Bölüm 3

Dijital İletişim ve Mesaj Tasarımı

öğrenme çıktıları

1 2
Dijitalleşme Nedir? Dijital Ağlar ve Örnekler
1 Dijital iletişim kavramını açıklayabilme ve 2 Dijital iletişim ağları ve bu ağların kullanım
özelliklerini kavrayabilme alanları tanımlayabilme

3
Dijital İletişim ve Mesaj Tasarımı
3 Mesaj tasarımı ve mesaj tasarlanırken
nelere dikkat edildiğini öğrenebilme

Anahtar Sözcükler: • Dijitalleşme • Dijital İletişim • Web Siteleri • Dijital İletişim Ağları • Sosyal Medya •
Mesaj • Mesaj Tasarımı • Teknoloji • İnteraktif İletişim

56
Dijital Tasarım
GİRİŞ
İletişim kavramı en genel âliyle kişiler arasında
duygu, düşünce ve bilgilerin akla gelebilecek her
türlü yol ile bir başka kişiye veya kişilere iletilme-
sidir. Öyleyse bir iletişim için bir çeşit duygu ve
düşünce alışverişi diyebiliriz. İletişim kurma ihti-
yacı insanlık tarihi kadar eskidir diyebiliriz. İlkel
çağlarda jet, mimikler, el ve kol hareketleri, duvar-
lara çizilen resimler ile hatta duman ile sağlanan
iletişim günümüzde değişen ve ilerleyen teknoloji
ile oldukça farklı bir hâl almış durumdadır.
Teknoloji ile birlikte sürekli olarak gelişme için-
de olan ve insanların temel ihtiyacı olan iletişim
kavramı geçtiği her süreçte hayatlarına dâhil oldu-
ğu insanların yaşam tarzlarını değiştirdiği gibi ileti-
şimin boyutlarını da değiştirmiştir. Teknoloji ile iç
içe yaşamış olmamız nedeniyle içinde bulunduğu-
muz çağ bilgi çağı diye adlandırılmaktadır. Günü-
müzde teknoloji ve bunun sağlamış olduğu dijital
iletişim ile duygu ve düşüncelerimizi aktarmak,
bilgiye ulaşmak ve tüm bunları paylaşmak geçmişe
göre çok daha kolay ve çok daha çeşitli mecralar ile
yapılmaktadır.
Dijital iletişim günlük hayatımızda her yerde ve
her zaman karşılaşabileceğimiz, hatta çoğu zaman
her an bizimle olan bir iletişim teknolojisidir. Te-
melinde teknolojinin ve teknolojinin sunmuş ol-
duğu dijitalleşme biz dijital iletişim için geniş bir
alan sunmuştur. Yakınsama ile hayatımızda olan
bilgisayarımız bazen televizyon bazen de iletişim
aracı olarak kolayca kullanılmaktadır. Dijital ile-
tişim ile iletişimde zaman ve mekan kavramı or-
tadan kalkmış iletişim anlayışı hayatın her anında
tamamıyla farklı bir noktaya uzanmıştır. İletişimin
gerçekleşeceği ağa ve iletişimin amacına göre diji-
tal iletişim ve mesaj tasarımı şekil almakta alıcının
içinde bulunduğu durumlar kadar dijital iletişim
platformları da iletişimde oldukça önemli bir nok-
tada yer almaktadır.
Dijital İletişim: Dijital araçlar aracılığıyla
kurulan iletişim dijital iletişim olarak ad-
landırılmaktadır. Alıcıya uygun olarak ta-
sarlanan mesaj dijital iletişim kanalları ile
(bilgisayar, tablet, telefon vb…) araçlar ile
alıcıya iletilmektedir.
DİJİTALLEŞME NEDİR?
“Dijitalleşme” veya “Sayısallaşma”, ulaşılabi-
lir bilgilerin ve var olan verilerimizin bir bilgisa-
yar tarafından okunabilecek şekilde dijital ortama
aktarılması ve saklanması sürecine verilen addır.
Örnek vermek gerekirse verilerimiz, dosyalarımız,
fotoğraflarımız ve belgelerimiz şeklinde örnekleri-
mi arttırabiliriz.
Dijitalleşme az düzeyde çaba gerektirmektedir
ancak en üst düzeyde verimlilik sağlamaktadır. Ev-
lerimizdeki fotoğraf albümlerinin dijitalleşme süre-
cinde bilgisayarlarımıza, tabletlerimize ve hatta cep
telefonlarımıza girmesi zaman ve mekan kavramı
olmaksızın albümlerimize ulaşmamız ve dijital ci-
hazlarımız arasında bu verilerimizi rahatça aktar-
mamız buna örnek olarak gösterilebilir.
Dijitalleşme genel anlamıyla veri, ses, gö-
rüntü, metin vb. şekilde her türlü verinin
mikroişlemciler yardımı ile bilgisayar or-
tamına taşınması ve burada işlenmesidir.
Günümüzde hızla ilerleyen ve milyarlarca insan
tarafından kullanılan teknoloji sayesinde bu verile-
rin üretilmesi, saklanması, iletilmesi ve dağıtılması
oldukça kolaylaşmış, “maddi işlem” yeteneği ve hızı
önemli oranda artmıştır. Dijital teknolojilerle üre-
tilmiş sistemler; ses, müzik, metin ve görüntü gibi
biçimlerde kayıplara neden olan analog yapının ye-
rini almış ve analog yapıları neredeyse her alandan
unutturmuştur. Dolayısıyla bilgisayar üreticileri,
telekomünikasyon ve yayıncılık araç ve sistemleri-
ni üretenler dijital alanda hızlı bir gelişme ortamı
bulmuşlardır (Törenli, 2005: 98-99). Dijitalleşme
kavramı sadece yeni medya ve yeni iletişim tekno-
lojileri ile sınırlı bir kavram değildir. Kısaca dijital-
leşme için basılı veya elektronik monolog ortamın
dijital ortama aktarılması da denilebilir. Gazete,
kitap veya dergilerin basılı bir ortamdan dijital
bir ortama taşınması ve bunlara dijital ortamlarda
ulaşabilir olmamız dijitalleşmenin en güzel örnek-
lerinden biridir.
Bu bağlamda dijitalleşme, kendinden önceki
tüm evrelerde var olan mevcut iletişim ortamları-
nı dijital altyapılara uyumlu hâle getirmiştir ve bu
belirli bir süreç içinde gerçekleşmiştir. Özellikle
elektronik iletişim evresiyle birlikte iletişim or-
57

