UNIVERSITETI:ALEKSANDËR MOISIU

FAKULTETI: STUDIMEVE PROFESIONALE

DEGA: INFERMIERI E PËRGJITHSHME

LËNDA:MIKROBIOLOGJI MJEKSORE
REKT
ORATI: 03

DETYRË KURSI
Nr.VI

TEMA: METODAT E STERILIZIMIT

PUNOI : Aida Hoxha, Kujtesa Gaxha, Klodiana Alla PRANOI: DR. ANISA LITI

Durrës

Maj 2020

1
Kujdesi i pastër është kujdes më i sigurt!

2
Përmbajtja
Faqe

I- Hyrje
1.1 Përkufizim i termave…………………………………………………. 4
1.2 Lindja e teknikave të para të sterilizimit në parandalimin e
komplikacioneve ndaj agjentëve oportunistë mikrobialë …...................... 5
1.3 Aplikimi i principeve antiseptike në fushën operatore ........................ 7

II- Zhvillimi
2.1 Sterilizimi................................................................................................. 13
2.2 Dezinfektimi………………………………………………………..….... 15
2.3 Metodat e sterilizimit ose Metodat antimikrobiale.................................. 18
2.4 Përmarësitë e mirëmbajtjes së higjenës së personelit mjekësor……….. 25
2.5 Dezifektimi i duarve, lajra e duarve ne nderhyrjen infermierore……... 26
2.6 Mikrobiologjia sanitare roli i saj në kontrollin dhe higjenës së ujit dhe të
ushqimit………………………………........................................................ 28
2.7 Lëkura, linja e Parë e mbrojtjes…………………………..................... 29
2.8 Masat higjenike dhe kundërepidemike në institucionin
shëndetësorë……………………………………………………………...... 31
III- Qëllimi i punimit……………………………………………………... 34
IV- Rekomandimi………………………………………………………... 34
V- Përfundimi…………………………………………………………… 34
Literatura................................................................................................... 35

3
 I- Hyrje

1.1 Përkufizimi i termave

Asepsi – Mungesë e mikrobeve, mungesë infeksionesh.

Aseptik –Pa mikrobe, zonë e pastër që nuk përmban mikroorganizma
patogjen.
Procedurë Aseptike –Krijimi i një ambienti pa mikroorganizma
patogjenë, duke mbrojtur pacientin nga infeksioni.

Sepsis –Infeksion i rëndë sistemik, i shkaktuar nga baktere dhe toksinat e

tyre, të cilat futen nëpërmjet plagëve apo nga infeksione lokale në trup
dhe shpërndahen në të gjithë gjakun qarkullues.

Steril- Një mjedis apo organ që është i pastër, pas asnjë mikroorganizëm
patogjen.
Sterilizim –Pastrim i një mjedisi apo instrumenti nga ҫdo agjent
patogjen.

Dezinfektimi –Shkatërrimi ,apo largimi i mikroorganizmave infektues ose

të dëmshëm nga objektet jo të gjalla me metoda fizike apo kimike.
Dezinfektantët –Janë substance kimike të forta dhe janë më shumë
shkatërruese për indet e gjalla se sa antiseptikët.

Sanitar – Që ka të bëjë me ruajtjen e shëndetit, pastëritnë apo higjenën.

Sapun antimikrobik.- Sapuni (d.m.th., larës) që përmban një agjent
antiseptik.
Agjent antiseptik - Lëndë antimikrobike që aplikohen në lëkurë për të
zvogëluar numrin e florës mikrobike. Shembuj përfshijnë alkoolet,
klorheksidinën, klorin, heksaklorofenin, jodin, kloroksilenolin (PCMX),
përbërjet katërmujore të amonit dhe triklosanin.

Larje dore antiseptike.- Larja e duarve me ujë dhe sapun ose pastrues të
tjerë që përmbajnë një agjent antiseptik.

Lëndë antiseptike –Një tretësirë kimike e përdorur për të dezinfektuar

lëkurën apo indet e tjera të gjalla.
Larja e duarve.- Larja e duarve me sapun dhe ujë të thjeshtë (d.m.th., jo
antimikrobikë).

4
1.2 Lindja e teknikave të para të sterilizimit në parandalimin e
komplikacioneve ndaj agjentëve oportunistë mikrobialë

Duke aplikuar përparimet e Louis Pasteur në mikrobiologji , Lister promovoi

përdorimin e acidit karbolik si një antiseptik, në mënyrë që të bëhej antiseptiku i
parë i përdorur gjerësisht në operacion . Ai së pari dyshoi se do të provonte një
dezinfektues adekuat sepse ishte përdorur për të lehtësuar stench nga fushat e
ujitur me mbeturina të ujërave të zeza. Ai supozoi se ishte i sigurt sepse fushat e
trajtuara me acid karbolik nuk prodhonin asnjë efekt të dukshëm në bagëtitë që
u kulmuan më vonë.
Lister promovoi idenë e kirurgjisë sterile gjatë punës së tij . Lister prezantoi me
sukses acidin karbolik (i njohur tani si fenol ) për të sterilizuar  instrumentet
kirurgjikale dhe për të pastruar plagët.

Fig:1.1
Lister spërkat fenol mbi pacientin

5
Kjo teknikë e përdorimit të dezinfektantëve për të parandaluar hyrjen e
mikroorganizmave në një plagë kirurgjikale u njoh si kirurgji Antiseptike.

Aplikimi i principeve antiseptike në fushën operatore përgatiti terrenin për

avancime të shumëta në teknikat kirurgjikale me përfshirjen e teknikave sterile
dhe teknikat aseptike, të cilat deri më sot aplikohen dhe praktikohen kudo në
botën modern në fushën operatore gjithashtu në kërkime laboratorike.

Edhe teknikat modern të infermierisë u zhvilluan normalisht e logjikisht pas

shpjegimit të saktë të koncepteve të sëmundjes, të shkaqeve dhe të
transmentimit të tyre si dhe të njohjes së sterilizimit.
Puna e Listerit çoi në një ulje të infeksioneve pas operacionit dhe e bëri
operacionin më të sigurt për pacientët, duke e dalluar atë si "babai i operacionit
modern".

Ndërsa ishte profesor i kirurgjisë në Universitetin e Glasgoë , Lister u bë i

vetëdijshëm për një punim të botuar nga kimisti francez, Louis Pasteur, duke
treguar se prishja e ushqimit mund të ndodhte në kushte anaerobe nëse
mikroorganizmat do të ishin të pranishëm. Pasteur sugjeroi tre metoda për të
eleminuar mikroorganizmat përgjegjës: filtrimin, ekspozimin ndaj nxehtësisë
ose ekspozimin ndaj agjentëve kimikë. Lister konfirmoi konkluzionet e Pasteur
me eksperimentet e tij dhe vendosi të përdorë gjetjet e tij për të zhvilluar teknika
antiseptike për plagët.  Ndërsa dy metodat e para të sugjeruara nga Pasteur ishin
të papërshtatshme për trajtimin e indeve njerëzore, Lister eksperimentoi me
idenë e tretë.
Gjatë jetës së Louis Pasteur nuk ishte e lehtë për të bindur të tjerët për idetë e tij,
të diskutueshme në kohën e tyre, por që sot konsiderohen absolutisht korrekte.
Pasteur luftonte për të bindur kirurgët se mikrobet ekzistonin dhe se ata ishin
shkaku i sëmundjes, jo "ajri i keq", teoria mbizotëruese deri në atë pikë. Për më
tepër, ai këmbënguli që mikrobet mund të përhapeshin përmes kontaktit
njerëzor dhe madje edhe instrumenteve mjekësore, dhe se vrasja e mikrobeve
nëpërmjet pasterizimit dhe sterilizimit ishte e domosdoshme për të parandaluar
përhapjen e sëmundjes.

