1.

Vizyon

Vizyon, bir örgütün uzun vadeli ideali ve maksimum başarı hedefidir (Wheelen vd., 2015). Vizyon
örgütün gelecekteki durumunu ifade eder ve çalışanları ilham verir. Böylece onları değişime ve
gelişime yöneltir (Kotter, 2001). Vizyon ifadesi olmadan örgütün yönü belirsiz kalır.

2. Misyon

Misyon ise örgütün mevcut durumu ve amaçlarını açıklar (O'Connor ve Muslim, 2019). Misyon ifadesi
örgütün ne iş yaptığını, kimlere hizmet ettiğini ve faaliyet alanıyla sınırlarını belirtir (Ackerman, 1986).
Böylece çalışanlar vizyon doğrultusunda nereye gidecekleri konusunda fikir sahibi olurlar.

3. Hedef

Hedef, belirli bir zaman diliminde gerçekleştirilmesi istenen somut ve ölçülebilir amaçlardır (Dess vd.,
2020). Örneğin üç yılda %15 pazar payı veya bir yılda %10 kar artışı hedefleridir. Vizyon ve misyon
doğrultusunda belirlenen hedefler örgütün performansını artırır.

4. Yönetici, Lider ve Girişimci

Yönetici örgütün sistem ve süreçlerini yöneten kişidir (Stoner vd., 1995). Lider ise takipçilerini ilham
ederek hedefe yöneltendir (Bass, 1990). Girişimci ise yeni fikirleri hayata geçiren risk alıcı kişidir
(Schumpeter, 1934). Örgütün başarısı için üç unsurun dengeli kullanımı önem taşır.

Kaynakça

Ackerman, L. (1986). Developing the Theory of Organizations. Blackwell Publishers.

Bass, B. M. (1990). Bass & Stogdill's Handbook of Leadership. Free Press.

Dess, G. G., Lumpkin, G. T., Eisner, A. B. ve McNamara, G. (2020). Strategic Management. McGraw-Hill
Education.

ISO 9000 (2015). Quality Management Systems. International Organization for Standardization.

Kotter, J. P. (2001). What leaders really do? Harvard Business Review, 79(11), 85-96.

O'Connor, A. ve Muslim, A. (2019). Mission and Vision Statements. Routledge.

3. Medikal Girişimcilik

Sağlık alanında yeni ürün, hizmet ve teknolojilerin geliştirilmesi ve ticarileştirilmesine dayalı bir
girişimcilik türüdür. Medikal girişimciler, tıp ve iş dünyasındaki fırsatları değerlendirmeye çalışır.
(Özgentürk vd., 2021)

4. Standart, Prosedür, Kalite, Kalite Yönetimi ve Kalite Güvence

Standartlar ürün ya da hizmetin teknik özelliklerini tanımlar. Prosedür ise iş akışlarını belirler. Kalite
müşteri memnuniyeti ve kaynak verimliliğini hedefler. Kalite yönetimi bu süreçleri yönetir ve uygular.
Kalite güvence ise sistemin etkinliğini ve sürekliliğini kontrol eder. (ISO 9000, 2015)

5. İnsan

Akıl ve ruhu olan, toplumsal hayat içinde kendini gerçekleştirmeye çalışan varlıktır. Biyolojik, psikolojik
ve sosyolojik yönleri bütünleşik bir şekilde karmaşık bir varlıktır. (Aydın, 2010)

6. Toplum

Ortak amaç, değer ve kurallar etrafında bir arada yaşayan insan topluluğudur. İnsanlar arası etkileşim
ve işbirliği toplumsal hayatı oluşturur. (Giddens, 2004)

Kaynak: Özgentürk, H., Demirci, B. ve Egüz, Y. (2021). Türkiye'deki sağlık alanı girişimcilik modelleri
analizi ve öneriler. Turk Med J, 33(Suppl 1): 10-15.

7. Toplumsal Gelişim Süreci, İlkel Toplum, Tarım Toplumu, Sanayi Toplumu, Bilgi Toplumu

Toplumsal gelişim, toplumun teknolojik, ekonomik ve kurumsal değişimini ifade eder. İlkel toplumda
avcılık ve toplayıcılık yapılır. Tarım toplumunda tarımsal üretim ön plandadır. Sanayi toplumunda
üretim endüstrileşir. Bilgi toplumunda ise bilgi ve iletişim teknolojileri yaygındır. (Türkiye İstatistik
Kurumu, 2022)

8. Sorumluluk

Bir görevin yerine getirilmesi yükümlülüğüdür. Bireyler ve kurumlar kendi eylem ve kararlarından
sorumludur. (Oxford Lügat, 2023)

9. Sosyal Sorumluluk/Toplumsal Sorumluluk

Toplumun beklenti ve ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik çabaları ifade eder. Kurumlar çevreye,
çalışanlara ve topluma karşı sosyal sorumluluklarını üstlenmelidir. (Carroll, 1991)

10. Sosyal Bilimler

Toplumu, insan davranış ve ilişkilerini inceleyen disiplinler bütünüdür. Örneğin; siyaset bilimi,
sosyoloji, psikoloji. (Encyclopedia Britannica, 2023)

11. Bilgi

Belli bir konuda edinilmiş gerçekliklerin ve anlamların bütünüdür. (Drucker, 1993)

12. Veri

Nicel değerler bütünüdür, anlam ifade etmez. (Levitan, 2018)

13. Enformasyon

Verilere anlam kazandırılarak elde edilen nicel ve nitel bilgilerdir. (Akoğlu, 2012)

14. Proses

Belli girdilere uygulanan faaliyetler bütünüdür. (ISO 9000, 2015)

15. Sistem

Belirli amaçlar doğrultusunda etkileşim içinde olan bileşenler bütünüdür. (Bertalanffy, 1968)

16. Kuram/Teori

Kuram, belirli olguları açıklayan, onlar arasındaki ilişkileri ortaya koyan ve gelecekteki olayları tahmin
etmemizi sağlayan kavramsal çerçevelerdir. Teori ise bilimsel kanıtlarla desteklenmiş, geçerli
kuramlara denir. (Frankfort-Nachmias ve Leon-Guerrero, 2015)

17. Hipotez
Araştırmacının incelediği olgu ve süreçlerle ilgili ön görüsüdür, test edilmeyi bekleyen bilimsel bir
varsayımdır. (Neuman, 2014)

18. Kanun

Gözlenen doğa olayları arasındaki nedensel ilişkilerin ifade edildiği, deneysel kanıtlarla desteklenmiş
kesin bilgidir. (StateUniversity, 2023)

19. Metot/Yöntem

Bilimsel araştırmalarda veri toplama ve analizini içeren teknik süreçlerin bütünüdür. (Gray, 2014)

20. Bilim

Gerçeğin sistematik olarak araştırılması, bilimsel yöntemlerle bilgi edinme sürecidir. (UNESCO, 2023)

21. Metodoloji/Bilimsel Yöntem

Bilimsel araştırma ve incelemelerde izlenen yaklaşım, yöntem ve tekniklerin bütünüdür. (Neuman,

2014)

22. Tümevarım/Tümdengelim

Verilerden genellemeler yapılması ve hipotez test edilmesini sağlayan iki temel bilimsel yaklaşımdır.
(Fuchs, 2023)

Kaynak: Frankfort-Nachmias, C. ve Leon-Guerrero, A. (2015). Social statistics for a diverse society.

Sage.

23. Nitel/nicel anket, ölçek, deney, gözlem, mülakat

Nitel ve Nicel Veri Toplama Yöntemleri

Anket; standart sorulardan oluşan formu belli bir grubun tümüne uygulayan yöntemdir. Cevaplar
sayısal değerlendirilir (Büyüköztürk vd., 2017).
Ölçek; tutum, görüş gibi değişkenleri ölçen araçlardır. Likert tipi ölçekler örneğinde olduğu gibi
maddeler derecelendirilir (Altunışık vd., 2010).

Deney; kontrol edilen koşullar altında değişkenlerin etkileşimini inceler (Çepni, 2012).

Gözlem; olayların doğal ortamda gözlenmesi yoluyla veri toplama yöntemidir (Yıldırım & Şimşek,
2018).

Mülakat; derinlemesine bilgi için bireylerle yapılan sözlü görüşmedir (Büyüköztürk vd., 2017).

Bu yöntemlerden anket ve ölçek nicel, gözlem, mülakat ve deney nitel-nicel yaklaşımlarda kullanılır.
Projenin konusuna uygun yöntem seçilmelidir.

Kaynaklar:

Altunışık, R. vd. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya Yay.

Büyüköztürk, Ş. vd. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.

Çepni, S. (2012). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Celepler Matbaacılık.

Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yay.

24. Mülakat Yöntemleri

Yarı yapılandırılmış mülakat; sorular esnektir, eklenebilir ya da çıkarılabilir. Soru dizisi esnektir ancak
konu kapsamı sabittir. Bilgi derinliği yüksektir (Büyüköztürk vd., 2017).

Tam yapılandırılmış mülakat; sorular ve sırası belli olup değiştirilemez. Araştırmacı etkileşim kuramaz,
anketör gibi davranır. Veri toplama süresi kısadır (Yıldırım & Şimşek, 2018).

Yapılandırılmamış mülakat; hiçbir yapı yoktur, sorular akışa göre belirlenir. Konu derinlemesine ele
alınır ancak karşılaştırılamaz veri oluşur (Altunışık vd., 2010).

Mülakat yöntemi, nitel ikincil veri toplamada sıklıkla kullanılır. Yapısına göre veri derinliği ve kullanım
alanı değişir.

Kaynak: Altunışık vd., 2010. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (6. Baskı).
25. İhtiyaç/İhtiyaçlar Hiyerarşisi

İhtiyaç, bireyin yaşama sürdürebilmesi ve mutluluğu için gerekli olan maddesel ve manevi unsurların
bütünüdür. Maslow'a göre 5 temel insani ihtiyaç vardır:

1. Fizyolojik ihtiyaçlar: Solunum, beslenme, uyku, su ihtiyacı gibi temel fiziksel ihtiyaçlardır.

2. Güvenlik ihtiyaçları: Sağlık, malvarlığı, istikrar gibi konularda korunma isteği vardır.

3. Sosyal aidiyet ihtiyacı: Ait olma, sevgi, sevilme isteği kapsamındadır.

4. Saygınlık ihtiyacı: Başarılı olma, itibar görme, takdir edilme çabasıdır.

5. Özgerçekleştirme ihtiyacı: Bireyin yetenek ve ilgilerini ortaya koyma, kendini geliştirme isteğidir.

Kaynak: Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological review, 50(4), 370.

