Professional Documents
Culture Documents
LIBR PR MSUESIN
Arti pamor 6
Prmbajtja
1. Hyrje
1.1 Pse shrben ky libr? 4
1.2 far synon ky libr? 5
1.3 far prmban ky libr? 5
4. Metodologjia e Msimdhnies
4.1 Metodologjia e t nxnit dhe msimdhnies bazuar
n kompetenca n lndn e artit pamor 31
4.2 Planikimi ditor bazuar n situata t t nxnit 33
4.3 Materiale dhe burime msimore 104
5. Vlersimi
5.1 Llojet e vlersimit: Vlersimi i vazhdueshm,
periodik dhe prfundimtar 106
Libr pr msuesin
1. HYRJE
Arti pamor ka t bj me materializimin e mendimit, ashtu si edhe me shprehjen e
nj realiteti social-kulturor. Q n llimet e veta, njerzimi e ka prdorur artin pamor si
nj mnyr pr t prcjell nprmjet imazhit botkuptimin e tij, duke prdorur aftsi
q ndryshojn n varsi t vendit, periudhs historike dhe kulturs. Mnyra se si na e
prshkruan historia e artit pranin e imazheve artistike prgjat shekujve, q nga parahi-
storia (prpara shfaqjes s shkrimit), na tregon pr rndsin q kishin njohurit artistike
pr njeriun. Kto njohuri dhe aftsi artistike kan zn rrnj n ndjeshmrin, intuitn
dhe imagjinatn e tij. Artistt/et kan kontribuar n zhvillimin e ideve dhe si rrjedhoj
edhe t shoqris duke shprehur bindjet, vlerat dhe shqetsimet prmes veprave t tyre t
artit.
N artin pamor imazhi mund t marr forma t ndryshme, n varsi t mjeteve e t
materialeve dhe teknikave t ndryshme artistike q prdoren pr ta realizuar at. Ai mund
t jet dy ose tridimensional, abstrakt ose gurativ, dinamik ose statik etj. Przgjedhja e
materialeve dhe organizimi i gjuhs pamore s nj vepre varen nga mesazhi q ajo do t
komunikoj.
Edukimi, nprmjet lnds s artit pamor, nxit zhvillimin e prgjithshm t nxnsit/
es dhe pasuron kulturn e tij/saj. Kjo lnd i ndihmon nxnsit/et t deshifrojn mesazhet
pamore, t vzhgojn imazhet me nj ndjeshmri m t lart, t ushtrojn mendimin kritik
dhe ndjenjn estetike. Sot n kulturn e edukimit i kushtohet shum rndsi pranis s
imazhit, dhe n kt drejtim artet pamore luajn nj rol themelor n zhvillimin social dhe
artistik t nxnsve/eve.
Duke u mbshtetur n krkesat e programit, libri i artit pamor i klass s gjasht,
bazohet n tre kompetenca: krijimi artistik, realizimi i punimit dhe vlersimi i veprave t
artit.
Krijimtaria n art, kontribuon n formimin e identitetit personal, t vetbesimit dhe
ndihmon n krijimin e vetdijes kulturore e t ndjeshmris artistike. Nxnsit/et kan
mundsi t krijojn imazhet e tyre, duke u prfshir n procesin krijues, duke zbuluar
mundsi t shumta t kombinimit t materialeve me gjuhn pamore, pr t komunikuar
mendimin e tyre pr nj audienc t caktuar.
5
Libr pr msuesin
6
Arti pamor 6
Kompetencat kye, n artin pamor zhvillohen sipas nj konteksti t caktuar artistik.
N shkalln e tret n programin msimor t artit pamor, ato vijn t ndrtuara nga dy
shkallt paraardhse. Programi i artit pamor ka n thelbin e tij krijimin e kushteve pr
ndrtimin e kompetencave t lnds si dhe t kompetencave kye q lidhen me to.
1 Kjo tabel sht marr nga programi msimor i artit pamor, klasa e gjasht. 7
Libr pr msuesin
Kompetenca digjitale
Nxnsi/ja:
1. gjen, prodhon, krijon, prezanton dhe shkmben informacion si dhe bashkpunon n rrjetete in-
formuese n internet;
2. njeh dhe prdor mjetet audio, video Cd, Dvd, aparat fotograk dexhital, kamera, etj.
do msues/e duhet t dij pse shrbejn 7 kompetencat kye, dhe si ti zhvilloj dhe
ndrtoj ato n kontekstin e lnds s vet me nxnsit/et, sipas formateve t prcaktuara.
Kto kompetenca ndrtohen dhe arrihen prgjat nj shkalle t caktuar. Kompetencat
kye t shkalls s tret lidhen me klasn e gjasht dhe t shtat, t AMU-s. Msuesi/
ja duhet t kujdeset q prve kompetencave lndore t artit pamor t zhvilloj domo-
sdoshmrisht me nxnsit/et e tij/saj edhe kompetencat kye.
Kompetencat
Prshkrimi i kompetencave lndore
e artit pamor
Nxnsi/ja
prdor ide personale dhe stimuj pr krijim;
zbulon rrug t ndryshme pr t realizuar idet artistike;
prdor elementet e artit pamor dhe teknikat artistike;
Krijimi artistik przgjedh elementt e duhur pr t realizuar idet artistike;
prmirson punn duke u mbshtetur n zgjidhje artistike;
analizon qllimin e tij/saj krijues;
identikon element t eksperiencs s tij/saj artistike, far ka msuar
dhe metodat q ka prdorur.
Nxnsi/ja
prdor teknikat artistike, elementet e artit pamor n lidhje me mesazhin
q do t prcjell;
krijon pun origjinale nprmjet vzhgimit direkt nga natyra ose
nprmjet kujtess s tij mbi objektet, njerzit, etj., dhe nprmjet
imagjinats;
Realizimi i punimit
ndan eksperiencat e tij krijuese dhe respekton mendimin e tjetrit;
zgjedh ide dhe planikon teknikat dhe mjetet pr realizim;
eksperimenton me mjete dhe teknika pr t materializuar idet e tij/saj;
analizon qllimin e tij/saj krijues;
identikon element t eksperiencs s tij/saj artistike, far ka msuar
dhe metodat q ka prdorur.
Nxnsi/ja
identikon elementt e gjuhs vizuale, teknikn, gjinin n nj vepr
arti;
identikon veprat e artit n aspektin e tyre historik;
Vlersimi i veprave t identikon aspektin shprehs dhe simbolik duke shprehur emocionet
artit e tij/saj;
interpreton, argumenton dhe shpreh kndvshtrimin e tij/saj pr nj
vepr ose objekt artistik;
prdor nj gjuh specike t prshtatshme pr t prshkruar dhe ko-
mentuar veprat e artit dhe eksperiencn e tyre artistike;
Krijimi artistik
Kompetenca
digjitale
Kompetenca e komunikimit
dhe t shprehurit
1
Gju dhe
Gjuha
komunikimi
artistik
Kompetenca
Kompetenca pr
NXNSI
personale
jetn, siprmarrjen
dhe mjedisin
2 TTeknika N ART PAMOR
dhe procesee
dh
artistike Vlersimi
i veprave
3 H
Historia,
Historia t artit
aarti dhe
dh
shoqria
Kompetenca e t
shprehurit
Realizimi Kompetenca e t
i punimit menduarit
3 Kjo diagram sht marr nga programi msimor i artit pamor, klasa e gjasht, shkalla e tret.
11
Libr pr msuesin
2.3 Lidhja e lnds s artit pamor me fushat e tjera
kurrikulare. Diagrama 24
Arti pamor sht i lidhur me lndt brenda fushs s saj, por edhe me fusha t tjera t t nx-
nit n kurrikul. Elementet e artit pamor, ritmi, harmonia, lvizja, forma, ngjyra etj. lidhen shum
mir me disiplinat e tjera artistike, si me krcimin, me muzikn, me teatrin, por edhe me mate-
matikn, me gjuhn, me shkencat shoqrore. Nxnsit/et nxiten t bhen t vetdijshm pr nj
numr procesesh q lidhen me karakteristikat kryesore t kompetencave kroskurrikulare, t cilat
krijojn lidhje me njohurit n lndt e tjera. Kompetencat e artit pamor mundsojn q nxnsit/
et t prdorin informacionin, t zgjidhin problemin, t ushtrojn mendimin kritik, t zbulojn
metoda pune efektive, t prdorin informacionin dhe komunikimin teknologjik, t zhvillojn
identitetin e tyre personal, t punojn me t tjert dhe t komunikojn n mnyr t prshtatshme.
