Dr Shk.

Irina Isufi
 Modelet e allcise
Jane nje riprodhim i gjendjes klinike te harqeve dentare te nje pacienti ne nje moment te caktuar.

Modele studimi

Ne Ortodonci

Modelet e punes
Vetite e materialit te allcise per derdhjen e masave:
➢ Qendrueshmeri te larte ne permasa dhe ndaj reagenteve kimike me te cilet zakonisht ka
kontakt
➢ Riprodhim i sakte i te gjithe elementeve qe permban masa
➢ Siperfaqe e lemuar dhe kompakte
➢ Rezistence e mire ndaj presionit
➢ Kohe e shpejte pergatitjeje
➢ Fluiditet i pelqyeshem ne fazen e pare
➢ Perputhshmeri te mire me rezinen, dyllin dhe izolantet
➢ Kosto e ulet

Klasifikimi i Allcive sipas fortesise

❑ Tipi 1 eshte i bute, perdoret per derdhjen e masave te vecanta te pozicionit
❑ Tipi II, eshte i bute perdoret per ruajtjen e muflave dhe stampava
❑ Tipi III, eshte e forte, perdoret per te realizuar modele rezistente ndaj komprimimit dhe
abrazionit
❑ Tipi IV, eshte teper i forte, perdoret ne raste kur nevojiten modele ekstremisht te sakta
Modelet sherbejne:
1. Per te studiuar ne te tri planet harqet dentare dhe raportet midis nofullave
2. Ndihmojne laborantin ne pregatitjen e aparateve te ndryshme
3. Riprodhojne gjendjen fillestare perpara fillimit te terapise ortodontike
4. Per te kontrolluar ecurine e trajtimit
5. Material per studime te ndryshme shkencore
Informacioni qe marrim nga modelet e studimit dhe perdorimi i
tyre
▪ Modelet e studimit ofrojnë një regjistrim të saktë tredimensional të dhëmbëve dhe strukturave të tyre
mbështetëse.
▪ Modelet e studimit konsiderohen si një ndihmë thelbësore në vendosjen e diagnozës dhe planifikimin e
trajtimit.
▪ Janë ndihma të vlefshme në edukimin dhe komunikimin e pacientit.
▪ Modelet e studimit nga i njëjti pacient mund të jenë përdoret për të vlerësuar ecurinë e trajtimit.
▪ Mund te studiohet parregullsia brenda harkut në formë, simetri, gjerësi
▪ Studiohet okluzioni ne tre planet.
▪ Mund të vlerësohen mangësitë dhe tepricat e gjatësisë së harkut në një model studimor duke përdorur
analizat e modelit studimor
▪ Vleresohen me saktesi gjerësia, thellësia dhe konfigurimi i qiellzës.
▪ Përdoren në analizat e dhëmbëve ne denticion mikse së bashku me grafikët dhe radiografitë.
▪ Mund te imitohet ripozicionimi kirurgjikal i nofullave ne modelet e studimit.
▪ Modelet e studimit ndihmojnë në komunikimin ndërmjet ortodontëve në lidhje me natyrën e malokluzionit
 Avantazhet Disavantazhet
❖ Modelet e studimit lejojnë një vlerësim më objektiv te ❖ Zënë hapësirë ​të konsiderueshme ruajtjeje.
malokluzionit sesa ekzaminimi klinik ose fotografi. ❖ Mundësia e thyerjes së modeleve të
❖ Ata bëjnë të mundur kontrollin e okluzionit të pacientit nga studimit.
aspekti lingual; diçka që është e pamundur në gojën e ❖ Nuk ka informacion të detajuar për indet e
pacientit. buta në zgavrën e gojës.
❖ Modelet e studimit janë një rregjistrim i përhershëm i Raportet e dhëmbëve me profilin e fytyrës nuk
malokluzionit te pacientit mund të studiohen.
❖ Janë më pak të kushtueshme.
❖ Mund të kopjohet lehtësisht kur nevojitet.
Analizat e modeleve te studimit mund te klasifikohen:

