Kujdesi infermieror ne kirurgjine e

sistemit digjestiv

Ass.MSc. Hasan Gashi, PhDC

12/01/23 1
 Objektivat
• Ne fund te ligjerates studenti do te jete ne gjendje te pershkruaj :
• Vleresimin infermieror te pacientit me semundje te SD
• Pershkruaj detyrat infermierore ne realizimin radiologjik te pacientit
• Pershkruaj semundjet kirurgjike me te shpeshta te sistemit digjestiv
• Te pershkruaj procesin infermieore te semundjet me te shpeshta te SD
• Kujdesi infermieror te somat ne abdomen
• Kujdesi infermieor ndaj drenazhes dhe plageve abdominale

12/01/23 2
 Semundjet sistemit digjestiv (SD) qe trajtohen ne menyre
kirurgjike

• Patologjite e ezofagut
• Kanceri I ezofagut
• Semundjet ulqeroze te sistemit tretes
• Kanceri I lukthit
• Apendiciti
• Peritoniti
• Ileuset
• Abceset dhe fistulat anorektale
• Guret ne rruget biliare
• Karcionomat e zorreve, pankreasit, rektumit, fshikezes se temthit etj.

12/01/23 3
Vleresimi infermieror I pacienteve me semundje te
sistemit tretes (ST)
• Pacientet me semundje te ST paraqiten me probleme te shumta
shendetesore.
• Vleresimi infermieror, krahas vleresimit te pergjithshem dhe ne
plotesimit te karteles infermierore, perqendrohet edhe ne informatat qe
lidhin problemet me ushqyerje dhe ato metabolike.
• Ankesat kryesore- sigurojne informata per ankesat aktuale te pacientit ne
momentein e vleresimit dhe me qfare medikamentesh eshte duke u
trajtuar.
• Ketu nderlidhen shenjat klinike dhe te dhenat subjektive te pacientit, si
p.sh.:dhembja abdominale ,kur shfaqet, para apo pas ushqimit, a e
qeteson marrja e ushqimit, sa zgjate, qfare intenziteti eshte, lokacioni I
dhembjes.

12/01/23 4
Vleresimi infermieror I pacienteve me semundje te
sistemit tretes (ST)
• Anamneza e shkuar-pyetet per semundjet e kaluara, shendetitn e anetareve
tjere te familjes, nese vuan dikush nga ulqera gastoduodenale. Pyetet
pacienti se a ka pasur te beje me substanca helmuese apo radioaktive ne te
kaluaren, a ka alergji ne medikamente etj.
• EKZAMINIMI FIZIK
• Gjendja e pergjithshme- gjendja e vetedijes, pozita e pacientit dhe
veshtiresite tjera.
• Lekura – ekzaminohet turgori dhe elasticiteti, vleresohet ngjyra e lekures nese
ka shenja te verdhezes.
• Goja – gjuha e njome ose e thate, mund te jete e bardhe, vleresohen
dhembet dhe pyetet pacienti qfare ushqimi merr.

12/01/23 5
Vleresimi infermieror i pacienteve me semundje te
sistemit tretes (ST)
• Barku – shiqohet forma e barkut, madhesia, simetria. Ndegjohet me
stetoskop per peristaltiken e zorreve, e cila mund te ndegjohet çdo 3-30
sekonda, behet palpimi siperfaqesor I barkut dhe ai I thelle, shiqohet nese
ka dhembje ose mbrojtje muskulare.
• Nese ka dhembje gjate palpimit lokalizohet vendii dhembjes.

• Anusi – ekzaminohet per hemorroide, inflamacion, skuqje, fistule anale.

Ekzaminohen feqet, ngjyra, forma dhe konsistenca.