tamlarındaki dönüşümlerde hızlanmıştır. Örneğin
matbaanın icadıyla, basılı medya yani gazeteler
arasındaki süre yaklaşık olarak yüz elli yıldır. Bunu
takip eden süreçte yaklaşık altmış yıl içerisinde
telefon, film, radyo ve televizyon icat edilmiştir.
Ortalama otuz yıllık bir süre içerisindeyse çeşitli
dijital iletişim ortamları ve araçları geliştirilmiştir
(Couldry & Hepp, 2017: 44).
İletişim alanında yeni teknolojilerin gelişimi,
yirminci yüzyılın sonlarında iletişim medyalarının
faaliyetleri açısından ve onlardan bağımsız olarak
önemli oranda artmış ve önemli bir rol oynamış-
tır. Bu dönemde birbirine bağlı olarak gelişen ve
birbirlerini etkileyen üç gelişme yaşanmıştır. Bu
gelişmeler sırasıyla;
• Kablo sistemlerinin döşenmesi ve hayata
geçmesi,
• Uzun mesafede iletişim sağlayan uyduların
gelişimi ve
• Veriyi işleme.
Dijital iletişime geçiş teknolojide yaşanan
ilerlemelere bağlı olarak sürekli ilerleyen
bir süreçtir.
Kablo Sistemlerinin Döşenmesi ve
Hayata Geçmesi
Kablo sistemlerin döşenmesi ve hayata geçiril-
mesi sonrasında elektronik kodlara sahip verileri
taşımak ve bu verileri kullanmak imkanlı hale gel-
miştir. Bu sayede daha fazla kapasiteye sahip veri
akışları sağlanmıştır.
Uzun Mesafede İletişim Sağlayan
Uyduların Gelişimi
Bu uydular karasal kablo sistemleri ile uyumlu
çalışmakta ve dolayısıyla uzun mesafede bile iletişi-
mi mümkün kılmaktadır. Kablo sistemleri ile doğ-
ru orantılı çalıştığı için kablo sistemlerinin hayat
geçirilmesi sonrası kullanımı yaygın hâle gelmiştir
ve dijital iletişimde oldukça önemli bir adımdır.
Veriyi İşleme
Son gelişmeyi ise enformasyon işleme, birik-
tirme ve canlandırmayla ilgili sayısal yöntemlerin
kullanımında görülen artış oluşturmuştur. Mikro-
58
Dijital İletişim ve Mesaj Tasarımı
işlemcilerin hayatımıza girmesi ve kullanılması ile
birlikte birleşen dijital enformasyon, enformasyo-
nun depolanma ve aktarılma kapasitesini önemli
oranda arttırmış, aynı zamanda enformasyonun
farklı iletişim medyası arasında hızlı bir şekilde dö-
nüştürülmesi için iletişim teknolojilerinde sektör-
ler arası geçişin ortaya çıkmasını da sağlamıştır. Söz
konusu teknolojik gelişmeler aynı zamanda iletişi-
min zaman ve mekan kavramlarının yok olmasına
ve küreselleşmesine katkıda bulunmuştur (Thomp-
son, 2008: 245).
Tüm bunlardan yola çıkarak “yeni medya”nın
ortaya çıkmasında yukarıda bahsettiğimiz iletişim
teknolojilerinin ortaya çıkmasının etkisi büyüktür
diyebiliriz. Dijitalleşme yeni medyanın teknolojik
yönüdür, bu teknoloji ile enformasyon akışı çeşitli
iletişim araçları arasında dolaşmaktadır.
Burada biraz enformasyon çağından söz etmek-
te fayda vardır. Bilindiği üzere enformasyon çağın-
da çeşitli iletişim teknolojileri toplumda bulunan
insanları daha aktif hale getirmiştir. Dijital tekno-
lojiler toplumun gündelik hayatını içine girerek
dijitalleşme ve insanlar arasında kopmayacak bir
dijitalleşme/teknoloji arttıkça ilerleyecek bir bağ
kurmuştur.
Enformasyon çağı; Sanayi devrimi son-
rası toplumsal, ekonomik, sosyal ve kül-
türel olarak toplumun değiştiği ve hızla
dönüşüp içine girdiği ve bilgiyi, bilgiye
dayalı ekonomiyi yönlendirdiği çağ ola-
rak nitelendirilebilir.
Dijitalleşme ile tüm elektronik aygıtların bo-
yutları küçülmüş, bunun yanı sıra veri mobilizas-
yonu mümkün hâle gelmiştir. Kısacası veri akışı
için zaman ve mekan kavramı yok olmuştur denile-
bilir. Teknoloji aygıtlardaki küçülme bu aygıtların
görüntüsündeki tek değişiklik değildir aygıtlarda ki
kabloların da günümüzde yok olması bir diğer fi-
ziksel değişim olarak değerlendirilmektedir. İnter-
net ve mobil iletişim teknolojilerinin de gelişmesi
ile dijitalleşme kavramı tamamen gelişmektedir ve
dijital iletişim kavramına doğru yol almaktadır.
Burada dijital iletişim kavramından söz etmek doğ-
ru olacaktır.
Dijital Tasarım

dikkat
Dijital iletişim kavramından söz etmeden önce diji-
tal iletişim için olmazsa olmaz internetin kullanım
oranlarına bakmak doğru olacaktır. Çünkü teknolo-
jinin yanı sıra dijital iletişimi mümkün kılan önemli
bir kavramdır ve kullanım sıklığı bize dijital iletişimin
günümüzde ne kadar yaygın olarak kullanıldığı hak-
kında da bilgi verecektir.

Şekil 3.1 Dijialleşmenin dijital iletişim araçları üzerindeki fiziksel etkisi

Kaynak: https://bizimhesap.com/blog-detay/isletmelerde-dijitallesme (Erişim Tarihi: 25.04.2020)

İNTERNET KULLANICI SAYISINA SAHİP EN İYİ 20 ÜLKE - 2020 S1

İnternet İnternet İnternet
Nüfus, Nüfus
# Ülke ya da bölge Kullanıcıları Kullanıcıları Büyümesi
2020 Est. 2000 Tahmini
2020 Q1 2000 Q4 2000-2020
1 Çin 854.000.000 22.500.000 1.439.062.022 1.283.198.970 % 3,796
2 Hindistan 560.000.000 5.000.000 1.368.737.513 1.053.050.912 % 11,200
Amerika Birleşik
3 313.322.868 95.354.000 331.002.651 281.982.778 % 328
Devletleri
4 Endonezya 171.260.000 2.000.000 273.523.615 211.540.429 % 8,560
5 Brezilya 149.057.635 5.000.000 212.392.717 175.287.587 % 2.980
6 Nijerya 126.078.999 200,000 206.139.589 123.486.615 % 63.000
7 Japonya 118.626.672 47.080.000 126.854.745 127.533.934 % 252
8 Rusya 116.353.942 3100000 145.934.462 146.396.514 % 3,751
9 Bangladeş 94.199.000 100.000 164.689.383 131.581.243 % 94,199
10 Meksika 88.000.000 2712400 132.328.035 2712400 % 3,144
11 Almanya 79.127.551 24000000 83.783.942 81.487.757 % 329
12 Filipinler 79.000.000 2.000.000 109.581.078 77.991.569 % 3,950
13 Türkiye 69.107.183 2.000.000 84.339.067 63.240.121 % 3,455
14 Vietnam 68.541.344 200,000 68.541.344 200,000 % 34,250
15 Birleşik Krallık 63.544.106 15.400.000 67.886.011 58.950.848 % 413
16 İran 67.602.731 250.000 83.992.949 66.131.854 % 27,040
17 Fransa 60.421.689 8500000 65.273.511 59.608.201 % 710
18 Tayland 57.000.000 2.300.000 69.799.978 62.958.021 % 2,478
19 İtalya 54.798.299 13.200.000 60.461.826 57.293.721 % 415
20 Mısır 49.231.493 450.000 102.334.404 69.905.988 % 10,940
TOP 20 Ülke 3.241.273.512 251.346.400 5.233.377.837 4.312.497.691 % 1,289
Dünyanın geri kalanı 1.332.876.622 109.639.092 2.563.237.873 1.832.509.298 % 1,216
Toplam Dünya 4.574.150.134 360.985.492 7.796.615.710 6.145.006.989 % 1,267
Kaynak: https://www.internetworldstats.com/top20.htm

59
 Dijital İletişim ve Mesaj Tasarımı

Öğrenme Çıktısı

1 Dijital iletişim kavramını açıklayabilme ve özelliklerini kavrayabilme

Araştır 1 İlişkilendir Anlat/Paylaş

Uzun mesafede iletişim sağ-

layan uyduların gelişimi- Enformasyon ve dijitalleş- Dijital iletişim hangi amaçlar-
nin iletişime olan etkilerini me ilişkisini tartışınız. la kullandığımızı sıralayalım.
araştıralım.

