SEMUNDJET E MEDIASTINIT

Mediastini ze pjesen qendrore te kraherorit .Ai kufizohet nga siper me gryken cerviko-trakeale , poshte nga diafragma ,anash me pleuren mediastinale.Nga mbrapa me luginen vertebrale dhe brinjet. Nga perpara me sternumin.

Ne mediastin ndodhen : Zemra ,vazat e medha te gjakut ,trakea,bronket e medha , nyjet limfatike trakeale dhe bronkiale , ductus thoracicus,pjesa torakale e ezofagut , gjendrra e timusit.Nervat frenike , pneumogastrike dhe rekurent i majte

ANATOMIA E MEDASTINIT

Mediastini nga ana topografike ndahet :A. anterior,B. mesem dhe posterior.Mediastini superior kufizohet nga siper me brinjen e pare dhe jashte me nje vije imagjinare qe kalon nga perpara mbrapa , nga kendi sternal ne pjesen e jashtme te vertebres se 4-t torakale .Ai permban trakene , pjesen e siperme te ezofagut , ductus thoracicus,, gjendrra e timusit,nervat frenike, pneumogastrike dhe rekurent i majte.

ANATOMIA E MEDASTINIT

A. Ne Mediastinin Superior

Harku i aortes A. anonima Pjesa torakale e a. torakale sinister Pjesa e siperme e v.cava superior V anonima V interkostale superior sinister Nervat frenik , kardiak, rekurent, laringeal sinister Trakea Glandula timus Disa noduse limfatike

B. Ne Mediastinin Anterior

Degezimet mediastinale te a.mamaria interna. Disa nodula limfatike Disa vaza limfatike

C. Ne Mediastinin e Mesem

Zemra e mbyllur ne perikard Aorta ascendente Pjesa e poshtme e v.cava superior V.azygos major Bifurkacioni i trakese dhe dy bronkeve primare A.pulmonare V.pulmonare N.frenik Disa nduse limfatike

D.Ne Mediastinin Posterior

-Pjesa deshendente e aortes -Degezime te v. Azygos -Nervat pneumogastrike -Ezofagu -Duktus thoracicus -Disa noduse limfatike

Ekzaminimet e nevojshme per Diagnozen e Patologjive te Mediastinit

Ekzaminimi Klinik ,Anamneza dhe Ekzaminimi objektiv Ekzaminimi Imazherik a.Radiografik b.Scaner c.Rezonanca Magnetike d.Ekografia e.Shintigrafia

Ekzaminimi Endoskopik
a.Bronkoskopia b.Mediastionoskopia c.Ekzaminimet funksionale pulmonare d.Ekzaminimi Histopatologjik ,Citologjik e.Ekzaminimet laboratorike

Ekzaminimi klinik ,Anamneza dhe Ekzaminimi objektiv

Ankesat dhe ndryshimet qe mund te vihen ne dukje gjate ekzaminimit objektiv varen nga stadi i zhvillimit te semundjes. a.Pa ankesa ne fillim Tumoret dhe kistet e mediastinit Sarcoidoza ne stadin e I-re. b.Me ankesa ne fillim Mediastiniti akut Forma mediastino-pulmonare e Ca bronkopulmonar Forma mediastinale e limfogranulomatoze dhe limfosarkomave Metastazat neoplazike ne nyjet limfatike trakeo-bronkiale Tumoret e pleures mediastinale

Simptomat klinike me te shpeshta ne patologjite e mediastinit :

a-Dhimbjet torakale retrosternale me shpesh ne format mediastinale te kancerit bronkial.Pleuritit mediastinal.Disa tumore mediastinale.Ne demtimet e brinjeve. b.Kolla .Kanceri bronkial i perhapur ne mediastin .Limfomat. Adenopatite hilare. Struma retrosternale qe komprimon trakene dhe bronket e medha. c.Dispnea. Limfosarkomat mediastinale. Kanceri bronkopulmonar e tjere. d.Hemoptizia.Kamnceri bronkopulmonar . Semundjet inflamatore te eneve te gjakut .Semundjet e noduleve limfatike peritrakeale dhe peribronkiale.

