Taï Hoaøng Haûo: Luaän Vaên Thaïc Só

ÑAÏI HOÏC QUOÁC GIA TP.
HOÀ CHÍ MINH

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC BAÙCH KHOA
TAÏ HOAØNG HAÛO
ÑEÀ TAØI:
NGHIEÂN CÖÙU HEÄ THOÁNG SCADA ÖÙNG DUÏNG
CHO COÂNG NGHEÄ SAÛN XUAÁT XI MAÊNG
CHUYEÂN NGAØNH: ÑIEÀU KHIEÅN HOÏC KYÕ THUAÄT

MAÕ SOÁ NGAØNH : 2. 05. 01
LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ
TP.HOÀ CHÍ MINH, THAÙNG 11 NAÊM 2003

Ñaïi Hoïc Quoác Gia Tp. Hoà Chí Minh COÄNG HOAØ XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA VIEÄT NAM
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC BAÙCH KHOA Ñoäc Laäp – Töï Do – Haïnh Phuùc
NHIEÄM VUÏ LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ
Hoï vaø teân hoïc vieân : TAÏ HOAØNG HAÛO Phaùi : Nam
Ngaøy thaùng naêm sinh : 13-11-1974 Nôi sinh : Bình Ñònh
Chuyeân ngaønh : Ñieàu Khieån Hoïc Kyõ Thuaät
Khoùa 11
I. TEÂN ÑEÀ TAØI :

NGHIEÂN CÖÙU HEÄ THOÁNG SCADA ÖÙNG DUÏNG CHO
COÂNG NGHEÄ SAÛN XUAÁT XI MAÊNG
II. NHIEÄM VUÏ VAØ NOÄI DUNG:
 Giôùi thieäu toång quan veà heä thoáng SCADA cho nhaø maùy saûn xuaát coâng nghieäp.
 ÖÙng duïng thieát keá heä SCADA cho nhaø maùy xi maêng.
III. NGAØY GIAO NHIEÄM VUÏ : 15-1-2003

IV. NGAØY HOAØN THAØNH NHIEÄM VUÏ :
V. HOÏ VAØ TEÂN CAÙN BOÄ HÖÔÙNG DAÃN :
TS HOAØNG MINH TRÍ
VI. HOÏ VAØ TEÂN CAÙN BOÄ CHAÁM NHAÄN XEÙT 1:
.......................................................................................................................................................
VII. HOÏ VAØ TEÂN CAÙN BOÄ CHAÁM NHAÄN XEÙT 2:
.......................................................................................................................................................
CAÙN BOÄ HÖÔÙNG DAÃN CAÙN BOÄ NHAÄN XEÙT 1 CAÙN BOÄ NHAÄN XEÙT 2
TS HOAØNG MINH TRÍ

Noäi dung vaø ñeà cöông Luaän vaên thaïc só ñaõ ñöôïc Hoài Ñoàng Chuyeân Ngaønh thoâng qua.
Ngaøy thaùng 10 naêm 2003
TRÖÔÛNG PHOØNG QLKH-SÑH CHUÛ NHIEÄM NGAØNH
Nguyeãn Ñöùc Thaønh

LÔØI CAÛM ÔN !
Em chaân thaønh caûm ôn thaày Ts Hoaøng Minh Trí,

ngöôøi ñaõ höôùng daãn em hoaøn thaønh luaän vaên naøy.
Caûm taát caû caùc thaày coâ trong boä moân töï ñoäng ,
caùc thaày coâ ñaõ daïy cho em hoaøn thaønh heát caùc
hoïc phaàn cao hoïc. Caûm ôn Thaày GS-TS Nguyeãn
Moäng Huøng , thaày ñaõ daïy cho em moân SCADA vaø noù ñaõ
giuùp cho em raát nhieàu trong luaän vaên naøy.
Caûm ôn taát caû caùc baïn beø ñaõ ñoäng vieân toâi vaø
giuùp toâi hoaøn thaønh luaän vaên toát nghieäp.
Traân troïng
Taï Hoaøng Haûo

MUÏC LUÏC LUAÄN VAÊN
*****
Chöông 1: Giôùi thieäu heä thoáng ñieàu khieån

vaø quaûn lyù nhaø maùy saûn xuaát coâng nghieäp ..............................................................1
1. Giôùi thieäu..............................................................................................................1
2. Caáu truùc noäi duïng luaän vaên ...................................................................................3
Chöông 2: Giôùi thieäu heä thoáng SCADA..............................................................................5
1. Giôùi thieäu..............................................................................................................5
2. Lòch söû SCADA....................................................................................................8
3. Caáu truùc heä thoáng SCADA ....................................................................................9
3.1. Caáu truùc phaàn cöùng......................................................................................9
3.2. Caáu truùc phaàn meàm....................................................................................10
4. Caùc chöùc naêng cuûa heä thoáng SCADA .................................................................11
4.1. Truy caäp ñieàu khieån...............................................................................11
4.2. Giao tieáp ngöôøi maùy MMI....................................................................11
4.3. Veõ ñoà thò theo thôøi gian........................................................................12
4.4. Trình baøy caùc caûnh baùo Alarm............................................................12
4.5. Ghi nhaän döõ lieäu logging/Archiving......................................................13
4.6. Thieát keá baùo caùo .......................................................................................13
5. Master Terminal Unit.......................................................................................13
6. Remote Terminal Unit.....................................................................................14
7. Truyeàn thoâng vaø giao tieáp giöõa caùc phaàn töû trong heä thoáng SCADA ..............16
7.1. Truyeàn thoâng ñeå truy caäp ñeán caùc thieát bò hieän tröôøng ..........................16
7.2. Truyeàn thoâng ñeå giao tieáp giöõa caùc
maùy server-client,server-server................................................................16
7.3. Giao tieáp döõ lieäu giöõa caùc phaàn meàm öùng duïng
trong heä thoáng SCADA ...........................................................................17
8. Duïng cuï vieãn thaùm vaø thôøi ñaïi vi tính coù boä nhôù khoång loà. ..............................17
9. SCADA vaø thôøi ñaïi maùy tính ..............................................................................17
Chöông 3: I/O Driver vaø OPC trong heä thoáng SCADA .....................................19
1. I/O Driver.........................................................................................................19
1.1. Giôùi thieäu.................................................................................................19
1.2. Ví duï caùch laøm vieäc cuûa I/O driver ñöôïc duøng
trong phaàn meàm SCADA iFix................................................................20
2. OPC –OLE for Process Control......................................................................23
2.1. Nguyeân taéc cô baûn cuûa OPC................................................................23
2.2. Tieáp caän thoâng tin trong quaù trình töï ñoäng.......................................27
2.3. Nhu caàu.....................................................................................................29
2.4. Ngöôøi söû duïng ...........................................................................................32
2.4 Söï hoaït ñoäng...........................................................................................34
2.5. DDE......................................................................................................36
2.6. Ñaëc tính OPC............................................................................................38
Chöông 3 : Heä thoáng thöïc thi saûn xuaát MES .......................................................49
1. Boái caûnh hình thaønh MES ( Manufacturing Execution System ) ....................49

2. Töông taùc cuûa MES............................................................................................53
3. Nhöõng chöùc naêng cuûa MES............................................................................54
4. Lôïi ích cuûa MES.................................................................................................58
Chöông 5 : Heä thoáng scada cho coâng ngheä saûn xuaát xi maêng.........................63
1. Giôùi thieäu............................................................................................................63
2. Caáu truùc phaàn cöùng................................................................................................64
3. Caùc ñoái töôïng ñieàu khieån ....................................................................................66
4. Heä thoáng ñieàu khieån nhaø maùy xi maêng......................................................66
GVHD: TS Hoaøng Minh SVTH: Taï Hoaøng Haûo
Trí
CHÖÔNG
GIÔÙI THIEÄU HEÄ THOÁNG ÑIEÀU KHIEÅN VAØ QUAÛN LYÙ
NHAØ MAÙY SAÛN XUAÁT COÂNG NGHIEÄP.

1. Giôùi thieäu:
Trong coâng cuoäc hieän ñaïi hoùa saûn xuaát vaø taêng tính caïnh tranh saûn phaåm
treân thò tröôøng thì toá chaát löôïng saûn phaåm , giaûm chi phí saûn xuaát laø raát
quan troïng.Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy thì nhaø maùy saûn xuaát phaûi coù coâng ngheä
saûn xuaát hieän ñaïi vaø quaûn lyù chaët cheõ ñeå giaûm chi phí saûn saûn xuaát, haï giaù thaønh
saûn phaåm.
Nhaø maùy saûn xuaát coâng nghieäp töï ñoäng hoùa hoaøn toaøn töø caùc qui trình saûn
xuaát ñeán khaâu quaûn lyù ñaõ ñöôïc öùng duïng trong caùc nhaø maùy saûn xuaát cuûa nöôùc
ngoaøi ñaàu tö taïi Vieät Nam, hay caùc nhaø maùy lieân doanh.Thaáy ñöôïc lôïi ích cuûa
coâng ngheä hieän ñaïi caùc nhaø maùy môùi xaây döïng do chính Vieät nam ñaàu tö cuõng
ñöôïc xaây döïng raát hieän ñaïi nhö Nhaø maùy bia Quaûnng Nam,Nhaø maùy xi
maêng COTEC, Nhaø maùy xi maêng Caàn thô…
Moâ hình cuûa nhaø maùy saûn xuaát coâng nghieäp hieän ñaïi ñöôïc taû nhö hình veõ sau :
Customers Khaùch haøng
Phaân phoái haøng S P P

theo caùc ñôn Döï ñoùan baùn haøng vaø saûn xuaát Baûo haønh vaø dòch vuï baûo trì
Laäp keá hoaïch vaät tö yeâu caàu
Laäp keá hoaïch söùc chöùa
Ñieàu khieån saûn xuaát Tính toaùn
C
Hoaït ñoäng taøi chính
M
Purchasing
Suppliers Nhaø Mua
cungvaät
caáptö Warehousing Xeáp vaät tö vaøo kho
Kieåm tra vaøQ
quaûn ly kieãm tra
Hình 1.1 : Moâ hình caùc khoái chöùc naêng

Ñieàutrong nhaø
khieån maùy
quaù saûn xuaát hieän ñaïi
trình
Luaän vaên thaïc Trang

Trí
Moät nhaø maùy saûn xuaát coâng nghieäp hieän ñaïi laø thoâng tin döõ lieäu lieân thoâng
giöõa caùc khaâu vôùi nhau.Töø khaâu ñaët haøng cuûa khaùch haøng, vaät tö ñaàu vaøo , laäp keá
hoaïch saûn xuaát ,toàn kho, hoaït ñoäng taøi chính, kieåm tra, baûo haønh baûo trì laø ñöôïc
thoâng suoát vôùi nhau.
Ñeå coù ñöôïc nhaø maùy hieän ñaïi nhö ñaõ neâu treân thì nhaø maùy ñoù phaûi hieän ñaïi
ñoàng boä töø caáp thaáp nhaát laø ñieàu khieån quaù trình saûn xuaát ñeán caáp quaûn lyù cao
nhaát.
Nhaø maùy saûn xuaát coâng nghieäp hieän ñaïi vaø töï ñoäng hoaøn toaøn ñöôïc moâ taû
thaønh caùc caáp ñieàu haønh vaø quaûn lyù theo moâ hình thaùp nhö hình veõ sau.
Hình 1.2 :Moâ hình caùc lôùp ñieàu khieån vaø quaûn lyù.
Caáp thaáp nhaát laø hoaït ñoäng quaù trình saûn xuaát , töø nguyeân lieäu ñaàu vaøo vaø
cho ra thaønh phaåm.Ñeå ñieàu khieån töï ñoäng caùc quaù trình saûn xuaát naøy caàn caùc boä
ñieàu khieån nhö PLC.Ñeå ñoàng boä quaù trình saûn xuaát töø ñaàu vaøo ñeán ñaàu ra thì heä

Trí
thoáng caàn lieân keát caùc boä ñieàu khieån naøy laïi vôùi nhau, hình thaønh maïng caùc boä
ñieàu khieån hay PLC.
Döõ lieäu ñieàu haønh saûn xuaát , döõ lieäu löu tröõ thoâng qua heä thoáng maùy tính
trung taâm.Do ñoù heâ thoáng maùy tính trung taâm phaûi lieân keát ñeán caùc PLC vaø caàn
phaàn meàm ñeå theo doõi ,giaùm saùt , ñieàu khieån toaøn boä hoaït ñoäng cuûa nhaø maùy.Heä
thoáng SCADA ñöôïc hình thaønh ôû caáp treân maïng PLC.
Caáp töø heä SCADA ñeán caùc thieát bò ñieàu khieån hieän tröôøng thì haàu nhö taát
caû caùc nhaø maùy saûn xuaát taïi Vieät nam ñieàu coù söû duïng.
Moät nhaø maùy hieän ñaïi khoâng chæ döøng laïi ôû caáp SCADA maø noù coøn caàn
thoâng suoát döõ lieäu leân caáp quaûn lyù cao hôn.
Caáp heä thoáng thöïc thi saûn xuaát MES lieân keát caáp quaûn lyù ERP vôùi caáp ñieàu
khieån SCADA.Caáp MES goàm caùc hoaït ñoäng nhö quaûn lyù chaát löôïng,quaûn lyù baûo
trì…
ERP laø caáp quaûn lyù nhö baùn haøng , laäp keá hoaïch vaø chieán löôïc…
Trong lónh vöïc töï ñoäng cuûa chuùng ta,caàn quan taâm töø caáp MES ñeán caáp caùc
thieát bò ñieàu khieån taïi choå.
Trong ñeà taøi luaän vaên thaïc só taäp trung vaøo xaây döïng heä thoáng ñieàu
khieån SCADA töø caáp MES ñeán caáp thaáp nhaát laø thieát bò ñieàu khieån quaù trình.
2. Caáu truùc noäi duïng luaän vaên:
2.1. Chöông 2 : Giôùi thieäu veà heä thoáng SCADA , SCADA laø heä thoáng gì? ,
lòch söû cuûa SCADA , caùc thaønh phaàn chöùc naêng cuûa moät heä thoáng SCADA
toång quaùt.
2.2. Chöông 3: Moät phaàn raát quan troïng trong heä thoáng thoáng SCADA laø
phöông thöùc ñeå laáy döõ lieäu töø caùc thieát bò ñieàu khieån nhö PLC , Boä ñieàu
khieån chuyeân duøng… veà maùy tính SCADA laø I/O driver. Chöông naøy seõ
noùi veà I/O driver trong heä SCADA.Ngoaøi ra theo xu theá môùi I/O driver

Trí
ñöôïc xaây döïng toång quaùt cho caùc phaàn meàm SCADA (I/O driver
duøng chung cho nhieàu phaàn meàm SCADA) , cuõng nhö ñeå trao ñoåi döõ lieäu
giöõa caùc lôùp öùng duïng trong heä SCADA, moät giao thöùc ñöôïc söû duïng
nhieàu ñoù laø OPC ( OLE Process Control ).Chöông naøy cuõng noùi veà OPC.
2.3. Chöông 4: Noùi veà heä thoáng thöïc thi saûn xuaát MES, caáp treân cuûa heä
thoáng SCADA.
2.4. Chöông 5: ÖÙng duïng heä thoáng SCADA vaøo nhaø maùy saûn xuaát xi maêng,
ñaây laø moät öùng duïng tieâu bieåu cho heä thoáng SCADA trong nhaø maùy saûn
xuaát coâng nghieäp.

Trí
CHÖÔNG
GIÔÙI THIEÄU HEÄ THOÁNG SCADA
1. Giôùi thieäu:
Heä thoáng thu nhaäp döõ lieäu vaø ñieàu khieån (SCADA) laø heä thoáng cho pheùp
ngöôøi vaän haønh ñieàu khieån vaø giaùm saùt quaù trình ñöôïc phaân phoái giöõa nhöõng
nôi xa xoâi. Coù nhieàu quùa trình söû duïng heä thoáng SCADA: thuyû ñieän, phaân phoái
nöôùc vaøxöû lyù nöôùc, gas töï nhieân,…. Heä thoáng SCADA cho pheùp nhöõng nôi xa
lieân laïc vôùi traïm kieåm soaùt vaø cung caáp döõ lieäu caàn thieát ñeå ñieàu khieån caùc quaù
trình. Vôùi caùch söû duïng nhö vaäy, SCADA cung caáp lôïi ích kinh teá. Khoaûng caùch ôû
nhöõng nôi xa taêng leân vaø khoù khaên ñeå ñaùnh giaù söï gia taêng. SCADA trôû thaønh
moät söï löïa choïn toát hôn ñoái vôùi ngöôøi vaän haønh hoaëc söï quan taâm cuûa ngöôøi
söõa chöõa nôi giaønh cho söï ñieàu chænh vaø kieåm soaùt. Khoaûng caùch vaø söï heûo laùnh
laø hai nhaân toá chính nhaèm thöïc hieän heä thoáng SCADA.
Coù 4 nhaân toá ñoái vôùi heä thoáng SCADA: ngöôøi vaän haønh, ñôn vò ñaàu cuoái
chuû MTU, thoâng tin lieân laïc, vaø thieát bò ñaàu cuoái RTU. Ngöôøi vaän haønh thöïc hieän
vieäc kieåm soaùt thoâng qua tin töùc ñöôïc mieâu taû treân VDU. Vieäc nhaäp vaøo heä thoáng
khôûi ñaàu moät caùch bình thöôøng töø ngöôøi vaän haønh qua baøn phím MTU.
MTU giaùm saùt thoâng tin töø nôi xa vaø trình baøy thoâng tin cho nhaø vaän haønh ( hình
2.1 ).

Trí
Hình 2.1 heä thoáng SCADA
Moái lieân heä giöõa MTU vaø RTU gioáng nhö giöõa oâng chuû vaø noâ leä. Döïa vaøo
söï phöùc taïp vaø tinh teá MTU coù theå tìm nhöõng giaûi phaùp gaén chaët vaøo chöông
trình cuûa noù cho pheùp laøm thay ñoåi heä thoáng ñeå giöõ söï toát nhaát. Gioáng nhö thôøi
trang, söï tinh teá trong RTU cho pheùp caùi nhìn laïc quan veà caùc chöùc naêng. Hình 2-
2 mieâu taû thöïc ñòa SCADA vaø cung caáp nöôùc cho moät thaønh phoá nhoû. Löu yù raèng noù
hoaøn toaøn coù khaû naêng maø heä thoáng laøm vieäc nhieàu hôn phöông tieän giao tieáp
tôùi nhöõng nôi xa xoâi.

Trí
Hình 2.2 Heä thoáng SCADA döï aùn phaân phoái nöôùc
Heä thoáng SCADA coù khaû naêng giao tieáp duøng phöông tieän thoâng tin ñaïi
chuùng roäng raõi nhö : caùp quang, ñieän thoaïi hoaëc nhöõng ñöôøng giaây ñieän
thoaïi phaân loaïi gioïng noùi hoaëc radio. Gaàn ñaây, nhieàu ích lôïi ñaõ taän duïng
maïng löôùi ISDN (Lambert 1997). Keå töø khi löôïng thoâng tin truyeàn taûi töông ñoái
nhoû ( ít hôn 50 k), ñöôøng daây ñieän thoaïi vaø radio hoaït ñoäng raát toát.
Heä thoáng SCADA laø heä thoáng thu thaäp döõ lieäu vaø ñieàu khieån giaùm saùt.Nhö
teân cuûa noù ñöôïc trình baøy , noù khoâng laø heä thoáng ñieàu khieån ñaày ñuû , maø noù taäp
trung nhieàu hôn vaøo möùc giaùm saùt.Noù hoaøn hoaøn chæ laø phaàn meàm ñònh vò
treân ñaàu cuûa phaàn cöùng maø noù giao tieáp ,nhö PLC hay nhöõng module phaàn
cöùng thöông maïi khaùc.
Heä thoáng SCADA ñöông thôøi chuû yeáu tröng baøy caùc ñaët tính ñieàu
khieån voøng hôû vaø phaàn lôùn laø thoâng tin qua nhöõng khoaûng caùch daøi,maëc
duø moät vaøi phaàn töû ñieàu khieån voøng kín vaø giao tieáp thoâng tin khoaûng caùch
ngaén cuõng ñöôïc trình baøy.