Kshtu, msuesit/et duhet tu japin mundsin nxnsve/eve t konsolidojn prvojat q ata/ato
kan krijuar dhe q i sjellin n klas, duke i pasuruar dhe duke u dhn drejtim t mtejshm.
M posht paraqiten disa lidhje ndrlndore t artit pamor me lnd t tjera, t para prmes
objektivave t njohurive:
SHKENCAT E NATYRS EDUKIMI FIZIK, SPORTET
Dukurit natyrore. DHE SHNDETI
Karakteristikat e stinve. Lvizja
Natyra dhe karakteristikat Ritmi
e vendeve Vallzimi
t ndryshmeve. Vallja popullore
Bimt dhe kafsht, gura e njeriut.
ARTI PAMOR
Krijimi i veprave artistike
Realizimi i punimit
Vlersimi i veprave t artit
TEKNOLOGJI DHE TIK SHKENCAT SHOQRORE
Mbledhja e informacionit DHE MJEDISI
nprmjet internetit. GJUHT DHE KOMUNKIMI Kultura
Organizimi dhe prpunimi Leximi dhe shkrimi i t Identiteti kombtar
i informacionit. dhnave mbi artin pamor. Kostumet
Analiza dhe interpretimi T kuptuarit e problemit Patriotizmi
i informacionit. apo situats. Atdheu
Paraqitja dhe prezantimi i tyre. Prkthimi i njohurive Familja
mbi artin pamor.
Mbrojtja e nj argumenti apo
hedhja posht e tij.
4 Kjo diagram sht marr nga programi msimor i artit pamor, klasa e gjasht, shkalla e tret.
12
Arti pamor 6
3. PLANIFIKIMI I KURRIKULS
Planikimi i kurrikuls sht nj proces mjaft i rndsishm n punn e msuesit/es,
e cila zgjat prgjat gjith vitit shkollor. Prgatitja e dokumenteve q shoqrojn punn
e tij prgjat vitit jan t shumta dhe kan t bjn me planikimin e kurrikuls dhe
dokumentet prkatse. Planikimi ktyre dokumenteve t kurrikuls s re nga msuesi/ja
krkon: liri, eksibilitet dhe prgjegjshmri n planikim. Kto dokumente jan:
1. Plani vjetor i lnds s artit pamor, sipas tremujorve;
2. Plani vjetor tematik.
Planikimi i planit vjetor dhe tremujor, bhet sipas ndarjes s kohs msimore q
sugjeron programi msimor i artit pamor, program ky, i dhn n tabeln e mposhtme:
Or t sugjeruara pr do tematik
Gjuha dhe
Teknikat dhe Historia, arti
komunikimi Gjithsej or
proceset dhe shoqria
artistik
Shkalla e tret
Klasa e gjasht 10 17 8 35 or
13
14
Shprndarja e prmbajtjes lndore pr realizimin e kompetencave
Tematikat Shtator Dhjetor Janar Mars Prill - Qershor
13 or 12 or 10 or
Libr pr msuesin
Vija
Cilsit e linjs.
Vija si mjet shprehs.
Prdor cilsit e ndryshme t vijs pr
1. Gjuha dhe qllime t caktuara n krijimet e veta;
komunikimi Prdor mjete t ndryshme artistike si lap-
artistik si, stilolapsi, karboni, lapustila, rapitogra-
(10 or) etj, pr t krijuar emocione t caktuara
nprmjet vizatimeve me vijn.
Forma dydimensionale
Forma natyrale, format gjeometrike
Identikon q edhe format baz gjeo-
metrike gjenden edhe n natyr;
3.1 Planikimi vjetor i lnds Art pamor, sipas tremujorve
Ngjyrat
Perceptimi i ngjyrs
Ngjyrat primare, ngjyrat sekondare
Ngjyrat e ngrohta, ngjyrat e ftohta.
Kupton zbrthimin e drits s bardh n
ngjyra, nprmjet prizmit;
Prdor bojra me baz ujin, transparente
dhe opake, penelat e prshtatshm pr t
krijuar me przierjen e ngjyrave parsore,
dytsore, t ngrohta dhe t ftohta.
1. Gjuha dhe
Tekstura
komunikimi
Tekstura t ndryshme (natyrale dhe arti-
artistik
ciale).
(10 or)
Identikon shembuj t ndryshm t tek-
sturs n natyr dhe i interpreton n kri-
jim, mbi siprfaqe dy dhe tridimensionale.
Vllimi
Drita dhe hija (hija e objektit dhe hija e
mbartur)
Paraqet n mnyr realiste nj objekt ose
disa objekte n marrdhnie midis tyre
nprmjet drithijes mbi nj siprfaqe dy-
dimensionale;
Arti pamor 6
15
16
Shprndarja e prmbajtjes lndore pr realizimin e kompetencave
Tematikat Shtator Dhjetor Janar Mars Prill - Qershor
13 or 12 or 10 or
Hapsira
Llojet e hapsirs, planet.
Libr pr msuesin
Mozaiku
Zbulon karakteristikat e tekniks s mo-
zaikut dhe i prdor n krijim;
Stampimi
Monotipi, stampa me reliev dhe grryerje.
Prdor teknikn e monotipit pr t
Konstruksoni.
stampuar mbi siprfaqe me tekstura t
Paraqet formn tridimensionale Materiale t ndryshme dhe t riciklueshme.
ndyshme;
mbi siprfaqen dydimensionale. Prdor materialet e duhura nprmjet pro-
Krijon stampa me reliev dhe nprmjet
2. Teknikat ceseve, si: prerja, dhnia form, ngjitja
gryerjes dhe stampon mbi siprfaqe me
dhe proceset Piktura dhe ndrtimi i nj strukture (letra e kar-
tekstur t ndryshme.
(17 or) Akuareli tona, tela t prkulshm, drunj me nyje,
Zbulon efektet e tekniks s akuarelit dhe unaza perdesh, material copash t qepura
Fotograa
i prdor n krijim; dhe t mbushura, tapa shishesh, shishe
Imazhe fotograke, aparati fotograk.
plastike etj).
Zbulon q imazhi fotograk ndryshon nga
imazhi artistik i pikturs apo vizatimit
dhe sht mnyra kryesore e komunikimit
pamor e ktij shekulli;
Prdor nj aparat t thjesht fotograk
pr nj qllim t caktuar, duke kompozuar
sakt.
Arti pamor 6
17
18
Shprndarja e prmbajtjes lndore pr realizimin e kompetencave
Tematikat Shtator Dhjetor Janar Mars Prill - Qershor
13 or 12 or 10 or
Projekt artistik.
Kupton mnyrn se si zhvillohet nj pro-
jekt artistik nprmjet shnimeve, skicave
dhe krkimeve pamore;
Prdor stile t thjeshta shkrimi, t shkpu-
tura e t prera nga revista, gazeta, etj, dhe
t ngjitura, pr nj qllim t caktuar, duke
2. Teknikat organizuar hapsirn s bashku me nj
dhe proceset imazh fotograk.
(17 or)
Skulptura
Modelimi me plastelin, balt, karta pesta.
Gdhendja mbi materiale t buta.
Modelon vazo ose nj reliev t thjesht,
duke prdorur materiale, si: plastelin,
carta pesta;
Gdhend gura t thjeshta, duke prdorur
materiale t buta, si: sapun, buk peshku.
