Aplikimi parenteral i barit

 Çka janë medikamentet?

 Janë lëndë kimike me origjinë sintetike ose

ekstrakte(të nxjerra nga organizma të

gjallë,baktere,bimë,organe kafshësh)që
përdoren për qëllime mjekuese ose
diagnostikuese.
 Rrugët e futjes së barit në organizëm
 Enterale(përmes traktit tretës,nga goja,nën

gjuhë,përmes rektumit)
 Parenterale(direkt në ind,venë ,muskul apo

nën lekurë)
 
Avantazhet e administrimit parenteral

 Bari:
 thithet dhe vepron shpejt
 nuk i nënshtrohet veprimit të lëngjeve

tretëse gastrointestinale
 dozohet në menyrë të saktë
 jepet edhe tek pacientët në gjendje pavetëdije
 tek vjelljet e pandërprera,çrregullimet e

vetëdijes etj
 Injektimi është metodë invazive dhe për këtë
paraqet problem më vete
Rregullat e përgjithshme të dhënjes
së injeksionit
 Duhet respektuar në mënyrë rigoroze
metodat profilaktike
 Shiringa dhe gjilpëra për një përdorim janë

shumë të përshtatshme
(sterile,apirogjene,praktike)
 Dhoma për injektim duhet të jetë e pastër,e

ndriçuar mirë dhe me inventar që pastrohet

lehtë
 Infermierja duhet të ketë:
 Uniformë të pastër
 Flokë të lidhur ose të shkurtuar
 Duar të lara
 Thonjë të prerë
 Doreza në duar
 Maskë për hundë
 Të jetë:
 e përgaditur psiqikisht
 e përqendruar mirë
Përgaditja e materialit për dhënjen e injeksionit

 Shiringë dhe gjilpërë sterile

 Mjet dezinfektues
 Tupfer pambuku
 Enë veshkore
 Myshema dhe kompresë
 Doreza mbrojtëse
 Lidhëse e gomës
 Kompleti anti –shok
 Shporta për hedhurina(sistemi i tre koshave)
Përgaditja e barit për injektim

 Pjesa e mprehtë e ampulës apo flakonit

fshihet me alkool dhe thyhet
 Futet gjilpëra me kujdes dhe thithet

përmbajtja
 Hiqet gjilpëra dhe vendoset tjetra
 Nxirren fluskat e ajrit nga shiringa
 Verifikohet kalueshmëria e gjilpërës
 Vendi ku bëhet injektimi pastrohet me
pambuk të zhytur në alkool ose jod
 pacienti qëndron shtirë ose ulur(assesi në

këmbë)
 pas injektimit në vendin ku është bërë shpimi

vendoset një copë vatë

Dhënia e barit me rrugë parenterale
 Me rrugë intrakutane(i.c)
 Subkutane(s.c)
 Intramuskulare(i.m)
 Intravenoze(i.v)
 Intradermale:
Me anë të kësaj metode caktohet ndjeshmëria
ndaj:
 Medikamenteve
 Baktereve
 Toksinave të parazitëve
 Serumeve
 Vendet e injektimit janë:
 Ana e jashtme e mbibrrylit
 Ana e mbrendshme e mbibrrylit
 Kraharori
 Zakonisht përdoret për qellime diagnostike
 Ipet në kënd prej 15°
 Subkutane:
 Tretësirat në sasi të vogël
 Vaksinat
 Adrenalina
 Insulina
 Karditonikët
 Qetësuesit e dhembjes
 Bari ndikon për 15-20 minuta
 Para se të filloj injektimi duhet aspiruar
 Vendet më të përshtatshme për injektim janë:
 Pjesa e jashtme e krahut
 Zona në këndin e shpatullave

Mes dy shpatullave
 Pjesa e poshtme e brrylit
 Shpinë (më rrallë)
 Ndërlikimet:
 Dhembje e madhe në vendin e shpimit
 Hematomë si pasojë e lëndimit të enëve të

gjakut
 Lipodistrofi
 Reaksion alergjik

Ipet në kënd prej 45°

Pamja e injeksionit
 Intramuskulare:
Barërat e tretshme në ujë dhe yndyrë
 Gjatë kohës së trajtimit me antikoagulant

nuk preferohet dhënja e barit i.m

 Kujdes që të mos lëndohen enët e gjakut dhe

nervat(n.ishiadik)
 Vendi i aplikimit:
 Muskuli gluteal ndahet në dy vija
 Vertikale(nga spina scapulae deri te musculus

glutealis)
 Horizontale(nga spina iliaca anterior superior

deri te medula spinalis)