Trí
Nhöõng heä thoáng töông töï SCADA laø thoâng thöôøng ñöôïc thaáy trong caùc nhaø
maùy saûn xuaát coâng nghieäp, nhaø maùy xöû lyù nöôùc...Noù thöôøng ñöôïc xem nhö laø heä
thoáng ñieàu khieån phaân boái DCS.Noù coù nhöõng chöùc naêng töông tö nhö laø heä thoáng
SCADA nhöng söï laáy döõ lieäu hieän tröôøng vaø ñôn vò ñieàu khieån ñöôïc ñaët trong
nhöng vuøng bò haïn cheá hôn.Thoâng tin thöôøng qua maïng LAN , bình thöôøng noù
coù ñoä tin caäy vaø toác ñoä cao.Heä thoáng DCS thöôøng duøng cho haàu heát ñieàu khieån
voøng kín.
Heä thoáng SCADA khoâng chæ ñöôïc duøng trong caùc quaù trình coâng nghieäp
, ví duï coäng nghieäp saûn xuaát, laøm theùp , nhaø maùy ñieän , hoùa chaát , haït nhaân,
nhöng noù cung ñöôïc duøng trong caùc phoøng thí nghieäm , nghieân cöùu.Kích thöôùc cuûa
nhaø maùy coù theå töø 10 ñeán 10 ngaøn keânh I/O.Tuy nhieân heä thoáng SCADA
cuõng may choùng taïo ra vôùi caùc heä thoáng lôùn kôõ vaøo traêm ngaøn I/O.
Thu thaäp döõ lieäu tham khaûo ñeán phöông phaùp ñöôïc duøng ñeå truy caäp vaø
ñieàu khieån thoâng tin, hay döõ lieäu ñöôïc laáy töø caùc thieát bò ñieàu khieån vaø
theo doõi.Döõ lieäu ñöôïc truy caäp sau ñoù ñöôïc gôùi ñeán heä thoáng vieãn thoâng ñeå saün
saøng gôûi ñeán nhöõng nôi khaùc.Döõ lieäu coù theå laø analog hay digital töø caùc caûm
bieán, cô caáu chaáp haønh , van , moâtô…
2. Lòch söû SCADA:

SCADA ñaùnh daáu söï phaùt trieån cuûa duïng cuï vieãn thaùm töø nöõa ñaàu theá kyû.
Ngaønh kyõ thuaät ñoäng cô phaûn löïc vaø maùy bay cung caáp cho loaøi ngöôøi cuøng vôùi
nhu caàu khaûo saùt döõ lieäu veà thôøi tieát vaø haønh tinh. Ñieàu naøy ñoøi hoûi moät caùch ñôn
giaûn ñeå nhaäp döõ lieäu maø ngöôøi quan saùt bình thöôøng khoâng theå nhaän thaáy ñöôïc töø
khoâng trung. Nhöõng traïm cung caáp nhieàu treân beà maët traùi ñaát nhö haûi ñaêng, böu
ñieän, traïm khí töôïng,… coù theå thu nhaäp vaø giaùm saùt thoâng tin veà thôøi tieát.
Tuy nhieân, ñeå ñoaùn ñöôïc thoâng tin thôøi tieát chính xaùc, nhieàu thoâng tin chi tieát caán
ñöôïc laáy töø khoâng gian ( baàu khí quyeån). Coù hai caâu hoûi caàn ñöôïc traû lôøi nhöng
laøm sao thoâng tin chính xaùc coù theå ñöôïc thu nhaäp töø khoâng trung vaø lieân laïc trôû
laïi moät

Trí
caùch hieäu quaû treân beà maët traùi ñaát ? Vaø laøm theá naøo thoâng tin coù theå ñöôïc thu
nhaäp töø nhieàu nôi taïi vò trí trung taâm ñeå ghi laïi, phaân tích vaø döï ñoaùn thôøi tieát.
3. Caáu truùc heä thoáng SCADA:
3.1. Caáu truùc phaàn cöùng :

Hai lôùp cô baûn rieâng bieät trong heä thoáng thu thaäp döõ lieäu vaø ñieàu
khieån SCADA: Lôùp client laø lôùp cung caáp hoaït ñoäng giao tieáp giöõa ngöôøi vaø maùy.
Lôùp thöù hai laø lôùp server maø noù ñieàu khieån vieäc giao tieáp döõ lieäu quaù trình. Döõ
lieäu server thoâng tin vôùi caùc thieát bò hieän tröôøng qua caùc boä ñieàu khieån quaù
trình.Caùc boä ñieàu khieån quaù trình , ví duï PLC.. ñöôïc keát noái ñeán maùy server tröïc
tieáp hay thoâng qua maïng hay qua fieldbus maø noù coù quyeàn sôû höõu ( ví duï maïng
SINEC H1 cuûa Siemens), hoaëc khoâng quyeàn sôû höõu (ví duï maïng Profibus). Döõ
lieäu töø traïm server keát noái ñeán caùc traïm khaùc vaø ñeán traïm client qua maïng
ethernet LAN ( maïng noäi boä giöõa caùc maùy tính ).Thoâng thöôøng döõ lieäu giöõa
caùc traïm sever vaø client hoaït ñoäng treân neàn win NT nhöng cuõng coù nhieàu saûn
phaåm treân traïm client coù theå hoaït ñoäng treân neàn win 95.
Caáu truùc phaàn cöùng cuûa heä thoáng SCADA cho nhaø maùy saûn xuaát
coâng nghieäp tieâu bieån nhö hình veõ sau.
Hình 2.3 Caáu truùc phaàn cöùng heä thoáng SCADA

Trí
3.2. Caáu truùc phaàn meàm:
Saûn phaåm phaàn meàm cho heä thoáng SCADA laø hoaït ñoäng ña coâng vieäc vaø
döï treân cô sôû döõ lieäu thôøi gian thöïc (real-time database-RTDB) ñöôïc ñaët treân
moät hay nhieàu maùy server.Nhöõng maùy server coù khaû naêng ñaùp öùng cho vieäc thu
thaäp döõ lieäu vaø ñieàu khieån(ví duï goïi voøng caùc boä ñieàu khieån , kieåm tra caùc
caûnh baùo,tính toaùn, ghi nhaän döõ lieäu) caùc tham soá , tieâu bieåu moät phaàn meàm
SCADA ñöôïc keát noái theo caùc khoái nhö hình veõ:
Hình 2.4 caáu truùc phaàn meàm heä thoáng SCADA
Döõ lieäu laáy töø phaàn cöùng thoâng qua caùc driver ( tuyø thuoäc loaïi phaàn cöùng )
hay thoâng qua OPC.
Döõ lieäu sau khi laáy töø phaàn cöùng veà laø döõ lieäu thoâ, sau ñoù döõ lieäu döôïc söû
lyù vaø cho vaøo khoái döõ lieäu thôøi gian thöïc RTDB.

Trí
Caùc chöùc naêng öùng duïng trong SCADA server laáy döõ lieäu thoâng qua
khoái RTDB naøy.
Trong SCADA server cung caáp caùc khoái ñeå giao tieáp vôùi caùc phaàn meàm
öùng duïng khaùc thoâng qua cô sôû döõ lieäu ODBC ,trao ñoåi döõ lieäu ñoäng DDE hay
API/DLL.
SCADA server cung caáp döõ lieäu cho SCADA client.
4. Caùc chöùc naêng cuûa heä thoáng SCADA:
4.1. Truy caäp ñieàu khieån:

Nhöõng ngöôøi duøng chæ ñònh thaønh nhöõng nhoùm , maø noù ñònh nghóa ñaëc
quyeàn truy caäp ñoïc/ghi rieâng ñeán caùc tham soá quaù trình trong heä thoáng vaø thöôøng
cuõng ñöôïc chæ roõ bôõi chöùc naêng cuûa saûn phaåm.
4.2. Giao tieáp ngöôøi maùy MMI:
Nhöõng saûn phaåm hoå trôï nhieàu maøn hình , maø noù chöùa toång hôïp coâng ngheä
saûn xuaát giaûn ñoà vaø chöõ .
Noù cuõng hoå trôï yù töôûng lieân keát ñoái töôïc ñoà hoïa vôùi caùc bieán quaù
trình. Nhöõng ñoái töôïng naøy coù theå keùo thaù töø thö vieän cuûa noù vaøo trong maøn
hình theo giaûn ñoà coâng ngheä saûn xuaát.
Haàu heát caùc saûn phaåm SCADA ñöôïc ñaùnh giaù baèng moät ñôn vò laø
Tag- name ( ví duï doøng ñieän cung caáp hieän haønh, traïng thaùi cuûa thieát bò…). Tag-
name laø phaàn töû ñöôïc duøng ñeå lieân keát caùc ñoái töôïng ñoà hoaï ñeán caùc thieát bò quaù
trình , coù theå thay ñoåi khi coù yeâu caàu.Saûn phaåm chöùa moät thö vieän caùc kyù hieäu
ñoà hoïa chuaån .
Caùc cöûa soå chuaån ñöôïc cung caáp caùc tính naêng phoùng to thu nhoû, thay ñoåi
kích thöôùc , keùo. Caáu hình vaø thieát keá tröïc tuyeán cho pheùp nhöõng ngöôøi duøng coù
nhöõng ñaëc quyeàn rieâng.Söï lieân keát ñöôïc taïo ra giöõa caùc trang maøn hình ñeå coù theå
chuyeån ñoåi giöõa caùc trang maøn hình khaùc nhau.

Trí
4.3. Veõ ñoà thò theo thôøi gian:
Taát caû caùc saûn phaåm cung caáp khaû naêng veõ ñoà thò theo thôøi gian vaø noù coù
theå toùm taét nhöõng khaû naêng nhö sau :
 Nhöõng tham soá ñöôïc veõ treân ñoà thò coù theå ñöôïc ñònh nghóa tröôùc hay
ñöôïc ñònh nghóa tröïc tuyeán.

 Moät ñoà thò coù theå chöùa nhieàu hôn 8 bieán veõ hay ñöôøng cong .Soá löôïng
ñoà thò khoâng coù giôùi haïn ñöôïc trình baøy.
 Veõ döõ lieäu theo thôøi gian thöïc vaø dö lieäu quaù khöù ñieàu coù theå.maëc duø
khoâng theå chung treân moät ñoà thò.
 Veõ döõ lieäu quaù khöù cho pheùp veõ nhieàu bieán ñaõ ñöôïc ghi nhaän löu tröõ.
 Chöùc naêng phoùng to , thu nhoû, keùo laø ñöôïc cung caáp.
 Giaù trò cuûa bieán taïi vò trí cuûa con troû ñöôïc chæ thò.
Ñaët tính cuûa coâng cuï veõ ñoà thò ñöôïc cung caáp thaønh moâ ñun rieâng (ví duï
döôùi daïng ActiveX) maø noù coù theå nhuùng vaøo maøn hình.
4.4. Trình baøy caùc caûnh baùo Alarm:
Caùc caûnh baùo , söï kieän ñöôïc döïa treân giôùi haïn vaø kieåm tra traïng thaùi vaø
ñöôïc thi haønh treân caùc döõ lieäu server.Nhöõng bieåu thöùc phöùc taïp hôn ( bieåu thöùc
toaùn hoïc , bieåu thöùc logic)coù theå ñöôïc phaùt trieån baèng vieäc taïo ra caùc tham soá
ñöôïc laáy töø traïng thaùi, giôùi haïn kieåm tra cuûa noù.Thoâng tin naøy chæ toàn taïi ôû
moät choã vaø taát caû caùc ngöôøi duøng ñieàu thaáy, vaø coù nhieàu möùc öu tieân alarm ñöôïc
hoå trôï.
Toång quaùt coù theå taïo thaønh nhöõng nhoùm alarm vaø phaân loaïi alarm ñeå coù theå
loïc vaø trình baøy treân maøn hình nhöõng loaïi alarm maø ngöôøi duøng mong muoán.

Trí
4.5. Ghi nhaän döõ lieäu logging/Archiving:
Ñaây laø chöùc naêng maø heä thoáng SCADA phaøi coù.Noù cho pheùp ghi laïi caùc
giaù trò cuûa caùc bieán quaù trình theo chu ky thôøi gian, ghi kem theo ngaøy giôø.Döõ
lieäu naøy coù theå xem laïi nhö laø moät döõ lieäu quaù khöù.
Ngoaøi vieäc ghi döõ lieäu theo chu kyø , noù coøn phaûi coù chöùc naêng löu theo
söï kieän khi ñöôïc yeâu caàu ví duï löu theo meû (sau khi thöïc hieän xong coâng ñoaïn
naøy ñoù).
Cô sôû döõ lieäu ñöôïc duøng ñeå giao tieáp döõ lieäu vôùi caùc öùng duïng khaùc.
4.6. Thieát keá baùo caùo:

Coâng cuï thieát keá caùc baûng baùo caùo , ñeå coù in ra caùc baûng baùo caùo ngaøy,
giôø… caùc döï lieäu.
5. Master Terminal Unit
Nôi tin caäy cuûa heä thoáng laø MTU. MTU khôûi xöôùng caû thoâng tin, thu nhaäp
döõ lieäu, chöùa ñöïng tin töùc, gôûi thoâng tin ñeán heä thoáng khaùc vaø noái keát vôùi caùc nhaø
vaän haønh. Söï khaùc bieät chính giöõa MTU vaø RTU laø ñieàu MTU gaàn nhö khôûi
xöôùng taát caû caùc thoâng tin bôûi chöông trình cuûa noù vaø con ngöôøi. Haàu nhö taát caû
thoâng tin ñaõ ñöôïc keát naïp bôûi MTU. MTU coøn lieân laïc vôùi caùc thieát bò ngoaïi vi
trong ñieàu kieän thuaän lôïi nhö giaùm saùt, in aán vaø heä thoáng thoâng tin khaùc.
Söï lieân keát ñaàu tieân ñoái vôùi ngöôøi vaän haønh laø vieäc giaùm saùt MTU maø veõ
leân söï hieän dieän cuûa van, maùy bôm,… Khi döõ lieäu thu nhaäp ñöôïc thay ñoåi, maøn
hình caäp nhaät.Hình 2-5 cho thaáy nhöõng ví duï veà vieäc nhaäp vaøo töø MTU vaø thieát bò
cuøng ngaønh.

Trí
Hình 2.5: Nhöõng tín hieäu vaøo & ra cuûa MTU
6. Remote Terminal Unit:
RTU thu nhaäp thoâng tin töø nhöõng nôi xa töø nhöõng thieát bò nhaäp vaøo khaùc
nhau nhö van, maùy bôm, ñeøn baùo ñoäng, duïng cuï ño löôøng. Thöïc chaát, döõ lieäu coøn
laø maùy tính moâ phoûng (soá thöïc), xöû lyù döõ lieäu (nhaäp/ xuaát) hoaëc döõ lieäu neùn, RTU
naém döõ thoâng tin ñaõ ñöôïc thu nhaäp trong boä nhôù cuûa chuùng vaø chôø ñôïi moät söï yeâu
caàu töø MTU ñeå truyeàn daãn döõ lieäu.Phöùc taïp hôn coù caû maùy tính vaø kieåm
ñònh vieân ngoân ngöõ laäp trình (PLC) coù theå hoaït ñoäng ñieàu haønh tröïc tieáp khaép
nôi khoâng caàn söï chæ daãn cuûa MTU. Hình 2.6 chæ ra moät ví duï veà vieäc xuaát
RTU ñeán MTU vaø caùc thieát bò lieân quan.

Trí
Heä ñieàu haønh chính (CPU) RTU tieáp nhaän doøng döõ lieäu nhò phaân
theo ñuùng vôùi nghi thöùc thoâng tin. Caùc nghi thöùc coù theå ñöôïc môû roäng, nhö nghi
thöùc ñieàu haønh truyeàn daãn (TCP) vaø nghi thöùc Internet ( IP ) hoaëc söï ñoäc quyeàn.
Caùc doøng döõ lieäu nhìn chung chöùa ñöïng thoâng tin ñöôïc toå chöùc theo trình töï. Maãu
noái keát heä thoáng môû (OSI Model) OSI Model ñöôïc söû duïng ñeå xeùt ñoaùn caùc
tieâu chuaån baèng thoâng tin ñaõ ñöôïc trao ñoåi vôùi lónh vöïc nghi thöùc, giao tieáp vaø
thoâng tin. RTU nhaän thoâng tin noù nhaän thaáy söï ñoàng nhaát gaén chaët trong nghi
thöùc. Sau ñoù thoâng tin ñöôïc dòch ra vaø CPU höôùng daãn hoaït ñoäng thích choã.
Hình 2.6: Nhöõng tín hieäu vaøo & ra cuûa RTU

Trí
Hình 2.7 : Ví duï traïm RTU laáy döõ lieäu töø traïm RTU vaø truyeàn veà MTU qua riado
7. Truyeàn thoâng vaø giao tieáp giöõa caùc phaàn töû trong heä thoáng SCADA:
Trong heä thoáng SCADA caàn laáy döõ lieäu töø caùc thieát bò hieän tröôøng veà caùc
maùy tính server , roài maùy tính server gôûi döõ lieäu ñeán caùc maùy tính client khaùc.
7.1. Truyeàn thoâng ñeå truy caäp ñeán caùc thieát bò hieän tröôøng:
Data server goïi voøng taát caû caùc boä ñieàu khieån taïi moät toác ñoä goïi voøng maø
ngöôøi duøng ñònh nghóa.Toác ñoä goïi voøng coù theå khaùc nhau cho nhöõng tham soá khaùc
nhau. Boä ñieàu khieån gôùi nhöõng tham soá ñöôïc yeâu caàu ñeán data server.
Nhöõng loaïi boä ñieàu khieån khaùc nhau caàn coù moät caùch ñoïc döõ lieäu
khaùc nhau , maø thöôøng thì do chính nhaø saûn xuaát boä ñieàu khieån cung caáp.Phaàn
meàm ñeå ñoïc döõ lieäu naøy ñöôïc goïi laø I/O driver.Driver cho haàu heát caùc boä ñieàu
khieån thoâng duïng laø field-buses,modbus.
Moät data server ñôn coù theå hoå trôï nhieàu giao thöùc truyeàn thoâng, hoå trôï
nhieàu card giao tieáp.
7.2. Truyeàn thoâng ñeå giao tieáp giöõa caùc maùy server-client,server-
server:
Giao thieáp truyeàn thoâng giöõa caùc maùy thöôøng qua maïng LAN duøng giao
thöùc TCP/IP.Hoaït ñoäng theo phöông thöùc truy caäp client-server.
Maùy server keát noái tröc tieáp ñeán thieát bò phaàn cöùng laáy döõ lieäu veà
taïo thaønh moät cô sôû döõ lieäu server phuïc vuï cho caùc maùy client truy caäp.

Trí
7.3. Giao tieáp döõ lieäu giöõa caùc phaàn meàm öùng duïng trong heä thoáng
SCADA:
Giao tieáp öùng duïng/ giao tieáp môû.

Cung caáp caùc giao tieáp sau :
 Giao tieáp döõ lieäu qua ODBC.
 Giao tieáp döôùi daïng xuaát/nhaäp ASCII.
 Thö vieän API hoå trôï C,C++ vaø Visual basic ñeå truy caäp döõ lieäu töø
RTDB (cô sôû döõ lieäu thôøi gian thöïc). API thöôøng khoâng truy caäp
nhöõng ñaëc ñieåm noäi nhö alarm, baùo caùo , ñoà thò.
 Cung caáp caùc haøm DLL ( thö vieän lieân keát ñoäng) ñeå ñoïc döõ lieäu.
 Cung caáp trao ñoåi döõ lieäu chuaån DDE (trao ñoåi döõ lieäu ñoäng).
8. Duïng cuï vieãn thaùm vaø thôøi ñaïi vi tính coù boä nhôù khoång loà.
Giaûi phaùp ñeán töø caùc coâng ty thuoäc ngaønh ñöôøng saét ñaõ söû duïng thieát bò
vieãn thaùm. Ngaønh ñöôøng saét söû duïng duïng cuï vieãn thaùm ñöa thoâng tin töø vò trí
xe löûa vaø caùi ghi (ôû caùc ñöôøng ray xe löûa). Suoát thôøi gian naøy, tröôùc maét ngaønh kyõ
thuaät radio ñaõ caûi tieán, thay ñoåi nhu caàu thaùo dôõ haøng traêm daëm daây ñieän. Quaù
trình maéc loãi söûa chöõa vaø söï neùn döõ lieäu cho pheùp nhieàu thoâng tin ñöôïc gôûi moät
caùch tin caäy qua radio. Qua theá kyû, nhieàu ngaønh coâng nghieäp nhö döï aùn töï ñoäng,
gas, ñieän, vaø ích lôïi cuûa nöôùc, baét ñaàu söû duïng heä thoáng vieãn thoâng ñeå quan saùt
caùc qui trình vaø nhöõng nôi xa xoâi.
Thoâng tin hai chieàu trôû neân phoå bieán ñaàu TK XVI. Suoát thôøi gian naøy, heä
thoáng maùy tính coù boä nhôù khoång loà trôû thaønh maãu möïc. Heä thoáng lieân laïc vaøo
maùy tính (baøn phím) khoâng caàn söï thoâng minh söû duïng boä nhôù ñeå thöïc hieän taát caû
söï tính toaùn vaø löu tröõ döõ lieäu.
Phöông phaùp naøy ñaõ thay ñoåi vaøo ñaàu thaäp nieân 80 cuøng vôùi söï phaùt trieån
cuûa maùy tính.

Trí
9. SCADA vaø thôøi ñaïi maùy tính
Thôøi ñaïi naøy cho pheùp thoâng tin vaø söï nhaïy beùn treân ñaàu ngoùn tay cuûa
ngöôøi söû duïng. Maùy naøy cho pheùp qui trình ñieàu haønh ñöôïc phaân phoái giöõa
nhöõng nôi xa xoâi, khoâng caàn leä thuoäc vaøo boä nhôù trung taâm. Cuoái thaäp nieân 80, neàn
coâng nghieäp baét ñaàu chuyeån sang thôøi ñaïi taát caû heä thoáng ñöôïc phaân phaùt. Ñaëc
tröng cuûa thôøi ñaïi naøy laø söï hoäi nhaäp maïng löôùi khu vöïc môû roäng (WAN) vaø
maïng löôùi ñòa phöông (LAN), tieâu chuaån môû roäng, maãu thoâng tin lieân quan vaø
nhöõng öùng duïng ñöôïc theå hieän treân bieåu töôïng. Cuoái thaäp nieân 90, thôøi ñaïi maùy
tính môùi ñaõ noåi leân. Maïng thoâng tin quaûn lyù (MIS) cho thaáy thôøi gian naøy nhö
thôøi ñaïi ñöông thôøi. Ñaây laø thôøi kì taát caû heä thoáng phaàn cöùng vaø söï saép xeáp
nhöõng lieân laïc cuûa noù, WANS vaø LANS coù theå hieåu ñöôïc. Ñöôøng daây lieân laïc bò
môø nhaït. Suoát thôøi kyø naøy, nhu caàu chuû – tôù SCADA giaûm xuoáng moät caùch ñaùng
keå. Kieåm soaùt vieân ngoân ngöõ laäp trình coù khaû naêng giaùm saùt vaø ñieàu haønh nhöõng
khu vöïc gaàn. Ngöôøi söû duïng SCADA baét ñaàu thay ñoåi. Caùc ngaønh coâng nghieäp
nhö lôïi ích cuûa ñieän giöõ laïi yeáu toá chính. Tuy nhieân, caùc coâng ty saûn xuaát gas vaø
daàu ñaõ thay ñoåi nhieàu maãu maõ ñaõ ñöôïc caûi toå, ñeå vieäc ñieàu haønh quay laïi baøn
tay cuûa caùc chuyeân gia laøm vieäc. Trong khi heä thoáng gaàn yeâu caàu phaûi coù logic
laäp trình ñeå PLC ñöôïc ñaët laïi nhöõng nôi xa, phöông phaùp môùi thay theá heä
thoáng maõ soá naøy döôùi söï ñieàu haønh cuûa thieát bò trung taâm ñang phaùt trieån.
Ñieàu haønh naøy ñaõ ñöôïc hoaøn taát bôûi vieäc ñoàng yù maãu PLC gaén chaët vôùi phaàn
meàm MicrosoftWindow. Nhieàu coâng ty nhoû nhaän thaáy ñieàu naøy nhö moät caùch ñeå
thu hoài laïi vieäc phaân chia thò tröôøng töø caùc ñoái thuû lôùn nhö: Rockwell
Automation vaø Wonderware.