e.Temperatura ,anoreksia dhe renia ne peshe. Jane simptoma te malinjitetit dhe patologjive granulomatoze mediastinale.Sindroma Cushing , hipertensioni , gjinekomastia, hipoglicemia , heperkalcemi. f.Sindroma e venes cava superior. Rritja e presionit venoz ne venen cava superior nga shtypje e masave te ndryshme mbi te.Ka zgjerim te venave te siperme te kraherorit , qafes dhe kokes dhe edeme te lekures , edema e pelerines. Edeme dhe pletore e fytyres ,qafes ,edema e konjuktivave dhe shenja cerebrale si dhimbje koke , crregullime te pamjes, epistaksis e tjere.

g.Adenopatite periferike supraklavikulare dhe aksilare nga metastazat kanceroze , nga tuberkulozi i gjeneralizuar dhe patologjite e sistemit limfatik si limfomat dhe patologjite e gjakut. i.Sindroma Horner (miosis,enoftalmi,ptoze palpebrale) nga prekja e ganglioneve simpatike. j.Versamentet pleurale nga metastazat ne kancerin pulmonar dhe tuberkuloz . k.Eritema nodoze vihet re ne tuberuloz dhe sarkoidoze . l.Disfagia nga shtypje e ezofagut nga tumoret dhe kistet euterogene.

EKZAMINIMI IMAZHERIK

1-Ekzaminimi Rentgenologjik

Ne semundjet e mediastinit eshte ekzaminim kryesor . Ai ve ne dukje formacione ne mediastin te madhesive te ndryshme dhe ndihmon ne percaktimin e sakte ku ndodhen.

2-Scaneri i Kraherorit

Menjanon superpozimet dhe percakton densitet e patologjive (indore, dhjamore,likide e tjere).Ai percakton raportet midis organeve sidomos ato te vazave ne scanerin me kontrast.

3-Rezonanca Magnetike MRI Imazhet e rezonances magnetike vene ne dukje diferenca fiziko-kimike midis indeve duke matur radiofrekuencen e rezonances nukleare.Ku lejohet vizualizimi i strukturave mediastinale ne disa plane . Me anen e saj shihen imazhet e vazave te gjakut pa nevojen e kontrastit.

4-Ekzaminimi Shintigrafik Me teper perdoren shintigrafite me izotope per inde te vecante qe grombullojne izotopet specifike p.sh. Galiumi per sarkoidozen ose inde te tjera si jodi radioaktiv per strumat retrosternale e tjere.

5-Ekzaminimi Ekografik Sidomos eko doppler behet per te evidentuar formacione ne mediastin dhe per ti dalluar nga formaciont vazale . Ne ditet e sotme perdoret eko endobronkiale EBUS per limfonodulat trakeobronkiale et pulmonare.

EKZAMINIMET ENDOSKOPIKE

1-Fibrobronkoskopia Jep ndihmesen e vet duke pare ndryshimet bronkiale si formacione ekzofite ne limenin bronkial ,stenozimin e bronkut nga masat dhe rritjet blastomatoze infiltrative.Fistulat bronkiale Zgjerimin e vazave te mukozes bronkiale Merret material endobronkial per biopsi, furcim bronkial per citologji ,biopsi transbronkiale pulmonare dhe karinale dhe lavazh per flore patogene.

2-Mediastinoskopia

Mediastinoskopia suprasternale lejon pamjen direkte dhe marrjen e materialeve bioptike ne pjesen e siperme te mediastinit .

EKZAMINIMI HISTOPATOLOGJIK

Ne shumicen dermuese ato vulosin diagnozen e pacientit.Materialet merren me biopsi te mukozes bronkiale , transbronkilae dhe biopsite mediastinale pleurale dhe noduseve limfatike periferike ose torakotomia diagnostike.

