Giriş

• Bu bölümde sunulanlar:

– Bir iş profesyonelinin bakış açısından ekonomiye kısa bir giriş

– Arz ve talep etkileşiminin ve ekonominin makro görünümünün genel bir değerlendirmesi

– Para, bankacılık ve fintech olarak bilinen dijital devrimin keşfi

Öğrenme Hedefleri (1/2)

2.1 Ekonomiyi tanımlamak, kıtlığın ekonomik karar verme sürecinde neden merkezi bir rol oynadığını
açıklamak ve ekonomik faaliyeti ölçmenin başlıca yollarını belirlemek.

2.2 Ekonomik sistem tanımını yapmak ve serbest piyasa ekonomisinde devletin rolünü açıklamak.

2.3 Talep ve arz arasındaki etkileşimi açıklamak.

2.4 Ekonomi davranışını anlamanın esasları olan dört makroekonomik konuyu belirlemek.

Öğrenme Hedefleri (2/2)

2.5 Paranın dört finansal işlevini listeleyin ve para arzının iki temel ölçüsünü tanımlayın.

2.6 Bankacılığın ekonomideki rolünü özetleyerek, başlıca bankacılık kurumlarını listeleyin.

2.7 Fintech'i tanımlayın ve finansal kurumların dijital teknoloji ile yenilik yaptığı beş yöntemi tartışın.

Bu Şey Denilen Ekonomi Nedir? (1/2)

• Ekonomi

– Belirli bir bölge içindeki tüm ekonomik faaliyetlerin toplamı

• Ekonomi

– Bir toplumun kıt kaynaklarını nasıl kullanarak mal ve hizmetleri üretip dağıttığını inceleyen bilim

Bu Şey Denilen Ekonomi Nedir? (2/2)

• Mikroekonomi

– Tüketicilerin, işletmelerin ve endüstrilerin farklı fiyatlarla talep edilen ve arz edilen mal ve hizmet
miktarını kolektif olarak belirlediği bir inceleme

• Makroekonomi

– Bir ekonomideki "büyük resim" konularını inceleyen, firmalar arasındaki rekabet davranışlarını,
hükümet politikalarının etkilerini ve genel kaynak tahsisi konularını içeren bir çalışma

Üretim Faktörleri (1/3)

• Doğal kaynaklar: Toprak, ormanlar, mineraller, su gibi doğal varlıklar.

• İnsan kaynakları: Bir organizasyonda çalışan veya adına çalışan tüm insanlar.

• Sermaye: Bir işletmenin operasyonlarını finanse eden fonlar ile fabrikalar ve bilgisayarlar gibi mal ve
hizmetleri üretmek için kullanılan fiziksel, insan yapımı unsurları içerir.

• Girişimcilik: Yenilik, girişimcilik ve yeni işletmeleri oluşturmak ve işletmek için gereken risk alma
isteğini birleştiren bir kavramdır.

• Bilgi: Deneyim veya ilişki yoluyla kazanılan uzmanlık.

Kıtlığın Ekonomik Etkisi

• Kıtlık

– Sınırlı bir arza sahip olan herhangi bir üretken kaynağın durumu

• Fırsat maliyeti

– Seçilmeyen en çekici alternatifin değeri

Ekonomik Ölçüler ve İzleyiciler

• Ekonomik göstergeler

– Ekonominin performansını ölçen istatistikler

– İleriye dönük ve geriye dönük göstergeler

Tablo 2.2 Ana Ekonomik Göstergeler (1/2)

İş liderleri ve politika yapıcılarının ekonominin durumunu değerlendirmelerine yardımcı olan önemli

göstergeler şunlardır:

- Konut başlangıçları: Konut, ekonominin önemli bir parçasıdır ve her yeni inşa edilen ev, ilgili mallar
ve hizmetlere olan talebi arttırır veya azaltır. Bu nedenle, yeni ev inşası sayısındaki artış veya azalma,
ilgili mal ve hizmetlere olan talebin genişleyeceğini veya daralacağını gösterir.