Trí
CHÖÔNG
I/O DRIVER VAØ OPC TRONG HEÄ THOÁNG SCADA
1. I/O Driver:
1.1. Giôùi thieäu:
Thoâng tin giöõa phaàn meàm SCADA vaø thieát bò phaàn cöùng (heä thoáng töï ñoäng
AS) trong coâng nghieäp ñöôïc trao ñoåi qua laïi baèng ñôn vò laø Tag.Tuy theo
soá löôïng Tag naøy maø chuùng ta coù theå ñaùnh giaù heä thoáng naøy lôùn hay nhoû.
Tag nhö laø moät bieán trong phaàn meàm ,noù duøng ñeå chöùa giaù trò cuûa bieán quaù
trình ñöôïc ñoïc veà töø phaàn cöùng hay ñeå ghi giaù trò ñeán phaàn cöùng.
Moãi thieát bò phaàn cöùng coù moät caùch ñoïc ghi caùc Tag naøy ñaëc thuø rieâng.
Moät cô caáu phaàn meàm ñeå ñoïc ghi caùc Tag naøy laøm I/O Driver.
I/O Driver laø moät phaàn töû phaàn meàm caøi ñaët lieân keát phaàn cöùng AS vaø tag
trong SCADA.Thoâng thöôøng phaàn meàm SCADA cho pheùp nhieàu I/O Driver hoaït
ñoäng cuøng moät luùc keát noái ñeán nhieàu heä thoáng töï ñoäng AS.
Vò trí cuûa I/O Driver ñöôïc theå hieän treân hình veõ sau :
Configuration User interface
Phaàn meàm
SCADA
Tag
Server Maùy chuû Traïm vaän haønh I/O Driver

Client
Communication
Plant iT classes
Heä thoáng töï ñoäng

valve scale motor
AS
logic in control
Hình 3.1 Ví trí cuûa I/O driver

Trí
1.2. Ví duï caùch laøm vieäc cuûa I/O driver ñöôïc duøng trong phaàn meàm
SCADA iFix:
CAÙCH LAØM VIEÄC CUÛA I/O DRIVER

Nhöõng coâng Maùy khaùch Ñieàu khieån töï
vieäc cuûa iFix OPC ñoäng/ COM
Phaàn meàm
Ñieàu khieån
ÖÙng duïng ÖÙng duïng
DBB/ Maùy khaùch Khaùch haøng
Giao dieän Ñieàu hoøa ñöôøng Giao dieän

Boä nhôù
OLE chung DLL
truyeàn TH DLL
OLE
Ñoái töôïng boä ñk
Ñoái töôïng keânh
Ñoái töôïng TBò
Ñoái töôïng döõ lieäu
Xöû lyù
phaàn cöùng
Hình 3.2 Moâ hình I/O driver ñöôïc söû duïng trong iFix
(1) I/O Server:
I/O Server laø I/O driver noàng coát. Noù chöùa caùc ñoái töôïng vaø nhöõng giao
dieän ñeå thöïc hieän nhöõng coâng vieäc sau:
+ Duy trì caáu hình cuûa I/O driver.
+ Xöû lyù vieäc ñoïc vaø ghi döõ lieäu phaàn cöùng ñöa veà.
+ Theå hieän chöùc naêng cuûa I/O driver thoâng qua OLE töï ñoäng.
(2) Nhöõng ñoái töôïng Server:

Trí
Ðoái töôïng boä ñieàu khieån (Driver Object) : Quaûn lyù caùc keânh vaø toaøn
boä traïng thaùi cuûa boä ñieàu khieån ( driver )
Ðoái töôïng keânh (Channel Object) : Moät keânh laø moät ñöôøng truyeàn tin cuûa
I/O driver. Ðoái töôïng keânh chöùa nhöõng thuoäc tính vaø phöông phaùp maø noù seõ laøm
aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa keânh.
Keânh (Channel): laø moät loä trình hoaëc keát noái thoâng qua ñoù thoâng tin
di chuyeån giöõa hai thieát bò. Keânh coù theå ôû beân trong hay beân ngoaøi moät thieát bò
ñieàu khieån. Neáu laø beân trong, thieát bò ñieàu khieån döïa vaøo moät keânh toát hôn meänh
danh laø bus, ñeå chuyeån giao thoâng tin giöõa caùc boä phaän cuûa heä thoáng. Bus laø moät
keát noái vaät lyù qua ñoù thoâng tin soá hoaù ñöôïc chuyeån giao theo daïng ñieän töø.
Ðoái töôïng thieát bò (Device Object) : Moät thieát bò laø thieát bò phaàn cöùng hoaëc
traïm ñieàu khieån maø noù toàn taïi treân moät keânh. Ðoái töôïng thieát bò chöùa nhöõng thuoäc
tính vaø phöông phaùp maø noù seõ laøm aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa thieát bò
Ðoái töôïng soå döõ lieäu (Datablock Object) : Moät datablock chöùa phaàn phaân
vuøng ñòa chĩ cuûa moät thieát bò. Ðoái töôïng datablock chöùc nhöõng thuoäc tính
vaø phöông phaùp ñeå quaûn lyù hoaït ñoäng cuûa moät datablock. Nhöõng datablock
trong vuøng nhôù noäi cuûa server töông ñöông vôùi vuøng nhôù chung cuûa DLL. Khi
ta theâm moät datablock môùi trong vuøng nhôù noäi cuûa server, töùc laø ta cuõng theâm
moät vuøng döõ lieäu trong vuøng nhôù chung cuûa DLL.
(3) Nhöõng giao dieän OLE:
Ðöa döõ lieäu vaø nhöõng ñaët tính cuûa server tôùi nhöõng öùng duïng khaùc.
(4) I/O DLL:
Cung caáp nhöõng chöùc naêng cho vieäc nhaän vaø göûi döõ lieäu thoâng qua vieäc xöû
lyù phaàn cöùng
(5) Vuøng nhôù chung DLL:
Xaây döïng vuøng nhôù chung, ñöa nhöõng ñaët tính cuûa noù ñeán I/O sever, vaø
löu tröõ vaø duy trì vieäc xöû lyù döõ lieäu.

Trí
(6) NIO DLL:
Chöùa döõ lieäu truy xuaát töø caùc haøm API cuûa I/O driver. NIO DLL truy caäp
tröïc tieáp ñeán vuøng döõ lieäu chung cuûa DLL, cung caáp khaû naêng ñoïc vaø ghi nhanh
vaø hieäu quaû hôn
(7) Ðieàu hoøa ñöôøng truyeàn tín hieäu DLL (Signal Conditioning DLL) :
Chöùa heä giao tieáp laäp trình öùng duïng (API) duøng ñeå caân chĩnh, ñieàu phoái
döõ lieäu thoâ ( data raw ).
(8) API ( Application Program Interface ): Caùc API laø nhöõng daïng
thöùc ngoân ngöõ vaø thoâng baùo ñònh nghóa caùch caùc chöông trình töông taùc vôøi
moät heä ñieàu haønh, vôùi caùc thuû tuïc trong nhöõng chöông trình khaùc, vôùi caùc heä
thoáng truyeàn thoâng, hay vôùi caùc trình ñieàu khieån phaàn cöùng. Ví duï moät heä ñieàu
haønh cung caáp moät taäp hôïp caùc API chuaån ñeå laäp trình vieân coù theå söû duïng ñeå
thöïc hieän nhöõng taùc vuï thoâng thöôøng nhö chaáp nhaän döõ lieäu nhaäp vaøo cuûa ngöôøi
duøng, ghi thoâng tin ra maøn hình hay quaûn lyù taäp tin. Caùc API trong Microsoft
Windows khaù phöùc taïp vì noù cho pheùp laäp trình vieân xaây döïng caùc chöông trình truy
caùc deã daøng ñeán caùc tính naêng nhö trình ñôn, bieåu töôïng, thanh cuoän, … Trong
moâi tröôøng maïng, caùc API saün saøng giao tieáp vôùi caùc dòch vuï maïng ñeå göûi döõ
lieäu qua caùc heä thoáng truyeàn thoâng. Trong caùc heä thoáng quaûn trò cô sôû döõ lieäu,
caùc API keïp chung caùc öùng duïng cuûa ngöôøi duøng vôùi heä thoáng quaûn trò cô sôû
döõ lieäu ñoù.
Caùc API thöôøng goïi laø nhöõng moùc noái. Moät Cross-platform API cung caáp
moät giao dieän ñeå xaây döïng öùng duïng hay saûn phaåm coù theå laøm vieäc qua nhieàu heä
ñieàu haønh hay neàn taûng.
Coù 3 loaïi API daønh cho vieäc truyeàn thoâng treân moâi tröôøng maïng
hay Internet. Ðoù laø Conversation ( ñaøm thoaïi ), RPC ( remote procedure call ) vaø
caùc message API.
(9) DLL maùy chuû OPC

Trí
Truy xuaát caáu hình döõ lieäu thoâng qua giao dieän OLE cuûa maùy chuûvaø ñoïc
hoaëc ghi döõ lieäu thoâng qua NIO DLL
(10) Nhöõng öùng duïng cuûa iFix:
Truyeàn thoâng vôùi I/O driver thoâng qua NIO DLL, vì truy xuaát NIO DLL
tröïc tieáp qua vuøng nhôù chung DLL
(11) Nhöõng öùng duïng cuûa maùy khaùch OPC
Truyeàn thoâng vôùi I/O driver thoâng qua DLL maùy chuû OPC. Vì DLL maùy
chuû OPC truyeàn thoâng vôùi NIO DLL, nhöõng öùng duïng cuûa maùy khaùch OPC taïo
ñieàu kieän thuaän lôïi cho khaû naêng ñoïc vaø ghi maø NIO DLL cung caáp
(12) Ðieàu khieån töï ñoäng vaø nhöõng öùng duïng maùy khaùch COM
Truyeàn thoâng vôùi I/O driver thoâng qua giao dieän OLE. Baïn cuõng coù
theå thieát keá moät COM/OLE töï ñoäng thoâng qua nhöõng trình öùng duïng nhö
Visual Basic, Visual C++, Power Builder
(13) Xöû lyù phaàn cöùng
Bao goàm taát caû caùc I/O driver ñieàu khieån quaù trình
2. OPC –OLE for Process Control:
2.1. Nguyeân taéc cô baûn cuûa OPC

OPC döïa treân neàn taûng kyõ thuaät OLE/COM cuûa Microsoft
2.1.1. Nhöõng ñoái töôïng vaø giao dieän OPC
Nhöõng ñaëc tính naøy moâ taû nhöõng ñoái töôïng COM OPC vaø nhöõng giao dieän
cuûa chuùng ñöôïc thöïc thi bôûi OPC Servers.

Trí
OPC Server
Nhaø cung caáp A
OPC Server
OPC Client
Nhaø cung caáp B
OPC Server
Nhaø cung caáp C
Hình 3.3. OPC Client
Nhöõng OPC server coù theå cung caáp töø nhöõng nhaø cung caáp khaùc nhau. Nhaø
cung caáp cung caáp maõ ñeå xaùc ñònh nhöõng thieát bò vaø döõ lieäu ñeå moãi server coù theå
truy xuaát, nhöõng teân döõ kieän, vaø nhöõng chi tieát veà caùch truy xuaát caáu truùc vaät lyù
cuûa server.
OPC Server
A
OPC Client # 1 OPC Server OPC Client # 2

B
OPC Server
C
OPC Client # 3
Hình 3.4. Moái quan heä OPC Client/Server
2.1.2. Quan ñieåm tieáp caän döõ lieäu OPC:

Ngaøy nay nguoàn cung caáp döõ lieäu khi ñöôïc caäp nhaät thoâng tin môùi, ñöôïc
phaân phoái ñeán ngöôøi söû duïng vaø khaùch haøng phaàn meàm quan taâm ñeán thoâng tin.
Haàu heát nhöõng heä thoáng gaàn ñaây söû duïng chính quyeàn sôû höõu giao dieän
cuûa

Trí
chuùng ñeå phoå bieán döõ lieäu. Khoâng coù khaû naêng tranh luaän hoaëc söû duïng nhöõng
giaûi phaùp ñang toàn taïi vôùi nhöõng khaû naêng khaùc trong moâi tröôøng töông thích giöõa
caùc thieát bò. Ðieàu naøy ñoøi hoûi nhaø phaùt trieån taïo ra cô sôû haï taàng cho saûn phaåm
cuûa hoï, gioáng nhö nhöõng nhaø cung caáp phaûi phaùt trieån ñoäc laäp khoâng lieân quan
ñeán caùc heä thoáng khaùc.
Coù nhieàu loaïi server. Moät vaøi loaïi ñöôïc cung caáp bôûi moät soá ñaët tröng sau:
 Bieåu ñoà döõ lieäu: nhöõng maùy chuû ñöôïc cung caáp ít sau ñoù löu tröõ döõ
lieäu thoâ.
 Phaân tích vaø toång hôïp döõ lieäu phöùc taïp. Nhöõng maùy chuû naøy cung caáp
döõ lieäu ñaõ ñöôïc toång hôïp, cuõng nhö nhöõng döõ lieäu thoâ. Chuùng coù khaû
naêng cung caáp döõ lieäu toång hoaëc nhöõng chöùc naêng phaân tích döõ lieäu,
chaúng haïn giaù trò trung bình, min, max … Chuùng coù theå cung caáp vieäc
caäp nhaät döõ lieäu vaø nhöõng döõ lieäu ñaõ ñöôïc caäp nhaät.
2.1.3. Nhöõng phuø hôïp OPC ôû ñaâu:

Maëc duø OPC ñaàu tieân ñöôïc thieát cho vieäc truy xuaát döõ lieäu töø maïng maùy
chuû, giao dieän OPC coù theå ñöôïc söû duïng theo nhieàu caùch trong moät öùng duïng. ÔÛ
caáp thaáp nhaát chuùng coù theå laáy döõ lieäu thoâ töø caùc thieát bò ngoaïi vi thoâng qua
SCADA hoaëc heä thoáng DCS vaøo beân trong öùng duïng. Caáu truùc vaø thieát keá laøm
noù coù khaû naêng xaây döïng maùy chuû OPC maø noù cho pheùp moät öùng duïng maùy
khaùch truy xuaát döõ lieäu töø nhieàu maùy chuû OPC ñöôïc cung caáp bôûi nhieàu nhaø
cung caáp OPC khaùc nhau ñang chaïy treân nhöõng node khaùc nhau thoâng qua moät
ñoái töôïng ñôn giaûn

Trí
Hình 3.5. Moái quan heä OPC Client/Server
2.1.4. Caáu truùc vaø nhöõng thaønh phaàn chung cuûa OPC:
Ðaëc tính cuûa OPC luoân chöùa hai loaïi giao dieän (I/F): Giao dieän khaùch haøng vaø
Giao dieän töï ñoäng.
ÖÙng duïng VB
I/F OPC khaùch haøng
Maùy chuû OPC ( Noäi boä, töø xa,
ngöôøi ñieàu khieån )
Ðaëc tính logic
ÖÙng duïng C++

I/F OPC töï ñoäng
Hình 3.6: Giao dieän OPC

Chuùng ta cho raèng nhöõng maùy chuû OPC seõ thöïc thi ôû trong noäi hay ôû xa maø
coâng vieäc naøy bao goàm maõ ñeå thöïc thi coù hieäu quaû vieäc thu thaäp döõ lieäu töø thieát
bò vaät lyù vaø neàn döõ lieäu.
Moät öùng duïng OPC khaùch thoâng tin vôùi moät maùy chuû OPC qua khaùch
haøng ñaëc bieät vaø nhöõng giao dieän töï ñoäng. Nhöõng OPC server phaûi thöïc thi
giao dieän khaùch vaø khoâng baét buoäc thöïc thi giao dieän töï ñoäng. Trong moät vaøi
tröôøng hôïp,

Trí
nhöõng nguyeân taéc cô baûn cuûa OPC cung caáp chuaån trình bao boïc giao
dieän töïñoäng.
Öùng duïng VBTrình bao boïc

I/F OPC töï ñoäng töï ñoäng OPC Maùy chuû OPC Noäi boä hoaëc ôû xa
Öùng duïng
C ++I/F OPC khaùch haøng Caùc döõ lieäu maùy chuû
Thieát bò Vaät lyù

Döõ lieäu
Hình 3.7. Caáu truùc OPC

Trí
2.2. Tieáp caän thoâng tin trong quaù trình töï ñoäng:
Theo töø ñieån Merriam-Webster, trong soá nhöõng lôøi dieãn ñaït ñònh nghĩa
thoâng tin nhö: “ kieán thöùc ñaït ñöôïc töø vieäc khaûo saùt, nghieân cöùu vaø chĩ thò”.
Thoâng tin caàn thieát cho vieäc phaùt trieån taát caûcaùc hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi vaø vì
theá khuynh höôùng hieän nay laø tieáp tuïc taêng thoâng tin ñaõ ñöôïc thu thaäp vaø löu tröõ.
Ðieàu naøy ñaõ thuùc ñaåy caùc nhaø nghieân cöùu phaùt trieån vaø caûi tieán coâng cuï ñeå löu tröõ
vaø tieáp caän thoâng tin. Trong vieäc tieáp caän thoâng tin vaø caáu truùc thoâng tin veà maët
quy trình töï ñoäng ñaõ ñöôïc thaûo luaän.
Khaùi nieäm vaø muïc ñích:

Ngöôøi ta noùi raèng soá löôïng thoâng tin löu tröõ taêng leân gaáp ñoâi haøng naêm.
Ðieàu naøy taïo ra söï thaùch thöùc lôùn cho ngaønh coâng ngheä thoâng tin. Khoâng phaûi nôi
naøo cuõng löu tröõ thoâng tin vaø laøm theá naøo ñeå lö tröõ thoâng tin, laøm theá naøo ñeå tieáp
caän thoâng tin. Vieäc tieáp caän thoâng tin khoâng caàn nhanh vaø khoâng caàn hieäu quaû.
Lôïi ích töø löôïng löu tröõ thoâng tin cuõng khoâng ñaùng keå.
Tieáp caän thoâng tin nghĩa laø truy xuaát döõ lieäu töø nguoàn döõ lieäu. Hoaøn taát
vieäc tieáp caän thoâng tin nguoàn döõ lieäu, keânh thoâng veà döõ lieäu yeâu caàu ñaõ ñöôïc ruùt
ra töø quy trình, chaúng haïn moái quan heä cuûa döõ lieäu ñöôïc ruùt ra ñoái vôùi chuû ñeà naøo
hoaëc nôi maø döõ lieäu ñöôïc löu tröõ.
Moät ñieån hình cuûa quaù trình tieáp caän thoâng tin coù theå laø heä thoáng ñieàu haønh
saûn xuaát ( MES – Manufacturing Execution Systems ). Noù ñöôïc söû duïng ñeå cung
caáp thoâng tin veà hoaït ñoäng saûn xuaát töø doanh doanh nghieäp ñeán heä thoáng döï aùn
nguoàn doanh nghieäp ( ERP – Enterprise Resources Planning ). Thoâng tin ñöôïc
cung caáp coù theå laø caùi nhìn khaùch quan cuûa quaù trình saûn xuaát töø vieäc chaáp nhaän 1
traät töï môùi ñeå hoaønh thaønh saûn phaåm vaø noù coù theå laø caâu traû lôøi nhanh hôn ñoái vôùi
vieäc thay ñoåi nhu caàu chaát löôïng saûn phaåm. Muïc ñích ñeå thu thaäp döõ lieäu trong
tröôøng hôïp naøy ñöôïc phaân chia thaønh caùc danh muïc nhö sau:

Trí
 Ðaûm baûo chaát löôïng: döõ lieäu keát hôïp vôùi chaát löôïng saûn phaåm
maø ñöôïc so saùnh vôùi saûn phaåm ñaït yeâu caàu, ñeå ñaït ñöôïc möcù ñoä
chaát löôïng saûn phaåm mong muoán.
 Phaân tích söï vaän haønh: döõ lieäu töø quy trình saûn xuaát ñaïi dieän cho haønh
loaït quy trình saûn xuaát caù nhaân vaø giuùp taïo ra söï phaân tích quaù trình
vaän haønh.
 Quaûn lyù baûo trì: döõ lieäu chöùa ñöïng nhöõng giaù trò cuûa quy trình khaùc
nhau coù theå ñöôïc söû duïng ñeå tìm ra vaø ñoaùn tröôùc söï coá cuûa heä thoáng.
 Taøi lieäu: döõ lieäu phuïc vuï cho vieäc thoáng keâ veà quy trình ñieàu haønh vaø
cheá taïo saûn phaåm
 Khaû naêng tìm kieám saûn phaåm: döõ lieäu lieân quan ñeán ñieàu kieän saûn
xuaát cuûa saûn phaåm rieâng leû
 Quaûn lyù haäu caàn: döõ lieäu haäu caàn phuïc vuï cho döï aùn cuï theå.
Toùm laïi, thoâng tin töø quy trình saûn xuaát vaø vieäc xaùc ñònh ñuùng cuûa thoâng tin
naøy caûi tieán trong soá caùc quy trình khaùc cuûa daây chuyeàn saûn xuaát, vieäc phaân
phaùt saûn phaåm ñuùng giôø, soá löôïng saûn phaåm ñöôïc taïo ra vaø vì theá taïo ra lôïi nhuaän
laø chính yeáu.
Trong quaù trình töï ñoäng, kieåm soaùt quy trình chính xaùc phuï thuoäc vaøo vieäc
ruùt döõ lieäu nhanh vaø thích hôïp ñaïi dieän quy trình hieän taïi. Döõ lieäu veà söï vaän haønh,
boä caûm bieán vaø heä thoáng kieåm soaùt cuõng caàn ñöôïc ñaûm baûo söï ñieàu haønh phuø hôïp
cuûa caû heä thoáng kieåm soaùt. Beân caïnh boä phaän ñieàu haønh, döõ lieäu coù theå ñöôïc söû
duïng bôûi ngöôøi giaùm saùt quy trình. Trong tröôøng hôïp naøy, döõ lieäu luoân ñöôïc hình
dung ôû daïng bieåu ñoà vaø hình aûnh, theå hieän söï ñieàu haønh quy trình. Caùch söû duïng
döõ lieäu khaùc laø vieäc xaùc ñònh vaø thoáng keâ sau cuøng.

Trí
2.3. Nhu caàu:
Tieáp caän thoâng tin cung caáp döõ lieäu cho nhieàu muïc ñích vaø ñeán nhieàu
ngöôøi söû duïng khaùc nhau. Nhìn chung, tieáp caän thoâng tin coù nhöõng lôïi ích maø taàm
quan troïng cuûa noù döïa vaøo nhöõng tröôøng hôïp rieâng leû nôi tieáp caän thoâng tin ñöôïc
söû duïng.
 Ðoä tin caäy: Lieân quan ñeán chöùc naêng cuûa vieäc tieáp caän thoâng tin vaø leä
thuoäc vaøo quaù trình thöï hieän. Ví duï: caùc ngaønh coâng nghieäp ñöôïc söû
duïng vaø caùch chuùng ñöôïc ñaùp öùng.
 Söï chính xaùc: nghĩa laø khaû naêng cung caáp döõ lieäu theo nhöõng ñaëc
ñieåm ñaõ ñöôïc cung caáp. Söï chính xaùc leä thuoäc vaøo vieäc chuaån bò nhaän
döõ kieän maø döõ lieäu ñaõ ñöôïc löu tröõ vaø leä thuoäc vaøo söï thay ñoåi thoâng
tin, maø ñöôïc cung caáp cuøng vôùi döõ kieän vaø dieãn taû noäi dung cuûa noù.
 Daáu nhaéc: lieân quan ñeán thôøi gian caàn thieát ñeå giöõ ñöôïc döõ kieän yeâu
caàu. Noù phuï thuoäc vaøo nguoàn döõ kieän maùy tính cung caáp, thuaät toaùn
söû duïng ñeå nghieân cöùu thoâng tin vaø nhaän döõ kieän maø döï kieän ñöôïc löu
tröõ.
 Söï ña naêng: nghĩa laø khaû naêng cung caáp nhöõng döõ kieän khaùc nhau
trong nhöõng ñònh daïng khaùc nhau.