Histori arti
Vepra arti nga vende, kultura dhe koh
3. Historia
t ndryshme dhe objekte nga trashgimia
arti dhe
kulturore (prehistoria, antikiteti, mesjeta,
shoqria
rilindja, baroku, klasike, romantike, lviz-
(8 or)
jet moderne dhe post moderne, bashkko-
hore.)
Shprndarja e prmbajtjes lndore pr realizimin e kompetencave
Tematikat Shtator Dhjetor Janar Mars Prill - Qershor
13 or 12 or 10 or
Prvoja artistike
Vizita n studiot e artistve/eve, punishtet
e artizanve/eve t zons.
Takime me artist/e, dizajn/e, artizan/e,
arkitekt/e etj.
3. Historia
arti dhe
Ekspozita dhe evente kulturore
shoqria
Vizita n muzeume, (arkeologji, etnogra-
(8 or)
) galeri arti, qendra kulturore, parqe
arkeologjike, objekte t trashgimis kul-
turore etj.
Ekspozita, projekte artistike n klas,
shkoll dhe komunitet.
Arti pamor 6
19
20
Rezultatet e t nxnit sipas kompetencave kye
Kompetenca e komunikmit dhe t shprehurit: krijon personalitetin e vet dhe sht aktiv n veprimtarit artistike; kupton drejt mesazhet, q u
adresohet; shprehet qart me an t simboleve, shenjave dhe gjuhs vizuale; sht komunikues efektiv; orientohet q t shfrytzoj n mnyr t
vazhdueshme, t pavarur, kritike dhe krijuese, mjetet artistike dhe mundsit e komunikimit dhe t t shprehurit n art pamor.
Kompetenca e t menduarit: merr dhe prpunon njohurit vizuale n mnyr t pavarur, krijuese dhe me prgjegjsi; zgjidh probleme t ndryshme
artistike; zhvillon aftsit pr t menduar n mnyr kritike, krijuese dhe ndrvepruese; ndjek udhzimet pr t realizuar nj krijim apo veprimtari.
Libr pr msuesin
Kompetenca e t msuarit pr t nxn: przgjedh mjetet pr t realizuar nj krijim artistik; prdor burime t ndryshme pr t realizuar nj krijim;
zgjidh n mnyr t pavarur detyrn e dhn.
Kompetenca pr jetn, siprmarrjen dhe mjedisin: ndrrmer nisma pr t zhvilluar aktivitete n artin pamor brenda dhe jasht klass, duke kon-
tribuar n mnyr krijuese; kupton dhe gjen zgjidhje pr problemet ekologjike, duke u ndrgjegjsuar pr rolin e tyre n mbrojtjen e mjedisit dhe
zhvillimin e qndrueshm.
Kompetenca personale: zhvillon besimin tek vetja gjat veprimtarive artistike; prfshihet n mnyr aktive n jetn artistike shkollore dhe komu-
nitet; rrit ndrgjegjsimin pr veten, n zhvillimin e vetbesimit dhe krijimin e besimit te t tjert.
Kompetenca qytetare: diskuton dhe bashkpunon me t tjert pr shtje t ndryshme kulturore; respekton punn e vet dhe t t tjerve; bash-
kpunon me t tjert pamvarsisht kulturs, aftsive dhe nevojave brenda dhe jasht shkolls pr nj qllim t prbashkt.
Kompetenca digjitale: gjen, prodhon, krijon, prezanton dhe shkmben informacion si dhe bashkpunon n rrjetete informuese n internet; njeh dhe
prdor mjetet audio, video Cd, Dvd, aparat fotograk dixhital, kamera, etj.
Krijimi artistik: prdor ide personale dhe stimuj pr krijim; zbulon rrug t ndryshme pr t realizuar idet artistike; prdor elementet e artit pamor
dhe teknikat artistike; przgjedh elementt e duhur pr t realizuar idet artistike; prmirson punn duke u mbshtetur n zgjidhje artistike; analizon
qllimin e tij/saj krijues; identikon element t eksperiencs s tij/saj artistike, far ka msuar dhe metodat q ka prdorur.
Realizimi i punimit: zgjedh ide dhe planikon teknikat dhe mjetet pr realizim; merr n konsiderat target grupin t cilit i referohet me idet e tij/saj;
eksperimenton me mjete dhe teknika pr t materializuar idet e tij/saj; prdor teknikat artistike, elementet e artit pamor n lidhje me mesazhin q do
t prcjell; analizon qllimin e tij/saj krijues; identikon element t eksperiencs s tij/saj artistike, far ka msuar dhe metodat q ka prdorur.
Vlersimi i veprave t artit: identikon elementt e gjuhs vizuale, teknikn, gjinin n nj vepr arti; identikon veprat e artit n aspektin e tyre
historik; identikon aspektin shprehs dhe simbolik duke shprehur emocionet e tij/saj; interpreton, argumenton dhe shpreh kndvshtrimin e tij/saj
pr nj vepr ose objekt artistik; identikon element t eksperiencs s tij/saj artistike, far ka msuar dhe metodat q ka prdorur.
Temat Metodologjia
Nr. Tematika Situata e parashikuar e t nxnit Teknikat e vlersimit Burimet
msimore e msimdhnies
21
22
Temat Metodologjia
Nr. Tematika Situata e parashikuar e t nxnit Teknikat e vlersimit Burimet
msimore e msimdhnies
4 Tekstura
siprfaqet e shumllojshme. Ata/ato zbulojn
teksturn n natyr dhe teksturn e krijuar nga
njeriu n objekte t ndryshme.
23
24
Temat Metodologjia
Nr. Tematika Situata e parashikuar e t nxnit Teknikat e vlersimit Burimet
msimore e msimdhnies
Gjuha dhe
Krijimet tona n ekspozit.
komu-
Ekspozita Msuesi/ja i orienton nxnsit/et n nj situat
10 nikimi
jon pune t prbashkt ku bashkpunimi sht elsi i
artistik
organizimit t nj ekspozite t mir
(10 or)
Libr pr msuesin
25
26
Temat Metodologjia
Nr. Tematika Situata e parashikuar e t nxnit Teknikat e vlersimit Burimet
msimore e msimdhnies
Histori me fotogra.
Imazhet Nxnsit/et diskutojn mbi imazhe fotograke
fotograke nga periudha t ndryshme. Ata/ato zbulojn
Tekni-
21 doku- rndsin e fotogras si dokumentuese t
ka dhe
mentojn historis. Nxnsit/et nxiten t krijojn nj
procese
histori. histori me fotogra q ilustrojn momente t
artistike
ndryshme nga jeta e tyre.
(17 or)
27
28
Temat Metodologjia
Nr. Tematika Situata e parashikuar e t nxnit Teknikat e vlersimit Burimet
msimore e msimdhnies
T krijojm nj vazo.
Nxnsit/et diskutojn pr vazot qeramike t kultu-
rave t ndryshme, pr format dhe mnyrat e realizi-
Modelimi
24 mit t tyre. Ata/ato tregojn prvojat n kt teknik.
i vazos
Nxnsit/et orientohen t ndjekin udhzimet pr
t realizuar nj vazo me plastelin ose das. Ata/ato
Tekni- mund t provojn edhe forma t tjera t vazos.
ka dhe
procese Dekorimi i vazos me reliev
artistike Nxnsit/et diskutojn pr vazot e dekoruara me re-
(17 or) Prdorimi liev. Ata/ato orientohen t bjn dekorimin me reliev
25 i relievit si t vazove q krijuan orn e kaluar. Por mund t kri-
dekorim jojn edhe nj vazo tjetr nga llimi dhe ta dekorojn
me reliev. Nxnsit/et ndjekin udhzimet e msuesit/
es dhe pastaj krijojn dekorin e tyre pr vazon.