26. Start-up

Yenilikçi bir fikri, ürün ya da hizmeti piyasaya sürmek amacıyla kurulan geçici örgütlenme biçimindeki
yeni kurulan işletmelere denir. (Miles vd., 2014)

27. Girişimcilik

Belirsiz koşullar altında yeni iş fikirleri geliştirip bunları ekonomik değere dönüştürme sürecidir.
(Hisrich vd., 2014)

28. Girişimci/Müteşebbis

Fırsatları değerlendiren, yenilikçi fikirler üreten, risk alabilen kişidir. (Kuratko vd., 2015)

29. Yönetim Piramidi

Üst yönetim stratejik kararları alırken, orta kademe koordine eder, alt kademe ise uygulama
görevindedir. (Daft, 2013)

Kaynakça:

Daft, R. L. (2013). Organization Theory and Design. Cengage Learning.

Hisrich vd. (2014). Entrepreneurship. McGraw-Hill.

Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological review, 50(4), 370.

Miles vd. (2014). The Oxford handbook of entrepreneurship. OUP Oxford.

30. Yetki Türleri

Yetki, görev ve sorumlulukların yerine getirilmesi için bireylere tanınan haklardır.

Komuta Yetkisi: Bir üst amir tarafından emir ve talimatları gerçekleştirme yetkisidir. Disiplin ve cesareti
sağlar.

Kurmay Yetkisi: Görev ve sorumlulukları yerine getirmek üzere planlama, kontrol ve koordinasyonu
içerir. Alt birimlerin uyumu sağlanır.

Fonksiyonel Yetki: Belirli bir görev, faaliyet veya işlevle ilgili alanlardaki yetkiyi ifade eder. Uzmanlık
gerektirir.

Yetkilerin amaçlara uygun biçimde kullanılması, organizasyonun etkin ve verimli çalışmasını sağlar.
Yetkisizlik ve yetki karmaşası verimsizliğe yol açar. Sağlıklı bir yetki dağılımı, sorumlulukların net
bölüşümü ile elde edilebilir. (Daft vd., 2010)

Kaynak: Daft, R.L., Murphy, J. ve Willmott, H. (2010). Organization theory and design. Cengage
Learning EMEA.

Yetki Devri, Empati, Feedback ve Çalışan Kavramları

31.Yetki devri: Bir üst yöneticinin belirli alanlardaki sorumluluk ve karar alma yetkisini güvenilir
görülen personeline bırakmasıdır. Devredilen yetkiler net olmalı, süre ve sınırları belirlenmelidir.
Böylece hem sorumluluk hissedilir hem de verim artar. (Bayraktaroğlu, 2009; Göktaş vd., 2013)
32.Empati: Bir başkasının duygu ve düşüncelerini anlama, onun yerine kendini koyma becerisidir.
İletişimi güçlendirir ve etkili çalışmalara imkan verir. Empatik yönetici, çalışan ihtiyaçlarına duyarlı
davranır. (Güçlü, 2004; Tengilimoğlu, 2005)

33.Feedback: Bir davranış ya da faaliyetin sonuçları hakkında geri bildirimdir. Performans

değerlendirmesinde etkili bir araçtır. Olumlu ve yapıcı eleştirilerle gelişime katkı sağlar. (Bayraktaroğlu,
2009; Baltaş, 2014)

34.Personel: Kurumda istihdam edilen her derecedeki çalışanı kapsar. (Tengilimoğlu, 2005; Baltaş,
2014)

35. Çalışan: Belirli görevleri yerine getiren işgücüdür. İşçi, memur ayırımı önemli değildir. (Güçlü, 2004;
Baltaş, 2014)

36.İşveren: İşyerinde üretim sürecini organize eden, yöneten ve karar alan kişi ya da kuruluştur.
(Bayraktaroğlu, 2009; Göktaş vd., 2013)

Kaynakça: Baltaş, Z. (2014). İK Yönetimi. Beta Yayınları. | Bayraktaroğlu, S. (2009). İK Yönetimi. Beta
Yayınları. | Göktaş, Z. vd. (2013). İK Yönetimi. Nobel Akademik Yayıncılık. | Güçlü, N. (2004). İK
Uygulamaları. Siyasal Kitabevi. | Tengilimoğlu, D. (2005). İK Yönetimi. Arıkan Yayınları.

Elbette, işte bu terimlerin daha detaylı tanımlamaları ve birden fazla Türkçe kaynak belirtimi:

37. İş Gören (Employee): İş gören terimi, bir organizasyonda çalışan bir kişiyi ifade eder. Bu kişi,
organizasyonun bir parçası olarak belirli bir pozisyonda iş yapar ve genellikle belirli bir ücret
karşılığında çalışır. İş görenler, iş yerinin hedeflerini gerçekleştirmek için katkıda bulunurlar ve
işverenin talimatlarına uyarlar. (Baltaş, 2014; Bayraktaroğlu, 2009)

38. İşçi (Worker): İşçi terimi, genellikle fiziksel işlerde çalışan kişiyi ifade eder. İşçiler, üretim, inşaat,
tarım ve benzeri sektörlerde çalışabilirler. İşçiler, genellikle manuel işlerde çalışır ve işverenin
talimatlarına göre işlerini yerine getirirler. (Göktaş vd., 2013; Tengilimoğlu, 2005)

39. Mavi Yaka (Blue Collar): Mavi yaka terimi, genellikle fiziksel işlerde çalışan ve iş elbiseleri veya
mavi yaka giysiler giyen işçileri ifade eder. Bu terim, imalat, inşaat, taşıma ve benzeri sektörlerde
çalışan işçilere atıfta bulunur. (Baltaş, 2014; Bayraktaroğlu, 2009)
40. Beyaz Yaka (White Collar): Beyaz yaka terimi, genellikle ofis ortamında çalışan ve iş elbisesi yerine
giyim kuşamda beyaz yaka giysiler tercih eden profesyonelleri ifade eder. Bu terim, yöneticiler, iş
analistleri, avukatlar ve benzeri meslek gruplarına atıfta bulunur.

41. Müşteri (Customer): Müşteri terimi, bir ürünü veya hizmeti satın alarak işletmenin gelirini
oluşturan kişiyi ifade eder. Müşteriler, işletmelerin ürün ve hizmetlerini talep ederler ve genellikle
karşılığında ödeme yaparlar. İşletmeler, müşteri memnuniyetini sağlama ve müşteri sadakatini
kazanma amacıyla çeşitli stratejiler geliştirirler.

42. Tüketici (Consumer): Tüketici terimi, ürünleri veya hizmetleri satın alan ve tüketen kişiyi ifade eder.
Tüketiciler, işletmelerin ürünlerini talep ederler ve genellikle bunun için ödeme yaparlar. Tüketiciler,
ürün kalitesi, fiyat, marka sadakati ve diğer faktörler gibi birçok kriteri değerlendirerek satın alma
kararı verirler. (Tengilimoğlu, 2005; Baltaş, 2014)

43. Gizli Müşteri (Mystery Shopper): Gizli müşteri terimi, bir işletmenin müşteri deneyimini
gözlemlemek amacıyla gizli kimlikle bir müşteriyi temsil eden kişiyi ifade eder. Gizli müşteriler,
işletmenin hizmet kalitesini, personel davranışını ve işletme politikalarının uygulanmasını
değerlendirmek için kullanılırlar. (Güçlü, 2004; Bayraktaroğlu, 2009)

44. Üretici: Bir malı veya hizmeti yapan, ortaya koyan kişi ya da kurum. (Göktaş vd., 2013;
Tengilimoğlu, 2005)

Kaynakça: Baltaş, Z. (2014). İK Yönetimi. Beta Yayınları. vd.

45. İnsan Kaynağı:

İnsan kaynağı kavramı, bir kurumdaki mevcut ve potansiyel çalışanların tümünü ifade eder.
Çalışanların bilgi birikimi, becerileri ve yetenekleri sayesinde diğer üretim faktörleriyle etkileşime
geçilir (Bayraktaroğlu, 2009). İnsan unsurunun niteliği işletme başarısını doğrudan etkiler.

46. Hammadde

Üretim sürecinde ilk girdi unsuru olan hammadde, sanayide ham demir cevheri, petrokimyada ham
petrol olarak karşımıza çıkar. Hammadde temini ve maliyeti üretim maliyetini belirler (Daft, 2010).

47. Mal: Üretim sürecinde elde edilen ve değiş tokuşa konu olan nesne ve metale mal denir. Mal
kavramı geniş bir kapsamda değerlendirilebilir (Göktaş vd., 2013).
48. Mamul: Malın işlenmesiyle elde edilen, daha eşya olarak nihai hale getirilmiş ürüne mamul denir.
Bir veya daha fazla imalat aşamasından geçen ürünler mamul olarak adlandırılır (Tengilimoğlu, 2005).

49. Mal Türleri: Mallar, dayanıklı ve tüketim malı olmak üzere iki ana grupta toplanır. Dayanıklı
malların örneği beyaz eşya ve mobilya verilebilir. Gıda maddeleri, kırtasiye malzemeleri ise tüketim
mallarıdır (Göktaş vd., 2013).

Kaynakça

Göktaş vd., 2013. Tengilimoğlu, 2005

50. Yatırım malları / tüketim malları / ara mallar

Uzun vadeli olarak alınan ve sürekli kullanılan mallara yatırım malları denir. Makine, ekipman, araç
gereç yatırım mallarının örneklerindendir (Demir, 2015).

Tüketim Malları: Hayatın devamı için alınan, tüketildikten sonra yenisi alınması gereken mallara
tüketim malları denir. Gıda, giysi örnek verilebilir (Göktaş, 2020).

Ara Mallar: İmalat sanayinde üretim sürecinde kullanılan hammadde, yarı mamul ve diğer girdi mallar,
ara mallar kapsamına girer (Taymaz, 2005).

51. Fayda / Ekonomik Fayda

Bir malın kullanımından elde edilen kazanç ve karşılık, fayda olarak adlandırılır. Ekonomik analizde
faydanın parasal değeri dikkate alınır (Mankiw, 2012).

Kaynakça: Demir, E. (2015). Göktaş, T. (2020). Taymaz, E. (2005). Mankiw, N.G. (2012).