 Söï nhaïy beùn: nghĩa laø khaû naêng cung caáp nhöõng loaïi döõ kieän khaùc
nhau qua keânh thoâng tin khaùc nhau ñeán ngöôøi söû duïng.
 Döõ kieän hôïp leä: lieân quan ñeán khaû naêng cung caáp döõ kieän höõu ích.
Trong quaù trình töï ñoäng, ñoä tin caäy cuûa vieäc tieáp caän thoâng tin laø cöïc kì
quan troïng trong nhieàu boä phaän cuûa heä thoáng, maø thuoäc vaøo heä thoáng höôùng daãn
kieåm soaùt. Heä thoáng, söï caûn trôû quy trình laøm vieäc cuûa ngöôøi naøo ñoù thì raát
ñaét, phaûi chöùa ñöïng heä thoáng thoâng tin lieân laïc. Heä thoáng khaùc phaûi chieám höõu ít
nhaát laø moät thuaät toaùn hoaëc moät tình huoáng ñaõ ñöôïc vaän haønh trong tröôøng hôïp
veà söï coá heä thoáng thoâng tin. Söï chính xaùc cuûa thoâng tin ñöôïc chaáp nhaän töø boä
caûm bieán

Trí
phuï thuoäc vaøo caùch giaûi quyeát nhöõng gì maø thoâng tin ñöôïc nhaän ra. Phöông phaùp
ño löôøng phuï thuoäc vaøo 2 nhaân toá.
Tröôùc heát, veà quy trình vaät lyù ñöôïc kieåm soaùt vaø veà ñaët tính cuûa noù. Nhöõng
quy trình khaùc nhau ñoøi hoûi ñoä chính xaùc ño löôøng cuõng khaùc nhau. Ví duï trong
ngaønh coâng ngheä thöïc phaåm, thôøi gian naáu aên khoâng caàn ñoä chín xaùc cao
hôn giaây.
Thöù hai, vieäc giaûi quyeát phuï thuoäc chính vaøo boä caûm bieán, döïa treân naêng
löïc cuûa chuùng. Trong taát caû caùc tröôøng hôïp, ñoä chính xaùc cuûa thoâng tin ñöôïc ño
löôøng coù theå ñieàu haønh thích hôïp veà quy trình ñöôïc cung öùng vaø khoâng bò haïn cheá
bôûi chaát löôïng cuûa boä caûm bieán.
Tính chaát nhanh leï cuøng vôùi nhöõng thoâng tin caàn ñöôïc cung caáp döïa
vaøo caùc tröôøng hôïp rieâng leû cuûa quy trình töï ñoäng. Söï soát saéng luoân nhanh hôn
ñoäng löïc cuûa quy trình kieåm soaùt.
Söï ña naêng cuûa heä thoáng nhaän döõ lieäu thoâng tin khoâng quaù quan troïng ñoái
vôùi quy trình töï ñoäng. Thoâng tin luoân ñöôïc cung caáp trong heä thoáng nhaän döõ lieäu
maø ñöôïc löïa choïn taïi thôøi gian xaùc ñònh cuûa heä thoáng kieåm soaùt vaø söï caûi tieán sau
ñoù ñoái vôùi heä thoáng, thieát keá ñeå söû duïng ñònh daïng gioáng nhau.
Söï nhaïy beùn cuûa thoâng tin cung caáp töø thieát bò naøy ñeán thieát bò khaùc thì
raát quan troïng trong quy trình töï ñoäng. Saûn phaåm hieän nay ñöôïc ñaëc tröng bôûi
nhieàu coâng ty vaø thoâng tin hoå trôï cho nhau caàn thieát cho vieäc söï duïng chuùng.
Hôn nöõa, thôøi gian naøy saün saøng trong vieäc söû duïng nhieàu phöông thöùc ( döõ kieän
SCADA, cô sôû döõ lieäu) maø coøn phaûi ñöa vaøo taøi khoaûn khi thieát keá kieán
truùc heä thoáng thoâng tin.
Döõ kieän hôïp leä ñoùng vai troø quan troïng trong taát caû caùc loaïi hình tieáp caän
thoâng tin vaø haàu nhö ñöôïc noái keát vôùi nhieàu chöùc naêng cuûa nguoàn döõ lieäu. Neáu döõ
lieäu khoâng phaân phaùt kòp thôøi, noù coù theå trôû neân voâ ích vaø coù theå nguy haïi neáu söû
duïng noù.

Trí
Töø quan ñieån tieáp caän thoâng tin chung laø moät phaàn trong kieán truùc
heä thoáng thoâng tin, ñaïi dieän cho caû maïng löôùi heä thoáng phaàn cöùng vaø phaàn meàm
coù theå tieáp caän thoâng tin töø nhieàu nguoàn döõ lieäu.
 Tieáp caän thoâng tin: cung caáp döõ lieäu töø nguoàn döõ lieäu ñöôïc keát noái
thoâng qua maïng luôùi giao dòch, cho pheùp thoâng tin ñöa ra nhöõng
nguoàn döõ kieän khaùc vaø cung caáp döõ lieäu trong ñònh daïng ñöôïc yeâu
caàu.
 Söï baûo trì nhaát quaùn: cho pheùp khaùm phaù ra tính khoâng nhaát quaùn
trong caùc loaïi döõ kieän vaø döõ kieän ñöôïc löu tröõ, cung caáp coâng cuï vaø
phöông phaùp cho vieäc thay ñoåi chuùng
 Giaùm saùt vaø töï ñoäng: nhöõng ngöôøi giaùm saùt thay ñoåi thoâng tin vaø töï
ñoäng caäp nhaät thoâng tin, khai baùo nhöõng söï kieän ñaëc bieät. Chaúng haïn
khi thoâng tin ñaëc bieät ñöôïc löu tröõ.
 Vieäc hôïp taùc: cho pheùp ngöôøi vaø maùy tính laøm vieäc cuøng vôùi nhau.
 Gia nhaäp heä thoáng: cho pheùp moät heä thoáng ñöôïc xaây döïng töø nhöõng
thaønh phaàn phaùt trieån moät caùch ñoäc laäp vaø ñöôïc söû duïng vaø baûo quaûn
deã daøng.
Khoái döõ lieäu thu ñöôïc töø moät quy trình döïa vaøo 2 yeáu toá: thöù nhaát, laø
söï phöùc taïp veà heä thoáng ñaõ bò ñieàu khieån vaø ñang ñieàu khieån. Ðoù laø quaù trình
phoå bieán ñeå thu thaäp nhieàu döõ lieäu hôn vaø noù caàn thieát ñeå gia taêng söï khaét khe
kieåm soaùt. Thöù hai, noù phuï thuoäc vaøo chu kì vôùi döõ lieäu ñaõ thu thaäp ñöôïc. Ðieàu naøy
lieân quan ñeán chöùc naêng cuûa heä thoáng kieåm soaùt vaø möùc ñoä chính xaùc cuûa heä
thoáng.
Khi thöïc hieän kieán truùc thoâng tin, ta phaûi ñöa vaøo taøi khoaûn cuõng nhö kinh
phí cuûa noù laøm gia taêng nhu caàu veà taøi khoaûn caù nhaân ñaëc bieät . Vì vaäy, noù luoân
caàn thieát ñeå nghieân cöùu nhöõng yeâu caàu phuø hôïp.

Trí
2.4. Ngöôøi söû duïng:
Ngöôøi söû duïng thoâng tin trong quaù trình töï ñoäng laø nhöõng ngöôøi ñoøi
hoûi nhöõng nhu caàu. Hoï coù nhöõng vai troø khaùc, vì theá hoï caàn nhöõng loaïi thoâng tin
khaùc vôùi nhöõng nhu caàu khaùc. Vai troø rieâng cuûa hoï laø:
 Ngöôøi vaän haønh tröïc tuyeán
 Ngöôøi ñieàu haønh saûn xuaát
 Giaùm ñoác kyõ thuaät
 Nhaân vieân phuïc vuï
 Nhaø nghieân cöùu

 Ngöôøi ñieàu khieån töø xa
 Ngöôøi höôùng daãn vaø nhöõng trình öùng duïng

Ngöôøi vaän haønh tröïc tuyeán ñieàu khieån tröïc tieáp heä thoáng quy trình töï ñoäng
neáu noù ñieàu haønh ñuùng. Anh ta söû duïng heä thoáng giaùm saùt maø theå hieän nhöõng giaù
trò thay ñoåi hieän haønh vaø nhöõng giaù trò giôùi haïn cuûa chuùng. Ngöôøi vaän haønh tröïc
tuyeán laø ngöôøi ñaàu tieân bieát baát kyø nhöõng loãi heä thoáng vaø cuõng laø ngöôøi tìm caùch
khaéc phuïc söï coá. Anh ta phaûi tieáp caän vôùi nhöõng giaù trò cuûa taát caû söï thay ñoåi
heä thoáng hieän haønh.
Vaø nhöõng haïn cheá cuûa chuùng. Anh cuõng caàn söï mieâu taû veà taát caû söï bieán
ñoåi; thôøi gian phaùt trieån nhöõng thay ñoåi moái quan heä giöõa nhöõng söï thay ñoåi khaùc
vaø moái quan heä giöõa söï thay ñoåi vaø caùc hoaït ñoäng maø ñöôïc cung caáp bôûi heä thoáng
thoâng tin.
Giaùm ñoác saûn xuaát quan taâm ñeán vieäc thoáng keâ döõ kieän vaø moái quan heä döõ
kieän thaát laïc coù theå ñöôïc löu tröõ cuøng vôùi vieäc giuùp ñôõ veà coâng ngheä döõ lieäu.
Giaùm ñoác saûn xuaát chòu traùnh nhieäm veà nguyeân vaät lieäu, döï aùn saûn xuaát vaø
thöông löôïng vôùi khaùch haøng. Thoâng tin ñöôïc ueây caàu theå hieän heä thoáng döõ kieän
giaùn tieáp, chaúng haïn nhö mieâu taû döõ kieän, giaù trò lòch söû cuûa döõ kieän vaø taøi saûn ñaõ
thoáng keâ, moái quan heä giöõa nguyeân lieäu nhaäp vaø saûn phaåm xuaát, thôøi gian saûn

Trí
xuaát cuûa saûn phaåm caù nhaân vaø döõ kieän thoáng keâ veà söï coá heä thoáng vaø
nhöõng ngöôøi laõng phí.
Giaùm ñoác kyõ thuaät chòu traùch nhieäm veà qui trình caûi tieán kyõ thuaät. Anh ta
caàn caû vieäc thoáng keâ döõ lieäu vaø phaùt trieån ña daïng. Anh ta xaùc ñònh thoâng tin naøy
vaø theo ñoù hoï coù theå thay ñoåi qui trình lieân tuïc vaø caáu taïo qui trình. Giaùm ñoác kyõ
thuaät caàn döõ lieäu giaùn tieáp nhö heä thoáng döõ lieäu lòch söû vaø nhöõng con soá thoáng keâ
vaø thôøi gian phaùt trieån cuûa taát caû söï ña daïng heä thoáng chaát löôïng saûn phaåm .
Nhaân vieân phuïc vuï ñöôïc yeâu caàu tìm vaø thay ñoåi nhöõng nhöôïc ñieåm cuûa heä
thoáng. Anh ta caàn döõ lieäu theå hieän nhöõng giaù trò ña daïng cuûa heä thoáng vaø söï
phaùt trieån cuûa chuùng vaø söï laïc höôùng töø söï phaùt trieån mong ñôïi. Nhöõng söï coá khaùc
ñaõ xaûy ra trong quaù khöù, heát haïn söû duïng. Theo thoâng tin naøy, ngöôøi phuïc vuï coù
theå tìm ra nguyeân nhaân cuûa söï coá hoaëc döï ñoaùn tröôùc trong töông lai.
Ngöôøi vaän haønh ñieàu khieån coù theå trình baøy nhöõng vai troø ñöôïc ñeà caäp
tröôùc. Söï khaùc bieät laø laøm theá naøo vaø töø nôi ñaâu döõ kieän ñöôïc tieáp caän. Caùc nhaø
vaän haønh ñieàu khieån duøng phuï taù rieâng (PDA), thoâng tin di ñoäng hoaëc nhöõng
thieát bò lieân quan ñeå keát noái heä thoáng thoâng tin vaø ñeå ruùt döõ lieäu noù bò haïn cheá.
Loaïi noái keát naøy ñöôïc theå hieän bôûi söï truyeàn taûi döõ lieäu chaäm vaø bôûi nhöõng khaû
naêng cuûa caùc thieát bò ñöôïc söû duïng bò haïn cheá. Nhaø ñieàu khieån caàn tieáp caän
thoâng tin, giaù trò hieän haønh cuõng nhö döõ kieän ñaõ thoáng keâ, ví duï trong tröôøng
hôïp khi nhaäp hoaëc trong hôïp veà söï coá.
Nhaø nghieân cöùu : nghieân cöùu tình traïng ñieàu haønh heä thoáng vaø kieåm
tra nhöõng luaän ñieåm cuûa mình khoâng coù gì phoå bieán maø nhaø nghieân cöùu coù theå
vaän duïng heä thoáng thoâng tin theo nhu caàu cuûa mình. Thaät caàn thieát ñeå giöõ vieäc
ñieàu haønh vaø ñeå ngaên caûn söï suy giaûm saûn xuaát. Vì theá, coâng vieäc cuûa nhaø
nghieân cöùu bò haïn cheá. Döõ lieäu ñöôïc ñoøi hoûi laø döõ lieäu tröïc tieáp theå hieän thôøi
gian phuï thuoäc

Trí
söï bieán ñoåi veà caùc haèng soá thoâng tin khaùc nhau. Mieâu taû haèng soá vaø söï thay ñoåi
vaø döõ kieän veà söï ña daïng cuûa heä thoáng .
Taùc nhaân vaø söï ñaùp öùng chöông trình theá hieän thoâng tin, kieåm soaùt, taùc
ñoäng qua laïi giöõa ngöôøi söû duïng vaø taùc nhaân vôùi vieäc cung caáp chöông
trình khaùc. Taùc nhaân caàn hôïp taùc laãn nhau hoaëc lieân keát vôùi caùc ñoái taùc khaùc
ñeå tieán haønh coâng vieäc. Söï höôùng daãn ñoái taùc kyõ thuaät ñöôïc theå hieän trong chöông
3.
Tieáp caän döõ lieäu giaùn tieáp phaûi coù saün 24/7 cho taát caû caùc loaïi ngöôøi söû duïng
maø caàn noù. Heä thoáng thoâng tin phaûi löu tröõ taát caû döõ kieän ñöôïc ño löôøng trong thôøi
gian daøi maø coù theå theå hieän ôû soá löôïng lôùn. Vì theá, chĩ coù döõ lieäu ñieån hình hoaëc
thoáng keâ coù theå ñöôïc löu giöõ.
2.4 Söï hoaït ñoäng.
Söï vaän haønh cuûa heä thoáng thoâng tin lieân quan ñeán söï hieän dieän cuûa th phaân
phoái vaø ñöôïc keát noái. Noù cuõng lieân quan tôùi coâng cuï phaàn meàm. Quaù trình vaän
haønh traûi roäng töø vieäc choïn löïa heä thoáng phaàn cöùng ñeán vieäc giaûi quyeát nhöõng
vaán ñeà cô baûn. Ngaøy nay, heä thoáng phaàn cöùng vaø phaàn meàm ñang ñöôïc gia taêng
moät caùch ñaùng keå vaø caùc nhaø saùng laäp heä thoáng thoâng tin coù nhieàu quan ñieåm ñeå
choïn löïa. Söï löa choïn cuoái cuøng phuï thuoäc vaøo yeáu toá kinh nghieäm maø caùc nhaø
thieát keá ñaõ taïo ra caáu truùc phaàn cöùng vaø phaàn meàm rieâng, döïa vaøo söï hôïp lyù cuûa
caùc saûn phaåm caù nhaân ñoái vôùi coâng vieäc ñöôïc laøm vaø döïa vaøo giaù trò cuûa caùc saûn
phaåm. Toùm laïi, caáu truùc thoâng tin caàn thieát ñeå thoõa maõn nhu caàu ñaõ ñöôïc ñeà caäp ôû
treân.
Thöïc teá, caáu truùc heä thoáng thoâng tin gaén keát nhieàu nguoàn döõ lieäu ñoàng nhaát
nhau ñöôïc phaùt trieån bôûi nhieàu coâng ty. Ðeå ñaûm baûo thoâng tin ñöôïc tin caäy giöõa
chuùng, nhaø thieát keá ñaõ söû duïng caùc coâng cuï hieän ñaïi hoaøn toaøn doäc laäp vaø cho
pheùp phaùt trieån heä thoáng trong töông lai, phaùt trieån vaø caûi bieán xa hôn nöõa.

Trí
Ðoái vôùi heä thoáng nhaän döõ lieäu, söï quan taâm ngaøy caøng lôùn, ñaùng ñöôïc chuù yù laø
XML. XML laø heä thoáng döõ lieäu ñôn giaûn duøng caùc daáu hieäu ñeå dieãn ñaït. Caáu truùc
döõ lieäu luoân tuaân thuû theo moät vaøi qui taéc ban ñaàu. Caáu truùc trong XML coù theå
ñöôïc dieãn taû vaø coù hieäu löïc bôûi caáu truùc XML khaùc ñöôïc goïi laø ñoà thò XML. XML
laø phaàn meàm vaø heä thoáng döõ lieäu ñoäc laäp nhaèm giuùp ñôõ söï vaän haønh giöõa nhöõng
boä phaän heä thoáng thoâng tin khaùc nhau.
Ðònh nghĩa vieäc truyeàn taûi döõ lieäu, DOCM, RMI vaø Web Services ñöôïc söû
duïng roäng raõi. Taát caû ñeàu phuø hôïp vôùi thoâng tin lieân laïc trong soá heä thoáng ñaõ ñöôïc
phaân phaùt. Coâng ngheä DCOM ñöôïc söû duïng chính trong maøn hình MS Window.
Noù söû duïng heä nhò phaân ñeå göûi döõ lieäu. RMI laø ngaønh kyõ thuaät cô baûn Java maø coù
theå ñöôïc söû duïng bôûi taát caû heä thoáng ñieàu haønh JVM (Java Virtual Machine ).
Döõ lieäu ñöôïc göûi naèm trong heä nhò phaân. Web Services söû duïng giao
thöùc HTTP traûi khaép toaøn caàu ñeå mang laïi giao thöùc tieáp caän ñoái töôïng
ñôn giaûn (SOAP) maø naèm trong heä thoáng XML.

Trí
Hình 3.8. Caáu truùc thoâng tin ñieàu khieån quaù trình
Vieäc tieáp caän thoâng tin ñöôïc tieán haønh baèng nhieáu caùch. Vaø söï thaät, nhieáu
coâng ty coù nhöõng döõ aùn khaùc nhau ñoái vôùi noù. Toùm laïi, caáu truùc thoâng tin veá qui
trình töï ñoäng ñöôïc chĩ ra trong hình 3.8. Caáu truùc naøy ñöôïc phaân chia thaønh
nhieàu taàng lôùp.
 Lĩnh vöïc quaûn lyù: chöùa ñöïng heä hoaït ñoäng vaø boä caûm bieán chính,
cung caáp thoâng tin veà caù loaïi qui trình kieåm soaùt, veà caùc thieát bò
vaønhöõng thoâng soá maùy tính.
 Qui trình quaûn lyù : chöùa ñöïng PCS vaø SCADA maõ ñieàu haønh
vaø giaùm saùt coâng vieäc.
 Quaûn lyù doanh nghieäp: söû duïng qui trình thu thaäp thoâng tin trong heä
thoáng quaûn lyù doanh nghieäp vaø cung caáp thoâng tin naøy ñeán caùc lĩnh vöïc
khaùc.

Trí
2.5 DDE.
DDE nghĩa laø trao ñoåi döõ kieän hoaït ñoäng. Noù laø moät giao thöùc ñöôïc theå
hieän bôûi nhöõng tin nhaéc vaø lôøi höôùng daãn treân maøn hình Window. Qua phöông
thöùc naøy coù theå trao ñoåi taát caû caùc loaïi thoâng tin , ví duï xöû lyù vaên baûn, heä nhò phaân
hoaëc nhöõng nhu caàu. Söï öùng duïng luoân cung caáp vaøi döõ kieän ñaëc bieät (cöùng duïng
naøy döôïc goïi laø öùng duïng DDE) ñeán öùng duïng khaùc (khaùch haøng DDE).
ÖÙng duïng coù theå söû duïng DDE cho vieäc truyeàn nhöõng döõ lieäu rieâng leû hoaëc cho
vieäc trao ñoåi döõ lieäu lieân tuïc. Bôûi vì, tin nhaén trong Windows chöùa ñöôïc chĩ hai
thoâng soá (wPram vaø lPram) cho vieäc truyeàn döõ lieäu, nhöõng tham soá naøy phaûi
chöùa ñöïng nhöõng daáu hieäu ñoái vôùi caáu truùc döõ lieäu lôùn hôn vöôït qua vaøi kyù töï
cuûa döõ lieäu. Ðaëc tính giao thöùc DDE laø chĩ ñònh chính xaùc vieäc söû duïng tham soá
Wparam vaø lParam ñoái vôùi moïi tình huoáng truyeàn döõ lieäu .
Bôûi vì DDE laø giao thöùc nhaén tin cô baûn, taát caû thoâng tin ñöôïc saép
xeáp baèng caùch thoâng qua nhöõng tin nhaén DDE ñöôïc xaùc ñònh giöõa moät ngöôùi
phuïc vuï DDE vaø moät khaùch haøng DDE. giao thöùc DDE cuõng cho pheùp khaùch
haøng DDE göûi nhu caàu ñeán ngöôøi phuïc vuï DDE. ngöôøi phuïc vuï DDE seõ cung caáp
nhöõng nhu caáu gì neáu nhö döïa vaøo söï phuïc vuï rieâng. Noù ñöôïc löu giöõ toát trong
quaù trình öùng duïng. Möùc ñoä söû duïng cuûa giao thöùc DDE coù theå ñöôïc traûi daøi töø
caùc maùy tính ñôn ñeán caùc maùy tính ñaõ ñöôïc noái maïng baèng caùch söû duïng maïng
löôùi ñaûo ngöôïc cuûa DDE – moät giao thöùc Net DDE.
Moïi heä thoáng döõ kieän cung caáp bôûi ngöôøi phuïc vuï DDE ñöôïc xaùc ñònh moät
caùch hoaøn toaøn. Ngöôøi chĩ ñònh ñöôïc gaén keát töø 3 phaàn. Phaàn ñaàu tieân xaùc ñònh
teân öùng duïng. Ðaây laø teân öùng duïng ngöôøi phuïc vuï DDE khoâng caàn söï gia haïn.
Phaàn hai theå hieän chuû ñeà DDE quyeát ñònh moät nhoùm hoaëc moät maãu döõ lieäu trong
dòch vuï. Phaàn ba laø teân heä thoáng DDE duy nhaát trong vieäc phuïc vuï DDE.