- Dayanıklı tüketim malları siparişleri: Araçlar, beyaz eşyalar ve makine gibi dayanıklı tüketim
mallarının satışları, tüketicilerin ve işletmelerin ekonomik sağlığını ve güvenini yansıtır. Örneğin,
siparişlerin azalması, alıcıların ekonomiye ilişkin kötümser bir bakış açısına sahip olabileceğini gösterir.
Tablo 2.2 Ana Ekonomik Göstergeler (2/2)

- **Fiyat Endeksleri:** Tüketici ve üretici fiyat endeksleri, ekonominin ısınma veya soğuma eğiliminde
olduğunu gösterir.

- **İşsizlik Oranı:** Diğer göstergelerin tahmin gücüne sahip olmasa da, işsizlik oranları ekonominin
hangi yönde ilerlediğini doğrulayabilir.

- **Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH):** Ekonominin toplam üretimini ölçer; yükselen veya düşen bir
GSYİH, işletmenin genel sağlığındaki eğilimleri gösterir.

Fiyat Endeksleri

• Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)

– Aylik olarak yayınlanan bir istatistik; tüketici malları ve hizmetlerinin temsil edici bir
koleksiyonundaki fiyat değişikliklerini ölçer.

• Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE)

– Üretici ve toptan satış seviyelerindeki fiyat eğilimlerini ölçen bir istatistiksel ölçü.

Ulusal Ekonomik Çıktı

• Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH)

– Bir ülkenin sınırları içinde bulunan işletmeler tarafından üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerin
değeri; yerli şirketlerin yurtdışındaki operasyonlarından gelen çıktıları içermez.

• Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH)

– Bir ülkenin sınırları içindeki yabancı sermayeli işletmelerin üretiminin değeri ve yerli şirketlerin
yurtdışındaki operasyonlarından gelen gelirleri içerir.

**ELEŞTİREL DÜŞÜNME:**

1. *(1) Neden girişimcilik, üretim faktörü olarak kabul edilir? (2) Neden GSYİH, GNP'den bir ülkenin
ekonomik sağlığını daha doğru bir ölçü olarak kabul edilir?*

- (1) **Girişimciliğin Üretim Faktörü Olarak Kabul Edilmesi:**

- Girişimcilik, üretim sürecine değer katan yenilik, inisiyatif ve risk alma öğelerini içerdiği için bir
üretim faktörü olarak kabul edilir. Girişimciler, kaynakları bir araya getirerek yeni işletmeleri başlatır ve
ekonomik büyümeye katkıda bulunurlar.
 - (2) **GSYİH'nin GNP'den Daha Doğru Bir Ölçü Olarak Kabul Edilmesi:**

- GSYİH, bir ülkenin sınırları içinde üretilen nihai mal ve hizmetlerin toplam değerini ölçerken, GNP
yabancı sermayeli işletmelerin üretimini de içerir. GSYİH, bir ülkenin içindeki ekonomik faaliyetleri
daha doğrudan yansıttığı için bir ülkenin ekonomik sağlığını daha iyi yansıma eğilimindedir.

**SENİN İŞİN:**

1. *(1) Şu anda devam ettiğiniz kolej veya üniversiteyi seçerken fırsat maliyetini düşündünüz mü? (2)
Bu bölümü hayatınızın bu belirli anında okumak için hangi fedakarlıkları yaptınız? (Bir iş kursu almak
için hayatınızın bu noktasına gelmek için verdiğiniz kararları düşünün.)*

**BİLİNMESİ GEREKEN ANA TERİMLER:**

- Ekonomi

- Ekonomi

- Üretim faktörleri

- Kıtlık

- Ekonomik göstergeler

- Tüketici fiyat endeksi (TÜFE)

- Üretici fiyat endeksi (ÜFE)

- Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH)

Ekonomik Sistemler

• Ekonomik sistem

– Bir toplumun belirli ekonomik yapısını tanımlayan politikalar; bir toplumun ekonomik kaynakları
nasıl tahsis ettiğini belirleyen kurallar.