DİJİTAL AĞLAR VE ÖRNEKLER Dijital teknolojilere sahip araçlara örnek ver-

Günümüzde hızla gelişmekte olan teknolojik
gelişmeler içinde bulunmuş olduğumuz toplumu
bilgi toplumu olarak nitelendirilmesine sebep ol-
muştur. Özellikle dijital tabanlı teknolojilerin ge-
lişmesi ve gündelik yaşamda kullanımının yaygın-
laşması, bireylerin yaşamını değiştirmiş, hayatını
kolaylaştırmış ve hızlandırmıştır.
İletişim teknolojilerinin dijitalleşmesiyle bir-
likte bireylerin iletişim etkinliklerindeki zaman ve
mekân kısıtlaması ortadan kalkmış, tek yönlü kişi-
lerarası iletişim etkinliği çok rahat bir şekilde grup
iletişimine dönüşmüş, kısacası interaktif iletişim
ortaya çıkmıştır. Her iletişim etkinliği temelinde
bir bilgi paylaşımını barındırmaya başlamıştır. Di-
jitalleşmenin baskın olduğu, yeni iletişim teknolo-
jilerinin giderek çeşitlendiği ve işlevlerinin arttığı
güncel toplumsal yapısı; bilgi paylaşımını, erişimi-
ni, yayılımını, arşivlenmesini, üretilmesini, iletimi-
ni kolaylaştırmış ve hızlandırmıştır. Bu çerçevede
yeni iletişim teknolojilerini bilgi çağının itici gücü
olarak konumlandırmamız mümkündür.
Dijital iletişim kavramı, geçmişe veya
daha da eskiye insanlık tarihine bakıl-
dığında toplumsal yapılarda meydana
gelen değişimlerin temel nedeni olarak
görülmekte ve maddi üretim koşulları ile
gerçekleşmektedir. Günümüz bilgi top-
lumunda teknolojik gelişmeler sıkça ya-
şanmakta ve dijital iletişim teknolojileri
içinde bulunduğumuz toplumun içinde
yer almaktadır.
mek gerekirse; akıllı telefon, tablet, bilgisayar, sos-
yal medya gibi sosyal ağ siteleri vb. cihazların art-
masıyla dijital iletişim hızı artmakta ve toplumun
tamamı tarafından kullanılmaktadır.
1990’lı yıllardan başlayarak, günümüze değin
dijital medya ve bilgisayar teknolojilerinin geliş-
mesi, özellikle mobil uygulamaların kullanımının
giderek hız kazanmasıyla, dijital içerikli bir hayat
yaşamaktayız. İnsan yeni iletişim cihazlarını daha
sıklıkla kullanmakta, zamanlarını burada geçir-
mekte, hayatı burada deneyimlemekte, hatta bil-
giye bu dijital ortamlarda ulaşmaktadır. Hayatın
dijitalleşmesi bir anlamda “günlük hayatımızın,
kültürün, toplumun medya dönüşümleri temelin-
de dönüşmesidir” (Krotz, 2014: 14).
Dijitalleşme sadece teknik icatların ve
teknik altyapıların gündelik hayata dâhil
olması değil, aynı zamanda içinde bulun-
duğumuz zamanı ve gündelik yaşantımızı
değiştirmesi ve dönüştürmesidir. Günde-
lik hayat sadece dijital iletişim ortamın-
da kurulan sanal dünyaya taşınmamıştır,
sanal dünya yaşadığımız gündelik hayata
girmiştir.
İçinde yaşadığımız toplum daha öncede bahset-
tiğimiz gibi bilgi toplumu olarak adlandırılmakta-
dır ve bunun temel nedeni teknolojidir. Gün geç-
tikte teknolojinin artış ve gelişim hızı ilerlemekte
insanlar da bu teknolojiyi kullanarak bilgi çağında

60
Dijital Tasarım

yaşamaktadır. Dijital teknoloji ile hayatımızın her anında karşılaşmak mümkündür. Örneğin bankada, iş
yerinde, hastanelerde veya eğitim hayatımızda. Bu teknolojiler dijitalleşme ile birlikte iç içe geçerek ile-
tişimimizi başka olmak üzere hayatımızı kolaylaştırmaktadır. Buna da örnek vermek gerekirse internetin
hayatımıza olmadığı zamanlarda teknolojik bir aygıt olan televizyon, radyo, bilgisayar, cep telefonu haya-
tımızda eğlenceli vakit geçirmek veya iletişim için sıklıkla kullandığımız bir cihazlardı ancak televizyondan
ve radyodan interaktif bir iletişim kuramıyor sadece günün belirli saatlerinde yayınlanan programları din-
liyor, dizileri seyrediyorduk. Cep telefonlarını iletişim ihtiyacımızı karşılamak için kullanırken İnternet’in
hayatımıza girmesiyle dijital iletişim çağı başladı. Böylece dijital iletişimin yanı sıra teknolojik cihazlar
arasında geçiş söz konusu hâline geldi.

Şekil 3.2 Dijital iletişim farklı araçlar ile birden fazla kişi arasında gerçekleşebilir.
Kaynak: www.iienstitu.com (Erişim Tarihi 15.04.2020).

Dijital iletişimin ortaya çıkmasındaki en büyük etsek olan “yenilik ve dijitalleşme” geçmişte birbirleri
ile uyum içinde olmayan yazılı, sözlü ve duyusal iletişimin bir araya gelmesi ve tüm iletişim şekillerinin
bir arada olmasıdır, denilebilir (Castells, 2005: 440-442). Bir dijital ekranda yazılı, görsel ve aynı zamanda
sözlü iletişim kurmak mümkündür.

Dijital İletişimin Özellikleri

Dijital iletişim diğer iletişim türlerinden belirgin olarak iki özellik ile ayrılmaktadır. Bu özellikler;
• Dijital iletişim, dijital cihazlar ile gerçekleştirilir. Bu dijital cihazların başılacaları ise cep telefonu,
bilgisayar ve tablet gibi cihazlardır.
• Dijital iletişim gerçekleşme süresi hızlıdır. Kaynak ve alıcı arasında hızlı ve açık iletişim söz konu-
sudur (Beisswenger, 2015: 5-6).
Dijital iletişim kavramının kendine özgü diğer özellikleri ise;
• Dijital iletişimin aranabilirlik özelliği ile dijital cihazlarımız aracılığı ile bizden fiziksel ve mekansal
anlamda çok uzak kişiler ile bile iletişime geçmek kolaydır.
• Dijital iletişim ile yapılan tüm eylemler kayıt altındadır.
• İçerikler kolayca kopyalanabilir, saklanabilir ve çoğaltılabilir.
• Gizli iletişim kurabilir veya sizde kimliği belirsiz kişiler tarafından iletişime geçilmek üzere hedef
olabilirsiniz. Kısacası dijital iletişimde kimlik gizliliği mümkündür.
• Bilgiye ulaşmak kolaydır. Merak ettiğiniz herhangi bir konuda kolayca birden fazla kaynağa ulaşa-
bilirsiniz.

61
 Dijital İletişim ve Mesaj Tasarımı

• Kaynağı güvenilir bilgiyi veya kaynağı güve-
nilir olmayan bilgiyi fark etmeksizin kolayca
tüketebilir ve başka kişilere iletebilirsiniz.
• Güvenilir olmayan kirli bilgi ile karşılaşma
ihtimaliniz oldukça yüksektir.
• Dijital medyada oluşturulan iletiler herkes
tarafından oluşturulabilir. Bir konu hakkın-
da o alanın uzmanları da ileti oluşturabilir,
konu ile ilgisi olmayan sıradan insanlar da
konu hakkında görüş belirtebilir.
• İletişim içinde olan alıcı, maruz kalacağı ile-
tileri seçebilir veya eleyebilir.
• İletişim interaktiftir. Dijital iletişim ortam-
larında kaynak ve alıcı arasındaki feedback
hızlı ve süreklidir.
• Aynı ileti aynı anda aynı dijital cihaz aracı-
lığı ile birden fazla kişiye iletilebilir.
almak oldukça kolaydır. Dijital iletişim ile gelişen
ve sürekli değişim içinde olan iletişim teknolojileri
aracılığı ile bireyler, kolay, hızlı ve güvenli bir şekil-
de iletişim kurabilir, eğitim alabilir, sosyal ortam-
lara katılabilir, arama motorları ile istenilen bilgiye
erişebilir, bilgi paylaşabilir veya dijital ortamlarda
alışveriş yapabilirler. Bu açıdan her bir kullanıcı
kendi bakış açısı ve ilgi alanına göre dijital iletişim
teknolojilerini çeşitli amaçlar için kullanmaktadır-
lar. Bu açıdan bakıldığında dijital iletişim için ha-
yatımızı kolaylaştırdığı söylenebilir.
Dijital İletişim Araçları
Dijital iletişim kavramı için en genel çerçevede
dijital araçlar üzerinden gerçekleşen bir iletişim tü-
rüdür denilebilir. Dolayısıyla dijital iletişim, dijital
teknolojilere sahip ve İnternet’e bağlı cihazlar ile
gerçekleştirilebilir. Dijital iletişimin gerçekleşmesi
için birden fazla teknolojini bir araya gelmesi ge-
rekmektedir. Bu teknolojiler ise bilgisayar tekno-
lojisi, internet teknolojisi, iletişim yazılımları ve
mobil teknolojiler olarak örneklendirilebilir.

Şekil 3.3 Etkileşimli dijital iletişim teknolojisi
Kaynak: https://www.basaktecer.com/dijital-ortamda-
daha-etkin-iletisim-icin-oneriler/ (Erişim Tarihi
16.04.2020).
dikkat
Dijital iletişim, oldukça geniş kitlelere ulaşabilmesi
ve zaman/mekan gibi kavramlara takılmadan ileti-
şim imkân sunması açısından tüm İnternet kullanı-
cıları tarafından kullanılmaktadır.

