I.

SÜLEYMAN
(KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN)

1520-1566

M.TARHAN YILMAZ
NEDEN Kanuni ?

 Osmanlı hukuk sisteminin gelişmesinde önemli bir isim olduğu için, her alanda
kanunlar yaptığı için bu unvanla anılır.
 Yayınladığı adalet nameler ile yetki verdiklerinin gücü kötüye kullanmalarını
önlemeye çalışır.
 ABD Millet Meclisi’nin yenilenmesi çalışmaları sırasında ünlü kanun yapıcı liderlerin
portrelerinin sergilenmesine karar verilir. Ünlü kanun yapıcılardan 23 tanesi
belirlenir. Heykeltraşlar bu 23 ismin kabartma resimlerini yapar. Bu 23 büyük hukuk
düzenlemeleri yapan liderden birisi de Kanuni Sultan Süleyman’dır.
KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN DÖNEMİ İSYANLAR
BAĞIMSIZLI 1521-Canbert Memluk komutanlarındandı. Mısır İsyan
K İÇİN Gazali isyanı valisi olunca durumu değerlendirir bastırıldı.
ve Memluk devletini yeniden
(Mısır’da) kurmak ister.
1524-Ahmet Paşa Mısır valisiydi. Sadrazam olamaması İsyan
isyanı nedeniyle Mısır’a varınca bastırıldı.
bağımsızlık ister.
DİNİ – 1526-Baba Zünnun Şii karakterlidir. İsyan
TOPLUMSAL isyanı Artan vergileri bahane eder. bastırıldı.
İSYANLAR
1527-Kalenderoğlu Şii isyandır. Tımarları ellerinden İsyan
(Anadolu’da) alınanları bahane eder. bastırıldı.

TAHT İÇİN Şehzade Mustafa Kanuni’nin en büyük oğluydu. İdam

Beyazıd isyanı Şehzade Selim’e saldırınca İdam

öldürüldü.
I. Süleyman’ın tahta çıkması

 Başka bir kardeşi olmadığı için tek varisti. Taht kavgası

yapmadan başa geçer.

 Babası I. Selim , oğluna savaş tecrübesi büyük bir ordu

bırakır.

 Babası I. Selim , oğluna dolu bir hazine bırakır.

 Bu nedenle I. Süleyman, tahta çıktığında şanslıdır.

Kanuni Sultan Süleyman’ın seferleri

 I. Selim döneminde yapılan seferlerle Safevi gücü kırılmış ve Memluk devletine son
verilerek İslam dünyasının lideri Osmanlı Devleti olmuştu.

 Bu nedenle Kanuni Sultan Süleyman döneminde Safevi Devleti ile savaşlar olsa da
seferlerinde ağırlığı Avrupa’ya vermiştir.

 I. Süleyman başta kaldığı 46 yılda Osmanlı devleti sınırlarını 6.557.000 kilometre

kareden 14.893.000 km kareye çıkarmıştır. Bu özelliği ile en fazla fetih yapan
padişahımızdır.
1. Kanuni Sultan Süleyman’ın ilk fethi 1521 tarihinde Belgrat’ı almasıdır.
Bu fetihle Macaristan ile komşu olunur.
2. 1526-Mohaç Meydan savaşı
 Osmanlı Devleti topçu kuvvetlerinin üStünlüğü ile Macaristan’ı
kısa sürede yener. Macar Kralı Layoş (Lui) öldürülür.
 Orta Avrupa üstünlüğümüz sağlanır.
 Macaristan Osmanlı Devletine bağlı krallık haline getirilir. Jan
Zapolya Macar Kralı ilan edilse de Avusturya Devleti tanımaz.
3. Avusturya ile Savaşlar

Nedenleri :
 Avusturya Kralı Ferdinand’ın Macar topraklarında hak iddia etmesi
 Osmanlı Devletinin Macaristan’a hakim olmasına karşı olmaları
 Avusturya’nın Macar topraklarına saldırıları

Avusturya neden Macar topraklarında hak iddia ediyordu?

Alman İmparatoru Şarlken ile Avusturya Kralı Ferdinand kardeşti. Bu iki
kardeşin kız kardeşleri ise Macar Kralı Lui ile evliydi. Bu nedenle her iki devlette
Macar topraklarının Osmanlı Devleti tarafından alınmasını kabul etmezler.
Savaşların nedenleri
Avusturya’nın beş defa
Macaristan’a saldırması

Macar topraklarında hak iddia

etmeleri

Avusturya’nın Osmanlı ile

mücadelesini kendi sınırları
dışında tutmak istemesi
AVUSTURYA İLE I. SÜLEYMAN DÖNEMİNDE YAPILAN SAVAŞLAR
1. 1529-I. Viyana Kayıplar telafi edilerek Viyana Meydan savaşı yok
Kuşatması kuşatılır ancak alınamaz.
2. 1532-Alman seferi Kayıplar telafi edilerek Almanya’ya Meydan savaşı yok.
girilse de karşımıza çıkan olmaz.
1533- İstanbul anlaşması yapılır.
3. 1541-Avusturya Kayıplar telafi edilir. Meydan savaşı yok.
seferi 1545-İstanbul anlaşaması yenilenir.