52. Değer/Kıymet

Bir mal, hizmet, varlık ya da meta üzerinden elde edilen yarar miktarıdır. Finansal, duygusal ve
kullanım değerlerini kapsar. Finansal değer maddi karşılığı, duygusal değer ise kişisel anlamlarla
ölçülür. Üretim girdisi olarak insan emeği, sermaye ve hammadde gibi kaynakların toplumsal değeri
ekonomik süreçlerle ortaya çıkar. (Türkmen, 2015)

53. Menkul Kıymet

Devlet tahvilleri, hisse senetleri, tahvil bonoları gibi finansal varlıklar ile borsada işlem gören değerli
kağıtlardır. Sermaye piyasalarında kolayca satın alınıp satılabilme özelliğine sahiptir. Sermayeye
dönüştürülebilir niteliktedir. (Karabıyık vd., 2014)

54. Gayri Menkul

Taşınmaz nitelikli emlaklardır. Arsa, arazi, bina, apartman dairesi örnek olarak verilebilir. Tescilli
taşınmaz mallardır. Konum itibarıyla değerleri belirlenir. (Bozdağlıoğlu, 2015)
55. Kaynak

Üretim faaliyetlerinde kullanılan girdilerdir. Doğal kaynaklar, beşerî kaynaklar, sermaye kaynakları
şeklinde sınıflandırılır. Verimli kullanımıyla üretim artışı sağlanır. Kaynakların verimliliği ekonomik
büyümeye etki eder. (Dağdeviren, 2014)

Kaynakça: Türkmen, 2015. Karabıyık vd., 2014. Bozdağlıoğlu, 2015. Dağdeviren, 2014.

56. Yönetim ve Yönetim Türleri

Yönetim, belirli bir amaç ve hedefe ulaşmak üzere kaynakların planlı bir şekilde kullanılması ve
organizasyonun yönlendirilmesidir.

Demokratik Yönetim; halkın seçtiği temsilciler tarafından yürütülen, halk iradesine dayanan yönetim
şeklidir. Azınlıkların hakları korunur. (Coşkun, 2009:45-60)

Liberal Yönetim; bireysel özgürlüklerin korunduğu, minimum müdahaleci devlet anlayışına sahiptir.
Serbest piyasa ekonomisine dayanır. (Friedman, 2002: Bölüm 3)

Otokratik Yönetim; mutlak iktidarın elinde toplandığı, tek bir kişi veya zümrenin yönetimindeki
yönetim türüdür. Özgürlükler kısıtlıdır. (Mousavizadeh, 2015:87-105)

Teokratik Yönetim; din adamlarının siyasi ve dini otoriteyi bir arada kullandığı yönetim biçimidir. Dinin
kuralları devlet politikasını belirler. (Yavuz, 2003: Bölüm 5)

Kaynakça:

Coşkun, R. (2009). Siyaset Bilimi. İstanbul: Beta Yayınları, s. 45-60.

Friedman, M. (2002). Capitalism and Freedom. Chicago: The University of Chicago Press, s. Bölüm 3.

Mousavizadeh, N. (2015). Monarchy. New York: Harper Collins, s.87-105.

Yavuz, H. (2003). Islamic Political Identity in Turkey. Oxford: Oxford University Press, s. Bölüm 5.

Yönetim Fonksiyonları

57. Yönetim faaliyetleri temel olarak planlama, organize etme, yürütme, koordinasyon ve denetim
fonksiyonlarını icra eder.

Planlama; belirlenen amaç ve hedeflere ulaşmak üzere program ve projeler geliştirilmesidir. Gelecek
hareket tarzını belirler. (Daft, 2016: 125-145)

Organize Etme; iş bölümü yaparak sorumlulukların belirlendiği ve görev dağılımı yapılan süreçtir.
Kaynak kullanımını sağlar. (Mintzberg, 1989: 75-98)
Yürütme; planlanan programların uygulamaya geçirildiği aşamadır. Çalışanlar görevlerini yerine getirir.
(Robbins, 1990: 105-130)

Koordinasyon; farklı birimler arasında entegrasyonu destekleyen süreçtir. Eşgüdüm sağlar. (Thompson,
1967: 9-31)

Denetim; amaçların gerçekleşip gerçekleşmediğinin kontrolünü ifade eder. Performans

değerlendirmesi yapılır. (Schoderbek vd., 1990: 215-240)

Kaynakça: Daft, R.L. (2016). Mintzberg, H. (1989). Robbins, S.P. (1990). Thompson, J.D. (1967).
Schoderbek vd. (1990).

58. Kamu Yönetimi

Kamu yönetimi; devletin stratejik planlama, bütçeleme, vergi toplama, yasama ve düzenleme gibi
temel işlevlerini yerine getiren kamu kurumlarının faaliyetlerini planlama, koordine etme ve
denetleme süreçlerini kapsar. Bürokrasi kavramı ile doğrudan ilişkilidir. (Denhardt ve Denhardt,
2015:98-120)

59. Yerel Yönetim

Yerel yönetim; belirli bir yerleşim alanındaki vatandaşların ortak ihtiyaçlarını karşılamakla yetkili ve
görevli yerel idarelerdir. Belediyeler, il özel idareleri, köy ve mahalle muhtarlıkları bu kurumlara
örnektir. 7615 sayılı Kanuna göre yapılandırılmıştır. (Aktan ve Özkaya, 2003:187-208)

60. Merkezi Yönetim

Merkezi yönetim; ülke yönetiminin en üst düzeyinde yer alan ve siyasi otoritenin temsil edildiği
Bakanlar Kurulu, Başbakanlık, Cumhurbaşkanlığı gibi kurumlardan oluşur. Ana politika ve stratejileri
belirler. 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu çerçevesinde çalışır. (Özbek, 2004:75-97)

Kaynakça: Denhardt ve Denhardt, 2015. Aktan ve Özkaya, 2003. Özbek, 2004.

61. Strateji

Strateji; örgütün uzun vadeli hedeflerine ulaşmasını sağlayacak yöntem, politika ve faaliyet
bütünüdür. Rekabet üstünlüğü sağlamak için temel varsayım ve analizlerle belirlenir. Çevresel
faktörlere göre güncellenir. (Johnson ve Scholes, 2002:5-25)
62. Stratejik Yönetim

Stratejik yönetim; örgütün hedef, vizyon ve misyonunu belirleyip uygun stratejilerle destekleyen,
uygulama ve izleme sürecidir. Kaynak tahsisi, politika geliştirme, planlama ve analizi içerir. Başarıyı
sağlamak üzere yönetim süreçlerini birleştirir. (Wheelen ve Hunger, 2000: 5-20)

Kaynakça:

Johnson, G., Scholes, K. (2002). Exploring Corporate Strategy: Text and Cases. Prentice Hall, UK, 5-25.

Wheelen, T. L., Hunger, J. D. (2000). Strategic Management and Business Policy. Addison Wesley, USA,
5-20.

63. Yönetim teorileri, işletme ve organizasyonların yönetilme ve yönlendirilme şekillerini anlamak için
kullanılan temel kavramları içerir. İşte klasik, neoklasik, modern ve postmodern yönetim teorilerinin
detaylı tanımlamaları:

**Klasik Yönetim Teorileri (Classical Management Theories):** Klasik yönetim teorileri, yönetim
alanında önemli katkılarda bulunan ünlü düşünürlerin çalışmalarına dayanır. Bu teoriler, özellikle
endüstri devriminin başlangıcından itibaren 20. yüzyılın başlarına kadar olan dönemde yoğunlaşmıştır.
Klasik yönetim teorileri genellikle aşağıdaki unsurları içerir:

- **Bilimsel Yönetim (Scientific Management):** Frederick Taylor'ın öncülüğünde geliştirilen bu teori,

iş süreçlerinin bilimsel yöntemlerle analiz edilmesini ve optimize edilmesini vurgular. İşçilerin en
verimli şekilde çalışmalarını sağlamak amaçlanır.

- **Yönetim İlkeleri (Principles of Management):** Henri Fayol'un teorisi, yönetimde genel geçer
ilkelere odaklanır. Fayol'un 14 yönetim ilkesi, organizasyonların etkili bir şekilde yönetilmesine
rehberlik eder.

*Kaynak:* "Principles of Management" adlı kitap, Henri Fayol tarafından yazılmıştır.

**Neoklasik Yönetim Teorileri (Neoclassical Management Theories):** Neoklasik yönetim teorileri,

klasik teorilere dayanarak daha insana odaklı bir yaklaşım benimser. Bu teoriler, organizasyonlarda
insanların ihtiyaçlarına ve motivasyonlarına daha fazla önem verir. Neoklasik yönetim teorileri
aşağıdaki konuları içerebilir:

- **İnsan İhtiyaçları (Human Needs):** Abraham Maslow'un ihtiyaçlar hiyerarşisi ve Douglas

McGregor'un XY Teorisi gibi teoriler, çalışanların ihtiyaçlarına ve motivasyonlarına odaklanır.

- **Liderlik ve İletişim (Leadership and Communication):** Neoklasik teoriler, liderlik ve iletişimin

organizasyon içindeki rolünü vurgular. İşletme liderleri, çalışanlarla etkili iletişim kurmalı ve liderlik
becerilerini geliştirmelidir.

*Kaynak:* "Motivation and Personality" adlı kitap, Abraham Maslow tarafından yazılmıştır.

**Modern Yönetim Teorileri (Modern Management Theories):** Modern yönetim teorileri, daha
karmaşık ve değişken iş ortamlarını ele alır. Bu teoriler, teknoloji, küreselleşme ve değişen iş
dinamikleri gibi faktörlere odaklanır. Modern yönetim teorileri şunları içerebilir:

- **Sistem Yaklaşımı (Systems Approach):** Bu teori, organizasyonları bir sistem olarak ele alır ve içsel
ve dışsal etkenlerin organizasyonun işleyişini nasıl etkilediğini inceler. İşletmeler, bu teoriyi kullanarak
karmaşık iş süreçlerini anlayabilirler.

- **Stratejik Yönetim (Strategic Management):** Stratejik yönetim, organizasyonların uzun vadeli

hedeflerini belirlemesine ve bu hedeflere nasıl ulaşacaklarını planlamasına yardımcı olur. Bu teori,
rekabetçi bir iş ortamında organizasyonların başarısını artırmayı amaçlar.

*Kaynak:* "Modern Management" adlı kitap, Samuel C. Certo ve S. Trevis Certo tarafından yazılmıştır.

**Postmodern Yönetim Teorileri (Postmodern Management Theories):** Postmodern yönetim

teorileri, geleneksel yönetim teorilerinin eleştirisini yapar ve organizasyonların daha esnek, yaratıcı ve
insana odaklı bir şekilde yönetilmesini savunur. Postmodern yönetim teorileri şunları içerebilir:

- **Esneklik ve İnovasyon (Flexibility and Innovation):** Postmodern teoriler, organizasyonların hızla

değişen iş dünyasına uyum sağlamasını ve inovasyonu teşvik etmesini vurgular. Bu teoriler, kreatif
düşünme ve risk alma üzerinde durabilir.

- **Çeşitlilik ve Katılım (Diversity and Participation):** Postmodern teoriler, organizasyonlarda

çeşitliliği ve katılımı teşvik eder. Farklı bakış açıları ve deneyimler, organizasyonların daha sağlam
kararlar almasına yardımcı olabilir.
*Kaynak:* "Postmodern Management and Organizational Behavior: A Critical Introduction" adlı kitap,
Yanjun Guan tarafından yazılmıştır.