I. Analizat qe studiojne raportet e permasave te III. Analizat qe studiojne raportet e

dhembeve ne grupe. permasave te dhembeve dhe hapesires se
a. Analiza e Boltonit pranishme ne denticion miks.
b. Analiza Sanin–Savara a. Analiza e denticionit miks te Moyers
c. Indeksi i Peckut b. Analiza Tanaka-Johnston
c. Analiza Staley and Kerber
d. Metoda grafike
II. Analiza qe studiojne raportet e permasave te
dhembeve me permasat e struktures mbeshtetese.
a. Analiza Ashley Howe’s IV. Analizat qe studiojne raportet e
b. Indeksi i Pontit permasave te dhembeve dhe hapesires se
c. Analiza e Linderhearth’s
pranishme ne denticionin
d. Set-up diagnostik
a. Analiza sipas Carey’s
e. Analiza e Korkhausit
b. Analiza e perimeterit te harkut
c. Analiza e hapesires totale
 Analiza e modeleve sipas Korkhaus
➢ Merret informacion per te dy nofullat ne te tri
planet.

➢ Eshte nje plotesim i analizes se Pontit(1909)

Analiza e Pontit (Ekziston nje korrelacion midis gjeresise
mesio-distale te inciziveve ne nofullen e siperme dhe gjeresise se
perparame dhe te pasme te harkut)

➢ Sipas Korkhausit ekziston gjithashtu dhe nje

korrelacion midis gjatesise se harkut dhe
gjeresise mezio-distale te inciziveve te
nofulles se siperme.
 Analiza e modeleve sipas Korkhaus

➢ Matet me kompast gjeresia mesio-distale e secilit inciziv vec e vec.

➢ Shume e gjeresise mesio-distale e 4 inciziveve percaktohet si SI.

➢ Ne rastet kur ka agenzi ose morfologjia e inciziveve maksilare ka deviacione te medha nga norma,
SI matet me formulen e Tonn-it

SIs= Sip x 4 + 0.5

SIs= shume e gjeresise mesio-distale incizivet siper
SIp= shuma e gjeresise mesio-distale incizivet poshte
Tabela e Korkhausit
Per cdo vlere te SI te matur, gjendet ne tabele vlera ideale ne mm per gjeresine e perparme, gjeresine e
pasme dhe gjatesine e perparme te harkut dentar.
Shuma e Gjeresia e perparme Gjeresia e pasme e Gjatesia e perparme e
gjeresise se e harkut dentar harkut dentar harkut dentar
inciziveve SI P:P-4:4 M:M-6:6
27 32 41,5 16

27,5 32,5 42,3 16,3

28 33 43 16,5
28,5 33.5 43,8 16,8
29 34 44,5 17
29,5 34.5 45,3 17,3
30 35 46 17,5
30,5 36 46,8 17,8
31 36.5 47,5 18
31,5 37 48,5 18,3
32 37,5 49 18,5
32.5 38,2 50 18,8
33 39 51 19
33,5 39,5 51,5 19,3
34 40 52,5 19,5
34,5 40,5 53 19,8
35 41,2 54 20
35,5 42 54,5 20,5
36 42,5 55,5 21
❑ Korrelacioni ndermjet formes se harkut dhe shumes se inciziveve.
Sipas grafikeve forma elipsoide e harkut dentar ne maksile ndryshon ne
varesi te gjeresise se inciziveve.

❑ Korrelacioni ndermjet gjeresise dhe gjatesise se harkut dentar. Ne nje hark

te rregullt keto parametra ndryshojne sipas raportit 2:1, kur gjeresia rritet
me 2mm, gjatesia zvogelohet me 1mm.

❑ Gjatesia e perparme e harkut dentar ne mandibul (L1) eshte me e vogel

se gjatesia e perparme e harkut dentar ne maksile(Lu).
L1= Lu-2mm
Si percaktohet gjeresia dhe gjatesia e harkut dentar ne denticion
permanent?

