Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

REPUBLIKA E SHQIPRIS
UNIVERSITETI ALEKSANDR MOISIU DURR;S
FAKULTETI I STUDIMEVE PROFESIONALE
PROGRAMI I STUDIMIT :
MASTERIT PROFESIONAL KIRURGJIKAL

MIKROTEZA

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Punoi

Udheheqes shkencor

Ma .Jonida Gjoni

Dr.MED Endrit Sina

Prof Assoc Pirro Prifti

DURRS 2014
JONIDA GJONI

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

PERMBAJTJA
Prmbajtja .2
Objektivat .3
Kapitulli I.4
Hyrje...4
Anatomia .5
Fiziologjia e rrugve biliare..6
Etiologjia dhe Fizpatologjia.7
Klasifikimi..8
Epidemiologjia...8
Tabloja klinike..8
Diagnoza...10
Diagnozat

diferenciale...12

Trajtimi.14
Komplikacionet15
Prognoza...16
Parandalimi...17
Kujdesi infermieror17
Kapitulli

ll28

Metodika e studimit.Analiza e te dhenave28.

Kapitulli

lll37

Rezultatet..37
Konkluzioni..37
Kapitulli lV..38
Rekomandime...38
Abstrakti. Fjalt kye38
Literatura..39

JONIDA GJONI

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

OBJEKTIVAT:

Ky punim trajton kolecistn dhe smundjet e tij t para nga kndvshtrimi i kujdesit
infermieror.

Objektivat e ktij punimi jan:

a. Njohja e anatomis, e fiziologjis s kolecists dhe e mekanizmit
fisiopatologjik q on n kolecistitin kalculoz.
b. Klasifikimi i kolicistiteve
c. Njohja e faktorve etiologjik dhe e epidemiologjis
d. Njohja e manifestimeve klinike, e gravitetit, e diagnoses, e diagnozs
diferenciale dhe e trajtimit t kolecistitit prognozs.
e. Njohja komplokacioneve dhe e trajtimit t tyre
f. Analiza e t dhnave statistikore dhe epidemiologjike lokale.

Ky punim synon t vr qart n dukje rolin themelor t kujdesit infermieror ndaj pacientit n
t gjitha etapat, n kushtet shtpijake (prpara hospitalizimit), n ambjentet spitalore, (qoft
ky, trajtim kirurgjikal apo konservator,) si dhe n fazen post-spitalore.
Gjithashtu, synohet evidentimi i mjeteve teorike dhe praktike n dispozicion t infermiereve
si dhe rndsia e njohjes dhe e prdorimit kompetent dhe me profesionalitet t lart t ktyre
mjeteve, gjat prmbushjes s ktij roli, psh marrja e t anamnezs s sakt, identifikimit t
simptomave madhore dhe dytsore, etj.

JONIDA GJONI

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Kapitulli I
Hyrje
Kolecistiti kalkuloz sht nj entitet patologjik shum i rndsishm n praktikn klinike dhe
at kirurgjikale. N origjinn e kolecistitit kalkuloz sht kalkuloza biliare e cila prek shifrat
15-20% t popullsis n vndet e industrializuara dhe 5-10% e pacientve me kalkuloz
zhvillojn kolecistit akut ose kronik. Kolecistiti sht inflamacionii mureve te vezikuls
biliare, kolecistiti kalkuloz sht inflamacioni i mureve t veziksi krijuar kryesisht nga
bllokimi i kanalit cistik. sht nj nga patologjit m t studjuara dhe m t diskutuara n
lidhje me vendimin e trajtimit terapeutik, trajtim konservator apo kirurgjikal n fazn e tij
akute. Deri n vitin 2007, akademikt ishin t ndar n dy shkolla dhe linja e demarkaciont
midis dy qndrimeve terapeutike, konservator ose kirurgjikal (kolecistektomi) nuk ishte e
qart. Kriteret diagnostike pr t vendosur qndrimin terapeutik, pr her t par u diskutuan
n konferencn e Tokjo-s dhe u bn t njohura me emrin Tokyo guidelines (Udhzimet e
Tokjo-s). N mnyr t sakt kto kritere u revizuan po n Tokjo, n 2011 dhe sot, jan
orjentues t qart t qndrimit terapeutik q duhet ndjekur pr pacientt me kolecistit
kalkuloz t thjesht(t[ pa komplikuar) dhe n rastet e kmplikuara. Prsa i prket trajtimit
kirurgjika, sht pr tu shnuar q teknikat operatore kan avancuar me hapa gjigande nga
kirurgjia e hapur : laparotomia deri n laparoskopin e par n 1987. sht gjithashtu pr tu
shnuar q vet teknika operatore laparoskopike po njeh avancime t jashtzakonshme, duke
arritur deri n laparoskopin me nj arje t vetme (vetm nj sond). Prkrah zhvillimit t
njohjes teorike dhe avancimit tteknikave operatore, sht zhvilluar dhe roli infermjeror n
shoqrimin e pacientve gjat t gjitha fazave apo mnyrave t trajtimit t ksaj patologjie.
Kjo tem shtjellon me hollsi kujdesin infermjeror gjat kolecistitit kalkuloz. Pr arsye t
shumllojshmris terminologjike, e quajm t rndsishme t saktsojm q n fillim
terminologjin e zgjedhur. Fhikza e tmthit njihet me emrtime t ndryshme q e marrin
origjinn nga greqishtja e lasht dhe nga latinishtja. Terminologjia mjeksore e cila
respektohet n t gjith kapitujt e ksaj teme, sht prshtatur nga pikpamja ortografike me
parimin themelor t gjuhs shqipe si gjuh q i shpreh emrat e huaj e bazuar n parimin
fonetik. Kshtu psh, termin cholecystitis q vjen nga greqishtja e lasht (choli-bile- temth dhe
cysti- qese) do ta gjejm t shkruar kolecistit.

JONIDA GJONI

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

ANATOMI
Pozicioni anatomik i kolecistes
Vezika biliare (vesica fellae) ose kolecista sht organ kavitar piriforme (n form dardhe).
Ndodhet i vendosur n t djatht t trupit, n regjionin e hipokondirumit te djathte, posht
mlis e cila e mbulon ate si nje ati. Ndodhet e fiksuar ne kapsulen e mlcis (kapsula e
Klison-it) nprmjet tendineve pikerisht n lobin e djathte. Lidhet me kanalin cistik dhe me
rrugt e tjera biliare extra hepatike. Shrben si rezervuar i lngut biliar q prodhohet n hepar.
Ka form dardh me gjatsi 8-12 cm, gjrsi 3-5 cm me volum 40-60 ml. sht e prbr nga
fundusi q sht pjesa m e gjr dhe vazhdon me trupin (q sht n formn e dardhes),
perfundon me colum ose qafn prej s cils merr fillim kanali cistik i cili bashkohet me
ductus hepatic comuni pr t formuar ductus choledochus. Vezika biliare ndrtohet nga tre
shtresa: mukoza, shtresa e mesme muskulare dhe tunica adventitia. Mukoza formon disa
palosje q mundson zmadhimin e volumit te saj. Shtresa e mesme muskulare q ndrtohet me
fije unazore dhe gjatesore. Shtresa e jashtme sht tunica adventita dhe pjeserisht seroze.
Ductus choledochus
Shtrihet n brndsi t ligamentit hepato-duodenal n krah me vena porten dhe arterien
hepatica propria. Formohet nga bashkimi i ductus hepatic comunnis q nxjerr lngun biliar
nga hepari dhe ductus Cysticus te veziks biliare. Ka gjatesi 7-10 cm e gjrsi 2-3 cm. Kanali
choleidok derdhet n pjesen zbritese t duodenit n papila duodeni major s bashku me
kanalin qndror t pankreasit. Muskulatura unazore e kanalit formon sfinkterin e ODDIT q
kontrollon rrjedhjen e lengut biliar n duoden.