Trí
Trao ñoåi döõ kieän giöõa ngöôøi phuïc vuï DDE vaø khaùch haøng DDE ñöôïc goïi
laø ñaøm thoaïi. Moät lôøi ñaøm thoaïi thaønh coâng goàm caùc phaàn sau :
 Khôûi xöôùng : baét ñaàu bôûi khaùch haøng DDE baèng vieäc thoâng baùo tin
nhaén DDE ñaëc bieát ñoái vôùi taát caû caùc öùng duïng ñieàu haønh. Tin
nhaén DDE chöùa ñöïng teân öùng duïng DDE, töïa ñeà DDE vaø t6n heä thoáng
DDE. trong tröôøng hôïp öùng duïng phuïc vuï cung caáp döõ lieäu ñöôïc ñoøi
hoûi ñang vaän haønh, tin nhaén traû lôøi ñöôïc göûi vaø heä thoáng vaän haønh
Windows môû ra söï lieân keát DDE giöõa hai öùng duïng naøy.
 Trao ñoåi : suoát thôøi gian trao ñoåi döõ lieäu ñöôïc truyeàn taûi baèng caùc
phaàn töû sau :
 Ðöôøng daây laïnh : khaùch haøng yeâu caàu döõ lieäu vaø ngöôøi phuïc
vuï cung caáp noù.
 Ðöôøng daây thöôøng : khaùch haøng yeâu caàu döõ lieäu vaø muoán ñöôïc
thoâng baùo baát cöù luùc naøo chuùng thay ñoåi. Ngöôøi phuïc vuï thoâng
baùo khaùch haøng veà döõ lieäu thay ñoåi nhöng vieäc truyeàn taûi
chĩ ñöôïc tieán haønh khi khaùch haøng chaáp nhaän noù.
 Ðöôøng daây noùng : khaùch haøng yeâu caàu döõ lieäu vaø muoán
ñöôïc thoâng baùo baát cöù luùc naøo chuùng thay ñoåi. Trong tröôøng hôïp
thay ñoåi, döõ lieäu ñöôïc truyeàn taûi moät caùch töï ñoäng.
 Keát thuùc : noù coù theå ñöôïc tieán haønh bôûi ngöôøi phuïc vuï hoaëc khaùch
haøng. Caùc keânh môû ñöôïc ñoùng laïi vaø söï noái keát DDE thieát laäp ñöôïc keát
thuùc. Coøn vieäc ñoùng ng duïng lieân quan ñeán caùc thoâng tin gaây ra söï keát
thuùc caùc moái lieân keát.
Giao thöùc DDE coù theå ñöôïc söû duïng ñeå thöïc hieän haøng loaït caùc ñaët tröng
veà öùng duïng Windows. Chaúng haïn, keát noái döõ lieäu thaät nhö taêng thò tröôøng
chöùng

Trí
khoaùn, duïng cuï khoa hoïc, qui trình kieåm soaùt hoaëc chöùng töø taïo ra cuøng vôùi baûng
heä thoáng söû duïng DDE cho vieäc naâng cao chöùc naêng cuûa chuùng.
Toùm laïi, thoâng tin DDE raát deã trong vieäc thöïc hieän so saùnh caùc ngaønh coâng
ngheä khaùc (COM). Phuïc vuï DDE coù theå phuïc vuï haøng loaït khaùch haøng vaø coù theå
ñöôïc naâng leân maø khoâng caàn baát cöù söï thay ñoåi naøo. DDE taïo ra nhöõng vaán ñeà
lieân quan ñeán söï ñaûo ngöôïc khaùc nhau veà DLL trong nhöõng maùy khaùc nhau.
Noù coù theå nhoû nhoû hoaëc töï chöùa ñöïng thoâng tin. Khaùch haøng DDE khoâng lo
laéng veà söï ñieàu haønh cuûa ngöôøi phuïc vuï DDE neáu chaäm hoaëc baän roän vì thoâng
tin DDE khaùc thôøi kyù vôùi nhau vaø ñöôïc tieán haønh bôûi vieäc xöû lyù tin nhaén.
2.6 Ñaëc tính OPC
OPC laø moät heä thoáng lieân keát chuaån möïc cho pheùp xaùc ñònh thoâng tin giöõa
khaùch haøng khaùc nhau vaø caùc thieát bò khaùc. Noù ñöôïc taïo ra bôûi neàn taûng
OPC khaúng ñònh ñaët tröng ñaàu tieân cuûa noù vaøo 1996. soá thaønh vieân neàn taûng OPC
ñöôïc coâng nhaän bôûi nhöõng ngöôøi töø caùc ngaønh ñieàu haønh coâng nghieäp chính
phuû nhö Siemens AG, Rockwell Automation, Honeywell, Toshiba, Microsoft. Ngaøy
nay, OPC laø hai ngheä thuaät tieáp caän thoâng tin trong qui trình töï ñoäng.
2.6.1. . Ñoäng löïc.
Tröôùc OPC, ñieàu kieän tieáp caän thoâng tin trong qui trình töï ñoäng ñaëc tröng bôûi
nhieàu öùng duïng ñöôïc söû duïng chính ngöôøi ñieàu khieån chuùng ñeå tieáp caän döõ lieäu
töø nhieàu thieát bò. Söï noå löïc ñoù ñaõ taïo ra söï phaùt trieån veà ngöôøi ñieàu khieån nhö
nhau bôûi nhöõng coâng ty khaùc nhau. Ngöôøi ñieàu khieån khoâng theå thay theá caùc ñaëc
ñieåm cuûa caùc thieát bò rieâng leû. Ðoái vôùi caùc thieát bò môùi, ngöôøi ñieàu khieån môùi phaûi
ñöôïc taïo ra vaø öùng duïng khaùch haøng toàn taïi phaûi ñöôïc xaùc ñònh. Nhöõng
maâu thuaãn trong tieáp caän xaûy ra khi hai ngöôøi ñieàu khieån khaùc nhau tieáp caän
nhöõng thieát bò gioáng nhau. Caùc nhaø saûn xuaát taïo ra ngöôøi ñieàu khieån duøng thieát bò
cuûa hoï khoâng theå thoõa maõn nhöõng nhu caàu veà taát caû nhöõng öùng duïng cuûa khaùch
haøng. Vì

Trí
theá, OPC ñöôïc taïo ra ñeå cung caáp caùch tieáp caän döõ lieäu phoå bieán ñoái vôùi nguoàn döõ
lieäu khoång loà ñöôïc theå hieän chuû yeáu baèng caùc thieát bò trong nhaø maùy.
2.6.2. Vaän haønh.
Ngaøy nay, caùc nhaø saûn xuaát chĩ taïo ra duy nhaát moät ngöôøi phuïc vuï OPC cho
thieát bò ñaëc bieät. Ngöôøi phuïc vuï OPC laø moät öùng duïngphaûi bieát laøm theá naøo ñeå
tieáp caän thoâng tin töø caùc thieát bò vaø laøm theá naøo cung caáp chuùng ñeán khaùch haøng.
Ngöôøi phuïc vuï OPC phuïc vuï taát caû khaùch haøng (öùng duïng vaän haønh tröïc tieáp, öùng
duïng chính, …). Caùch khaùc, khaùch haøng chĩ caàn bieát caùch laøm theá naøo ñeå tieáp caän
thoâng tin töø ngöôøi phuïc vuï OPC .
Hình 3.9. Nhöõng öùng duïng ñang laøm vieäc vôùi nhieàu maùy chuû OPC
OPC söû duïng caùc ngaønh kyõ thuaät Microsoft COM vaø DCOM, ñaëc bieät khaû
naêng xaùc ñònh chöùc naêng cuûa caùc ñoái töôïng beân ngoaøi baèng vieäc tieáp xuùc khoâng
caàn khaû naêng vaän haønh beân trong. Neàn taûng OPC ñaùnh giaù nhöõng ñaëc tính OPC
veà söï lieân keát naøy ñoái vôùi nhieàu muïc ñính khaùc nhau. Töøng ñaëc tính chöùa ñöïng söï
lieân keát theo thoùi quen vaø lieân keát töï ñoäng. Söï lieân keát chung luoân ñöôïc thöïc
hieän bôûi ngöôøi phuïc vuï OPC, chuû yeáu daønh cho ngöôøi laäp trình phuïc vuï khaùch
haøng vaø söû duïng ngoân ngöõ laäp trình C++.

Trí
Lieân keát töï ñoäng, khoâng baét buoäc giaønh cho ngöôøi laäp trình khaùch haøng
phaùt trieån nhöõng coâng cuï laäp trình ôû möùc ñoä cao Shuchar, Visual Basic, VBA.
VBA ñöôïc söû duïng trong MS Excel. Trong caû hai tröôøng hôïp, hieäu quaû cuûa maõ
soá vieát vaø söï ñieàu haønh öùng duïng thì traùi ngöôïc nhau. Ðaëc tính OPC chĩ xaùc
ñònh moái lieân keát vaø tình traïng cuûa chuùng. Vì theá, söï vaän haønh cuï theå caàn
thieát cho töøng ngöôøi phuïc vuï.
OPC cô baûn taïo ra nhöõng ñaëc tröng lieân keát ñöôïc söû duïng cho nhöõng muïc
ñích khaùc, ngöôøi phuïc vuï OPC khoâng caàn thöïc hieän taát caû caùc moái lieân keát naøy
nhöng khi moät ngöôøi phuïc vuï OPC thöïc hieän söï lieân keát noù phaûi thöïc hieän taát caû
caùc chöùc naêng. Nhöõng ñaëc tröng quan troïng nhaát maø OPC cô baûn xaùc ñònh trong
caùc qui trình ñaëc tröng laø :
 OPC chung
 OPC thoâng baùo vaø bieán coá.
 Khoái OPC.
 Tieáp caän döõ lieäu OPC.
 Ðaûm baûo OPC.
 Tieáp caän döõ lieäu OPC XML.
2.6.3. . Söï thoâng duïng cuûa OPC.
Ðaëc tính naøy qui ñònh moái lieân keát maø phaûi ñöôïc thöïc hieän bôûi taát caû nhöõng
ngöôøi phuïc vuï OPC. Coù nghĩa laø, öùng duïng thöïc hieän ít nhaát trong soá ñaëc tröng
OPC khaùc, ngoaïi tröø söï lieân keát an toaøn OPC. Söï thoâng duïng OPC chĩ ra nhöõng
chöùc naêng ñeå chĩ ñònh vaø nghi ngôø Local ID. Ðieàu ñoù ñaõ ñöôïc caùc nhaø xaùc ñònh söû
duïng duøng ñeå khaúng ñònh thôøi gian rieâng cuûa khaùch haøng vaø phuïc vuï.
2.6.4. . Thoâng baùo vaø bieán coá OPC.

Trí
Ðaëc tính naøy chĩ ñònh söï noái keát cuûa ngöôøi phuïc vuï bieán coá OPC vôùi söï
giuùp ñôõ cuûa caùc moái lieân keát naøy, khaùch haøng OPC coù tìm thaáy nhöõng bieán coá,
nhöõng thoâng baùo gì ñöôïc giuùp ñôõ bôûi nhöõng ngöôøi phuïc vuï rieâng vaø hoï coù theå
ñöôïc chĩ ñònh nhöõng söï coá. Nhöõng thoâng baùo vaø nhöõng bieán coá coù theå chĩ ñònh
söï quaù ñoäcuûa thieát bò hoaëc caùc tình huoáng khaùc.
Ngöôøi ñk traïm 2
Maùy chuû Maùy khaùch Boä ghi söï kieän
Ngöôøi ñk traïm 1 Baùo ñoäng/Söï kieän Maùy chuû quaûn lyù
Baùo ñoäng Söï kieän Maùy chuû Baùo ñoäng Söï kieän Maùy chuû
Thieát bò Modul SPC
Hình 3.10. Söï töông taùc laãn nhau giöõa moät vaøi baùo ñoäng vaø söï kieän
cuûa maùy chuû OPC vôùi maùy khaùch
Trong ñaëc tính, thoâng baùo laø tröôøng hôïp ñaëc bieät veà ñieàu kieän caàn söï quan
taâm ñaëc bieät. Ðieàu kieän laø vieäc ngöôøi phuïc vuï bieán coá OPC ñöôïc ñaët teân hoaëc
moät ngöôøi naøo ñoù hoaëc nhieàu ñoái töôïng cuûa noù. Bieán coá laø söï coá ñöôïc phaùt hieän
bôûi ngöôøi phuïc vuï bieán coá OPC ñoái vôùi thieát bò noù ñaïi dieän hoaëc nhöõng khaùch
haøng OPC . bieán coá khoäng coù söï hieän dieän chuû theå tröïc tieáp nhö vieäc thoâng baùo ñaõ
laøm. Coù ba loaïi bieán coá ñoái vôùi ngöôøi phuïc vuï bieán coá :
 Nhöõng bieán coá lieân quan ñeán ñieàu kieän : chuùng gaén keát vôùi
ñieàu kieän.

Trí
 Nhöõng bieán coá lieân quan ñeán phaàn ñĩa chöùa thoâng tin : chuùng khoâng
lieân quan ñeán ñieàu kieän nhöng lieân quan ñeán söï hoaït ñoäng
chung giöõa ngöôøi phuïc vuï bieán coá OPC vaø ñoái töôïng cuûa noù. Bieán
coá naøy coù theå phaùt sinh khi heä thoáng vaän haønh thay ñoåi quan ñieåm
cuûa heä thoáng .
 Bieán coá ñôn giaûn : laø taát caû caùc bieán coá khaùc khoâng gioáng nhö caùc
bieán coá ñaõ ñeà caäp ôû treân, chaúng haïn söï soá boä phaän.
Bieån baùo vaø bieán coá phaùt sinh bôûi ngöôøi phuïc vuï bieán coá OPC maø ñaïi dieän
bôûi chuû theå COM. ngöôøi phuïc vuï naøy thöïc hieän söï lieân keát cuûa ngöôøi phuïc
vuï bieán coá OPC maø cung caáp cho khaùch haøng caùc chöùc naêng sau:
 Xaùc ñònh haøng loaït caùc bieán coá taïo ra bôûi ngöôøi phuïc vuï bieán coá OPC.
 Vaøo vuøng tieåu khu ñoái vôùi caùc bieán coá ñaëc bieät.
 Ðaêng kyù vôùi khaùch haøng söï taùc ñoäng trôû laïi ñöôïc söû duïng khi ngöôøi phuïc
vuï bieán coá OPC taét.
 Nhöõng ngöôøi phuïc vuï bieán coá trong toaøn heä thoáng thoâng tin coù theå ñoùng
nhieàu vai troø. Ðoù laø chìa khoùa thaùo gôõ caùc ñaëc tính.
 Ngöôøi thöïc hieän bieán coá OPC coù theå thoâng baùo tín hieäu hôïac bieán coá vaø
gôûi chuùng ñeán moät hoaëc nhieàu khaùch haøng.
 Ngöôøi phuïc vuï bieán coá OPC coù theå thu thaäp tín hieäu hoaëc tín hieäu
töø nhieàu nguoàn khaùc vaø thoâng baùo chuùngh ñeán khaùch haøng.
2.6.5. Khoái OPC
Ðaëc tính naøy cung caáp vieäc mòeu taû caùc ñoái töôïng COM , moái lieân keát vaø teân
ñöôïc söû duïng ngöôøi phuïc vuï khoái OPC vaø khaùch haøng OPC. Chuùng cho pheùp trao
ñoåi nhöõng loaïi döõ lieäu sau:
 Khoái thoâng tin hieän haønh.
 Thieát bò thoâng tin caàn thieát cho vieäc tìm hieåu nhöõng noäi dung cuûa
khoái thoâng tin.

Trí
 Ghi cheùp lòch söû veà vieäc thi haønh.
 Nhöõng noäi dung höôùng daãn.
 Nhöõng bieán coá lieân quan ñeán khoái.
Ðaëc ñieåm khoái OPC khoâng tìm ra caùch giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà kieåm soaùt
khoái vaø noù cung caáp nhöõng coâng cuï coù theå lieân quan ñeùn vaán ñeà naøy. BSAñöôïc söû
duïng bôûi nhöõng tín hieäu OPC vaø nhöõng ngöôøi phuïc vuï bieán coá OPC. Chuùng cung
caáp baûn ñoà cuûa caùc bieán coá maø bò phaùt sinh trong suoát quiù trình khoái vaø coù theå
cung caáp nhöõng bieán coá naøy bôûi ngöôøi phuïc vuï bieán coá OPC vaø tín hieäu OPC cho
khaùh haøng OPC.
2.6.6. Tieáp caän döõ lieäu OPC

Ðaëc tính tieáp caän döõ lieäu OPC laø ñaëc tính OPC ñöôïc thöïc hieän nhieàu nhaát.
Noù chĩ ra ñoái töôïng phuïc vuï vaø khaùch haøng vôùi söï lieân keát maø cho pheùp khaùch
haøng OPCnoái keát vôùi ngöôøi phuïc vuï, vieäc teáp caän döõ lieäu OPC vaø thoâng qua noù
ñeå ñoïc vaø vieát döõ lieäu töø vieäc ñieàu haønh qui trình coâng ngheä. ví duï giaù trò hieän
thôøi, tham soá dieàu haønh, thoâng tin veà heä thoáng noùi keát phaàn cöùng hieän haønh.
Ðaëc tính OPC DA daùp öùng nhu caàu caû veà ngöôøi phuïc vuï OPC DA vaø khaùch
haøng OPC DA. caû hai tröôøng hôïp naøy, coù moät nhoùm lieân keát ñaëc bieät maø caàn ñöôïc
thöïc hieän, ngöôøi thöïc hieän OPC DA ñaïi dieän cho nhieàu ñoái töôïng khaùc nhau.
chuùng laø:
 Ðoái töôïng phuïc vuï OPC.
 Ðoái töôïng thuoäc nhoùm OPC.

 Ðoái töôïng thuoäc heä thoáng OPC.
Ðoái töôïng phuïc vuïOPC giöõ thoâng tin veà vieäc phuïc vuï OPC, noù löu tröõ caùc
ñoái töôïng thuoäc nhoùm OPC vaø cung caáp nhöõng coâng cuï cho khaùch haøng veà vieäc
quaûn lyù caùc chuû theå naøy noù cung caáp nhöõng phöông tieä ñeå vieát vaø ñoïc döõ lieäu,
döôïc quaûn lyù bôûi ngöôùi ngöôøi phuïc vuï OPC. loaïi döõ lieäu saün coù phuï thuoäc vaøo söï

Trí
tieán haønh phuïc vuï rieâng.
Ðoái töôïng thuoäc nhoùm OPC chöùa ñöïng thoâng tin cuûa chuùng vaø cung caáp
nhöõng coâng cuï ñeà taïo ra vaø toå chöùc heä thoáng OPC gaén vôùi chuùng. sau khi keát noái
vôùi ngöôøi phuïc vuï OPC khaùch haøng taïo ra vaø ñaêng kyù ngöôøi phuïc vuï moät
ñoái töôïng thuoäc nhoùm OPC. Trong nhoùm OPC khaùch haøng löu tröû thoâng tin maø
döôïc löïa choïntöø taát caû caùc heä thoáng OPC ñöôïc chĩ bôûi ngöôøi phuïc vuï. Thoâng
qua ñoái töôïng nhoùm OPC coù theå ñöôïc laøm vaø khoâng döôïc laøm, noù cung caáp cho
khaùch haøng caùch thöùc ñeå naém baét caùc heä thoáng ñeå noù coù theå khai baùo khi
chuùng thay ñoåi. Söï khai baùo ñöôïc gôûi trôû laïi khaùch haøng ñaõ ñaêng kyù. Nhoùm OPC
coù hai loaïi rieâng vaø chung. LOaïi rieâng chĩ ñöôïc tieáp caän bôûi khaùch haøng ñaõ taïo
ra noù. Traùi laïi loaïi chung cung caáp cho nhieàu khaùch haøng khaùc nhau.
Ðoái töôïng heä thoáng OPC laø ñoái töôïng thay ñoåi cuûa ñoái töôïng dòch vuï OPC
vaø coù theå trình baøy döõ lieäu hoaëc giaù trò coù saün hieän thôøi. Töøng ñoái töôïng thuoäc heä
thoáng DPC coù heä thoáng IÐ rieâng cuûa noù maø chĩ ñònh heä thoáng DPC trong
heä thoáng OPC. Töø quan ñieåm cuûa khaùch haøng, ñoái töôïng heä thoáng OPC khoâng
caàn thieát nhö moät chuû theå. Thay vì khaùch haøng phaûi söû duïng ñoái töôïng nhoùm OPC
nôi maø heä thoáng ñaõ ñöôïc giôùi thieäu.Heä thoáng OPC cung caáp ñòa chĩ veà nguoàn döõ
lieäu nhieàu hôn nguoàn döõ lieä cuûa chính noù.
Moãi heä thoáng OPC coù caùc tham soá giaù trò, chaát löôïng. Heä thoáng OPC quyeát
ñònh ñoái töôïng phuïc vuï OPC thöôøng ñöôïc hình thaønh nhôø moái quan heä cuûa chuùng
vôùi qui trình chuùng leä thuoäc. ví du nhö caáu truùc hình 2.4, trong hình naøy coù 3 heä
thoáng OPC, ñaàu tieân laø heä thoáng ID AREA1 REACTOR10 .TIC 1001.
CURRENT.
Ðaëc tröng OPC DA chĩ ñònh nhöõng ñieàu lieân keát khaùch haøng OPC DA
phaûi thöïc hieän. Söï lieân keát naøy chöùa ñöïng chöùc naêng ngöôïc laïi ñöôïc söû duïng bôûi
ngöôøi phuïc vuï OPC DA ñeå gôû thoâng baùo veà söï vaän haønh ñaõ hoaøn taát vaø nhöõng
bieán coá khaùc.