6
1.3 Aplikimi i principeve antiseptike në fushën operatore

Rregullat e pregatitjes ne nderhyrje kirurgjikale

- Rregullat e pregatitjes në nderhyrje kirurgjikale: Larja e duarve

- Higjena e duarve Higjena e duarve është masa e parë që merret për
parandalimin e infeksioneve. Principet që duhet duhen të ndiqen janë: 1.
Thonjët duhet te jenë të shkurter dhe te pastër 2. Nuk duhet perdorur
manikyr për thonjëte 3. Duhet hequr unazat,byzylyket dhe ora.
Procedura Vëzhgohet nëse thonjët janë të shkurtër dhe të pastër. Hiqen
të gjitha bizhuteritë. Vendoset kapuci, i cili duhet të mbulojë të gjithë
flokët, pastaj vendoset maska me kujdes mbi hundë dhe gojë dhe lidhet
nga mbrapa. Vendosen syzet mbrojtëse.
Procedura e larjes së duarve Hapat bazë janë: hapet rubineti që uji të
jetë i rrjedhshëm dhe në temperaturën e përshtatshme. Shumica e
lavamaneve që përdoren për larje sterile kanë rubineta që hapen dhe
mbyllen me gjunjë ose në mënyrë automatike, lagen duart dhe parakrahët,
hidhet në palmat e duarve sasia e duhur e detergjentit antimicrobial dhe
sasi e vogël uji sa për të bërë shkumë, lahen duar me kujdes pastaj
shpërlahen me ujë të rrjedhshëm.
Hapat bazë të procedurës Pas shpërlarjes mabhen duart dhe parakrahet
larg trupit, dhe gjithmonë duart një nivel më lart se bërrylat dhe pastaj
personi futet në sallën e operacionit, tharja e zonës së pastruar realizohet
gjithmonë me një garze sterile ku gjysma e njërës garze përdoret për
njërën dorë dhe pjesa tjetër për dorën tjetër, gjithmonë tharja vazhdon nga
pjesa e duarve drejt parakrahut deri në fossa cubitale.

7
- Llojet e larjeve të duarve:
 1. Larja sociale, kjo lloj larje lejon të largohen një numër i madh
bakteresh të rastësishëm present në sipërfaqen epidermike. Realizohet
si procedurë: Para rregullimit të shtratit të pacientit, Dhënies së
medikamentëve, Matjes së parametrave vital, Para dhe në fund të cdo
turni të punës.
 2. Larja antiseptike, kjo lloj larje konsiston në largimin e florës
mikrobike të rastësishme dhe atë të përhershme, efikasiteti i saj
garantohet si dhe nga zgjedhja e detergjentit antiseptic dhe nga
kohëzgjatja e kontaktit të kësaj substance me lëkurën, që duhet të jetë
të paktën 60 sekonta.
Realizohet si procedurë: Para kateterizimit vezikal dhe mjekimit të
plagëve, Pas kontaktit me material organike si sekrecione dhe
ekspektorat dhe material infective, Para kryerjes së terapive me
injeksione, marrjes së gjakut venoz, Para dhe pas kryerje së cdo lloj
aktiviteti në preparate me rrezik të lartë sin ë sallat me terapi intensive,
sallat operative, sallat endoskopike dhe repartet e kardiokirurgjisë.
 3. Larja preoperatore, përdoret para cdo interventi kirurgjikal me
qëllim që të ulet në minimum flora bakteriale dhe të mbahet në këtë
nivel disa orë, kohëzgjatja të paktën 7-10 minuta.
Antisepsia kirurgjikale e duarve ka për qëllim heqjen e
mikroorganizmave nga thonjtë, duart dhe pjesa e fossa cubitale për
disa orë. Lëkura asnjëherë nuk bëhet sterile, por e pastër nga ana
kirurgjikale. Personi që do të lahet duhet të ketë gjendje të mirë
shëndetësore, lëkura të mos jetë e dëmtuar në mënyrë që të mos bëhet
burim infeksioni.

8
- Veshja e mantelit steril Veshjet sterile :
 Pas larjes së duarve infermieri duhet të veshë mantelin dhe dorezat
sterile për të parandaluar kalimin e mikroorganizmave, mantel ka
mëngë të gjata dhe lidhëse në pjesën e shpinës. Mantel është i
paketuar në mënyrë që pjesa e brendshme të dalë nga jashtë dhe skajet
e shpinës të jenë të bashkuara, mëngët nuk janë të kthyera mbrapsht.
Procedura e veshjes së mantelit nga vetë personi:
1. Kapet mantel steril në pjesën brendshme të qafores dhe me të dyja
duart nxirret jashtë nga ambalazhi.
2. Mbahet mantel larg trupit dhe ehap duke e drejtuar pjesën e
brendshme drejt vetes.
3. Vendosen duart në pjesën e hapur të krahëve duke i mbajtur duart
në nivelin e shpatullave dhe larg nga trupi.
4. Shtyhen duar dhe parakrahët brenda mëngëve të mantelit. Duart
nuk nxirren jashtë.
Procedura e veshjes së mantelit nga dy persona:
1. Infermieri qarkullues duhet të tërheqë mantelin mbi shpatullat e
personit të larë duke prekur vec pjesën e brenshme të mantelit.
2. Bëhet lidhja e lidhëseve tël qafa, lidhëset e brendshme tek beli
duke prekur gjithmonë vec pjesën e brendshme të mantelit.
3. Nëse të dy presonat janë të larë steril dhe njëri është i larë mund të
asistojë në presonin tjetër për veshjën e mantelit
- Veshja e dorezave sterile Metoda e mbyllur e veshjes së dorezave:

 1. Pasi është veshur mantel steril, duart janë të vendosura brenda

mangëve deri pranë manshete së mëngëve, e cila kapet më pas nga
maja e gishtit të madh dhe atij tregues.
 2. Kapet doreza (dora është nën mëngë) dhe vendoset në mënyrë të
tillë që gishti i madh i saj të jetë në pjesën e poshtme i mbuluar nga
katër gishtat e tjerë të dorezës, të cilët duhet të jenë të drejtuar drejt
bërrylit.