 Përfitohen katër katror
 Ne katrorët e poshtëm nuk aplikohet bari( se

ka enë të mëdha gjaku)

 Ne katrorin e sipërm të mbrendshëm nuk

aplikohet(se kalojnë fijet e nervit ishiadik)

 Vendi përshtatshëm është katrori i jashtë i
sipërm
 Ndërlikimet e mundshme
 Therrja me gjilpërë e nervit ishiadik
 Krijimi i hematomit si pasojë e therrjes së

enëve të gjakut
 Abscesi
 Induracioni
 Hepatiti B inokulativ
 Reaksioni alergjik


Çka duhet bërë kur bari që injektohet ka

ngjyrë gjaku?
 Injektohet vetëm gjilpëra
 Lutet pacienti të kollitet-verifikohet mos jemi

futur në enë gjaku

 Injektohet shiringa dhe jepet bari
 Këshillë
 Tek dhënja paranterale patjetër duhet të

nxirret ajri nga shiringa ,sepse kështu i iket

mundësisë së krijimit të embolisë ajrore
 Injektimi i.v
 Infuzionet furnizojnë organizmin me

elementet e nevojshme
 Mirren shumë shpejt dhe në mënyrë efikase 
 Gjaku,plazma dhe përbërës tjerë të gjakut
 Lëndë tjera ushqyese glukozë,solucione te

kripës(për të parandaluar krizat metabolike)

 Likuidet dhe kripërat minerale
 Medikamentet
 Teknikat e zbatimit te barërave i.v
 I sëmuri duhet te jet shtrirë ose rrallë herë ulur
 Dora e mbështetur për sipërfaqe të fortë
 Lidhësa vendoset 10 cm mbi regjionin kubital
 Shpimi bëhet me gjilpërë 0.8 ose 0.9mm
 Palpohet vena
 Me dorën e majtë fiksohet krahu
 Me të djathtën mbahet shiringa dhe injektohet
 Bëhet ne kënd pre 15-30
 1|3 e gjilpërës futet në lumenin e venës
 Aspirohet
 Lirohet lidhësa
 Ngadalë injektohet(1-3 min.| 1 ml)
 Si duhet vepruar kur nuk paraqitet vena?
 Zona e injektimit fërkohet me alkool ose jod

dhe qëllohet lehtë

 Vejmë lecka me ujë të nxehtë
 Spërkasim vendin me tretës nitroglycerine
 Shuplaka hapet e mbyllet disa herë
 Drejtohet dora e lakuar ne brryl që ka

shkaktuar stazë venoze

 Ndërlikimet e mundshme:
 Perforimi i venës
 Formimi i trombit
 Flebiti i enëve të gjakut
 Embolia (ajrore e yndyrore)
 Reaksionet alergjike
 Aplikimi paravenoz
 Hematoma extra vaskulare
 Përkeqsimi i shenjave vitale si pasojë e

injektimit të shpejtë
 Vendet ku bëhet injektimi:
 Venat e parakrahut
 Venat e shuplakës së dorës
 Venat e shputës së këmbës
 vena jugularis externa( tek fëmijët) dhe vena

femoralis(tek të rriturit)
 (Këtë punktim e bënë vetëm mjeku me

përvojë)
Roli i nfermierëve në administrimin e
barit
 Përcaktimi i barit është përgjegjësi mjeksore
 Infermierët janë përgjegjës për mbikqyrjen e
sigurt të administrimit të barit
 Këto janë përgjegjësi profesionale dhe ligjore
 Edhe kur bari merret në shtëpi stafi infermieror
luan rol tejet të madh ne edukimin e pacientit dhe
monitorimin e përputhjes dhe efekteve të barit
 Administrimi i barit nuk është thjesht detyrë e
deleguar mjeksore
 Eshtë përgjegjësi për të cilen duhet menduar në
mënyrë kritike
 Në të kaluarën përgjegjësia e infermierëve
kufizohej në këtë formulë:
 Medikamenti i duhur
 Pacienti i duhur
 Në dozën e duhur
 Me rrugën e duhur
 Në kohën e duhur
 Roli infermieres është që së bashku me
kolegët mjek e farmacist të marr pjesë në një
sistem kontrolli dhe balancash të projektuar
mirë për të nxitur të mirën maksimale me
rrezikun më të vogël
 Infermierët janë ata që ;
 Monitorojnë pacientët nga afër
 Observojnë reagimet ndaj barit
 Infermierët duhet të njohin përgjegjësitë e