29
30
Temat Metodologjia Teknikat e vler-
Nr. Tematika Situata e parashikuar e t nxnit Burimet
msimore e msimdhnies simit
4. METODOLOGJIA E MSIMDHNIES
4.1 Metodologjia e t nxnit dhe e msimdhnies
bazuar n kompetenca n lndn e artit pamor
Prdorimi i metodologjive ekase n msimdhnien e artit pamor sht kusht pr
rritjen e cilsis s arritjeve nga ana e nxnsve/eve, duke i dhn secilit/s mundsin t
shfaq dhe t zhvilloj potencialin pamor/artistik q zotron brenda vetes. Organizimi i
mir i procesit t msimit t artit pamor do t thot q nxnsit/et t vendosen n situata
konkrete dhe praktike, pr t zbuluar mjedisin pamor dhe pr t krijuar nprmjet pr-
dorimit t mjeteve t larmishme artistike. Kjo arrihet vetm nprmjet nj motivimi t
drejt dhe nprmjet zhvillimit t nj kompetence t caktuar, nprmjet rezultateve t t
nxnit dhe tematikave prkatse msimore.
Msimdhnia e artit pamor, pr nga vet natyra, nnkupton nj veprimtari emocionale
dhe zike. do prmbajtje dhe veprimtari msimore n artin pamor, sht e plqyeshme
dhe krijon emocione, kur nxnsit/et drejtohen drejt nj veprimtarie n mnyr t vetdi-
jshme, ka u mundson atyre shprehjen e potencialit t tyre intelektual e artistik n shum
aspekte.
Msimdhnia n artin pamor synon gjithprfshirjen, motivimin, barazin n t gjitha
aspektet dhe bazohet n msimdhnien dhe nxnien bazuar n kompetenca, n msim-
dhnien me n qendr nxnsin/en dhe n msimdhnien dhe nxnien e integruar.
Nxnsit/et e nj klase jan t ndryshm/e, pr sa i prket mnyrs se si ata/ato nx-
n: individualisht, n grup, nn udhheqjen e msuesit/es, t pavarur, me an t mjeteve
konkrete etj.
Planikimi dhe przgjedhja e strategjive dhe e metodave t msimdhnies n m-
simin e artit pamor mban parasysh:
Kompetencat kryesore t t nxnit n artin pamor.
Lidhjen konceptuale, ruajtjen e koherencs vertikale t njohurive e t aftsive n
kuptimin q: ndrtimi i do njohurie dhe edukimi i do aftsie mbshteten n ato t
mparshmet.
Formimin dhe forcimin e aftsive baz t artit pamor.
Rndsin e veprimtarive praktike n artin pamor, brenda dhe jasht klass, t cilat
lidhin konceptet pamore me situata t jets reale.
Rndsin e prdorimit t mjeteve konkrete didaktike dhe ato t teknologjis.
Veorit e veprimtarive n mnyr individuale dhe n grup.
Nevojn e individit pr t nxn gjat gjith jets.
31
Libr pr msuesin
Rndsin e qndrimit pozitiv ndaj lnds s artit pamor dhe t vlersimit t prdo-
rimit t gjithanshm t tij.
Nxitjen e bashkveprimit msues/e nxns/e n kuptimin q n procesin msimor
msuesi/ja dhe nxnsi/ja jan plotsues t njri-tjetrit.
Nj msimdhnie e mirmenduar dhe e mirplanikuar, krijon kushtet e nevojshme pr
nj nxnie t suksesshme dhe lehtson, si punn e msuesit/es, ashtu edhe at t nxnsit/
es. Kompetencat e artit pamor, q jan t prcaktuara n kt program, jan t ndrlidhura,
dhe zhvillohen nprmjet situatave t t nxnit q kan n qendr pjesmarrjen aktive t
nxnsve/eve. Ata/ato jan aktiv/e kur prfshihen n veprimtari, eksplorime, krijime ose
stimulime t njohurive, interpretime, qndrime dhe gjykime. Pr t siguruar kt pjesmarrje
aktive t nxnsve/eve, msuesi/ja duhet t krijoj nj atmosfer q i bn ata/ato t ndihen t
lirshm/e dhe t zhdrvjellt/a pr t zhvilluar njohurit e tyre n artin pamor.
Gjithashtu, sht e rndsishme q nxnsi/ja t punoj me situata ku i krkohen
arsyetime apo prgjigje t pyetjeve t tilla si ...pse m plqen?, ...a duket bukur?, ..far
ndodh nse e vendos objektin m afr? etj. N kt mnyr ai/ajo inkurajohet t reektoj
mbi veprimet e tij/saj dhe t ndrmarr situata t reja.
Cilsia e msimdhnies sht elsi pr suksesin e nxnsve/eve n msimin e artit.
Msuesit/et duhet t inkurajojn do nxns/e t besoj se do t jet i/e suksesshm/e n
msimin e artit, t kuptojn interesat e nxnsve/eve, nevojat q ata/ato kan, ti ndihmojn
t aktivizojn njohurit e mparshme, t rendisin udhzimet q do t prdorin, duke difere-
ncuar udhzimet pr nxns/e me nevoja t veanta. Ata/ato duhet t stimulojn dhe inkura-
jojn t gjith nxnsit/et, duke u krijuar atyre mjedise q t ken mundsi pr t eksploruar
mbi artin pamor n mnyra q jan t rndsishme pr ta.
Kjo mund t realizohet nprmjet veprimtarive t ndryshme, duke nxitur pjesmarrjen,
me prvojn krijuese dhe me materiale konkrete. Planikimi i kohs, hapsira e prshta-
tshme dhe nj shumllojshmri materialesh, jan t rndsishme pr t mbshtetur nj
msimdhnie efektive. Gjat procesit t msimdhnies, msuesit/et duhet t sigurojn nj
shumllojshmri aktivitetesh t bazuara n vlersimin e nevojave individuale t nxnsve/
eve, n nevojat e grupit dhe n praktikat m t mira msimore. Ata/ato duhet t krijojn nj
mjedis t prshtatshm n klas pr zhvillimin e veprimtarive t artit pamor q nxit idet e
reja tek nxnsit/et.
Projektet kurrikulare afatgjata lejojn nxnsin/en q nga njra an t aplikoj njohurit
dhe aftsit q zotron dhe nga ana tjetr t arrij t krijoj lidhje integruese me lnd t
tjera n fushn e arteve dhe jasht saj. Edhe prezantimet e projekteve, diskutimet, debatet
gjat realizimit t tyre jan mundsi shum t mira pr realizimin e kompetencave pamore/
artistike, por mbi t gjitha t kompetencave kye.
32
Arti pamor 6
4.2. Planifikimi ditor bazuar n situata t t nxnit
Situatat e t nxnit pr secilin model t planikimit ditor, sht sugjeruese, sepse
krkon t nxis dhe t orientoj msuesit/et rreth zhvillimit t ors msimore. Niveli i
nxnsve/eve, burimet materiale, prvoja e vet msuesit/es, mjetet n dispozicion pr
realizimin ors msimore, dhe rrjedhimisht edhe vendosja e rezultateve t t nxnit pr
zhvillimin e kompetencave kye dhe lndore, nuk mund t jen pr t gjith njsoj. do
msues/e zgjedh t zhvilloj sipas ktij modeli t sugjeruar, por mund ta zhvilloj kt
situat apo temn msimore n nj situat tipike pr klasn e tij.
35
Libr pr msuesin
36
Arti pamor 6
Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve t arritura
Pasi mbarojn punn, nxnsit/et i vendosin detyrat e realizuara n nj vend t dukshm
t klass dhe diskutojn. Flasin pr punn e tyre, mnyrn e realizimit dhe vshtirsit q
hasn. Kuptojn q pika sht nj element q mund ta prdorin n mnyra t ndryshme n
krijimet e tyre. Msuesi/ja u drejton pyetje t tilla si: A ndikojn madhsia e mjeteve dhe
forca q ushtrojm n cilsin e piks? Po n krijimin tuaj? Materiali i prdorur a ndikon
te cilsia e letrs? Cili sht materiali q zgjodht ju? Ai/ajo i orienton nxnsit/et q
nprmjet piks ata/ato mund t krijojn punime t larmishme.