❖ Gjeresia anteriore e harkut ne

nofullen e siperme(PP), largesia PP
nga mesi i fisures okluzale te
premolarit te pare te njeres ane MM
deri te e njeja pike e premolarit te
pare te anes tjeter.

❖ Gjeresia posterior e harkut ne

nofullen e siperme(MM), largesia
nga pika e bashkimit te fisurave te
molarit te pare permanent, deri
tek e njejta pike e molarit te pare
permanent te anes tjeter.
 Si percaktohet gjeresia dhe gjatesia e harkut dentar ne denticion
permanent?

❖ Gjeresia anteriore e harkut ne nofullen e poshtme(PP),

largesia nga pika e kontaktit midis dy premolarevete njeres
ane deri te e njejta pike e anes tjeter.

❖ Gjeresia e pasme e harkut dentar te nofulles se poshtme (MM)

eshte largesia nga kulmi i turbekulit te mesem vestibular te
molarit te pare permanent deri tek e njejta pike e molarit te
pare permanent te anes tjeter.
Gjatesia e perparme e harkut per te dyja nofullat , matet
me largesine nga drejteza qe percakton gjeresine e
perparme deri tek pika me anteriore e siperfaqes
labiale te inciziveve.

Lu per maksilen
Ll per mandibulen
L1= Lu-2mm
Cilat jane pikat orientuese ne denticion te perzier?

➢ Pikat e orientimit ndryshojne vetem per matjen e gjeresise se perparme.

➢ Gjeresia e pasme percaktohet ne menyre identike si ne denticionin permanent

sepse molaret e pare permanent kane eruptuar.

Gjeresia anteriore ne maksile ne denticion miks, matet si largesia nga gropa

posterior e fisures transversal te molarit te pare te qumeshtit nga njera ane,
deri tek e njejta pike nga ana tjeter.

Gjeresia anteriore ne mandibul ne denticion miks, matet me largesine nga

kulmi i tuberkulit distobukal te molarit te pare te qumeshtit nga njera, deri tek
e njejta pike e molarit te pare te qumeshtit nga ana tjeter.
Si percaktohet linja mediane?

Maksila
❖ Pika e pare eshte vendi i bashkimit te rugae
palatine te dyte me raphe palatine

❖ Pika e dyte eshte vendi i bashkimit te palatumit te

bute me ate te forte ne nivelin e raphe palatine.
Mandibula
Linja mediane mund te ndertohet duke patur parasysh keto
pika:
➢ Pika anteriore eshte spina mentale ose pika e inserimit te
frenulumit lingual

➢ Pika posterior fitohet nga pingulja e hequr nga pika

posterior orientuese per linjen mediane te maksiles mbi
mandibul.

Linja mediane ne nje hark dentar e ndan kete hark ne dy gjysma

te barabarta dhe ku linjat mediane perputhen plotesisht me
njera-tjetren.
 Analiza e modeleve ne planin transversal Maxilla
Eshte Duhet Diferenca
SI
P4P4 P P
R
PR
M M
RP
M6M6
MR
RM
Perfundimet:
Per regjionin e premolare
-kur diferenca PP del zero, atehere gjeresia e perparme normale
- Nese diferenca eshte pozitive ka ekspansion Ne te njejten menyre
- Nese diferenca eshte negative ka komprimim nxjerrim perfundim per PR
RP,MR dhe RM
Per regjionin e molareve: Ekspansioni ose komprimimi
-kur diferenca MM del zero, gjeresia e pasme normale. mund te jete vetem i njeres
-kur diferenca del positive ka ekspansion dhe nese del negative ane (majtas ose djathtas)
ka komprimim.
 Analiza e modeleve ne planin transversal Mandibula
Eshte Duhet Diferenca
SI
P4P4
PR M M