Planlı Sistemler

• Planlı sistem

– Hükümetin çoğu üretim faktörünü kontrol ettiği ve tahsisini düzenlediği ekonomik sistem

– Ayrıca komuta sistemi veya komuta ve kontrol sistemi olarak da adlandırılır.

Serbest Piyasa Sistemleri

• Serbest piyasa sistemi

 – Ne üretileceği ve hangi miktarlarda üretileceği konusundaki kararların pazarın alıcıları ve satıcıları
tarafından belirlendiği ekonomik sistem.

• Kapitalizm

– Ekonomik özgürlük ve rekabete dayalı ekonomik sistem.

Millileştirme ve Özelleştirme

• Millileştirme

– Hükümetin seçilmiş şirketleri veya sektörleri devralması.

• Özelleştirme

– Hükümet tarafından gerçekleştirilen hizmetleri özel işletmelere devretme ve onların bunları yerine
getirmelerine izin verme.

Serbest Piyasa Sistemlerinde Hükümetin Rolü (1/2)

• Düzenleme

– Ekonomik faaliyetleri yönlendirmek için piyasa güçleri yerine yasalara ve politikalara daha fazla
güvenme.

• Düzenlemelerin Kaldırılması (Deregülasyon)

– Piyasanın aşırılıkları önlemesine ve zamanla kendini düzeltmesine izin vermek amacıyla

düzenlemelerin kaldırılması.

Serbest Piyasa Sistemlerinde Hükümetin Rolü (2/2)

• Paydaşları Koruma

• Rekabeti Teşvik Etme

• Yenilik ve Ekonomik Gelişimi Teşvik Etme

• Ekonomiyi Dengeleme ve Canlandırma

Ekonomiyi Dengeleme ve Canlandırma

• Parasal politika

– Ulusal paranın arzını düzenlemek için Federal Rezerv Kurulu tarafından alınan hükümet politikası
ve eylemleri.

• Mali politika

– İş döngüsünü etkilemek amacıyla hükümet gelir toplama ve harcama stratejisi.

Tablo 2.5 Temel Vergi Türleri

- **Gelir Vergisi:** Bireylerin ve işletmelerin kazancına uygulanan, hükümetin en büyük gelir kaynağı
olan vergi.

- **Gayrimenkul Vergisi:** İşletmelerin ve bireylerin sahip olduğu arazi ve yapıların değerine göre
belirlenen vergi.

- **Satış Vergisi:** Müşteriler tarafından yapılan perakende alışverişler üzerinden alınan vergi; satış
anında perakende işletmeleri tarafından toplanır ve eyalet hükümetlerine iletilir. Eyalet sınırları
ötesindeki e-ticaret satışları üzerindeki vergi anlaşmazlıkları devam etmektedir.

- **Özel Tüketim Vergisi:** Belirli ürünler üzerinden alınan vergi, genellikle potansiyel zararlı
uygulamaları kontrol etmeye yardımcı olmak amacıyla uygulanan "günah" vergileri olarak adlandırılır.

- **Maaş Vergisi:** Bireylerin kazançlarından alınan vergi; Sosyal Güvenlik, Medicare ve işsizlik
tazminatını finanse etmeye yardımcı olur. Şirketler, çalışan katkılarıyla eşleşir.

