SHENJAT VITALE

Përgatiti: Alida Dimçe, RN

 EKZAMINIMI FIZIK

• 4 Teknikat themelore që përdoren për vlerësimin fizik të

pacientit janë:
➢Observim/Inspektim
➢Palpim
➢Perkusion
➢Auskultacion

Gjatë gjithë procesit të vlerësimit, infermierja duhet t'i referojë shqetësimet serioze tek mjeku!

www.abchealth.org
 EKZAMINIMI FIZIK
N J Ë V L E R Ë SIM I P L OT Ë F I Z I K P Ë R F S H IN :

• Shenjat vitale • Vlerësimi I gjirit dhe aksilat

• Vlerësimi I toraksit dhe mushkërive
(duke përfshirë tingujt e mushkërive)
• Vlerësimi I Sis Kardiovaskular (duke
përfshirë tingujt e zemrës)
• Vlerësimi I kokës
• Vlerësimi I qafës
• Vlerësimi I Sis Integumentar (aparenca e
lëkurës, thonjëve, flokëve)
• Vlerësimi I Sis Vaskular periferik
• Vlerësimi I abdomenit
• Vlerësimi musculoskeletal
• Vlerësimi I Sis neurologjik duke
përfshirë të gjitha reflekset
• Vlerësimi genital dhe nyjet limfatike
inguinale
• Vlerësimi I rektumit dhe anusit

Gjatë gjithë procesit të vlerësimit, infermierja duhet t'i referojë shqetësimet serioze tek mjeku!

www.abchealth.org
 EKZAMINIMI FIZIK
Shenjat Vitale
• Respiracioni
• Pulsi radial ( apikali mund të matet gjatë vlerësimit kardio-vaskular)
• TA (Tensioni arterial)
• SPO2 ( Saturimi I oksigjenit)
• Temperatura
• Prezenca e dhimbjes
Gjithashtu vlerësohen: Pesha, Gjatesia, Gjendja e vlerave ushqimore dhe Niveli i
glukozës në gjak.

Gjatë gjithë procesit të vlerësimit, infermierja duhet t'i referojë shqetësimet serioze tek mjeku!
www.abchealth.org
 ÇFARË JANË SHENJAT VITALE?

• Shenjat vitale përdoren për të matur funksionet bazë të organizmit,

duke siguruar të dhëna për sëmundjet, vlerësuar gjendjen
shëndetësore dhe për të treguar progresin në drejtim të përmirësimit
të shëndetit.

www.abchealth.org
 UDHËZIME PËR VLERËSIMIN E SHENJAT VITALE

• Duhen marrë me kujdes nga infermierja

• Pajisjet duhet të jenë në gjendje të mirë
• Njohja e vlerave normale sipas grupmoshave
• Njohja e historikut mjekësor të pacientit
• Minimizoni faktorët e mjedisit
• Rritni frekuencën e marrjes së shenjave vitale në kushte
përkeqësimi (sipas porosisë së mjekut çdo 12, 8, ose 4 orë)

www.abchealth.org
 UDHËZIME PËR VLERËSIMIN E SHENJAT VITALE

• Krahasoni matjet e mëparshme

• Dokumento matjet me saktësi
• Refero çdo matje jonormale

www.abchealth.org
 REFERIMI I MATJEVE JO NORMALE
• KUR duhet referuar? - Vlera jo normale ose kthimi në normale.

• PSE duhen marrë shenjat vitale? - Tregojnë ndryshimin në metabolizmin

ose funksionin fiziologjik brenda trupit.

• KUSH raporton? - Infermieri/ mamia tek mjeku.

• SI? - Me gojë personit të duhur, më pas dokumentoje në kartelën përkatëse.

NËSE NUK E SHKRUAN NUK E KE BËRË.

www.abchealth.org
MATJA E TENSIONIT ARTERIAL

www.abchealth.org
 QËLLIMI

Pajisja e pjesëmarrësve me njohuritë teorike

dhe praktike për matjen e tensionit arterial.

www.abchealth.org
 OBJEKTIVAT

• Identifikimi I rregullave të përgjithshme për matjen e

Tensionit Arterial.
• Proçesi i matjes së TA
• Interpretim i vlerave jashtë normës të TA
• Demonstrim praktik i matjes së TA

www.abchealth.org
 ÇFARË ËSHTË TENSIONI ARTERIAL?