Fig.1 Pozicioni anatomik i kolecists

JONIDA GJONI

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Fiziologjia e rrugve biliare

Funksioni parsor i traktit biliar dhe i rrugve biliare ekstrahepatike, sht t oj biln e
sekretuar nga hepari pr n duoden. Prodhimi i bils bhet nga hepari me nj ritm t
vazhdueshm, ndrkoh q prdorimi racional pr digjestionin krkon hedhjen e bils n
mnyr periodike n sinkronizim me nevojat e tretjes. Kt funksion e kryen kolecista q
realizon grumbullimin dhe koncentrimin e bils dhe ekuilibron presionin n rrugt biliare.
Bila grumbullohet dhe prqndrohet n kolecist, derisa ajo t krkohet nga trakti trets.
Epiteli i kolecists thith elektrolitet dhe ujin nga bila e depozituar duke rritur prqndrimin e
acideve biliare 5-20 her. N hapsirn ndrmjet vakteve ndodh mbyllja e sfinkterit t Oddit
dhe koledokut terminal dhe hapja e sfinkterit t Lutkensit me qllim q t mundsohet kalimi
i bils nga duktusi hepatik komun n kolecist. Pas ushqyerjes kolecista tkurret dhe zbraz
biln e prqndruar n duoden. Gjat ksaj kohe mekanizmat neuro humoral shkaktojn
lshimin e sfinkterit t Oddit, ka hap koledokun terminal dhe ndrkoh tkurret kolecista dhe
derdhet n duoden nj sasi e konsiderueshme bil e koncentruar.
Bila ndihmon n tretjen e ushqimit dhe shrben si rrug madhore ekskretore. Funksioni
kryesor i bils sht zvoglimi i tensionit siprfaqsor t yndyrnave q emulsionohen n
formn e kilomikroneve t asimilueshm n zorrn e holl. Acidet biliare emulgojn
yndyrnat, duke rritur kshtu siprfaqen n dispozicion t enzimave lipolitike dhe formojn
micela t prziera me produktet e tretjes s yndyrnave t cilat ndihmojn thithjen e tyre nga
enterocitet. N munges t bils mund t absorbohen vetm 20% e yndyrnave t pranishme
n zorr. Bila luan nj rol t rndsishm n absorbimin e vitaminave liposolubile A,D,E, K.
Bila me Ph bazik realizon neutralizimin e aciditetit t prmbajtjes gastrike kur vjen n zorrn
e holl dhe ka efekt nxits mbi peristaltikn intestinale. do dit hepatocitet sekretojn
mesatarisht 1000 ml bil, e cila hyn n sistemin biliar me debit, fluks dhe presion t ult. Tek
personat e pangrn rreth 3/4 e fluksit biliar hyn n kolecist, ndrsa pjesa tjetr derdhet
direkt n duoden. Hormoni m i rndsishm q ndikon n tkurrjen e kolecists sht
kolecistokinina. Ushqimi, veanrisht yndyrnat, lirojn n duoden kolecistokininn, e cila
mbrrin n kolecist nprmjet qarkullimit t gjakut.
Zbrazja e kolecists fillon disa minuta pas filimit t ushqimit, n fazn intestinale t tretjes.
Gjat ushqyerjes kolecista tkurret pr nj koh m t gjat dhe vllimi i saj zvoglohet rreth
50%, 30-60 minuta pas marrjes s ushqimit. Sfikteri i Oddit luan nj rol t rndsishm n
JONIDA GJONI

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

funksionimin e rrugve biliare. Gjat fazs interdigjestive, sfinkteri i Oddit sht i tkurur dhe
ka nj rezistenc baz m t lart sesa presioni i duodenit, rrugve biliare dhe pankreasit, me
qllim q ti paraqes rezistenc kalimit t bils, e cila ka presion t ult, por t mjaftueshm
q ta devijoj pjesn m t madhe t saj n kolecist. Sfinkteri i Oddit mund t ndryshoj
drejtimin e rrjedhjes s fluksit biliar, si nprmjet ndryshimeve n nivelin e tonusit t tij,
ashtu dhe nprmjet ndryshimeve t peristaltiks ritmike q shrben pr t pompuar biln n
duoden.

Prbrja e bils

Bil hepatike %

Bil vezikulare %

Uj

97 %

92 %

Kripra biliare

1.1 %

6%

Bilirubin

0.004 %

0.3 %

Kolesterol

0.1 %

0,3 0,9 %

Lekitin

0.04 %

0,3 %

Tabela nr 1

ETIOLIOGJIA DHE FIZPATOLOGJIA

Kolecistiti sht i lidhur me nj infeksion t likidit vezikular pasi ka ndodhur nj obstruksion
I kanalit cistik nga nj kalkul biliare. Likidi ngelet n staz. N fillim likidi sht steril m
pas provokohet inflamacioni local q mund t mbiinfektohet dhe nga ana tjeter mikrobet e
sistemit trets q ndodhen n duoden dhe shkaktojn infeksionin. N qoftese kjo situat nuk
trajtohet shpejt dhe n kohn e duhur vezikula bilare mund t gangrenohet dhe t provokoj
dhe peritonit.
Faktoret e riskut jan:
Faktor t pa ndryshushueshm
-Mosha (40 vje e lart)
- Gjinija/sex (femra)
- Shtatzanite e shumta n numr
JONIDA GJONI

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

- Predispozicion gjenetik
- Nivelet e estrogenit
- Etnike (kaukaziane dhe hispanikt)
- Diabeti
Faktor t ndryshueshm
-Obeziteti
- Humbje e shpejt n pesh
- Regjimi dhe kultura e t ushqzerit: regjimi i pasur me yndyrna dhe kolesterol
-Mungesa e aktivitetit fizik
- Marrja pr nj koh t gjat e kontraceptiveve orale.
- Ushqimi parenteral pr nj koh t zgjatur
-Shtatznia
Klasifikimi
Kolecistiti ndahet n kalkuloz dhe jo kalkuloz.. Lithiazik dhe jo lithiazik dhe nga pikpamja e
mekanizmit fizpatologjik kolicistiti ndahet n kolecistit akut dhe kronik.
Kolecistiti akut sht inflamacioni akut i kolecists ndrsa kolecistiti kronik sht
inflamacioni kronik i kolecists. T dyja jan kolecistite kalkuloze. Kolecistiti kalkuloz n
origjinn e tij sht obstruksioni prej kalkulit, ndrsa kolecistiti alithiazik sht inflamacioni i
kolecistes pa prezencen e gureve.

EPIDEMIOLOGJIA
Epidemiologjia shkon paralele me litiazen. Faktort e rriskut: seksi (grat kan propabiitet m
te madh se sa burrat), obeziteti (ata q kan peshn m t madhe kan propabilitet m t madh)
shtatzanite e teperta.
TABLOJA KLINIKE
Shenja m kryesore e kolecistitit kalkuloz akut sht dhimbja n hipokondrumin e djatht (
rreth 50 % e pacientve ), zakonisht e instaluar n mnyr brutale me ethe dhe me
temperatur t lart mbi 38.5. Kjo dhimbje shpesh prhapet n shpatulln e djatht, vazhdon
dhe zgjatet dhe dallohet nga dhimbjet e tjera se sht dhimbje permanente. Shpesh shoqerohet
me nauze dhe vom q jan shum t zakonshme.Ky imazh plotsohet me dobsi t
JONIDA GJONI

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

prgjithshme, anoreksi, kontraktura abdominale.

Gjat palpimit mund t preket nj mas e dhimbshme subkostale e djatht e cila sht shenj
graviteti. Ajo q sht m tipike (por jo patognomonike pr kolecistitin) sht shenja e
Murphy ( dhimbje e provokuar nga palpacioni i thelle i dors s egzaminuesit, dhimbje e cila
i ndrpret frymmarrjen e thell t pacientit t pozicionuar n dekubitus dorsal trungu i t cilit
fonmon pozicionin 30 grad). Dhimbja mund t shfaqet mbas nj vakti t rnde ( mish,
yndyr, djathra dhe alkol). Shenja Murphy-t sht specifike. Pacientt e moshuar dhe t
prekurit nga diabeti mund t ken simptoma t paqarta dhe m pak tipike. Imazhi klinik
varion n baz t gjndjes s prgjithshme, moshs, smundjeve shoqruese, stilit t jets,
gjndjes nutricionale etj.
Kolecistitet akute n baz t shfaqjeve klinike dhe evolucionit t tyre ndahen n 3 shkall,
dhe nga kto shkall do varet edhe marrja prsipr dhe trajtimi.
Shkalla e par gravitet i leht :
Bhet fjal pr pacient q paraqesin shenjat klinike t nj kolecistiti akut por graviteti i
ktyre shenjave nuk sht i till si n rastin e pacientve me gravitet t moderuar dhe t rnd
t prshkruara m posht. Kto pacient nuk paraqesin prekje t organeve t tjera visceral por
shenja inflamacioni t lokalizuara n vezikuln biliare.
Shkalla e dyt- gravitet i moderuar:
Kta pacient paraqesin nj ose dy nga shenjat e mposhtme - Leukocitoze (> 18 000/mm3)
-Mas t palpueshme n hipokondrumin e djatht.
-Kohzgjatje t shenjave klinike pr m shum se 72 or.
- Shenja t infeksionit lokal si: peritonit biliar i lokalizuar, abces perivezikular, abces hepatic,
kolecistit gangrenoz, kolecistit emfizematoz.
Shkalla e tret gravitet i rnd:
- Disfunksion kardiovaskular (hypotension arterial pr t ciln nevojitet ndrhyrje
medikamentoze)
- Disfunksion neurologjik (ulje e nivelit t koshiences, konfuzion)
- Disfunksion neurologjike.
- Disfunksion respirator ( desaturim )
- Disfunksion renal.
JONIDA GJONI

