Ví dụ 1.5.6 Cho M2 (R) là tập hợp tất cả các ma trận 2 × 2 trên R, i.e.

,
  
a b
M2 (R) = | a, b, c, d ∈ R .
c d

Đặt dấu + biểu thị phép cộng và phép nhân thông thường. Vì các phép cộng
(nhân) của ma trận 2 × 2 trên R là một ma trận 2 × 2 trên R, nên + (.) là phép
toán hai ngôi trên M2 (R). Suy ra, (M2 (R), +, ·) là một hệ thức toán học. Lưu
ý + có cả tính kết hợp và gio hoán và and - chỉ có tính giao hoán chứ không có
tính kết hợp.
Bên trên là một ví dụ về hệ thức toán học mà phép toán hai ngôi chỉ có một
trong hai tính chất giao hoán hoặc kết hợp.

Ví dụ 1.5.7 Xét hệ thức toán học (Z, −), trong đó - biểu thị phép toán hai
ngôi của phép trừ trên Z. Ngoài ra 3 − (2 − 1) = 2 ̸= 0 = (3 − 2) − 1 và do đó -
không có tính kết hợp. Tuy nhiên, vì 3−2 ̸= 2−3, nên - cûng không có tính chất
giao hoán. Một cách hữu ích để xác định phép toán hai ngôi trên một tập hợp
hữu hạn S là sử dụng một phép toán hoặc bảng nhân. Ví dụ, cho S = {a, b, c}.
∗ a b c
a c b a
Xác định ∗ trên S bằng bảng phép tính sau: Để xác định phần
b a a a
c b b b
tử của S được gán cho a ∗ b, ta nhìn vào giao điểm của hàng ngang a và cột b.
Ta có thể thấy a ∗ b = b hay b ∗ a = a.

Định nghĩa 1.5.8 Cho (S, ∗), là một hệ thức toán học. Một phần tử e ∈ S
được gọi là trung hòa của (S, ∗) nếu với mọi x ∈ S.

Ví dụ 1.5.9 Cho S = (e, a, b). Xác định ∗ trên S bằng bảng nhân dưới đây:
∗ e a b
e e a b
Ta ghi e ∗ a = a = a ∗ e, e ∗ b = b = b ∗ e và e ∗ e = e = e ∗ e.
a a a a
b b a a
Do vậy, e là một phần tử trung hòa của (S, ∗).

Ví dụ 1.5.10 (i) Trong ví dụ 1.5.5, iA là một phần tử trung hòa của phép
toán (S, o).

Định lý 1.5.11 Một phần tử trung hòa (nếu có) của một hệ toán (S, ∗) là
duy nhất.

Chứng minh: Cho e, f trung hòa trên (S, ∗). Vì e là phần tử trung hòa nên
e ∗ a = a với mọi a ∈ S.
Thay f vào a ta được e * f=f (1.4)
Bây giờ f là trung hòa nên do đó a ∗ f = a với mọi a ∈ S.
Thay e vào a ta được e * f=e. (1.5).

1
Từ (1.4) và (1.5), ta có e = f .
Do vậy, một phần tử trung hòa (nếu có) là duy nhất
1

1 Nguyễn Thị Ngọc Anh - TOK57CLC