• Tensioni arterial -Presioni që ushtron gjaku në muret e

arterieve gjatë tkurrjes dhe lëshimit të ventrikulit të majtë.

2 Atriume
2 Ventrikula

www.abchealth.org
STETOSKOPI
 ÇFARË ËSHTË STETOSKOPI?

• Stetoskopi është një pajisje akustike mjekësore që shërben për

auskultim ose dëgjim të tingujve emetuar nga organizmi sic
është zemra, pulmonet ose peristaltika.

www.abchealth.org
PJESËT PËRBËRËSE TË STETOSKOPIT

• Kufjet
• Binauralet
• Tubi fleksibël
• Diafragma dhe Këmbana

www.abchealth.org
SFIGMOMANOMETRI
 ÇFARË ËSHTË SFIGMOMANOMETRI?

Sfigmomanometri është një aparat që përdoret për matjen

e presionit të gjakut.

www.abchealth.org
 LLOJET E APARATEVE
• Sfigmomanometri me mërkur është mjeti më I saktë për matjen e TA dhe gjithashtu
përdoret për të vlerësuar saktësinë e mjeteve të tjera (sfigmomanometri aneroid dhe
automatik ) dhe kalibrimin e tyre.

Sfigmomanometër me Sfigmomanometër Sfigmomanometër

www.abchealth.org
mërkur aneroid automatik
 PËRZGJEDHJA E MANSHETËS
Në kujdesin parësor më shpesh përdoren manshetat për : fëmijë dhe të rritur (përmasat
Mesatare dhe të Mëdha).

Shenja e arteries
brakiale
Simbolet e perimetrit
minimal dhe maksimal
që mat mansheta

www.abchealth.org
PARIME PËR MATJEN E TA
➢ Mund të përdorni arteriet poplitea,
radiale ose dorsalis pedis nëse nuk mund
të përdorni krahun për të bërë matjen.

➢ Praktika më e mirë është të matet TA në

të dy krahët.

➢ Nëse nuk arrini të matni me saktësi TA

mateni sërish pas pesë minutash.

www.abchealth.org
MOS PËRDORNI EKSTREMITETIN NËSE ËSHTË:
➢duke marrë një perfuzion intravenoz

➢i plagosur ose i dëmtuar

➢në të njëjtën anë ku është bërë mastektomi

➢përmban shunt të dializës renale ose fistula.

www.abchealth.org
POZICIONIMI I PACIENTIT PËR MATJEN E
TENSIONIT ARTERIAL
Për matje të saktë duhet që pacienti të jetë i relaksuar dhe i ulur
për të paktën 5 minuta.
(1) Me shpinën të mbështetur në karrige,
(2) Këmbët e pa kryqëzuara dhe të mbështetura,
(3) Krahun ku do bëhet matja duhet të suportohet dhe të
pozicionohet në nivelin e zemrës sepse do të kemi rezultat jo të
vërtetë: Poshtë nivelit të zemrës TA është I lartë.
Mbi nivelin e zemrës TA është I ulët.
(4) Pacienti nuk duhet të flasë gjatë proçedurës sepse kjo mund të
shkaktojë alterime të TA.
www.abchealth.org
 TEKNIKA E PROCEDURËS SË MATJES TË TA
➢Palponi në krahun e pacientit mbi fosën antekubitale për
të gjetur pulsin e arteries brakiale.
Arteria Brakiale
➢Zgjidh masën e duhur të manshetës sipas madhësisë së
krahut të pacientit.
➢Gjeni tek mansheta shenjën e arteries brakiale dhe
sigurohuni që ta vendosni në drejtim të arteries.
➢Vendosni manshetën 2 – 3 cm mbi fosën antekubitale për
të lënë hapësirë të mjaftueshme për vendosjen e
stetoskopit.
➢Vendosni diafragmën e stetoskopit mbi arterien
brakiale,pa ushtruar presion
Nëse diafragma vendoset nën manshetë mund të rrisë
artificialisht vlerën e TA.

