ARTIKULATORET

Paisje mekanike q imiton

lvizjet e mandibuls
 Lvizje kufi :
Limitet e jashtme t t gjitha lvizjeve t
realizuar nga mandibula. Kjo lvizje
sht e kufizuar nga ligamentet. Jan t
dobishme n vendosjen e vlerave t
ndryshme n fosa mekanike t nj
artikulatori. Sa m mir nj artikulator
riprodhon lvizjet kufi aq m mir
riprodhon ai prcaktuesit posterior t
okluzionit
 Artikulatort :
artikulatort gisi simplex.
me vlera mesatare
me vlera individuale
 Okludatort :
Jan prej teli, gipsi dhe bronxi. Bjn
vetm lvizje t hapjes s gojs, lvizjet
sharnir.
 Artikulatori :
Gjat lvizjes hapse mbyllse n pozicion t retruduar
t mandibuls maja e kuspidit t nj dhmbi mandibular
lviz sipas nj harku n planin sagital me qendr n aksin
horizontal transversal q kalon npr kondile.
Nse vendndodhja e ktij aksi n lidhje me majat e
kuspideve mund t ndryshoj, duke shkaktuar nj gabim.
Ndryshimet e mdha midis rrezes s mbylljes n artikulator
dhe n gojn e pacientit, mund t ndikojn n
vendndodhjen e strukturave t tilla morfologjike si jan
kuspidet, kreshtat apo sulkuset e siprfaqes okluzale.
Modeli i montuar n nj artikulator t vogl do t ket nj
rreze m t vogl t lvizjes, dhe dhmbi do t prshkruaj
nj hark m t thepisur gjat mbylljes.
Kur modelet vendosen n nj pozicion m t lart t
okluzionit (rregjistrim m t lart) dhmbt do t mbyllen
n nj pozicion interkuspidal t ndryshm n artikulator t
krahasuar me at n goj.
Kontakti q lind sht kontakt devijues okluzal : kreshtat
mezial- maksilar me kreshtat kuspidale distale t
dhmbve mandibular.
Artikulatori gjysm i
rregullueshm:
Lejon nj prafrim t madh midis distancs anatomike t aksit t
rrotacionit dhe dhmbve.Kur modelet montohen me an t nj
harku fytyre duke prdorur nj aks horizontal transversal t
prafrt, rrezja e lvizjes e riprodhuar n artikulator, do t
riprodhoj harkun e mbylljes s dhmbit me nj saktsi t madhe
dhe gabimi dot ishte m i vogl Ky artikulator riprodhon
drejtimin dhe kufirin por jo kalimet e ndrmjetme t disa lvizjeve
kondilare.Ky artikulator inklinimin e rrugs artikulare, translacioni
lateral ose kndin e Benetit e riprodhojn n vij t drejt, kur n
t vrtet sht e lakuar.
Distanca interkondilare
Nuk sht totalisht e rregullueshme nga
kto artikulator. Kto rregullohen n
distanca t vogla, t mesme dhe t
madhe.
Prdoret pr prgatitjen e koronave t
veanta, urave.
 Artikulatori plotsisht i
rregullueshm :
Riprodhon karakterin e plot t lvizjeve
kufi, duke prfshir translacionin lateral
t menjhershm dhe progresiv, dhe
drejtimin e rrugs kondilare q sht n
form lakoreje.
 Artikulatort Arkon dhe jo Arkon
Artikulatori Arkon: Elementt kondilar vendosen
n pjesn e poshtme t artikulatorit si tek
mandibula, ndrsa fosat mekanike jan t
vendosura jan t vendosura n pjesn e siprme
t artikulatorit duke imituar pjesn e foss
glenoide n kafk.
Artikulatori Jo-Arkon: Rrugt kondilare n
pjesn e poshtme t artikulatorit, ndrsa elementet
kondilar jan n pjesn e siprme t artikulatorit.
Vendosja e inklinimit: Prdoret interokluzal me flet dylli
kondilar. Fleta e trash 3-5mm. Dhmbt maxilar dhe
mandibular t modeleve jan t ndara nga kjo distanc
kur vendosen inklinimet kondilar.
