Kapituli 33-Terapia pulpare ne

dhembet e perhershem te sapodale

• Pasqyra e kapitullit
• VLERSIMI I PULPES
• Anamneza e pacientit
• Ekzaminimi klinik
• Procedurat klinike diagnostikuese
• Ekzaminimi radiografik
• Vleresimi i drejteperdrejte i pulpes
• PROCEDURAT E TRAJTIMIT TE PULPES
• Kontrolli i kariesit
• Mbulimi indirekt i pulpes
• Mbulimi direkt i pulpes
 vijon
• Pulpotomia me formokrezol
• Apeksogjenesis ( pulpotomia vitale me hidroksid kalciumi)
• Apeksifikimi ( procedura e Frankut ose mbyllja e fundit te rrenjes)
• ZHVILLIMI I TEMES

• Dhembet quhen te zhvilluar kur apeksin e kane te mbyllur, ndersa te

sapo dalet e kane ende pa mbyllur ate
• Nxitet ne kete rast nje mbyllje normale e apeksit ose stimulohet mbyllja
e tij
• Mbyllja normale 2-3 vjet pas daljes
• Shendeti i pulpes demtohet nga faktore te ndryshem, por me kryesoret
karies dhe demtime traumatike
• Kariesi prek molaret ndersa trauma dhembet anterior sidomos incizivet
 vijon
• VLERESIMI I PULPES
• 5 kategorite:
• 1-anamneza
• 2-ekaminimi klinik
• 3-procedurat klinike diagnostikuese
• 4-ekzaminimi radiografik
• 5- vleresimi i drejtperdrejte i gjendjes se pulpes
• ANAMNEZA
• Lloji i dhimbjes se femijes, faktoret ngacmues, kakteri i saj,
ndjeshmeri ndaj presionit,prekja e ligamentit periodontal,
kohezgjatja, mjekimet e meparshme, shenjat objektive
• Po keshtu ne rastet e demtimit traumatik-koha e lloji i veprimit,
ndodhjes etj
 vijon
• Ekzaminimi klinik
• Inspeksioni klinik e pasqyron zakonisht qarte
• Por ka raste te thella ne hypoplazi pa dukje te jashtme
• Ndjeshmeria ndaj provave me sonde, pastrimi klinik e radiografik.
Po kjo per dhembet e traumatizuar
• PROCEDURAT KLINIKE DIAGNOSTIKUESE
• Provat klasike per ndjeshmerine, vitalitetin, pershkueshmerine e
pulpes- te ftohtet, te nxehtet, impulset elektrike
• Flasin per gjendjen histopatologjike
• Kujdes sidomos ne dhembet e traumatizuar –vleresimi i tyre
• Pulpa ne gjendje shoku jep reagime paradoksale
• Levizshmeria e rritur flet per prekje te periodontit etj.
 vijon
• Ekzaminimi radiografik
• Radiografia periapikale- e domosdoshme- per gjendjen e pulpes.
• Megjithate, kujdes, jane dhembe e sapodale dhe forameni apikal i
gjere
• Ndoshta edhe grafi e kontralateraleve per krahasim
• Kujdes ndryshimet patologjike me anatomine normale ( kanali
mandibular, forameni mental, fossa incizive, kanali nasopalatin etj.)
• Mjekimet dhe kalicifikimet mund te jene te imta e nuk shikohen ne
grafi
• VLERESIMI I DREJTPERDREJTE I PULPES
• Inspeksioni vizual i kujdeshem, zbulimi i ererave te keqija qe
clirohen nga pulpa, dentina karioze, cilesia, ngjyra, sasia e
hemoragjise nga ekspozimi direkt etj.
 vijon
• PROCEDURAT E TRAJTIMIT TE PULPES
• Preparimi mekanik, pastrimi i kariesit etj..
• Preparatet me hidroksid kalciumi vendosen direkt mbi dentine
• Kjo mpron kanalezat dentinare, odontoblastetdhe pulpen nepermjet
sklerozes se kanaleve dentinare
• Sisteme tjera adezive kane fillar te rekomandohen kohet e fundit si
acidifikimi i dentines qe ndryshon tallashiun ( balten ) dentinare,
mundeson hibridizimin
• Glasjonomeret dhe agjentet bondues po behen gjithnje e me te
rekomanduar per mbulim dentine duke zevendesuar hidroksidin e
kalciumit
 vijon
• KONTROLLI I KARIESIT
• Mund te kene shume dhembe karioz dhe nje me pulpit te mirefillte
• Dallihen te paret nga i dyti
• Qe ne seancen e pare kujdes lezionet e thella qe rrezikojne pulpen