Kısacası, dijital iletişim etkileşimler ve bireyle-

rin her zaman her yerden bilgiye kolayca ulaşma-
larını sağlarlar. Diğer yandan ise, dijital iletişim
teknolojileri, herhangi bir konuya veya durum ile
bağlantılı bilgi, duygu ve düşünceyi çok kısa zaman
içerisinde, dünya üzerinde istenilen bir veya birden
fazla noktaya ve bir veya birden fazla alıcıya kolayca
çalıştırılabilirler. Bu dijital iletişimin, iletişimi kü-
resel boyutlara taşıdığı anlamına gelmektedir. Bu
küreselleşme sürecinde, dijital iletişim teknoloji-
leriyle iletişimde bulunan bireyler, aynı zamanda
kendi yerel kültürlerini de iletişim aracılığıyla kü-
Şekil 3.4 Dijital İletişim Araçları
resele ulaştırmaktadırlar.
Kaynak: http://www.erdalerdogdu.com/pr-halkla-
Farklı gruplar aracılığıyla yaygın bir şekilde
iliskiler/sosyal-medyadijital-medya-ajanslarinin-
kullanılan İnternet ile e-posta veya çevrim içi grup
sunduklari-hizmetler/ (Erişim Tarihi 17.04.2020).
mesajları göndermek ve bu mesajlardan geri dönüt

62
Dijital Tasarım

Dijital iletişim araçlarına bakacak olursak, bunlar; • Mobil Uygulamalar

• Web Siteleri • Sohbet Yazılımları
- Tanıtım Amaçlı Web Siteler • E-Posta
- Pazarlama Amaçlı Web Siteler
• Sosyal Medya Ağları Web Siteleri
- İnstagram Günümüze hükmeden teknolojik gelişmeler ya-
- Facebook şadığımız toplumu etkilemekte, özellikle de sosyal
- Twitter ve ekonomik hayatımızda köklü değişiklikler yaşa-
mamıza neden olmaktadır. Günümüz işletmeleri ise
- Whatsapp
teknolojiyi yakından takip etmek ve devamlılıkları-
- Pinterest nın sürdürmek için bu teknolojilere ayak uydurmak
- Tumblr zorundandır. Aksi hâlde devamlılıklarını sağlayamaz
- Snapchat ve rekabet etme oranları düşer (Bayram, vd. 2009: 4).
- Linkedin Bu bağlamda İnternet’in önemi tekrar anlaşıl-
- Youtube maktadır. Burada bir parantez açacak olursak web
siteleri özellikle kurum ve kuruluşlar için kullanıl-
• Bloglar mamakta günümüzde şahısların da web siteleri ol-
• Forum Siteleri duğu görülmektedir.

Resim 3.1 Örnek kişisel web sitesi

Kaynak: https://wpmavi.com/blog/kisisel-web-sitesi.html (Erişim Tarihi 17.04.2020).

Kişisel veya işletmeye ait web siteleri o işletme veya kişi dikkat
hakkında detaylı bilgilere ulaşabileceğimiz, işletmeyi veya Web siteleri genel olarak, tanıtım amaçlı web si-
kişiyi veya kurumu tanıyabileceğimiz dijital ağlardır. teleri, pazarlama web siteleri olarak ikiye ayrılır.

63
 Dijital İletişim ve Mesaj Tasarımı

Tanıtım Amaçlı Web Siteleri

İsminden de anlaşılacağı gibi bu web siteleri ge-
nel olarak dijital dünyada görünme ve internette
bilinir olma ihtiyacını karşılamaktadır. Web sitesi
üzerinde, kurumun ve işletmenim hakkında tanı-
tıcı genel bilgiler, adresler, iletişim ortamları ve ile-
tişim numaraları, kurumun veya işletmenin sosyal
medya adresleri, ürün hakkında genel bilgiler, tele-
fon ve diğer iletişim bilgileri, nadiren de olsa fiyat
bilgileri yer almaktadır.
Sosyal medya kullanıcılara duygu, düşün-
ce, bilgi vb. gibi paylaşımlara imkan sağla-
yan çeşitli platformlardır (Sayımer, 2008:
120-123). Sosyal medyada karşılıklı etki-
leşim söz konusudur. Kişiler sosyal medya
hesaplarında kendi içeriklerini oluştura-
bilir ve her konuda duygu ve düşünceleri
hakkında paylaşım yapabilir.

Kısaca sosyal medya ağları kullanıcılar tara-

dikkat
Bu web sitesi herhangi bir bankaya, otele, teks-
til markasına veya bir hastaneye ait olabilir.
Tanıtım amaçlı web siteler daha çok iletişim
ortamı amacıyla kullanılmaktadır, genel olarak bu
sitelerin işletmelerin geleneksel ticari faaliyetlerini
desteklemekten başka bir amacı bulunmamaktadır
(Kırçova, 2001: 53-55).
fından hazırlanan içerikleri interaktif bir şekilde
birbirlerine iletebildikleri internet siteleri olarak
tanımlanabilir. Bu içerikler, kullanıcılar arasında
oluşan ağ içinde kişisel bilgiler (profil), bloglar ve
tartışma listeleri aracılığıyla iletilmektedir (Yağ-
murlu, 2011: 7-8).
Sosyal medya kullanıcıları sosyal medya ortam-
larında rahatça paylaşım yapabilir ve diğer sosyal
medya kullanıcıları tarafından geri dönüt alabilir.
Sosyal medya geribildirime ve eleştiriye açıktır ve
interaktif iletişime açık mecraların başında gelir.

Pazarlama Web Siteleri

Hedef kitle ile daha yakın bir ilişki ve etkileşim
içinde olan bu siteler, online satış ve diğer pazarla-
ma aksiyonlarını gerçekleştirebilmeye uygun şekil-
de tasarlanmıştır. Kısacası amaçları ve işlevleri satış
hedeflerini gerçekleştirmektedir denilebilir. Bu tür
siteler ürün katalogları, alışveriş ödeme seçenekleri,
alışveriş çekleri gibi satış tutundurma uygulamala-
rını içermektedir. Pazarlama web sitelerinde hedef
kitle satın almak istedikleri ürün veya hizmet hak-
kında detaylı bilgiye ulaşabilmektedirler.
Söz konusu web sitesi, kargo şirketi, banka ya
Şekil 3.5 Dijital ağlar ve sosyal medya
da sigorta şirketi gibi hizmet sektörüne ait bir şir-
ketse, bu durumda kullanıcılar satın aldıkları hiz- Kaynak: https://www.survivor.com.tr/en-cok-kullanilan-
metin durumunu online takibini yapabilmektedir- 12-sosyal-medya-platformu-ve-kullanici-sayilari/ Erişim
ler. Örneğin, kişi online bir alışveriş yapmış ise bu Tarihi: 21.04.2020
web site üzerinden ürününün durumunu yine web
site üzerinden kontrol edebilmektedir. Ödemeyi • Sosyal medya ağları;
de aynı web site üzerinden gerçekleştirebilmektedir • Facebook
(Çakır, 2016: 145-150).
• Twitter
• İnstagram
Sosyal Medya Ağları
• Linkedin
Sosyal medya günümüzde en gelişmiş iletişim
• YouTube
araçlarından biri olarak kullanılmaktadır.

