PROTETIKA E PJESSHME E LEVIZSHME

10.05.2006
EKZAMINIMI ORAL PERFUNDIMTAR
Ekzaminimi oral perfshin hapat ne vazhdim:

Duhet te behet ekzaminimi i plote i dhembeve te mbetur. Demtimet e kariesit dhe

mbushjet defektive duhet te shoqerohen me radiografi dhe me zbulime te tjera
diagnostikuese.
Duhet te kryhet ekzaminimi i plote periodontal. Duhet te vleresohen strukturat orale per te
percaktuar thellesite e xhepave, levizshmerine, kapjen e indit te bute, perfshirjen e
furkacionit, etj.
Dhembet e dyshuar per perfshirjen e pulpes duhet te provohen per vitalitetin.
Te gjithe dhembet e mbetur duhet te provohen per ndjeshmerine ne perkusion.
Indet orale duhet te ekzaminohen per evidencen e ndryshimeve patologjike.
Harqet dentare duhet te ekzaminohen per pranine e toruseve, ekzostozave, zonat
kockore me maje ose te ngritura, zonat retentie te indeve te buta ose te forta, dhe/ose
tuberat e zmadhuar.
Ekzaminimi radiografik duhet te behet me vemendje te vecante te perqendruar ne
dhembet shtylle te sugjeruar dhe ne zonat e kreshtes reziduale.
Modelet e montuar duhet te ekzaminohen per pranine e dhembeve te ekstruduar ose te
keqvendosur, te hapesires inter-harkore te zvogeluar, planeve okluzale te pafavorshme,
dhe per cdo problem tjeter te mundshem.
Ne aplikimet mandibulare, duhet te perdoret nje mjet i pershtatshem mates si sonda
periodontale per te percaktuar distancen nga dyshemeja aktive e gojes deri te kufijte
gingivare te dhembeve mandibulare.
Modelet diagnostikues duhet te analizohen ne paralelometrin dentar dhe duhet te
prodhohen konstruksionet e pershtatshme te protezes se pjesshme te levizshme.
Vleresimi I te dhenave diagnostikuese
Vleresimi I demtimeve te kariesit dhe mbushjeve ekzistuese
Vleresimi I indeve te pulpes

Vleresimi i ndjeshmerise ne perkusion

Kushtet vijuese mund te kontribuojne ne irritimin e fibrave te ligamentit

periodontal, duke e bere dhembin te ndjeshem ne perkusion:

1. Levizja e dhembit e shkaktuar nga okluzioni i paqendrueshem ose

pershtatja e keqe e protezes
2. Dhembi ose mbushja ne okluzion traumatik
3. Abceset periapikale ose pulpare
4. Pulpiti akut
5. Gingiviti ose periodontiti
6. Sindroma e plasaritjes se dhembit

Shkaku i sakte duhet te percaktohet permes vleresimit te te dhenave te tjera

diagnostikuese.
Vleresimi i levishmerise se dhembit
Levishmeria e dhembit mund te shkaktohet nga njeri ose me shume prej faktoreve
vijues.
1. Trauma nga okluzioni
2. Ndryshimet inflamatore ne ligamentin periodontal
3. Humbja e mbeshtetjes kockore

Indikacionet per splintim

Splintimi mund te jete i nevojshem kur dhembet e mbetur shfaqin mbeshtetje
periodontale te kompromentuar ose rrenje te shkurtra konike.

Vleresimi i periodontit
Ne vazhdim perfshihen zbulimet e ekzaminimit qe tregojne nevojen e
mundshme per trajtim periodontal:
Thellesia e xhepit qe tejkalon 3 mm
Perfshirja e furkacionit
Devijimet nga ngjyra normale dhe konturi i gingivave, qe tregojne gingivit.
Eksudati marginal ne sondim ose ne aplikimin e presionit gishtor
Dhembet shtylle te sugjeruar qe shfaqin me pak se 2 mm gingive te lidhur
Nje brez i pamjaftueshem i gingives se lidhur te bashkuar me dhembet e mbetur.
Fig 6-82
 Fig 6-84
Fig 6-86
Vleresimi i mukozes orale
Ndryshimet patologjike

Reagimet e indeve ne lidhje me perdorimin e protezes

Hiperplazia papilare
Hiperplazia papilare eshte nje gjendje e indit te bute qe zakonisht ndodh ne
palatumin e forte anterior por mund te preke pjesen tjeter te palatumit te forte dhe
kreshtat reziduale. Klinikisht ajo paraqitet si grumbullim i rritjeve te vogla, te
rrumbullaketa te indit te bute. Rritjet e vecanta ndahen nga te cara te dukshme.

Epulis fissuratum
Epulis fissuratum eshte nje tumor si rritja hiperplastike e shkaktuar nga keq-
pershtatja ose tejzgjatja e bazes se protezes. Ne disa raste, ai mund te paraqitet si
nje pale e vecuar e indit afer me kufirin e bazes se protezes. Sulkusi ndermjet
paleve mund te jete i ulceruar.

Stomatiti nga proteza

Stomatiti i shkaktuar nga proteza karakterizohet nga eritema e pergjithshme qe prek
indet e buta qe mbulohen nga proteza. Zakonisht verehet ne nofullen e siperme.
Pergjithesisht, pacientet me stomatitin e protezes shfaqin nivele te larta te
Candida albicans.