9
  3. Pala e përthyer e dorezës që është pranë mëngës kapet me dorën ku
është vendosur doreza, ndërsa këndi i jashtëm i palës kapet me gishtat
e mbuluar të dorës tjetër. Pala e dorezës tërhiqet dhe vendoset mbi
manshetin e mëngës duke patur kujdes që gjatë veshjes të mos
ekspozojmë gishtat jashtë saj. Ndërkohë që pala e dorezës sistemohet ,
gishtat e dorës zënë vendin e tyre në dorezë. Doreza e dytë vendoset
në të njëjtën mënyrë, duke përdorur dorën me dorezë për të mbajtur
dorezën tjetër.
 Metoda e hapur e veshjes së dorezave: Në këtë rast palosja e bërë tëk
cdo dorezë lejon një preson të veshur me mantel steril të prekë pjesën
e brëndshmë të dorezës me gishtat e paveshur dhe te prekë pjesën e
jashtëme të dorezës me gishtat e veshur me dorezë. Një preson i
veshur steril dhe që ka vënë doreza mund të asistojë një preson të
veshur steril në veshjen e dorezave . për të asistuar një person tjetër,
kapet doreza kapet poshtë palës. Sigurohemi që pjesa palmare e
dorezës është kthyer drejt personit që do t’i veshë, me gishtin e madh
të dorezës direkt përballë gishtit të madh të dorës së individit. Duke
përdorur gishtat hapet pala e kthyer për të hapur dorezën dhe përsoni i
duhur vendos dorën brenda në dorezë

- Instrumentat kirurgjikal Zonat që duhen pastruar në një sallë janë:

Llambat kirurgjikale dhe trajektoret e saj, paisjet e fiksuara dhe ato të
lëvizshme, shtati operator, aparaturat që gjenden në sallë, dorezat e
dyerve dhe dyert, sipërfaqet horizontale, dyshemeja, lavamanet që janë
për larje sterile, pas pastrimit të gjitha këto dezinfektohen me solucione
dezinfektuese.
- Salla e operacionit Para një ndërhyrje kirurgjikale, duhet të bëhet
pastrami i ambjentit, duhet të krijohet fusha kirurgjikale me kompresa
sterile, përgatiten materialet që nevojiten për ndërhyrje kirurgjikale, seti i
instrumentave dhe të gjitha aparatuarat për monitorimin e pacientit dhe
lëndët anestetike të zgjedhura duke u bazuar gjithmonë në varësi të
ndërhyrjes që do të bëhet.

10
 Fig:1.2
Hapat e larjes së duarve
prekirurgjikale, veshja e mantelit
steril, veshja e dorezave sterile .

11
 Fig:1.3
Veshja e materialit steril nga personeli asistues, veshja e maskës, e kapucit
në kokë dhe në këpucë.

12
II- Zhvillimi

2.1 Sterilizimi

Cfarë eshtë sterilizimi?

Sterilizimi është një shkatërrim i të gjithë mikroorganizmave dhe sporeve të

tyre. Procesi vret mikroorganizmat patogjenë dhe saprofitikë, format vegjetative
dhe spore, viruset.
Sterilizimi mund të jetë fizik ose kimik.
Sterilizimi fizik është:
• Sterilizimi me nxehtësi; Sterilizimi i ftohtë.

Sterilizimi me nxehtësi është i thatë ose i lagësht. E para përdor ajër të nxehtë
(djegie), dhe i dyti - avull uji (i zier). Me rritjen e temperaturës mbi atë kritike
për mikroorganizmat, ata shpejt vdesin. Pragu kritik ndryshon midis grupeve të
mikroorganizmave. Format vegjetative të baktereve janë dobët rezistente ndaj
nxehtësisë, viruset dhe mykët janë me një rezistencë të ndërmjetme, dhe sporet
janë më rezistentët. Mekanizmi i veprimit të sterilizimit me nxehtësi në
përgjithësi është i kufizuar në ndryshime të pakthyeshme në proteina në
citoplazmë (koagulim) dhe në mosveprim të disa enzimave të rëndësishme.
Sterilizimi fizik i ftohtë bëhet me filtra bakterie ose me rrezatim. Rrezatimi i
përdorur për sterilizim mund të jetë:

• Rrezatimi ultravjollcë jonizues; ultratinguj; Rrezet jonizuese.

Aplikim praktik për sterilizim kanë rrezet gama nga substanca natyrore
radioaktive dhe elektrone me shpejtësi të lartë nga aparatet e tensionit të lartë.
Ata kanë një aftësi të fortë depërtuese dhe materialet e sterilizuara kanë një jetë
të gjatë rafti.

13
Sterilizimi kimik është:
• Sterilizimi i gazit duke përdorur agjentë kimikë; Sterilizimi kimik i
ftohtë.

Sterilizimi kimik mund të bëhet me:

• Preparate që përmbajnë halogjen (që përmbajnë klor ose jod); Derivatet e
fenolit; aldehide; Alkoolet; oxidants; surfactants; Përbërjet guanidine;
Acidet dhe bazat; Përgatitjet e kombinuara, etj.

Përbërjet kimike të përdorura për sterilizim kanë mekanizma të ndryshëm

veprimi, avantazhe dhe disavantazhe. Për shembull, përbërësit që përmbajnë
klor lëshojnë klorin, gjë që çon në formimin e kloraminave toksike në
citoplazmën bakteriale. Ato kanë një spektër të gjerë veprimi dhe një efekt të
fortë baktericid, por një efekt më të ulët virucid, tuberkulocid, fungicid dhe
sporicid.
Ata lëshojnë një erë të fortë irrituese dhe irritojnë lëkurën dhe mukozën në
kontakte. Proteinat celulare Aldehide alkilate dhe acidet nukleike te
mikroorganizmave. Ato kanë veprim baktericid, sporicid, fungicid dhe
virucidal. Aldehidet janë toksike dhe irrituese për lëkurën, mukozën, traktin
respirator, sytë dhe kanë një efekt kancerogjen (formaldehid). Ata kanë një erë
të fortë irrituese dhe potencial të lartë alergjik.

