1

การทดลองที่ 2
เรื่อง การตกอย่ างอิสระของวัตถุ

จุดประสงค์ การเรี ยนรู้

นักศึกษาสามารถคานวณเพื่อหาค่าความเร่ งเนื่ องจากแรงโน้มถ่วงของโลก (g) จากการทดลองได้

อุปกรณ์ การทดลอง
1. วัตถุที่มีรูปร่ างต่างๆ
2. นาฬิกาจับเวลา
3. ไม้เมตร

หลักการ
การเคลือ่ นทีใ่ นแนวดิ่งภายใต้ แรงโน้ มถ่ วงของโลก
กาลิเลโอ ได้ทาการทดลองให้เห็นว่า วัตถุที่ตกลงสู่ พ้นื โลกอย่างอิสระ จะเคลื่อนที่ภายใต้แรงดึงดูดของโลก
ต่อมานิ วตันสังเกตุเห็นว่า ทาไมดวงจันทร์ ไม่ลอยหลุดออกไปจากโลก ทาไมผลแอปเปิ้ ลจึงตกลงสู่ พ้นื ดิน นิวตันได้
ทาการศึกษาค้นคว้าต่อ จนในที่สุดก็สามารถพิสูจน์ในเรื่ องกฎแห่งการดึงดูดของ สสาร โดยโลกและดวงจันทร์ ต่างมี
แรงดึงดูดซึ่ งกันและ กัน แต่เนื่องจากดวงจันทร์ โคจรรอบโลก จึงมีแรงหนีสู่ศูนย์กลางซึ่ งต่อต้านแรงดึงดูดไว้ ทาให้
ดวงจันทร์ลอยโคจรรอบโลกได้ แต่ผลแอปเปิ้ ลกับโลกก็มีแรงดึงดูดระหว่างกัน ผลแอปเปิ้ ลเมื่อหลุดจากขั้วจึง
เคลื่อนที่อิสระตามแรงดึงดูดนั้น

การตกอย่างอิสระนี้ วัตถุจะเคลื่อนตัวด้วยความเร่ ง ซึ่ งเรี ยกว่า Gravitational acceleration หรื อ g ซึ่ งมีค่าประมาณ
9.8 m/s2
 2

การเคลือ่ นทีแ่ นวดิ่ง (Motion under gravity)

เป็ นการเคลื่อนที่ของวัตถุที่ตกอย่างอิสระภายใต้แรงโน้มถ่วงของโลกเพียงแรงเดียว การเคลื่อนที่ลกั ษณะนี้
จะไม่คิดแรงต้านของอากาศ

สมการการเคลือ่ นทีใ่ นแนวดิ่ง

เนื่องจากการเคลื่อนที่ในแนวดิ่ง คือ การการเคลื่อนที่ในแนวเส้นตรงแบบหนึ่ง ดังนั้น สมการในการคานวณ
จึงเหมือนกับสมการการเคลื่อนที่ในแนวราบเพียงแต่เปลี่ยนค่า a เป็ นg เท่านั้น
u คือ ความเร็วต้ น (m/s)

v คือ ความเร็วปลาย (m/s)

g คือ ความเร่ ง (m/s2)

t คือ เวลา (s)

s คือ การกระจัด (m)

การกาหนดทิศทางของ g ซึ่ งเป็ นความเร่ งเนื่ องจากแรงโน้มถ่วงของ

โลก โดยปกติ g จะมีทิศลงเสมอ จึงถือว่าวัตถุเคลื่อนที่ลงให้ g เป็ น
บวก วัตถุเคลื่อนที่ข้ ึนให้ g เป็ นลบ

เมื่อวัตถุที่ตกแบบเสรี วัตถุจะเคลื่อนที่ลงด้วยความเร่ ง g ถ้ากาหนดให้g = 10 m/s2 แสดงว่าวัตถุจะเคลื่อนที่ลงมาด้วย

ความเร็ วเพิ่มขึ้นวินาทีละ 10 เมตรต่อวินาที แต่ถา้ โยนวัตถุน้ ีข้ ึนในแนวดิ่งวัตถุจะเคลื่อนที่ข้ ึนช้าลงความเร่ ง –g ถ้า
g = 10 m/s2 จะได้วา่ วัตถุจะเคลื่อนที่ข้ ึนด้วยความเร็ วลดลงวินาทีละ 10 เมตรต่อวินาที จนกระทัง่ ความเร็ วสุ ดท้ายเป็ น
0 เรี ยกตาแหน่งนี้วา่ ตาแหน่ งสู งสุ ดของการเคลือ่ นที่ของวัตถุ หลังจากนี้วตั ถุจะเคลื่อนที่ตกแบบเสรี
 3

การทดลอง
1. จับเวลาการตกของวัตถุรูปทรงที่ 1 ในระยะต่างๆ แล้วบันทึกผลการทดลองลงในตาราง
2. จับเวลาการตกของวัตถุรูปทรงที่ 2 ในระยะต่างๆ แล้วบันทึกผลการทดลองลงในตาราง
3. นาผลการทดลองที่ได้ไปคานวณหาค่า g
4. นาค่า g ที่ได้จากการทดลองไปเปรี ยบเทียบกับค่า g ตามทฤษฎี และหาค่า % ความคลาดเคลื่อนจากสมการ
Exp  Theory
 100
Theory
 4

ตารางบันทึกผลการทดลอง
เรื่ อง การตกอย่างอิสระของวัตถุ
วันที่ทาการทดลอง...........................................กลุ่มที่.........................

สมาชิกผูร้ ่ วมการทดลอง
1................................................................................................ รหัส..................................................
2................................................................................................ รหัส..................................................
3................................................................................................ รหัส..................................................
4................................................................................................ รหัส..................................................
5................................................................................................ รหัส..................................................
6................................................................................................ รหัส..................................................
7................................................................................................ รหัส..................................................
8................................................................................................ รหัส..................................................
9................................................................................................ รหัส..................................................
10................................................................................................ รหัส..................................................

................................................................................
อาจารย์ควบคุมปฏิบตั ิการ
 5

ผลการทดลอง
ระยะตก........................................เมตร
เวลาที่ใช้ในการตก รู ปทรงที่ 1 เวลาที่ใช้ในการตก รู ปทรงที่ 2
ครั้งที่ตก
(s) (s)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
t = t =

ระยะตก........................................เมตร
เวลาที่ใช้ในการตก รู ปทรงที่ 1 เวลาที่ใช้ในการตก รู ปทรงที่ 2
ครั้งที่ตก
(s) (s)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
t = t =
 6

วิธีการคานวณ
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
 7

สรุ ปผลการทดลอง
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................

วิจารณ์การทดลอง
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................