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

- Disfunksion hepatik
- Disfunksion hematologjik (trompocitopeni < 100.000/ mm3)

Fig.2 Lokalizimi i dhimies

DIAGNOZA

Ekzaminimi objektiv, pasi jan marr seriozisht n konsiderat t dhnat domethnse t

anamnezs, kontribuon n mnyr t rndsishme n orientimin drejt diagnozs. Dhimbja n
hipokondriumin e djatht e objektivuar me nj Murphy pozitiv, tipik pr diagnozn e
kolecistitit, orienton q n kt faz mjekun.
Ekzaminimi objektiv i kolecists dhe i rrugve biliare
Pacienti duhet t ekzaminohet n pozicion shtrir.
Inspeksioni N kushte normale inspeksioni i hipokondrit t djatht nuk ofron t
dhna t veanta, por kur kolecista sht shum voluminoze dhe e distenduar mund t
dallohet nn hypokondrin dextra.

Palpacioni - Lejon t vlersohen zonat e dhimbshme dhe mbrojtja muskulare n nivel

t hypokondrit, q sht tregues i nj procesi inflamator akut t rrugve biliare. N t gjitha
infeksionet kirurgjikale akute dhe kronike t kolecists, palpacioni i thell i piks cistike,
shoqrohet me dhimbje, q shkaktohet nga prekja e fundusit t kolecists s inflamuar.
JONIDA GJONI

10

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Patologjit obstruktive t duktusit koledok shoqrohen me ikter, ku dominon

hiperbilirubinemia direkte, mbi nivelin e obstruksionit vrehet zgjerimi i rrugve biliare dhe i
kolecists. N proceset obstruktive t duktusit koledok me natyr neoplazike (kanceri i koks
s pankreasit), kolecista sikundr dhe pjesa tjetr e rrugve biliare zgjerohet dhe bhet e
prekshme. Shpeshher rritja e volumit t kolecists shoqrohet me zhvendosjen e saj djathtas
dhe mund t ngatrohet me veshkn e djatht.

Fig.3 Egzaminimi me palpacion

N analizat Labaratorike shum shpesh mund t verehen:

Rritja e rruazave te bardha (leukociteve) leukocitoze. Rritje CRP Proteines (protein C
reaktive). Rritjen e enzimave hepatike ( SGOT, SGPT, gamma GT, fosfataza alkaline dhe
LDH (keto jan provat funksionale t heparit ) Bilirubina.
N analizat imazherike prfshihen:
Echo: sht ekzaminimi i par imazherik i radhs. V n dukje prezencn e nj guri, trashjen
e murit t vezikules biliare. Vezikula biliare n echo merr pamjen e petave t byrekut. Sonda
echografike mund t provokoj dhimbje n hipokondrumin e djatht (Murphy ekografik).
Shihet mire zgjerimi i rrugeve biliare intra dhe extra- hepatike. Ky sht egzaminimi i par
imazherik q bhet.
Tomodensitografia e kompjuterizuar (skaner) : duket qart vezikula e rritur, e mbushur me
uj, muret e trrashura prej inflamacionit, prezenca e gurit, zgjerimi i rrugve biliare intra dhe
extra-hepatike. N rastin e komplikacioneve t mundshme, shenjat e tyre.
JONIDA GJONI

11

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Figura nr. 4 Pamje ekografike e kolecists

DIAGNOZAT DIFERENCIALE

Gastriti dhe Ulcera Gastrike: Mund t ngatrrohet me kolecistitin sepse dhimbja tek kto
sht epigastrike. T dyja mund t shoqerohen me vom dhe nauze. Dallimi mund t bhet n
qoftese pacientit i japim Antiacid ose nj inhibitor t pomps s protoneve (Nexium, Nozek,
Pantazol, Omeprazol) q qetesojn dhimbjet e stomakut dhe n qoftese dhimbja qetsohet na
tregon se nuk bhet fjal pr Kolecistit por bhet fjal pr nj patologji gastrike.

Ulcera peptike e perforuar: Prben nj urgjenc vitale madhore q gjithashtu krkon

ndrhyrje kirurgjikale. Shenjat klinike jan zbehje, anemi, dhimbje brutale e cila perhapet n
t gjith abdomenin dhe peritonit t gjeneralizuar. Ndrsa dhimbia e kolecistitit ngelet e
lokalizuar n hipokondrumin e djatht. Nj shenj tjetr q mund ti ndaj sht se barku n
ulcern e perforuar nuk leviz dhe barku merr formn e drurit n qoftese e palpojm. Ajo q
bn diferencen mes t dyjave sht se dhimbja paraqitet difuze n mes t barkut dhe me pas
JONIDA GJONI

12

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

bhet difuze n t gjith barkun. Temperatura nuk sht konstante dhe barku nuk lviz me
levizjet e frymemarrjes. N auskultimin me stetoskop t barkut nuk dgjohet asnj zhurm.
Ndrsa tek kolecistiti n bark degjohen zhurma.

Pankreatiti: N pankreatitin akut dhimbia mund t jet perigastrike, epigastrike ose

periumbelikale. Dhimbia sht brutale, intensive, e vazhdueshme. Kjo dhimbje gjithashtu
mund t irradohet n shpatull, por kur vjen nga pankreatiti m shpesh sht n shpatulln e
majt dhe jo n shpatulln e djatht. Dhimbia e pankreatitit sht n form rripi q merr
komplet pjesen e barkut e cila sht tipike pr pankreatitin. sht e shoqeruar me nje gjendje
ankthioze. Temperatura, nauzeja dhe t vjellat jan t pranishme n pankreatit. Por mbrojtja
abdominal dhe shenja e Murphy-t nuk ndodhen n pankreatit. Shenja e Murphyt ndodh vetem
n rast se pankreatiti sht biliar. Pankreatiti akut mund t coj n shok hemodinamik, n
sindrom hemoragjik dhe n sindromen insuficence respiratore gj t cilen kolecistiti nuk e ka.
Pankreatiti mund t jet aq I forte sa mund t jap edhe shqetesime neurologjike, i smuri t
flasi prart, t ket humbur ndjenjat dhe t kaloj deri n koma. Pankreatiti mund t jet
dhe insufienc multi organike dhe gjendje shoku, mund t jet edhe ileus paralitik.

Infarkti Mezenterik: Bllokimi i eneve t gjakut t mezenterit. Dhimbia sht jashtzakonisht

e forte. Diagnoza diferenciale ketu sht m shum e veshtire. I semuri q bn ishemi
intenstinale sht i njohur pr probleme vaskulare.

Apandesiti: Nuk ka prishje t testeve hepatike. Dallohet nga apandesiti atipik. Shpesh fillon
me dhimbje stomaku dhe nuk dallohet q sht apendesit.. Dallimi nga kolecistiti: 1) Nuk ka
Merphy pozitiv, ka Mc Burney pozitiv (testi kur futet dora thell n fosa iliake t diatht dhe
kur hiqet menjher shkakton dhimbje). 2)Testet hepatike nuk jan te pertorbuara.