Trí
2.6.7. Trao ñoåi döõ lieäu OPC
Qui trình chuaån hoùa veà söï ñaûo ngöôïc laàn ñaàu tieân cuûa söï trao ñoåi döõ lieäu
OPC ñöôïc hoaøn taát vaøo 2/2003vaø chöa ñöôïc coâng nhaän roäng raõi. Ðoái nghòch vôùi
OPC DA, nôi maø döõ lieäu ñöôïc truyeàn taûi theo chieàu thaúng ñöùng giöõa caùc thieát bò
ño löôøng vaø kieåm soaùt vieân veà maët nhaø maùy vaø söï öùng duïng giaùm saùt ôû möùc ñoä
cao nhaát cuûa döï aùn. OPC DX cung caáp vieäc trao ñoåi döõ lieäu ngang haøng nhau vaø
ñieàu khieån heä thoáng lieân laïc.
Ngöôøi phuïc vuï ñeán thoâng tin phuïc vuï OPC DX xaùc ñònh söï lieân keát
môûroäng chöùc naêng OPC DA ñeå cho pheùp truyeàn döõ lieäu tröïc tieáp giöõangöôøi phuïc
vuï OPC DA. Noù laøm thay ñoåi nhu caàu veà öùng duïng khaùch haøng maø seõ chĩ ñònh
söï vaän haønh naøy.
Ðieàu khieån heä thoáng lieân laïc: khaùch haøng OPC DX coù theå ñöôïc söû duïng ñeå
ñieàu haønh caùc thieát bò OPC X treân maïng löôùi söû duïng söï lieân keát DCOM vaø XM
cô baûn.
Cung caáp nghaønh coâng ngheä Web vaø thoâng tin lieân laïc qua nhöõng maïng
löôùi khaùc nhau.OPC DX cung caáp nghaønh coâng ngheä thoâng tin môùi nhaát,
chaúng haïn nhö giao thöùc tieáp caän ñoái töôïng ñôn giaûn (SOAP) vaø lôïi duïng
maïng löôùi Microsoft. NET. OPC DX phuïc vuï nhö caàu noái giöõa caùc heä thoáng
maïng löôùi khaùc nhau. ví duï: Profibus, Fieldbus, Ethrnet networks,...
2.6.8. Tieáp caän döõ lieäu ñaõ löu tröõ OPC

OPC HDA chĩ ñònh nhöõng lieân keát coù theå ruùt ra caû döõ lieäu tröïc tieáp vaø giaùn
tieáp töø ngöôøi phuïc vuï OPC. ngöôøi phuïc vuï naøy löu tröû caùc döõ lieäu ñaõ
ñöôïc ño löôøng vaø ñöôïc thu thaäp döõ lieäu döôïc ghi laïi cuøng vôùi nhöõng bieåu töôïng
khaùc nhau, cho pheùp khaùch haøng xaùc ñònh khi naøo döõ lieäu döôïc ño löôøng, chuùng
ñaïi dieän cho caùi gì, chaát löôïng laø gì, phaûi chaêng chuùng bò thay ñoåi sau khi ño
löôøng,. Nhaø
nguyeân cöùu söû hoïc OPC coøn chĩ ra nhöõng caùi chung. Chuùng vaän haønh thoâng qua

Trí
vieäc taäp hôïp döõ lieäu ñaõ ñöôïc ño löôøng, ví duï nhö giaù trò thaáp nhaát vaø cao nhaát, giaù
trò thay ñoåi moät vaán ñeà khaùc. Döõ lieäu gì, daëc ñieåm döõ lieäu ngöôøi phuïc vuï cho vieäc
nguyeân cöùu lòch söû OPC seõ thuùc ñaåy vieäc thöïc hieän phuïc vuï rieâng reû vaø thuùc ñaåy
öùng duïng ñaëc bieät cuûa noù trong moâi tröông coâng nghieäp. Moái lieân heä OPC HDA
cho pheùp khaùch haøng khaùm phaù thôøi gian, ñieàu gì taïo nhöõng döõ lieäu maø ngöôøi
phuïc vuï OPC cung caáp vaø vaän haønh döõ lieägì maø noù boå sung.
Nhöõng ngöôøi phuïc vuï OPC coù theå ñieàu haønh nhöõng chöùc naêng khaùc
nhau,maø ñöôïc quyeát ñònh bôûi söï lieân keát khoâng buuù¨t buoäc. Coù hai loaïi phuïc vuï
chính ñöôïc cung caáp bôûi ñaëc tröng OPC HDA nhö sau:
 Phuïc vuï döõ lieäu khuynh höôùng ñôn giaûn: Ngöôøi phuïc vuï naøy chöùa
ñöïng döõ lieäu ñaõ ñöôïc ño löôøng moät caùch ñôn giaûn cuøng vôùi thoøi gian
vaø ñaëc tính chaát löôïng vaø cung caáp chuùng ñeán khaùch haøng trong heä
thoáng nhöõng döõ kieäu gioáng nhau.
2.6.9. Söï an toaøn OPC

Söï an toaøn OPC cho pheùp nhöõng nhaø phuïc vuï OPC thöïc hieän vaán ñeà an
toaøn baèng caùch thoâng thöôøng. Noù cung caáp vieäc höôùng daãn cho khaùch haøng OPC
laøm sao ñeå giao tieáp vôùi ngöôøi phuïc vuï OPC an toaøn.
Söï an toaøn döôïc cung caáp cuøng vôùi söï giuùp ñôõ cuûa hai söï lieân keát khoâng
baét buoäc maøcoù theå thöïc hieän bôûi taát caû nhöõng ngöôøi phuïc vuï OPC. Ngöôøi phuïc vuï
OPC cung caáp ñoä an toaøn phaûi thöïc hieän moät hay hai söï lieân keát naøy. Söï lieân keát
NT ñaûm baûo IOPC phuïc vuï cho khaùch haøng ñeå ñieàu haønh heä MS Windows NT
hoaëc heä thoáng sau cuøng. Noù cho pheùp khaùch haøng noái keát vôùi ngöôøi phuïc vuï vaø söû
duïng chöùng töø NT lieân quan ñeán ngöôøi söû duïng. Vì theá vaán ñeà an toaøn coù
theå daønh cho ngöôøi söû duïng NT söû duïng lieân keát naøu. Söï lieân keát an toaøn IOPC
daønh cho khaùch haøng söû duïng nhöõng chöùng töø caù nhaân, maø khi caàn noái keát vôùi
OPC khoâng phaûi ñieàu haønh MS Windows NT. Noù luoân yeâu caàu ngöôøi söû
duïng cung

Trí
caáp, ngöôøi söû duïng ID vaø password, ñaëc tính naøy khoâng ñoøi hoûi ñoái töôïng naøo caàn
ñöôïc baûo veä, noù luoân luoân thuùc ñaåy töøng quaù trình thöïc hieän phuïc vuï OPC. Ðaëc
tính naøy raát cô baûn döïa vaøo hình thöùc lieân quan söï an toaøn OPC, maø ñeán töø söï an
toaøn MS Windows NT.
2.6.10. Tieáp caän döõ lieäu OPC XML

OPC XML_DA chöa döôïc hoaøn thaønh trong thôøi gian vieát baøi naøy vaø
söï ñaûo ngöôïc luùc ñaàu khoâng quan troïng.
OPC XLM_ DA xaùc ñònh Web services maø cung caáp khaùch haøng loaïi döõ
lieäu gioáng nhö ngöôøi phuïc vuï OPC DA ñaõ laøm. nhôø söû duïng roäng raõi vaø heä thoáng
XML ñoäc laäp vaø giao thöùc SOAP . döõ lieäu coù theå tieáp caän vôùi khaùch haøng moïi nôi
treân theá giôùi.
OPC DA coù söï vaän haønh thuaän lôïi treân OPC XML _DA nhöng OPC
XML_ DA phuø hôïp vôùi vieäc öùng duïng ôû möùc doä cao nôi maø söï noái keát quan troïng
hôn hieäu quaû truyeàn taûi. Noù ñaùp öùng söï noái keát giöõa caùc heä thoáng vaän haønh khaùc
nhau vaø trong khoaûng caùch raát xa. Chöùc naêng OPC XML_DA cung caáp söï noái keát
khoâng coá ñònh vaø chöùc naêng rieâng ñoäc laäp vôùi nhau.
2.6.11. Thuaän lôïi

OPC cho pheùp caùc nhaø saûn xuaát taïo ra heä thoáng phaàn meàm maø coù theå söû
duïng bôûi taát caû caùc öùng duïng cuûa khaùch haøng. nhöûng nhaø khoa hoïc coù theå söû duïng
taát caû ngoân ngöõ vieát maø chuùng khoâng caàn vieát laïi maõ soá khi caùc thieát bò thay ñoåi
hoaëc moät heä thoáng môùi ñöôïc taïo ra. OPC cung caáp thoâng tin hieäu quaû vaø möùc ñoä
cao cuûa chöùc naêng. Noù cho pheùp chöùc naêng plug vaø play trong qui trình töï ñoäng.
noù haïn cheá vieäc ñaøo taïo, söï phaùt trieån thoâng thöôøng vaø giaù trò löu giöõ.

Trí

Trí
CHÖÔNG
HEÄ THOÁNG THÖÏC THI SAÛN XUAÁT MES
1. Boái caûnh hình thaønh MES ( Manufacturing Execution System )

Hôn 25 naêm tröôùc, caùc nhaø saûn xuaát ñaõ ñaàu tö maùy tính ñeå giuùp hoï thuaän
tieän hôn trong nhöõng hoaït ñoäng saûn xuaát. Nhöõng heä thoáng sôùm ñöôïc hình thaønh
vôùi nhöõng phaàn meàm ñöôïc thieát keá ñaëc bieät cho heä thoáng ñoù. Tuy nhieân 10 naêm
trôû laïi ñaây, nhöõng saûn phaåm phaàn meàm daønh cho thöông maïi taêng thò phaàn leân raát
nhieàu. Moät soá phaàn meàm ñaõ ñaït ñöôïc tính thöông maïi cao vaø cung caáp dòch vuï
roäng lôùn. Nhöõng heä thoáng MRPII/ERP, heä thoáng CAD/CAM vaø nhöõng ñieàu khieån
trong coâng ngieäp laø nhöõng ví duï ñieån hình
1.1. Giôùi thieäu veà MES:
Manufacturing Execution System (MES) cung caáp ñaày ñuû thoâng tin
cuûa quaù trình saûn xuaát töø nguyeân lieäu ban ñaàu cho ñeán hoaøn thaønh moät saûn phaåm.
Keát quaû ñaùp öùng nhanh choùng khi ñieàu kieän thay ñoåi, keát hôïp vôùi trung taâm ñeå
giaûm nhöõng hoaït ñoäng khoâng hieäu quaû, ñieàu khieån hieäu quaû keá hoaïch hoaït ñoäng
vaø xöû lyù. MES caûi tieán söï hoaït ñoäng nhö laø vaän chuyeån ñuùng giôø, voøng quay
toàn kho, toång lôïi nhuaän, löu löôïng tieàn maët…MES cung caáp ñaày ñuû thoâng
tin cuûa saûn phaåm ñeán hoaït ñoäng kinh doanh

Trí
Hình 4.1. Minh hoïa vieäc öùng duïng MES
MES cung caáp khaû naêng giaùm saùt raát hieäu quaû quaù trình xöû lyù caùc saûn
phaåm then choát vaø cung caáp döõ lieäu theo moät ñònh daïng bôûi ngöôøi giaùm saùt maïng,
ngöôøi vaän haønh, ngöôøi quaûn lyù, vaø nhöõng toå chöùc kinh doanh khaùc…Noù cung caáp
nhöõng döõ lieäu thöïc töø nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi ñeán giaù trò heä thoáng taøi chính vaø
thöïc hieän vieäc löu tröõ laïi taát caû caùc döõ kieän treân. Noù laø moät heä thoáng keá hoaïch
roäng lôùn cho nhöõng daây chuyeàn saûn phaåm mang tính toaøn caàu. MES cung caáp
quang caûnh hieän haønh cuûa saûn phaåm, vaø cung caáp nhöõng thoâng tin veà khaû naêng
ñònh giaù cuûa saûn phaåm ñeán nhaø quaûn lyù vaø caùc nhaân vieân kinh doanh.
Trong nhieàu khaâu cuûa quaù trình coâng nghieäp, vaãn coøn moät phaàn lôùn
nhöõng coâng vieäc treân giaáy vaø nhöõng heä thoáng vaän haønh baèng tay. Hình döôùi
ñaây minh hoaï söï tieän lôïi vaø caùch giaûi quyeát hieäu quaû nhôø söï hoå trôï cuûa MES

Trí
1.2. Vò trí cuûa MES:
Hình 4.2 Caáu truùc lôùp quaûn lyù nhaø maùy.
1.3. Caáu truùc heä thoáng thoâng tin trong MES:

MES laø moät trong nhöõng ñích ñeán trong heä thoáng thoâng tin chính yeáu
cuûa caùc nhaø maùy saûn xuaát. Moãi loaïi heä thoáng naøy goàm nhöõng chöùc naêng vaø
nhöõng loaïi saûn phaåm khaùc nhau. Ngaøy hoâm nay nhöõng loaïi heä thoáng saûn xuaát
chuû yeáu laø:
 Laäp keá hoaïch nguoàn taøi nguyeân trong hoaït ñoäng kinh doanh ( ERP
– Enterprise Resources Planning ): bao goàm nhöõng heä thoáng maø
cung caáp taøi chính, loaïi hình quaûn lí, laäp keá hoaïch cho caùc loaïi
nguyeân lieäu vaø saûn phaåm, vaø caùc chöùc naêng lieân keát khaùc.
 Quaûn lyù daây chuyeàn cung caáp ( SCM – Supply Chain Management
): bao goàm nhöõng chöùc naêng nhö laø: döï baùo, söï phaân phoái vaø vaán ñeà
lieân quan ñeán haäu caàn, quaûn lyù coâng vieäc vaän chuyeån, thöông maïi
ñieän töû vaø laäp keá hoaïch nhöõng heä thoáng thuaän lôïi.

Trí
 Quaûn lyù dòch vuï vaø baùn haøng ( SSM – Sales and Service
Management ): bao goàm phaàm meàm quaûn lyù coâng vieäc baùn haøng töï
ñoäng ñaït hieäu quaû toát hôn, caáu hình saûn phaåm, ñònh giaù dòch vuï,
saûn phaåm baûo haønh vaø raát nieàu lôïi ích khaùc.
 AÙp duïng nhöõng kieán thöùc khoa hoïc giaûi quyeát quaù trình vaø saûn
phaåm ( P&PE – Product and Process Engineering ): goàm nhöõng
phaàn meàm, döôùi söï hoå trôï cuûa maùy tính taïo thuaän lôïi cho quaù trình
thieát keá vaø saûn xuaát ( CAD/CAM ), kyõ thuaät xöû lyù vaø quaûn lyù nguoàn
döõ lieäu trong quaù trình saûn xuaát ( PDM )
Hình 4.3. MES vaø caùc heä thoáng khaùc
 Nhöõng ñieàu khieån ( Controls ): thöôøng söû duïng nhöõng heä thoáng
lai giöõa phaàn meàm vaø phaàn cöùng nhö heä thoáng ñieàu khieån
phaân boá (DCS – Distributed Control Systems ), PLC, ñieàu khieån soá
phaân boá (DNC – Distributed Numerical Control ), heä thoáng thu
thaäp döõ lieäu vaø giaùm saùt ñieàu khieån ( SCADA – Supervisory

Trí Control and Data

Trí
Acquisition systems ), vaø nhöõng phaàn ñieàu khieån khaùc, coù söï hoå trôï
cuûa maùy tính trong quaù trình saûn xuaát ra nhöõng saûn phaåm.
 Heä thoáng thöïc thi saûn xuaát ( MES – Manufacturing Execution

Systems ): bao goàm nhöõng heä thoáng thoâng tin roäng lôùn, cung caáp
thoâng tin chính xaùc ñeán nhöõng ñoái töôïng kinh doanh. Nhöõng
chöùc naêng cuûa MES ñöôïc giaûi thích kyõ hôn ôû nhöõng phaàn sau.
Phaàn lôùn caùc coâng ty caàn moät vaøi chöùc naêng trong 6 loaïi keå treân ñeå thaønh
coâng trong vieäc kinh doanh cuûa hoï. Tuyø theo loaïi hình kinh doanh cuûa moãi doanh
nghieäp maø ta choïn nhöõng loaïi chöùc naêng khaùc nhau cho phuø hôïp vôùi söï phaùt
trieån.
MES coù lieân quan ñeán taát caû caùc heä thoáng thoâng tin khaùc.
Söï hôïp thaønh moät theå thoáng nhaát giöõa MES vaø naêm heä thoáng khaùc laø caùch
mang laïi hieäu quaû raát lôùn khoâng chĩ cho heä thoáng MES maø coøn cho caû naêm heä
thoáng coøn laïi. Vaø cho nhöõng heä thoáng thoâng tin khaùc.
Nhö ñaõ trình baøy, MES cung caáp keát noái giöõa nhöõng heä thoáng chính haùc
nhau. Moät vaøi heä thoáng naøy hoaït ñoäng ñoäc laäp raát toát, nhöng MES keát noái chuùng
laïi vôùi nhau ñeå taïo ra nhöõng saûn phaåm toát vaø raát khaû thi cho chieán löôïc hoaïch
ñònh saûn xuaát.
2. Töông taùc cuûa MES:
2.1. Töông taùc MES ñoái vôùi nhöõng heä thoáng khaùc :
Nhö trung taâm cuûa heä thoáng thöïc thi saûn xuaát, MES cung caáp thoâng tin ñeán
taát caû nhöõng heä thoáng chính yeáu khaùc.
 ERP traû lôøi cho MES caùc thoâng tin: giaù, voøng laëp, nhöõng döõ lieäu saûn
xuaát khaùc.
 SCM ñöa döõ lieäu veà traïng thaùi thöïc, hieäu suaát vaø naêng löïc tieàm taøng
ñoái vôùi saûn löôïng ñöôïc saûn xuaát ra, vaø nhaän ñöôïc söï ñaùp öùng töø
MES.

Trí
 SSM nhöõng öùng duïng ñöôïc keát noái ñeán MES, thaønh coâng cuûa
saûn phaåm thoâng qua ñònh giaù vaø vaän chuyeån haøng hoaù.
 P&PE lôïi nhuaän saûn phaåm mang laïi vaø ño löôøng chaát löôïng bôûi MES
 Controls caùch laøm vaø thöïc thi leänh
2.2. Töông taùc nhöõng heä thoáng khaùc ñeán MES :
MES cuõng laáy döõ lieäu töø nhöõng heä thoáng khaùc, chaéc chaén raèng nhöõng
thoâng tin aáy ñöôïc xöû lyù raát toát theo chuaån ñaët ra cuûa nhaø maùy. Ví duï:
 Nhöõng keá hoaïch cuûa ERP cung caáp cho MES – baûng thoâng baùo coâng
vieäc.
 SCM ñöa ra keá hoaïch vaø thôøi khoùa bieåu ñieàu khieån thôøi gian tieán
haønh keá hoaïch
 SSM ñöa ra caáu hình vaø ñònh giaù saûn phaåm
 P&PE boä ñieàu khieån coâng vieäc, coâng thöùc saûn xuaát, vaø nhöõng thoâng
thoâng trong saûn xuaát.
 Döõ lieäu töø Control söû duïng ñeå ño hieäu suaát vaø ñieàu kieän hoaït ñoäng cuûa
heä thoáng trong ñieàu kieän töï ñoäng hoaù
3. Nhöõng chöùc naêng cuûa MES:
3.1. Trình traïng vaø nguoàn phaân phoái taøi nguyeân:
Quaûn lyù nguoàn taøi nguyeân bao goàm maùy moùc, coâng cuï, nhöõng vaät
lieäu, nhöõng thieát bò vaø nhöõng vaät khaùc nhö taøi lieäu ñöôïc chuaån bò saún saøng cho
coâng vieäc ñeå baét ñaàu quaù trình hoaït ñoäng. Noù cung caáp chi tieát lòch söû cuûa
nguoàn taøi nguyeân vaø baûo ñaûm raèng thieát bò laø thích hôïp cho quaù trình ñang hoaït
ñoäng. Quaûn lyù nguoàn taøi nguyeân naøy bao goàm vieäc daønh rieâng vaø göûi baùo caùo
nhanh ñeå ñaùp öùng lòch trình saûn xuaát
3.2. Quaù trình hoaït ñoäng/ laäp chöông trình chi tieát:
Cung caáp tuaàn töï treân cô sôû quyeàn öu tieân, thuoäc tính, neùt ñaët tröng,
hoaëc keát hôïp nhöõng coâng thöùc vôùi nhöõng saûn phaåm ñaëc bieät trong moät quaù
trình hoaït

Trí
ñoäng nhö laø trình töï pha maøu, hoaëc nhöõng thuoäc tính khaùc. Khi laäp chöông trình
moät caùch thích hôïp thì vieäc boá trí raát thuaän tieän, tieát kieäm raát nhieàu thôøi gian. Noù
haïn cheá vaø noù coâng nhaän thay theá vaø söï truøng laäp trong nhöõng hoaït ñoäng song
song, hôïp leä ñeå tính toaùn chi tieát thôøi gian chính xaùc hoaëc boác xeáp haøng vaø di
chuyeån haøng.
Hình 4.4. Chöùc naêng cuûa MES
3.3. Nhöõng ñôn vò saûn xuaát nhanh:

Quaûn lyù löu löôïng cuûa nhöõng ñôn vò saûn xuaát trong moät hình thöùc cuûa coâng vieäc,
ñôït, loâ, vaø trình töï coâng vieäc. Thoâng tin nhanh thì ñaïi dieän cho chuoãi goàm nhieàu
söï kieän trong coâng vieäc, caàn ñeå laøm vaø thay ñoåi thôøi gian thöïc khi söï kieän xaûy
ra trong nhaø maùy. Khaû naêng ñoù ñeå thay theá lòch trình ñaõ ñöôïc quy ñònh treân neàn
saûn

Trí
xuaát . Vieäc xöû lyù thu hoài vaø taùi laøm vieäc thì ñaõ saün saøng, khaû naêng naøy raát toát ñeå
ñieàu khieån moät löôïng lôùn coâng vieäc taïi baát kyø thôøi ñieåm naøo
3.4. Söï quaûn lyù taøi lieäu:

Quaûn lyù soå saùch ghi cheùp cuûa coâng ty trong quaù trình saûn xuaát bao goàm: taøi lieäu
cung caáp cho coâng vieäc, nhöõng coâng thöùc, nhöõng baûn veõ, nhöõng thuû tuïc trong hoaït
ñoäng kinh doanh, nhöõng chöông trình cho nhöõng phaàn vieäc cuï theå, soå saùch ghi
cheùp cuûa nhöõng khoaù huaán luyeän, nhöõng thoâng tin kyõ thuaät, nhöõng thoâng tin caäp
nhaät lieân tuïc, nhö laø khaû naêng ñeå chuaån bò kyõ keá hoaïch ñeå xaây döïng söï cung caáp
thoâng tin. Noù göûi taøi lieäu xuoáng cho hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa nhaø maùy, bao goàm
cung caáp döõ lieäu ñeå hoaït ñoäng hoaëc coâng thöùc ñeå ñieàu khieån thieát bò. Noù cuõng
bao goàm söï quaûn lyù vaø tính toaøn boä cuûa moâi tröôøng, söùc khoûe vaø nhöõng nguyeân
taéc an toaøn, vaø thoâng tin ISO nhö laø söï chính xaùc trong hoaït ñoäng saûn xuaát, caùc
löu tröõ taøi lieäu.
3.5. Söï thu thaäp döõ lieäu:

Chöùc naêng naøy cung caáp moät giao dieän keát noái ñeå thu ñöôïc saûn phaåm trong hoaït
ñoäng saûn xuaát vaø caùc thoâng soá döõ lieäu. Döõ lieäu naøy thu ñöôïc töø quaù trình hoaït
ñoäng cuûa nhaø maùy, caùc quaù trình vaän haønh maùy moùc, thoâng soá kyõ thuaät cuûa caùc
thieát bò, döõ lieäu thu ñöôïc trong quy trình ñieàu khieån caû hai cheá ñoäng töï ñoäng &
baèng tay.
3.6. Quaûn lyù lao ñoäng:

Cung caáp soá ngöôøi hieän coù trong nhaø maùy, söï thay ñoåi nhaân söï. Bao goàm soá laàn
vaø baùo caùo söï coù maët, theo doõi naêng löïc laøm vieäc, laø khaû naêng toát nhaát ñeå theo
doõi moät caùch giaùn tieáp nhö laø chuaån bò nguyeân lieäu cho saûn xuaát, coâng cuï cho
phoøng laøm vieäc. Noù coù theå töông taùc vôùi nguoàn taøi nguyeânphaân phoái ñeå xaùc ñònh
ñöôïc vieäc boá trí nhieäm vuï cho ai laø toái öu nhaát.
3.7. Quaûn lyù chaát löôïng:

Trí
Cung caáp nhöõng giaù trò ño löôøng ñaõ ñöôïc phaân tích theo thôøi gian töø quaù trình saûn
xuaát ñeå ñieàu chĩnh chaát löôïng saûn phaåm vaø ñeå xaùc ñònh nhöõng vaán ñeà yeâu caàu
caàn chuù yù. Noù coù theå ñeà xuaát caùch chính xaùc cho tröôøng hôïp khoù khaên xaûy ra, bao
goàm trieäu chöùng lieân quan, nhöõng haønh ñoäng vaø nhöõng keát quaû ñeå xaùc ñònh
nguyeân nhaân. Coù theå bao goàm vieäc theo doõi SPC/SQC vaø quaûn lyù nhöõng hoaït
ñoäng kieåm tra vaø coù theå cuõng bao goàm phaân tích heä thoáng quaûn lyù thoâng tin trong
phoøng thí nghieäm ( LIMS – Laboratory Information Management System
3.8. Quaûn lyù quaù trình:
Giaùm saùt quaù trình saûn xuaát vaø söï löïa choïn töï ñoäng hoaëc cung caáp söï döï phoøng ñeå
hoaït ñoäng cho chính xaùc vaø caûi tieán quaù trình hoaït ñoäng. Nhöõng söï tích cöïc naøy
coù leõ beân trong hoaït ñoäng saûn xuaát vaø taäp trung nhöõng tính naêng treân maùy hoaëc
thieát bò ñeå giaùm saùt vaø ñieàu khieån toát hôn trong hoaït ñoäng saûn xuaát, maø vieäc theo
doõi quaù trình phaûi ñi töø hoaït ñoäng naøy ñeán caùc hoaït ñoäng keá tieáp ñeå coù thoâng tin
chính xaùc nhaát. Noù bao goàm quaûn lyù tình traïng baùo ñoäng ñeå chaéc chaén raèng
nhöõng ngöôøi trong nhaø maùy coù kieán thöùc xöû lyù nhöõng thay ñoåi coù theå chòu ñöïng
ñöôïc. Noù cung caáp nhöõng giao dieän giöõa thieát vò thoâng minh vaø khaû naêng MES
thoâng qua vieäc thu thaäp döõ lieäu.
3.9. Quaûn lyù söï baûo döôõng maùy moùc, thieát bò:
Nhöõng vieäc höôùng daãn vaø theo doãi nhöõng hoaït ñoäng ñeå baûo trì thieát bò vaø nhöõng
coâng cuï ñaûm baûo coâng vieäc saûn xuaát ñaõ ñöôïc saún saøng vaø ñaûm baûo moät lòch trình
ñònh kyø hoaëc vieäc baûo döôõng ngaên chaën töùc thì nhöõng raéc roái xaûy ra. Vieäc baûo
döôõng raát giuùp ích cho vieäc chuaån ñoaùn nhöõng söï kieän vaø truïc traëc trong quaù khöù,
ñeå khaéc phuïc toát khi coù söï coá xaûy ra.
3.10. Theo doõi saûn phaåm:
Cung caáp cho ta taàm nhìn veà tieán ñoä coâng vieäc vaø caùch boá trí cuûa noù. Traïng thaùi
thoâng tin bao goàm nhöõng ngöôøi thöïc hieän coâng vieäc treân; thaønh phaàn vaät lieäu bôûi
ngöôøi cung caáp, loâ, soá seri, saûn löôïng hieän taïi. Vaø baát cöù nhöõng caûnh baùo, taùi cheá,

Trí
hoaëc thay theá cuûa saûn phaåm. Vieäc theo doõi tröïc tuyeán taïo keát quaû giaùm saùt chaát
löôïng saûn phaåm raát toát.