RP R
P P
M6M6
MR
RM
Perfundimet: Ne te njejten menyre
Per regjionin e premolareve nxjerrim perfundim per PR
-kur diferenca PP del zero, atehere gjeresia e perparme normale RP,MR dhe RM
- Nese diferenca eshte pozitive ka ekspansion Ekspansioni ose komprimimi
- Nese diferenca eshte negative ka komprimim mund te jete vetem i njeres
ane (majtas ose djathtas).
Per regjionin e molareve: Ne kete rast vleresojme nese
-kur diferenca MM del zero, gjeresia e pasme normale. harku eshte simetrik a jo.
-kur diferenca del pozitive ka ekspansion dhe nese del negative
ka komprimim.
 Analiza e modeleve ne planin sagital
Masim gjatesine e perparme te harkut te nofulles se siperme(Lu) dhe gjatesine e perparme te harkut
per nofullen e poshtme (L1) sipas formules. L1= Lu-2mm

Eshte Duhet Diferenca Eshte Duhet Diferenca

Lu L1=Lu-2

Ne varesi te diferences perfundimi eshte si me poshte:

- Kur diferenca eshte zero, gjatesia e perparme normale

- Kur diferenca eshte pozitive, atehere gjatesia e perparme eshte me e madhe,

pra dhembet anterior jane te protuduar.

- Kur diferenca negative atehere gjatesia e perparme eshte e vogel pra

dhembet anterior jane te retruduar.
Interpretimi i gjatesise se perparme te harkut dentar

Shenja Klinike Gjatesia e harkut anterior

Inklinim mezialisht bilateral i dhembeve posterior Lu/L1 Zvogelohet
Inklinim lingual i dhembeve anterior Lu/L1 zvogelohet
Inlinim labial i dhembeve Lu/L1 zmadhohet
Protuzion dentar ne te dy nofullat Lu+L1 zmadhohen
Inklinim distal i dhembeve posterior Lu/L1 zmadhohen
Prognati mandibulare anteriore L1 zmadhohet
 Analiza e modeleve ne planin sagital, regjioni posterior

Percaktohet nese gjatesia posteriore eshte ose jo e barabarte per anen e

majte dhe te djathte te harkut dentar te nofulles se siperme ashtu dhe te
poshtme.

Nga pikat orientuese te molareve heqim pingule drejt linjes mediane

dhe shikojme nese keto drejteza takohen ne te njejten pike apo jo.

Perfundimet:
-gjatesia posterior eshte e barabarte nga te dy anet (majtas dhe djathtas)
nese dy pingulet e hequra nga pikat orientuese takohen ne nje pike ne
linjen mediane.

-gjatesia posterior nuk eshte e barabarte nga te dy anet (majtas dhe

djathtas) nese dy pingulet e hequra nga pika orientuese nuk takohen ne te
njejten pike ne linjen mediane.
Analiza e simetrise antero-posteriore
Analiza percakton ekzistencen ose jo te simetrise
mezio-distale te dhembeve nga ana e majte dhe e
djathte e harkut dentar te se njejtes nofull.

Plani i tuberoziteteve i cili kalon neper dy pikat me posteriore te faqes

distale te molareve te pare dhe me pas krahasohet distanca sagitale e
dhembeve posterior simetrik.

Plani i tuberoziteteve konsiderohet i pandryshueshem, ne

raste shume te rralla molaret e pare migrojne mezialisht
Nese nga matjet nuk del ndonje
diference midis anes se majte dhe asaj
te djathte:

➢ Dhembet jane te renditur korrekt

dhe asimetria nuk ekziston

➢ Dhembet kane migruar nga te dy

anet ne menyre simetrike.

Kur asimetria ekziston:

➢ Migrim i dhembeve
➢ Asimetri ne planin transversal e
forms se harkut.
Migrimi bilateral i dhembeve posterior, pozicioni i planit te tuberoziteteve ndryshon dhe analiza e
simetrise nuk mund te percaktoje malpozicionet e dhembeve.