Pielonefriti akut i djatht (kolika renale e djatht): Dhimbja e forte, t vjellat, nauzeja,
dhimbja djathtas paraqiten n t dy rastet por kolecistiti ka Murphy pozitiv ndrsa Pielonefriti
dhe kolika renale kan Giordano pozitiv (ku i smuri rrin n pozicionin n kmb dhe drejt
me duart pak t hapura dhe dora e egzaminuesit i jep perkusion renal). N pielonefrit dhe
kalkulozat renale nuk ka prishje t testeve hepatike. Ka infeksion urinar dhe gjak n urin.
JONIDA GJONI

13

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Divertikulit: sht inflamacion i divertikulit. Muri i brendshm i zorrs krijojn xhepa q kur
mbushen ato inflamohen dhe japin shum dhimbie. Nuk ka Murphy pozitiv. Me kalimin e
kohes dhimbia kalon n fosn iljake t majt.
TRAJTIMI

Ka dy shkolla trajtimi:
1. Trajtimi me operim n t nxeht (imediat). I semuri sht paraqitur n urgjenc. N
menyr direkte duhet filluar trajtimin me antibiotik IV q zakonisht sht: a) Ciklosporine
dhe Metronidazoli (prdoret pr mikrobet anaerobe) m pas i smuri drgohet menjher n
salln e kirurgjis pr tu operuar.
Trajtimi kirurgjikal ndahet n dy pjes: a) kirurgji laparaskopike b) teknika e vjetr, tashm e
tejkaluar, q prdoret vetm nse gjndja e pacientit sht shum e komplikuar me
inflamacion shum t madh lokal. Vendimi pr Kolecistektomi e hapur klasike mund t
merret n rast t nj komplikacioni n pamundsi t pastrimit.
2. Trajtimi me operim n t ftoht. T ftohet inflamacioni dhe i smuri t trajtohet pr 10
dit me Ciklosporin dhe Metronidazol. Dhe pasi inflamacioni ka kaluar, temperatura sht
ulur, kan ren CRP (proteinat C reaktive), ka rn bilirubina, ka rn leukocitoza. Mbas 15
ditsh pasi i smuri sht kuruar dhe sht m i qet duhet t marr nj takim me mjekun
kirurg i cili quhet trajtim selektiv n mnyr t programuar dhe hiqet guri kur ka rn
infeksioni lokal.
Trajtimi I Peritonitit: I smuri futet menjher n antibiotikoterapi me perfuzione IV me
NACL. Operimi bhet me kirurgji t hapur ku hapet peritoneumi, pastrohet, shplahet, hiqet
vezikula biliare, mbyllet dhe i smuri ndjek fazn postoperatore.
Trajtimi I Kolangitit (ka dy rruge):
1. Echoendoscopya eviton operacionin. Pret me grshr papiln e vaterit (valvula nga e cila
del kanali pankreatik n duoden majtas). Djathtas sht papilla sfinkterit duodenale guri ka
kaluar nprmjet rrugve dhe ka dal n pankreas. Echoendoscopya trajton edhe pankreatitin
biliar guri del nga kanalet futet n duoden dhe t lirohen gurt.
2. ERCP (Kolangio Pankreato Echoendoscopy Retrogade) (procedure diagnostike):
JONIDA GJONI

14

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Nprmjet gojs I jepet t smurit nj product kontrasti. Produkti hyn dhe bn evidentimin e
pranis s gurit. M pas n vendin e pranis s gurit bhet ndrhyrja transkutane ose bhet
hapja me kirurgji dhe bhet heqja e gurit.
Mund ti trajtojme kalkulat nprmjet medikamenteve q i shkrijne kristalet duke i br n
pudr. Ose prdorim ultratinguj (litotripsi) dhe ti dezintegrojme me ndihmen e rrezeve laze
rose n fund t fundit ti drejtohemi kirurgjis pr kolecistektomi.

Fig.5 Trajtimi me Laparaskopi dhe me kirurgji t hapur.

KOMPLIKACIONET
Komplikacionet e kolecistitit variojn nga t lehta n t rnda deri n fatale. Sipas
mekanizmit fizpatologjik dhe faktorit etiologjik, kolecisti kalkuloz ose jo kalkuloz.
Komplikacionet e kolecistitit kalkuloz mund t jen pasoj e obstruksionit t rrugve nga
kalkuli i migruar. Komplikacionet m t rndsishme jan:
1.

Koledokolitiaza: obstruksion i duktusit koleidok prej nj kalkuli t migruar.

2.

Peritoniti: pasi vezikula biliare sht inflamuar dhe infektuar dhe ahet, dalja e

infeksionit ne kavitetin peritoneal krijon peritonitin. Bhet fjal pr urgjenc vitale, ku i

smuri duhet t operohet n mnyr urgjente..
3.

Kolangiti infeksioz ose jo: Obstruksion dhe inflamacion i rrugve biliare i cili i

komplikuar me infeksion prbn nj komplikacion madhor dhe nqs nuk trajtohet n koh dhe
JONIDA GJONI

15

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

n mnyr adekuate sht fatal..

Shenjat klinike ( triada e famshme e Charcot): a) Ethe dhe temperatur e lart. b) Dhimbje e
fort n hipokondrumin e djatht. c) Ikter. N rast se kan kto tre shenja i smuri duhet t
trajtohet urgjentisht me antibiotik.
4.

Pankreatiti biliar: Njri nga kanalet del nga mlcia, kanali cistik dhe koleidoku.

Kanali tjetr sht kanali i Virsungut q vjen nga pankreasi duke marr edhe enzimat
pankreatike. Kur kemi bllokim t kanalit t virsungut kemi pankreatitin biliar.
5.

Kolecistiti Gangrenoz: sht pasoj e veprimit t mikrobeve q cojn n shkaterrimin

e plot t vezikuls biliare.

Ndr komplikacionet e tjera t takuara n praktikn klinike vrehen gjithashtu:

Empiema vezikulare, ruptur vezikulare, hemorragjia, fistula veziko intenstinale, abses
perivezikurlar, kolecistit emfizematoz, si dhe Sindromi Mirizzi. Ky i fundit ndodh n rastin e
kolecistitit kalkuloz kronik, kur nga ngecja e nj kalkuli gjigand n qafn e veziks biliare ose
n kanalin cistik ndodh kompresioni i duktusit hepatic komun, qoft nga vet kalkuli, qoft
nga reaksioni inflamator lokal i ekzagjeruar. N Echo vm re zgjerim t rrugve biliare
sipr pjess s obstruktuar, gjithashtu vm re trashje dhe zgjerim t murit parietal t
veziks. Referohet ktu sepse jo dhe aq rrall mund ti shptoj diagnostikimit n fazn
preoperatore.

PROGNOZA
Kolecistiti i pakomplikuar ka nj prognoz t shklqyer, me vdekshmri shum t ult.
Shumica e pacientve me kolecstitis akut paraqesin prmiresim t plot 4-5 ditve.
Megjithat, 25-30% e pacientve ose do paraqesin nevojn pr ndrhyrje kirurgjikale ose do
t zhvillojn komplikacione.
N rastin e komplikacioneve t tilla si prforim, kolecistit gangrenoz, prognoza bhet m pak
t favorshme. Perforimi ndodh n 10-15% t rasteve. N rastin e kolecistit akalkuloz t
rnduar me nj nga kto komplikacione vdekshmria varion nga 10-50%, e cila sht 4% m
e lart se sa ajo q vrehet n kolecistitin kalkuloz t komplikuar. Por, rastin e
komplikacioneve t sipr prmndura dhe pacientin sht n gjndje kritike, vdekshmria
mund t arrij deri n 50-60%.
JONIDA GJONI

16

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

PARANDALIMI
a-

Faktor t till q rrisin rrezikun e gurve t tmthit n zhvillim, t tilla si mosha,

seksi dhe origjina etnike nuk mund t ndryshohet .

b-

Megjithat, sht e mundur q t paturit e nj diete vegjetariane mund t zvogloj

rrezikun e zhvillimit t gurve t tmthit . vegjetarianet kan nj rrezik dukshm m t ult

per te zhvilluar gur n tmth, n krahasim me njerzit q han mish.
c-

Nj diet e ult me yndyr dhe e lart n fruta dhe perime , mund t ndihmoj n

mbrojtjen nga zhvillimi i gurve t tmthit .

d-

Kontrolli i peshes. Mbipesha, por dhe humbja e shpejt e peshs rrit rriskun pr

kolelitiasis.
e-

Aktiviteti fizik . Mund t zvogloj rrezikun e zhvillimit t gurve t tmthit

KUJDESI INFERMIEROR
Kujdesi infermieror sht shum i rndsishm dhe duhet t jet i pranishm q nga momenti
i paraqitjes s pacientit n urgjenc (prpara shtrimit), gjat hospitalizimit/trajtimit, pas daljes
nga spitali, n ndjekjen ambulatore deri n fund t trajtimit.
Nj ndjekje e kujdesshme dhe e organizuar, nj kontakt i afrt me pacientin i bazuar mbi
bazn deontologjike t rolit infermieror, tek i cili infermieri/infermierja gzon besimin e
plot, sigurojn suksesin e trajtimit. Element themelor si t dhnat e sakta anamnestike me
t gjitha elementt, ekzaminimi objektiv jan mjete t muara t profesionistit q do ta cojn
drejt ktij suksesi. N realitetin klinik, gjat t gjitha stadeve, pacienti, mund t paraqes
dhimbie, ethe, frekuenc kardiake t larte, temperatur, ikter, etj, t cilat duhen evidentuar
dhe duhet ti sinjalizohen mjekut. Le t shohim hapat e duhur te kujdesit infermieror dhe
rndsin e tyre n t gjitha stadet.