Trí
3.11. Tieán haønh phaân tích:
Cung caáp baùo caùo raát chaët cheõ ( döõ lieäu theo töøng phuùt ) cuûa quaù trình hoaït ñoäng
saûn xuaát vôùi söï so saùnh keát quaû hieän taïi – keát quaû quaù khöù vaø keát quaû kinh doanh
ñaõ mong ñôïi. Nhöõng keát quaû bao goàm nhö ño löôøng söï taän duïng nguoàn taøi
nguyeân, nguoàn taøi nguyeân saún coù, chu kyø ñôn vò saûn phaåm, phuø hôïp vôùi lòch trình
vaø hieäu suaát chuaån. Coù theå bao goàm SPC/SQL. Nhöõng keát quaû naøy ñöôïc chuaån bò
nhö moät baùo caùo hoaëc ñaïi dieän tröïc tuyeán khi thöïc hieän vieäc ñònh giaù saûn phaåm
hieän taïi.
4. Lôïi ích cuûa MES:

MES cung caáp cho ngöôøi söû duïng noù nhöõng aán töôïng raát toát veà lôïi ích cuûa
vieäc söû duïng phaàn meàm saûn xuaát. Döôùi ñaây lieät keâ vaøi lôïi ích thu ñöôïc töø thöïc teá:
 Giaûm chu kì saûn xuaát trung bình 45%
 Giaûm thôøi gian caäp nhaät döõ lieäu thöôøng laø 75% hoaëc hôn
 Giaûm xöû lyù coâng vieäc trung bình 24%

 Giaûm thôøi gian chĩ daãn trung bình 27%
 Giaûm khuyeát ñieåm saûn phaåm trung bình 18%
Baûng lieät keâ treân caäp nhaät cuûa MESA International, noù ñaõ ñöôïc kieåm ñònh.
Phaàn lôùn caùc heä thoáng hoaït ñoäng treân nhöõng keá hoaïch ñaët ra vaø laøm caùch
naøo ñeå thöïc thi nhöõng keá hoaïch ñoù. MES taäp trung cung caáp caùch thöùc ñeå thöïc thi
keá hoaïch ñoù. ÖÙng duïng cuûa MES cung caáp hieäu quaû hoaït ñoäng beân trong
keá hoaïch ñoù vaø giuùp nhöõng ngöôøi thöïc hieän keá hoaïch coù quyeát ñònh chính xaùc
nhaát.
Trong hoaït ñoäng tröôùc ñoù, MES cung caáp ñaày ñuû lôïi nhuaän nhaèm
vaøo hoaïch ñònh cuûa ngöôøi quaûn lyù, nhöõng hoaït ñoäng lieân quan ñeán saûn xuaát vaø
hieäu suaát, nhöõng hoaïch ñònh veà maët kyõ thuaät vaø hieäu suaát ( hình 4 )

Trí
Ðaàu tö C
Hieäu suaát hoaït

Ðaàu tö B
Ðaàu tö A Lôïi ích
Thöïc hieän ñaày ñuû MES
Hình 4.5. Nhöõng ích lôïi trong hoaït ñoäng cuûa

MES Lôïi ích ñaït ñöôïc taêng theo töøng möùc ñaàu tö .
Nhöõng lôïi ích cuûa hoaït ñoäng naøy goùp phaàn tröïc tieáp ñeán muïc tieâu cuûa taäp
ñoaøn MES. Ví duï: Caûi tieán khaû naêng saûn xuaát baèng caùch giaûm coâng vieäc löu
tröõ döõ lieäu baèng giaáy tôø – giaûm ñaùng keå thôøi gian, traùnh sai soaùt trong vieäc ghi
cheùp, tính toaùn baèng tay, naâng cao hieäu suLaôátïi lícaøm vieäc. Daãn ñeán vieäc
giaûm giaù thaønh cuûa saûn phaåm, caûi tieán khaû naêng phuïc vuï khaùch haøng.
Thuaän lôïi cho vieäc caûi tieán sau naøy.
 Xaây döïng caùc tröôøng hôïp cho MES
Khi nhöõng öùng duïng cuûa MES khoâng ñöôïc söû duïng tröïc tieáp bôûi moät nhoùm
ngöôøi, thì hieån nhieân keát quaû khoâng ñem laïi nguoàn taøi chính toát cho hoï. Moät
soá neàn coâng nghieäp khaùc nhau xaây döïng treân cô sôû MES coù theå giuùp xaây döïng
nhöõng lôïi ích treân caùc keá hoaïch ñaõ ñaët ra.

Trí
 Trong lĩnh vöïc ñieän töû: MES naâng cao ñoä chính xaùc, taïo söï thay ñoåi
saûn phaåm thöôøng xuyeân vaø kyõ thuaät thieát keá ñöôïc caûi tieán
nhanh choùng.
 Caùc coâng ty döôïc: thöôøng chĩ duøng MES treân cô sôû giaûi quyeát nhanh
coâng vieäc soå saùch vaø öùng duïng saûn phaåm nghieân cöùu ñaït hieäu quaû
cao trong coäng ñoàng.
 Nhöõng coâng ty haøng khoâng caàn caáu truùc coâng vieäc – tröïc tuyeán, ñeå
vieäc chĩnh ñoán, chöùng nhaän cuûa khaùch haøng, xöû lyù loãi kyõ thuaät – veà
khoâng.
 Nhöõng coâng ty deät, thöïc phaåm söû duïng nhöõng chöùc naêng MES ñeå caûi
tieán thieát bò hoaøn thieän hôn, deã söû duïng hôn. Quaûn lyù coâng thöùc laøm
moùn aên vaø toác ñoä xöû lyù coâng vieäc.
 Nhöõng coâng ty baùn daãn: ñôn giaûn laø khoâng theå hoaøn thieän ñoä chính
xaùc, söï tinh khieát vaø lôïi nhuaän thì hoï khoâng caàn MES. Neàn
coâng nghieäp naøy seõ khoâng theå phaùt trieån nhanh neáu khoâng coù söï hôïp
nhaát cuûa MES.

Trí
 Moâ hình MES hieän taïi vaø töông lai ( theo taøi lieäu MES International )

Trí

Trí
CHÖÔNG
HEÄ THOÁNG SCADA CHO COÂNG NGHEÄ SAÛN XUAÁT XI MAÊNG
1. Giôùi thieäu:
Vieät nam ñang treân con ñöôøng phaùt trieån kinh teá vaø xaõ hoäi.Lĩnh vöïc xaây
döïng ñang phaùt trieån maïnh, nhu caàu vaät lieäu xi maêng cung caáp cho xaây
döïng ñang caàn moät soá löôïng lôùn.Do ñoù coù nhieàu nhaø maùy xi maêng môùi ñöôïc
xaây döïng vaø nhaø maùy xi maêng cuõ thì naâng caáp ñeå naâng coâng suaát.
Nhaø maùy xi maêng laø nhaø maùy tieâu bieåu söû duïng coâng ngheä hieän ñaïi
ñeå ñieàu haønh saûn xuaát.
Ða soá caùc nhaø maùy xi maêng lôùn tröôùc ñaây laø nhaäp toaøn boä coâng ngheä ñieàu
khieån töø nöôùc ngoaøi vôùi giaù thaønh raát cao.Vôùi ñieàu kieän trong nöôùc nhö hieän nay
chuùng ta coù ñuû taát caû caùc ñieàu kieän ñeå thöïc hieän döï aùn ñieàu khieån coâng ngheä saûn
xuaát xi maêng.
Thöïc teá laø böôùc ñaàu ñaõ thaønh coâng trong caùc caùc döï aùn môùi vöøa qua nhö döï
aùn naâng coâng suaát nhaø maùy xi maêng caàn thô, nhaø maùy xi maêng Hieäp phuôùc
COTEC.
Ðaëc bieät laø xaây döïng laïi phaàn meàm ñieàu khieån trung taâm SCADA cho nhaø
maùy xi maêng sao mai-caùt laùi.
Vôùi ñeà taøi naøy coù tính thöïc teá raát caùo vì noù ñaõ öùng duïng cho caùc nhaø maùy
neâu treân.

Trí
2. Caáu truùc phaàn cöùng:
Traïm vaää n haønh

Phoøng quaûn lyùù
Client Operator
Maùy chuû
Maùùy chuû döï phoøøng WinCC
Ser SCADA
WinCC Client
Server
Redanduncy
LAN network
PROFIBUS FMS or
Industrial Ethernet
Khu 1 Khu 2
PLC
S7-300/400 S7-300/400
PROFIBUS DP PROFIBUS DP
ET200
ET200
Boää ñieààu
khieåån
nhieäät ñoää
Hình 5.1 Moâ hình phaàn cöùng ñöôïc söû duïng trong heä SCADA
2.1. Boä ñieàu khieån PLC:

Tín hieäu caùc caûm bieán ,cô caáu chaáp haønh ñöôïc keát noái ñeán caùc thieát bò I/O
töø xa hay caùc boä ñieàu khieån cuïc boä.Caùc I/O töø xa hay boä ñieàu khieån cuïc boä lieân
keát vôùi caùc traïm PLC trung taâm.
PLC trung taâm coù theå laø S7-400/300 cuûa siemens hay haõng
khaùc. Soá löôïng PLC trung taâm tuyø thuoäc vaøo qui moâ cuûa haø maùy.
2.2. Phöông tieän truyeàn döõ lieäu , maïng PLC:
2.2.1. Maïng Profibus:

Maïng PLC lieân keát caùc boä ñieàu khieån cuïc boä , I/O töø xa qua maïng
Profibus chuaån maïng chaâu.

Trí
Vôùi heä thoáng truyeàn thoâng khoâng ñoàng nhaát, daïng mô,û Profibus laø
moät maïng daønh cho caùc cell vaø caùc field ñöôïc duøng trong moâi tröôøng coâng
nghieäp. Maïng Profibus thích hôïp vôùi chuaån PROFIBUS EN 50170 (1996).
Caùc öu ñieåm cuûa maïng Profibus :
 Profibus laø heä thoáng maïng ñang daãn ñaàu trong trong thò tröôøng FieldBus,
ñöôïc söû duïng roäng raõi.
 Chi phí laép ñaët thaáp.
 Tính baûo maät döõ lieäu cao, söû duïng caùp ñoâi xoaén vaø caùp quang.
 Laø heä thoáng maïng chuaån hoùa vaø môû, coù theå söû duïng caùc thieát bò cuûa caùc nhaø
saûn xuaát khaùc nhau.
 Heä thoáng coù tính linh hoaït cao, coù theå ñaùp öùng nhieàu yeâu caàu.
Caùc chöùc naêng maïng Profibus cung caáp theâm :
 Kieåm tra vaø chaån ñoaùn loãi.
 Coù khaû naêng truy caäp ñeán caùc öùng duïng cuûa Windows.
 Coù cô cheá dö thöøa baèng ñöôøng truyeàn baèng caùch duøng OLM.
 Coù khaû naêng thôøi gian thöïc.
 Khaû naêng laäp trình töø xa.
2.2.2. Maïng Industrial Ethernet:
Maïng Industrial Ethernet laø maïng quaûn lyù ôû caáp ñoä “cell” söû duïng kyõ thuaät
baêng cô sôû (baseband) thích hôïp vôùi chuaån IEEE 802.3 vaø söû duïng giao
thöùc CSMA/CD (Carrier Sense Multiple Access/.Collision Detection).
Caùc öu ñieåm cuûa maïng Industrial Ethernet:
 Laø maïng toái öu cho caùc thieát bò trong coâng nghieäp, coù hieäu quaû cao ngay vôùi
maïng coù nhieàu nuùt vaø khoaûng caùch lôùn.

Trí
 Truyeàn döõ lieäu an toaøn, khoâng gaây nhieãu do caùc thieát bò phuø hôïp vôùi
moâi tröôøng coâng nghieäp.
 Chi phí thaáp do giaûm chi phí laép ñaët.
 Laø maïng coâng nghieäp haøng ñaàu treân theá giôùi.
 Cuøng toàn taïi vôùi caùc öùng duïng Ethernet :maïng Novell, maïng LAN, maïng
TCP/IP,…
Caùc khaùi nieäm maïng Industrial Ethernet cung caáp theâm:
 Khaùi neäm veà cô cheá dö thöøa.
 Kieåm tra vaø chaån ñoaùn loãi.

 Coù khaû naêng laäp trình töø xa.
 Truy caäp tôùi PC vaø caùc maïng treân toaøn theá giôùi.
 Thích hôïp trong moâi tröôøng coâng nghieäp.
 Quaûn lyù maïng (SNMP).
3. Caùc ñoái töôïng ñieàu khieån:
Caùc ñoái töôïng ñieàu khieån ñöôïc söû duïng raát nhieàu trong heä thoáng ñieàu khieån nhaø
maùy xi maêng laø Van, Motor.. vaø Caùc boä ñieàu khieån PID.
Toång quaùt cho caùc ñoái töôïng ñieàu khieån goàm caùc khoái nhö sau :
Giao tieáp
Interlocks
Tham soá Khoái haøm HIM giao
Datablock FB trong tieáp
Output
chöùcmodule
Hình 5.2 KhoáiPLC naêng cuûa ñoái töôïng WinCC

Trí
 Khoái Database : duøng chöùa caùc döõ lieäu veà ñoái töôïng ñoù.
 Khoái Output module : ngoõ ra töø PLC ñeå ñieàu khieån ñoái töôïng.
 Khoái Interlock: giao tieáp caùc ñieàu kieän ñeå cho pheùp ñoái töôïng hoaït ñoäng .
 Khoái HIM: Giao tieáp vôùi phaàn SCADA ñeå chĩ thò traïng thaùi vaø thao taùc
ñieàu khieån töø maùy tính.
 Khoái haøm FB : chöông trình ñieàu khieán ñoái töôïng ñöôïc thöïc hieän
trong PLC.
3.1. Ðoái töôïng ñieàu khieån Van:
Khoái DB khai baùo caùo tham soá cho ñoái töôïng ñieàu khieån Van
Trong döï aùn ñieàu khieån coù raát nhieàu van .moät DB chöùa thoâng tin cuûa taát caû caùc
van:
Chöông trình trong khoái haøm ñieàu khieån Van:

FUNCTION "Control_Val_Object" : VOID
TITLE =
AUTHOR : HoangHao
VERSION : 0.1

Trí
VAR_INPUT
Val_No : INT ; //Val so
Feedback_Val : BOOL ; //Ngo vao bao trang thai cua Val
Lamp_Test : BOOL ; //Test Den
Pulse_1s : BOOL ; //Xung 1s
END_VAR
VAR_OUTPUT
Output_Val : BOOL ; //Ngo ra dk Val
Lamp : BOOL ; //Den chi thi tren MIMIC
END_VAR
BEGIN
NETWORK
TITLE =Tim Dia Chi Dau cua vung nho chua thong tin cua Val dang xet
//Moi Val cach nhau 4 byte
OPN "Vals";
L #Val_No;
DEC 1;
L 32;
*D ;
LAR1 ;
NETWORK
TITLE =Dieu khien Val
A DBX [AR1,P#0.0]; // Lenh Start

AN DBX [AR1,P#0.1]; // Khong bi khoa
A "I_Auto_Man";
= #Output_Val; // Mo van
NOP 0;
NETWORK
TITLE =Bao loi alarm interlock khi chay che do tay
A #Feedback_Val;
A DBX [AR1,P#0.1]; // Khong bi khoa
S DBX [AR1,P#0.4]; // alarm interlock
NETWORK
TITLE =Khi Bi Interlock thi tu reset va alarm
//Khi co tin hieu mo van ma dieu kien khong cho phep mo thi:
//-Tu reset lenh
//-Bao canh bao van khong cho phep mo
A DBX [AR1,P#0.0];
AN #Output_Val;
R DBX [AR1,P#0.0];
S DBX [AR1,P#0.4];
NETWORK
TITLE =Reset Alarm
A( ;
O DBX [AR1,P#0.5]; // Lenh reset tu PC
O "I_RESET"; // Lenh reset tu Tu dk
) ;
A( ;
O DBX [AR1,P#0.3]; // alarm
O DBX [AR1,P#0.4]; // alarm interlock
) ;
R DBX [AR1,P#0.3];
R DBX [AR1,P#0.4];
R DBX [AR1,P#0.0];
A DBX [AR1,P#0.5];
R DBX [AR1,P#0.5];
NETWORK
TITLE =Trang thai Val

Trí
A #Feedback_Val;
= DBX [AR1,P#0.2];
NETWORK
TITLE =Den chi Thi tren MIMIC
O( ;
A #Feedback_Val;
AN DBX [AR1,P#0.3]; // Alarm
AN DBX [AR1,P#0.4]; // Alarm Interlock
) ;
O( ;
A( ;
O DBX [AR1,P#0.3]; // Alarm
O DBX [AR1,P#0.4]; // Alarm Interlock
) ;
A( ;
O( ;
AN "Alarm_NoACK";
A M 0.7;
) ;
O( ;
A "Alarm_NoACK";
A M 0.5;
) ;
) ;
) ;
O #Lamp_Test;
= #Lamp;
NETWORK
TITLE =Dem thoi gian de kiem tra alarm
O( ;
A #Feedback_Val;
AN #Output_Val;
A "I_Auto_Man";
) ;
O( ;
AN #Feedback_Val;
A #Output_Val;
A "I_Auto_Man";
) ;
JC err;
L 0;
T DBW [AR1,P#2.0];
JU exit;
err: AN #Pulse_1s;
JC exit;
L DBW [AR1,P#2.0];
INC 1;
T DBW [AR1,P#2.0];
exit: L DBW [AR1,P#2.0];
L 6;
>I ;
= DBX [AR1,P#0.3];
NETWORK
TITLE =Set bit alarm tong quat
A DBX [AR1,P#0.4]; // Alarm Interlock

O DBX [AR1,P#0.3]; // Alarm
S "Alarm_General";

Trí
END_FUNCTION
Giao dieän cuûa Van treân HMI ,SCADA
3.2. Ðoái töôïng ñieàu khieån Motor:
Khai baùo tham soá cho motor trong khoái DB
Chuông trình trong khoái haøm ñieàu khieån motor

FUNCTION "Control_Motor_Object" : VOID
TITLE =
AUTHOR : HoangHao
VERSION : 0.1
VAR_INPUT
Motor_No : INT ; //Motor So
Feedback_Motor : BOOL ; //Feedback trang thai motor
Lamp_Test : BOOL ; //Test Den
Pulse_1s : BOOL ; //Xung 1s
END_VAR
VAR_OUTPUT
Output_Motor : BOOL ; //Ngo ra Dk motor
Lamp : BOOL ; //Den chi thi tren MIMIC
END_VAR
BEGIN
NETWORK
TITLE =Tim Dia Chi Dau cua vung nho chua thong tin cua Val dang xet
//Moi Val cach nhau 4 byte

Trí
OPN "Motors";
L #Motor_No;
DEC 1;
L 64;
*D ;
L P#34.0; // Vung nho bat dau cua motor loai nay
+D ;
LAR1 ; // Chua dia chi dau cua vung nho chua thong tin ve Motor
NETWORK
TITLE =Dieu khien motor
A( ;
A DBX [AR1,P#0.0]; // Start
A DBX [AR1,P#0.3]; // Start Condition
O #Output_Motor; // Output Motor
) ;
AN DBX [AR1,P#0.1]; // Stop
A DBX [AR1,P#0.2]; // Operating Condition
A "I_Auto_Man";
= #Output_Motor;
NETWORK
TITLE =Khi Bi Interlock thi tu reset va alarm
A DBX [AR1,P#0.0]; // Start

AN DBX [AR1,P#0.1]; // Stop
AN #Output_Motor; // Ma khong co output
S DBX [AR1,P#0.6]; // bao loi khong cho phep start motor
NETWORK
TITLE =Reset Alarm
A( ;
O DBX [AR1,P#0.7]; // Ack tu PC
O "I_RESET"; // Reset tren tu Dien
) ;
A( ;
O DBX [AR1,P#0.5];
O DBX [AR1,P#0.6];
) ;
R DBX [AR1,P#0.5]; // Reset Alarm
R DBX [AR1,P#0.6]; // Reset Alarm interlock
R DBX [AR1,P#0.0]; // Reset start
R #Output_Motor; // Reset ngo ra motor
A DBX [AR1,P#0.7]; // Ack tu PC
R DBX [AR1,P#0.7]; // Reset Ack tu PC
NETWORK
TITLE =Trang thai Motor
A #Feedback_Motor;
= DBX [AR1,P#0.4]; // Status Motor Running or Stopping
NETWORK
TITLE =Den chi Thi tren MIMIC
O( ;
A #Feedback_Motor;
AN DBX [AR1,P#0.5];
) ;
O( ;
A DBX [AR1,P#0.5];
A( ;

Trí
O( ;
A "Alarm_NoACK";
A M 0.5;
) ;
O( ;
AN "Alarm_NoACK";
A M 0.7;
) ;
) ;
) ;
O #Lamp_Test;
= #Lamp;
NETWORK
TITLE =Dem thoi gian de kiem tra alarm
A #Output_Motor;
A "I_Auto_Man";
AN #Feedback_Motor;
JC err;
L 0;
T DBW [AR1,P#2.0];
JU exit;
err: AN #Pulse_1s;
JC exit;
L DBW [AR1,P#2.0];
L 6;
>I ;
JC exit;
L DBW [AR1,P#2.0];
INC 1;
T DBW [AR1,P#2.0];
exit: L DBW [AR1,P#2.0];
L 5;
>I ;
= DBX [AR1,P#0.5];
S "Alarm_General";
NETWORK
TITLE =Reset Lenh
SET ;
R DBX [AR1,P#0.0];
R DBX [AR1,P#0.1];
END_FUNCTION
Maøn hình giao dieän SCADA cho ñoái töôïng motor.

