HYRJE NË KIRURGJI

Asst. Prof. dr Asim Izairi

Department of Urologic Surgery, Clinical Hospital Tetovo, N. Macedonia
Faculty of Medical Sciences, State University of Tetova, N. Macedonia
 Kirurgjia (fjala greke cheirourgia – dorë dhe punë)- degë mjekësore që merret me studimin dhe mjekimin e sëmundjeve me dorë dhe instrumente.

HISTORIATI I KIRURGJISË

Shekulli i vjetër Shekulli i mesëm

 Shkolla arabe (Abn Sinna)
 Egjipt /2000-3000. p.e.s. – mjekim i frakturave,  Italia, Franca (disekcioni)
circumcizioni, amputacioni.
 India /Susruta 1200.p.e.s.- studimet anatomike;
incizioni i abscesit.

 XVI dhe XVII (1731, Paris), Shkolla

Mjekësore: Akademia e
Kirurgjisë

Kirurgjia moderne
 Greqi/ Hipocrat 460-370. p.e.s.- imobilizimi
 Anestezia (ne mes të shek. XIX)
dhe ekstenzioni, reponimi i luksacioneve,
 Asepsa
mjekimi i plagëve, cistolitotomia.
 Antibiotikët
 Shkolla e Aleksandrisë, Vizantia  Teknikat operative dhe teknologjia
mjekësore.
 ASEPSA DHE ANTISEPSA

 Luj Paster; Joseph Lister (1827.—

1912.) i pari filloi trajtimin e plagëve
me (fenol) dhe larjen e duarve me
acidin karboksilik 5%.
 Asepsa - metodë fizike për qëllime
profilaktike.
 Antisepsa - metodë kimike për
qëllime profilaktike dhe terapeutike.
 NIVELET E MJEKIMIT NE KIRURGJI
Njesitë e përbashkëta
 Ambulanca
 Njësia e pranimit
 Stacionari (dhomat e pacientëve)
 Salla e operacionit

Njësitë speciale

Lidhtoret:
BLLOKU OPERATIV

Kujdesi intenziv →

SALLA E OPERACIONIT

Hapësirat ndihmëse →
 INTERVENIMET KIRURGJIKE
(OPERACIONET)
INDIKACIONI - nevoja për mjekim
kirurgjik të sëmundjeve dhe lëndimeve.
 Absolute – kur operacioni
është mjekim i vetëm
 Absolute vitale, nëse
operacioni e shpëton jetën
 Relative – kur mjekimi
kirurgjik preferohet por edhe
jo patjetër të realizohet?!
KUNDËRINDIKACIONI – rrethanat
që e pengojnë intervenimin kirurgjik.
 Absolute – operacioni nuk guxon
të realizohet sepse me
besueshmëri shumë të lartë nuk
do të ketë sukses.
 Relative – kur disa rrethana
mund të ndikojnë në ecurinë e
operacionit.
 LLOJET E OPERACIONEVE
Sipas shkallës së emergjencës: Sipas përfshirjes dhe rezultateve:
 RADIKALE – kryesisht kirurgjia
 URGJENTE – indikacion absolut
onkologjike (histerektomia, op.
(patologji që rrezikon jetën:
Whiple, gastrektomia totale me
gjakderdhje, ileus, trombemboli,
limfadenektomi, op. Bricker)
perforacion i organeve të
brendshme).
 PALIATIVE – vëtëm për të
përmirësuar gjendjen e
 ELEKTIVE (TË
përgjithshme shëdetësore
PLANIFIKUARA) – mjekimi
kirugjik është i nevojshëm, por jo
edhe urgjent.  EKSPLORATIVE – qëllime
diagnostikuese
 PRINCIPET THEMELORE TË MJEKIMIT
KIRUGJIK
 Drenazha – procedure e largimit të
substratit patologjik (fluidet e
ndyshme të organizmit) nga një
hapësirë anatomike në ambientin e
jashtëm (parandalimi i shumëzimit të
bakterieve, iritimi dhe presioni ndaj
indit përreth).
 Drenazha pasive;
 Drenazha aktive;
 Drenazha e hapur me gazë
 Qese të stomës;
 Drenazha e mbyllur (mbrojtje nga
infeksioni)

 Llojet e drenave (gypor, brinjorë,

drenat me pompë vakumi).

 Dreni vendoset në pikën më të

poshtme të fushës operative dhe
largohet kur drenazha zvogëlohet
nën 25ml /24h.
 KOMPLIKIMET POSTOPERATIVE
Sipas kohës së shfaqjes: Sipas vendndodhjes:
1. Akute (deri në 7 ditë) 1. Lokale
2. Të hershme (deri në tre javë) 2. Sistemike
3. Të vonëshme (mbi tre javë)

KOMPOLIKMET SISTEMIKE Shkaktarët:

 reaksionet posttransfuzionale
↑ Temperatura deri në 38°C, 48h e
para);  atelektaza, pneumonia
↑ Temperatura mbi 38°C, pas 48h të
para).
 infeksionet urinare
 plagët operativne
 Faktorët favorizues (mosha, diabetes
mellitus, hipertireoza, hipertensioni,
 absceset
sëmundja obstrutive mushkërore etj.  tromboflebitet
KOMPLIKIMET POSTOPERATIVE
PROCEDURAT DIAGNOSTIKE
NË KIRURGJI
 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE
 Anamneza
 Statusi objektiv
 Analizat laboratorike
 Analizat mikrobiologjike
 Ultrasonografia
 Ekzaminimet radiologjike
 Ekzaminimet nuklearo-medicinale
 Ekzaminimet tjera të specializuara
 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE
 Anamneza
- ankesat kryesore
- anamneza familjare
 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE

 Statusi objektiv:
1. Inspeksioni
2. Palpacioni
3. Perkusioni
4. Auskultacioni
PROCEDURAT DIAGNOSTIKE
Palpacioni i abdomenit
 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE

 Palpacioni i veshkës
 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE

 Ekzaminimi digjito-rektal
PROCEDURAT DIAGNOSTIKE
Palpacioni i gjirit
PROCEDURAT DIAGNOSTIKE
 Perkusioni
 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE
 Analizat laboratorike:
1. Eritrosedimentacioni
2. Hemogrami
3. Glikemia
4. Produktet e degradacionit
5. Proteinogrami
6. Jonogrami
7. Statusi urinar
8. St. hormonal
9. Tumor markerët
 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE

 Analizat mikrobiologjike:
1. Analizat e sekreteve dhe plagës
2. Urinokultura
3. Strishoja e uretrës
4. Analiza e fecesit për parazitë
 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE

 Ultrasonografia
- Sokolov (viti 1937)
- metodë joinvazive,
- e padëmshme,
- e sigurtë,
- relativisht e thjeshtë,
- mobile.
 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE

 Foto 1
 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE
 Ekzaminimet radiologjike:
1. Radiografia native
2. Radiografitë me kontrast:
- fistulografia,
- ezofagografia,
- gastroduodenografia,
- urografia intravenoze,
- pielografia retrograde,
- pielografia antegrade,
- cistografia retrograde,
- uretrografia retrograde,
- vezikulografia,
- angiografia (aortografia, angiografia renale,
kavografia, venografia renale, limfografia)
3. Tomografia e kompjuterizuar
4. Rezonanca magnetike
 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE
Radiografia native e abdomenit dhe traktit urinar
 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE

 Urografia intravenoze
 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE

 Urografia
intravenoze
 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE

 Urografia
intravenoze
 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE

 Angiografia:
- aortografia,
- angiografia,
- kavografia,
- venografia, dhe
- limfografia.
 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE
 Angiografia renale dhe ekstremiteteve
 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE

 Tomografia e kompjuterizuar (CT)

 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE

 Rezonanca magnetike (MRI)

 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE

 Ekzaminimet nuklearo-medicinale:
1. Scintigrafia e gj. tireoide 2.
Radiorenografia
3. Scintigrafia e metastazave
kockore.
 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE

 Radiorenografia me DTPA
 PROCEDURAT DIAGNOSTIKE

 Scintigrafia e metastazave kockore.

INSTRUMENTET NË KIRURGJI
 INSTRUMENTET NË KIRURGJI
 Instrumentet për diagnostikim primar;

 Instrumentet që i plotësojnë procedurat tjera

diagnostikuese;

 Instrumentet për zgjidhje të përkohëshme të

problemeve kirurgjike;

 Instrumentet për zgjidhje të definitive të

problemeve kirurgjike;

 Instrumentet me të cilat kryhen intervenimet

kirurgjike.
 INSTRUMENTET NË KIRURGJI

 Indikacioni i qëlluar;
 Instrumenti adekuat;
 Kushtet optimale të asepsës dhe
antisepsës;
 Profesionalizmi dhe përvoja.
 INSTRUMENTET THEMELORE NË KIRURGJI

 Pinceta - anatomike dhe

kirugjike me dhëmbëza;
 Skalperi – mbajatësi i scalp.
 Gjilpërbajtësi;
 Gjilpëra për suturë;
 Gërshërët për preparimin e
indit;
 Retraktorët e indeve;
 Pean, Koher, Moskito;
 Kiretat
 INSTRUMENTET NË KIRURGJI

 Instrumenteve endoskopike:
Karakteristikat teknike:
 Tubusi i metaltë,

 Mandreni,

 Optika,

 Pjesët ndihmëse.
 INSTRUMENTET NË KIRURGJI
 Instrumentet endoskopike rigjide:
 Uretrocistoskopi
 INSTRUMENTET NË KIRURGJI

 Instrumentet endoskopike fleksibile:

 INSTRUMENTET NË KIRURGJI

 Sondat ekzaminuese dhe terapeutike:

 Sondat nazogastrike;
 Sondat biliare;
 Sondat rektale;
 Sondat ureterale;
 Sondat për dilatacion.
SONDAT NAZOGASTRIKE
SONDAT BILIARE
INSTRUMENTET NË KIRURGJI

 Instrumentet për dilatacion:

 INSTRUMENTET NË kirurgji

 Kateterët për evakuimin e urinës:

 Sondat ureterale;
 Kateterët uretral.
SONDAT URETERALE
 INSTRUMENTET NË KIRURGJI
 Kateterët uretral
• Nelaton,
• Mercier,
• Tiemann.
 INSTRUMENTET NË KIRURGJI
 Kateterët uretral – Kateteri i Foley-it (1927)
 INSTRUMENTET NË KIRURGJI

 Kateterizimi i fshikëzës urinare

 Indikacionet e kateterizimit:
• Retencioni komplet i urinës,
• Shpërlarja e f. urinare,
• Matja e “rest” urinës dhe monitorimi 24h,
• Instilimi i barërave,
• Marrja e urinës për analizë mikrobiologjike,
• Përgatitja e f. urinare për intervenim kirurgjik.
Ju faleminderit!