14
2.2 Dezinfektimi
Dezinfektimi është metodë e zhdukjes së mikroorganizmave jashtë organizmit
të njeriut. Ajo është pjesë përbërëse e principeve themelore të higjienës në
kushte të spitalit. Përdoret çdo ditë, si dezinfektim i duarve, lëkurës, fushës
operative, instrumenteve, etj.
Dezinfektimi është metodë për shkatërrimin e mikroorganizmave prej
sipërfaqeve të mureve, dyshemeve, ajrit veshjes, nyjeve sanitare, kuzhinës,
dhomave të spitalit dhe hapësirave për punë. Në procesin e dezinfektimit janë
përfshirë profile të ndryshme medicinale, prej atyre në laborator të cilët bëjnë
identifikimin e bakterieve, e deri te kuadri medicinal dhe ai ndihmës, të cilët e
zbatojnë çdo ditë. Parakusht themelor për dezinfektim të rregullt është
mirëmbajtja e përditshme e higjienës dhe largimi fizik i materieve të cilat
kryejnë kontaminim. Largimi fizik i materieve prej dyshemesë dhe mureve më
së miri bëhet me anë të leckës së lagësht të njomur me mjet dezinfektues. Në
kushte spitalore nuk lejohet pastrim i thatë me fshesë, e gjëra të ngjashme.
Dezinfektimi është njëri prej veprimeve të organizuara të cilat ndërmerren, në
përputhje me indikacionet higjijeno-sanitare, për mbrojtje dhe përmirësim të
kushteve jetësore.
Dezinfektimi si procedurë medicinale duhet të kryhet te personat e sëmurë prej
momentit të ardhjes në spital, gjatë mjekimit, dhe pas largimit të tyre. Kjo do të
thotë se ekziston dezinfektim fillestar, përfundimtar dhe dezinfektim gjatë kohës
së mjekimit. Dezinfektimi i personave të sëmurë, i hapësirave dhe inventarit
mund të bëhet me mjete fizike, ose kimike për dezinfektim, me llambë
germicide, etj. a) Dezinfektimi fillestar zbatohet te personat e sëmurë, gjatë
pranimit në repart infektiv, ndërsa ka të bëjë me kalimin nëpër nyjen sanitare
dhe procedurat me veshjen e tyre dhe sendet që i posedojnë. b) Dezinfektimi
gjatë shërimit zbatohet gjatë tërë kohës së qëndrimit të personave të sëmurë në
spital, ndërsa përfshin dezinfektimin e sekreteve, ekskreteve, sendeve dhe
inventarit që e përdorin. c) Dezinfektimi përfundimtar zbatohet njëherë, pas
shërimit ose pas vdekjes. Ajo përfshin dezinfektimin e hapësirave, sendeve dhe
inventarit me të cilin personi i sëmurë ka qenë në kontakt.

15
●Llojet e dezinfektimit
-Dezinfektim i nivelit te larte : I shkaterron te gjithe mikroorganizmat ,pervec
nje numri te madhte sporeve bakteriale .
-Dezinfektim intermediar : Inaktivizon mycobackterium turbeculosis, beteriet
vegjetative,shumicen e viruseve dhe kerpurdhave ,jo edhe sporet bakteriale
-Dezinfektimi i nivelit te ulet : Mund ti mbyse shumicen e bakterieve ,disa
viruse dhe kerpurdha,nuk i mbyt mikroorganizmat rezistent si bacili i
tuberkulozit apo sporet bakteriale .

Gjate dezinfektimi rekomandohet:

-Te zbatohen rekomandimet e prodhuesit per dezinfektim efektiv dhe
per te shmangurdemtimin e pasjisjeve mjekesore.-Perdorimi i diluimit
korrekt
-Aplikimi korrekt i kohes se kontaktit
-Aplikimi i temperatures korrekte
Dezinfektantet e regjistruar ne EPA:
-Te jene te etiketuar si :
•Nivel i larte
•Nivel intermediar

•Nivel i ulet
•Duhet te kene shkallen e aprovimit
•Aprovimi i likituar, psh: I mbyt Hepatitis B dhe HIV por nuk eshte aprovuar
per sporet
•Selektimi i dezinfektimit -ne baze te asaj cka deshironi te arrini

16
•Dezinfektimk mjedisit dhe pajisjeve mjekesore

Disa dezinfektues kimike : Alkoli, klorina dhe komponimet e saj ,formaldehidi

,glutaraldehidi,peroksidi i hidrogjenit ,jodofori,ortho-phthalaldehyde ,acidi
peracetik plusperoksidi i hidrogjenit , fenoliket, komponimet kuaternare te
amoniakit.

Fig:1.4
Dezinfektimi i duarve.

Fig:1.5

17
 Faktorët që ndikojnë në pastrim.

2.3 Metodat e sterilizimit ose Metodat antimikrobiale

Sterilizimi paraqet veprim me të cilën zhduken të gjitha mikroorganizmat

dhe sporet e tyre me aplikimin e metodave të ndryshme fizike dhe kimike.

Fig:1.6
Ndarja e sterilizimit fizik.

METODAT FIZIKE .
Sterilizimi me metodat fizike mund të bëhet me:
-nxehetësi në të thatë

18
-nxehetësi të lagësht
-rrezatim

-Sterilizimi me nxehetësi të thatë . Sterilizimi me ajër të nxehtë realizohet në

aparat të veçantë për sterilizim të thatë. Ata janë aparate me një formë cilindrike
ose katrore, të ndërtuara nga materiali me mure të dyfishta. Nxehja e ajrit arrihet
me nxehës elektrik. Në brendësi të steriliziatorit të thatë gjenden raftet te të cilat
renditen mjetet për sterilizim. Te pjesa e jashtme gjenden termometri,
ndërprerësi për kyçje dhe llamba kontrolluese. Sterilizimi në sterilizuesin e thatë
fillon kur ajri do të ngrohet në temperaturë prej 160°C deri në 180°C dhe
mbahet në atë temperaturë për 1-2 orë.
Te sterilizuesi i thatë i sterilizojmë instrumentet prej metali, qelqi dhe
porcelani. Pajisjet vendosen në sterilizues dhe gjatë kësaj duhet të kemi kujdes
që të ketë hapësirë të mjaftueshme midis tyre që të mund ajri lirshëm të
qarkullojë. Kur sterilizuesi të mbushet, mbyllet dera dhe kyçen ngrohësit. Kur
arrihet temperatura e duhur fillon matja e kohës për sterilizim. Aparati mund të
hapet pasi që temperatura e ajrit në brendësi të sterilizuesit do të bie në 50°C-
60°C . Nëse aparati hapet më herët mund të vijë deri te pelcitja e qelqeve .

Fig:1.7

19
 Sterilizuesi me metodë të nxehetësisë të thatë.

-Sterilizimi i lagët. Paraqet metodën më të mirë për sterilizim për shkak të

depërtimit më të mirë, efikasitetit në zhdukjen e mikroorganizmave, kontrollit të
thjeshtë të proçesit dhe ekonomia e proçesit.
Ky lloj sterilizimi bëhet në dy mënyra:
1. Ngrohja e ujit deri në 100 °C vlim,
2. Avulli i ujit nën shtypje.