• Izolimi i dhembit me ruberdam, hiqet masa karioze, vendoset
hidroksidi i kalciumit ( oze glasjonomeri apo agjenti bondues i
dentines), nje shtrese izoluese e perforcual me nje produkt oksid
zink eugenoli
• Mbushja perfundimtare dhe trajtimet e metejshme ne seancen tjeter.
• MBULIMI INDIREKT I PULPES
• Hiqet dentina karioze(ose lihet nje shtrese shume e holle e
saj )menjehere mbi pulpe
 vijon
• Pasta hidroksid kalciumi direkt mbi kete shtrese, pasta izoluese me
ZnO eugenol-qellimi sherimi i pulpes
• Pas 6 javesh a me shume, hiqen cka jane vene per regjenrimin e
pulpes e sklerotizimin e dentines ose evitohet kjo dhe behet
mbushja perfundimtare ( e cila mund te behet edhe mbrenda nje
seance, sipas pervojes e rastit konkret).
• Kujdes , heqja e kujdeshme e kariesit
• MBULIMI DIREKT I PULPES
• 1-Kur ndodh ekspozim i vogel mekanik i pulpes, gjate preparimit te
kavitetit
• 2-Ekspozim i vogel por pa dhimbje spontane, skuqje ejtje etj.
• 3-Demtim traumatik nga fraktura me prekje te pulpes, ekspozim jo
me i madh se 2.0 mm
 vijon
• Ne te gjitha keto raste- prindi ose femija duhet informuar per ecurine
e metejshme, prognozen e rezultatin perfundimtar
• Ndjekja fillimisht cdo 1-2 jave e gjithnje me ralle nqs ska probleme
• Mund te behet nje restaurim i vogel paliativ ( qetesues , glasjonomer
etj.)
• Me pas restaurimi perfundimtar
• PULPOTOMIA ME FORMOKREZOL
• Me sukses ne dhembet e perkohshem
• 1- Ne dhembet me karies te thelle ne dhembe kritike ( molaret)
• 2- Kur prinderi kundershtojne trajtimin endodontik klasik
• 3- Kur mjeku don te shmange ekstraksionin
 Trajtimi i pulpes vazhdon...
Preparatet me hidroksid kalciumi duhen vendosur
gjithmone mbi dentine ne cdo zone qe mendohet se
eshte me e thelle se lidhja smalt-dentine.
Mbi te vendoset nje shtrese oksid zink eugenoli(kjo
procedure ndiqet zakonisht ne mbulimin indirekt te
pulpes)
Ekspozimi i mirfillte klinik i pulpes se nje dhembi
permanent te sapoeruptuar shpesh e ben kandidat per
proceduren e mbulimit direkt te pulpes(vetem kur
ekspozimi eshte shume i vogel)
 vijon
• APEKSOGJENEZA
• Ne ekspozime te medha te pulpes se infektuar, inflamuar etj. qe s’
mund te ruhet vitaliteti, mund te hiqet pjesa koronare e pulpes dhe ajo
radikularja trajtohet me hidroksid kalciumi direkt mbi cungun e pulpes
radikulare.
• Qellimi- ruajtja e vitalitetit te pulpes radikulare.
• Kujdes ndjekja me radiografi, ne se ka ndryshime degjenerative dhe
ireversibile,
• Behet mbyllja e suksesshme e kanalit dhe mbushja perfundimtare( e
ngjashme me mbulimin e drejte per drejte, me perjashtim te faktit qe
kryhet ne nje nivel me apikal)
• Ne zonen e amputimit mund te kete hemoragji qe duhet ndaluar
patjeter me tampone pambuku per disa minuta
• Apeksogjeneza eshte menyre e rendesishme trajtimi per te ruajtur
dhembet permanente te sapodale
 vijon
• Apeksifikimi ( procedura e Frankut ose mbyllja e fundit te
rrenjes)
• Ne dhembet permanente te sapo dale me pulpe ne degjenerim
ekstensiv ose nekroze te perhapur ( me shenja klinike e
radiografike te nje reaksioni periapikal )
• Pulpa pastrohet teresisht dhe kanali trajtohet me hidroksid
kalciumi
• Perdoret per te nxite zgjatjen e rrenjes dhe mbylljen e
kalcifikimin e apeksit.
• Megjithese pulpa eshte nekrotizuar e pastruar, kellefi epitelial i
Hertwigut te rrenjes persiston dhe eshte ne gjendje te reagoje
• Procedura endodontike klasike kryhet pas apeksifikimit te plote