12/01/23 6
Intervenimet infermierore gjate procedurave
diagnostike te sistemit tretes
• Ekzaminimi me barium i pjeses se siperme te ST behet per diagnostifikim te
tumoreve te ezofagut, variqe ne ezofag, ulqere te lukthit apo duodenit.
• Trajtimi infermieror- pacienti udhezohet mos ne marr ushqime diten e
ekzaminimit, pas ekzaminimit udhezohet qe te marr lengje per te eliminuar
bariumin.
• Irrigoskopia dhe irrigografia e sistemit te poshtem tretes – realizohet duke
futur lende kontraste (barium) nepermjet anusit, jep te dhena per polipe,
tumore, striktura dhe patologji tjera te zorres se trashe.
• Trajtimi infermieror – pacienti udhezohet qe nje nate apo nje dite me heret
mos te marre ushqim, nje nate me heret I ipen laksativ, lengjet mund te
konsumohen. Para ekzaminimit I behet edhe klizma.

12/01/23 7
Intervenimet infermierore gjate procedurave
diagnostike te sistemit tretes
• CT dhe MRI- procedura te rendesishme, sidomos per diagnostifikimin e
tumoreve.
• Trajtimi infermieror – pergatitja e zorreve me laksativ dhe klizme, nese
indikohet, pacientit I ipet te pije kontrast per os ose iv siq eshte udhezuar,
nese behet MRI te sigurohet qe nuk ka metal ne trup pacienti.
• Scintigrafia – per kete egzaminim jepen substanca sintetike ose natyrale te
cilat jane radioaktive, ato injektohen ne vene ose mirren permes gojes.
• Trajtimi infermieror – duhet te shiqohet mos ka alergji ndaj lendes radioaktive,
peshohet pacienti per te caktuar doza e lendes qe do te perdoret.

12/01/23 8
Intervenimet infermierore gjate procedurave
diagnostike te sistemit tretes
• Endoskopia – ekzaminim I organeve nepermjet nje instumeti qe quhet
fibroskop. Instumeti futet ne organizem permes gojes, anusit apo lekure
(bark). Mundeson shiqimin, lavazhen apo marrjen e biopsise nga organet e
ST.
• Trajtimi infermieror- Pergatitet pacienti me pastim te zorreve, kanulohet
pacienti, monitorohet gjate ekzaminimit dhe percillet gjendja e pergjithshme.

• Gjate ekzaminimeve radiologjike pacientit I shpjegohet procedura dhe

mbikeqyret nese ka dhembje, probleme me frymemarrje, deficit ne lengje,
defekimi pa vetedije, ankth etj.

12/01/23 9
Kujdesi infermieror ne kirurgjine e semundjeve te
sistemit tretes.
• Kanceri I lukthit- patologji me etiologji nga shume faktore,si gjenetik,
inflamatore, anemia, etj. Ne shume raste diagnostifikimi eshte I vonshem.
• Klinika – shenjat klinike varen nga lokalizimi, shenjat e pergjithshme jane:
dobesi e pergjithshme, renie ne peshe anemi, anoreksi, melena, te vjella,
veshtiresi ne gelltitje (ne rastin e kancerit kardioezofageal).
• Diagnoza- anamneza, endoskopia, biopsia,ekazminimi radiologjik dhe analizat
e gjakut.
• Trajtimi eshte gjithmone kirurgjik, lloji I operaconit varet nga stadi I zhvillimit
te kancerir

12/01/23 10
Kujdesi infermieror ne kirurgjine e kancerit te lukthit

• Ne fazen preoperative kryhen analizat dhe gjithe pergatitja preoperative,

kujdeset qe te kryhet terapia hidrike dhe nutritive para operacionit, mbeshtet
pacientin psikologjikisht, edukon pacientin per periudhen postoperative,
realizon procesin e pasrtimit te zorreve sipas protokoleve.

• Ne fazen postoperative vleresohen shenjat vitale, dhembja (intenziteti,

lokacioni), fryerjen e barkut ose fortesine e tij, eliminimin e gazeve dhe
fekaleve, sasine e sekrecioneve nga drenat, sonda nazogastrike, fashaturat e
plages dhe permbajtjen e tyre.