SEMUNDJET E MEDIASTINIT

Mediastiniti akut. Eshte inflamacioni akut i strukturave te mediastinit qe manifestohet me nje gjendje traumatike pas ruptures se ezofagut pas vjelljeve te sforcuara si dhe pas traumave penetruese (shpuese).Gjate aplikimit te procedurave endoskopike dhe atyre te kirurgjise kardiake .Klinikisht per te duhet te dyshohet ne qofte se klinikisht shtohen dhimbjet gjate gelltitjes ,kur shfaqet temperatura qe vjen duke u rritur vazhdimisht .Ne radiografine e toraksit shihet zgjerim i mediastinit ose krijim i papritur i versamentit pleural te majte .Mediastiniti akut duhet te mjekohet me nje drenim kirurgjikal sa me te shpejte , me mbylljen e shpimit dhe nje terapi me antibiotike te spektrit te gjere.

Mediastiniti kronik Eshte inflamacioni kronik i indeve te mediastinit si mediastinite granulomatoze dhe fibrozat mediastinale.Ketu perfshihen mediastinitet sklerotizante dhe ato te kolagenozave mediastinale. Ne mediastinitin granulomatoz infeksioni fillon si fokus paresor ne mushkeri dhe vashdon me drenimin ne nodulet limfatike ne mediastin , ne qofte se procesi progredon arrihet ne fibroze te mediastinit.Nga te dhenat e literatures 74% e mediastiniteve granulomatoze jane asipmtomatike.Ndersa 17 % e fibrozave mediastinale kane simptoma klinike.

Manifestimet klinike kane lidhje me vendin e lokalizilit te ketyre patologjive ne mediastin. Obstruksioni i venes cava superior shfaqet me marrje mendsh , dhimbje koke , fryrje e fytyres , qafes dhe extremiteteve,cianoze ,hemoptizi dhe epistaksis dhe fryrje e venave superficiale . Me kalimin e kohes fillojne te duken kolateralet e rrjetit venoz.Obstuksioni i ductus thoracicus shoqerohet me kilotoraks por eshte relativisht i rralle.Ne rastet kur kapet ezofagu ka crregullime te motilitetit ezofageal ,disfagi,dhimbje ne kraheror dhe hemoragji ezofageale.Ne rastet e kapjes se trakese dhe bronkeve te medha zhvillohen simptmat e kompresionit stenozes dhe obstruksionit.Kur zhvillohet ne arteriet dhe venat pulmonare fillon hipertensioni pulmonar , cor pulmonar dhe crregullimet e zemres se djathte

Ne demtimet e nervave frenik kemi paralize te diafragmes . Ne prekjet e nervit laringeal ngjirje te zerit.Ne demtimin e ganglion stelatum kemi sindromen Horner me mioze , enoftalimi dhe ptoze palpebrale .Skaneri i toraksit evidenton zonat e prekura te strukturave mediastinale te cilat nuk mund te shihen ne radiografi.Per granulomatoze dhe fibroze mediastinale nuk ka mjekim specifik.Me rastet kur shoqerohen me histoplazmoze jepet kimioterapi antimykotike.kur ne sputum del bk pozitiv fillohet mjekimi me antituberkulare. Ne kilotoraks behet mjekimi kirurgjikal.

Pneumomediastini
Emfizema Mediastinale

Eshte grumbullimi i ajrit ne mediastin i cili mund te vije pa shkak ose nga trauma thorakale nga perforacioni i trakese dhe ezofagut.Ka emfizeme nen lekuren e qafes ose te faringsit ose perhapja e ajrit duke u nisur nga hapesira retroperitoneale.Kur nuk ka shkak te dukshem atehere quhet Pneumomediastin spontan. Nuk ka prirje te perseritet.Mendohet se ajri perhapet nga alveolat ne drejtim te hapesirave intersticiale ,ne adventicien e vazave te gjakut dhe deri ne hilus.Prej ketej ajri arrrin ne mediastin , qafe ose ne hapesiren retroperitoneale.Ndonjehere ai deperton pleuren dhe formon pneumotoraks te majte.