CHECKPOİNT **KONTROL NOKTASI**

**ÖĞRENME HEDEFİ 2:** Ekonomik sistem tanımını yapmak ve serbest piyasa ekonomisinde
hükümetin rolünü açıklamak.

**ÖZET:**

Bir ekonomik sistem, bireylerin, işletmelerin ve hükümetin bir toplumun kaynaklarını tahsis etme
rolünü kapsar. Modern ekonomiler, serbest piyasa ile planlı arasında bir spektrumda yer alır. Serbest
piyasa sistemlerinde bireyler ve şirketler ekonomik kararları büyük ölçüde özgürce alırken, planlı
sistemlerde hükümet yetkilileri üretimle ilgili önemli kararları alır. Hükümetin serbest piyasa
ekonomisindeki rolü, paydaşları koruma, rekabeti teşvik etme, inovasyonu ve ekonomik gelişmeyi
teşvik etme, ekonomiyi dengeleme ve canlandırma gibi dört temel alanı içerir.

**ELEŞTİREL DÜŞÜNME:**

1. *Neden hiçbir ekonomi gerçekte tamamen özgür değildir, yasal düzenlemeler veya kısıtlamalar
olmaksızın?*

- Hiçbir ekonomi tamamen özgür değildir çünkü bazı düzenlemeler, kötüye kullanımları önlemek,
adil bir ortam sağlamak ve istikrarı korumak için gereklidir.
2. *Temel hizmetleri, örneğin hapishaneler veya ulaşım altyapısı gibi, özelleştirmenin olası riskleri
nelerdir?*

- Riskler arasında hizmet kalitesinin azalması, tüketiciler için artan maliyetler ve kar üzerine kamu
refahını önceliklendiren çıkar çatışmaları bulunabilir.

**SENİN İŞİN:**

1. *Kapitalizm ve sosyalizm terimlerine duygusal tepkileriniz nelerdir? Neden bu şekilde hissettiğinizi

açıklayın.*

- Bu terimlere duygusal tepkiler kişisel değerlere, deneyimlere ve kültürel geçmişe bağlı olarak geniş
bir yelpazede değişebilir.

2. *Daha düşük vergi ödemeyi tercih eder misiniz ve sağlık hizmetleri veya eğitim gibi birçok hizmeti
kendiniz için ödemeniz gerektiğini kabul eder misiniz, yoksa daha yüksek vergi ödemeyi tercih eder
misiniz ve hükümetin birçok temel hizmeti sizin için sağlayacağına dair güvenceyi alır mısınız? Neden?
*

- Cevaplar kişisel değerlere, önceliklere ve hükümetin temel hizmetleri sağlama konusundaki rolüne
dair inançlara bağlı olarak farklılık gösterebilir.

**BİLİNMESİ GEREKEN ANA TERİMLER:**

- Ekonomik sistem

- Planlı sistem

- Serbest piyasa sistemi

- Kapitalizm

- Düzenleme

- Deregülasyon

- Parasal politika

- Mali politika

Talep ve Arz Kuvvetleri

• Talep

– Alıcıların çeşitli fiyat noktalarında ürün satın alma istek ve yetenekleri

• Arz

– Satıcının çeşitli fiyatlarla sağlamaya hazır ve istekli olduğu bir ürün miktarı
• Talep eğrisi

– Alıcıların çeşitli fiyatlarla kaç birim ürün satın alacaklarını gösteren bir grafik

Arzın Anlaşılması

• Arz eğrisi – Satıcıların talepten bağımsız olarak çeşitli fiyatlarla satışa sunacakları ürün miktarının bir
grafiği

Talep ve Arzın Nasıl Etkileşim Gösterdiğini Anlama

• Denge fiyatı – Arz edilen miktarın talep edilen miktarla eşit olduğu nokta

• Arz ve talep eğrileri dinamik olduğundan, denge noktası da öyledir

• Arzı ve talebi etkileyen değişkenler değiştikçe denge fiyatı da değişecektir

Serbest Piyasa Sisteminde Rekabet (1/3)

• Rekabet – Aynı müşteriler için işletmeler arasındaki rekabet

• Saf rekabet – Piyasada o kadar çok alıcı ve satıcı bulunur ki tek bir alıcı veya satıcı piyasa fiyatlarını
bireysel olarak etkileyemez