tyre
 Përgjegjësia shtrihet përtej thjesht“dhënjes“ së barit

 Infermierët duhet;
 të njohin gabimet në përshkrimin e barit
 të vënë në dyshim përshkrimet e pazakonta dhe jo
të sakta
 të jenë aktiv në monitorimin e reagimeve të
padëshiruara dhe anësore
 të vëzhgojnë harresat ose gabimet gjatë
administrimit
 Në administrimin e barit infermierët janë linja e
fundit për mbrojtjen e pacientit nga gabimet e
mundshme
 Inermierët nuk duhet thjeshte TË BËJNË,por duhet të
jenë edhe MENDIMTAR
 Njohuritë për medikamentin përfshijnë:
 veprimin kryesor farmakologjik të barit
 kufirin e zakonshëm të barit
 intervalin e dozës
 rrugën
 efektin e dëshiruar
 kundërindikacionet e përdorimit të barit
 secilin reagim potencial te kundërt ose efekt

anësor
 si ndërvepron ai me barërat tjera
 VLERËSIMI I PACIENTIT


Të dhënat bazë
 Prania e ndonjë faktori me rrezik të lartë
 Kapaciteti i pacientit për vet-kujdes
 Kuptimi i pacientit ,reagimi dhe ndjenjat për

kushtet e tij dhe barin e përshkruar

 Njohuritë për personin
 Historinë mjeksore të kaluar dhe të tashme
(epilepsia,diabeti,anemia)
 Arsyeja pse bari është përshkruar
 Çdo bar të përshkruar ose jo qe pacienti po
përdor(antikoagulant,steroide,alkool)
 Vëzhgimet bazë të secilit parametër klinik i
cili mund të ndryshoj
 çdo alergji e njohur për barin
 Aftësinë e personit për të ruajtur dhe
administruar në mënyrë të sigurt barërat e
veta
ADMINISTRIMI I SIGURT.

 Konsultoni kartën mjekësore të pacientit:

lexoni me kujdes përshkrimin (receten).
 Nëse ka ndonjë paqartësi, kontrolloni me
anëtarin e stafit që e ka bërë atë.
 Verifikoni identitetin e pacientit në kartën
mjekësore.
 Kontrolloni etiketën mjekësore, sasinë që duhet
të jepet dhe përshtatshmërinë për rrugën e
propozuar.
 Kontrolloni etiketën në kutinë e medikamentit,
atëherë kur e hiqni medikamentin nga kutia dhe
kur e vendosni atë në
karrocën e medikamenteve.

Asnjë medikament nuk duhet të shpërndahet po

të mos jetë marrë direkt nga kutia e vet.

Verifikoni çdo llogaritje të dozës së kërkuar.

 2. Identiteti i pacientit duhet të kontrollohet
me kujdes,kur dy pacient kanë emra të njejtë ose
kur i jepen medikamente me emra të ngjashëm

Mos përdorni ndonjë medikament n.q.se ju nuk

kuptoni arsyen e këshillimit të përdorimit të tij.
Kujtoni se çdonjëri prej nesh është
përgjegjës për veprimet e veta profesionale.

3. Pacienti/ duhet të kuptojë sa më tepër të

jetë e mundur, se çfarë medikamenti po merr dhe
të jetë i aftë të diskutojë çdo shqetësim përpara
marrjes së tij.
 4. Karrocat e shpërndarjes dhe përgaditjes së
medikamenteve duhet të vëzhgohen gjithmonë
ndërsa janë të zbuluara dhe duhet të mbulohen
përsëri menjëherë pas përdorimit.

5. çdo medikament i lëngshëm duhet të përzihet

mirë.

6. Përgatitjet proteinike duhet të tunden me kujdes

për të parandaluar denatyrimin dhe shkumëzimin.
Ato duhet te vëzhgohen për ndonjë shenjë të
çngjyrimit apo të lëndeve të huaja në enën mbajtëse
 Duhet të bëhet një shënim për datën e skadencës

(kalimit të afatit).
 7.Jepni vetëm ato medikamente që ka
përgatitur farmacisti ose ju vet.


8.Kontrolloni me pacientin/ që është duke marr

çdo medikament i cili do të vet-administrohej.
 . Plotësoni një regjistër për marrjen e
medikamentit.
9.Vëzhgoni pacientin nëse medikamenti jep
efekte pozitive ose negative.
 Raportoni çdo reagim
 Dokumentojeni atë
 Si duhet vepruar nëse është bërë ndonjë gabim
gjatë administrimit të barit?
 Referencat:
 „Bazat e infermierisë“,grup autorësh-Tiranë
 Paketa Lemon,OBSH,Finlandë
 Reanimacioni kardiopulmonar
 Administrimi i medikamenteve dhe veprimet

mjekësore,grup autorësh,Prishtinë,2001
Punoi:Emine Mehmeti-Zeqiri