Punimet ruhen n portofolin e nxnsit/es.
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q nxnsit/et bjn, duke lidhur njohurit e tyre me temn e re;
n vlersimin e puns s secilit/s nxns/e;
n mnyrn e realizimit t detyrs;
n analizn vlersuese q nxnsit/et i bjn puns s tyre dhe t shokve/shoqeve.
37
Libr pr msuesin
38
Arti pamor 6
39
Libr pr msuesin
Rezultatet e t nxnit sipas kompetencave kye
Kompetenca e komunikimit dhe e t shprehurit: (1) Krijon personalitetin e vet dhe
sht aktiv/e n veprimtarit artistike; (3) shprehet qart me an t simboleve, shenjave
dhe gjuhs vizuale.
Kompetenca e t menduarit: (1) Merr dhe prpunon njohurit pamore n mnyr t
pavarur, krijuese dhe me prgjegjsi.
Kompetenca e t msuarit pr t nxn: (1) Przgjedh mjetet pr t realizuar nj
krijim artistik.
Kompetenca personale: (1) Zhvillon besimin tek vetja gjat veprimtarive artistike.
Kompetenca qytetare: (2) Respekton punn e vet dhe t t tjerve.
Burimet/mjetet/materialet:
Lidhja me fushat e tjera kurrikulare
teksti i nxnsit/es;
ose me temat ndrkurrikulare:
fotogra q tregojn shumllojshmri
Lidhje me fushat kurrikulare:
teksturash nga natyra, nga bota e kaf-
Shkencat e natyrs.
shve;
Teknologjia.
fotogra q tregojn shumllojshmri
Gjuht dhe komunikimi: Letrsia.
teksturash articiale nga objekte t kri-
juara nga dora e njeriut;
Lidhja me temat ndrkurrikulare:
materiale pr t krijuar: letr, lapsa,
Mjedisi.
lapustila, rapidograf.
Metodologjia/ teknikat e prdorura/ veprimtarit e nxnsve/eve
40
Arti pamor 6
Msuesi/ja shfaq fotogra nga natyra t objekteve me tekstura t ndryshme dhe i fton nxnsit/
et t vzhgojn me kujdes, duke u drejtuar pyetje, si: far ju bie n sy te fotograt e lvoreve t
pemve? (libri. fq. 17, g. 2, 3, 4 secila pem shfaqet me karakteristika t ndryshme). Msuesi/ja
shfaq fotogra t tjera, t gjetheve n bashksi, por edhe t gjetheve m vete (libri. fq. 17, g. 5, 6,
7, 8, 9, 10) dhe drejton pyetje: A formojn gjethet e bimve n bashksi nj tekstur? A ka secila
gjethe karakteristika t veanta t teksturs? (do gjethe n veanti ka tekstur t ndryshme dhe t
veant. Edhe kur ato jan n bashksi formojn tekstura t ndryshme si rrjedhoj e forms s tyre
t ndryshme.) A shfaqen shpendt dhe kafsht me tekstura t larmishme? (libri, fq. 17, g. 11, 12,
13). Cilat jan kto kafsh q shohim n foto? A mund t na thoni kafsh q kan tekstur intere-
sante? (T gjith shembujt pr teksturn q pam jan nga natyra dhe kt lloj teksture do ta quajm
tekstur natyrale.) Po n jetn e prditshme ku e shohim teksturn?
Msuesi/ja shfaq objekte t ndryshme me tekstur interesante t krijuara nga njeriu.(libri. fq. 18, g.
14, 15, 16, 17, 18, 19) dhe pyet: A jan kto objekte t krijuara nga dora e njeriut? Me far mate-
rialesh jan t krijuara kto objekte? A shfaqet e ndryshme tekstura e secilit objekt? (Materialet e
ndryshme kan karakteristika t ndryshme t teksturs.) A mund ti quajm kto tekstura articiale?
Pse?
Ndrtimi i njohurive t reja
Msuesi/ja shpjegon se tekstura n natyr dhe n objektet e krijuara nga njeriu paraqitet e larmi-
shme. Ai/ajo orienton se do material mund t punohet n mnyra t ndryshme pr ti dhn karak-
teristika t veanta siprfaqes s jashtme dhe pyet: A mund ta prdorni edhe ju teksturn n krijimet
tuaja?
Msuesi/ja orienton nxnsit/et pr t prdorur elementin e teksturs n krijimet e tyre, duke u
mbshtetur n kt shumllojshmri teksturash dhe n shembujt e ushtrimeve n libr (libri. fq. 19).
Sipas shembullit t gjethes, nxnsit/et mund t zgjedhin t vizatojn nj form t caktuar gjetheje
ose disa prej tyre. Ata/ato mund t prcaktojn nervin e zgjatimet, dhe do ndarje mund ta mbushin
me tekstura t ndryshme.
Mund t zgjedhin t vizatojn nj kafsh, dhe ta interpretojn n mnyr individuale teksturn e
kafshs, duke u mbshtetur n imagjinatn e tyre, por edhe n imazhe fotograke (shembujt n
libr shrbejn pr t treguar mnyra t ndryshme t prdorimit t teksturs n krijim). Msuesi/ja i
orienton pr mjetet q ata/ato mund t prdorin pr realizimin e krijimit t tyre. Nxnsit/et duhet ti
zgjidhin vet problemet krijuese.
Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve t arritura
Pasi mbarojn, nxnsit/et diskutojn pr punt e tyre, mnyrn e realizimit dhe vshtirsit q
hasn. Ata/ato diskutojn pr larmin e krijimeve dhe kuptojn q nprmjet teksturs mund t
krijojn punime interesante. Msuesi/ja drejton pyetje t tilla si: Cila sht tema q zgjodhe dhe ku
u mbshtete pr t realizuar teksturn n krijimin tnd? Si e realizove dhe cilat materiale prdore?
Nxnsit/et kuptojn q nprmjet mundsive shprehse t teksturs mund t krijojn punime t
larmishme.
Punimet ruhen n portofolin e nxnsit/es.
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit e tyre me temn e re;
n vlersimin e puns s secilit/s nxns/e;
n mnyrn e realizimit t detyrs;
n analizn vlersuese q nxnsit/et i bjn puns s tyre dhe t shokve/shoqeve.
41
Libr pr msuesin
5. Planikimi ditor data................................
Fusha: Arte Lnda: Art pamor Shkalla: 3 Klasa: VI
Situata e t nxnit: Zbulojm format
natyrale dhe gjeometrike n natyr
Nxnsit/et rendisin format e njohura
natyrale dhe gjeometrike. Fotograt e
ndryshme i ndihmojn ata/ato t prshkrua-
Tematika: Gjuha dhe komunikimi artistik.
jn kto forma. Nxnsit/et zbulojn format
gjeometrike n natyr dhe i krahasojn
Tema msimore: Forma dydimensionale.
me format gjeometrike baz. Nprmjet
vzhgimit t veprave t artistve/eve ata/
ato zbulojn mundsit shprehse t for-
mave dydimensionale dhe pastaj krijojn n
mnyr t pavarur dhe origjinale.
Rezultatet e t nxnit sipas kompetencave kye
Kompetenca e komunikimit dhe e t shprehurit: (1) Krijon personalitetin e vet dhe
sht aktiv/e n veprimtarit artistike; (3) shprehet qart me an t simboleve, shenjave
dhe gjuhs vizuale.
Kompetenca e t menduarit:(1) Merr dhe prpunon njohurit pamore n mnyr t pa-
varur, krijuese dhe me prgjegjsi.
Kompetenca e t msuarit pr t nxn: (1) Przgjedh mjetet pr t realizuar nj kri-
jim artistik; (2) Prdor burime t ndryshme pr t realizuar nj krijim.
Kompetenca personale: (1) Zhvillon besimin tek vetja gjat veprimtarive artistike.
Kompetenca qytetare: (2) Respekton punn e vet dhe t t tjerve.