Objektivat jan:
Vlersimi infermieror
Diagnoza infermierore
Qlimi dhe planifikimi i ndrhyrjes infermierore
JONIDA GJONI

17

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Ndrhyrja infermierore
Analiza e rezultateve t arritura

Rasti klinik ku tregon qart menaxhimin infermieror ambulator prpara hospitalizimit.

Vlersimi infermieror
o

Historia e smundjes (anamneza)

Zoti A, 45 vje, ka paraqitur nj dhimbje fillimisht epigastrike q m tej sht lokalizuar n

hipokondriumin e djatht para 2 ditsh, e cila sht shfaqur pas nj vakti t rnd dhe me
alkool. Dhimbja sht shfaqur brutalisht, n form therse, sht prhapur nn shpatulln e
djatht, ka zgjatur gjith natn dhe gjat nats ka pasur temperature 38. Gjat nats ka
paraqitur 4 episode t vjellash. T nesrmen n mngjes sht paraqitur n urgjencn e
spitalit t qytetit. E ka marr prsipr kirurgu dhe pas analizave laboratorike dhe imazherike,
sht diagnostikuar pr kolecistit kalkuloz akut. Trajtimi i vendosur prej kirurgut n kt
faz sht konservator: 5 dit antibiotik IV Ceftriaxone 2gr 1x/dite dhe Metronidazole 500
mg 3x/dit, si dhe paracetamol 1 gr nga goja 3-4 her n dit sipas dhimbjeve. Ndrkohe, pr
5 dit pacienti ka shkputur marrdhniet me punn (raport mjeksor). N momentin e ardhjes,
ankohet pr nauze dhe nj dhimbje t leht q qetsohet me paracetamol.
Smundjet e kaluara dhe smundjet shoqruese
Tonsilitis n moshn 12 vjeare
Apendicittis acutae n moshn 24 vjeare
Anamneza sociale
Ekonomist, aktiv n jetn profesionale, nnpuns banke, kryefamiljar dhe baba i 3 fmijve
n mosh shkollore. Jeton me bashkshorten dhe fmijt n nj apartament n katin e shtat,
me ashensor n qndr t qytetit.
Anamneza familjare
Babai ka vdekur n moshn 69 vjeare prej infarktit t miokardit. Nna n jet, vuan nga
hipertensioni, nga diabeti dhe nga nj smundje e tiroides. sht fmija tret n radh, pas dy
vllezrve, ndr t cilt, vllai i madh 53 vjear vuan nga hipertensioni. Vllai i dyt 49
JONIDA GJONI

18

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

vjear gzon shndet t plot. Fmijt gzojn shndet t plot. Xhaxhai ka vdekur n
moshn 76 vjere nga kanceri i kolonit.
Zakonet e jetess
Regjim ushqimor t tipit tradicional n shtpi, por ushqim t tipit fast food do dit n
drek. Nuk prdor medikamente n mnyr kronike. Nuk konsumon duhan, alkol me raste.
Alergjit dhe intolerancat
Nuk ka alergji, nuk ka intoleranca ushqimore ose medikamentoze.

Medikamentet aktuale

5 ditt e para:
Ceftriaxone 2gr 1x/dite IV
Metronidazole 500 mg 3x/dit IV
Paracetamol 1 gr nga goja 3-4 her n dit sipas dhimbjeve.
Nga dita e gjasht dhe pr 5 dit t tjera:
Ciprofloxtacine 500 mg 2x/dit
Metronidazol 3x/dit.
Paracetamol 1 gr 3x/dit max, vetm n rast dhimjeje,

Vlersimi sipas sistemeve

T dhnat subjektive dhe objektive:

Shenjat vitale: TA = 128/83 mmHg, FC = 71/min, T= 37.5C, pesha 84 kg, gjatsia 180 cm
Sistemi kardiovaskular: nuk ankohet pr dhimje torakale, acianotik, nuk vrehet edem n
gjymturt e poshtme.
Sistemi respirator: nuk ka koll, nuk vrehet dispne, nuk vrehen zhurma respiratore,
frekuenca respiratore = 14/min
Sistemi digjestiv: (shih anamnezn kryesore) nuk ankohet pr nauze, as t vjella, nuk paraqet
shqetsime t tranzitit, barku me pamje normale, pa shenja obeziteti, pa mas t dukshme
abdominale. Palpacioni v n dukje nj ndjeshmri/diskonfort n kuadratin e siprm t
djatht dhe n epigastr. Kuadratet e tjera normal.
JONIDA GJONI

19

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Sistemi urogjenital: pa ankesa gjat urinimit, pa dhimbje n regjionin e veshkave, pa dhimbje

n regjionin pubian. Organet gjenitale nuk u ekzaminuan.
Sistemi lokomotor: nuk paraqet dhimje artikulare, artikulacionet madhore n gjndje normale
dhe pa dhimbje, kolona vertebrale normale.
Lkura: nuk ankohet prurit, nuk ankohet pr urtikarie, ngjyra normale, pa ikter.
Sistemi endokrin: glicemia 76 mg/dl
Sistemi nervor: ska dhimje koke, ska vertizh, i orjentuar n koh, n hapsir dhe rreth
personit t tij. Glasgow 15. T folurit sht i qart dhe koherent. Ecja me hapa normal dhe
me stabilitet.
Sistemi psikiatrik: shpreh ankth dhe shqetsim pr smundjen dhe ecurin e saj. Shpreh
frikn pr mundsin t shkputet nga puna pr nj koh t gjat.

Diagnozat infermierore

Pacienti sht subfebril 37,5C, paraqet dhimbje dhe nauze si pasoj e kolecistitit kalkuloz
akut.
Pacienti ka ankth dhe frik n lidhje me ecurin e smundjes si dhe me hapat e mtejshm t
trajtimit t saj.
Mungesa e njohurive mbi procedurat diagnostike dhe terapeutike.

Qllimi

Rivendosja e ekuelibrit psiqik t pacientit

Parandalimi i komplikacioneve dhe dhimbjeve
Kthimi i pacientit n funksion normal.
o

Ndrhyrja infermierore

Trajtimi IV do t administrohet n shtpi. Sipas urdhrit t kirurgut ne qoftse gjndja klinike

e pacientit shkon drejt prmirsimit dhe parametrat inflamator dhe hepatik n analizat e
gjakut do t normalizohen ose do t shkojn drejt normalizimit, antibiotikoterapia do te
vazhdohet nga goja pr 5 dit t tjera me Ciprofloxtacine 500 mg 2x/dit dhe Metronidazol
3x/dit. Paracetamoli do t prdoret vetm ne rast dhimbjeje, regjimi i tij ushqimor do t jet
nj regjim i leht, kryesisht me lngje deri 3 litra totalisht n dit.
JONIDA GJONI

20

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Infermierja B e viziton pacientin n shtpi 3 here ne dite pr t dhn trajtimin IV. Kontakti
me pacientin sht intertaktiv. do dit infermierja merr anamnezn e sakt nse pacienti ka
pasur dhimbje, temperatur, sa her e ka marr paracetamolin, nse ka pasur shqetsime
oreksi, nauze, t vjella ose shqetsime me tranzitin, etj. do element pozitiv duhet ti
sinjalizohet mjekut. Infermierja merr shenjat vitale, inspekton pacientin, ngjyrn e lkurs,
vlerson gjndjen psikologjike nprmjet dialogut me pacientin. Pacienti paraqet nj ecuri
klinike shum te mir gjat 4 ditve t para sht afebril, ka marr 3 her n dit
paracetamolin nga goja pa pasur nevoj pr dozn e 4, ka ndjekur regjimin me lngjje nuk ka
pasur nauze, nuk ka pasur t vjella dhe nuk ka pasur asnje shqetsim me tranzitin. Infermierja
B kujdeset t mos shptoj asnj detaj sepse gjat antibiotikoterapis pacienti mund t
paraqes temp t lart t vjella t cilat mund t fshehin komplikacione. Pra ndjekja klinike
gjat administrimit t trajtimit ambulator sht shum e rndesishme dhe mund t evitoj
komplikacione fatale sic eshte kolangiiti infeksioz i shkaktuar prej migrimit te nj kalkuli.
N mbrmjen e dits s 4-t zoti A i referon infermieres B frikn e tij pr rezultatin e analizave
q do t merren t nesrmen n mngjes esll. Infermierja B i dedikon koh duke e dgjuar
pr t kuptuar rndsin e ktyre shenjave t ankthit t pacientit. M tej, ajo i spjegon arsyen
dhe rndsin e kryerjes s kyre analizave. Ajo i spjegon me qetsi domethnjen e tyre duke
vn n dukje q sipas ecuris klinike t deritanishme mund t priten rezultate t mira.
Infermierja i jep mundsin Zotit A t bj pyetjet n.q.s nuk i ka kuptuar argumentet dhe
spjegimet e saj. Pacienti shpreh q ka kuptuar qart dhe e falenderon. Infermierja B largohet
dhe shnon n karteln e saj problemin e paraqitur, veprimin e kryer dhe rezultatin pozitiv
pa pasur nevoj ti sinjalizoj mjekut problemin n fjal i cili u zgjidh pa medikamente.