12/01/23 11
Diagnozat e munshme infermierore ne kirurgjine e
kancerit te lukthit
• Diagnozat infermierore varen nga gjendja e pacientit, me te zakonshme jane:
• Preoperative:
• Dhimbje akute që të bëjë me rritjen e masës tumorale

• Ankthi në lidhje me kirurgji të planifikuar

• Rrezik per disbalanc nutritiv dhe hidroelektrolitik

• Intolerance ne aktivitetin fizik lidhur me dobesine fizike

• Njohuri te pamjaftueshme te pacientit lidhur me semundjen

12/01/23 12
Diagnozat e munshme infermierore ne kirurgjine
e kancerit te lukthit
• Postoperative
• Veshtiresi ne frymemarrje per shkak te pozites dhe ndikimit te anestezise
• Dhimbje akute si pasoje e plages operative
• Rrezik per disbalanc nutritiv dhe hidroelektrolitik si pasoje e pergatitjes
para operimit
• Rrezik per shfaqjen e dekubituseve per shkak te inaktivitetit fizik
• Rrezik per infeksion te plages dhe humbje te gjakut
• Ankth si pasoje e gjendjes shendetesore te pacientit

12/01/23 13
Intervenimet kirurgjikene kirurgjine e kancerit te lukthit

• Vleresohen dhe mirembahen rruget e frymemarrjes

• Dhembja ne periudhen preoperative menaxhohet me analgjetik sipas
pershkrimit, pas operacionit aplikohen analgjetiket e pershkruar pasi
vleresohet shkalla e dhimbjes.

• Informohet pacienti per periudhen intra dhe postoperative, mbeshtetet dhe

premedikohet sipas udhezimeve
• Aplikohen solucione dhe ushqime parenterale, percillet statusi hidoelektolitik
• Vleresohet plaga per infeksion dhe pastohet ne kushte aseptike
• I ndihmohet pacientit te levize dhe mirembaje hixhienen personale

12/01/23 14
Rezultatete e pritshme infermierore ne kirurgjine e
kancerit te lukthit
• Shenjat vitale jane stabile
• Jane aplikuar analgjetik dhe dhembja nuk eshte e intenzitetit te larte
• Nuk ka shenja per disbalance nutritive dhe hidrike te pacientit

• Nuk ka shenja per infeksion lokal ose sistemik

• Nuk ka shenja per komplikime postoperative per tromboze dhe dekubit.

• Pacienti eshte psikologjikisht stabil dhe ka kuptuar gjendjen shendetesore te

tij dhe kujdesin ndaj semundjes

12/01/23 15
Apendectomia- kujdesi infermieror
• Infeksioni I apendiksit, apendiciti, ne shumicen e rasteve trajtohet ne meyren
krurgjikale me heqjen e tij- apendenectomi.

• Etiologjia-zhvillohet si pasoje e mbylljes se komunikimit te apendiksit me

cekumin dhe zhvillohet infeksioni nga rritja e numrit te mikroorganizmave.

12/01/23 16
Detyrat infermierore pas apednektomise

• Prioritetet infermierore:

• Parandalimi I komplikimeve
• Promovimi I komforit te pacientit
• Të japë informacion në lidhje me kujdesin infermieror ne periudhen
postoperative

12/01/23 17
Diagnozat infermierore pas apednektomise

• Dhimbje akute si pasoje e nderhyrjes kirurgjike

• Rrezik per disbalanc nutritiv dhe hidroelektrolitik
• Rrezik per infeksion te plages
• Njohuri te pamjaftueshme te pacientit lidhur me semundjen

12/01/23 18
Intervenimet infermierore pas apednektomise
• Vlereson shkallen e dhembje, lokacionin, karakteristikar, aplikon analgjetik
sipas pershkrimit, pozicionon pacientin gjysmeulur, miremban drenat dhe
sonden nazogastrike

• Monitoron shtypjen e gjakut dhe pulsin, monitoron balancin hidrik dhe

energjetik, administron lengjet IV dhe elektrolitet sipas pershkrimit, vlereson
shenjat e dehidrimit.