1. Vlimi paraqet metodën e sterilizimit e cila përdoret për zhdukjen e shpejtë të

baktereve por në kirurgjinë bashkëkohore nuk përdoret. Vlimi i
instrumenteve bëhet në sterilizues uji vlimi i instruntëmentëve bëhet me ujë
të destiluar për një kohëzgjatje prej 30 minuta. Efekti rritet nëse ujit i shtohet
NaOH 2%.
2. Sterilizimi me avull të ujit paraqet metodën më të mirë të sterilizimit për
shkak të penetrimit më të mirë, efikasitetit te zhdukja e mikroorganizmave,
kontrollimi i thjeshtë i proçesit dhe çmimi i volitshëm i proçesit. Sterilizimi
bëhet me një aparat të veçantë i cili quhet autoklavë. Koha totale e
nevojshme për sterilizim në autoklavë përbëhet nga koha për të cilën aparati
e arrin temperaturën efikase +koha e nevojshme për trajtim +faktori i
sigurisë.
1 2

20
 Fig:1.8
1: Sterilizues i lagët, 2:Autokalva.

Avulli duhet të futet krejtësisht në materialin e paketuar për sterilizim. Për këtë
arsye përgatitja, paketimi dhe mbushja e materialeve në sterilizues është shumë
e rëndësishme. Çdoherë paketoni instrumentet të hapura, sipas mundësisë të
ndara, kurse enët të kthyera me fundin për larti. Paketet në autoklavë duhet të
vendosen vertikalisht me largësi të mjaftueshme njëra pas tjetrës . Ata nuk
duhet të jenë shumë të mëdha, përndryshe avulli nuk do të mund të depërton në
thellësi.
Paketat e sterilizuar pas nxjerrjes nga autoklava nuk duhet të lihen në sipërfaqe
të ngurta deri në ftohje të plotë, për shkak të shfaqjes së kondensimit e cila
mund ta prishë sterilitetin. Afati i depozitimit varet nga mënyra e depozitimit
(raftet e hapura ose të mbyllura, mbështjellës të vetëm ose i dyfishtë, materiali
për mbështjellje). Të gjitha paketimet duhet të shënohen me datën e sterilizimit
dhe afatin e depozitimit.
1 2

21
 Fig:1.9
1:Kutia për ruajtjen, 2: Kutia për ruajtjen e instrumenteve sterile.

-Rrezatimi. Rrezatimi gama është metoda më efikase e sterilizimit. Aplikohet

për sterilizim të instrumenteve për një përdorim, dorezave kirurgjikale dhe
materialeve për qepje.

STERILIZIMI KIMIK . Për sterilizimin me gaz përdoret oksidi i etilenit, me

një temperaturë dhe lagështi të kontrolluar të ajrit në dhoma speciale. Për
sterilizimin e instrumenteve të lehta kirurgjikale, kateterave dhe tubave plastik
dhe prej gome si dhe për shiringat plastike për një përdorim. Sterilizimi kimik
mund të bëhet edhe me avullin e formaldehidit. Kanë të njëjtën mënyrë të
veprimit dhe karakteristike si oksidi i etilenit, është efikase, por jo për përdorim
të përditshëm. Posedon toksina-veçanërisht veti rrethuese.

ASEPSIJA ,TEKNIKAT ASEPTIKE NË FUSHËN

OPERATORE (Kirurgjikale)

Teknika antiseptike është përdorur, zhvillur prej Lister më 1867. Ai përdori

acidin karbolik të hollur për të pastruar plagët dhe paisjet kirurgjikale dhe
aerozolin me acid karbolik për të parandaluar hyrjen e mikroorganizmave të
dëmshëm në fushën kirurgjikale apo kontaminimin e pacientit . Teknika sterile.
Keto teknika bëjnë shkatërrimin e plotë të të gjitha. Ato zbatohen kur është e

22
nevojshme që të parandalohen në gjithë mikroorganizmat, që mund të hynë në
një laborator, apo në një fushë kirurgjikale. Infeksioni i plagëve paraqet
problemin më të madh në kirurgji që nga koha e formimit të saj. Kirurgjia
bashkëkohore zhvilloi një sistem të tërë me të cilën parandalohet qasja e të
gjitha mikroorganizmave në indin vital. E gjithë ajo e cila përdoret gjatë
operacionit duhet të jetë absolutisht sterile e çliruar nga mikroorganizmat dhe
llojet zhvillimore të tyre.

Është tërësia e masave që merren për parandalimin e infeksioneve në

organizëm. A-sepsis: gjendja e të mos paturit të agjentëve shkaktues të mos
paturit të agjentëve shkaktues të semundjeve. Reduktimi në maximum i
kontaktit me pacientin dhe plagën e tij nga çdo objekt, apo substanca në mënyrë
që të ulet numri i mikroorganizmave në kontakt, është parimi bazë i punës në
një operacion kirurgjik. Rreth viteve 1800 nga Semelvasi u zhvillua koncepti i
asepsisë si rezultat i ritmeve të larta të etheve të lehonise.
Ka një rregull kryesor:Çdo gjë që bie në kontakt me plagën duhet të jetë sterile.
Burimet e baktereve mund të jenë ekzogjenë ose endogjenë.
Asepsia postoperatore: 1: trajtimi i plagëve 2: trajtimi i dhimbjes. Meqenëse
sepsis është rritja e mikrobeve infektoze në indet e gjalla . Teknika aseptike
është një procedurë e destinuar për të eleminuar dhe zhdukjen të gjitha mikrobet
infeksioze përmes a të paisjeve, dezinfektimit të mjedisit dhe pastrimit , apo
trajtimit të indeve të trupit me antiseptikë.

Metodat kirurgjikale paraqesin shumën e veprimeve dhe teknikave me të cilët

arrihet një punë e sigurt dhe e sukseshme kirurgjikale. Proçedura aseptike
kirurgjikale përfshin : përgatitjen e ekipit operativ, pergatitja para operacionit e
pacientit, përgitja e fushës operative, përgatitja e instrumenteve kirurgjikale.

ANTISEPSA
Antisepsi paraqet metodë me të cilën plotësisht ose pjesërisht zhduken
mikroorganizmat në lëkurë dhe inde. Arrihet me përdorimin e mjeteve
antiseptike. Me këto agjens kimik mund pjesërisht ose plotësisht të zhduken
mikroorganizmat ose në atë shkallë që të dobësohen ashtu që të mos jenë në
gjendje të shkaktojnë infeksion kirurgjikal.Antiseptiku paraqet mjet kimik i cili
ose i zhdukën mikroorganizmat ose e ngadalëson zhvillimin e tyre përderisa

23
janë në kontakt mikroorganizmat me reagensin. Ata janë preparate të cilat mund
lehtë të përdoren në trup ose te trupi i pacientit pa pasur rrezik për çfarë do lloj
dëmtimesh të indeve.
PËRGTITJA E EKIPIT KIRURGJIK
Përgatitja e ekipit kirurgjikal përfshinë veshjen e kostumit kirurgjikal dhe
mantelit, ven-dosjen e kapelës kirurgjikale, mbulesës së këpucëve, maskës
kirurgjikale, përgatitjes dhe vesh-ja e kirurgut me doreza sterile.Kostumi
kirurgjikal përbëhet nga dy pjesë – bluza krahëshkurtër uniseks dhe pantallo-
nat.
Pantallonat duhet të kenë shirit elastik rreth brezit dhe në skajet e këmbëve pasi
që në atë mënyrë ulet përhapja e mikroorganizmave nga rajoni perineal dhe
këmbët, ku normalisht ka më tepër.Menjëherë para operacionit (në sallën
operuese) mbi këto kostume vishet manteli kirurgjikale i cili është steril dhe
afrohemi drejt pacientit.
Me kapelën kirurgjikale ruhet fusha operative dhe ajri në sallë nga ndotja me
baktere të cilat normalisht gjenden te flokët e njerëzve të ekipit kirurgjik. Është
e përpunuar nga një mate-rial i hollë i ngjashëm me letrën.Mbulesat e këpucëve
përpunohen nga materiali i cili është rezistent ndaj ujit i cili është i
qëndrueshëm dhe nuk shqyhet.