Rezultatet pas kryerjes s analizave t t nesrmes n mngjes :

Eritrocitet, hemoglobina, hematokriti jan normale.

Leukocitet nga 13.500 q ishin n ditn e par jan normalizuar n 6800 dhe neutrofilet e
pasegmentuara jan 3%.
Proteina C-reaktive nga 89 sht ulur n 28.
Testet hepatike jan normalizuar .

JONIDA GJONI

21

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Prognoza

Ecuria klinike dhe bioligjike e zotit A sht shum e mir dhe i lejon kalimin t nesrmen n
trajtim nga goja pr 5 dit t tjera sipas udhezimit t kirurgut. Pacienti mund t rikthehet n
pun. Ndrkoh mund t filloj regjim ushqimor normal.
Mbas afrsisht 3 javsh, zoti A duhet t paraqitet tek kirurgu ne menyr q t vendoset data e
ndrhyrjes kirurgjikale.

MENAXHIMI INFERMIEROR HOSPITALOR

Vleresimi infermierore
T dhnat subjektive :
Disa pacient me smundje t traktit biliar do t pranohen pr kirurgji ndrkoh q smundja
e tyre sht qetsuar ,ose n disa raste t tjera kur ata mund t jen n stadet akute te
smundjes.Ne kt mnyr problemet aktuale prezente te kta pacient jan nga m t
ndryshmet dhe variueshme q do t prfshinin :
Prezenca e diskomfortit me shenjat dhe simptomat prkatese si dhimbje ,t vjella,ikter,diarre.
Llojin e ushqimeve dhe likideve t marra .
Vetkonceptimin e smundjes nga ana e pacientit .
Histori e problemeve respiratore .
Llojet e medikamenteve t perdorura nga pacienti.

T dhnat objektive
T dhnat objektive jan mbledhur n baz t alterimeve prezente dhe q do t sherbenin si
nj linj kryesore pr trajtimet e ardhshme. Kto t dhna prfshijn :
Shenjat vitale
Statusin mental
Peshn trupore
Ritmet dhe tingujt e frymmarrjes
Vleresimet abdominale pr distension, butesi apo fortesi. Prezencn ose jo t ikterit .
Kryhet bilanci hidrik pr t vleresuar pr humbje t pazakonte likidesh .
Kryhen ekzaminimet e urins dhe t materialeve fekale pr t vn re ndryshimet e ngjyrs.
JONIDA GJONI

22

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Nj urin kafe e errt tregon pr prtezenc t bilirubins dhe fecet me ngjyr t errt tregon
pr nj munges t bils.

Fig.6 Vlersimi i t dhnave

Periudha Preoperatore
Perfshin fazn nga momenti i marrjes s vendimit pr nderhyrje kirurgjikale deri n
transferimin e pacientit n tavolinn operatore.

Diagnozat infermierore
Diagnozat infermierore jan vendosur n baze t analizes s t dhnave t pacientit.
Diagnozat e mundshme infermierore per nje pacient me cholelitiazis para fillimit te trajtimit
medikamentoz e kirurgjikal perfshijne :
Dhimbje si pasoje e inflamacionit e semundjes.
Mungese njohurish per procedurat diagnostikuese e terapeutike
Ankth ,frike ne lidhje me t panjohurn rreth diagnozes ,ecurise s saj.
Ushyerje jo e mire per shkak te anoreksise si pasoje e semundjes

Qllimi dhe planifikimi

Eleminimi i dhimbjes, rikhtimin e gjndjes optimale t pacientit.

Informimi i pacientit e t familjareve rreth procedurave diagnostikuese, qllimin e prdorimit
t tyre ; rreth terapis s mtejshme. Rikthimin e optimizmit t pacientit duke reduktu
ankthin, frikn.
JONIDA GJONI

23

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Ndrhyrja infermierore

Kujdesi sht pothuajse i njejt me t gjitha rastet e operacioneve abdominale.

I kushtohet rndesi sistemit kardiorespirator. Ritmet kardiorespiratore n parametrat jo
optimal paraqesin probleme intra dhe postoperatore.
Sistemit renal ;Gastrointestinal ;Hepatik (Smundjet e heparit rrisin riskun, sepse pacienti nuk
sht n gjndje t detoksikoj medikamentet dhe agjentet anestetik ose t metabolizoj
prbrjet ushqimore.); Funksioni Endokrin;Neurologjik ;Hematologjik
Sigurohet kryerja e kujdesjeve t duhura dhe kjo sidomos pr arsye t simptomave t
ndryshme akute apo dhe nga prezenca e ikterit.
Alternimet n diete n t dy periudhat pre dhe postoperatore.
Aktivitetet dhe pergatitjet n mengjezin e dites s operacionit.
Administrimii likideve I/V dhe antibiotikoterapi sipas prshkrimit t mjekut.
Administrimi i analgjezikeve sipas prshkrimit t mjekut dhe nevojave t pacientit. Sigurimi i
komfortit pr pruritis, nauze/ vom dhe dhimbjet.
Pergatitja fizike e pacientit pr operacion (pergatitja e lekures prreth zones ku do kryhet
ndrhyrja kirurgjikale). Higjena orale

Rezultatet e pritshme

Dhimbje dhe diskomfort t kontrolluar

Pacienti prshkruan qllimin e procedurave diagnostikuese e trajtuese qedo ti nenshtrohet .
Parametrat vital ne kufinjte normal
Pacienti ndjehet i pergatitur fizikisht e psikologjikisht per kirurgji.

Periudha intraoperatore
Prfshin periudhen kur pacienti sht transferuar n tavolinen operatore e deri n momentin e
pranimit t tij n dhomen e rizgjimit.

JONIDA GJONI

24

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Diagnozat infermierore

Mundesi pr infeksion si pasoj e moszbatimit n parametrat e duhur e asepsis.

Vshtirsi n kryerjen e procedurs kirurgjikale si pasoj e prgatitjes fizike jo t duhur te
pacientit.
Hipoksi si pasoj e ventilimit t pamjaftueshem t pacientit.
Hipovolemi ,si pasoj e mosperfuzionimit t mjaftueshm.

Nderhyrja infermierore

Zbatimi i parametrave t asepsis e t sterilitetit n asistimin infermieror n vendosjen e

kateterit vezikal;gjate intubimit t pacientit; gjat manipulimeve n fushn operatore;apo
gjat vendosjes s katetereve drenues t plags operatore.
Monitorimi dhe vleresimi i vashdueshm i shenjave vitale.informimi i mjekut anestezist,dhe
mjekut kirurg rreth vlerave t tyre.Dokumentimi i tyre
Perfuzion i mjaftueshm intravenoz
Prgatitjen e pacientit pr transferimin n dhomn e rizgjimit.Informimi i personelit
postoperatore n lidhje me ecurine e gjendjes se pacientit gjate interventit kirurgjikal.
o

Rezultatet e pritshme

Procedura t kryera n kushte t plota aseptike e sterile

Pacienti paraqitet me shenja vitale n parametra normale.
Gjendje e prgjithshme e pacientit e kontrolluar ;personeli postoperator i mireinformuar rreth
ecurise se interventit .

