PUNIM SEMINARIK

- LËNDA: PATOLOGJI E PËRGJITHSHME

- Prof.Dr.Agim Ramadani

 Hipertrofia
 Atrofia
 hipoplazia

Punuar nga:Uran Shehu

Stomatologji-2018
 Hipertrofia

 Hipertrofia është një rritje në përmasat qelizore që çon

në rritje të përmasave të organit, me ç’rast shton edhe
peshën e tij, sa i perketë pjesës makroskopike.

 Për sa i përket anës mikroskopike, në qelizat hipertrofike

bëhet shtimi i organeleve dhe i citoplazmës, në proporcion
me citoplazmën rritet edhe bërthama e cila gjithashtu është
hiperkromatike.

 Dallimi kryesorë mes hipertrofisë dhe hiperplazisë është se te

rasti i hipertrofisë nuk ka shtim të qelizave por vetëm rritje të
tyre,ndërsa te hiperplaza bëhet rritja e organit me shtimin e
qelizave.
 NXITËSIT E HIPERTROFISË

1.Mbingarkesa 2.Stimuli hormonal

funkcionale e specifik i
organit eksagjëruar
1. Si shembull i mbingarkesës funkcionale mund të jenë :

B. Hipertrofia e
A. Hipertrofia e
muskujve skeletik
miokardit
te sportistët
 A. Hipertrofia e miokardit

Hipertrofia e ventrikulit të majtë mund të

ndodhë kur disa faktorë e bëjnë zemrën tuaj
të punojë më shumë se normal për të
pompuar gjakun në trupin tuaj. Faktorët që
mund të shkaktojnë që zemra juaj të punojë
më shumë përfshijnë: Presionin e lartë të
gjakut (hipertension). Ky është shkaku më i
zakonshëm i hipertrofisë së ventrikulit të
majtë.
2.Stimuli hormonal specifik i
eksagjëruar

Shembull i stimulit
hormonal mund të jetë
edhe uterusi gjatë fazës
së shtatzanisë, ku ai
hipertrofohet në masa
shume më të mëdha se
normal,nga shkaku
kryesor i veprimit të
hormoneve përkatëse.
SHEMBUJ KONKRET TË HIPERTROFISË:

• Hipertrofia e paretit të një organi ose

1. segmentit të ndonjë trakti që vendoset mbi
stenozë të tij.
• Hipertrofia e një organi çift pasi është hequr
2. kirurgjikisht ose dalë prej funkcionit
(HIPERTROFIA VIKARE)si tek veshkat dhe
mushkëritë
• Hipertrofia e shtresës musklare të arterieve
3. dhe arteriolave si pasojë e hipertensionit të
zgjatur arterial.
1.

Hipertrofia e
lukthit si pasojë
e stenozës të
duodenit ose
pilorit

Hipertrofia e plikave gastrike gjatë endoskopisë.

1.

E njëjta mund të
ndodh për shkak të
steatozës së prostatës
që vështirson
eleminimin e urinë, me
ç’rast presioni në
vezikën urinare bën që
ajo të hipertrofohet.
2.
Hipertrofia e
veshkës së
shëndoshë pasi
veshka tjeter
çifte ka humbur
funkcionin
3.
 Atrofia

 Atrofia njihet si zvoglimi i përmasës së qelizës për shkak

të humbjes së substancës qelizore.

 Kur një numër i mjaftueshëm i qelizave është i përfshirë i

gjithë indi ose organi atrofohet (zvogëlohet në përmasa).

 Duhet të theksuar se edhe pse qelizat atrofike zvogëlojnë

funkcionin ato NUK kanë vdekur.

 Në disa raste organi i atrofuar merr ngjyrë kafe dhe kjo njihet
si atrofia brune.

 Atrofia shprehet edhe me hollimin e pareteve të orgaveve

kavitare (psh. Rrafshimi i palëve mukozale në stomak).
 Atrofia qelizore konsiston në zvogëlimin e përmasave të qelizës dhe
pjesëve përbërëse të sajë(bërthamës,organeleve dhe sasisë së
citoplazmës)dhe zakonisht shoqërohet me rënien e aktivitëtit të sajë
funkcional.

Në citoplazmë shfaqen vakuola të autofagocitozës,në këto vakuola

janë të shtuara enzimat hidrolitike dhe përmajnë organele të
shkatëruara, kur disa pjesë të organeleve nuk mund të hidrolizohen
ato mblidhen në formë të trupthave reziduale(te atrofia brune).

Zvoglimi i strukturave funkcionale krijon disa hapsira boshe të cilat në

sumicën e rasteve mbushen me ind konjuktiv ose
dhjamor,(psh:atrofia e palcës së kuqe shoqërohet me shtim të palcës
së verdhë që është ind dhjamor.
 Atrofitë mund të jenë:

Atrofi fiziologjike Atrofi patologjike

ATROFIA

Atrofi lokale Atrofi e përgjiithsme

 Atrofia fiziologjike lokale
• Disa organe e luajnë rolin e tyre vetëm në
periudha të caktuara të jetës, më pas ato
atrofohen, shembull i kësaj është Timusi i cili
në moshën e pubertetit e kryen funkcionin
dhe atrofohet,dhe parenkima e tij limfoide
zëvendësohet me ind fibroz dhe dhjamor.

• Gjithashtu edhe atrofia e gjirit dhe vezorëve

në menopauzë, enët umbilikale pas lindjes
etj.
Atrofia (dhe nekrotizimi) i kordonit umbilikal

Shëndrrimi i kockës së kuqe

Në të verdhë(depositimi
dhjamor)në moshat më të mëdha
 Atrofia fiziologjike e përgjithshme
• Është shfaqja kryesore morfologjike e
plakjes, ku organizmi në tërësi atrofohet,
zvoglohen përmasat trupore, muskulatura
hollohet, lëkura nuk është më elastike
dhe rrudhoset,organet e brendshme
zvoglohen dhe marrin ngjyrë të errët.
 Atrofia patologjike
• Zhvillohet në rrethana jo-normale ku si
veprim i faktorëve patologjik indi apo
organi atrofohet.