Disa simptoma qe ndihmojne per te gjykuar se ka ndodhur

zhvendosja meziale e dhembeve posterior bilateral:

✓ Grumbullime dhe humbja e hapesires

✓ Deviacioni i linjes mediane
✓ Pjerresim mezialisht i premolareve
✓ Rrotacion i molareve te pare permanent
✓ Relacioni i rugae palatinale me kaninin sipas Hausser (nese rugae
e pare palatinale eshte distalisht kaninit dmth ai ka pozicion
mezial)

✓ Relacioni i planit transversal te papiles incizivale me kaninin sipas

Schmuth
(pingulja e hequr nga pika me posterior e papilles incizivale mbi
raphe palatinale kalon distalisht kaninit dmth ai ka pozicion mezial,
normalisht linja shtrihet deri te kanini)
 Analiza e modeleve ne planin vertikal
Pozicioni korrekt ose jo i dhembit ose grupi te dhembeve ne planin vertikal vleresohet ne lidhje me
planin e okluzionit:

✓ Supraokluzion eshte pozicioni i dhembit i cili ka eruptuar pertej planit te okluzionit

✓ Infraokluzion eshte pozicioni i dhembit qe ka eruptuar jo mjaftueshem per te arrit planin e
okluzionit
Kurba Spee (Kurba e kompensimit sagital)
Eshte nje kurbature anatomike e rreshtimit te dhembeve ne okluzion duke u nisur
nga margo e incizivit mandibular, vazhdon me kuspidin e kaninit dhe kuspidet
bukale te premolareve dhe molareve vazhdon deri ne bordin anterior te ramusit
mandibular.

Thellesia e kurbes matet me largesine e pikes

me te poshtme te kurbes deri te drejteza qe
bashkon margot e centraleve me kuspidet
distale te molarit te dyte.

Vlera normale e thellesise se kurbes Spee 1-1.5mm

Kurba mund te jete:
❖ E thelle
❖ E sheshte
❖ Reverse
Analiza e modeleve ne okluzion
Vleresohet raportet e dhembeve te dy nofullave ne te tre planet:
transversal, sagital dhe vertikal.
Regjioni anterior

Perputhshmeria e Normal nese perputhen

Plani Transversal linjes mediane Jo normal nese nuk
perputhen (devijim
majtas/djathtas)
Regjioni anterior

Normal (nese OJ = 1,5-2mm)

Plani Sagital Over-jet = … mm Ka protuzion (nese OJ> 2mm
Ka retrusion (nese OJ<2mm)
Regjioni anterior

Plani vertikal Mbulimi incizival Normal OB=1,5-2mm

Overbite
Tendence per kafshim te hapur
OB =0-1,5mm

Kafshim i thelle
OB> 2,5mm

Kafshim maje me maje

OB= 0mm

Kafshim i hapur
OB mbulimi nuk ekziston
Regjioni posterior
Planin transversal Shohim raportin e tuberkulit
vestibular te posteriore
maksilare ndaj atyre
mandibular
Kafshim normal
Kafshim gershere
(tuberkuli palatinal i dhembeve
posterior siper kapercen
tuberkulat vestibular te dhembeve
posterior poshte)
Kafshim i kryqezuar posterior
(nese tuberkulat vestibular te
dhembeve ne mandibul kapercejne
tuberkulat vestibular te dhembeve
posterior ne maksile)
Kafshim maje me maje
Tuberkulat vestibular i dhembeve
posterior siper bien mbi tuberkulat
vestibular dhembet posterior ne
mandibul.
Regjioni posterior
Plani sagital Shohim raportin e tuberkulit
mesio-vestibular te molarit te
pare siper, me fisuren mezio-
vestibulare te molarit te pare
poshte (majtas dhe djathtas)
Klase e I-re
Klase e II-te
(tuberkuli mesio vestibular siper
bie para fisures mesiovestibular te
molarit te pare te pare
mandibular)
Klase e III-te
(tuberkuli mesio-vestibular siper
bie pas fisures mesiovestibulare
te molarit te pare inferior)
Regjioni posterior
Plani vertikal Shohim raportin e dhembeve
antagoniste me njeri tjetrin
(takojne te gjithe apo jo)
Normal
(ne cdo dhembe i njeres
nofull takon me dhembet
antagoniste te nofulles
tjeter)
Jonormal
(nese ka dhembe supra
apo infra okluzion)