Roli i tyre është parandalimi i ndotjes së sallës me baktere nga rruga dhe të
mbrohen këpucët nga ndotja me gjak, qelb dhe ekskrete. Mbulesat
bashkëkohore përdoren për një përdorim.Maska kirurgjikale i mbulon buzët dhe
hundën dhe në këtë mënyrë e parandalon shpërndarjen spërkatëse të mikrobeve
nga hunda dhe zgavra e gojës.
Ka një efekt të madh filtrues dhe një kapacitet duke i falënderuar asaj se janë të
bërë nga një material i veçantë dhe është me ndërtim shtresor.
Përgatitja e lëkurës së duarve të kirurgut dhe asistentit paraqet një veprim i
rëndësishëm në mbrojtja nga infeksioni. Realizohet me larjen e duarve dhe
parakrahut. Për larje përdoren furça dhe detergjent antiseptikë për heqjen
mekanike të papastërtisë dhe yndyrave, si edhe për zhdukjen ose sjelljen në
minimum të mikroorganizmave të cilat gjenden në lëkurë.
Përgatitja e duarve të kirurgut fillon me heqjen e sendeve nga dora (orë dore,
stoli).

24
 Fig:1.10
Përgatitja e duarve të kirurgut.

2.4 Përparësitë e mirëmbajtjes së higjenës së personelit

mjekësor

Higjena e përgjithshme është një nga kriteret kyҫe për parandalimn e përhapjes
së infeksioneve dhe ofrimit të një kujdesi shëndetësor të sigurt për personelin
dhe pacientët.

25
Nëpërmjet duarve prekim gjithҫka, ndaj ato duhet të jenë të pastra dhe të
dezinfektuara mirë përpara ҫdo trajtimi apoasistencës që japim, gjithashtu ato
duhen të pastrohen edhe në fund të proҫedurës në mënyrë që të mbrojmë veten
edhe të tjerët afërn nesh.

Nëse nuk lajmë duart atëherë dorezat mbrojtëse nuk do të kenë asnjë vlerë,
sidomos në fushën operatore, sepse aty qëndrojnë mikroorganizma të ndryshëm
patogjenë që janë të aftë për të shkaktuar infeksion, ndaj kjo edhe shumë
teknika jo vetëm që parandalojnë ,por është na japim mundësinë që t’i
kontrollojmë maksimalisht rrezikun që vjen prej patogjenëve.
Higjena duhet ruajtur edhe në pajisjet kirurgjikale, në përdorimin e shiringave,
pra gjithҫka duhet të jetë sterile, pasi nëse jo , bënë të mundur që patogjenët të
kenë kontakt më të lehtë më mukozën, gjakun, indin etj, për të shkaktuar
sëmundje tek pacienti.

Këto edhe shumë masa, janë kryesore për dhënien e kujdesit në mënyrë të
mbrojtur nga agjentët e rrezikshëm, gjithashtu premtuese për siguri, pra janë
tregues sesa kontroll kemi mbi këto masa , të cilat janë bazë për një Sistemin
Shëndetsor të sigurt dhe funksional.

2.5 Dezifektimi i duarve, lajra e duarve ne nderhyrjen

infermierore

DEZINFEKTIMI I DUARVE

26
Dezinfektimi (latinisht desinfectio – des(pa,jo), inficere (infektim, i keq)
-asgjësim, shkatërrim) që do të thotë veprim që synon asgjësimin apo
shkatërrimin e mikroorganizmave më të padëshirueshme. Për këtë qëllim,
përdoren mjete fizike dhe kimike. Kjo procedurë asgjëson, heq ose pengon
shumimin e popullsive të tjera të organizmave.
● Dezinfektimi
1. Eleminon apo mbyt shumicen e bakterieve ,disa viruse dhe disa
kerpurdha.
2. Niveli i dezinfektimit :i larte , intermediar apo i ulet
3. Spitalet duhet te perdorin produktet e aprovuara nga EPA per te arritur
nivelin e deshiruar te dezinfektimit .

LARJA E DUARVE

1. Larja e thjeshtë e duarve

2. Larja higjenike apo antiseptike
3. Larja kirurgjikale
4.
Rregulla të përgjithshme

 Thonjtë duhen të jenë të prera, pa manikyr, dhe jo me thonj artificialë;

 Duart dhe parakrahu nuk duhet të kenë: unazë, orë, byzylyk;
 Mëngët duhet të jenë të shkurtra;
 Mbajtja e dorezave nuk e zëvendëson larjen e duarve.

Larja e thjeshtë e duarve

Qëllimi

 Eleminimi i papastërtive;
 Zvovëlimi i numrit të bakterieve tranzitore të duarve;
 Parandalon kontaminimin.

Kur bëhet larja e thjeshtë e duarve.

27
  Në fillim të punës dhe në fund të saj;
 Gjatë veprimeve të zakonshme ( në tualet, ngrënie, etj);
 Gjatë veprimeve të ndryshme rreth pacientit (kur ndron ҫerҫafët,
rregullon komedinën, ushqen pacientin. Etj)
 Gjatë kujdesjeve infermierore, ( matja e TA, pulsit, etj);
 Para dhe pas veshjes së dorezave;
 Gjatë kujdesjeve jo invasive;
 Pasi prek pacientin
 Kur ato janë në dukje të palara.

Materialet e nevojshme

 Uji I rrjedhshëm
 Sapun ( e mira është sapun likuid);
 Peshqir apo letër duarsh.

Proҫedura

 Nga duart hiqen unaza, ora;

 Përveshen mëngët ku ato janë të gjata;
 Merrët një dozë sapun likid;
 Sapunosen për rreth 30 sekonda duke insistuar veҫanërisht mbi gishtin
e madh, brenda gishtave, thonjtë, pjesën dorsal të dorës;
 Shplahet duartë duke shkuar drejt bërrylit, duart mbahen poshtë
bërrylit duke filluar nga gishtat dhe duke përfunduar në bërryla në
mënyrë që mikrobet të mos mbeten në gishta;
 Mbyllet rubineta me letrën;
 Hidhet letra në koshin e mbeturinave jo spitalore e cila komandohet
me këmbë.

2.6 Mikrobiologjia sanitare roli i saj në kontrollin dhe higjenës së

ujit dhe të ushqimit

28
Uji është i vetmi burim më substancor, që nevojitet për mbijetesën e njerzimit.
Në shumë qytete, apo komunitete mbeturinat e papërpunuara dhe mbetjet
industiale derdhen direkt në ujrat zonale,pastaj në një vend mund të rrezikojë që
uji i pijshëm të kontaminohet me mbetje organike apo ujëra të zeza që mund të
përmbajnë mikrobe patogjene.