4. 1551-Avusturya Kayıplar telafi edilir. Meydan savaşı yok.

seferi 1555-1562 İstanbul anlaşması
yenilenir.
5. 1566- Zigetvar Kayıplar telafi edilir. Meydan savaşı yok.
seferi 1568-İstanbul anlaşması yenilenir.
 Osmanlı Devleti yener, kale
savaşları yapılır. Kesin sonuç
SONUÇLARI alınamaz.
Avusturya ve Almanya’ya girilse
de sonuç alınamaz
Meydan savaşı yapılamaz.
Korkarlar.

İstanbul anlaşmaları yapılır.

Avusturya beş defa saldırır ve bu

nedenle akıncılar kırılır.
 Kuzey Macaristan
Avusturya’da
kalacak

1533-
İstanbul
anlaşması

Avusturya elinde Avusturya Kralı,

olan yerler için Osmanlı sadrazamına
yıllık vergi ödeyecek. denk olacak
NEDEN AVUSTURYA KRALI, OSMANLI SADRAZAMINA DENK SAYILIR?

 Avusturya, bağımsız bir devlet değildir.

 Avusturya , Kutsal Roma Germen İmparatorluğuna bağlıdır.
 Bu nedenle Kanuni Sultan Süleyman, protokolde Avusturya kralını protokolde
sadrazama denk sayar.

 Alman imparatoru Şarken ile I. Süleyman eşit olur.

(Avusturya Kralı ile Sadrazam eşit ise)

 Kanuni Sultan Süleyman, Osmanlı devletinin üstünlüğünü Avusturya’ya kabul

ettirir.
 DİKKAT : ÜÇ ANLAŞMADA ÜSTÜNLÜK
1533-İstanbul anlaşması 1606-Zitvatoruk 1699-Karlofça anlaşması
anlaşması

Avusturya Kralı Avusturya Kralı padişaha Avusturya Kralı garantör

sadrazama denktir. denk olur. olur.

Osmanlı Devleti siyasi Osmanlı ile Avusturya eşit Avusturya, siyasi açıdan
açıdan üstündür. hale gelir. üstün hale gelir.

Avusturya, bağımsız Avusturya, bağımsız. Avusturya bağımsız.

değildir.

Avusturya < Osmanlı Avusturya = Osmanlı Avusturya > Osmanlı

Doğu seferleri
Sebepleri :

 Şah Tahmasb’ın Şii politikalarını sürdürerek Anadolu’da isyanlar çıkarmaya

uğraşır.
 Şah Tahmasb, Venedik ve Avusturya ile Osmanlı aleyhine ittifaklar kurar.
 Bağdat valisi Zülfikar’ın şehrin anahtarını Kanuni Sultan Süleyman’a
yollayarak, Osmanlı devletine bağlanmasıdır.
İRAN (SAFEVİ) IRAKEYN SEFERİ
(1533-1535)
SEFERLERİ
TEBRİZ SEFERİ
(1548-1549)

NAHCİVAN SEFERİ
(1553-1554)
1555- AMASYA ANLAŞMASI İLE SAFEVİ SAVAŞLARI SONA ERER.

 Tebriz, Erivan, Bağdat,Irak ve Doğu Anadolu’nun Osmanlı devletine ait

olduğunu Safeviler kabul eder.

 SAFEVİLER İLE YAPILAN İLK ANLAŞMADIR.

HİNT DENİZ SEFERLERİ (1538-1553)
HİNT DENİZ SEFERLERİNİN NEDENLERİ

1. Hindistan’da Gücerat hükümdarının yardım isteği

2. Coğrafi keşiflerin etkileri
3. Portekiz’in uzak doğuda baskıları
4. Osmanlı Devletinin Baharat yollarını canlandırma isteği
HİNT DENİZ SEFERLERİ (1538-1553)
1538- Hadım Süveyş Kanalında donanma yapmaya başlar ve Başarılı tek seferdir.
Süleyman Paşa ilk seferi düzenler. Kızıldeniz Türk gölü olur.
Yemen, Aden , Maskat’ı alır.
Hint Müslümanları yardım etmeyince gemilerle
Basra körfezine döner.
1551- Piri Reis Gemileri Basra’dan Süveyş’e getirmekle Eseri Kitab-ı Bahriye’dir.
görevlidir. Portekiz baskısı nedeniyle Dünya haritasını çizer.
başaramaz.