Serbest Piyasa Sisteminde Rekabet (2/3)

• Monopol – Bir şirketin pazarı kontrol etme derecesinde baskın olduğu durum ve fiyatları kontrol
edebilir

• Monopolistik rekabet – Birçok satıcının ürünlerini en azından bazı küçük yollarla rakiplerinden
farklılaştırdığı bir durum

Serbest Piyasa Sisteminde Rekabet (3/3)

• Oligopol – Piyasa durumu, çok küçük bir sayıda tedarikçinin, bazen sadece iki, belirli bir mal veya
hizmeti sağladığı durum

İş Döngüleri

• Resesyon – Ulusal gelir, istihdam ve üretimin hepsinin düştüğü bir dönem; GSYİH'da en az altı aylık
bir düşüş olarak tanımlanır

• İş döngüleri – Ekonominin birkaç yıl süren bir dönem içinde deneyimlediği büyüme hızındaki
dalgalanmalar
İşsizlik

• İşsizlik oranı – Şu anda işsiz olan işgücünün bir bölümü (16 yaşından büyük herkes, iş bulan veya iş
arayan)

Enflasyon ve Deflasyon

• Enflasyon – Ekonomide fiyatların sürekli olarak arttığı bir durum

• Deflasyon – Ekonomide fiyatların sürekli olarak azaldığı bir durum

Para Anlamı

• Para

– Genellikle mal ve hizmetlerin ödenmesi için kabul edilen her şey

– Değişim aracı, muhasebe birimi, değer saklama aracı ve ertelenmiş değer standardı olarak hizmet
eder

Yatırım Bankacılığı

• Yatırım bankaları

– İlk halka arz, birleşme ve satın almalar ve diğer yatırım konularıyla ilgili çeşitli hizmetler sunan
firmalar

Ticaret Bankacılığı ve Diğer Finansal Hizmetler

• Ticaret bankaları

– Mevduat kabul eden, çeşitli kontrol ve tasarruf hesapları sunan ve krediler sağlayan finansal
kuruluşlar

Dijital İşletmede Başarılı Olmak:

Fintech

• Fintech

– Finansal hizmetleri iyileştirmek veya bozmak potansiyeline sahip teknolojiler

Fintech'in Faydaları

• Finansal hizmetleri daha kapsayıcı hale getirme

• Finansal faaliyetlerin verimliliğini artırma

• Finansal sistemlerin güvenliğini güçlendirme

• Finansal hizmetlerde müşteri deneyimini iyileştirme

• Finansal karar verme sürecini güçlendirme

• Finansal hizmetlerde müşteri deneyimini iyileştirme

• Neobankalar: Hizmetleri tamamen mobil ve dijital kanallar aracılığıyla sağlar.

Öğrendiklerinizi Uygulama (1/2)

1. Ekonomiyi tanımlayın, kıtlığın ekonomik karar verme sürecinde neden merkezi bir rol oynadığını
açıklayın ve ekonomik aktiviteyi ölçmenin temel yollarını belirtin.

2. Ekonomik sistem tanımını yapın ve serbest piyasa ekonomisinde hükümetin rolünü açıklayın.

3. Talep ve arz arasındaki etkileşimi açıklayın.

4. Ekonomi davranışını anlamak için temel olan dört makroekonomik konuyu belirtin.

Öğrendiklerinizi Uygulama (2/2)

5. Paranın dört finansal işlevini listeleyin ve para arzının iki temel ölçüsünü tanımlayın.

6. Federal Rezerv Sistemi'nin rolünü açıklayın, ana bankacılık kurumlarını listeleyin ve ekonomide
bankacılığın rolünü özetleyin.

7. Fintech tanımını yapın ve finansal kurumların dijital teknoloji ile beş farklı inovasyon yolunu tartışın.