64
Dijital Tasarım
• Pinterest
• Tumblr
• Snapchat
• Swarm
• Whatsapp
Facebook
2004 yılında Harvard Üniversitesinde oku-
yan öğrenciler için kurulmuştur ancak zaman-
la ABD’de tüm okullar facebook uygulamasını
kullanmıştır (Yağmurlu, 2011: 8). Günümüzde
facebook kullanıcı sayısı 2.4 milyara ulaşmış du-
rumdadır. https://www.sabah.com.tr/teknokulis/
haberler/2020/04/14/virus-sosyal-medyayi-da-
ucurdu-kullanici-sayisi-77-milyara-firladi
Facebook uygulaması, kullanıcılara yeni arka-
daşlıklar edinebilme, diğer kullanıcılar ile iletişim
kurabilme, fotoğraflarını ve düşüncelerini paylaşa-
bilme, kişisel bilgilerini, konumunu paylaşabilme
olanaklarını sağlamaktadır. Kullanıcılara ücretsiz
olan site kazancını ise almış olduğu reklamlardan
ve sponsorlardan karşılamaktadır.
internet
Facebook’a www.facebook.com adresinden
ulaşabilirsiniz.
Twitter
2006 yılında hayatımıza girmiş olan twitter
uygulaması, düşüncelerimizi 140 karakter ile pay-
laşmamıza imkân sağlayan bir sosyal medya uygu-
lamasıdır.
Twitter uygulamasının kullanım sebepleri genel
olarak şu şekilde açıklanmaktadır:
• Duygu ve düşünceleri paylaşma ve diyalog
kurma.
• Blog benzeri bir uygulama olması nedeniyle
kısıtlı karakterle olsa bile öz ifadeyi müm-
kün kılması.
• Bilgi ve güncel haber paylaşımı.
• Pazarlama ve reklam (Bayraktutan ve ark,
2012: 15-17).
internet
Twitter’a www.twittwer.com adresinden
ulaşabilirsiniz.
İnstagram
Instagram, kullanıcılarının cep telefonu ile fo-
toğraf ve video paylaşımın yapılabilen bir sosyal ağ
uygulamasıdır. Fotoğraf ve video çekip diğer kulla-
nıcılarla paylaşma imkânı sunmaktadır. (Frommer,
2010: 12).
dikkat
Günümüzde oldukça hızlı büyüyen sosyal ağla-
rın neredeyse ilk sırasında yer almaktadır.
İnstagram uygulamasının ortaya çıkmasındaki
temel fikir, kullanıcıların fotoğraf ve video paylaş-
masına imkân sağlamaktır, İnstagram kullanıcıları-
nın diğer kullanıcılara ait fotoğrafları bulabilmesi
için bir hashtag (#) yani etiket kullanmaktadır. İn-
teraktif iletişimin söz konusu olduğu uygulamada
kullanıcılar aktif olarak iletişim hâlindendir.
Kullanıcılar, uygulamalarüzerinden birbirleri-
nin paylaşımlarını görebilir, beğenebilir ve yorum
yapabilir. Bu yönüyle kullanım Facebook’a benzer
olsa da, kullanıcıların fotoğraf gönderebilme şekli
çevrim içidir Facebook’un aksine Instagram, kul-
lanıcılarına bir dizi özel filtre sunmakta, kullanıcı-
ların fotoğraflarını göndermeden önce renklerini
ve çözünürlüklerini değiştirmelerini sağlamaktadır.
Bazıları Instagram’ın mobil cihazlara yönelik bir
hizmet olma konusunda bir sınırlama görmesine
rağmen günümüzde mobil telefonların en popüler
uygulaması hâline gelmiştir. (Lunden, 2014: 8).
internet
İnstagram’a www.instagram.com adresinden
ulaşabilirsiniz.
65

Linkedin
Linkedin diğer sosyal medya uygulamalarına
oranla daha kurumsal bir yapıya sahiptir. Kullanı-
cılar iş hayatı ile ilişkili paylaşımlar yapmaktadır.
Linkedin’de kişisel profile rastlamak kadar işletme
profiline rastlamak da mümkündür. Alanında bir
ilk olan uygulama kısa sürede çok fazla kullanıcıya
ulaşmıştır (Kaçar. 2018: 9).
internet
Linkedin’e www.linkedin.com adresinden
ulaşabilirsiniz.
YouTube
“Broadcast Yourself ” (Kendini Yayınla) sloganı
ile 2005 yılında ABD’nin Kaliforniya eyaletinde
kurulmuştur. 2006 yılının Kasım ayında Google ta-
rafından satın alınmıştır. Video depolama ve payla-
şım web sitesi olan Youtube, kullanıcılara video yük-
leme, yüklenen videoları izleyebilme,paylaşabilme
ve içeriklere yorum yapabilme fırsatı sunan sanal
bir ortamdır. Youtube aracılığı ile kişisel videoları-
mızı yükleyebilmekte, istediğimiz sanatçıların veya
müzik gruplarının şarkılarını ve video kliplerini
dinleyebilmekte, izleyebilmekte, dizi ve filmleri
Resim 3.2 Örnek Pinterest ekranları görüntüsü
Kaynak: https://www.hurriyet.com.tr/gundem/pinterest-nedir-ne-ise-yarar-40030946 (Erişim Tarihi 22.04.2020).
66
Dijital İletişim ve Mesaj Tasarımı
takip edebilmekteyiz. Oluşturduğumuz içerikleri
Youtube üzerinden paylaşarak milyonlarca kişiye
ulaşabilmekteyiz.
internet
YouTube’a www.youtube.com adresinden
ulaşabilirsiniz.
Pinterest
2010 yılında Amerika’da kurulan çeşitli katego-
rilerde görsel paylaşımların yapılabildiği “pinleme”
özelliği olan ve pano sistem ile işleyen bir sosyal
medya platformudur. Kullanıcılar bu sosyal medya
ağına üye olarak beğendikleri görselleri pinleyerek
kendi özel arşivlerini oluşturmaktadır.
Pinterest, bu özelliği ile kullanıcıların zevkleri-
ne hitap etmekte ve çeşitli konularda kullanıcılara
fikirler sunmaktadır. Bilgisayar, tablet ve cep tele-
fonu gibi dijital cihazlar ile Pinterest uygulamasına
ulaşmak mümkündür.
internet
Pinterest’e www.pinterest.com adresinden
ulaşabilirsiniz.
Dijital Tasarım

Tumblr
2007 yılında New York’ta kurulan bir mikroblog uygulaması
olan Tumblr kullanıcılara yazılı metin, ses, video, fotoğraf ve internet
bağlantılar paylaşma imkânı sağlamaktadır. Mikroblog olma Tumblr’a www.tumblr.com adresinden
özelliği ile Twitter’a benzerken Twitter uygulaması gibi herhangi ulaşabilirsiniz.
bir karakter sınırlaması olmaması ile Twitter’dan ayrılmaktadır.

Snapchat
Snapchat uygulaması kullanıcıların uygulama üzerinden ta-
kipleştiği arkadaşlarına anlık video, fotoğraf gibi medyalar gön-
dermesine imkân sağlamaktadır. Bu medyaların üzerine çeşitli
internet
emojiler ve metinler eklenebilir. Tüm bunların yanı sıra çeşitli
snapchat efektleri ile eğlendirme özelliğine sahiptir. Snapchat’e www.snapchat.com adresin-
den ulaşabilirsiniz.
Örnek snapchat görseline aşağıda bakabiliriz.

Resim 3.3 Örnek snapchat görseli

Kaynak: https://www.cnnturk.com/teknoloji/snapchate-yuz-degistirme-efekti-geldi (Erişim Tarihi 22.04.2020).

Swarm
Swarm, kullanıcılarına bulundukları yerin bildirimini yapmasına imkân sağlayan bir uygulama olup
yer bildiriminin yanı sıra kullanıcıların yakınlardaki arkadaşlarını görmesini sağlayarak yeni arkadaşlar
edinmelerine de imkân sağlamaktadır. Sosyal ağlar, hayatımıza girmeden önce önce farklı bireylerin ko-
numları, yapmış veya yapacak oldukları aktiviteleri, mekânları takip etmesi bu tarz uygulamalardan önce-
sinde oldukça zordu.
Bu uygulamalar aracılığı ile sosyal medya uygulamalarını kullanan kişiler, diğer bireylerin konum ve
tercih ettikleri mekân bilgilerini takip edebilmek ve kullanıcıların da gidilen mekânlar hakkındaki bilgiye
erişimi daha kolay bir hâle gelmektedir. Mekân tercihlerini ve hareketliliklerini, nüfusun yoğunlaştığı en
popüler noktaları Swarm uygulamalarından takip etmek kolaylaşmıştır.

67
 Dijital İletişim ve Mesaj Tasarımı

Resim 3.4 Swarm uygulaması hakkında görsel

Kaynak: https://foursquareturkiye.com/2014/07/24/swarmdan-windows-phone-kullananlara-mujde/ (Erişim Tarihi
26.04.2020).

Uygulamayı kullanan bireylerin gün içerisinde gittikleri mekânlar

takip edilebilmekte, yer bildirimleri ile gidilen mekânlar hakkında ve internet
kullanıcılar hakkında bilgi sahibi olunabilmektedir. Veriler ışığında Swarm’a www.swarm.com adre-
mekânı tercih edenlerin tercih sebepleri hakkında fikir edinilmektedir sinden ulaşabilirsiniz.
(Büyükdemirci ve Ercoşkun, 2017: 35).