Rezultatet e t nxnit t kompetencave
t lnds sipas tems msimore:
vzhgon dhe mbledh detaje pr t identi-
kuar format natyrale.
reekton mbi imazhet si pjes prbrse
Fjalt kye:
t realitetit q e rrethon.
form dydimensionale,
zbulon se format baz gjenden n natyr;
form natyrale,
prdor qllimisht format natyrale dhe
form gjeometrike.
gjeometrike n mnyr shprehse, n
krijimet e veta;
shpreh mendimin e tij/saj pr mundsit
e prdorimit t formave natyrale dhe
gjeometrike n krijim.
Burimet/ mjetet/ materialet: Lidhja me fushat e tjera kurrikulare
teksti i nxnsit/es; ose me temat ndrkurrikulare:
fotogra q tregojn format natyrale, Lidhje me fushat kurrikulare:
format gjeometrike baz n natyr dhe Shkencat e natyrs.
format gjeometrike t krijuara nga nje- Matematika.
riu; Gjuht dhe komunikimi: Letrsia.
mjete pune si: letr, laps, vizore, lapusti- Lidhja me temat ndrkurrikulare:
la, bojra uji etj. Mjedisi.
42
Arti pamor 6
Metodologjia/ teknikat e prdorura/ veprimtarit e nxnsve/eve
Lidhja e tems me njohurit e mparshme t nxnsve/eve
Msimi llon me shfaqjen e materialeve fotograke ku paraqiten gura me kontur. N njrn
paraqiten forma t objekteve nga natyra dhe n tjetrn forma t ndyshme gjeometrike (libri, fq.
22, g, 1, 2). Msuesi/ja drejton pyetje t tilla: far shohim n kto imazhe?A jan kto forma
t njohura pr ju? A i ndajm kto forma n natyrale dhe gjeometrike? A jan t sheshta kto
forma dhe a krijohen nga nj vij e mbyllur?
Msuesi/ja shfaq fotogra ku paraqiten forma t larmishme nga natyra (libri, fq. 22, g. 3, 4, 5).
Si shfaqen format n natyr? Ato jan t rregullta dhe t rregullta. Msuesi/ja shfaq fotogra me
forma nga natyra, t cilat formojn forma gjeometrike (libri, fq. 23, Fig.6, 7, 8, 9). far formash
shihni ktu? Rrethi, trekndshi, katrori, gjashtkndshi. A njihni ju objekte nga natyra q kan
forma gjeometrike? Msuesi/ja shfaq nj foto nga arkitektura ku dallohen format gjeometrike t
krijuara nga njeriu.(libri, fq. 23, g. 10) Msuesi/ja fton nxnsit/et t identikojn format gjeo-
metrike n foto. A mund ti gjeni format gjeometrike q ndodhen n ndrtes? A shfaqen t sakta
ato? Pra format gjeometrike t krijuara nga njeriu jan t ndrtuara sakt. Msuesi/ja shfaq foto
ku paraqiten vepra arti ku artistt/et kombinojn format gjeometrike mes tyre ose format natyrale
me ato gjeometrike (libri, fq. 23, 24, g. 11, 12, 13). Vzhgoni me kujdes se si artistt Pol Kle
dhe Vasili Kandinskij i kan prdorur format natyrale dhe gjeometrike.
Ndrtimi i njohurive t reja
Msuesi/ja shpjegon se format dydimensionale i ndajm n forma natyrale dhe n forma gjeo-
metrike. Format gjeometrike baz i gjejm n natyr. Format gjeometrike t krijuara nga dora
e njeriut jan t sakta. Mbasi kan par mnyrn se si dy artistt i kan prdorur format gjeo-
metrike dhe natyrale nxnsit/et nxiten t krijojn. Ushtrimet n libr gjithashtu prdoren pr
nxitjen e puns krijuese. Ata/ato mund t zgjedhin t krijojn:
nj kompozim si n ushtrimin e par sipas pikturs s artistit Xhakomo Bala.
nj piktur dekorative duke prdorur forma natyrale sipas imagjinats s tyre e duke u
mbshtetur n informacionin q morn.
nj dekoracion me gura gjeometrike sipas fantazis duke par udhzimet e ndrtimit t tij.
(N kt rast msuesi/ja duhet t shpjegoj q sht e nevojshme t prdoret vizorja dhe matjet e
sakta.)
nj kombinim t formave natyrale me ato gjeometrike.
Mbas udhzimit t msuesit/es do nxns/e zgjedh mnyrn se si do t zhvilloj krijimin e tij.
Gjat procesit t puns msuesi/ja vazhdon t udhzoj nxnsit/et sipas zgjidhjeve personale.
Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve t arritura
Pasi mbarojn punn, nxnsit/et asin pr punn e tyre, mnyrn e realizimit dhe vshtirsit
q hasn. Ata/ato diskutojn pr larmin e krijimeve dhe kuptojn q nprmjet prdorimit t
forms dydimensionale mund t krijojn punime t shumllojshme. Msuesi/ja drejton kto pyet-
je: Si i ke prdorur format n krijimin tnd? Prse zgjodhe format natyrale? Prse zgjodhe format
gjeometrike? Si i ke kombinuar format me njra-tjetrn? N veprn e cilit/s artist/e u mbshtete?
Punimet ruhen n portofolin e nxnsit/es.
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn, duke lidhur njohurit e tyre me temn e re;
n vlersimin e puns s secilit/s nxns/e;
n mnyrn e realizimit t detyrs;
n analizn vlersuese q nxnsit/et i bjn puns s tyre dhe t shokve/shoqeve.
43
Libr pr msuesin
6. Planikimi ditor data........................
44
Arti pamor 6
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn, duke lidhur njohurit e tyre me temn e re.
n vlersimin e puns s secilit/s nxns/e;
n mnyrn e realizimit t detyrs;
n analizn vlersuese q nxnsit/et i bjn puns s tyre dhe t shokve/shoqeve.
45
Libr pr msuesin
7. Planikimi ditor data.......................
47
Libr pr msuesin
Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve t arritura
Pasi mbarojn, nxnsit/et i vendosin punimet t ndar n grupe sipas zgjedhjeve q kan
br n krijimet e tyre. Flasin pr punn e tyre, mnyrn e realizimit dhe vshtirsit
q hasn. Ata/ato diskutojn pr larmin e krijimeve dhe kuptojn q elementi i ngjyrs
ofron mundsi t shumta shprehse.
Punimet ruhen n portofolin e nxnsit/es.
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit e tyre me temn e re.
n vlersimin e puns s secilit/s nxns/e:
n mnyrn e realizimit t detyrs:
n analizn vlersuese q nxnsit/et i bjn puns s tyre dhe t shokve/shoqeve.
50
Arti pamor 6
51
Libr pr msuesin
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit e tyre me temn e re;
n vlersimin e puns s secilit/s nxns/e;
n mnyrn e realizimit t detyrs;
n analizn vlersuese q nxnsit/et i bjn puns s tyre dhe t shokve.
52
Arti pamor 6
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n bashkpunimin dhe komunikimin me njri-tjetrin;
n diskutimet q ata/ato bjn mbi njohurit e marra n gjuhn pamore;
n prdorimin e fjalorit t duhur artistik.
54
Arti pamor 6
55
Libr pr msuesin
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit e tyre me temn e re;
n vlersimin e puns s secilit/s nxns/e;
n mnyrn e realizimit t detyrs;
n analizn vlersuese q nxnsit/et i bjn puns s tyre dhe t shokve/shoqeve.
56
Arti pamor 6
57
Libr pr msuesin
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit e tyre me temn e re;
n vlersimin e puns s secilit/s nxns/e;
n mnyrn e realizimit t detyrs;
n analizn vlersuese q nxnsit/et i bjn puns s tyre dhe t shokve/shoqeve.