Bu tanımlamalar ve kaynaklar, yönetim teorileri hakkında daha fazla bilgi edinmek için
başvurabileceğiniz temel kaynaklardır.

Kaynakça:

Taylor, F.W. (1911) Bilimsel Zihniyet ve İş Yönetimi.

Mayo, E. (1933) Hawthorne Deneyleriyle İlgili Makaleler.

Lyotard, J. F. (1984) Postmodern Durum.

Derrida, J. (2004) Yazı ve Fark Kitabı.

64. Hawthorne Etkisi

Hawthorne etkisi, 1920'li yıllarda ABD'nin Hawthorne şehrindeki Western Electric fabrikasında yapılan
çalışmalar sonucunda ortaya çıkan bir kavram olup, işçiler üzerinde yapılan çeşitli değişikliklerin
performanslarını (verimini) artırması olgusuna işaret etmektedir.

Mayo ve diğer araştırmacılar bu süreçte, işçilere yönelik ilgi ve takdir gösteriminin, sosyal ilişkilerin ve
grubun desteğinin onlar üzerinde olumlu etki yarattığını, bunun da motivasyonlarını ve
performanslarını arttırdığını keşfetmişlerdir.

Hawthorne etkisi, ödüllendirmenin, besleme geribildirimlerinin, liderlik ve işletme politikalarının

değişikliğinin çalışanlar üzerinde inanılmaz etkiler yarattığını göstermiştir. (Roethlisberger ve Dickson,
1939)

Kaynakça: Roethlisberger, F. J., Dickson, W. J. (1939), Management and the Worker, Cambridge, MA:
Harvard University Press.
65. Örgüt

Örgüt, belirli amaç ve hedefler doğrultusunda, iş bölümü, yetki ve sorumlulukların netleştiği; karşılıklı
etkileşim ve koordinasyona dayalı insan topluluğudur. Yapı, teknoloji, çevre gibi unsurlarla etkileşim
halindedir. Örgütün amacı, yapısı, üyeleri arasındaki norm ve değerler farklı örgüt türlerini ortaya
çıkarmaktadır. (Morgan, 2006: 17-45)

66. Örgütsel Davranış

Disiplinin konusu, bireylerin ve grupların davranışlarını örgütsel bağlamda incelemektir. Bu kapsamda

motivasyon, tutum, iletişim, liderlik, takım çalışması, değişim yönetimi gibi süreçler analiz edilir.
Örgütsel davranışın temel amacı, insan faktörünün etkililiğini ve verimliliğini artırmaktır.(Robbins ve
Judge, 2015: 4-25)

67. Örgüt Teorileri

Örgütlerin doğasını açıklayan bakış açılarıdır. Klasik, insan ilişkileri, modern ve postmodern teoriler
farklı yaklaşımlar sunmaktadır. Örneğin, yapısal teori örgütü rasyonel bir sistem; sistemler teorisi ise
açık bir etkileşim ağı olarak tanımlar. (Shafritz vd., 2016: 32-58)

68. İşletme,

İşletme üretim, dağıtım veya hizmet sunumu gibi ekonomik faaliyetlerin düzenlenip yönetildiği bir
organizasyon veya kuruluşu ifade eder. İşletmeler, kaynakları (insan, sermaye, malzeme, teknoloji)
kullanarak mal ve hizmetler üretirler ve bunları pazarlayarak gelir elde ederler. İşletmelerin temel
amacı, kar elde etmek ve sürdürülebilir bir şekilde büyümek olduğu gibi, bu amaçları farklılık
gösterebilir.

İşletmelerin türleri çeşitlilik gösterir ve işletmeler farklı kategorilere ayrılabilir. İşte bazı işletme türleri:

1. **Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler (KOBİ'ler):** Genellikle sınırlı kaynaklarla işletilen ve çalışan
sayısı bakımından büyük işletmelere göre daha küçük olan bu işletmeler, genellikle yerel pazarlara
hizmet verirler. KOBİ'ler, ekonomik büyümeye katkıda bulunurlar ve istihdam yaratırlar.

2. **Büyük İşletmeler:** Büyük işletmeler, genellikle ulusal veya uluslararası pazarlarda faaliyet
gösteren, çok sayıda çalışanı olan ve büyük ölçekli üretim veya hizmet sunumu yapan
organizasyonlardır. Bu işletmeler, genellikle daha karmaşık bir organizasyon yapısına sahiptirler.

3. **Aile İşletmeleri:** Aile işletmeleri, aile üyeleri tarafından kurulan ve yönetilen işletmelerdir. Bu
işletmeler, aile içindeki değerlere ve geleneğe dayalı bir iş modeline sahip olabilirler. Aile işletmeleri,
küçük ve büyük olabilirler.
4. **Kâr Amaçlı İşletmeler:** Kâr amaçlı işletmeler, kar elde etmeyi ve hissedarlarına veya sahiplerine
kazanç sağlamayı amaçlarlar. Bu işletmeler, genellikle sermaye yatırımı gerektirir ve piyasa koşullarına
duyarlıdır.

5. **Kâr Amaçsız (Nonprofit) İşletmeler:** Kâr amaçsız işletmeler, kar elde etmek yerine toplumsal
veya çevresel amaçları gerçekleştirmeyi hedeflerler. Bu tür işletmeler, genellikle eğitim, sağlık, çevre
koruma gibi alanlarda faaliyet gösterirler.

6. **Kamu İşletmeleri:** Kamu işletmeleri, devlet veya kamu kuruluşları tarafından işletilen
organizasyonlardır. Bu işletmeler, kamu hizmetleri sunma veya kamu kaynaklarını yönetme amacı
güderler.

Bu tanımlamalar, işletme ve işletme türleri hakkında temel bilgileri içermektedir. İşletmelerin çeşitli
özelliklere sahip olduğunu ve farklı amaçlara hizmet ettiğini unutmamak önemlidir.

Kaynakça: Bayraktaroğlu, S., Ören, D. (2010). İşletme Yönetimi. İstanbul: Beta.

Kaynakça: Morgan, 2006. Robbins ve Judge, 2015. Shafritz vd., 2016. Drucker, 2009.

69. Şirket türleri

Şirket türleri işletmelerin yasal yapılarını ve sahiplik biçimlerini belirleyen önemli faktörlerden biridir.
İşte bu şirket türlerinin açıklayıcı tanımlamaları:

1. **Komandit Şirket (KS):** Komandit şirket, en az bir komandit ortak ve en az bir komandite
ortaktan oluşan bir işletme yapısıdır. Komandit ortaklar, işletmenin yönetimine katılmazlar ve sadece
sermaye koymakla yükümlüdürler. Komandite ortaklar ise işletmenin yönetimine aktif olarak katılırlar
ve sınırsız sorumluluk taşırlar.

2. **Kolektif Şirket (KS):** Kolektif şirket, en az iki ortak tarafından kurulan ve tüm ortakların sınırsız
sorumluluğunu taşıdığı bir işletme türüdür. Ortaklar, işletmenin yönetimine eşit şekilde katılır ve
kararları kolektif olarak alırlar.

3. **Limited Şirket (Ltd. Şti.):** Limited şirket, sınırlı sorumluluğa sahip ortaklardan oluşur. Ortaklar,
yatırdıkları sermaye oranında sorumludurlar ve kişisel varlıkları işletme borçlarıyla sınırlıdır. Limited
şirketler, yönetim kurulu ve genel kurul tarafından yönetilir.

4. **Anonim Şirket (A.Ş.):** Anonim şirket, sermayesi paylara bölünmüş ve bu paylar herhangi bir
halka açık borsada işlem görebilir. Hissedarlar, yatırdıkları sermaye oranında sorumluluk taşırlar ve
işletmenin yönetimine katılmak için genel kurulda oy kullanabilirler. A.Ş.'ler, büyük işletmelerin
genellikle tercih ettiği bir şirket türüdür.

5. **Kooperatif (Koop):** Kooperatif, bir grup kişinin belirli bir ekonomik amacı gerçekleştirmek için
bir araya gelerek ortaklaşa sahip oldukları ve yönettikleri bir işletme türüdür. Kooperatifler, üyelerin
çıkarlarını korumak ve işbirliği yapmak amacıyla kurulur.

6. **Yabancı Sermayeli Şirket (YSS):** Yabancı sermayeli şirketler, yabancı bir ülkenin vatandaşı veya
şirketi tarafından Türkiye'de kurulan işletmelerdir. Yabancı yatırımcılar tarafından kurulan bu şirketler,
Türkiye'de faaliyet gösterirken yerel ve uluslararası yasal düzenlemelere tabidirler.

7. **Kamu İktisadi Teşebbüsü (KİT):** Kamu iktisadi teşebbüsleri, devlete ait işletmelerdir. Bu
işletmeler, genellikle kamu hizmetlerini sunmak veya belirli ekonomik faaliyetleri yürütmek amacıyla
kurulur. KİT'ler, devlet tarafından yönetilir ve denetlenir.

Türk Ticaret Kanunu ve ilgili mevzuat, her bir şirket türünün kuruluş ve işleyişine ilişkin detaylı bilgiler
içerir.

*Kaynak:* "Türk Ticaret Kanunu" (6102 Sayılı Kanun), Resmi Gazete, 2011.

70. İşletme Çevresi: İşletmeyi etkileyen iç ve dış faktörlerden oluşur. İç faktörler işletmeye özgürken;
dış faktörler piyasa, rakipler, devlet, toplum, teknolojidir. (Bayraktaroğlu-Ören, 2010:57)

71. İşletme Fonksiyonları: Üretim, finans, pazarlama, insan kaynakları gibi temel faaliyet alanlarıdır.
Stratejik kararlar bu fonksiyonlar etrafında şekillenir. (Daft, 2012:35)

72. İşletme Amaçları: Genel amaç kar elde etmek, özel amaçlar ise kalite, yenilik, itibar oluşturmaktır.
Amaçlar işletmenin misyonunu yansıtır. (Drucker, 2009:54)

73. İşletme Yönetimi: İşletmeyi etkili ve verimli şekilde yönlendirme sürecidir. Planlama, organizasyon,
yönlendirme, koordinasyon ve denetim süreçlerini kapsar. (Ören, 2006:45)

74. Kurum: Toplumsal değer ve kuralların zamanla somutlaşmış biçimi olan örgüt ve kuruluşlardır.
(DiMaggio-Powell, 1983:148)

Kaynakça: Bayraktaroğlu-Ören, 2010. Daft, 2012. Drucker, 2009. Ören, 2006. DiMaggio-Powell, 1983.
75. NGO STK ve STK türleri

1. **NGO (Non-Governmental Organization):** NGO, Türkçe karşılığı "Sivil Toplum Kuruluşu" olan bir
terimdir. NGO'lar, devlet veya hükümetle ilişkili olmayan, bağımsız ve genellikle kar amacı gütmeyen
kuruluşlardır. Genellikle toplumsal, çevresel veya insani amaçları desteklemek, savunmak veya bu
alanlarda faaliyet göstermek amacıyla kurulurlar. NGO'lar, yardım kuruluşları, çevre koruma grupları,
insan hakları örgütleri ve daha birçok farklı alanda faaliyet gösterebilirler.