Whatsapp
Kullanıcılarına kolay, güvenilir iletişim imkânı sunmaktadır. Anlık mesajlaşma uygulaması diye ta-
nımlamak yanlış olmayacaktır, ikili iletişimin yanı sıra grup sohbetleriyle tek seferde 256 kişiye kadar
ileti gönderme imkânı, fotoğraf ve video paylaşımı, sesli ve görüntülü arama ve belge gönderme olanağı
sağlayan WhatsApp, kişisel haberleşmenin yanı sıra günümüzde haber paylaşımı için de kullanılmaktadır
(Mimaroğlu, 2019: 46).

Öğrenme Çıktısı

2 Dijital iletişim ağları ve bu ağların kullanım alanları tanımlayabilme

Araştır 2 İlişkilendir Anlat/Paylaş

Dijital iletişim kavramının Dijital iletişim kapsamında

Sosyal medya ağlarının kul-
sosyal medya kullanımına web sitelerinin kullanım
lanım amaçları nedir?
olan etkisi nedir? amaçlarını açıklayınız?

68
Dijital Tasarım
DİJİTAL İLETİŞİM VE MESAJ
TASARIMI
Dijital medya ve dijital medya araçları yukarıda
detaylıca anlatılmıştı. Bu nedenle dijital iletişim ve
mesaj tasarımı başlığı altında dijital iletişimde mesaj
tasarımına geçmeden; öncelikle mesaj nedir, tasarım
nedir, gibi kavramlara bakmakta fayda olacaktır.
Mesaj kavramı
İletişim öğeleri arasında yer alan mesaj kavramı
iletişiminin gerçekleşmesi için oldukça önemlidir.
Bir ya da birden fazla alıcıya hedef kitle
tarafından iletilen çeşitli kelimeler, jest
ve mimikler veya resimler mesaj olarak
tanımlanabilir. Beden dilimiz ile de ilet-
tiğimiz iletiler mesaj olarak tanımlanmak-
tadır. Mesajlar, bir kaynaktan iletilen duy-
gu ve düşüncelerin, alıcı tarafından duyu
organlarınca algılanmasına yöneliktir.
(https://iletisimde-mesaj.nedir.org/)
Mesajın Özellikleri
• Mesajda kullanılan dil son derece önemlidir.
• İletinin gönderileceği kanal, zaman ve
mekân mesajın içeriğine göre analiz edil-
meli, uygun kanal seçilmelidir.
• Mesaj açık, anlaşılır ve net olmalıdır.
• Herhangi bir işaret, söz, beden dili gibi un-
surlar bir mesaj olabileceği gibi, kitap, dergi
veya bir karikatür de bir mesaj olabilir.
• Sözel ve sözel olmayan mesajlar olarak ikiye
ayrılırlar.
Sözel Mesajların Özellikleri
• Yazılı ve çizili olan her mesaj sözel mesaj
grubuna girmektedir. Örneğin; resim, tab-
lo, grafik, mektup, sms… sözel mesajlardır.
• Konuşma ve yazma olarak gerçekleşmektedir.
• Dil ve dil ötesi unsurlar, sözel mesajlara et-
kili bir biçimde kullanılmalıdır.
internet
https://iletisimde-mesaj.nedir.org/
Sözel Olmayan Mesajlar ve Özellikleri
Sözel olmayan mesajlar, beden dili olarak nite-
lendirilmektedir. Kısacası jest ve mimiklerimiz ile
alıcıya ilettiğimiz mesajlar denilebilir.
Mesaj Tasarımı Nedir? Özellikleri
Nelerdir?
İletilmek istenilen iletinin, yani mesajın alıcının
sahip olduğu ekonomik, fiziksel, kültürel ve psiko-
lojik duruma göre düzenlenmesi ve bu şekilde ile-
tilmesidir. Örneğin Türkiye’nin doğusunda görev
yapan bir doktor ile batısında görev yapan bir dok-
torun hastalarına ilettiği mesajların tasarımı aynı
olmayacaktır. Çünkü ekonomik kültürel ve sosyal
farklılıklar olabilir. Aynı meslek dalında başka bir
örnek verecek olursak, 65 yaş üstü bir hastaya ile-
tilen mesajlar ile 25 yaşındaki bir hastaya iletilen
mesajın tasarımı yine aynı olmayacaktır.
internet
http://mesajtasarimibt21.blogspot.com/p/
mesaj-tasarm-nedir.html
Mesaj Tasarımının Özellikleri
• İyi tasarlanmış bir mesaj basit, anlaşılır ama
düşündürücü olmalıdır.
• Dikkat çekici özellikler barındırmalıdır.
• Öğretici ve alıcının özellikleri göz önünde
bulundurularak tasarlanmış olmalıdır.
• Mesajın sadece tasarım aşaması değil iletim
aşamasında da mekân göz ardı edilmemelidir.
• Sözlü veya sözsüz iletişim fark etmeksizin
mesaj tasarımı mümkünüdür.
• Tekrara düşmemeli ve yaratıcı olmalıdır.
69
 Dijital İletişim ve Mesaj Tasarımı

dikkat
Dijital iletişim ile iletişim kurulurken, cep telefonu, sosyal medya, e mail, tablet vs. gibi birden fazla
iletişim aracı ile iletişim kurma seçeneğimiz bulunmaktadır. Bu araçlardan hangisini tercih edersek ede-
lim yine metin, resim, grafik ve sesli mesajlar gibi birden fazla mesaj iletme seçeneğimiz bulunmaktadır.
Tüm bunlar için ayrı ayrı mesaj tasarımına dikkat edilmelidir.

Metin mesajında; metnimiz açık, anlaşılır bir şekilde yazılmış olmalı ve bunun yanı sıra kullanmış ol-
duğumuz yazı tipi, yazı boyutu ve metne uygun başlıklar seçilmelidir. Alıcının özelliklerine göre iletmiş ol-
duğumuz mesajda uygun hitap şeklini belirlemeli, metne uygun resim veya fotoğraflardan faydalanmalıyız..
Grafik veya resim mesajlarında; dikkat çekici grafikler ve renk kullanımına dikkat edilmeli, mesajı
destekleyici açık anlam içeren grafikler tercih edilmelidir.
Sesli mesajlarda; ses tonumuz mesaj tasarımının en önemli öğelerinden biridir. Konuşma hızımız ve ses
tonumuz birbiri ile uyumlu olmalı ve gerekli yerlerde vurgu yapmalıyız. Özellikle dikkat çekmek istediği-
miz noktalarda sesimize vurgu yaparak alıcının dikkatini çekmek mümkündür.

Öğrenme Çıktısı

3 Mesaj tasarımı ve mesaj tasarlanırken nelere dikkat edildiğini öğrenebilme

Araştır 3 İlişkilendir Anlat/Paylaş

Dijital iletişim ağları üze-

Dijital iletişimde mesaj ta-
sarımı üzerine tartışalım.
İleteceğiniz mesaja ve alıcıya
rinden mesaj tasarımı ko-
göre hangi sosyal dijital ileti-
nusunda nelere dikkat et-
şim ağını tercih ediyorsunuz?
meliyiz, konuşalım.