Zhvendosja e indit te bute eshte zakonisht e pranishme ne zonat rruaze

te protezes qe pershtatet mire.
Fig 6-87
Vleresimi i anomalive te indeve te forta

Torusi palatinal
Torusi palatinal eshte nje protuberance beninje e proceseve palatinale te
maksiles qe rritet ngadale. Toruset e palatumit ndeshen dy here me shume ne
femrat se ne meshkujt. Ne shume raste, mund te zgjidhet dhe te konstruktohet
lidhja e madhe qe rrethon torusin.

Torusi mandibular
Torusi mandibular eshte nje ekzostoze ne siperfaqen linguale te trupit te
mandibules. Ne shume raste, toruset e tille jane bilaterale dhe jane te shperndare
ne menyre te barabarte ndermjet sekseve. Toruset mandibulare duhet te hiqen nqs
pacienti do mbaje protezen e pjesshme te levizshme sipas cdo niveli te komfortit.

Ekzostozat dhe zonat retentive

Korrigjimi kirurgjikal i zonave retentive duhet te kryhet nqs lehtesimi i bazes se protezes
ose zvogelimi i gjatesise se kufirit te protezes do te (1) zvogeloje ndjeshem mbeshtetjen
dhe stabilitetin e protezes; (2) do te krijoje nje zone te bezdisshme te ngjeshjes se
ushqimit; ose (3) do te beje qe kufiri i protezes te jete aq larg nga indet qe ndodhen nen
te saqe mund te demtoje funksionin, te kompromentoje estetiken, ose te shkaktoje
diskomfortin e pacientit.
Fig 6-90
Fig 6-91
Vleresimi i anomalive te indit te bute: 1. Frenumi labial 2. Gingiva e
pambeshtetur dhe teper e levizshme
Vleresimi I sasise dhe I cilesise se peshtymes
Vleresimi i hapesires per lidhjen e madhe mandibulare
Vleresimi radiografik i dhembeve shtylle te mundshem dhe I zonave te kreshtes
reziduale. 1.Gjatesia,madhesia, dhe forma e rrenjes 2.Raporti kurore-rrenje 3.
Lamina dura 4. Hapesira e ligamentit periodontal
Hapesira e ligamentit periodontal
Vleresimi I modeleve diagnostikuese te montuara. Distanca ndermjet
Harqeve
Plani okluzal i parregullt,dhembet e pjerresuar ose te pozicionuar keq
Okluzioni

Simptomat klinike te okluzionit traumatik shpesh paraqiten ne gjendjet vijuese:

1. Konsumi i tepert i dhembeve, i cili mund te perfshije ciflosjen ose thyerjen e

siperfaqeve te tyre.
2. Ndryshimi i dukshem i periodontit, i cili mund te rezultoje ne levizshmerine e
dhembit, shpernguljen e dhembit, dhe diskomfortin gjate kontaktit okluzal.
3. Perfshirja e mekanizmave neuromuskulare te artikulacionit temporomandibular, i
cili mund te perfshije spazmen muskulore, dhimbjen muskulare, dhe diskomfortin e
artikulacionit.

Shenjat radiografike te okluzionit traumatik mund te perfshijne

1. Zgjerimin e hapesires se ligamentit periodontal me rritjen ose pakesimin e
trashesise se lamina dura
2. Zonen e ndritshme periapikale
3. Rezorbimin e kockes alveolare
4. Rezorbimin e rrenjes
Plani okluzal i pozicionuar keq dhe prania e interferencave okluzale
Roli i ekuilibrimit okluzal
Vendimi per trajtimin ne relacionin qendror ose ne pozicionin
interkuspidal maksimal

Situatat klinike vijuese sugjerojne qe protezat duhet te prodhohen ne

relacionin qendror:

1. Perputhja e relacionit qendror te nofullave dhe pozicionit interkuspidal

maksimal
2. Mungesa e kontakteve te dhembit posterior
3. Situata ne te cilen te gjithe dhembet posteriore do te restaurohen me
restaurime fikse
4. Pak kontakte te mbetura posteriore
5. Okluzioni ekzistues qe mund te behet i pranueshem me ekuilibrimin
me te vogel okluzal
6. Simptomat klinike te traumes okluzale
Modelimi dianostikues me dyll
Krijimi i planit te trajtimit

Faza I
1. Mbledhja dhe vleresimi i te dhenave diagnostikuese, qe perfshijne instalimin diagnostikues dhe skicimin e modeleve diagnostikuese
2. Trajtimi i menjehershem per te kontrolluar dhimbjen ose infeksionin
3. Biopsia ose referimi i pacientit tek specialisti i duhur shendetesor
4. Krijimi i planit te trajtimit
5. Edukimi dhe motivimi i pacientit

Faza II
1. Heqja e kariesit te thelle dhe vendosja e restaurimeve provizore.
2. Ekstirpimi i pulpes se inflamuar ose nekrotike
3. Heqja e dhembeve te pashprese perodontalisht dhe te pandreqshem
4. Terapia periodontale
5. Konstruksioni i protezave te perkohshme per funksionin ose estetiken
6. Ekuilibrimi okluzal
7. Edukimi dhe motivimi i pacientit

Faza III
1. Procedurat kirurgjikale preprotetike
2. Procedurat endodontike perfundimtare
3. Restaurimi perfundimtar i dhembeve, duke perfshire vendosjen e restaurimeve fikse
4. Konstruksioni i protezes se pjesshme fikse
5. Edukimi dhe motivimi i pacientit

Faza IV
1. Konstruksioni dhe vendosja e protezes(ave) te pjesshme te levizshme
2. Udhezimet me goje dhe me shkrim ne lidhje me perdorimin dhe kujdesin e protezave te levizshme

Faza V
1. Kujdesi pas vendosjes
2. Rikthimi periodik
3. Perforcimi i edukimit dhe motivimit te pacientit