1552-Murat Gemileri Süveyş’e getirmekle görevlidir. Portekiz baskısı nedeniyle

Reis başaramaz.

1553- Seydi Ali Gemileri Süveyş’e getirmekle görevli olsa da
Reis Hindistan’a ulaşır.
Gemileri satar, paralarını yollar ve karadan 2,5
yıl süren yolculukla İstanbul’a varır.
Osmanlı Devletinin bu bölgede
donanması kalmaz.
Son Hint seferidir. Seydi Ali
Reis bu yolculukta Mirat-ı
Memalik adlı eserini yazar.
HİNT DENİZ SEFERLERİ Yemen, Aden, Maskat, Arabistan’ın fethi
Eritre alındı. tamamlandı.

Kızıldeniz ,Osmanlı
SONUÇLARI

gölü haline geldi.

Osmanlı Devleti, 1526-1538 yılları arasında

Süveyş’te yaptığı yapılan donanma kaybedildi.
donanmayı kaybetti.

Osmanlı Devletinde ilk Yeni donanma yapmak

bütçe açıkları başladı. nedeniyle

Baharat yolları Osmanlı Devleti bu

üstünlüğü Portekiz’e seferlere gereken
kaptırıldı. önemi vermedi.
AKDENİZ’DE GELİŞMELER

Rodos’un Alınması (1522)

Rodos Adası, Akdeniz'in deniz yolları üzerinde önemli bir üs durumundaydı.

Burada örgütlenmiş olan Sen Jan Şovalyeleri ticaret gemilerine saldırmaktaydı.
Şarlken ve Ferdinand’ın desteklediği bu korsanlar , Osmanlıların Akdeniz’deki ticari
çıkarlarını her fırsatta zedeliyorlardı.

Karada ve denizde çok şiddetli çarpışmalardan sonra anlaşma ile şovalyeler

adayı boşaltır. (1522)
1. Ada halkından devşirme alınmayacak.(Asimile olmak istemezler)
2. Ada halkından 5 yıl vergi alınmayacak
3. İsteyenler adayı serbestçe terk edebilecekler.

NOT : Şarlken, bu şovalyelere Malta Adası’nı vererek onların dağılmalarını

önledi.
AKDENİZ’DE DİĞER GELİŞMELER

 Coğrafi Keşifler ile zenginleşen İspanya ve Portekiz’in Akdeniz’de üstünlük kurma

çabaları nedeniyle gelişir. Kuzey Afrika paylaşımı kavgasıdır.
 Venedik ve Ceneviz gibi İtalyan devletçikleri elinde olan adalar nedeniyle deniz
savaşları yoğunlaşır.
 Barbaros Hayrettin Paşa ve yetiştirdiği denizciler , bu seferlerde de ön plandadır.
 Barbaros Hayrettin Paşa, donanmamızda kadırga modeline ağırlık verir.
1. Kadırgaların daha hızlı olması,
2. Manevra kabiliyetinin iyi olması,
3. Akdeniz’e uygun olması nedeniyle.
Barbaros Hayrettin Paşa

 En büyük Türk denizcisi kabul edilir.

 Akdeniz’de korsanlık yapan üç kardeşten biriydi. Cezayir’i ellerine geçirmişler ve

burada devletlerini kurmuşlardı. Barbaros, abilerinin ölümünden sonra kendi
başvurusuyla Osmanlı’ya bağlanır. (Yavuz dönemi)
 Kanuni Sultan Süleyman, Barbaros Hayrettin Paşa’yı Kaptan-ı Deryalığa getirerek
tüm donanmayı bu büyük denizciye verir. Ayrıca kendisine vezirlik ve Cezayir
beylerbeyliği verilir. Böylece Cezayir krallığı, Cezayir beylerbeyliğine dönüşür.
 Barbaros Hayrettin Paşa, Kaptan-ı deryalığa gelmesinden sonra Ege
adalarını kısa sürede alır. (1534)

 Ege denizini tamamen Türk gölü haline getirir.

 1538: Tunus’u ele geçirir.

Bu gelişmeler Avrupa devletlerini harekete geçirir ve Andrea Dorya
komutasında bir Haçlı donanması oluşturulur.
 Preveze Deniz savaşı, Türk tarihinde en büyük deniz
zaferi olarak kabul edilir.

 İspanya, Portekiz, Venedik, Ceneviz, Papalık

donanmasından oluşan Haçlı donanması yenildi.