Faktore te tjere per pneumomediastinin mund te jene : shtim i presionit intratorakal gjate kolles, te vjellave ose gjate krizes se asthmes. Pneumomediastini mund te mos kete simptoma klinike, por zakonisht ai shfaqet me dhimbje retrosternale dhe dispne.Ne qafe ne fosa supraklavikulare mund te degjohen krepitacione nen lekure qe jane fllucka ajri.Mund te kene rritje te leukociteve . Ne radiografi ne projeksion lateral duket ajer ne zonen retrosternale dhe imazhet aerike ne qafe.Mjekimi behet sipas shkakut ne traumat dhe demtime te tjera proceduriale diagnostike,riparimi behet me kirurgji dhe mbrojtje nga infeksionet me antibiotike.

Pneumomediastini

Pneumomediastini

Pneumomediastini

TUMORET E KISTET

Tumoret dhe kistet e mediastinit jane formacione te vendosura ne medistin me prejardhje te ndryshme.Zbulimi i tyre mund te jete i rastesishem .Kur te semuret mund te kene simptoma respiratore ose kur bejne rastesisht ekzaminim radiologjik.Tumoret mediastinal me te shpeshte jane metastazat e kancerit bronkial dhe limfomat.Tumoret neurogjene,tumoret embrionale ,timomat dhe cistet bronkogene zene pjesen tjeter te tumoreve .Rreth 1/3 e te semureve jane pa simptoma klinike.Kur shfaqen simptomat me te shpeshta jane: dhimbjet e kraherorit ,kolla, dispnea dhe simptoma te tjera te lidhura me shtypjen ose invadimin strukturave mediastinale si disfagi,disfoni,sindroma e venes cava superior e tjere.

Me shpesh perdoret ky klasifikim: 1- Disembrioma homoplastike Cistet bronkogenike Cistet pleuroperikardiake Cistet paraezofageal 2- Disembrioma heteroplastike Cistet dermoide Teratomat

3-Tumoret neurogjene Neurofibromat Ganglioneuromat Neuroblastomat 4-Tumoret me origjine konjuktivalee mezinkimale beninje e malinje Lipomat , liposarkomat Fibromat ,fibrosarkomat.

5-Tumoret e timusit-Timomat 6-Struma retrosternale

7-Tumoret parazitare cisti hidatik i mediastinit

8-Tumoret mediastinale me natyre te papercaktuar.

Sipas te dhenave te disa autoreve shpeshtesia e tumoreve te mediastinit eshte : -Tumoret neurogjene 30.4% -Teratomat 28% -Tumoret e timusit 14.2% -Tumoret e tiroides 13% -Limfomat 9.9% Te gjithe tumoret dhe kistet e mediastinit jane malinje ne 20% te rasteve .

Lokalizimet me te zakonshme te tumoreve mediastinale

1-Mediastini superior Limfomat Timomat Struma retrosternale Kanceri metastatik Tumoret e paratiroides Divertikula e zenker Aneurizmat e aortes

2-Mediastini anterior dhe i mesem. Limfomat Kanceri metastatik Teratomat Kistet bronkogene Aneurizmat e aortes Kistet pleuroperikardiale 3-Mediastini posterior

Tumoret neurogene Limfomat Herniet (Bochdalek) Aneurizmat e aortes

TUMORET NEUROGENE

Keto tumore e marrin fillimin e tyre nga qelizat e epitelit primar neurogen ,ektoderma ,trunku simpatik,rrenjet e nervave spinal,membranat e medules ,nervat vagus,frenikus dhe elementet nervor te mediastinit.Me te shpeshta jane neurinomat ,me te rralla neurosarkomat dhe shume me rralle feokromacitomat. Tumoret neurogene ne 90% te rasteve jene te vendosura ne pjesen e siperme te mediastinit superior ,ngjitur me kolonen vertebrale.

Tumoret neurogene ne shumicen e tyre jane beninje.Takohen me teper ne moshat e rritura dhe tek femrat.Tumoret neurogene malinje jane te rralla,ato zene 1% te tumoreve mediastinale . Me te zakonshme jane neurofibrosarkomat , neuroblastomat,feokromoblastomat e tjere. Kane klinike te shprehur dhe takohen shpesh te femijet e vegjel.