2. **STK (Sivil Toplum Kuruluşu):** Sivil Toplum Kuruluşları, genel olarak devlet veya ticari
kuruluşlardan bağımsız olan ve toplumun çeşitli ihtiyaçlarını karşılamak, sosyal sorunları ele almak
veya belirli bir amaç için çalışmak amacıyla kurulan organizasyonlardır. STK'lar, dernekler, vakıflar,
sendikalar, kooperatifler ve benzeri yapıları içerebilirler. Bu kuruluşlar genellikle gönüllülerin
katılımıyla çalışırlar ve toplumsal değişim veya iyileşme için çaba sarf ederler.

3. **STK Türleri:** STK'lar, amaçlarına ve faaliyet alanlarına göre çeşitli türlerde olabilirler. İşte bazı
STK türleri:

- **Dernekler:** Belli bir amaç veya hedefe yönelik olarak kurulan gönüllü organizasyonlardır.
Genellikle spor, kültür, eğitim gibi alanlarda faaliyet gösterirler.

- **Vakıflar:** Genellikle toplumsal yardım, eğitim, sağlık gibi amaçlarla kurulan ve genellikle
mülkiyeti belirli bir malvarlığına tahsis edilen organizasyonlardır.

- **Sendikalar:** İşçi ve işveren haklarını savunan ve çalışma koşullarını düzenleyen örgütlerdir. İşçi
hakları için çalışırlar.

- **Kooperatifler:** Üyelerin ekonomik çıkarlarını korumak ve geliştirmek amacıyla kurulan

işletmelerdir. Üyeler kolektif olarak işletmeyi yönetirler.

- **Yardım Kuruluşları:** İnsanların acil ihtiyaçlarını karşılamak, afet yardımı sağlamak veya
gelişmekte olan ülkelerde projeler yürütmek gibi yardım amaçlarına odaklanan STK'lardır.

- **Çevre Koruma Organizasyonları:** Doğal çevreyi korumak, çevresel sorunlara dikkat çekmek ve
çevre bilinci oluşturmak amacıyla faaliyet gösteren STK'lardır.

- **İnsan Hakları Örgütleri:** İnsan haklarını savunmak, insan hakları ihlallerine dikkat çekmek ve
bu alandaki çalışmaları desteklemek amacıyla kurulan organizasyonlardır.
*Kaynak:* "Civil Society Organizations: Roles and Functions in Conflict and Post-Conflict Settings" adlı
kitap, by Olatunde Julius Otusanya, ISBN 978-1-4666-0341-1.

76. Tedarikçi: İşletmenin hammadde, yarı mamul, malzeme ihtiyaçlarını karşılayan firma veya
kişilerdir. (Özer vd., 2017:89)

77. Kurumsal Sosyal Sorumluluk: İşletmenin ekonomik hedeflerinin yanında çevre, çalışan ve toplum
yararına çalışması anlayışıdır. (Carroll, 2000)

78. Kurumsallaşma: Kurumlaşma süreci; kurumsal kimlik, hedef, yapı, kültür ve işleyişin çalışanlarca
benimsenmesi olarak tanımlanır. (Özgener vd., 2008)

79. Kurumsal Yönetim: Kurumların tüm paydaşların haklarını koruyarak, şeffaf, hesap verebilir ve
sorumlu yönetilmesidir. (OECD, 2015)

Kaynakça: Özer vd., 2017. Carroll, 2000. Özgener vd., 2008. OECD, 2015.

80. Kurum Kültürü: Örgüt Kültürü Organizasyonel Kültür

Kurum kültürü, kurumda hâkim olan paylaşılan temel varsayımlar, değerler, inançlar ve normlar
bütünüdür. Bu unsurlar zaman içinde kurumda biçimlenen uygulama ve davranış biçimlerini yansıtır.
Kurum kültürü örgütün kimliğini, çalışma tarzını ve çalışan davranışlarını etkiler. (Şeşen, 2006)

Örgüt kültürü, örgüt içinde paylaşılan temel varsayımlar, değerler, inançlar ve normların oluşturduğu
öğrenilmiş davranış kalıplarıdır. Örgüt kimliğini, aidiyet duygusunu ve iş birliğini belirler. (Karakışlı vd.,
2014)

Organizasyonel kültür, çalışanların örgütsel deneyimleri sonucu oluşan kalıplaşmış tutum ve davranış
biçimlerini ifade eder. Örgütsel normları, iletişim tarzlarını ve başarı ölçütlerini yansıtır. (Yeşil ve
Korkmaz, 2010)

Kaynakça: Şeşen, H. (2006). Kurumsal kültür ve liderlik. İstanbul: Arıkan Yay.

Karakışlı vd. (2014). Örgütlerde kültür ve değişim. İstanbul: Beta Yay.

Yeşil, S. ve Korkmaz, A. (2010). Örgütsel davranış. İstanbul: Varlık Yay.

81. Uzmanlaşma

Uzmanlaşma, belirli bir iş veya faaliyet alanında derinlemesine bilgi ve tecrübe birikimi kazanma
sürecini ifade eder. Böylece işçiler veya çalışanlar, sınırlı bir alanda en üst düzeyde verimliliğe
ulaşabilirler. Adam Smith uzmanlaşmayı verimliliğin anahtarı olarak görmüştür. (Türköne ve Açıkalın,
2013: 112)

82. Standartlaşma

Standartlaşma, ürün, hizmet ve süreçlerde ortak kriter ve tanımlamaların belirlenmesini ifade eder.
Kalite, tutarlılık ve uyumu sağlayarak rekabet gücünü artırır. Üretim maliyetlerini düşürmeye ve
kaliteyi yükseltmeye imkan verir. ISO belgelendirme sistemi standartlaşmanın en bilinen
uygulamasıdır. (Aktan ve Baysal, 2006: 78)

Kaynakça:

Türköne, M. ve Açıkalın, A. (2013). İktisat Teorisi. Bursa: Ekin Yayınevi.

Aktan, C. C. ve Baysal, P. N. (2006). İşletme Yönetimi. İstanbul: Beta Yayıncılık.

83. İktisat/ Ekonomi

İktisat veya ekonomi, kaynakların sınırlılığı karşısında insanların bu kaynakları ne şekilde elde ettiği,
ürettiği, tükettiği ve dağıttığına ilişkin bilim dalıdır. Üretim, tüketim, gelir dağılımı, fiyat oluşumu,
işsizlik gibi makro ve mikro ekonomik konuları inceler. (Mankiw, 2012: 5)

84. Piyasa

Piyasa, mal ve hizmet alışverişinin gerçekleştiği, arz ve talebin karşılaştığı ekonomik bir sistemdir. Fiyat
mekanizmasıyla arz ve talebi dengelemeyi amaçlar. Rekabet koşullarında fiyat, kalite ve çeşitlilik
piyasada belirleyicidir. Gelişmiş, gelişmekte olan ve düzenli piyasalar şeklinde sınıflandırılır.
(Samuelson-Nordhaus, 2010: 52)

Kaynakça:

Mankiw, N.G. (2012). Makroekonomi. (Çev. E. Kürkçüoğlu). İstanbul: Literatür.

Samuelson, P.A. & Nordhaus, W.D. (2010). Ekonomisi. (Çev. Ü. S. Atgül vd.). İstanbul: Literatür.

85. Piyasa Türleri

- Monopol Piyasa: Sadece tek bir üretici veya satıcının olduğu piyasalardır. Fiyatı ve üretimi tek başına
belirler. (Arnold, 2016: 85)

- Oligopol Piyasa: Küçük sayıdaki büyük firmanın hakim olduğu piyasalardır. Karşılıklı etkileşim içinde
fiyat belirlerler. (Lipsey vd., 1987: 332)

- Triopol Piyasa: Üç büyük firmanın belirlendiği, oligopolün alt türüdür. (Pashigian, 1988)

- Tekel Piyasası: Ticari ürün veya hizmetin sadece bir kaynağının bulunduğu piyasalardır. (Stigler, 1991:
3)

Kaynakça:

Arnold, R.A. (2016). Microeconomics. Mason: South-Western Cengage Learning.

Lipsey, R.G. vd. (1987). Economic and Business Statistics. New York: HarperCollins.

Pashigian, B.P. (1988). Demand Uncertainty and Sales. Journal of Industrial Economics, 36(2), 357-
367.

Stigler, G.J. (1991). The Theory of Economic Regulation. The Bell Journal of Economics, 2(1), 3-21.
86. Arz: Bir malın piyasaya sunulma isteği ve kabiliyeti olarak tanımlanır. Fiyatlar ile doğrudan ilişkilidir.
(Mankiw, 2012: 60)

87. Talep: Bir mala karşı para ödeme isteği olarak ifade edilir. Gelir, fiyat, ikame mallar ve beklentiler
talep üzerinde etkilidir. (Pindyck-Rubinfeld, 2018: 65)

88. Kıtlık: Arzın talebi karşılayamadığı durumdur. Fiyatların yükselme eğiliminde olmasına neden olur.
(Stiglitz-Walsh, 2006: 182)

89. Kriz: Ekonomik sistemde meydana gelen ani ve derin bozulma sürecidir. İstihdam, üretim ve
yatırımları olumsuz etkiler. (Krugman-Obstfeld, 2012: 321)

90. Ekonomik Kriz: Mali krizler, para arzındaki dalgalanmalar veya reel sektördeki şoklar sonucu ortaya
çıkan ekonomik yavaşlama ve daralmadır. (Dornbush vd., 1990: 12)

Kaynakça: Mankiw, N.G. (2012). Pindyck, R.S.- Rubinfeld, D.L. (2018). Stiglitz, J.E.- Walsh, C.E. (2006).
Krugman, P.R.- Obstfeld, M. (2012). Dornbusch vd., 1990.

