Czy ruchoma organizacją czasu pracy może być stosowana w ramach równoważnego

systemu czasu pracy?

Opublikowano: QA 1169031
Status: aktualne

Autor odpowiedzi:
Suchanowska Joanna

Odpowiedzi udzielono:
9 stycznia 2019 r., stan prawny dotychczas nie uległ zmianie

PYTANIE

Czy można zaplanować w grafiku w systemie równoważnego czasu pracy powtórne

przyjście pracownika do pracy w tej samej dobie pracowniczej nawet po 11 godzinnym
odpoczynku? Czy ewentualnie można w systemie równoważnego czasu pracy zastosować
również elastyczny czas pracy, żeby nie dochodziło do przekroczeń dobowych / rozpoczęcie
powtórne pracy w tej samej dobie pracowniczej.

ODPOWIEDŹ

Aby pracodawca mógł planować powtórne przyjście pracownika do pracy w tej samej dobie
pracowniczej musi objąć pracownika ruchomą organizacją czasu pracy.

Uzasadnienie

Zastosowanie równoważnego systemu czasu pracy pozwala pracodawcy na stosowanie

rozkładów czasu pracy, w których pracownicy mogą wykonywać pracę w wymiarze nawet do
12 godzin na dobę. Objęcie pracowników równoważnym systemem czasu pracy nie
powoduje jednak, że pracodawca uprawniony jest takiego organizowania ich czasu pracy,
aby rozpoczynali oni pracę o różnych godzinach, w tym o godzinie wcześniejszej niż dnia
poprzedniego.

Organizując czas pracy pracowników pamiętać bowiem należy o zawartej w przepisach

Kodeksu pracy definicji doby pracowniczej.

Zgodnie z art. 129 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy – dalej k.p., czas pracy
nie może przekraczać 8 godzin na dobę. Doba zaś, w myśl art. 128 § 3 pkt 1 k.p., to 24
kolejne godziny poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z
obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Doba pracownicza jest zatem 24 – godzinnym
okresem liczonym od momentu rozpoczęcia przez pracownika pracy w danym dniu. Jej
granicami są zatem wynikająca z rozkładu czasu pracy (harmonogramu) godzina
rozpoczęcia pracy i odpowiadająca jej, po upływie 24 godzin, godzina w dniu następnym.

Przyjęta przez ustawodawcę definicja doby pracowniczej w istotny sposób ogranicza

możliwość zmian godzin pracy pracowników w kolejnych dniach tygodnia. W praktyce zatem
pracownik nie może rozpoczynać pracy wcześniej, niż rozpoczynał ją poprzedniego dnia
(zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy). Jeśli bowiem pracownik w danym
dniu wypracuje pełen wymiar czasu pracy to ponowne rozpoczęcie pracy w tej samej dobie
pracowniczej, spowoduje pracę nadliczbową (nawet po odebraniu przez pracownika 11-
godzinnego odpoczynku dobowego).

Wyjątek od tej zasady wprowadza ruchomy czas pracy. Zgodnie z art. 140(1) k.p.,
wprowadzenie ruchomego czasu pracy pozwala na:

- ustalania rozkładów czasu pracy przewidujących różne godziny rozpoczynania pracy w

dniach pracy pracowników,

- określanie przedziału czasu, w którym pracownik powinien podjąć pracę.

W pierwszym przypadku pracodawca może wyznaczać pracownikom różne godziny

rozpoczynania pracy w poszczególne dni. W kolejnym dniu pracownik będzie więc mógł
mieć zaplanowaną zarówno późniejszą, jak i wcześniejszą godzinę

Drugi wariant ruchomego czasu pracy polega natomiast na tym, że pracodawca wyznacza
jedynie:

- liczbę godzin, jaką pracownik ma przepracować danego dnia i

- przedział czasu, w którym pracownik musi stawić się do pracy (tzw. "widełki").

Pracownik samodzielnie decyduje, o której konkretnie godzinie przyjdzie do pracy w

granicach czasowych ustalonych przez pracodawcę. Zakończy pracę po przepracowaniu
wyznaczonego dobowego wymiaru czasu pracy (np. 8 godzin) od godziny rozpoczęcia
pracy.

Zarówno w pierwszym jak i w drugim przypadku ponowne rozpoczęcie przez pracownika

pracy w tej samej dobie pracowniczej nie spowoduje pracy w godzinach nadliczbowych.

Ważne jest jednak to, aby ruchomy czas pracy wprowadzić bądź w układzie zbiorowym
pracy, bądź w porozumieniu z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie
przyjętym u pracodawcy albo na wniosek pracownika (art. 150 § 3 k.p.).

Ruchoma organizacją czasu pracy może być również stosowana w ramach równoważnego
systemu czasu pracy, pod warunkiem jednakże że taka organizacja czasu pracy nie
spowoduje naruszenia przepisów dotyczących udzielania pracownikom minimalnych
okresów odpoczynków dobowych i tygodniowych (art. 140(1) § 3 k.p.).