70
Dijital Tasarım
Dijital iletişim kavramını
1 açıklayabilme ve özelliklerini
kavrayabilme
Dijitalleşme Nedir?
2 Dijital iletişim ağları ve bu ağların
kullanım alanları tanımlayabilme
Dijital Ağlar ve Örnekler
öğrenme çıktıları ve bölüm özeti
Dijitalleşme, var olan veya ulaşılabilir olan bilgi veya verileri-
mizin bilgisayar ortamına aktarılması ve saklanma süreci olarak
tanımlanabilir. Verilerimizin bilgisayar ortamına aktarılması ve
burada saklanması hayatlarımızı kolaylaştırmanın yanı sıra mo-
dern ve yenilikçi bir bakış açısı da kazandırmaktadır. Bu anlam-
da toplumsal yaşamımıza ve yaşam şekillerimize etki etmiştir
denilebilir. Dijitalleşme oldukça alt düzey bir çaba ister ancak
üst düzey fayda sağlamaktadır.
Dijitalleşme, özellikle teknolojik gelişmeler sonucunda sanayi
toplumundan bilgi toplumuna geçişin ve toplum için sonsuz
bir değişimin başlangıcıdır. Dijitalleşme; toplum yaşamında
ekonomik, sosyal, kültürel anlamda birçok değişime sebep ol-
duğundan da anlaşılacağı gibi, iletişim anlayışını da köklü bir
şekilde değiştirmiştir. Özellikle sanayi devriminden sonra bu-
luşlar artmış, dijital dönüşümler hızlanmış ve dolayısıyla tek-
noloji hızla hayatımıza girmiştir. Sosyal iletişim anlamında pek
çok alan dijital iletişim modeline geçmiş ve iletişim için dijital-
leşme sonrası çeşitli araçlar çoğalmış, ayrıca zaman ve mekân
kavramı yok olmuştur. Dijitalleşme öncesi iletişim sadece te-
lefon veya mektup aracılığı ile kurulurken dijitalleşme sonrası
sosyal medya, e-posta gibi çeşitli dijital iletişim araçları ile de
sağlanmaktadır.
Dijitalleşme döneminde, kablo sistemlerinin döşenmesi ve sistem-
lerin hayata geçmesi, uzun mesafede iletişime imkan sunan uydu-
ların gelişimi ve veriyi işleme yaşanılan üç önemli gelişmedir.
Dijital iletişim, iletişim teknolojilerinin artması ve iletişim tek-
nolojilerinin gelişmesiyle birlikte hayatımıza girmiştir. İletişimi
interaktif hâle getirerek, iletişimde zaman ve mekân kavramını
da ortadan kaldırmıştır. Telefon, tablet, bilgisayar vb. araçlar
dijital teknolojilere sahip ve dijital iletişime imkân sunan araç-
lara örnektir. Dijital iletişimde interaktif iletişim söz konusu-
dur; yapılan tüm eylemler kayıt altındadır; bilgiye ulaşmak ve
bilgiyi yaymak kolaydır, kolayca tüketilebilir ve kolayca yeni
içerikler üretilebilir. Dijital iletişim kurmak için birden fazla
araç ve ağ seçenekleri mevcuttur. Örneğin, sosyal medya ağları
dijital iletişim kurulan platformlardandır. İnstagram, facebook,
twitter, whatsapp gibi sosyal ağlardan zaman ve meân kavramı
olmaksızın içerik üretilebilir ve iletişim kurulabilir.
Mesaj tasarımı iletişim için oldukça önemli bir konudur, mesaj
tasarımı alıcının sahip olduğu özelliklere göre tasarlanmalı ve
mesaja göre uygun bir dijital ağ tercih edilmelidir. İyi tasarlan-
mış bir mesaj anlaşılır ama düşündürücü olmalı, dikkat çekmeli
ve tekrara düşmemelidir.
71
 Dijital İletişim ve Mesaj Tasarımı

Mesaj tasarımı ve mesaj

3 tasarlanırken nelere dikkat
edildiğini öğrenebilme
öğrenme çıktıları ve bölüm özeti

İletilmek istenilen iletinin yani mesajın alıcının sahip olduğu

Dijital İletişim ve Mesaj
Tasarımı ekonomik, fiziksel, kültürel ve psikolojik duruma göre düzen-
lenmesi ve mesajın tüm bunlara uygun bir şekilde tasarlanması
gerekir. Mesajınız ve mesajın tasarımı hedef kitle tarafından ka-
bul edilebilir olmalı, açık, bilgilendirici ve net olmalı alıcının
kafasında herhangi bir soru işaretine sebep olmamalıyız.
Yazılı mesajlarda; metnimiz açık, anlaşılır bir şekilde yazılmış
olmalı ve bunun yanı sıra kullanmış olduğumuz yazı tipi, yazı
boyutu ve metne uygun başlıklar seçmeye özen göstermeliyiz.
Hedef kitlenin özelliklerine göre iletmiş olduğumuz mesajda
uygun hitap şeklini belirlemeli, eğer mesajımızda resim veya
grafik kullanacak olursak, bunu metne uygun olarak seçmeli-
yiz. Grafik veya resim mesajları; Dikkat çekici grafikler ve renk
kullanımına dikkat edilmelidir, mesajı destekleyici açık anlam
içeren grafikler tercih edilmelidir. Sesli mesajlar; Sesli mesajlar-
da özellikle ses tonumuz mesaj tasarımının en önemli öğelerin-
den biridir. Konuşma hızımız ve ses tonumuz bir biri ile uyum-
lu olmalı ve gerekli yerlerde vurgu yapmaya özen göstermeliyiz.

72
Dijital Tasarım

1 Aşağıdakilerden hangisi dijital iletişimin sun- 5 Genellikle güncel bilgi ve haber paylaşımı
duğu olanaklardan biri değildir? amacıyla kullanılan 140 karakter sınırlaması olan
mikroblog uygulaması aşağıdakilerden hangisidir?

neler öğrendik?
A. Uzun mesafede iletişim imkânı sağlaması
B. Aynı anda birden fazla kişi ile iletişim kurula- A. Twitter
bilmesi B. Kişisel web sitesi
C. Dijital iletişim sadece yazılı iletişime imkân C. Formlar
sağlaması D. Tumblr
D. Bilgi paylaşımının hızlı olması E. Pinterest
E. Zaman ve mekân kavramının yok olması

6 I. Sık aralıklar ile güncellenebilir

2 Aşağıdakilerden hangisi sosyal ağ ortamların-
dan biri değildir? II. Okuyucular yorum yapabilir
A. Kişisel web siteleri B. Sosyal medya siteleri III. Bir konu hakkında kamuoyu oluşturulabilir
C. E-posta D. Bloglar IV. Farklı birçok konuda içerik paylaşımı
E. Forumlar yapılabilir
Yukarıdaki özellikler aşağıdaki dijital iletişim ağla-
3 I. Mikroblog özelliği taşımaktadır. rından hangisine aittir?
II. Kullanıcılara ses, video ve fotoğraf yayın- A. Kişisel web sitesi
lama imkânı sunmaktadır. B. Bloglar
III. Mikroblog olma özelliği ile twitter ile C. Pazarlama web siteleri
benzerdir. D. Forumlar
E. E-posta
Yukarıdaki bilgiler aşağıdaki sosyal medya ağların-
dan hangisine aittir?
A. İnstagram
7 Aşağıdakilerden hangisi iyi tasarlanmış bir
mesajın özelliklerinden biri değildir?
B. Pinterest
C. Tumblr A. Alıcının sahip olduğu özelliklere göre tasarlanması
D. Kişisel web sitesi B. Açık ve anlaşılır olması, şüpheye yer bırakmaması
E. Snapchat C. Mesajın iletileceği kanal önemsizdir
D. Mesajın şekline göre resim veya grafikler ile
desteklenmesi
4 I. Gazete E. Tekrara düşmemesi
II. TV’ye aktarılabilen bilgisayar ekranı
III. İnternet erişim teknolojisine sahip tele- 8 Aşağıdakilerden hangisi blog kelimesini en
vizyonlar iyi şekilde tanımlamaktadır?
IV. Görüntülü telefon görüşmeleri A. Web günlüğü
Yukarıdakilerden hangileri yöndeşmeye örnek B. Web sayfası
değildir? C. Arama motoru
D. Dijital medya platformu
A. Yalnız II
E. Sosyal ağ
B. III ve I
C. Yalnız IV
D. Yalnız I
E. Hepsi

73
 Dijital İletişim ve Mesaj Tasarımı

9 “………….” içeriği tamamen kullanıcılar 10 I. Kullanıcılar genellikle kurumsal ve iş ha-

belirler ve kullanıcılar birbirleri ile bu uygulamalar yatına yönelik paylaşımlar yapmaktadır.
üzerinden sürekli etkileşim halindedir, zaman ve
neler öğrendik?

mekan sınırlaması olmaksızın paylaşımın, etkileşi- II. İşverenlerin ve çalışanların bir araya gel-
min ve tartışmanın sürekli olduğu bir dijital ileti- mesini sağlayan bir platformdur.
şim şeklidir.” III. Kişisel veya kurumsal profiller ile karşıla
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yeri aşağıdakiler- biliriz.
den hangisi doğru şekilde tamamlar? Yukarıdaki ifadeler aşağıdaki sosyal ağlardan han-
A. E-posta grupları gisine aittir?
B. Sosyal medya A. Facebook
C. Dijital iletişim forumları B. Tumblr
D. Cep telefonları C. Linkedin
E. Web siteleri D. YouTube
E. Vine

74
Dijital Tasarım

1. C Yanıtınız yanlış ise “Dijital İletişimin Özel- 6. B Yanıtınız yanlış ise “Dijital İletişim” konusu-
likleri” konusunu yeniden gözden geçiriniz. nu yeniden gözden geçiriniz.

neler öğrendik yanıt anahtarı

2. A Yanıtınız yanlış ise “Sosyal Ağlar” konusunu 7. C Yanıtınız yanlış ise “Mesaj Tasarımı” konu-
yeniden gözden geçiriniz. sunu yeniden gözden geçiriniz.