59
Libr pr msuesin
64
Arti pamor 6
66
Arti pamor 6
Ndrtimi i njohurive t reja
Msuesi/ja shpjegon se teknika e monotipit sht nj teknik stampimi dhe demonstron
radhn e puns s saj. Me kt teknik mund t prftohet vetm nj imazh.Teknikat e
stampimit jan ato teknika t prftuara prej kalimit t imazhit nga nj siprfaqe n tjetrn.
E njjta gj ndodh edhe me teknikn e monotipit. Pr t realizuar iden nprmjet ksaj
teknike duhet nj siprfaqe e lmuar. Me tubetat e ngjyrave krijohet gura e dshiruar (nj
natyr e qet me lule). Me ngjyrat, duke i przgjedhur ato sipas dshirs, njkohsisht
vizatohet dhe pikturohet. (Pr t br vizatimin mund t prdoret edhe lapsi e pastaj t
vendosen ngjyrat). Ngjyrat duhet t jen pastoze. Mbi t vendoset me kujdes eta e vizati-
mit dhe siprfaqja e saj shtypet me rul ose me nj lug, q letra t ngopet me ngjyrn. M
pas letra ohet me kujdes. Imazhi i prftuar ka krijuar efekte t rastsishme pr shkak t
prhapjes s ngjyrs.
Pr t krijuar vazon me lule nxnsit/et mbshteten n imagjinatn ose n imazhe t przg-
jedhura fotograke.
Gjat kohs q ata/ato punojn msuesi/ja monitoron klasn.
Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve t arritura
Pasi mbarojn punn, nxnsit/et asin pr punn e tyre, mnyrn e realizimit dhe
vshtirsit q hasn. Ata/ato diskutojn pr mundsit e shumta shprehse q ofron
kjo teknik. Ata/ato kuptojn q nprmjet ksaj teknike mund t realizojn krijime t
ndryshme shum interesante. Nxnsit/et diskutojn pr karakteristikat e ksaj teknike dhe
t papriturat q ajo krijon.
Punimet ruhen n portofolin e nxnsit/es.
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit e tyre me temn e re;
n vlersimin e puns s secilit/s nxns/e;
n mnyrn e realizimit t detyrs;
n analizn vlersuese q nxnsit/et i bjn puns s tyre dhe t shokve/shoqeve.
67
Libr pr msuesin
Burimet/mjetet/materialet:
teksti i nxnsit/es; Lidhja me fushat e tjera kurrikulare
fotogra q tregojn shumllojshmri ose me temat ndrkurrikulare:
stampimesh pr dekorim; Lidhje me fushat kurrikulare
mjete t tilla si: objekte t gatshme t Gjuht dhe komunikimi: Letrsia.
prshtatshme pr stamp me reliev, ose Teknologjia.
mjete pr ti realizuar vet stampat (p.sh:
spango, kuti kartoni, karton, grshr, Lidhja me temat ndrkurrikulare:
ngjits etj), ngjyra tempera ose akuarela Mjedisi.
me tubet.
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit e tyre me temn e re;
n vlersimin e puns s secilit/s nxns/e;
n mnyrn e realizimit t detyrs;
n analizn vlersuese q nxnsit/et i bjn puns s tyre dhe t shokve/shoqeve.
69
Libr pr msuesin
9. Planikimi ditor data......................
70
Arti pamor 6
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit e tyre me temn e re;
n vlersimin e puns s secilit/s nxns/e;
n mnyrn e realizimit t detyrs;
n analizn vlersuese q nxnsit/et i bjn puns s tyre dhe t shokve/shoqeve.
71
Libr pr msuesin
10. Planikimi ditor data......................
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit e tyre me temn e re;
n aftsin pr t diskutuar dhe bashkpunuar me t tjert.
73
Libr pr msuesin
11. Planikimi ditor data.......................
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit e tyre me temn e re;
n vlersimin e puns s secilit/s nxns/e;
n mnyrn e realizimit t detyrs;
n analizn vlersuese q nxnsit/et i bjn puns s tyre dhe t shokve/shoqeve.
75
Libr pr msuesin
12. Plani ditor data...................
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit e tyre me temn e re;
n vlersimin e puns s secilit/s nxns/e;
n mnyrn e realizimit t detyrs;
n analizn vlersuese q nxnsit/et i bjn puns s tyre dhe t shokve/shoqeve.
77
Libr pr msuesin
13. Planikimi ditor data.................
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit e tyre me temn e re;
n vlersimin e puns s secilit/s nxns/e;
n mnyrn e realizimit t detyrs;
n analizn vlersuese q nxnsit/et i bjn puns s tyre dhe t shokve/shoqeve.
79
Libr pr msuesin
14. Planikimi ditor data....................
80
Arti pamor 6
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit e tyre me temn e re;
n vlersimin e puns s secilit/s nxns/e;
n mnyrn e realizimit t detyrs;
n analizn vlersuese q nxnsit/et i bjn puns s tyre dhe t shokve/shoqeve.
81
Libr pr msuesin
15. Planikimi ditor data.....................
82
Arti pamor 6
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit e tyre me temn e re;
n vlersimin e puns s secilit/s nxns/e;
n mnyrn e realizimit t detyrs;
n analizn vlersuese q nxnsit/et i bjn puns s tyre dhe t shokve/shoqeve.
83
Libr pr msuesin
16. Planikimi ditor data...................
84
Arti pamor 6
Vlersimi i nxnsit/et
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit e tyre me temn e re;
n vlersimin e puns s secilit/s nxns/e;
n mnyrn e realizimit t detyrs;
n analizn vlersuese q nxnsit/et i bjn puns s tyre dhe t shokve/shoqeve.
85
Libr pr msuesin
17. Planikimi ditor data......................
86
Arti pamor 6
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit e tyre me temn e re.
n vlersimin e puns s secilit grup;
n mnyrn e realizimit t detyrs;
n vlersimin e bashkpunimit dhe t prfshirjes s puns n grup;
n analizn vlersuese q nxnsit/et i bjn puns s tyre dhe t shokve/shoqeve.
87
Libr pr msuesin
Tematika: Historia, arti dhe shoqria.
1. Planikimi ditor data.......................
88
Arti pamor 6
Lidhja me fushat e tjera kurrikulare
ose me temat ndrkurrikulare:
Burimet/ mjetet/ materialet:
Lidhje me fushat kurrikulare:
teksti i nxnsit/es;
Historia.
fotogra me imazhe ilustruese mbi periu-
Gjuht dhe komunikimi: Letrsia.
dhn e paleolitit dhe t neolitit;
mjete t tilla pune si: letr, laps, lapsa me
Lidhja me temat ndrkurrikulare:
ngjyra ose lapustila.
Njohja e kulturave.
Mjedisi.
Metodologjia/ teknikat e prdorura/ veprimtarit e nxnsve/eve
Lidhja e tems me njohurit e mparshme t nxnsve/eve
Msimi llon me shfaqjen e imazhit t nj pikture n shpell dhe i nxit nxnsit/et t asin
pr njohurit q ata/ato kan mbi periudhn e paleolitit dhe t neolitit. Ata/ato asin pr
mnyrn e jetess s njerzve t ksaj periudhe, pr materialet q prdornin, pr veglat e
puns dhe pr veprimtarit e tyre kryesore.
Msuesi/ja i nxit nxnsit/et t vzhgojn me kujdes pikturat e shpellave dhe t asin pr
guracionin e tyre.
Ndrtimi i njohurive t reja
Msuesi/ja shpjegon se far paraqesin pikturat e shpellave dhe se far domethnie
kishte arti pr njerzit e paleolitit. Ai/ajo i orienton nxnsit/et t vzhgojn imazhet e
veglave t puns dhe imazhet e skulpturs. Msuesi/ja shpjegon teknikat e prdorura dhe
domethnien e imazheve. N drejtimin e msuesit/es dhe duke par imazhet e palateve,
nxnsit/et diskutojn se si ndryshoi mnyra e jetess nga jeta n shpella n fshatra t
organizuara, si dhe karakterisikat e ktyre ndrtesave. Ata/ato diskutojn pr ent qeramike
dhe gratet n neolit. Duke vzhguar imazhin e Stonehenge-s nxnsit/et diskutojn pr
arkitekturn e gurve t mdhenj megalitik dhe marrin informacion mbi t.