Neurinoma

TUMORET E TIMUSIT

Timomat si tumore te mediastinit zene vendin e dyte pas atyre neurogene .Timomat jane tumore beninje dhe malinje ,takohen ne cdo moshe .Timomat ne pergjithesi jane solide , te inkapsuluara me kufij te rregullt ne 10% ,me kalcifikime periferike. Timomat japin infiltrime ne pleurat, mushkerite dhe ne perikard, shoqerohen me maisteni grave dhe me rralle me eozinofili.

Timoma

STRUMA RETROSTERNALE

Eshte zhvilllimi retrosternal dhe perfaqeson 10-15% te strumave.Konstatohet ne moshat 30-50 vjec me teper tek femrat.Si rregull adenoma intratoracike niset nga poli i jashtem i lobit te djathte dhe vendoset ne pjesen e siperme te mediastinit superior drejtperdrejt retrosternal.Ne 10 % te rasteve strumat mund te kene vendosje posteriore.

Struma Retrosternale

Struma Retrosternale

Malinjizimi i tyre eshte shume i mundshem. Ne disa raste ka manifestime toksike mund te shfaqen takikardia dhe fibrilacioni atrial.Ne raste te rralla jep manifestimet Hashimoto me rritje te antikorpeve tiroidike.Diagnozen e ndihmon shintigrafia e tiroides dhe percaktimi i antikorpeve tiroidiene, TSH dhe T3, T4.

TERATOMAT DHE CISTET DERMOIDE

Jane tumore me origjine dhe karakter te perbashket . Ato zene 13-30% te tumoreve dhe kisteve te medistinit .Prekin me teper meshkujt ne moshen 15-35 vjec. Teratomat dhe kistet dermoidedermoide grupohen ne disebbriomat heteroplastike,indi i te cilave nuk ndodhet ne vendin e lindjes se tyre . Ne teratomat gjendet ind kockor,ind muskular,ind i pankreasit,i tiroides e tjere.Ne kistet epidermoide gjendet likid me qeliza degjenerative

Teratomat dhe kistet dermoide jane keqformime te zhvillimit fetal.teratomat vendosen ne mediastinin anterior kane lidhje ose mund te jene te aderuara me perikardn pleuren dhe murin torakal.Ato mund te japin fistula bronkiale prej nga mund te nxirret permbajtja e tyre si floke ,gjendrra sebace e tjere. Me rrale fistula mund te ndodhe ne komunikim me kavitetin pleural.Teratomat mund te malinjizohen vecanerisht tek meshkujt.

Teratoma

KISTET CELOMIKE Perikardial dhe mezotelial

Jane me prejardhje mezoteliale ,lidhen ngushte me perikardin ,kane mure te holla me likid te paster. Ato vendosen gjithmone ne kendin kardiofrenik me shpesh djathtas ne 70 % te rasteve . Takohet me shpesh tek femrat ne moshat 20-50 % te rasteve .Keto zene 6 % te tumoreve te mediastinit dhe nuk malinjizohen.

Kist Perikardial

KISTET BRONKOGENE

Jene keqformime embrionale ,takohen relativisht shpesh ndermjet kisteve te tjera . Ato lidhen ngushte me pemen trakeobronkiale.Zakonisht gjinden ne moshat e vogla dhe bashkeshoqerohen me keqformime te tjera.Ne ekzaminimin radiologjik duken erresime te rrumbullaketa ose vezake me kufij te rregullt,disa here te kalcifikuar homogjen

Ato mund te infektohen dhe mund te zbrazen ne bronke ose kavitetin pleural nepermjet fistulave te krijuara. Kur infektohen shoqerohen me temperature te larte, gelbaze purulente, hemoptizi e tjere.Ato mund te degjenerim karcinomatoz.