• Zbaton teknikat aseptike,I nspekton vendin e incicionit, vlereson shenjat e

infeksionit, administon antibiotiket sipas pershkrimit.

• Edukon pacientin, I asiston ne aktivitetet e perditshme

12/01/23 19
Kujdesi infermieror ne kirurgjine e zorreve
• Ileusi eshte nderprerje e levizjes (peristaltikes) se zorreve.

• Kjo mund te ndodhe per shkak te nje pengese e cila mund te jete mekanike
(ileus mekanik) dhe paralitike (ileus paralitik).

• Shenjat klinike (ileus mekanik)

• Te vjella
• Dhembje barku ne forme kolikash
• Nuk ka eliminim te gazevedhe materieve fekale
• Fryerje te barkut

12/01/23 20
Kujdesi infermieror te ileusi mekanik
• Diagnoza infermierore

• Dhembje si pasoje e distendimit te barkut

• Deficit dhe prishje e ekuilibrit hidroelektrolitik

• Frika dhe ankthi I pacientit per gjendjen e krijuar

12/01/23 21
 Kujdesi infermieror te ileusi paralitik
• Te ileusi paralitik kemi nderprerje te levizshmerise se zorreve

• Shenjat klinike jane:

• Mungesa e dhembjes, heshtja e peristaltikes.
• Trajtimi infermieror eshte I njejte si te ileusi mekanik.

12/01/23 22
Kujdesi infermieror ne kirurgjine e kancerit te kolonit
dhe rektumit.
• Eshte nder kanceret me te shpeshte. Shenje karakteristike e semundjes eshte
ndryshimi I menyres se jashteqitjes, me nderthurje te diarese dhe
kapsellekut.

• Ne feqe mund gjendet gjak I fshehte ose I dukshem. Diagnoza vendoset me

akzaminim fizik, endoskopik, irrigigrafi dhe irrigoskopi,Ct dhe tumormarker
CEA.

• Trajtimi kryesor eshte kirurgjik

• Kur largohet nje pjese e rektumit bashke me sfinkterin anal ose zorres, nxirret
nje stome ne lekure.

12/01/23 23
Kujdesi infermieror ne kirurgjine e kancerit te
kolonit dhe rektumit- ostemite
• Me termin ostemi kuptojme nje hapje midis nje strukture te mbrendshme te
trupit dhe lekures.
• Ekzistojne dy lloje ostmish:
• Ileostomi, qe eshte nxjerrja e ileumit ne lekure dhe
• Kolostimi, nxjerrja e kolonit.

• Ne te dy rastet, materiet fekale dalin nepermjet ketyre hapjeve. Ileostoma

krijohet nga nxjerrja e ileumit ne nivel te kuadratit te djadhte te barkut, me
buzen e m.te drejt te barkut.
• Koleostoma behet ne pjesen ngjitese,transverzale,zbritese ose sigmoidele te
zorres se trashe.
• Mund te jene te perkohshme dhe te perhershme.

12/01/23 24
Kujdesi infermieror ne kirurgjine e kancerit te kolonit
dhe rektumit- ostemite
• Pergatitja preoperative- infermieret informohen per historine e
semundjes,alergjite, medikamentet dhe dieten e pacientit, maten dhe
rexhistrohen shenjat vitale,, peshohet pacienti, pergatit pacintin per
intervenim me te gjitha analizat,konsulltat dhe pastrimin e zorreve.

• Pergatit pacientin ne aspektin psikologjik per intervenim dhe per periudhen

postoperative.

• Mbahet bilanci hidroelektolitik sipas pershkrimit te mjekut para intervenimit

kirurgjik.