Periudha postoperatore
Kjo faz fillon n momentin e pranimit t pacientit n dhomn e rizgjimit ose n reanimacion
dhe mbaron me arritjen e rezultateve t operacionit.Hapsira e veprimeve t kujdesit
infermierore sht e gjer duke prfshir edhe vlersimin e gjndjes postoperatore te pacientit
n termat e efekteve t agjenteve anestezike dhe prpjekjeve pr ruajtjen e imazhit trupor.
Kjo faz mund t zgjas disa dit ,jav apo muaj mbas operacionit.
o

Diagnozat infermierore

Dhimbje si pasoj e incizionit kirurgjikal

JONIDA GJONI

25

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Rrezik per infeksion t lekurs perreth plages kirurgjikale si pasoj e mungess s asepsis.
Deficit n ushqyerje ,m pak se nevojat e organizmit.
Munges aktivitetesh pr shkak t dhimbjes si pasoj e incizionit kirurgjikal
Ankth, frik si pasoj e mungs s njohurive n lidhje me ecurin e smundjes .
o

Qllimi

Rivendosja e ekuelibrit psiqik t pacientit

Parandalimi i komplikacioneve dhe dhimbjeve
Kthimi i pacientit n funksion normal.
o

Veprimtaria infermierore

Vendoset pacienti n pozicionin semi-Foley, dhe asistohet n ndryshimin e vazhdueshm t

pozicionit. Kshillohet pacienti t bje frymmarrje t thella dhe t kollitet efektivisht .
Monitorohet vazhdimisht pr shenja t hemorragjis, n oret e para postoperatore.
Monitorohen vazhdimisht shenjat vitale dhe bhet vleresimi i tyre .
Administrohen anelgjezikt sipas prshkrimit t mjekut dhe nevojave te pacientit.
Ofrohet kujdes pr drenin, mbahet zona prreth tij e pater dhe e thate. (Vendoset nje
tubdrenimi pr t lehtsuar drenimet biliare .Vendoset dhe fiksohet mir tubi n menyr q
pacienti t leviz lirshm. Monitorohet me kujdes sasia e ngjyra e lngut biliar t drenuar dhe
shnohet ne karteln infermierore ). Fashot e plags vzhgohen her pas here pr ndotje (me
gjak,pus apo kullime t tjera ) kjo, pr t shmangur nj infeksion t mundshm t plags.
Plaga ndrrohet sa her qe shihet q sht e ndotur.
Raportimi i ndonj shenje t peritonitit (dhimbje abdominale, rigiditet abdominal,
temperatur).
Monitorimi i ngjyrs s urins e t feceve, fillimisht fecet duhet t jen me ngjyr t bardh si
glqere dhe kjo pr aq koh sa bila derdhet jasht me an t drenit, dhe ngjyra e feceve vjen
duke u normalizuar.
Inkurajohet pacienti t leviz, asistohet si dhe t ndryshoj her pas here pozicionin nse
mundet. Msimi dhe konstruktimi i pacientit sht shum i rendesishem. Pas trajtimit
infermierja vlerson dhe vzhgon me kujdes se cfar ka arritur t kuptoje pacienti pr
smundjen dhe kurimine saj. Para se t dali nga spitali pacienti duhet t demostroje q sht
n gjendje te ushqehet pa problem, t kryej aktivite t, (aktivitetet t rriten gradualisht, pa
JONIDA GJONI

26

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

pesha shum t rnda deri n shrim t plot). T kollitet e t bj frymmarrje t thella, t

mos ket distension abdominal si dhe t mos ket hemorragji apo kullime biliare. Instruktohet
q t t raportoj cfaredo lloj shqetesimi q mund t ket (dhimbje,ndryshime t pulsit apo t
presionit arterial).Gjithashtu instruktohet n lidhje me vazhdimin e prdorimit t
analgjezikve oral apo t antibiotikve t prshkruar nga mjeku.
I rritet dieta n menyr graduale, duke patur kujdes n prmbajtjet dietetike t ushqimeve;
shmangia e yndyrnave dhe kalorive t shumta.
o

Rezultatet e arritura

Pacienti ndjehet komod,pa dhimbje

Shenjat vitale n parametrat normale
Lekur dhe plage e paster, pa infeksion e pa ndotje.
Statusi nutricional normal. Bilanci elektrolitik i ruajtur. E zhvilluar vetushqyerja orale.
Konsumon nje diet te balancuar pa shume yndyrna.
Pacienti arrin t kuptoj qllimin e kujdesit infermierore; i mireinformuar dhe optimist per
ecurine e tij shndetesore. sht i aft t kryej aktivitete t ndryshme.

JONIDA GJONI

27

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Kapitulli II
STUDIMI STATISTIKOR. ANALIZA E T DHNAVE

Qllimi i studimit
Reduktimi i incidencs pr kolecistitin kalkuloz akut. Diagnostikim i hershem dhe n mnyr
t sakt i kolecistitit kalkuloz akut si dhe ulja e shkalles pr ndrhyrje kirurgjikale. Pr
rrjedhoje ulja e operimeve, ditqndrimit ne spital, shrim i shpejt, ulja e kostos spitalore,
qllimi q t evidentonte si rezultatet e arritura dhe problemet duhen eleminuar n t ardhmen
si dhe kujdesja infermierore n pacient me kolecistit akut.

Materiale dhe metoda

N studim u prfshin 1556 pacient t shtruar n shrbimin e urgjencs s kirurgjis t
prgjithshme Spitali Rajonal Durrs, n periudhen Janar 2011- dhjetor 2013. Baza e t
dhnave t prfshira n kt studim prbhet nga t dhna t marra nga kartelat klinike dhe
rregjistri i operacionit si dhe kontakti me stafin mjekesor. Pr realizimin e ktij studimi me
ndihmuan pyetjet e mposhtme :
1. Sa pacient jan operuar nga t gjitha rastet e paraqitura n urgjenc?
2. Cila gjini sht m shum e predispozuar pr kt diagnoz?
3. Cila sht mosha m e prekur?
4. Kush sht trajtimi m i prdorur n kurimin r ksaj smundje?
5. Cilat jan ekzaminimet m t perdorura pr diagnostikimin e semundjes?

JONIDA GJONI

28

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Numri i raste

Viti

Numri i

Kolecistektomi

Kolecistektomi

rasteve

Kl 1

2011

529

509

113 (22 % )

2012

547

520

127 (24.4 %)

2013

480

475

133 (28 % )

TOTALI

1556

1504

373 ( 24.7%)

100%

96.7%
Tabela nr 2 numri i rasteve

Rreth 97% e rasteve me cholecistit ane cholecistoktemi. Pr vitet 2011/2012 nga 529 /480
raste te paraqitura ne kliniken e kirurgjise rreth 95% prej tyre i jane nenshtruar nderhyrjes
kirurgjikale.Ndersa per vitin 2013 rreth 98% e rasteve jane cholesistoktemi Nga 96 % e
cholecistoktemive te kryera, rezulton se rreth 25 % e tyre jane kryer prane urgjences
kirurgjikale .

Grafiku nr 1 Paraqitja e Viti 2011

Numri I rasteve

JONIDA GJONI

kolecistektomi

kolecistektomi klinik 1

29

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Grafiku nr 2 Paraqitja e Viti 2012

Numri I rasteve

Kolecistektomi

kolecistektomi klinika 1

Grafiku nr 3Paraqitja e Viti 2013

Numri I rasteve

JONIDA GJONI

kolecistektomi

kolecistektomi klinika 1

30

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

SEKSI

Seksi

2011

2012

2013

Totali

Meshkuj

163

164

122

449

29

Femra

361

383

346

1090

71

Tabela nr 3
Nr.total per te dyja sekset i referohet nr.te pacienteve te cilet i jane nenshtruar
kolecistoktemise.Nga te dhenat e tabeles ,vihet re nje predominim te seksit femer ne raportin:
71% F / 29% M.
Grafiku nr 4 Paraqitja meshkuj-femra 2011- 2012- 2013

450
400
350
300
250
200
150
100
50
0

meshkuj

femra

2011

JONIDA GJONI

2012

2013

31

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

2011

__

__

2012

__

2013

__

__

__

14

Viti

Mbi 65

55 64

45 54

35 - 44

5 -14

15 24

Mosha

25 - 34

GRUPMOSHAT

39

14

41

39

62

51

101

37

110

11

25

14

39

28

105

34

83

66

108

57

30

11

52

12

94

36

63

51

103

68

94

39

132

79

261

121

247

154

321

Totali
18

Tabela nr. 4 paraqitja sipas grupmoshave

Pr vitin 2011 vihet re se grupmosha m e prekur sht ajo mbi 65 vjec. Aspak e prekur
mosha pediatrike. Seksi m i prekur sht ai femr me prjashtim t grupmoshs 15 24 vje
nga ku rezulton se seksi mashkull kan je predominim t leht ndaj seksit femr.
Edhe pr vitin 2012 grupmosha m e prekur sht mbi 65 vje dhe m pak t prekur
grupmoshat e reja. Nga mosha pediatrike 1 rast i prekur ( M ).
Pr vitin 2013 vihet re q n grupmoshat e reja predominues jan meshkujt. Grupmosha m e
prekur mbi 65 vje.
Para pr t treja vitet rezulton se grupmosha m e prekur sht ajo geriartrike. Mosha
pediatrike sht pak ose aspak e prekur. Seksi femr predominues.