Trí
3.3. Boä ñieàu khieån PID:
Söû duïng khoái ñieàu khieån PID coù saün trong PLC:
Giao tieáp khoái naøy leân heä thoáng SCADA:

Trí
4. Heä thoáng ñieàu khieån nhaø maùy xi maêng:

Trí
Heä thoáng nhaäp vaät tö (Clinker, Thaïch cao, bagiang) töø beán taøu vaøo kho
Nhaäp vaät töø beán taøu qua caùc heä thoáng baêng taûi vaøo kho hay vaøo caùc silo.
Heä thoáng baêng taûi ñöôïc ñieàu khieån töï ñoàng töø maùy tính ñieàu khieån trung taâm.Soá
lieäu nhaäp vaøo ñöôïc löu tröõ treân cô sôû döõ lieäu.
Taïi moät thôøi ñieåm ngöôøi quaûn lyù coù theå bieát chính xaùc vaät tö toàn kho vaø thoáng keá
vaät tö nhaäp vaøo.
Moãi silo coù caûm bieán baùo möùc vaät tö coøn toàn trong silo.

Trí
Heä thoáng nghieàn xi maêng
Heä nghieàn xi maêng , 3 loaïi goàm Clinker , Thaïch cao , ñaát ba giang ñöôïc
ñònh löôïng töø 05 caân ñoäng theo thaønh phaàn ñöôïc caøi ñaët treân phaàn meàm SCADA
ñöa ñeán maùy nghieàn.Xi maêng thaønh phaåm chöùa vaøo caùc silo.
4.1. Giôùi thieäu heä thoáng caân ñònh löôïng boät soáng:
Heä thoáng ñònh löôïng nguyeân lieäu vaøo maùy nghieàn goàm coù boán caân baêng
ñònh löôïng D1, D2, D3, D4 vaø moät caân hoài löu C, caùc caân baêng naøy ñöôïc thieát keá
ñaëc bieät cho vieäc phaân phoái lieân tuïc, ño ñoäng, trong ñoù caùc thaønh phaàn nguyeân
lieäu (ñaù voâi, ñaát caùt, ñaát seùt, ñaù ñoû, nguyeân lieäu khoâng toát loaïi ra sau khi nghieàn)
ôû töøng baêng taûi phaûi tyû leä vôùi nhau theo coâng thöùc ñaët tröôùc. Nhö vaäy ñieàu
quan troïng nhaát trong heä thoáng naøy laø ñieàu khieån heä thoáng caân cho töøng nguyeân
lieäu phaûi ñaït ñöôïc troïng löôïng trong moät khoaûng sai soá cho pheùp maø nhaø
maùy yeâu caàu. Caùc thoâng soá cuûa heä thoáng caân ñeàu ñöôïc caøi ñaët vaø giaùm saùt treân
maùy tính.

Trí
4.2. Caùc thoâng soá kyõ thuaät cuûa moät baêng taûi caân:
- Coâng suaát cuaû baêng taûi caân : 10 t/h sai soá cho pheùp 2%
- Motor keùo baêng taûi : 6.7 kW, 3 pha

- Phaïm vi toác ñoä : 0.036  0.236 m/s
- Caûm bieán troïng löôïng : 50 Kg

- Ðöôøng kính roller : 216 mm
- Ðoä roäng baêng taûi : 800 mm
4.3. Ðaëc tính cuûa heä thoáng caân:

- Boä ñieàu khieån chính PLC S7-314 IFM cuûa Siemens (coù boä ñeám toác ñoä
cao) ñöôïc giao tieáp maùy tính.
- Ðieàu khieån caân ñoäng duøng thuaät toaùn PID cuøng vôùi phöông phaùp
ñieàu khieån môø caùc thoâng soá Kp, Ki, Kd.
- Heä thoáng baûo veä döõ lieäu khi nguoàn ñieän cung caáp bò maát.
- Heä thoáng caûnh baùo baèng ñeøn hay maøn hình khi coù caùc söï coá nhö: caân
quaù taûi, caân khoâng coù vaät lieäu, quaù toác ñoä …

Trí
4.4. Caáu hình phaàn cöùng vaø nguyeân lyù hoaït ñoäng cuûa heä thoáng
THIEÁT BÒ ÐIEÀU KHIEÅN CHÍNH PLC (BOÄ TOÅNG U)
MAÙY TÍNH
CAÂN HOÀI C
(nguyeân
lieäu
CAÂN D1 CAÂN D2 CAÂN D3 CAÂN D4

(caân ñaù voâi) (caân ñaát caùt) (caân ñaát seùt) (caân ñaù ñoû)
Sô ñoà khoái heä thoáng caân boät soáng
- Caân D1: Baêng taûi caân ñònh löôïng nguyeân lieäu ñaù voâi
- Caân D2: Baêng taûi caân ñònh löôïng nguyeân lieäu ñaát caùt
- Caân D3: Baêng taûi caân ñònh löôïng nguyeân lieäu ñaát seùt
- Caân D4: Baêng taûi caân ñònh löôïng nguyeân lieäu ñaù ñoû
- Caân hoài C: Baêng taûi caân ñònh löôïng nguyeân lieäu chöa toát (löôïng lieäu ra
khoûi maùy nghieàn maø chöa ñaït ñoä mòn hay chöa toát) sau khi nghieàn
- Boä toång U: heä thoáng xöû lyù toång hôp caùc caân D1, D2, D3, D4 vaø caân hoài C
Caáu hình phaàn cöùng: (Xem baûn veõ toång theå Sheet 01)
- Boä ñieàu khieån chính PLC-300 ñieàu khieån cho caû heä thoáng caân boät soáng
- Moãi baêng taûi caân duøng.
+ Moät Load cell vôùi ñoä chính xaùc cao ñeå ñònh löôïng cho baêng taûi
+ Moät boä khuyeách ñaïi tín hieäu töø Load cell

+ Moät encoder duøng ño toác ñoä baêng taûi

Trí
+ Moät bieán taàn ñieàu khieån toác ñoä ñoäng cô
+ Moät ñoäng cô keùo baêng taûi caân
+ Heä thoáng baêng taûi ñöôïc keùo bôûi moät motor

Nguyeân lyù hoaït ñoäng cuûa baêng caân:
- Moãi baêng caân ñònh moät nguyeân lieäu roài ñöa vaøo maùy nghieàn
- Baêng taûi caân ñöôïc naïp lieäu baèng pheãu ñònh khoái löôïng (mettering chute)
vôùi cöûa xaû ñöôïc chĩnh baèng tay vôùi ñoä cao thích hôïp trong quaù trình hoaït
ñoäng cuûa baêng taûi caân.
- Tín hieäu töø caûm bieán troïng löôïng (Loadcell) mang daïng tín hieäu analog
thoâng qua boä khueách ñaïi vaø boä chuyeån ñoåi A/D ñeå bieán thaønh tín hieäu
digital ñöa veà CPU S7 - 314 IFM. Phaàn meàm seõ tuyeán tính giaù trò ñoïc
veà ñeåõ chuyeån thaønh giaù trò troïng löôïng (kg/m).
- Caûm bieán toác ñoä baêng taûi (encoder) taïo ra tín hieäu digital kieåu xung
ñöa veà boä ñeám (high speed counter) cuûa CPU S7 - 314IFM. Töø ñoù chuyeån
ñoåi thaønh toác ñoä baêng taûi (m/s).
- Nhö vaäy, caû hai tín hieäu troïng löôïng vaø toác ñoä cuûa baêng taûi ñöôïc ñöa
ñeán CPU cuøng moät luùc. Sau ñoù noù seõ ñöôïc nhaân vôùi nhau ñeå chuyeån ñoåi
thaønh coâng suaát thöïc (PV) vaø ñem so saùnh vôùi thoâng soá ñaõ caøi ñaët (SP). Sai leäc
giöõa coâng suaát caøi ñaët vaø coâng suaát thöïc seõ ñöôïc ñöa ñeán khaâu ñieàu khieån
PID (tyû leä, tích phaân vaø vi phaân) vaø khaâu ñieàu khieån môø (choïn thoâng soá thay
ñoåi cho PID). Sau ñoù taïo ra tín hieäu ñieàu khieån (4 - 20mA) ñöa ñeán boä bieán
taàn ñieàu chĩnh toác ñoä baêng taûi sao cho coâng suaát thöïc phaûi baèng vôùi coâng
suaát caøi ñaët theo sai soá cho pheùp.

Trí
4.5. Giaûi phaùp thieát keá baêng caân
Sô ñoà ñieàu khieån cho moät baêng taûi caân
Coâng suaát ñaët Ðieàu khieån PIDø Bieán taàn Motor keùo Baêng taûi
Khoái
Tính toaùn coâng suaát thöïclöôïng
PIDø
Coâng suaát thöïc

Toác ñoä
Sô ñoà khoái ñieàu khieån caân ñoäng.
Nguyeân taéc chænh khoâng cho baêng caân khi chaïy khoâng taûi
Do load cell ñöôïc ñaët döôùi beà maët baêng taûi neân trong tröôøng hôp baêng taûi
hoaït ñoäng maø khoâng coù nguyeân lieäu nghĩa laø baêng taûi hoaït ñoäng khoâng taûi
thì load cell seõ bò taùc ñoäng cuûa löïc caêng vaø löïc neùn baêng taûi, khi ñoù trò soá cuûa
load cell khoâng phaûi laø ‘khoâng’ nöõa. Nhö vaäy ñaây chính laø giaù trò sai leäch khoâng
mong muoán cuûa baêng taûi caân. Ðeå xaùc ñònh giaù trò sai leäch naøy ta tieán haønh
vieäc hieäu chĩnh khoâng taûi nhö sau:
- Cho baêng taûi caân hoaït ñoäng khoâng taûi
- Ðieàu khieån cho baêng taûi chaïy khoaûng hai voøng quay (voøng quay ñaàu nhaèm
loaïi boû caùc nguyeân lieäu coøn soùt laïi) thì baét ñaàu ñoïc giaù trò caân, giaù trò naøy
chính laø giaù trò sai leäch khoâng taûi cuûa baêng caân.
 Goïi
M0 laø giaù trò ño ñöôïc khi baêng caân chaïy khoâng taûi.
M1 laø taûi troïng toái ña maø load cell chòu ñöôïc.
M2 laø giaù trò coâng suaát (naêng suaát) cuûa baêng caân.

Trí
M3 laø giaù trò taûi troïng ñoïc ñöôïc töø load cell tröôùc khi
hieäu chĩnh.
 Vaäy troïng taûi thöïc teá cuûa nguyeân lieäu caân ñöôïc treân baêng taûi sau
khi hieäu chĩnh laø:
(M3 – M0 )* M2
M= M1
Tính toaùn coâng suaát baêng taûi caân

- Encoder thöïc hieän nhieäm vuï ño toác ñoä baêng taûi döïa treân nguyeân taéc ñeám
xung. Toác ñoä baêng taûi chính laø ñoä dòch chuyeån cuûa baêng taûi trong moät ñôn
vò thôøi gian (s). Vaø ñöôïc xaùc ñònh töø bieåu thöùc:
 Goïi
L : laøñoä dòch chuyeån cuûa baêng taûi trong moät ñôn vò thôøi gian
d : laø ñöôøng kính ruloâ keùo baêng taûi (m)
nt : laø soá xung ñoïc ñöôïc trong moät ñôn vò thôøi gian (1/s)
nr : laø soá xung treân moät voøng chia maõ vaïch (1/s)
 Vaäy coâng thöùc tính vaän toác cuûa baêng taûi caân laø:
*d * nt
- L( m/s)
Load cell thöïc hieän vieäc = löôïng baêng taûi döïa treân ñôn vò chieàu daøi
ño khoái
nr
cuûa baêng taûi. Troïng löôïng P (kg/m) caân treân baêng taûi chính laø khoái löôïng
ñoïc ñöôïc treân moät ñôn vò chieàu daøi baêng taûi.

Trí
- Khi ta ñaõ coù hai giaù trò laø toác ñoä vaø troïng löôïng treân baêng taûi thì seõ coù ñöôïc
giaù trò coâng suaát nhö sau:
Nhö vaäy coâng suaát cuûa moät baêng taûi caân seõ phuï thuoäc vaøo coâng thöùc (1).
Coâng suaát (kg/s) = Troïng löôïng (kg/m) * Toäc ñoä (m/s) (1)
Ðeå taêng naêng xuaát cho baêng caân ta chĩ caàn taêng soá toác ñoäng cô keùo baêng
taûi.
- Coâng suaát treân toaøn boä heä thoáng ñònh löïông boät soáng:
- Caùc caân D1, D2, D3, D4 ñöôïc ñaët theo tyû leä phaàn traêm giöõa caùc baêng caân,
CS (Total) = CS (D1) + CS (D2) +CS (D3) + CS (D4) +CS (C)
nhö vaäy cheá ñoä troän giöõ oån ñònh nguyeân lieäu vaøo maùy nghieàn, khi caân
hoài löu C thay ñoåi thì caùc caân D1, D2, D3, D4 thay ñoåi theo:
100%U = %D1 +%D2 + %D3 + %D4 + (%C)
4.6. Trung taâm ñieàu khieån vaø phaàn meàm SCADA:
Ðaëc ñieåm trung taâm ñieàu khieån
Trung taâm ñieàu khieån bao goàm moät traïm laøm vieäc PC + Phaàn meàm ñieàu
khieån, giaùm saùt treân maùy tính. Phaàn meàn SCADA ôû ñaây ñöôïc söû dung laø
WinCC cuûa haõng saûn xuaát Siemens.
Hieän taïi do ñeà taøi chĩ duøng maùy tính vaø phaàn meàm SCADA ñeå giaùm saùt vaø ñaët
thoâng soá cho traïm caân ñònh löôïng neân ôû ñaây chĩ duøng moät maùy tính laøm
ñieàâu khieån trung taâm noái tröïc tieáp vaøo PLC, nhöng vôùi heä thoáng naøy vaãn coù theå
ñöôïc

Trí
môû khi nhu caàu ñieàu khieån taêng leân hoaëc caàn coù nhieàu maùy tính cuøng giaùm saùt
moät heä thoáng, chuùng ta vaãn deã daøng naâng caáp phaàn meàm ñeå noái maïng caùc maùy
tính vôùi nhau maø khoâng phaûi laøm laïi phaàn meàm vaø heä thoáng caân ñinh löôïng.
Ngoaøi ra phaàn meàm SCADA WinCC ñöôïc söû duïng coøn cho pheùp noái vôùi heä
thoáng maïng PLC theo chuaån Profibus FMS/DP qua moät card maïng-
CP5613 laép theâm treân maùy tính, cuï theå laø: neáu chuùng ta söû duïng PLC cuûa
haõng SIEMENS (S7-200, S7-300/400) ñieàu khieån caùc phaàn khaùc cuûa nhaø
maùy thì maïng caùc PLC SIEMENS naøy vaãn deã daøng ñöôïc noái vaøo maùy tính
SCADA ñieàu khieån heä thoáng caân.
Maùy tính ñieàâu khieån trung taâm caøi heä ñieàu haønh Windows 2000 vaø caøi
nhuùng phaàn meàm WinCC trong noù. Soá maùy tính ñieàâu khieån trung taâm coù
theå môû roäng (Toái ña 16 traïm) baèng caùch noái maïng caùc maùy tính theo chuaån
TCP/IP.
Phaàn meàm WinCC söû duïng cho heä thoáng laø moät phaàn meàm SCADA maïnh.
Vôùi ñaày ñuû caùc chöùc naêng sau :
 Hieån thò hoaït ñoäng cuûa toaøn boä caùc caân ñònh löôïng, bao goàm moät phaàn
caùc thieát bò vaø sô ñoà coâng ngheä nghieàn boät soáng lieân quan ñeán heä thoáng
caân … baèng caùc sô ñoà MIMICS meàm.
 Cho pheùp ñieàu khieån ñoùng taét caùc thieát bò töø xa qua maùy tính, Hieån thò
tình traïng söï coá cuûa töøng thieát bò.
 Heä thoáng caûnh baùo cho pheùp löu tröõ caùc caûnh baùo cuûa heä thoáng cuøng
ngaøy giôø töông öùng. Coù theå xem laïi caùc caûnh baùo cuõ hoaëc in aán khi coù
nhu caàu.
 Phaân quyeàn cho ngöôøi vaän haønh: Giôùi haïn quyeàn thao taùc leân heä thoáng
cuûa ngöôøi vaän haønh baèng heä thoáng maät khaåu.
 Löu tröõ nhaät kyù vaän haønh heä thoáng.

Trí
 Löu tröõ caùc thoâng tin saûn phaåm ñeå laäp caùc baùo caùo haøng tuaàn, haøng
thaùng…
 In caùc baùo bieåu, baùo caùo, veõ caùc ñoà thò …
Thieát keá giao dieän vaän haønh cho heä thoáng ñònh löôïng boät soáng
Maøn hình giao dieän chính vaän haønh heä thoáng Caân ñònh löôïng boät
soáng ñöôïc trình baøy nhö hình döôùi
Töø maøn hình chính naøy coù theå nhaäp theo doõi vaø giaùm saùt caùc thoâng
soá caân cuûa töøng baêng caân: % nguyeân lieäu vaøo, coâng suaát (T/h) vaø toång khoái
löôïng ñaàu vaøo cuûa töøng caân (T), toång löoïng vaøo cuûa caùc caân.
Ðeå caøi ñaët caùc thoâng soá cho caùc baêng caân haõy nhaán vaøo nuùt nhaán “Qcs”
treân maøn hình chính sx xuaát hieän trang maøn hình sau:

GVHD: TS Hoaøng Minh SVTH: Taï Hoaøng
Trong maøn hình naøy, cho pheùp ta so saùnh giöõa giaù trò ñaët vaø giaù trò thöïc
ñeå bieát raèng heä thoáng baêng caân coù hoaït ñoäng toát trong khoaûng sai soá cho pheùp
hay khoâng , neáu hai giaù trò naøy bò sai leäch nhieàu thì ta phaûi hieäu chĩnh laïi caùc
thoâng soá cho caân baèng caùch nhaán vaøo nuùt “ Calib” trong maøn hình chính hoaëc
trong chính maøn hình naøy nhö vaäy seõ xuaát hieän maøn hình Calib:
Luaän vaên thaïc só Trang 88

GVHD: TS Hoaøng Minh SVTH: Taï Hoaøng
Khi caàn baùo caùo caùc tình traïng cuûa heä thoáng ta coù theå in ra baèng caùch nhaán
vaøo nuùt “Print”.
Luaän vaên thaïc só Trang 89

TOÙM TAÉT LYÙ LÒCH TRÍCH NGANG
****
Hoï vaø teân : TAÏ HOAØNG HAÛO
Ngaøy thaùng naêm sinh : 13 – 11 – 1974
Nôi sinh : Bình Ðònh

Ðòa chæ lieân laïc : 53 Leâ Thò Hoàng Gaám, Q.1, TP.HCM
Quaù trình ñaøo taïo
Töø 1993 ñeán 1998 : hoïc ñaïi hoïc taïi tröôøng Ðaïi Hoïc Baùch Khoa TP.HCM
Quaù trình coâng taùc

Töø 1998 ñeán 2002 : laøm taïi Trung taâm CATIC
Töø 2003 ñeán nay : laøm taïi Coâng ty SIS

Taï Hoaøng Haûo: Luaän Vaên Thaïc Só

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Taï Hoaøng Haûo: Luaän Vaên Thaïc Só

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ÑAÏI HOÏC QUOÁC GIA TP.

HOÀ CHÍ MINH

TAÏ HOAØNG HAÛO

CHUYEÂN NGAØNH: ÑIEÀU KHIEÅN HOÏC KYÕ THUAÄT

LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ

TP.HOÀ CHÍ MINH, THAÙNG 11 NAÊM 2003

NHIEÄM VUÏ LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ

I. TEÂN ÑEÀ TAØI :

III. NGAØY GIAO NHIEÄM VUÏ : 15-1-2003

TS HOAØNG MINH TRÍ

Nguyeãn Ñöùc Thaønh

Em chaân thaønh caûm ôn thaày Ts Hoaøng Minh Trí,

Taï Hoaøng Haûo

Chöông 1: Giôùi thieäu heä thoáng ñieàu khieån

Chöông 2: Giôùi thieäu heä thoáng SCADA..............................................................................5

Chöông 3 : Heä thoáng thöïc thi saûn xuaát MES .......................................................49

1. Boái caûnh hình thaønh MES ( Manufacturing Execution System ) ....................49

GIÔÙI THIEÄU HEÄ THOÁNG ÑIEÀU KHIEÅN VAØ QUAÛN LYÙ

NHAØ MAÙY SAÛN XUAÁT COÂNG NGHIEÄP.

Phaân phoái haøng S P P

Hình 1.1 : Moâ hình caùc khoái chöùc naêng

Luaän vaên thaïc Trang

Luaän vaên thaïc Trang

2. Caáu truùc noäi duïng luaän vaên:

Luaän vaên thaïc Trang

Luaän vaên thaïc Trang

GIÔÙI THIEÄU HEÄ THOÁNG SCADA

Luaän vaên thaïc Trang

Hình 2.1 heä thoáng SCADA

Luaän vaên thaïc Trang

Luaän vaên thaïc Trang

2. Lòch söû SCADA:

Luaän vaên thaïc Trang

3. Caáu truùc heä thoáng SCADA:

3.1. Caáu truùc phaàn cöùng :

Hình 2.3 Caáu truùc phaàn cöùng heä thoáng SCADA

Luaän vaên thaïc Trang

Hình 2.4 caáu truùc phaàn meàm heä thoáng SCADA

Luaän vaên thaïc Trang

4. Caùc chöùc naêng cuûa heä thoáng SCADA:

4.1. Truy caäp ñieàu khieån:

4.2. Giao tieáp ngöôøi maùy MMI:

Luaän vaên thaïc Trang

ñöôïc ñònh nghóa tröïc tuyeán.

4.4. Trình baøy caùc caûnh baùo Alarm:

Luaän vaên thaïc Trang

4.6. Thieát keá baùo caùo:

5. Master Terminal Unit

Luaän vaên thaïc Trang

Hình 2.5: Nhöõng tín hieäu vaøo & ra cuûa MTU

6. Remote Terminal Unit:

Luaän vaên thaïc Trang

Hình 2.6: Nhöõng tín hieäu vaøo & ra cuûa RTU

Luaän vaên thaïc Trang

Luaän vaên thaïc Trang

Giao tieáp öùng duïng/ giao tieáp môû.

Luaän vaên thaïc Trang

Luaän vaên thaïc Trang

I/O DRIVER VAØ OPC TRONG HEÄ THOÁNG SCADA

1.1. Giôùi thieäu:

Server Maùy chuû Traïm vaän haønh I/O Driver

Heä thoáng töï ñoäng

Hình 3.1 Ví trí cuûa I/O driver