12/01/23 25
Kujdesi infermieror nga stomave abdominale
• Infermierja bënë përgaditjen e pacientit, mjeteve dhe materialit, rregullon
pozitën e pacientit
• Paraprakisht lan, thanë dhe dezinfekton duart në tërësi dhe vendos dorëzat jo
sterile
• Vlerëson kolleostomën/ileostomen për përmbajtjen, pranine e gazeve tek
kolleostoma apo ileostoma
• Largon me kujdes qesen dhe diskun e kolleostomës/ ileostomës
• Paston me tretje fziologjike vendin rreth stomes, pastaj than dhe ne fund
nderron qesen e re sipas madhesise se stomes.

*(Shiqo protokolet e praktikes per proceduren ne teresi)

12/01/23 26
Stoma abdominale

12/01/23 27
Nderrimi I diskut dhe qesese se stomes

12/01/23 28
Disku dhe qesja e seteve te stomave
abdominale

12/01/23 29
Edukimi I pacientit me stome abdominale
• Të mbahet higjiena e lëkurës afër stomës

• Pacienti duhet të marr nga goja vetëm ato ushqime që I ka të rekumanduara

nga personeli

• Kur ushqehet duhet të përtypet mirë, të mos fus ajër në stomak dhe të mbajë
gojën mbyllur gjatë marrjes së ushqimit

• Të marr më shumë lëngje, sidomaos gjatë verës.

• Të zgjerojë somën nëse ajo për një moment nuk lejon daljen e përmbajtjes.

12/01/23 30
Edukimi I pacientit me stome abdominale
• Të ndërrojë qesen shpesh dhe mos të lejojë të mbushet shumë.
• Të kontrollojë shpeshë peshën trupore

• •Të konsulltohet me infermiren për problemet që mund t’I lindit, për jetën
sociale dhe seksualitetin.

• Nëse bëhet shpërlarje të zorrës së trashë, ta kryej gjithnjë në të njëjtën orë të

ditës.

12/01/23 31
Seti per lavazhen e stomes

12/01/23 32
Kujdesi ndaj sondes nazogastrike
• Me futje te SNG kuptojme insertimin e nje gypi plastik permes hundes,
faringut dhe ezofagut deri ne lukth
• Sonda Levin – eshte plastike ose prej gome.Perdoret tek adultet per qellime
diagnostike

Sonda Salem – eshte e cila perdoret per drenim

12/01/23 33
Kujdesi ndaj sondes nazogastrike
• Sonda Nutriflex – perdoret per ushqyerje enterale

•• Sonda Sengstaken - Blokemore e përdorur në rast hemoragjie nga

varicet ezofageale e përbërë nga tre lumenë ose rrugë , dy nga cilat janë të
ngarkuara me një balon . Njëra rrugë arrinë stomak
dhe ka për qëllim të drenoj
përmbajtjen , i dyti shërben
për futjen e ajrit me qëllim
fryrjen e ballonit në nivelin
e cardias , i treti shërben
për futjen e ballonit ezofageal.

12/01/23 34
Kujdesi ndaj sondes nazogastrike

• Vleresohet permbajtja e SNG dhe rexhistrohet sasia e saj

• Evidentohet nese eshte duke drenuar lengun nazohastrik dhe shiqohet mos
te jete e perthyer ose e mbyllur
• Përcjellet në vazhdimësi fiksimi i sondës .
• Këshillo pacientin që të mos bëjë tërheqjen e sondës pa lejen e infermieres
apo ekipit shëndetësorë
• Infermierja gjithashtu duhet ti kuptoje ndjenjat dhe emocionet e pacientit ti
ndihmoje të mos ket turp dhe bezdi.
• Te moshat e vjetra ndodhë që pacienti të harroj dhe infermierja duhet ti
shpjegojë pacientit dhe familjarëve që të kenë kujdes për sondën
• Nese indikohet nga mjeku bejme lavazhen e lukthit permes sondes

12/01/23 35
Kujdesi ndaj gastrostomes
• Fjala gastrostomë rrjedh nga fjala latine gastro që do të thot – lukth dhe stomi
që do të thot – hapje e re .
• Me gastrostomë nënkuptojmë një vrimë të bërë me operacion, në pjesën e
sipërme të majt të abdomenit dhe e murit të lukthit direkt në lukth.
• Gastrostoma është rrugë përmes së cilës bëhet ushqyeshmëria e pacientit.

