Professional Documents
Culture Documents
Hoạt động 2: Vận dụng hằng đẳng thức vào phân tích đa thức thành nhân tử.
Mục tiêu: - Vận dụng được trực tiếp hằng đẳng thức để phân tích đa thức thành nhân tử.
- Vận dụng hằng đẳng thức thông qua nhóm hạng tử và đặt nhân tử chung để phân tích đa thức thành nhân tử.
Sản phẩm: Câu trả lời đúng của HS ở HĐ 2, 3 và Luyện tập 1, 2 được ghi vào vở.
Cách thức thực hiện: HS thảo luận cá nhân, cặp đôi.
II. Vận dụng hằng đẳng thức vào phân tích đa + Chuyển giao nhiệm vụ: + Thực hiện nhiệm vụ:
thức thành nhân tử. - GV cho HS nhớ lại khai triển - HĐ cá nhân: HS suy
1. Phân tích đa thức thành nhân tử bằng cách hằng đẳng thức tự hoàn thành nghĩ, vận dụng quy tắc
vận dụng được trực tiếp hằng đẳng thức. HĐ2 vào vở cá nhân, sau đó trao hoàn thành vở.
đổi cặp đôi kiểm tra chéo đáp án. - HĐ cặp đôi, nhóm: các
HĐ2. + GV dẫn dắt thuyết trình, giới thành viên trao đổi, đóng
a) x2 – y2 = (x + y)(x – y); thiệu về cách phân tích đa thức góp ý kiến và thống nhất
3 3 2 2
b) x – y = (x – y)(x + xy + y ); thành nhân tử bằng cách vận đáp án.
c) x3 + y3 = (x + y)(x2 – xy + y2). dụng trực tiếp hằng đẳng thức: Cả lớp chú ý thực hiện các
Nhận xét: "Ở HĐ2, ta đã sử dụng các hằng yêu cầu của GV, chú ý bài
Cách làm như ví dụ trên được gọi là phân tích đa đẳng thức hiệu hai bình phương; làm các bạn và nhận xét.
thức thành nhân tử bằng cách vận dụng trực tiếp tổng, hiệu hai lập phương để - GV: quan sát và trợ giúp
hằng đẳng thức. phân tích đa thức thành nhân tử. HS.
Tuỳ trường hợp ta có thể sử - Hs ghi nhớ tổng quát.
dụng những hằng đẳng thức + Báo cáo, thảo luận:
khác. Cách làm như vậy gọi là - HS trả lời trình bày
phân tích đa thức thành nhân tử miệng/ trình bày bảng, cả
bằng cách vận dụng trực tiếp lớp nhận xét, GV đánh giá,
hằng đẳng thức". dẫn dắt, chốt lại kiến thức.
- GV phân tích đề bài Ví dụ 2
vấn đáp, gợi mở giúp HS biết
cách tư duy sử dụng hằng đẳng
thức để hoàn thành phân tích đa
thức thành nhân tử.
- HS thực hành, luyện tập sử
dụng hằng đẳng thức hoàn thành
Luyện tập 1. Luyện tập 1 vào vở cá nhân.
a) (x + 2y)2 – (2x – y)2 (HS có thể trao đổi cặp đôi để
= [(x + 2y) + (2x – y)] [(x + 2y) – (2x – y)] kiểm tra chéo đáp án và cách
= (x + 2y + 2x – y)(x + 2y – 2x + y) trình bày).
= (3x + y)(3y – x); GV gọi 3 HS lên bảng trình
3
b) 125 + y bày kết quả.
= 53 + y3
Từ kết quả của bài tập Luyện
= (5 + y)(25 – 5y + y2);
c) 27x3 – y3 tập 1, GV lưu ý cho HS các lỗi
= (3x)3 – y3 sai hay mắc phải.
2
= (3x – y)[(3x) – 3xy + y ] 2
+ Kết luận, nhận định: GV
= (3x – y)(9x2 – 3xy + y2). tổng quát, nhận xét quá trình
hoạt động của các HS, cho HS
nhắc lại phương pháp phân tích
đa thức thành nhân tử bằng cách
vận dụng trực tiếp hằng đẳng
thức.
2. Phân tích đa thức thành nhân tử bằng cách + Chuyển giao nhiệm vụ: + Thực hiện nhiệm vụ:
vận dụng hằng đẳng thức thông qua nhóm số - GV cho HS hoạt động nhóm - HĐ cá nhân: HS suy
hạng và đặt nhân tử chung đôi hoàn thành HĐ3 vào vở cá nghĩ, áp dụng kiến thức
HĐ3. nhân. hoàn thành vở.
a) Nhóm ba số hạng đầu và sử dụng hằng đẳng + GV hướng dẫn HS thực hiện - HĐ cặp đôi, nhóm: các
thức để viết nhóm đó thành tích, ta được: lần lượt theo các bước. thành viên trao đổi, đóng
x2 – 2xy + y2 + x – y + Sau đó, GV hướng dẫn HS góp ý kiến và thống nhất
= (x2 – 2xy + y2) + (x – y) nhận biết được hai nhóm có đáp án.
(nhóm ba số hạng đầu, hai số hạng cuối thành nhân tử chung là x – y, từ đó đặt Cả lớp chú ý thực hiện các
nhóm) nhân tử chung ở hai nhóm ra yêu cầu của GV, chú ý bài
= (x – y)2 + (x – y) ngoài rồi viết thành tích. làm các bạn và nhận xét.
(dùng hằng đẳng thức để viết nhóm thứ nhất thành Sau khi thực hiện xong HĐ3, - GV: quan sát và trợ giúp
tích) HS.