Trajtimi i tij duhet të bëhet siҫ duhet dhe i sigurt për konsum. Uji fillimisht
filtrohet për të hequr copat e mëdha të mbetjeve si gjethet etj, më pas mbahet
pellgje sedimentimi ku hidhen kimikatë sulfati i potasit e i aluminit për
fundërrimin e shpejtë të baktereve e materialet organike, pas kësaj uji filtrohet
për heqjen e e grimcave të tjera të vogëla, finalisht bëhet klorimi ku bënë që
nga ky përqëndrimi i substances së hedhur të neutralizohet ҫdo bakteri i mbetur
në ujë.
Uji është i rëndësishëm për mirëmbajtjen dhe ruajtjen e jetës së njeriut,
kafshëve dhe bimëve. Përmes ujit mund të barten sëmundje të zorrëve dhe
sëmundje tjera infektive, nëse përdoret uji i lumenjëve dhe i bunarëve ose uji i
shiut, të cilat janë të kontaminuara me ujë të fundërrinës dhe masa fekale, të
cilat përmbajnë baktere të zorrëve dhe viruse. Më së shpeshti përmes ujit,
barten: tifoja e zorrëve, paratifoja, kolera, dizenteria, leptospiroza, verdhëza
infektive A, etj. Gjatë ndotjes së rrjetit ujësjellës, burimeve dhe tubacioneve,
paraqiten të ashtuquajturat epidemi hidrike me karakter eksploziv dhe me numër
të madh të sëmundjeve.
Laboratori  Mikrobiologjik i Ujit
Kryen analizat mikrobiologjike të të gjitha llojeve të ujrave (ujë i pijshëm; ujë i
amballazhuar; ujë pusi; ujë burimi; ujra sipërfaqësor; ujra larës të deteve ose
liqeneve; ujëra shkarkimesh etj.) Analizat mikrobiologjike përfshijnë indekset e
paraqitura në tabelën e mëposhtme.
Ne fushen e Sigurise Ushqimore ky sektor ka si mision të tij primar mbrojtjen
dhe promovimin e shëndetit dhe mirëqenies së popullates nëpërmjet zhvillimit
të njohurive, mjeteve dhe strategjive që synojnë parandalimin dhe kontrollin e
sëmundjeve me origjine ushqimore . Seksioni i Sigurisë Ushqimore ndihmon të
çojë ISHP-ne në parandalimin e sëmundjeve, paaftësisë dhe vdekjeve për shkak
të sëmundjeve me origjine ushqimore.

29
2.7 Lëkura, linja e Parë e mbrojtjes

Trupi i njeriut ruan veten kundër invadimit prej mikroorganizmave të huaja dhe
substancave të tjera duke mbrojtur hapësirat e trupit që ndodhen në sistemin
respirator, digjestiv, urinar e riprodhues në membranat mukoze të afta të kapin
mikrobet invaduese.

Lëkura normale siguron një mbulesë të jashtme të pathyeshme, pra lëkura e

padëmtuar vepron si barrier fizike apo mekanike ndaj mikroorganizmave
patogjenë, ndërsa lëkura e e prërë , e rrjepur apo edhe e djegur bënë të rritur
mundësinë e depërtimit të mikrobeve në trup.

Lëkura është një strukturë dinamike.

Funksioni parësor i lëkurës është të zvogëlojë humbjen e ujit, d.m.th. të sigurojë

mbrojtje kundër veprimit gërryes dhe mikroorganizmave, dhe të veprojë si një
pengesë për përshkueshmërinë e mjedisit. koha, rekomandimet drejtuan që
personeli të lajë duart me sapun dhe ujë për 1-2 minuta para dhe pas kontakti i
pacientit.

Për të kuptuar objektivat e metodave të ndryshme të përdorimit të pastrimit,

njohja e florës normale bakteriale të lëkurës është thelbësore. Lëkura normale e
njeriut kolonizohet nga bakteret; Zona të ndryshme të trupit kanë numërim të
ndryshëm të baktereve totale aerobike (p.sh. njësitë formuese të kolonisë 1 x
106 (CFU) / cm2 në lëkurën e kokës, 5 x 105 CFU / cm2 në aksilë, 4 x 104
CFU / cm2 në bark, dhe 1 x 104 CFU / cm2 në parakrah).

30
Llogaritjet bakteriale në duart e personelit mjekësor kanë rënë nga 3,9 x 104 në
4,6 x 106 . Në vitin 1938, bakteret e rikuperuara me dorë u ndanë në dy
kategori: kalimtare dhe rezistente . Flora kalimtare, e cila kolonizon shtresat
sipërfaqësore të lëkurës, janë më të ndjeshme ndaj heqjes nga larje rutinore e
duarve. Ato shpesh fitohen gjatë kontaktit të drejtpërdrejtë me pacientët ose
kontaktit me sipërfaqet e kontaminuara mjedisore në afërsi të pacientit.

Flora kalimtare janë organizmat që më së shpeshti shoqërohen me infeksione të

lidhura me shëndetin.

Flora rezistente, e cila janë ngjitur në shtresa më të thella të lëkurës, janë më

rezistente ndaj heqjes. Përveç kësaj, flora rezidente (p.sh., koagulaza-negative)
stafilokoku dhe difteria) kanë më pak të ngjarë të shoqërohen me infeksione të
tilla. Duart mund të kolonizohen vazhdimisht me florë patogjene (p.sh., S.
aureus), bacile gramnegative, ose maja. Hetuesit kanë dokumentuar që,
megjithëse numri i florës kalimtare dhe rezidente ndryshon në mënyrë të
konsiderueshme nga personi në person, shpesh është relativisht i vazhdueshëm,
për secilin person specifik.

31
 2.8 Masat higjenike dhe kundërepidemike në
institucionin shëndetësorë

 Skema e masave të kujdesit spitalor, që përdoren për mbrojtjen e

pacientëve, të stafit dhe të vizitorëve të ndryshëm.

i. Izolimi I detyruar, ose masa të rrepta izolimi

Në infermieri përpara hyrjes në dhomën e të sëmurit vizitorët njoftohen për:

- Dhomën private, që është e nevojshme për vizitorët, ku dera duhet të mbahet
mbyllur,
- Bkuzat e bardha, që duhet të vishen nga të gjithë presonat që hyjnë në dhomën e të
sëmurit,
- Maskat, që duhet të vihen, ose të mbahen nga të gjithë presonat të cilët hyjnë në
dhomën e të sëmurit,
- Duart, të cilat duhen të lahen para hyrjes dhe pas daljes nga dhoma e të sëmurit,
- Dorezat, të cilat duhen të vishen nga të gjithë presonat, që hyjnë në dhomën e të
sëmurit,
- Artikujt, të cilët duhen të hidhen në vende të caktuara ose të paketohen përpara se
ata të dërgohen në depot qëndrore për dezinfektim apo sterilizim.

Këto masa vlejnë edhe si masa paraprake për sëmundjet e zorrëve, izolimit
mbrojtës, masav etë marra në rastin e plagëve dhe të sëmundjeve të lëkurës,
izolimit të të sëmurit me patologji respiratore.

Parandalimi – Masat parandaluese

Parandalimi i sëmundjeve ngjitëse mund të mbështetet në dy grupe masash
bazike dhe atë në: Masa profilaktike të përgjithshme dhe Masa profilaktike
specifike.