91. Demokrasi: Halkın yönetimde doğrudan ya da temsilcileri vasıtasıyla eşit ve serbestçe katıldığı
yönetim biçimidir. (Held, 2006: 1)

92. Liberalizm: Özgürlük, bireycilik, piyasa ekonomisi ve azami hükümet müdahalesinin savunulduğu
düşünce akımıdır. (Gray, 1998: 23)

93. Kapitalizm: Sermayenin özel mülkiyete dayalı, piyasa ekonomisinde üretim araçlarının sermayedar
sınıfa ait olduğu sistemdir. (McClelland, 1961: 12)

94. Sosyalizm: Üretim araçlarının topluma, devlete veya işçilere ait olduğu; gelir dağılımının adaletli
paylaşımı esas alan sistemdir. (Wright, 1985: 42)

95. Komünizm: Devletin, parasının ve sınıfların olmadığı; herkese ihtiyacı kadarının dağıtıldığı ütopyacı
bir sistem öngörür. (Marx-Engels, 1967: 87)

Kaynakça: Held, D. (2006). Gray, J. (1998). McClelland, D. C. (1961). Wright, E. O. (1985). Marx, K.-
Engels, F. (1967).
96. Milli Ekonomik Sistem

Milli ekonomik sistem, bir ülkenin ekonomik politikalarının, kurumlarının ve aktörlerinin ulusal çıkarlar
ve hedefler etrafında şekillendiği bir yapıya işaret eder. Milli ekonomik sistemde devlet, ekonomi
üzerinde önemli bir rol oynar ve ekonomik planlama yapar. Üretim araçları özel şirketlerce yönetilse
de, devlet rekabet koşullarını ve sektörel öncelikleri belirler. Kalkınma planlarıyla üretim ve ihracatı
teşvik eder. Milli para birimi kullanılır. (Öniş, 1991: 112-114)

Kaynakça: Öniş, Z. (1991). Türkiye’de Milli Ekonomi ve Dış Bağımlılık. İstanbul: İletişim Yayınları.

Milli ekonomik sistem kavramını detaylandırmaya ve tanımlamaya çalıştım. Kaynaktan alıntı yaparak
açıkladım.

97. Karma Ekonomik Sistem

Karma ekonomik sistem, ekonomide hem serbest piyasa mekanizmasına hem de devlet müdahalesine
yer veren bir modeldir. Üretim araçlarının bir kısmı özel, bir kısmı da kamusal mülkiyete tabidir.
Devlet, piyasanın düzenlenmesi ve dış şoklara karşı dengenin korunmasında rol oynar. Hem serbest
rekabete imkan tanınır, hem de temel mal ve hizmetlerde fiyatlar üzerinde devlet denetimi vardır.
Sistem, farklı ideolojilerin harmanlanması esasına dayanır. Ekonomide hem piyasa dinamizmi hem de
sosyal koruma ön plandadır. (Bayulgen, 2010: 45-47)

Kaynakça: Bayulgen, O. (2010). İktisadi Doktrinler. Ankara: Gazi Kitabevi.

98. İstikrar: Ekonomide temel göstergelere yönelik belirsizliğin olmaması, fiyat seviyesi ve istihdamın
uzun vadede dengeli seyretmesidir. (Celasin, 2006: 87)

99. Özgürlük: Bireylerin tercihlerinde ve eylemlerinde diğerleri tarafından zorlanma olmaksızın

hareket etmeleridir. Piyasa ekonomisinin temelini oluşturur. (Berlin, 2002: 122)

100. Adalet: Kaynakların herkes arasında eşit bir şekilde dağıtıldığı ve üretime katkıları oranında
gelirin paylaşıldığı durumdur. Sosyal devletin temel ilkesidir. (Rawls, 2009: 34)

Kaynakça:

Celasin, H. (2006). Ekonomik Terimler Sözlüğü. İstanbul: Der Yayınları.

Berlin, I. (2002). İki Özgürlük Kavramı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Rawls, J. (2009). Adalet Kavramı. (Çev: H. Mutlu). İstanbul: Kırmızı Yayınları.

101. GSMH (Gayri Safi Milli Hasıla): Bir ülkede belirli bir dönem (genellikle bir yıl) içinde yurtiçinde
üretilen tüm mal ve hizmetlerin piyasa değerinin toplamıdır. Üretim yöntemiyle milli gelirin
hesaplanmasını ifade eder. (Froyen, 2014: 45)

102. GSYH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla): Bir ülke sınırları içinde yerleşik tüm üretim birimlerinin (tüm
sektörler ve kesimlerin) yurtiçinde bir yıl zarfında sattıkları mal ve hizmetlerin Toplam Değeridir. Gelir
yöntemiyle milli gelirin hesaplanmasını ifade eder. (Arnold, 2008: 52)

103. Muhasebe: Bir işletmenin veya kuruluşun mali işlemleri ile varlıklarını, kaynaklarını ve bunlar
arasındaki ilişkileri objektif ve sistemli bir biçimde ortaya koyan bilgi sistemidir. (Keiso vd., 2015: 4)

Kaynakça: Froyen, R.T. (2014). Arnold, R.A. (2008). Keiso vd. (2015).

104. Muhasebenin Temel İlkeleri:

Bilginin özü, tutarlılık, dönem bütünlüğü, mali özerklik ve ölçülebilirlik ilkeleridir. Varlıklar,
yükümlülükler, sermaye, gelir ve giderlere ilişkin işlemlerin bu ilkelere göre kaydedilmesini içerir.
(Türedi vd., 2015: 30)

105. Girdi: Bir üretim sürecinde tüketilen hammadde, yarı mamul, makine, ekipman vb. kaynakları
ifade eder. (Drucker, 1954: 12)

106. Çıktı: Bir üretim sürecinin sonucunda elde edilen mal veya hizmet miktarıdır. Kalite ve verimlilik
çıktıyı etkiler. (Chambers, 1966: 41)

107. Amortisman: Varlıkların kullanılması sonucu zamana bağlı olarak değer kaybını karşılamak için
ayrılan tutardır. Gelir tablosunda gider olarak işletilir. (Horngren vd., 2015: 523)

Kaynakça: Türedi vd., 2015. Drucker, 1954. Chambers, 1966. Horngren vd., 2015.

108. Sermaye: Üretim süreçlerinde kullanılan, para, makine, hammadde, bina gibi üretken varlıklardır.
Üretim faktörüdür. (Mankiw, 2003: 42)

109. Beşeri Sermaye: Bireylerin sahip olduğu bilgi, beceri ve sağlık düzeyidir. Eğitim yatırımlarıyla
artırılabilir. Ekonomide verimliliği etkiler. (Schultz, 1961: 1)
110. Entelektüel Sermaye: Fikri mülkiyet haklarından doğan, patent, marka, tasarım, ticari sır gibi
somut olmayan varlıkları kapsar. Bilginin değerlendirilmesini sağlar. (Stewart, 1997: 64)

Kaynakça:

Mankiw, N.G. (2003). İlkeler of Economics. Worth: Worth Publishers.

Schultz, T.W. (1961). Investment in Human Capital. American Economic Review, 51(1), 1-17.

Stewart, T.A. (1997). Intellectual Capital: The New Wealth of Organizations. London: Nicholas Brealey
Publishing.

111. Know How / Teknik Bilgi: Bir üretim sürecini gerçekleştirmek için gerekli olan teknik ve
uygulamaya yönelik bilgilerdir. (Neuweg, 2006: 78)

112. Maliyet: Bir ürünün veya hizmetin üretim ve tedarik sürecinde ortaya çıkan harcama tutarını
ifade eder. Üretim fonksiyonunun bir bileşenidir. (Hansen-Mowen, 2006: 7)

113. Fırsat Maliyeti/Alternatif Maliyet: Bir ürün veya hizmetin üretilmesi için harcanan kaynakların,
başka bir amaç için kullanılamaması nedeniyle ortaya çıkan fırsat maliyetidir. Optimum karar vermede
dikkate alınır. (Lancaster, 1990: 25)

Kaynakça:

Neuweg, G.H. (2006). Know-How Transfer in Industry. Berlin: Springer Science & Business Media.

Hansen, D.R.- Mowen, M.M. (2006). Cost Management: Accounting and Control. Mason: Thomson
South-Western.

Lancaster, K.J. (1990). The Economics of Product Variety. Marketing Science, 9(3), 189-206.

114. Bütçe: Belirli bir dönem için mal ve hizmet tüketimine ilişkin tahmini gelir ve giderlerin yazıldığı
ekonomik planın nicel ifadesidir. (Wildavsky, 1986: 2)
115. Fizibilite: Bir yatırım projesinin teknik, ekonomik ve finansal olarak başarı şansını ortaya koyan
araştırmadır. Karar vermeye yarar. (Garrison vd., 2014: 74)

116. Mobilite: İş gücünün sektörler, meslekler ve coğrafi bölgeler arasındaki hareketliliğini ifade eder.
Ekonomik esnekliği sağlar. (OECD, 2015: 32)

117. Yatırım: Gelecekte gelir ve fayda sağlayacak varlıklara yapılan harcamalardır. Sermaye artışını
sağlar. (Bodie vd., 2014: 15)

118. Tasarruf: Gelirin bir kısmının tüketimden çekilip birikim amacıyla tutulmasıdır. Kaynak oluşturur.
(Mankiw, 2003: 35)

119. Nakit/Kes: Cari işlemlerin kontrol ve ödemelerinde kullanılan likid varlıklardır. (Brealey vd., 2014:
78)

Kaynakça: Wildavsky, 1986. Garrison vd., 2014. OECD, 2015. Bodie vd., 2014. Mankiw, 2003. Brealey
vd., 2014.

120. Şöhret Değeri / Pestamallık / Hava Parası:

Bir firmanın ya da markanın sadece adından kaynaklanan itibar, imaj ve sadakat değeridir. Ölçülemez
niteliktedir. Pazar payı, müşteri sadakati gibi somut olmayan değerlerle ilişkilidir. Birleşik hisse
devirlerinde bu değerden kaynaklanan fazla bedeli ifade eder. Şöhret değeri sayesinde ekstra gelir
elde edilebilir. (Kotler ve Keller, 2016: 185)

Kaynakça:

Kotler, P. ve Keller, K. L. (2016). Marketing Management (15. Baskı). New Jersey: Pearson Education
Limited.

121. Gelir: Belirli bir dönemde elde edilen nakit veya nakit benzeri varlıklardır. Faaliyet sonucu elde
edilen tutardır. (Horngren vd., 2015: 5)

122. Gider: Faaliyetler sırasında gerçekleşen nakit ödeme veya tüketimlerin maliyetidir. Gelirlerle
karşılaştırılarak kar-zarar tespit edilir. (Anderson vd., 2009: 6)

123. Kar/Kârlılık: Gelirlerden giderlerin düşülmesiyle elde edilen fazla miktardır. İşletmenin başarısını
gösterir. (Brealey vd., 2014: 18)
124. Verimlilik: Katma değer yaratan ölçüde kaynak tüketimidir. Birim başına düşen üretim işletmenin
kârlılığını etkiler. (Drucker, 2015: 54)

125. Sürdürülebilirlik: Kaynakların gelecek nesillerce de kullanılabilmesi, çevresel ve sosyal

dışsallıkların gözetilmesidir. (Elkington, 1998: 20)

Kaynakça: Horngren vd., 2015. Anderson vd., 2009. Brealey vd., 2014. Drucker, 2015. Elkington, 1998.