= (x – y)(x – y + 1) GV dẫn dắt thuyết trình, đưa ra + Báo cáo, thảo luận:
(đặt nhân tử chung ở hai nhóm ra ngoài để viết kết luận: "Cách phân tích đa - HS trả lời trình bày
thành tích) thức thành nhân tử như trên gọi miệng/ trình bày bảng, cả
b) Đa thức trên được phân tích thành nhân tử như là phân tích đa thức thành nhân lớp nhận xét, GV đánh giá,
sau: tử bằng cách vận dụng hằng dẫn dắt, chốt lại kiến thức.
x2 – 2xy + y2 + x – y = (x – y)(x – y + 1). đẳng thức thông qua nhóm số
Ví dụ 3: SGK – tr26 hạng và đặt nhân tử chung."
Luyện tập 2: - GV phân tích đề bài Ví dụ 3
a) 3x2 – 6xy + 3y2 – 5x + 5y vấn đáp, gợi mở giúp HS biết
= 3(x2 – 2xy + y2) – (5x – 5y) cách tư duy vận dụng HĐT để
= 3(x – y)2 – 5(x – y) tách đa thức thành hai nhóm; sau
= (x – y)[3(x – y) – 5] đó tìm nhân tử chung ở hai
= (x – y)(3x – 3y – 5) nhóm và đặt nhân tử chung ở hai
b) 2x2y + 4xy2 + 2y3 – 8y nhóm ra ngoài rồi viết thành
= 2y(x2 + 2xy + y2 – 4) tích.
= 2y[(x + y)2 – 22] + Ý b: GV hướng dẫn HS tìm
= 2y(x + y + 2)(x + y – 2). nhân tử chung của các số hạng,
đặt nhân tử chung; sau đó chia
nhóm rồi lặp lại các bước giống
câu a.
- HS củng cố, luyện tập kĩ năng
phân tích đa thức thành nhân tử
bằng cách vận dụng HĐT thông
qua nhóm số hạng và đặt nhân tử
chung hoàn thành Luyện tập 2
vào vở cá nhân. (HS có thể trao
đổi cặp đôi để kiểm tra chéo đáp
án và cách trình bày).
GV gọi 2 HS lên bảng trình
bày kết quả.
Từ kết quả của bài tập Luyện
tập 2, GV lưu ý cho HS các lỗi
sai hay mắc phải.
- HS vận dụng các phương pháp
phân tích đa thức thành nhân tử
hoàn thành giải bài toán về tính
diện tích phần còn lại của miếng
bìa hình tròn hoàn thành Ví dụ 4
+ HS có thể trao đổi cặp đôi để
tìm và đối chiếu đáp án với
nhau.
+ Kết luận, nhận định: GV
tổng quát, nhận xét quá trình
hoạt động của các HS, cho HS
nhắc lại phương pháp phân tích
đa thức thành nhân tử bằng cách
vận dụng HĐT thông qua nhóm
số hạng và đặt nhân tử chung.
LUYỆN TẬP
Mục tiêu: Thành thạo MT1; MT2; MT3
Sản phẩm: Câu trả lời đúng của HS ở BT1, 2, 3 được ghi vào vở.
Cách thức thực hiện: HS thảo luận nhóm 4HS.
Bài 1/26-sgk: + Chuyển giao nhiệm vụ: + Thực hiện nhiệm vụ:
2 2
a) 4x – 12xy + 9y - Gv giới thiệu hệ mặt trời. - Hs lắng nghe giới thiệu
= (2x)2 – 2 . 2x . 3y + (3y)2 = (2x – 3y)2 - Gv cho Hs thảo luận thực hiện - Hs thảo luận làm bài và
b) x3 + 9x2 + 27x + 27 bài tập 1/trang 26 và cho Hs trình bày sản phẩm.
3 2 2 3 3
= x + 3.x .3 + 3.x.3 + 3 = (x + 3) trình bày sản phẩm. + Báo cáo, thảo luận:
c) 8y3 – 12y2 + 6y – 1 - Gv cho Hs nhận xét sản phẩm - Hs nhân xét các sản
3 2 3 3
= (2y) – 3.(2y) + 3.2y.1 – 1 = (2y – 1) Bài 1/ trang 26 sgk phẩm bài tập 1 /trang
d) (2x + y)2 – 4y2 + GV: quan sát và trợ giúp HS. 26sgk.
= (2x + y + 4y)(2x + y – 4y) = (2x + 5y)(2x – 3y) + Kết luận, nhận định:
e) 27y3 + 8 = (3y)3 + 23 - GV chốt lại đáp án.
2 2
= (3y + 2)[(3y) – 3y . 2 + 2 ] - Gv nhận xét chung và khuyến
= (3y + 2)(9y2 – 6y + 4) khích cho điểm.
g) 64 – 125x3= 43 – (5x)3
= (4 + 5x)[42 + 4 . 5x + (5x)2]
= (4 + 5x)(16 + 20x + 25x2).
Bài 2/27-sgk: + Chuyển giao nhiệm vụ: + Thực hiện nhiệm vụ:
2 2 2 2
a) x – 25 + 4xy + 4y = (x + 4xy + 4y ) – 25 - Gv cho Hs thảo luận thực hiện - Hs thảo luận làm bài và
= (x + 2y)2 – 52 = (x + 2y + 5)(x + 2y – 5); bài tập 2/trang 27 sgk và cho Hs trình bày sản phẩm.
b) x3 – y3 + x2y – xy2 = (x3 – y3) + (x2y – xy2) trình bày sản phẩm. + Báo cáo, thảo luận:
2 2
= (x – y)(x + xy + y ) + xy(x – y) - Gv cho Hs nhận xét sản phẩm - