imparatorlu�u devletine ba�layanda.
Kabiliyetli devlet adamlar� ve o Osmanl�y� lay�k�yla y�kseltmesini bildiler.
Ayr�ca o�lu Halil'i ka��ran fo�a korsanlar�ndan onu kurtarmas�da denizcili�in
geli�imine m�thi� bir bi�imde devam etti�ini g�sterir.
Osmanl�'n�n Kalplere girmesi: Birinci Murat

Bu d�nemde ard� ard�na fetihler yap�ld�.

Lala �ahin Pa�a, Hac� il bey ve Birinci Murat harika bir politika izlediler
Hem fethettiler hemde imar. S�rplar �zellikle bu d�nemden sonra ger�ektende bir
vassal devlet olmaktan �ok daha �tesi bir dost gibi davrand�lar
Her ne kadar son d�nemlerinde Osmanl�'ya b�y�k zararlar verselerde s�rplar Birinci
Murat devrinde hem iyi bir rakip hemde iyi bir d�man oldular.
�irmen muharabesi, s�rps�nd��� muharabesi gibi meydan muharabelerinde tarihe alt�n
harflerle yaz�lacak zaferler kazan�ld�.
Osman Bey amcas� d�ndar� iki ba�l�l��a sebep olmas� nedeniyle kendi elleriyle
oklam�t�.
Savc� Bey babas� sultan murat'a isyan etti.
Bizans prensi ile ortakla�a haraket eden Savc� Bey sultanl���n� ilan etti. Murat
han onun g�zlerine mil �ektirdi. Ama o durmad� her zaman Osmanl�'n�n i�erisinde
olan ayr�l�k�� beyler ve t�revleri y�z�nden tahta ��kar�lmak istendi. Sultan murat
bunun �zerine o�lunu idam ettirdi. O�lunu affeden bizans imparatoru ise o�lu
taraf�ndan tahttan indirildi.
Tarih g�n�m�z �artlar�nda d��n�l�rse Murat han'�n cani bir baba gibi oldu�u
d��n�lebilir. Fakat o d�neme bakt���m�zda bizans imparatoru affetti ve taht�ndan
oldu.
Devlet her zaman aileden �nde gelirdi. �te bundan dolay� Osmanl�'da karde� katli
s�k�a ya�and�.
Fatih taraf�ndan kanun koyulana kadarda vard� bu kafes sistemine kadarda devam
etti.
Ve fakat devlet b�y�k bir risk ald�. Birinci kosova muharabesi kr�tik bir and�.
Orada olacak olan bir yenilgi zor bir d�neme devleti sokabilirdi.
Sultan Murat e�er zafer i�in �ehid olmam gerekirse al can�m� diye Allah'a dua
etmi�ti. Sava� Meydan�nda bir suikastle �ehit olan tek Osmanl� padi�ah�d�r.

Devlet hata affetmez: Y�ld�r�m bayezid.

Y�ld�r�m lakab� ona h�z�ndan dolay� Sultan Murat H�davengigar taraf�ndan

verilmi�ti.
H�davengidar sonradan k�salt�larak H�nkar �eklinde padi�ahlarca benimsenmi�tir.
Ni�bolu gibi b�y�k bir zafer kazanm�t� Y�ld�r�m. �stanbul'u ilk ku�atanda odur,
Osmanl� padi�ahlar� i�erisinde ilk �iir yazanda, Emir sultan gibi bir veliyi
kendisine damat edinende odur, m�thi� bir k�lliye ile hay�rla yad edilmeyi
ba�aranda.
Tam d�rt kez ku�atm�t� �stanbul'u. Her seferinde bir tehdit y�z�nden ku�atma yar�m
kalm�t�. Hatta derlerki Timur yeti�meseydi bizans son ku�atmas�nda Y�ld�r�m
taraf�ndan kesin d��r�l�rd�.
Belki o ya�ad��� d�nemde bilmiyordu ama Anadolu Hisar�n� yapt�rmas� �stanbul'un
fethinde b�y�k bir kolayl�k sa�lam�t� Fatih'e.
Osmanl�'n�n Y�ld�r�m devrinde bu kadar y�kselmesinin sebebi Sultan Murat'�n ba�ar�
ile kurdu�u yeni�eri oca��n�n geli�tirilmesi, iyi devlet adamlar�, y�ld�r�m�n
kendisi idi.
Tam burada okuyanlar i�in fazla s�k�c� olmamas�, Yazd�klar�m�n etkisinin artmas�
i�in Y�ld�r�m Bayezid'le ilgili bir tak�m olaylar� �yk�le�tirerek anlatmak
istiyorum ki Osmanl�'n�n y�kselmesinde Y�ld�r�m'�n ta kendisinin nas�l bir etkisi
olmu� anla��ls�n.

Elleri ba�lannadan ve fakat silahl� t�rk askerleri ile dokumac�lar�n ilmek ilmek,
b�y�k bir ustal�kla dokudu�u hal�lardan y�r�yordu. M�thi� bir mimari ile
tasarlanm�, devletlerin y�k�m kararlar�n�n al�nd���, do�unun mistik havas�n�n
sinmi� oldu�u g�steri�li saray koridorlar�n�n nakka�lar�n b�y�k bir titizlikle
motiflendirdi�i duvarlar�na baka baka vard� taht odas�na �ovalye.
Esir al�nm�t� ama ne elleri ba�lanm�, ne k�rba�lanm�, nede a� b�rak�l�p hakarete
u�ram�t�.
Muhaf�zlar t�rk padi�ah�na geldi�ini haber verdikten sonra kap� kendisi i�in a��ld�
ve i�eri girdi.
Tahtta heybetli, s�k sakall� bir adam oturmakta idi:
Senin methini fethetti�imiz diyarlar�n halk�ndan pek duyard�k. Esir d�ecek adam
de�ilmi�sin i�ittiklerime g�re. De bakal�m ne oldu sanada d�t�n elimize?.
Bunlar� tebess�m ile s�yleyen sultana bakt� ve b�y�k bir ciddiyet ile konu�tu:
Bak�n say�n h�k�mdar. Ben siz t�rklerin beni �imdiye kadar �engellerde
salland�rmamalar�na �a��yordum. A��k�as� bir daha can�ma dahi kastetse bir t�rke
k�l�� �ekmeyece�im. Ne bir t�rk ile sava�aca��m, nede sava�ana destek olaca��m.
Tanr� buna �ahit olsun.
D��ne d��ne buldu�u kelimelerle t�rk�e konu�mas�n� bitiren �ovalye i�te o zaman
sultan�n tebess�m�n�n kayboldu�unu g�rd�. Taht�nda iyice do�ruldu ve bir aslan�n
zaferini kutlarcas�na att��� bir k�kreme gibi g�rleyen bir sesle konu�tu sultan:
Say�n �ovalye. Bu yemininizi bozman�z� size yap�lan zorunlu muamele hatr�na sizden
rica ediyorum. Bizim size yapt���m�z bu muamele zorunludur. ��nk� siz bir
insans�n�z ve insanlarla sava�mak durumunda olan bir insan insan olmas�n�n gere�i
olarak esir ald��� insanlara insanca davranmal�d�r. L�tfen buradan ayr�l�nca papaya
gidiniz, cenevizle g�r��n�z, ispanyadan, venedikten adam toplay�n�z, daha b�y�k
ordularla gelinizki bana kazanmak i�in yeni zafer f�rsatlar� tan�y�n�z.

Do�an bey �ok b�y�k bir sald�r� alt�ndayd�.

Kalesini savunmakta zorluk �ekiyor, yinede direnmeyi s�rd�r�yordu.
At�na bindi ve yola ��kt� sultan.
Yan�na tek bir muhaf�z almadan korkusuzca, cesurca kale bur�lar�n�n yan�na kadar
geldi ve seslendi:
"Bre do�an!, Bre do�an. H�lin nicedir?"
Do�an bey �a�k�nl�kla sordu:
"Sultan�m, sizmisiniz?"
"Evet benim. Az dayan�n yar�n ordumla yeti�ip gelece�iz. Karargah�m�z az �tede ben
metin ol demeye geldim. Sen sa� ol, t�rk milleti sa� olsun. Ben vatan� u�runa cihad
edenleri d�man eline komam.
Do�an beyin kalesini g�zleyen avrupal� n�bet�iler �arab�n verdi�i tesirle bir ses
duydu gibi oldular.
Biri di�erine sordu:
"Sende bir ses duydun mu?"
"Yani evet bende duydum ama i�kiden olacak herhalde. Sultan buraya kadar tek ba��na
gelmeye cesaret edecek de�il ya.
Halbuki bilmiyorlard�ki Y�ld�r�m Bayezid diplerine kadar gelmi�, ve geri d�nm�t�.

�te Y�ld�r�m b�yle bir adamd�. Kendinden emin idi hatta bir s�z� ��yledir.
"Yenilmekten korkan daima yenilir."
Her iki taraf�n yan�ndakilerin k�k�rtmas� ile aralar�nda sert mektupla�malar ge�ti
Emir Timur ve Sultan� iklimi rum Y�ld�r�m Bayezid'in
Y�ld�r�m Timur'a g�re biraz daha sertti. � iyice ilerledi. fakat Y�ld�r�m'�n daha
�nce yapt��� bir hata sonunu haz�rlad�.
Y�ld�r�m, Anadolu T�rk Siyasi Birli�i'ni sa�larken, beylikleri k�l��la kendisine
ba�lad�.
Bu �ekilde beylerin �fkesini �zerine �ekti.
Uzun vadeli bir g�n�l fethetme politikas� i�erisinde k�l�c�n� kullansayd�. Yada
k�l�� ile beylikleri toplamadan �nce onlar� kendisine ba�layacak bir korku yada
g�ven unsuru yaratsayd� kim bilir belki b�yle olmazd�.
Ankara sava�� s�ras�nda bu beyler ona ihanet etti ve zaten Timur gibi bir deha
varken kar��s�nda birde ihanet b�kt� belini. Sonuna kadar sava�t�. Kendi vezirleri,
o�ullar�, divan�ndaki beyler hepsi yenilgiyi kabullenip gittiler. Sadece deliler ve
s�rp kuvvetleri kald� yan�nda.
Esir al�nd� ve Zaten var olan nefes darl��� �z�nt�s�yle birle�ince bir y�l sonra
Timur'un yan�nda vefat etti.
Baz� tarih�ilerin dedi�i gibi ne y�z���ndeki zehri i�ti nede Timur taraf�ndan e�i
k�le yap�ld�.

Fetret devri ve �elebi mehmet.

Y�ld�r�m�n son anda mahvolmas� insan�n akl�na �unu getirebilir.

Acaba Osman Bey, Orhan Gazi, Sultan Murat ve Y�ld�r�m'�n verdi�i t�m emekler Ankara
sava�� ile gitti mi?
Bak�ld���nda sadece anadolu t�rk siyasi birli�inin bozuldu�unu, di�er fethedilen
topraklarda bir sorun olmad���n� g�r�yoruz.
Olanlarda kolayca bast�r�lm�t�.
Fetret devrini anlatmayaca��m. ��nk� "Osmanl� nas�l bu kadar y�kseldi?" sorumuzla
bir alakas� yok.
Ama �unu s�ylemeliyim �elebi mehmet (14. y�zy�la kadar �ehzadelere �elebi denirdi)
K�sa s�rede Osmanl�'y� toparlamay� ba�ard�.
Ve o�lu murat'a �yi devlet adamlar�, yar�s� tamamlanm� bir i�, ve fakat baya��
sorun b�rakm�t�.
Yinede onun i�in s�ylenen "Osmanl�'n�n ikinci kurucusu" laf� do�rulu�unu epey
g�steriyor.

�mparatorluktan �nceki son ad�m: �kinci murat.