Masat e përgjithshme profilaktike:

1. Sigurimi i ujit higjenik për pije, pastaj mbrojtja sanitare e burimeve dhe
objekteve për ujë të pijshëm;

32
 2. Mënjanimi dhe deponimi higjenik i hedhurinave me qëllim të ruajtjes nga
ndotja e ujit dhe e tokës, si dhe mbrojtja nga shumimi i insekteve dhe brejtësve
është me interes higjenik dhe epidemiologjik.
3. Mirëmbajtja e kushteve teknike dhe sanitaro-higjenike në objektet publike, në
objektet dhe mjetet e trafikut publik dhe të vendeve publike.
4. Sigurimi higjenik i artikujve ushqimor si dhe i mjeteve tekniko-sanitare për
prodhimin dhe distribuimin higjenik të tyre.
5. Aplikimi i dezinfektimit, dezinsektimit dhe deratizimit profilaktik në
vendbanime, në sipërfaqe të objekteve publike, në mjetet e transportit të trafikut
publik, në objektet për prodhimin dhe distribuimin e artikujve ushqimor,
objekteve për furnizim me ujë të pijshëm dhe objekteve tjera publike me interes,
me qëllim që të parandalohen dhe të pengohen sëmundjet ngjitëse dhe
parazitare.
6. Ngritja e nivelit të arsimimit dhe edukimit shëndetësor të popullatës, me
qëllim të njoftimit në mënyrën e aplikimit të masave të përgjithshme dhe
specifike profilaktike, si kusht në parandalimmin, dhe eliminimin e sëmundjeve
ngjitëse, përparimin e shëndetit publik, përparimin dhe ruajtjen e mjedisit
jetësor si dhe ngritjen e mirëqenies sociale dhe shëndetësore të shtresave të
gjera të popullsisë.
Profilaksa specifike
: Profilaksa specifike paraqet zbatimin e masave të veçanta, specifike, me
qëllim të mbrojtjes nga sëmundjet e caktuara ngjitëse. Këto masa ndahen në dy
grupe: Masa profilaktike specifike; dhe Masa kundërepidemike. Masat
profilaktike specifike janë: Vaksinoprofilaksa Seroprofilaksa;Kimioprofilaksa;
Profilaksa me antibiotik; Dezinfektimi, dezinsektimi dhe deratizimi profilaktik;
Detektimi dhe zbulimi i mikrobartësve;
Masat profilaktike dhe kundërepidemike kanë rëndësi të gjerë shoqërore dhe
medicinale duke i tejkaluar kornizat e infektologjisë si degë e mjekësisë.
Prandalimi është përmbledhje e masave të cilat vazhdimisht ndërmerren, me
qëllim të eliminimit të burimeve të infeksionit, gjegjësisht nënkuptojmë luftën
kundër një sëmundjeje infektive, zvogëlimin e incidencës dhe prevalencës, deri
në eliminimin e tyre përfundimtar.

33
Masat higjienike dhe sanitare teknike, gjatë sëmundjeve të caktuara infektive
mund të ndërmerren masa higjienike dhe sanitare teknike me të cilat do të
pengohet përhapja e mëtejshme e sëmundjes. Në këto masa bëjnë pjesë masat
për higjienë personale (larja, qethja, mbajtja e maskave) dhe për mbrojtje
kolektive: mbikëqyrje e furnizimit të popullatës me ushqim (sidomos me
prejardhje nga shtazët) dhe me ujë të pijshëm; dezinfektimi i objekteve ujore,
gropave septike, deponive për materie mbeturinash dhe nevojtoreve; mbikëqyrje
e mirëmbajtjes së higjienës në pazare, rrugë, shitore për produkte ushqimore,
mishtore, kafene dhe restorante; dezinfektim dhe deratizim të shtëpive,
fabrikave dhe vendeve të banuara; sanim të deponive, rrjetit të kanalizimit dhe
oborreve, etj.

Roli i infermierit në aplikimin e masave profilaktike dhe

kundërepidemike

34
Në përkujdesjen dhe mirëmbajtjen e higjienës, te personat e sëmurë rëndë, të
cilat i kryejnë nevojat fiziologjike nën vete, që të pengohet përhapja e
infeksionit përdoren “lopata” plastike, kateterë afatgjatë, urinatorë, klizma dhe
pajisje tjera. Sekretet dhe ekskretet dezinfektohen dhe largohen në mënyrë
higjienike. Veshja, çarçafët dhe pajisjet për higjienë personale dezinfektohen.
Infermierja e mbështetur edhe nga stafi ndihmës, mirëmban higjienën personale
të pacientit dhe kujdeset për shmangien e dekubitusit, aty nevojitet larje e
shpeshtë, fshirje me ujë dhe alkool, masazh, pluhurosje me talk, ndërrim i
rrobave të personit të sëmurë, rregullim i shtratit, pozicionim i pacientit në
pozitë më të rehatshme. Përkujdesja dhe higjiena e gojës zbatohet disa herë në
ditë. Për shkak të djersitjes dhe humbjes së lëngjeve trupore, jashtëqitjeve, të
sëmurëve ju ofrohen pije të nxehta: çaj me limon, lëngje të pemëve, komposte,
qumësht, e të ngjashme. Të sëmurët me temperaturë të lartë, vetëdije të
çrregulluar dhe shqetësim psikomotorik, nuk duhet të lihen vetëm.

III- Qëllimi i punimit

Qëllimi i punimit të kësaj teme qëndron në zgjerimin e njohurive rreth
dezinfektimit, sterilizimit në sallë operatore dhe çdo ambjent tjeter .

IV- Rekomandimi
Të zbatohet metoda e asepsise dhe antisepsise që përhapja e infeksionit të jetë
në nivelin sa më të ulët.
Masat higjenike dhe kundërepidemike të jenë në nivelin e duhur në institucionet
mjekësore.
Larja dhe dekontaminimi i duarve para dhe pas çdo intervenimi.

35
Veshja me kujdes e personelit mjekësor me materiale sterile.
Të bëhen kontrolle sanitare, mikrobiologjike për personelin dhe sallën
operative.
Krijimi i hapsirës së veçantë izoluese për raste të veçanta infektive.

V- Përfundimi

Sterilizimi dhe dezinfektimi luajnë rol të rëndësishëm në garantimin dhe

mirëmbajtjen e shëndetit tonë.

Literatura

36
 Byku B.,(2003);”Mikrobiologjia e Përgjithshme 1”, ISBN:99927-830-
8-7; Shtëpia botuese: albPAPER; Tiranë; Fq 15-21, 137-148.
 Zanaj V., Tushe M.(2018);”Teoritë infermieristike dhe infermierimi i
të sëmurit”, ISBN:978-9928-241-76-4; Shtëpia botuese: Jozef; Durrës;
Fq 427-428.
 Ҫeka XH.,(2010);”Histologjia”, ISBN:978-99956-34-91-9: Shtëpia
botuese: albPAPER; Tiranë; Fq 239-242.

37