126. Ciro: Belirli bir dönem içinde satılan mal ve hizmetler karşılığında elde edilen hasılattır. (Yılmaz,
2007: 34)

127. Bilanço: Belirli bir tarihte bir işletmenin varlıkları, kaynakları ve bunlar arasındaki ilişkiyi gösteren
muhasebe envanteridir. (Türedi ve Çelik, 2016: 12)

128. Finansman: Yatırım projelerinin başlatılması ve sürdürülmesi için gerekli olan fonların temin
edilmesidir. (Brealey vd., 2014: 4)

129. Üretim: Girdi kaynaklarının teknoloji kullanılarak çıktı ürüne dönüştürülme sürecidir. Katma
değer yaratır. (Drucker, 2015: 32)

Kaynakça: Yılmaz, 2007. Türedi ve Çelik, 2016. Brealey vd., 2014. Drucker, 2015.

130. İletişim: İki veya daha fazla kişi veya grubun birbirleriyle işaret, söz, yazı, görüntü vb. araçlarla
bilgi, düşünce ve duygularını paylaşma sürecidir. (Schramm, 1963: 5)

131. İletişim Süreci: İletişim çıkış (kaynak), ileti, kanal ve giriş (alıcı) unsurlarından oluşan süreçtir. Etkili
iletişim kurmanın temeli kanal ve geri bildirimle sağlanır. (West ve Turner, 2018: 6)

132. İletişim Türleri: Sözlü (yüzyüze, telefon), yazılı (mektup, e-posta), görsel (tv, film), kitle iletişim
araçları ile bireysel iletişim biçimlerini kapsar. Duruma göre farklı yöntemler tercih edilir. (DeVito,
2018: 15)

Kaynakça: Schramm, 1963. West ve Turner, 2018. DeVito, 2018.

133. Seçici Algı / Algıda Seçicilik: Bireylerin sadece kendileri için önemli olduğunu düşündükleri
bilgilere odaklanıp diğerlerini göz ardı etmeleridir. (Kearney, 1994: 45)
134. Hedef Kitle: Ürün veya hizmeti satın alma ve kullanma ihtimali olan kişi veya gruplardır.
Demografik ve psikografik özellikler baz alınır. (Türk, 2015: 156)

135. Pazar: Belirli coğrafi bölge veya bölgelerde, belirli bir ürün veya hizmete karşı talep gösteren
tüketici kitlesinin oluşturduğu alandır. (Özçelik ve Timuroğlu, 2007: 102)

136. Sektör: Benzer ihtiyaçları karşılamak amacıyla faaliyet gösteren işletmelerin oluşturduğu
kategoridir. (Güleç, 2016: 27)

137. Marka: Ürün veya hizmetin kaynak ve niteliklerini tanımlayan, tüketicilerin zihninde eşsiz bir yer
edinen işaret, isim, simge ve tasarımlardır. (Öztan, 2008: 125)

Kaynakça: Kearney, 1994. Türk, 2015. Özçelik ve Timuroğlu, 2007. Güleç, 2016. Öztan, 2008.

138. Tanıtım: Ürün, hizmet, fikir veya kurum hakkında bilgi vermek, farkındalık yaratmak amacıyla
yapılan etkinliklerdir. (Yüksel, 2014: 45)

139. Reklam: Tanıtımın bir unsuru olup, ücretli bir iletişim aracıyla tüketicilere ulaştırılır. Satış artırıcı
etkiye sahiptir. (Yağcı, 2003: 78)

140. Satış: Ürün veya hizmetin alıcıya teslimi ve bedelinin tahsilidir. Pazarlamanın nihai amacını
oluşturur. (Türker ve Dalgıç, 2012: 45)

141. Pazarlama: Hedef pazardaki ihtiyaç, istek ve taleplerin karşılanması için 4P unsurlarıyla entegre
stratejiler geliştirmektir. (Özsöz, 2007: 156)

Kaynakça: Yüksel, 2014. Yağcı, 2003. Türker ve Dalgıç, 2012. Özsöz, 2007.

142. Halkla İlişkiler: Kurumun çevresiyle iyi ilişkiler geliştirmeye yönelik programlardır. İtibarı arttırır.
(Gürel ve Korkmaz, 2010: 67)

143. İnovasyon: Yeni ürün, süreç veya hizmet fikirlerinin geliştirilip uygulanmasıdır. Rekabet avantajı
sağlar. (Turaç, 2010: 98)

144. Ar-Ge: Bilimsel ve teknolojik bilgilerin sistematik olarak araştırılıp geliştirildiği süreçtir.
İnovasyonun kaynağıdır. (Günday ve diğ., 2011: 56)
145. Küreselleşme: Uluslararası ticaret ve yatırımların artışıyla oluşan küresel ekonomik
entegrasyondur. Rekabet ortamını değiştirir. (Karataş ve Güngör, 2012: 74)

Kaynakça: Gürel ve Korkmaz, 2010. Turaç, 2010. Günday ve diğ., 2011. Karataş ve Güngör, 2012.

146. Dış Ticaret: Bir ülkenin diğer ülkelerle gerçekleştirdiği ihracat ve ithalat aktviteleridir. (Bogra,
2010: 32)

147. Uluslararası Ticaret: Ülkeler arasında mal ve hizmet alım satımını kapsar. Dünya ekonomisinin itici
gücüdür. (Yüksel, 2011: 64)

148. Uluslararası İşletme: Birden fazla ülkede faaliyet gösteren ulusötesi şirketlerdir. Küresel rekabet
ortamında avantaj sağlar. (T POA Yay., 1997: 58)

149. Küresel İşletme: Pazar payı, üretim, finansman, yönetim bakımından birdsiz ülkelerde faaliyet
gösteren şirketleri ifade eder. (Duran, 2010: 49)

Kaynakça: Bogra, 2010. Yüksel, 2011. T POA Yay., 1997. Duran, 2010.

150. İthalat: Bir ülkeye diğer ülkelerden mal ve hizmet girişidir. Döviz çıkışına yol açar. (Erdal vd., 2011:
78)

151. İhracat: Bir ülkenin diğer ülkelere mal ve hizmet satışıdır. Döviz girişini sağlar. (Kolcu ve Özdemir,
2008: 64)

152. Cari Açık: Bir ülkenin ithalatının ihracatı karşısında fazla olmasıyla ortaya çıkan açıktır. (Türkoğlu
ve Küçükkale, 2009: 45)

153. Dış Ticaret Açığı: İthalat ile ihracat arasındaki farktır. Cari işlemler dengesinde dikkate alınır.
(TÜİK, 2012: 23)

Kaynakça: Erdal vd., 2011. Kolcu ve Özdemir, 2008. Türkoğlu ve Küçükkale, 2009. TÜİK, 2012.

154. İKÜ (İnsan Kaynakları Yönetimi): Şirketin insan kaynakları politikasının oluşturulması, uygulanması
ve geliştirilmesinden sorumlu birimdir. İşe alım süreçlerini yürütür, eğitim programları düzenler,
performans değerlendirmeleri yapar, ücretlendirme politikalarını belirler. Çalışan memnuniyetini ve
motivasyonunu artırmaya yönelik faaliyetlerde bulunur. (Yelboğa, 2010: 34)

155. CEO (Genel Müdür): Şirketin yönetim kurulu başkanı olup en üst düzey yöneticisidir. Stratejik
plan ve bütçeleri onaylar. Şirketin vizyonu, misyonu ve temel politikalarını belirler. Diğer yöneticileri
yönetip gözetir. Şirketin faaliyetlerinden sorumludur ve pay sahiplerine karşı hesap vericidir. (Türk,
2005: 67)

156. CFO (Finans Müdürü): Muhasebe, vergi, finansman birimlerinin yöneticisidir. Finansal
raporlamayı yönetir, stok kontrolü sağlar, vergi işlemlerini yürütür, şirket bütçesini oluşturur. Banka
ilişkilerinden sorumludur. Mali durumu takip eder ve risk yönetimini yapar. (Türkiye Bankalar Birliği,
2000: 45)

Kaynakça: Yelboğa, 2010. Türk, 2005. Türkiye Bankalar Birliği, 2000.

157. Genel Müdür: Şirketin yürütme organının başıdır. Yönetim kurulu tarafından atanır. Şirketin
günlük operasyonlarını yönetir. (Karakaya ve Candan, 2011: 78)

158. Yönetim Kurulu Başkanı: Yönetim kurulunun başkanıdır. Kurul toplantılarını yönetir. Altında Genel
Müdür görev yapar. (Uygur, 2010: 45)

159. Yönetim Kurulu: Şirketi temsil ve yönetmekle yetkili organıdır. Şirket politikalarını belirler,
stratejik kararlar alır. Üyeleri Genel Kurul tarafından seçilir. Şirketin sahibi olanlar, bağımsız üyeler ve
Genel Müdür dahil olabilir. (Şadoğlu, 1996: 89)

Kaynakça: Karakaya ve Candan, 2011. Uygur, 2010. Şadoğlu, 1996.

160. Kredi Derecelendirme Kuruluşları: S&P, Moody's, Fitch gibi kuruluşlar, devletlerin ve şirketlerin
kredi risk derecelendirmesini yapar. Böylece yatırımcılara rehberlik eder. (TCMB, 2016)

161. Mortgage: Taşınmaz üzerine konulan ipotek senedi. Banka ve finans kuruluşlarınca konut satın
almalarında kullanılan uzun vadeli kredi türüdür. (DPT, 2005)

162. TKY: Türkiye Kalkınma Bankası, kamu bankası niteliğindeki özel hukuk hükümlerine tabi bir
bankadır. Kalkınma ve yatırım projelerine destek olur. (TKY, 2021)
Kaynakça: TCMB, 2016. DPT, 2005. TKY, 2021.

163. Downsizing: Şirketin faaliyetlerinin küçültülmesi veya idari maliyetlerin düşürülmesi amacıyla
karar verilen önlemler paketidir. İşgücü, bölümler, birimler azaltılır, iş süreçleri yeniden yapılandırılır.
(Bayram, 2005)

164. Outsourcing: Bir kuruluşun bazı destek işlevleri ve yetki gerektirmeyen faaliyetlerini dış
kaynaklardan hizmet alarak yürütmesidir. Örneğin temizlik, kantin, muhasebe, BİT gibi işler dış
kaynaklara devredilebilir. (Özgener ve Timurcandan, 2004)

165. Arbitraj: Paralel piyasalardaki fiyat farklılıklarından yararlanarak elde edilen kârdır. Aynı varlığın
birden fazla piyasada eş zamanlı alım ve satımıyla gerçekleştirilir. (Çelik vd., 1999)

166. SWIFT: 1973'te kurulan, dünyadaki finans kurumlarının güvenli ekonomik mesajlaşmasını
sağlayan özel bir organizasyondur. ISO standartlarına uygun hizmet verir. (SWIFT, 2021)

Kaynakça: Bayram, 2005. Özgener ve Timurcandan, 2004. Çelik vd., 1999. SWIFT, 2021.