Artikulatort arkon : Prdoren pr prgatitjen e punimeve
t derdhura q duan saktsi.
Artikulatori Jo-Arkon: Prdoren pr proteza e lvizshme.
 Lidhja mes dhmbve dhe aksit
horizontal transversal
Pr t arritur shkalln m t lart t saktsis nga nj artikulator, modelet e
montuara mbi t duhet t mbyllen rreth nj aksi rotacioni q t jet sa m afr q
t jet e mundur me aksin horizontal transversal t mandibuls s pacientit.
Ky aks sht nj referenc e rndsishme, sepse sht i riprodhueshm.
- Nevojitet t transferohet lidhja mes dhmbve maxilar, aksit horizontal
transversal dhe nj pike t tret referimi nga kafka e pacientit pr tek artikulatori.
Realizimi : Harku i fytyrs
Saktsia e prcaktimit t aksit horizontal lidhet me transferimin dhe montimin e
modeleve.
Mc Collum Stuart 1921 prcaktuan aksin mentesh
Instrument me kreh horizontal shtrihet n regionin e veshve fiksohet n dhmbt
mandibular. Letra e milimetruar n tragus.
Mandibula n pozicionin e retruduar dhe hap e mbyll pr 10mm. Kur ajo lviz kunji
prshkruan nj hark
Krahu rregullohet pr t lvizur posht, sipr, posht, prpara dhe prapa derisa
kunji i vetm t rrotullohet pa prshkruar asnj hark.
Kjo sht vendndodhja e aksit mentesh.
Harku i fytyrs: Vendoset mbi dhmbt maxilar.
Kraht vendosen n shenjn e aksit mentesh n secilin
an t fytyrs
Pika e tret reference zgjidhet n fytyr dhe rregjistrohet
duke rregulluar shnuesin e harkut t fytyrs.
Prdoret nj hark fytyre q prdor nj lokalizim t
prafrt t aksit t menteshs t bazuar n nj mesatare
anatomike.
Kjo teknik ka shum saktsi, kur prmasa vertikale nuk
ndryshon n nj shkall t madhe.
Ekzistojn shum teknika pr lokalizimin arbitrar t aksit
menteshs q shrben si pik posteriore pr harkun
e fytyrs.
 Rregjistrimi i lvizjeve kondilare
Rregjistrimi i rrugve t kondilit arrihet me an t rregjistrimit pantografik.
Pantografi: prbhet nga dy harqe fytyre. Njri n maksil dhe tjetri n
mandibul duke prdorur fiksues pr tu lidhur me dhmbt
e arkadave prkatse.
Kunja rregjistruese jan fiksuar tek njri prej harqeve dhe
tabela t vogla jan t fiksuara tek harku tjetr ku regjistrohen
gjurmt. Ka tabela horizontale dhe vertikale n afrsi t aksit
mentesh n seciln an t pantografit. Ka gjithashtu dy tabela
t vendosura n pjesn anteriore t harkut; nj n seciln an
t linjs mediane
Kunjat n njrn hark prshkruajn n tabelat regjistruese
rrugn q bn kondili n do lvizje
Fiksohet Pantografi n artikulator, bhen rregullime t
ndryshme derisa lvizjet e artikulatorit t ndjekin t njjtn
rrug t kondileve.
 Regjistrimet interokluzale
Modeli i siprm vendoset n artikulator me an t harkut t
fytyrs.
Modeli mandibular orientohet nga ai maxilar.
Rregjistrimi i R.Q prdoret pr t imituar raportin midis N.S me
N.P.
Rregjistrimi interokluzal lateral prdoret pr t vendosur guidn
kondilare n artikulator.
Ekzistojn dallime midis vendosjes s modeleve n artikulator pr
studim dhe vendosjes pr trajtim.
Kur vendosen pr studim kondilet vendosen n pozicionin e R.Q.
Kur kemi restaurimin e nj pjese t madhe t okluzionet gjithashtu
vendosen n pozicionin e relacionit Qendror.
Kur kemi nj pjes t vogl t okluzionet kondilet vendosen n
pozicionin e interkuspidimin maxilar.
 Regjistrimi i Relacionit Qendror