• Mund të jetë e përgjithshme dhe lokale.

Disa shembuj të atrofisë patologjike:
Atrofia nga pakesimi funkcional

• Kur ulet ose nderpritet

funkcioni organet ose
indet atrofohen
• Psh. Një gjymtyrë që
qëndron gjatë e
imobilizuar atrofohet në
muskulaturën e sajë.
 Atrofia nga kequshqyerja

• Ndodh kur organizmi nuk

merr sasinë e nevojshme të
ushqimit si në grevat e
ushqimit ose në anoreksi,
vjellet e vazhdueshme,
diarrea.

Atrofia nga anoreksia

Atrofia nga pakësimi i perfuzionit me gjak
(Atrofia vaskulare)

• Ndodh në rast të
ngushtimmit të
arterieve që krijojnë
iskemi kronike të
orgnit ose indit.

Atrofia e testikulit si shkak i hernies inguinale me ç’rast presioni i

shkaktuar ka ndaluar perfuzionin me gjak në testikuin perkatës.
 Atrofia nga humbja e inervimit
(Atrofia neurogjene)

• Mund të ndodhë te muskujt skeletik gjatë

lëndimeve të palcës kurrizore,trurit ose
nervave periferik.
Atrofia nga humbja e stimulit
hormonal (atrofia hormonale)
• Pakësimi i hormoneve të ndryshme hipofizare do
të jep atrofi të gjëndrave endokrine funkcioni i të
cilave stimlohet nga hormonet e hipofizës.
 Atrofia nga shtypja
• Çdo veprim shtypës i zgjatur shkakton atrofi
të organit ose indeve të cilat shtypen.
• Masa tumorale,organet e zmadhuara,
aneurizmat, mund ta bëjnë këtë.
• Edhe grumbullimet e lëndëve në inde mund
të japin një efekt të ngjajshëm (amiloidi i
grumbulluar në hepar shtyp dhe atrofon
trabekulat hepatike).
 Atrofia nga shtypja-HIDRONEFROZA
• Bllokimi i ureterit në një segment të caktuar (një
gurë, tumor ose defekt i lindur) pengon eliminimin
e urinës e cila grumbullohet në atë pjesë gjithnjë e
më shumë duke e rritur presionin aty më ç’rast
pelvisi renal zgjerohet dhe indi renal atrofohet,
duhe krijuar hidronefrozën, madje në rastet më të
avancuara e gjithë veshka mund të shëndërrohet
në formën e një qeseje që bart urinën.
Atrofia nga shtypja-HIDROCEFALIA INTERNE

Ngushtimi ose bllokimi i vrimave komunikuese

të ventrikujve do të pengojë qarkullimin e
lëngut cerebrospinal, ndërkohë që prodhimi i
tij nga pleksusi koroid vazhdon normalisht, me
ç’rast mbi bllokim shtohet sasia e lëngut dhe
rritet presioni endoventrikular. Gradualisht
masa trunore atrofohet kurse ventrikujt
zgjerohen.
 hipoplazia
 hipoplazia (nga greqishtja e lashtë ὑπo-hypo-, "nën" +
πλάσις plasis, "formimi")është mos-zhvillimi ose zhvillimi i
paplotë i një indi ose organi. Megjithëse termi nuk përdoret
gjithmonë saktësisht, ai i referohet siç duhet një numri
joadekuat ose nën-normal të qelizave. Hipoplazia është e
ngjashme me aplasinë, por më pak e rëndë. Nuk është
teknikisht e kundërta e hiperplazisë (shumë qeliza).
Hipoplazia është një gjendje e lindur, ndërsa hiperplasia në
përgjithësi i referohet rritjes së qelizave të tepruara më vonë
në jetë. (Atrofi, humbja e qelizave tashmë ekzistuese, është
teknikisht e kundërta e drejtpërdrejtë e të dy hiperplasisë dhe
hipertrofisë.)
 hipoplazia
Hipoplazia mund të jetë e pranishme në çdo ind ose organ. Është
përshkrues i shumë kushteve mjekësore, duke përfshirë edhe
moszhvillimin e organeve të tilla si:

• Testisët në sindromën e Klinefelterit

• Vezoret në aneminë Fanconi, trisominë e kromozomit X
• Timusi në sindromin DiGeorge
• Labia majora në sindromën pterygium popliteal
• Dhëmbët nga patologjia gojore, siç është hipoplazia e Turnerit
• Nervik optik në hipoplazinë e nervit optik
Nervik optik në hipoplazinë e nervit optik
 Hipoplazia e smaltit
Hipoplazia e enamelit (Smaltit)- (EH)
është një defekt zhvillimor që mund të
ndikojë në dhëmbët primar dhe të
përhershëm në një nga dy mënyrat.
Nganjëherë është identifikuar si një
strukturë që mungon fizikisht në dhëmbë
dhe mund të shihen si gropa, sulkuse ose
vetëm pjesë që mungojnë në kurorën e
dhëmbit. Hipomineralizimi, nga ana
tjetër, është thjesht një rënie në
përmbajtjen minerale të smaltit. Mund
të jetë mjaft e ashpër për t'i dhënë
dhëmbit një pamje të tejdukshme ose
mjaft të butë për të ruajtur perceptimin
e saj. Është hipomineralizimi që çon në
smalt të butë të dhëmbëve.