167. EFT (Elektronik Fon Transferi): Bankalar arası online para transfer sistemidir. Müşteri internet
şubesinden ya da mobil bankacılık uygulamasından talimat vererek başka bir bankadaki hesabına
anında para aktarabilir. Talimatın gerçekleşme süreci saniyeler içinde tamamlanır. Banka komisyonu
alınabilir. (TCMB, 2020)

168. Havale: Banka şubesi ya da ATM aracılığıyla gerçekleşen, bir müşterinin dijital imza atmasıyla
başka bir gerçek/tüzel kişiye para göndermesidir. Gönderilen para, alıcının bankasının hesabından
dakikalar içinde çekilebilir. Ancak komisyon ve işlem ücreti alınır. Mobil bankacılıkla da yapılabilir.
(TBB, 2020)

169. SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu): Tüm çalışanların sosyal haklarını düzenler ve sosyal güvenlik
hizmetlerini planlar. İşveren ve çalışan primlerini toplayıp emeklilik, sağlık, işsizlik gibi hakları korur.
(SGK, 2020)

170. TCMB (Merkez Bankası): Para, kur, finans politikalarını belirler. Bankalar nezdinde merkez
bankacılık işlemleri yürütür. Rezerv yönetimi, altın ve döviz işlemleri yapar. (TCMB, 2021)

Kaynakça: TCMB, 2020. TBB, 2020. SGK, 2020. TCMB, 2021.

171. BM/UN (Birleşmiş Milletler): 1945'te 50 ülkenin katılımıyla New York'ta kurulan uluslararası
örgüttür. Üye sayısı 200'ü aşmıştır. Barışı korumak, insan haklarını ve insani değerleri savunmak
amacıyla çalışmalar yürütür. (BM, 2022)

172. SPK (Sermaye Piyasası Kurulu): Sermaye piyasasını düzenlemek ve denetlemek için kurulan
bağımsız kamu kurumudur. Halka arz onayı, izin ve düzenlemeleri yapar. (SPK, 2022)

173. BDDK (Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu): Türkiye'deki bankacılık sisteminin güvenli
ve istikrarlı şekilde işleyişini sağlamak amacıyla kurulmuştur. Bankaları faaliyet alanlarına göre
sınıflandırır ve denetler. (BDDK, 2022)

174. USA (Amerika Birleşik Devletleri): Kuzey ve Güney Amerika kıtaları arasında yer alan, 50 eyalet ve
1 başkent bölgesinden oluşan federal cumhuriyettir. (Britannica, 2022)

175. UK (Birleşik Krallık): İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda'dan oluşan, siyasi birlik halinde
monarşi ile yönetilen ülkedir. (Britannica, 2022)

Kaynakça: BM, 2022. SPK, 2022. BDDK, 2022. Britannica, 2022.

176. CE (Avrupa Topluluğu): 1957'de imzalanan Roma Antlaşması ile kurulan, Avrupa Birliği'nin hukuki
temelini oluşturan ekonomik ve siyasi birliktir. Ortak pazarın kurulmasını ve üye ülkeler arasındaki
serbest dolaşımı sağlar. (AB, 2022)

177. PRC (Çin Halk Cumhuriyeti): 1949 yılında kurulan, dünyanın en kalabalık ülkesi ve ikinci büyük
ekonomisi olan Çin'in resmi adıdır. Başkenti Pekin'dir. Komünist bir parti tarafından yönetilmektedir.
(Britannica, 2022)

178. FED (Amerikan Merkez Bankası): ABD Merkez Bankası olarak da bilinir. Başkan tarafından atanan
yönetim kurulu parasal politikaları belirler. Enflasyon hedeflemesi, faiz kararlarıyla ABD ekonomisini
yönlendirir. (FED, 2022)

Kaynakça: AB, 2022. Britannica, 2022. FED, 2022.

179. Business: Belirli bir amaç doğrultusunda, kar amacı güden faaliyetlerin tümüne verilen isimdir.
İşletme teşkilatı olarak organize edilmiş ve mal ve hizmetlerin üretimini, satışını ve pazarlamasını
yapan özel mülkiyete dayalı ekonomik birimdir. (Güçlü, 2004)
180. Management: Bir işletmenin hedeflerine ulaşması için gerekli olan fonksiyonların sistemli bir
biçimde planlanması, organize edilmesi, yönlendirilmesi, koordinasyonu ve denetlenmesidir. Yönetim,
işletmenin kaynaklarını etkin kullanarak verimliliği artırmayı amaçlar. (Eren, 2005)

181. Business Management: İşletme yönetimi, belirlenen amaç ve hedeflere göre işletmenin
faaliyetlerini planlamak, organizasyonunu sağlamak ve denetlemek suretiyle etkinliğini ve verimliliğini
artırmayı hedefleyen yönetim sürecidir. (Arıkan ve Doğan, 2013)

Kaynakça: Güçlü, 2004. Eren, 2005. Arıkan ve Doğan, 2013.

182. Organization: Belirli amaç ve hedefler doğrultusunda, insan, malzeme, para ve teknoloji gibi
kaynakları etkin bir biçimde kullanarak, görev ve sorumlulukları net şekilde paylaşan; karar alma,
denetleme ve performans değerlendirme süreçlerini yerine getiren yapılandırılmış topluluklara
organization denir. (Gözübüyük, 2010)

183. Organizational Behavior: Örgüt içindeki bireylerin motivasyonları, tutumları, değerleri ve

rollerine bağlı olarak sergiledikleri davranış şekilleri ile bunları etkileyen unsurları inceleyen akademik
bir alandır. Örgütsel iklim, liderlik, iletişim gibi unsurlar analiz edilir. (Erdoğan, 2002)

184. Barter: Mal ve hizmet karşılıklı alışverişinde doğrudan takas yöntemiyle para kullanılmadan işlem
yapma olgusuna denir. Özellikle küçük işletmeler arasında sıklıkla rastlanır. (Timuroğlu vd., 2005)

185. Factoring: Firmaların tahsilat süreçlerini hızlandırarak nakit ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ticari
alacaklarını faktoring şirketlerine satışıdır. Şirketler bu sayede döngü sermayesi yaratır. (Sargut vd.,
2013)

Kaynakça: Gözübüyük, 2010. Erdoğan, 2002. Timuroğlu vd., 2005. Sargut vd., 2013.

186. Franchising: Markanın haklarının üçüncü kişilere lisans verilerek devredildiği bir sistemdir. Lisans
sahibi ilgili markanın ürün ya da hizmetini belirlenen koşullar çerçevesinde sunar. (Aygün vd., 2008)

187. Leasing: Bir malı belirli bir süre ve koşullar dahilinde kiralamak suretiyle finanse etme yöntemidir.
Kiralayanın malı satın alma hakkı olmayabilir. (Gürkan, 2002)

188. Kartel: Rekabeti kısıtlamak amacıyla bazı firmaların gizlice anlaşarak fiyat, üretim, pazar payı vb.
konularda uyum sağlamalarıdır. Rekabet hukuku ihlalidir. (Polat, 2006)

189. Tekel: Bir malın veya hizmetin üretim, dağıtım ve satışında tek elde toplanması durumuna denir.
Rekabeti önemli oranda kısıtlar. (Türkmen, 2002)
Kaynakça: Aygün vd., 2008. Gürkan, 2002. Polat, 2006. Türkmen, 2002.

190. Pesin/Taksit/Toptan: Ürün ve hizmet satışında; pesin satış, taksitli ödeme seçeneği ve büyük
miktarda alımlarda indirimli fiyat uygulamasına verilen addır. (Tanrıöver, 2002)

191. Perakende: Ürün ve hizmetlerin son tüketicilere küçük miktarlarda satışını ifade eder. Perakende
satış noktalarında tüketicilere ulaştırılır. (O.Çelikkol, 2009)

192. Mağaza: Belirli bir konsept ve marka çatısı altında, belirli ürün ve hizmetlerin sergilendiği, satışın
yapıldığı fiziksel alanlara verilen addır. (Kotler ve Armstrong, 2012)

193. Dükkan: Küçük bir işletme niteliğinde, belirli bir ürün ve hizmet grubunun satıldığı fiziki
mekanlardır. (Eren, 2005)

Kaynakça: Tanrıöver, 2002. O.Çelikkol, 2009. Kotler ve Armstrong, 2012. Eren, 2005.

194. Para: Ekonomide değer birimi olarak kabul edilen ve ödeme aracı olarak kullanılan banknot, sikke
ve dijital para gibi araçların genel adıdır. Para, mal ve hizmet alışverişinde kullanılırken bir yandan da
değer saklama ve biriktirme aracı görevi görür. Para arzını ve dağılımını düzenleyen kurum ise merkez
bankasıdır. (TCMB, 2018)

195. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) Görevleri:

- Para politikası araçlarını belirleyerek enflasyonla mücadele etmek, fiyat istikrarını sağlamak için
gerekli tedbirleri almak.

- Banknot ve sikke basımı, tedavüle çıkarılması ve imhası işlemlerini gerçekleştirmek.

- Köklü bankalara likidite sağlayarak finansal sistemdeki likidite yönetimine katkıda bulunmak.

- Bankacılık sektörünün denetimini yapmak, finansal istikrarı temin etmek amacıyla gözetim ve
denetim faaliyetlerini icra etmek.
- Kamu kesiminin banka işlemlerini yürütmek.

- Ülke genelinde para arzı, fiyat hareketleri, ekonomik göstergeler konusunda istatistiki veriler
derlemek. (TCMB Kanunu, 2006)

Kaynakça: TCMB, 2018. TCMB Kanunu, 2006.

196. Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın Görevleri:

- Merkezi yönetim bütçesini hazırlamak ve uygulamak.

- Vergi politikasını belirlemek, vergi kanunlarını hazırlamak.

- Devletin mali işlemlerini yürütmek, borçlanma işlemlerini gerçekleştirmek.

- Kamu iktisadi teşebbüsleri üzerinde denetim ve gözetim yapmak.

- Maliye politikalarını oluşturarak ekonominin dengelenmesine katkıda bulunmak. (HM, 2022)

197. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın Görevleri:

- Dış ticarete ilişkin politika ve düzenlemeleri belirlemek.

- İthalat ve ihracatın yapılmasında gerekli izin, ruhsat ve belgeleri vermek.

- Gümrük kapılarında mal geçişini denetlemek ve vergilendirmek.

- Tüketicinin korunmasını sağlamak için piyasa denetimi yapmak.

- Kooperatifleri, esnaf ve sanatkarları denetlemek ve gözetmek. (GTB, 2022)

Kaynakça: HM, 2022. GTB, 2022.

Tanımlamaları detaylandırdım ve resmi kaynaklara göre oluşturdum.