 Preveze Deniz savaşı, ilk deniz Haçlı savaşımız ve

zaferimizdir.

 Akdeniz Türk Gölü haline gelir. Akdeniz’in en

büyük gücü Osmanlı devleti olur.
TURGUT REİS

 1551 tarihinde Trablusgarb’ı alır. Trablusgarb Beylerbeyi yapılır.

 Turgut Reis , Cerbe adasını alır.(1560)
 Gemileri karadan yürüten üç Türk denizciden birisidir.
Gazi Umur Bey, Fatih Sultan Mehmet ve Turgut Reis’tir.
 Malta seferi sırasında şehit düşer.
Malta Adası’nın Kuşatılması (1565)

Rodos’un alınmasından sonra şovalyeler Malta

Adası’na yerleşmişlerdi. Burası hem Osmanlı ticareti hem
de Osmanlıların Kuzey Afrika’daki toprakları için bir saldırı
üssü haline getirilmişti.
Bunun üzerine Kanuni, adanın alınmasına karar
verdi. Kale kuşatıldı. Ancak çarpışmalar esnasında Turgut
Reis’in şehit düşmesi ve adanın alınamayacağının
anlaşılması üzerine kuşatmaya son verildi.
OSMANLI – FRANSA İLİŞKİLERİ VE KAPİTÜLASYONLAR
Neden kapitülasyonlar verildi?

 Avrupa birliğini önlemek

 Akdeniz ticaretini yeniden canlandırmak
 Fransa’yı yanımıza almak

 Neler vardı?

 Fransız tüccarlar Osmanlı ülkesinde serbestçe ticaret yapacak; vergi

indiriminden yararlanacak.
 Fransız tüccarlar ile Türkler arasındaki davalara Türk mahkemesi bakacak.
 Fransız tüccarların kendi aralarındaki davalara Fransız yargıç bakacak.
 Osmanlı ülkesinde ölen Fransız tüccarların mal ve eşyası varislerine verilecek.
 Bu haklardan, Fransa limanlarında Türk tüccarlar da yararlanacak.
 Anlaşma her iki hükümdarın sağlığında geçerlidir.
Notlar:

•Venedik’e sadece ekonomik imtiyazlar verilmişken, Fransa’ya hukuki haklar

da tanınmıştır.

•Kanuni, ileri görüşlü davranarak, antlaşmanın kendi dönemiyle sınırlı

olacağını belirtmiştir. Hükümdarlardan birisi ölünce anlaşma bitecektir.

•I. Mahmut dönemine kadar her padişaha uzattırılan anlaşma, bu dönemde

1740 tarihinde sürekli hale gelir.

•Kapitülasyonlar sürekli artmasından ve her devlete verilmesinden dolayı

sonra ki dönemlerde Osmanlı ekonomisini çökertmiştir.
 Gümrük
Osmanlı yerli geliri azalır Osmanlı lonca
sanayisi teşkilatı
gelişmez. zayıflar.

Kapitülasyonlar
daha sonraki
Dışa dönemlerde
bağımlılık artınca
Yerli üretici
artar.
rekabet
edemez.
İşsizlik
artar.
Fatih S. Mehmet Kanuni Sultan I. Mahmut
Süleyman
1479- Venedik 1535-Fransa Fransa

Tek taraflıdır. Çift taraflıdır Çift taraflıdır.

Ekonomik ve siyasi Ekonomik, adli, siyasi Ekonomik, adli,siyasi

ayrıcalıklar var. ayrıcalıklar var. ayrıcalıklar var.

Süre sınırı yok Süre sınırı var. Süresiz.

Hükümdarlardan biri
ölünce bitecek.
Uhud-ı Atika adıyla İmtiyazat-ı Mahsusa olur. Kapitülasyon adı ilk kez
verilir. kullanılır.
KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN

1. En fazla fetih yapan padişahımızdır.

2. En uzun süre başta kalan padişahımızdır. 46 yıl.
3. Akdeniz ve Kızıldeniz Türk gölü olur.
4. Vezir sayısı sekize çıkarılır. (İş artar, memur artar mantığı)
5. Süleymaniye medreselerini açar. II. Eğitim reformudur.
( I. Eğitim reformu : Sahnı Seman medreseleri ile Fatih Sultan Mehmet)
6. İlk defa bütçe açıkları başlar. Sebep : Hint deniz seferleri ve Batı seferleri
7. İki defa döneminde devalüasyon yapılır. Para ayarı ve gramı değiştirilir.
8. Muhibbi mahlası ile şiirler yazar.
9. Hayatı seferlerle geçer. En çok sefer yapan padişahtır. (13 sefere çıkar)