JONIDA GJONI

32

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Grafiku nr. 5 Paraqitja e grupmoshave vitit 2011

120

meshkuj

100
80
60
40

femra

20
0
14-May

15 - 24

25 - 34

35 - 44

45 - 54

55 - 64

mbi 65

Grafiku nr.6 Paraqitja grupmoshave Vitit 2012

120
100

meshkuj

80
60
40

femra

20
0
14-May

15 - 24

24 - 34

35 - 44

45 - 54

55 - 64

mbi 64

Grafiku nr. 7 Paraqitja e grupmoshave vitit 2013

120
100
meshkuj
80
60
40

femra

20
0
< 14

JONIDA GJONI

15 - 24

25 - 34

35 - 44

45 - 54

55 - 64

mbi 64

33

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Trajtimi

Kirurgjikal
Trajtimi
Medikamentoz
Viti

Incizion

Me

I kombinuar

Laparaskopi

hapur

2011

529

95

268

58

88

509

2012

547

102

284

47

87

520

2013

480

120

255

26

74

475

Totali

1556

317

824

131

249

1504

100 %

42 %

53 %

8%

16 %

Tabela nr. 5 mnyrat e trajtimit

Trajtimi Medikamentoz morn t gjith rastet e shtruar pran kliniks s kirurgjis.

Trajtim kirurgjikal morn rreth 95 % t tyre nga t cilt, rreth 75 % t tyre iu nnshtruan
kirurgjis laparaskopike dhe 25 % incizionit t hapur kirurgjikal.
Trajtim t kombinuar ( medikamentoz + kirurgjikal ) morn t gjitha rastet e paraqitura pr
kirurgji.

JONIDA GJONI

34

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Grafiku nr. 8 Paraqitja e trajtimeve

600
500
400

Viti 2011

300

Viti 2012
Viti 2013

200
100
0
Mjekim
medikamentoz

kirurgji
laparoskopike

Kirurgji e hapur
abdominale

Tr. I kombinuar

Ndarja n zonat Fshat / Qytet

Fshat

Qytet

2011

85

155

78

206

2012

93

145

71

238

2013

69

133

53

213

Totali

247

433

202

657

Tabela nr 6 ndarja n zona Fshat / Qytet

Seksi femr predominues pr t dyia yonat
Meshkujt e fshatit me te prekur se ato te qytetit
JONIDA GJONI

35

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

Ndersa femrat e fshatit bme pak te prekur se ato te qztetit

Ne total per te tre vitet ,pacientet nga zonat urbane jane me te prekur se ato te zons
rurale

Grafiku nr. 9

250
200
150
100

F/ Fshati
F/Qytet

50
0
Viti 2011

Viti 2012

Viti 2013

Grafiku nr. 10

100
80
60
M/Fshati
40

M/Qyteti

20
0
Viti 2011

JONIDA GJONI

Viti 2012

Viti 2013

36

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

KAPITULLI lll
KONKLUZION
Diagnostikimi i patologjise sht rritur (ekzaminimi objektiv jep nj kontribut shum t
rndsishm n diagnostikim)
Trajtimi kirurgjikal z vendin kryesor me shum efikasitet (sidomos me futjen n aplikim t
laparoskopis ) n trajtimin e cholecistitit calculoz.
Grupmosha m e prekur sht mosha geriartrike dhe m pak ose aspak e prekur mosha
pediatrike.
Gjinia m e prekur sht Femra n raportin 71% F / 21 % M.
Pacientet e zonave urbane jan m t prekur se ato t zonave rurale.
Rreth 25-30% e pacientve ose do paraqesin nevojn pr ndrhyrje kirurgjikale ose do t
zhvillojn komplikacione. N rastet e komplikacioneve jo kritike vdekshmeria varion n 10
%-50%.Ne raste kritike vdekshmeria arrin ne 50%-60%
Roli infermieror sht shum i rndsishm n menaxhimin e pacientve me cholecistit
calculoz.

REZULTATET
Rezultatet e studimit tregojn pr nj prmiresim n trajtimin kirurgjikal t pacientve kjo si
pasoj e futjes s metodes laparaskopike.
Ditqendrimi n spital sht ulur n 4-5 dit.
Prognoza e knaqshme.
Vitit 2011 sht viti m m shum raste t shtruara. Ndrsa viti 2012 sht viti me m shum
nderhyrje kirurgjikale.
Seksi femr predominues
JONIDA GJONI

37

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

KAPITULLI IV
REKOMANDIME
N baz t studimit retrospektiv t kryer arrij t jap keto rekomandime:
diagnostikim t sakte dhe t shpejt t smundjes
vlersim rigoroz infermieror subjektiv dhe objektiv te pacientit; hartimin e planit t
ndrhyrjes n t tre periudhat kirurgjikale (preoperatore,intra dhe post-operatore)
T kryhet nj edukim t duhur shndetesor n lidhje me parandalimin .
ABSTRAKTI
Inflamacioni i kolecists, qoft ky infeksioz ose jo, quhet kolecistit. Prania e gurve n
kolecist quhet kolelitias. shte nj nga urgjencat m te shpeshta kirurgjikale. Ekzaminimi
objektiv, pasi jan marr seriozisht n konsiderat t dhnat domethnse t anamnezs,
kontribuon n mnyr t rndsishme n orientimin drejt diagnozs.Qellimi i studimit lidhet
me eduktimin e incidencs pr kolecistitin kalkuloz akut. Diagnostikim i hershm dhe n
mnyr t sakt i kolecistitit kalkuloz akut si dhe ulja e shkalles pr ndrhyrje
kirurgjikale.Memaxhim rigoroz infermieror.
Baza e t dhnave t prfshira n kt studim prbhet nga t dhna t marra nga kartelat
klinike dhe rregjistri i operacionit si dhe kontakti me stafin mjekesor.
Kolecistiti i pakomplikuar ka nj prognoz t shklqyer, me vdekshmri shum t ult.
Shumica e pacientve me kolecstitis akut paraqesin prmiresim t plot 4-5 ditve.
FJALET KYE
Murphy-t; Triada charcot; Laparatomy; Kolangit ; Pankreatit biliar; Kalkul ; Hipokondriumi
dextra; kalkuloz; Obstruksion; Ikter; Antibiotikoterapy.
REFERENCAT
1. Anstomie et physiologie humaines - 4-eme edition, ELIANE N. ARIEBE, KATIA
HOEHN. Kapitulli: Desequilibre homeostatique. Faqe: 1023-1024-1025
JONIDA GJONI

38

Kujdesi infermieror n kolecistitin kalkuloz

2.World journal of emergency surgeryvolume 6: The need for new "patient-related"

guidelines for the treatment of acute cholecystitis. Authors: Fabio C Campanile1*, Fausto
Catena2, Federico Coccolini3, Marco Lotti3, Dario Piazzalunga3, Michele Pisano3 and Luca
Ansaloni.
3. Medline plus: Acute cholecystitis.
4. American family physiscian: Management of Gallstones and Their Complications
5. Cholelithiasis and cholecystitis. Schirmer BD, Winters KL, Edlich RF. J Long Term Eff
Med Implants. 2005
6. Gallstone disease: Primary and secondary prevention. Venneman NG, van Erpecum KJ.
Best Pract Res Clin Gastroenterol. 2006;20(6):1063-73. Review. PMID: 17127188 [PubMed
- indexed for MEDLINE]
7. 1. Strasberg SM. Clinical practice. Acute calculous cholecystitis. N Engl J Med.
2008;358(26):2804-11.
8. Hirota M, Takada T, Kawarada Y, et al. Diagnostic criteria and severity assessment of
acute cholecystitis: Tokyo Guidelines. J Hepatobiliary Pancreat Surg. 2007;14(1):78-82.
9. Stromberg C, Luo J, Enochsson L, et al. Endoscopic sphincterotomy and risk of
malignancy in the bile ducts, liver, and pancreas. Clin Gastroenterol Hepatol.
2008;6(9):1049-53.
10. tude clinique sur la cholcystite calculeuse, par le Dr J. Guillemin, Auteur : Guillemin,
Joseph (Marie-Joseph, Dr) diteur : G. Steinheil (Paris) Date d'dition : 1899 Type :
monographie imprime

JONIDA GJONI

39