Kist Bronkogen

CISTET EUTEROGENE

Jane keqformime embrionale me origjine te njejte si ato bronkogene ,paraqiten si formacione solitare te rrumbullaketa ose vezake , me mure te holla ,kane permbajtje gastrike ose leng viskoz.Jane me shpesh ezofageale , vendosen ne mediastin posterior . Takohen me shpesh ne moshat fare te vogla deri ne 1 vjec dhe rralle ne moshat e rritura .Permbajtja e ketyre kisteve mund te zbrazet ne hapesiren pleurale , ezofag, bronke e tjere.

TUMORET E NODULAVE LIMFATIKE TE MEDIASTINIT

Nodulet limfatike preken relatiisht shpesh nga tumoret limfatike: a-Forma mediastinale e limfogranulomatozes malinje (M.Hodgkin) b- Limfosarkoma Jane semundje me karakter shume malinje.Takohen me shpesh ne mosat e reja 15-25 vjecare. Karakterizohen nga nje zhvillim i shpejte me kompresion dhe infiltrime ne organet dhe indet fqinje. Ne ekzaminimin radiologjik shihet nje eresim shpesh bilateral i vendosur ne pjesen e siperme te mediastinit anterior, asimetrik me kufij anesore te drejte ose policiklike te medha.Erresimi eshte homogjen dhe ka intensitet mesatar dhe te larte ,spostojne trakene dhe organet e tjera ne afersi. Kur preket edhe membrana ka erresime qe nisen bga hilusi drejt fushave pulmonare .Ne stadet e perparuara te semundjes mend te shihen metastaza te shoqeruara me versament pleural.

Limfadenomatozat Leukemike Ne keto semundje nodulat limfatike mediastinale preken krahas nodulave te tjera ne organizem dhe ato te melcise, lienit e tjere.Te semuret kane temperature te larte ,dobesi te theksuar , njolla ne lekure,rrtje te nodulave limfatike periferike dhe leukocitoze 300.000 deri ne 500.000 me limfocitoze rreth 80% . Ne ekzaminimin radiologjik kane erresime hilare me kufij anesor policiklike te medhenj,te rregullt,me shpesh bilateral.

Limfome Mediastinale

Limfoma

Retikulosarkoma Ka karakter malinj,prek nodulet limfatike mediastinale.Ka ecuri te shpejte dhe perfundim letal.Ne ekzaminimin radiologjik ka erresim masiv ne te dy anet mediastinit,ne kufij anesor policiklik te medhenj , te rregullt qe duken si krahet e flutures.

Semundja e Brill Summer

Eshte semundje e rralle.Takohet me teper ne meshkujt mbi 40 vjec. Nuk kane ankesa te semuret .Ne radiologjiverehen errresime me kufuj anesore policiklike te medhenj.

Metastazat mediastinale Shume patologji kanceroze te organeve te ndryshme si te bronkeve , pulmonave , glandulave mame,tiroides veshkave ,stomakut,heparit, mitres ,prostata,kockave e tjere jane metastaza karcinomatoze ne nodulet limfatike te mediastinit dhe ne mediastin.Simptomat klinike lidhen me vendosjen peresore te kancerit dhe me zhvillimin,komprimimet,infiltrimet qe mund te jape ne organet e mediastinit. Ne ekzaminimin radiologjik ,CT,e tjere shihen erresime te vetme ose bilaterale ne forme te rrumbullaket.Diagnoza vendoset me ekzaminim histopatologjik.

Tumoret e rralla te mediastinit Ne raste te rralla ne mediastin mund te takohen edhe keto tumore. Adenoma e paratiroides Fibrosarkomat Leimiomat Chondromat,Chondrosarkomat Plazmocitoma Hamartoma Lipoma Limfangioma

Germ Cell Tumors

Semundje te tjera te mediastinit Ne mediastin vendosen edhe shume patologji te tjera te organizmit si sarkoidoza torakale adenopatia hilare tuberkulare , adenopatite mikrobiale e virale ,adenopatite pneumokoniotike silikotike,mykozat, pleuriti mediastinal e tjere.Herniet e diafragmes dhe ato te hiatusit te ezofagut.