Yanıtınız yanlış ise “Sosyal Medya ve Sosyal

3. C 8. A Yanıtınız yanlış ise “Dijital Ağlar” konusunu
Medya Ağları” konusunu yeniden gözden
yeniden gözden geçiriniz.
geçiriniz.

4. D Yanıtınız yanlış ise “Dijitalleşme Kavramı” 9. B Yanıtınız yanlış ise “Dijital İletişim Kanalla-
konusunu yeniden gözden geçiriniz. rı” konusunu yeniden gözden geçiriniz.

5. A Yanıtınız yanlış ise “Sosyal Medya Çeşitleri” 10. B Yanıtınız yanlış ise “Sosyal Medya” konusu-
konusunu yeniden gözden geçiriniz. nu yeniden gözden geçiriniz.

Araştır Yanıt
3 Anahtarı

Dijitalleşme ile birlikte hayatımıza hızla giren dijital iletişim ile geleneksel
medya ve geleneksel iletişim alışkanlıklarımız hayatımızdan uzaklaşırken, yeni
iletişim araçları kullanımı ve yayılımı da hızlanmıştır. Yeni medya anlayışı ile
daha bireyle ve toplumla etkileşimli yaklaşım artmış, iletişim için zaman ve
mekan kavramı ortadan kalkmıştır. Dijital iletişim ile hayatımıza giren yeni
Araştır 1 iletişim ortamları ve yeni iletişim ağlarından bahsedebiliriz. Örneğin; akıllı
telefonlar, tabletler hatta akıllı saatlerimiz bile günümüzde dijital iletişim aracı
olarak kullanılmaktadır. İletişim ağlarının artması ile iletişim de kolaylaşmış,
iletmek istediğimiz bir mesajı alıcıya saniyeler içinde zaman ve mekan kısıtla-
ması olmadan iletebilmekteyiz.

Birden fazla dijital iletişim kanalı olması ve dijitalleşme ile birden fazla iletişim
ağına sahip olmaktayız. Facebook, Instagram, Twitter vb. gibi sosyal medya
ağları günlük hayatımızda bizlere kolayca iletişim imkanı sunmaktadır. Her
Araştır 2 bir sosyal medya ağı farklı kullanım amaçlarına sahiptir bu özellikleri bize her
bir sosyal medya ağı üzerinden kuracak olduğumuz iletişimde farklı mesaj ve
mesaj tasarımı gibi detayları kolayca planlamamıza olanak sunmaktadır.

Etkili bir mesaj tasarımı için dijital iletişim kanallarını mesaja uygun kullan-
mak gerekmektedir. Dijital iletişim kanalları ile farklı hedef kitlelere ulaşmak
geleneksel medyaya oranla çok daha fazladır. Farklı hedef kitlelerine, her hedef
Araştır 3 kitle için uygun mesajı birden fazla kanal aracılığı ile iletilmektedir. Hızı, me-
sajın etkisi ve sonuçlarının ölçülebilir olması nedeniyle dijital iletişim kanalla-
rı geleneksel medyaya oranla daha avantajlı olmaktır.

75

Kaynakça
Bayraktutan G, Binark, M, Çomu T, Doğu B,
İslamoğlu G ve Aydemir A T (2012) Sosyal
Medyada 2011 Genel Seçimleri: Nicel-Nitel
Arayüzey İncelemesi, Selçuk İletişim Dergisi, 7
(3), 15-16.
Bayram ve diğerleri, ‘‘Ankara’da faaliyet Gösteren
Otel İşletmelerinin Web Sitelerinin Pazarlama
Açısından Değerlendirilmesi’’, Ticaret ve Turizm
Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 2009, s. 93.
Beisswenger, M. (2015). Sprache und medien.
Digitale kommunikation. Studienkurs sprach- und
textverständnis. E-Learning-Angebot der
öffentlich-rechtlichen Universitäten und
Fachhochschulen und des Ministeriums für
İnnovation, Wissenschaft und Forschung
(MIWF) des Landes Nordrhein-Westfalen
Büyükdemirci, H. İ., Ercoşkun, Ö. (2017). ”Coğrafi
Tabanlı Sosyal Medya Kullanımı: Ankara’da En
Çok Yer Bildirimi Yapılan Kahve Mekanları”.
Süleyman Demirel Üniversitesi
Castells. M. (2005). Enformasyon çağı: ekonomi,
kültür ve toplum. cilt 1: ağ toplumunun yükselişi.
(Çev. E. Kılıç). Bilgi Üniversitesi Yayınları: 97.
İstanbul
Couldry, N., & Hepp, A. (2017). The Mediated
Construction of Reality. Cambridge: Polity Press.
Frommer, D. (2010, November 1). Here’s how to
use Instagram. Business Insider. Retrieved from
http://www.businessinsider.com/instagram-2010-
11?op¼1
http://mesajtasarimibt21.blogspot.com/p/mesaj-
tasarm-nedir.html (Erişim Tarihi: 19.04.2020).
http://www.erdalerdogdu.com/pr-halkla-iliskiler/
sosyal-medyadijital-medya-ajanslarinin-
sunduklari-hizmetler/ (Erişim Tarihi:
17.04.2020).
https://bizimhesap.com/blog-detay/isletmelerde-
dijitallesme (Erişim Tarihi: 25.04.2020)
https://foursquareturkiye.com/2014/07/24/
swarmdan-windows-phone-kullananlara-mujde/
(Erişim Tarihi 26.04.2020).
https://iletisimde-mesaj.nedir.org/ (Erişim Tarihi:
19.04.2020)
https://wpmavi.com/blog/kisisel-web-sitesi.html
(Erişim Tarihi: 17.04.2020)
76
Dijital İletişim ve Mesaj Tasarımı
https://www.basaktecer.com/dijital-ortamda-daha-
etkin-iletisim-icin-oneriler/ (Erişim Tarihi:
16.04.2020).
https://www.cnnturk.com/teknoloji/snapchate-
yuz-degistirme-efekti-geldi (Erişim Tarihi:
18.04.2020).
https://www.hurriyet.com.tr/gundem/pinterest-
nedir-ne-ise-yarar-40030946 (Erişim Tarihi
22.04.2020).
https://www.iienstitu.com/blog/iletisim-nedir-
etkili-iletisim-nasil-kurulur-2 (Erişim Tarihi:
15.04.2020)
h t t p s : / / w w w. s a b a h . c o m . t r / t e k n o k u l i s /
haberler/2020/04/14/virus-sosyal-medyayi-da-
ucurdu-kullanici-sayisi-77-milyara-firladi (Erişim
Tarihi: 18.04.2020)
https://www.survivor.com.tr/en-cok-kullanilan-12-
sosyal-medya-platformu-ve-kullanici-sayilari/
(Erişim Tarihi: 21.04.2020).
https://www.thinkwithturkiye.com/dijital-iletisim-
nedir/ (Erişim Tarihi 14.04.2020)
İbrahim Kırçova, İşletmeler arası Elektronik Ticaret,
İstanbul Ticaret Odası, Yayın No: 32, 2001, s. 53.
Kaçar, Ö. (2018, Mart 22). Reid Hoffman ve
Linkedin’in Büyük Başarısı. (Erişim Tarihi: Nisan,
2020). Girişimci Kafası: https://girisimcikafasi.
com/reid-hoffman-ve-linkedinin-buyukbasarisi/
Krotz, F. (2014). Toplumsal bir dünya perspektifinden,
aracılaşmış dünyaların analizine. Medya
uygulamaları ve Avrupa’daki günlük ajans, 69.
Lunden, I. (2014, January 21). Instagram is the
fastest-growing social site globally, mobile devices
rule over PCs for access. Retrieved from http://
techcrunch.com/ 2014/01/21/instagram-is-
the-fastest-growing-social-site-globally-mobile
devices-rule-over-pcs-for-social-access/.
Sayımer İ (2008) Sanal Ortamda Halkla İlişkiler, Beta
Yayınları, İstanbul.
Thompson, J. B. (2008). Medya ve Modernite. Çev.
Serdar Öztürk, İstanbul: Kırmızı Yayınları.
Törenli, N. (2005). Yeni Medya, Yeni İletişim Ortamı.
Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları
Yağmurlu A (2011) Kamu Yönetiminde Halkla
İlişkiler ve Sosyal Medya, Selçuk İletişim Dergisi,
7 (1), 5-15.