www.abchealth.org
 TEKNIKA E PROCEDURËS SË MATJES TË TA
➢Fryni manshetën - deri 30 mmHg mbi nivelin e zhdukjes se pulsit radial.
➢Filloni shfryrjen duke liruar lehtësisht valvulën e kontrrollit të ajrit,
(rekomandohet që presioni të bjerëme shpejtësi 2-3 mmHg për sekondë).
➢Dëgjoni presionin sistolik – Shfaqja e tingullit të parë të pulsit (gjaku fillon të
rrjedhë nëpër arterie) është presioni sistolik i pacientit.
➢ Dëgjoni presionin diastolik – Paralelisht duke rënë presioni I manshetës
edhe tingujt ritmik të pulsit zbehen. Tingulli I fundit që do të dëgjoni është
presioni diastolic I pacientit.
Në pacientë më të moshuar TA duhet të matet rutinë në pozicionin ulur dhe
në këmbë për të depistuar për hipotension postural.

Shfryrja e manshetës mbi 2 mmHg/sek mund të bëjë që artificialisht TAS të jetë

më i ulët dhe TAD të jetë me i lartë.

www.abchealth.org
 FAKTORËT QË MUND TË NDIKOJNË TEK
VLERAT E TA GJATË MATJES

➢Aktiviteti fizik
➢Duhanpirja
➢Konsumimi i alkolit dhe kafesë
➢Stresi emocional
➢Tensioni muscular
➢Fshikëza e mbushur e urinës
➢Temperatura e dhomës dhe zhurma në sfond

Rekomandohet shmangia e këtyre faktorëve të paktën 30 min para matjes.

www.abchealth.org
TABELA E VLERAVE TË TENSIONIT ARTERIAL SIPAS
“EUROPIAN HYPERTENSION SOCIETY”
Kategoritë e Presionit Sistolik Diastolik
Arterial
Optimal < 120 dhe < 80

Normal 120 – 129 dhe /ose 80 - 84

I lartë normal 130 – 139 dhe /ose 85 – 89

Hipertension Gradë 1 140 - 159 dhe /ose 90 - 99

Hipertension Gradë 2 160 - 179 dhe/ose 100 - 109

Hipertension Gradë 3 ≥180 dhe/ose ≥110

www.abchealth.org
PULSI
 QËLLIMI:

Pajisja e pjesëmarrësve me njohuritë teorike

dhe praktike për matjen e pulsit.

www.abchealth.org
 OBJEKTIVAT:

• Identifikimi I rregullave të përgjithshme për matjen e pulsit.

• Mësimi i vlerave normale të pulsit.
• Interpretimi i vlerave jonormale te pulsit.
• Demonstrim praktik i matjes së pulsit.

www.abchealth.org
 ÇFARË ËSHTË PULSI?

• Pulsi - Eshtë rryma e gjakut e cila shkaktohet nga kontraktimi

i ventrikulit të majtë.
Zemra vepron si një pompë dhe gjaku mbush arteriet pas çdo
rrahje.

www.abchealth.org
 ÇFARË ËSHTË PULSI?

• Pulsi përfaqëson goditjen e volumit të gjakut në çdo hedhje në

raport me kompliancën e arterieve.
Komplianca e arterieve - aftësia e tyre per t'u kontraktuar dhe
lëshuar pra, elasticiteti i tyre.

www.abchealth.org
 VLERAT NORMALE TË PULSIT
Vlera normale e pulsit ndryshon sipas moshës:
• Infantët 100-160 rr/min

• Parashkollorët 80-110 rr/min

• Mosha shkollore 70-100 rr/min

• Adoleshentët 60-90 rr/min

• Adultët 60-100 rr/min

www.abchealth.org
 FAKTORËT QË NDIKOJNË NË PULS

➢Mosha:Me rritjen e moshës pulsi ngadalësohet.

➢Sëmundjet kardio-vaskulare: mund të
kemi ulje ose rritje të pulsit.
➢Stresi emocional: rritje
➢Ushtrimet fizike: rritje
➢Temperatura e trupit (për çdo gradë rritet
me 10)

www.abchealth.org
 FAKTORËT QË NDIKOJNË NË PULS

➢Medikamentet.(efedrina,kokaina – rrit, betabllokuesi - ul

pulsin)
➢Dehidrimi: (Trashje e gjakut dhe zemra sforcohet për të shtyrë
më me forcë gjakun në shtratin vazal për të mbajtur normal sasinë e
gjakut të pompuar) Si rezultat kemi rritje.
➢Lartesia e trupit:Personat e gjatë kanë puls më të ulët
për shkak se vonon rikthimi venoz.

www.abchealth.org
 VENDET E MATJES SË PULSIT
1. Temporale Temporal

Karotid
2. Karotide
Apikal
3. Apikal
Brakial
4. Brakiale
Radial
5. Radiale Femoral

6. Femorale
Popoliteal
7. Popliteale
8. Tibial posterior
Tibial posterior
9. Dorsalis pedis Dorsalis pedis

www.abchealth.org
PËRCAKTIMI DHE AUSKULTIMI I PULSIT APIKAL

• Pulsi Apikal dëgjohet në apeksin e zemrës.