• Gastrostoma indikohet përdisa arsye që mund të jet e përkohshme dhe

përhershme

12/01/23 36
 Kujdesi ndaj gastrostomes
• Shërben për dekopresion apo shfryrje të përkohshme dhe thithje të
përmbajtjes së lukthit dhe të duodenumit – tek ileusi i duodenumit apo hernia
diafrgmale.
• Për ushqyeshmëri të përkohshme të pacientit, pas operacioneve, përshkak të
altrezionit të ezofagut, stenozave korozive ose karcinomit të ezofagut derisa
nuk shërohet anastomoza

• Rrallëherë si gjendje definitive për të ushqyer pacientin, te karcinomi

inoperabil i ezofagut apo kardisë.

12/01/23 37
Kujdesi ndaj gastrostomes
• Infermierja bënë përgaditjen e pacientit, mjeteve dhe materialit

• Pacienti mund të ushqehet në disa mënyra. Nëse ai ushqehet në mënyrë

kontinuele – ushqimi ipet me pompë përkatëse në mënyrë të ngadalshme e
të vazhdueshme 30 ml për orë gjatë 24 orëve.

• Por nëse ushqehet Bolus – ipet sasi më e madhe e ushqimit 3-6 herë në ditë.

12/01/23 38
 Kujdesi ndaj gastrostomes
• Menjëherë pas operimit ipen
lëngje gjithmonë glucosae10%
• Së pari ipen 30 – 60 ml dhe
sasia gradualisht rritet dhe
ditën e dytë pacientit I ipen
180 – 240 ml.
Infermieri miremban dhe siguron
per funksionimin e gastrostomes dhe
Mos prezencen e infeksioneve

• *(Shiqo protokolet e praktikes per proceduren ne teresi)

12/01/23 39
Kujdesi ndaj drenave abdominal
• Deni abdominal është një gypi i të zbrazët ose një cope të valëzuar nga goma
apo plastika që vendoset në plagë në mënyrë që të munësojë rrjedhjen e
gjakut dhe përmbajtjeve tjera nga plaga.

• Nëse bëhet fjalë për sasi të madhe të rrjedhjeve, fundi i gypit mund të lidhet
apo të vazhdohet në një qese më të madhe.

• Kjo është e dizajnuar të mbaj pjesën e plagës të lirë nga rrjedhja dhe kështu
të zvogëlojë rrezikun nga infeksioni.

12/01/23 40
Drenat abdominal dhe qese te ndryshme

12/01/23 41
Kujdesi ndaj drenave abdominal
• Drenimi I permbajtjeve ne drenat abdominal duhet te percillet ne vazhdimesi
nga infermieret
• Sasia e gjakut ose permbajtjevetjera nga gjaku duhet te evidentohet dhe te
shiqohet lloji I permbajtje
• Duhet te sigurohet mos te perthyhet dreni sepse e pengon drenimin e lengu
• Sistemi I vakuumit duhet te sigurohet te jete funksional
• Sasia e drenuar nderrohet çdo 24 ore ose edhe me shpesh sipas nevojes, e cila
dokumentohet.
• Nese udhezohet prej mjekut, behet largimi I drenit sipas protokoleve.

• *(Shiqo protokolet e praktikes per proceduren ne teresi)

12/01/23 42
 FALEMINDERIT

12/01/23 43