Fetret devri bitmi�, Sultan Mehmet elinden geldi�ince sorunlar� ��zmeye �al�m�t�.
�ncelikle "Osmanl� devleti nas�l bu kadar y�kseldi?" sorumuzun cevab�n� her
padi�ahta yapt���m gibi �kinci Murat'�n d�nemindede cevaplamak istiyorum.
�kinci murat d�neminde Osmanl�'n�n y�kselmeye devam etmesinin sebepleri:
Balkanlarda g�d�len ho�g�r� siyasetinin ba�ar�yla devam ettirilmesi.
Sinan bey gibi m�thi� devlet adamlar�n�n varl���.
Anadolu beyliklerinin i� i�lerine kar�madan tehdit unsuru olmayacak �ekilde
ba�ar�yla sindirilerek varl�klar�n�n vassal hale ustaca getirilmesi.
Do�u roma, Eflak gibi devletlerin vassal hale getirilerek bu durumun ba�ar� ile
devam ettirilmesi.
Maceristan, S�rbistan, venedik gibi devletler ile ba�ar�l� bir sava� ve bar�
politikas� g�d�l�p, her ikisininde yerinin bilinmesi.
�imdi gelelim t�m bunlar�n nas�l yap�ld���na.
Sultan mehmet vasiyetinde kendisinin �l�m� halinde o�lu Murat'a gizlice haber
sal�nmas�n�, �l�m� duyulursa Do�u Roma gibi devletlerin ellerindeki �ehzadelerden
birini salabilece�ini bildirmi�ti.
Sultan murat d�nemine bak�ld���nda zaman g�ze epey �arpmaktad�r.
Bar�ta, sava�ta, tahta ��kmada, seferlerde, bast�r�lan isyanlarda tam zaman�nda
m�kemmel bir d�zen ortaya konmu�tur.
Sultan murat tam zaman�nda tahta ��kt�. Ama k�rk k�s�r g�n �l�m� gizlenen �elebi
mehmet zaman�nda ona ba�lanan anadolu beylikleri ve baz� vassal devletler isyan
ettiler.
Burada ��yle bir anektod vermeliyim. �elebi Mehmet'in Edirne'de av s�ras�nda attan
d�mesi sonunda ger�ekle�en �l�m�n� gizlemek i�in devlet adamlar� onun m�hr�yle
fermanlar yay�nlam�, ellerinden geleni yapm� ve nitekim ba�ar�l�da olmu�lard�r.
Do�u Roma fetret devrinde ele ge�irdi�i �ehzade mustafa'y� sal�verdi.
Anadolu beyliklerinden baz�lar� Do�u Roma gibi devletler onun sultanl���n� tan�d�.
Sultan murat ise yan�ndakilerle m�cadelesine giri�ti.
Uzun u�ra�lar sonucu yakaland� ve idam edildi.
Fakat bununla s�n�rl� kalmad�. Murat han'�n hamit sancak beyi karde�i k���k
Mustafa'y� k�k�rtt�lar 12 ya��nda olan bu �ehzade sultanl���n� ilan etti.
Onunlada �etin bir m�cadeleye giren �kinci murat, sonunda birli�i sa�lad�.
Hemen seferlere giri�ti ve buyru�unu dinlemeyen anadolu beyliklerini kimisinin
s�n�rlar�n� k���ltt�, kimisini tamamen y�kt�.
Ayr�ca tutumlar�ndan dolay� Do�u Roma'y� cezaland�rmak i�in ;�stanbul'uda ku�att�
bu �ok �etin bir ku�atmayd�.
Onu vassal�na ald� ve geri d�nd�.
Ayr�ca vidin Sancak beyi sinan beyde macar kral�n� a��r bir yenilgiye u�ratt�.
Bir sancak beyinin bir devlet kral�n� yenmesi herkesi hayrete d��rd�.
Selanik olay�nada de�inmeden ge�meyelim.
Bu olay sultan Murat'�n ne kadar usta bir diplomat oldu�unu kan�tlar nitelikte.
Selanik Roma'dan al�nd� al�nacakt�.
Ve Roma selani�i venedik'e b�rakt�.
��nk� Venedik Roma'dan daha g��l�yd� ve Osmanl� Kendisinden Selanik'i kolayca
alabilirken Venedik'ten alamazd�.
Osmanl� bunu anlad�. Ve selanikten vazge�ti. Venedik'lede Roma'ylada bar� yapt�.
Peki neden?
��nk� E�er Roma Konstantiniye'yide Venedik'e b�rak�rsa al�nmas� zor olacakt�. Ve
birbirine bu d�nemde yakla�an iki h�ristiyan mezhebi ortadoks ve katolikler e�er
birle�irse aralar�ndaki d�manl��� bir y�kseli� kayna�� olarak kurulan Osmanl�
y�k�lman�n e�i�ine girebilirdi.
Bu d�nemde Venedik ile ciddi sava�lara girildi.
Mihayl o�ullar�, Turhan o�ullar� gibi ak�nc� aileleri b�y�k ba�ar�lar g�sterdiler.
Timur o�lu �ahruh ilede ustaca bir siyaset sayesinde sava�madan kurtuldu Sultan
Murat.
Dev�irme devlet adamlar� bu d�nemde epey �ne ��kt�.
Daha �nceki d�nemlerde bu yok iken, bu d�nemde t�rk devlet adamlar� ile dev�irmeler
aras�nda b�y�k gerginlikler ya�and�.
Bunca badireyi atlatan Sultan, Segedin anla�mas� gibi anla�malarla bar� ortam�n�
sa�lad�.
Hem o�lunun �l�m� hemde bunca s�k�nt� onu epey yormu�tu.
Bir y�l veba ile u�ra�m�, iki karde�ini ve halk�ndan kimseleri kaybetmi�ti. Gelecek
i�in bir lamba niteli�inde olan ilim adamlar�ndanda b�y�k bir z�mre bu salg�nda
�lm�t�.
12 ya��ndaki o�lu �ehzade Mehmet'i tahta ge�irdi.
Her iki kutsal kitap �zerine yemin etmelerine ra�men Macarlar b�y�k bir ha�l�
ordusu toplad�.
Varna'da bu orduyu Sultan Murat ba�komutan s�fat� ile bozguna u�ratt�.
Bir s�re ba�kentte kald�ysada o�lunun oteritesinin bulunmas�ndan dolay�
sars�ld���n� g�rd� ve geri d�nd�.
Ama Za�nos pa�a, �ahabettin pa�a, Saruca pa�a gibi devlet adamlar� ile �ehzade
Mehmet �stanbul'u fethetmek i�in planlar kuruyordu.
Devletin tehlikeye girmesinden korkan �andarl� halil pa�a yeni�erilerin ilk isyan�
olan bu�uk tepe isyan� ile Mehmet'i tahttan indirdi ve �kinci Murat �kinci kez
tahta ��kt�.
Fakat baba o�ulun aras� epey a��lm�t�.
Sultan �ehzade Mehmet'i seferlerine g�t�rm�yordu. Manisa'da Oturtuyordu.