Duke u nisur nga lidhja e ngusht q njerzit e asaj periudhe kan pasur me natyrn dhe
kafsht, msuesi/ja i nxit nxnsit/et t krijojn logon e nj kafshe n zhdukje.
Ai/ajo shpjegon se sot shum kafsh jan n zhdukje, si sht ariu panda apo elefanti i
bardh dhe pyet: A dini ju kafsh t tjera q jan n rrezik zhdukjeje?
Msuesi/ja i orienton nxnsit/et t zgjedhin nj kafsh q sht n rrezik zhdukjeje dhe
ta kthejn n simbol pr mbrojtjen e kafshve, si simboli i elefantit t bardh ose i ariut
panda.
Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve t arritura
Pasi mbarojn, nxnsit/et diskutojn pr punn e kryer dhe pr kafsht q kan zgjedhur
pr ti kthyer n simbol pr mbrojtjen e kafshve q rrezikojn zhdukjen. Ata/ato disku-
tojn pr karakteristikat e artit n paleolit dhe neolit dhe pr teknikat q artistt/et e asaj
periudhe prdornin.
Punimet ruhen n portofolin e nxnsit/es.
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit me temn e re;
n pjesmarrjen e tyre aktive gjat procesit msimor;
n realizimin e detyrs duke u mbshtetur n veprat e periudhs historike.
89
Libr pr msuesin
2. Planikimi ditor data.....................
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit me temn e re;
n pjesmarrjen e tyre aktive gjat procesit msimor;
n realizimin e detyrs duke u mbshtetur n veprat e periudhs historike.
91
Libr pr msuesin
3. Planikimi ditor data....................
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit me temn e re;
n pjesmarrjen e tyre aktive gjat procesit msimor;
n realizimin e detyrs, duke u mbshtetur n veprat e periudhs historike.
93
Libr pr msuesin
4. Planikimi ditor data......................
94
Arti pamor 6
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit me temn e re;
n pjesmarrjen e tyre aktive gjat procesit msimor;
n realizimin e detyrs duke u mbshtetur n veprat e periudhs historike.
95
Libr pr msuesin
5. Planikimi ditor data..........................
(shnim: kjo tem msimore mund t zhvillohet edhe n form vizite n nj nga parqet arkeologjike)
96
Arti pamor 6
Vlersimi i nxnsit/et
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit me temn e re;
pr pjesmarrjen e tyre aktive gjat procesit msimor.
97
Libr pr msuesin
6.Planikimi ditor data........................
(Ky msim mund t zhvillohet n formn e nj vizite n muzeun arkeologjik)
98
Arti pamor 6
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersimi do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit me temn e re.
n pjesmarrjen e tyre aktive gjat procesit msimor.
99
Libr pr msuesin
7. Planikimi ditor data.................
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n diskutimet q ata/ato bjn duke lidhur njohurit me temn e re;
n pjesmarrjen e tyre aktive gjat procesit msimor;
n bashkpunimin dhe kontributin e dhn pr punn n grup;
n realizimin e detyrs sipas krkesave.
101
Libr pr msuesin
8. Planikimi ditor data........................
102
Arti pamor 6
Vlersimi i nxnsit/es
Ky vlersim do t fokusohet:
n bashkpunimin dhe n komunikimin me njri-tjetrin;
n diskutimet q ata/ato bjn mbi njohurit e marra n gjuhn pamore;
n prdorimin e fjalorit t duhur artistik.
103
Libr pr msuesin
4.3 Materiale dhe burime msimore
Gjat zhvillimit t msimit n lndn e artit pamor, pr realizimin e kompetencave,
msuesi/ja prdor mjete didaktike dhe burime, t cilat nxnsi/ja i prek, i shikon, i prdor
etj. Ai/ajo prdor mjete pamore, teknologji t nevojshme, jep ndihma t veanta, prshtat
shembuj t ndryshm, krijon ambiente pr aktivitete alternative etj. Edhe teknologjia ka
nj ndikim t madh n artin pamor duke ndihmuar nxnsit/et t eksplorojn vepra arti
t ndryshme, objekte t trashgimis kulturore, objekte t dizajnit etj dhe duke zhvilluar
aftsit e tyre n studimin e ksaj lnde.
Msuesi/ja prdor fjal e fjali t qarta t sakta kuptimore dhe nj fjalor t pasur
t gjuhs artistike pamore. Msuesi/ja siguron qasje prmes prdorimit t teksteve dhe
materialeve t prshtatshme me moshn dhe mundsin e nivelit t t msuarit. Ai/ajo u
prezanton/sqaron nxnsve/eve prmbajtjet e caktuara ose shkathtsit q ata/ato duhet t
performojn.
Msuesi/ja u krijon mundsi nxnsve/eve q me an t medieve t demonstrojn apo
prezantojn detyra dhe projekte t ndryshme.
Msuesi/ja duhet t demonstroj drejtprdrejt gjat msimdhnies n lndn e ar-
tit pamor. Pr nxnsit/et e ksaj moshe sht shum e rndsishme lidhja midis demo-
nstrimit t msuesit/es dhe dhnies mundsi t prdorimit t njohurive dhe aftsive t tyre
n veprimtarin artistike. N kt mnyr ata/ato do t krijojn pavarsi n prdorimin e
mjeteve nga nj nivel n tjetrin. Kur msuesit/es i duhet t prdor kontekstin kulturor t
artit, duhet t marr n konsiderat t gjitha format e artit nga e gjith bota dhe nga kultura
t ndryshme.
Programi i artit pamor u jep t gjith nxnsve/eve mundsin t zbulojn dhe t
zhvillojn aftsit e tyre n prdorimin e nj sre mjetesh dhe teknikash artistike dhe t
vlersojn veprat e artit. Klasa duhet t jet gjithprfshirse pr t gjith nxnsit/et n
orn e artit.
Disa nga mjetet m t prdorshme didaktike jan:
Fotogra t ndryshme q mbajn informacionin e duhur pr eksplorimin e elementeve
t artit n natyr dhe mjedisin rrethues.
Fotogra t objekteve t ndryshme t artizanatit, t trashgimis kulturore, etj.
Riprodhime t veprave t artit dhe postera.
Mjetet audiovizive si: TV,video, video-projektor, kompjuter, internet,CD, DVD.
Mjetet verbale, tekstet si: tekstet msimore (t detyruara), libri i msuesit/es, etoret
e puns, katalog, albume q mund t prdoren n shkoll pr t mbshtetur punn
e nxnsve/eve dhe demonstruar vepra t ndryshme arti, artizanati, dizajni etj. Kto
104
Arti pamor 6
burime duhet t diskutohen dhe vlersohen nga sta si nj pjes e planit t tyre pr
artin pamor. Ky plan duhet t jet i rndsishm pr t przgjedhur burimet e dyta, t
cilat ndihmojn pr t mbshtetur nxnsit/et n punt e tyre krijuese.
Mjedisi msimor: (klasa, kabinetet e artit pamor etj.).
105
Libr pr msuesin
VLERSIMI
5.1. Llojet e vlersimit: Vlersimi i vazhdueshm, periodik
dhe prfundimtar.
Vlersimi tremujor
Vlersimi prfundimtar
40%
Vlersimi i vazhdueshm
40%
Vlersimi me detyr prmbledhse
20%
Vlersimi i dosjes (portofolit) s nxnsit/es
106
Arti pamor 6
Hapat pr njehsimin e nots vjetore prfundimtare jan:
Shembull:
Nota
vjetore
Tremujori I Tremujori II Tremujori III Nota vjetore
prfu-
ndimtare
NVV NVP NVP NVV NVP NVP NVV NVP NVP NVV NVP NVP
8 9 10 9 10 10 8 10 10 8 10 10
107