• Për adultët, hapësira e 5-të interkostale në

vijën media-klavikulare.

• Për fëmijët 7-9 vjeç, pulsi apikal ndihet midis

hapësirës 4 dhe 5 interkostale.

• Para moshës 4 vjeç në të majtë të linjës

media-klavikulare.

Pulsi Apikal dëgjohet një lab-dap dhe do të numërohet një. www.abchealth.org

PËRDORIMI I DOPPLERIT PËR PULSIN PERIFERIK

Përdoret pas kirurgjive të vazave të gjakut ose në rastet

kur dyshohet prania e një trombi.

www.abchealth.org
 VLERËSIMI I PULSIT

➢Shpeshtësia - normal, takikardi ose bradikardi

➢Ritmi - i rregullt ose i parregullt

➢Volumi - i fortë, i dobët, filiform

➢Barazia - janë pulset të njëjtë në të dy anët e trupit?

www.abchealth.org
 MËNYRA E MATJES SË PULSIT
➢Palponi mbi vendin për të ndjerë pulsin
➢MOS përdorni gishtin e madh të dorës
➢Përdorni 2-3 gishta
➢MOS shtrydh
➢Numëroni 30 sekonda nëse rregullisht x 2 ose
15x4.
➢Mbaj shënim: shpeshtësinë, ritmin, volumin.
➢Nëse është i parregullt, numëron për 1 minutë të
plotë ose matet pulsi apikal për 1 minutë.
www.abchealth.org
 MATJA E PULSIT APIKAL DHE RADIAL

➢Kërkon 2 infermierë
➢1 infermiere numëron pulsin apikal të
zemrës
➢1 infermiere numëron pulsin radial
➢Të dyja llogariten gjatë të njëjtit 60 sekonda
➢1 infermiere vepron si kujdestare e kohës
për të dy infermierët

www.abchealth.org
Pyetje???

www.abchealth.org
 REFERENCAT
• http://thestudentnurse.com/class_notes/fundamental-nursing-skills/fundamental-nursing-skills_taking-adult-blood-pressure/
• http://www.best-bloodpressuremonitor.com/wp-content/uploads/2012/09/Omron-BP785-review.jpg
• https://images.search.yahoo.com/search/images?p=difrent+sises+of+bp+cuff+images&fr=tightropetb&imgurl=http%3A%2F%2Fi01.i.aliimg.co
m%2Fwsphoto%2Fv0%2F1926691797_1%2F2014-Hot-SALE-6-Differ
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3639494/
• https://www.google.al/search?q=images+of+places+where+blood+pressure+is+measuring&tbm=isch&tbs=rimg:CXoZawpNTRjSIjhbusqclw
ceWVz-TesgG1jKkDiFqlwMtQKA-mJpaBA39xfRdsg3Q-Y6H5ZeREEC0DShxxlyw6DQ
• https://www.webmd.com/hypertension-high-blood-pressure/qa/what-does-the-diastolic-blood-pressure-number-mean
• https://www.youtube.com/watch?v=M_87_uMiwK0
• https://www.youtube.com/watch?v=oHMmtqKgs50

www.abchealth.org
 REFERENCAT

• Kozier, Barbara RN,MSN; Erb, Glenora RN,BSN; Blais, Kathleen RN; Wilkinson, Judith M.
RNC,MA,MS.
• Fundamentals of Nursing, 5th edition. Addison-Wesley Publishing Company, Inc. 1995.
• https://www.nursingtimes.net/clinical-archive/cardiovascular/monitoring-pulse.
• https://www.youtube.com/watch?v=_qmNCJxpsr0

www.abchealth.org
F A L E M I N D E R IT

www.abchealth.org