Ekzistojn tre teknika: guida e mjekrs

metoda bilaterale
metoda pa guid
guida e mjekrs: i vendos kondilet n pozicionin m posterior superior

metoda bilaterale: vendos muskujt t udhheqin kondilet n pozicionin

dhe pa guid: fiziologjik anterio-posterior me diskun e ndrvendosur
prgjat eminencave artikulare.
metoda pa guid: krijon pozicion muskular fiziologjik. Esht vshtir
t arrihen rezultate t qndrueshme pr shkak
t aktivitetit muskular t pacientit.
Teknika: Manipulim bilateral prshkroi Dawson sistemi neuromuskular
monitoran t gjitha impulset sensitive nga dhmbt dhe nofullat
dhe i programon kontaktet okluzale, aty ku stimujt mbrojts jan
minimal. Ky pozicion me an t mbylljeve t prsritura, bhet
i zakonshm dhe ruhet n saj t funksionit normal t muskujve.
Pr ti lejuar kondileve t pozicionohen n nj pozicion t
patensionuar duhet q muskulatura t programohet nga modeli
i mbylljes habituale t zakonshme. Nj shembull i thjesht pr
kt sht vendosja e roles s pambukut midis dhmbve.
Mandibula nuk duhet t lviz n kohn q manipulohet. Goja
hapet 35mm dhe pastaj i krkohet pacientit t qetsohet,
ndrsa mjeku i mbyll gojn duke e udhhequr mandibuln me
nj lvizje t leht, n drejtim posterior n pozicionin
e menteshs terminal. Kur mandibula t ket rn
prapa ushtrohet nj presion konstant pr t vendosur kondilet
n R.Q.
Nj forc n drejtim lart ushtrohet n pjesn e poshtme t
mandibuls me katr gishtat e secils dor, ndrsa nj forc me
drejtim posht ushtrohet mbi simfizn mentale nga gishtat
e mdhenj.
Ky pozicion i kontaktit fillestar t dhmbve me mandibuln n
pozicion optimal quhet pozicioni i kontaktit n R.C.
(CRCP)
Nj flet dylli roz i japim formn e nj harku dentar
duke prdorur nj model guid vendoset n harkun
maxilar n at mnyr q dhmbt anterior t jen
rreth 6.0mm n brendsi t flets s dyllit. Pastaj
ushtrohet forc mbi fletn e dyllit t zbritur n mnyr
q gjith gjurmt e dhmbve maksilar t regjistrohen
mbi dyll
Presim dyllin me nj instrument t posam sipas
Prkulim dyllin distalisht prerjeve mbi siprfaqen
vestibulare t kaninve Kto t kthyera do t shrbejn
n vendosjen e rregjistrimit t dyllit.
Ndrsa dylli sht akoma i zbutur e adoptojm at n dhmbt
maksilar, sipas ktyre proedurave:
Me gishtin e madh....
Vendosim dy gishtat e mdhenj...
Duke i mbajtur gishtat si n pikn 2 ...
Pastaj e ftohim dyllin dhe t kemi parasysh dy aspekte:
T sigurohem q kondilet t jen n pozicionin optimal n fosat e tyre
duke br t prekin incizivt mandibular mbi material. Pacienti duhet t
mbyll gojn saktsisht mbi gjurmt e materialit pa devijime.
Pacienti nuk duhet t kontaktoj dhmbt maxilar dhe mandibular.
Mandibulart duhet t takojn vetm me materialin e dyllit t jen jo m
afr se 1.0mm nga dhmbt maxilar
Fig. tregon q molart mandibular duhet t len gjurm t lehta mbi
dyllin roz.
Fig. mbi dyllin roz vendosim Alunax (dyll more)
Fig. vendoset Past Repine pr t ln gjurm kuspidet mbshtets.
Fig. lihet t forcohet pasta.
 Rregjistrimi i interkuspidimit
maximal
Modelet pr trajtime t vogla montohen n artikulator n
pozicionin e interkuspidimit maxilar. Po t montohen n nj
pozicion t retruduar mund t kemi punime me
interferenc.
Teknika
Bhet rregjistrimi interokluzal i dhmbve maxilar dhe
mandibular.
Prdoret lug plastike e pjesshme e mbushur me
materialin e rregjistrimit fig. Materiali duhet t prfshij
gjith dhmbt posterior fig. Luga mbushet me material
kerr (fig. Luga futet n goj centrohet (fig. dhe mbyllet
derisa dhmbt posterior t kontaktojn. Materiali lihet n
goj 3min ( hiqet nga goja dhe priten pjest e teprt (fig.
Rregjistrimi interokluzal lateral
Kjo arrihet n goj: pr t lokalizuar pozicionin
e kondileve n fosat e tyre respektive (fig.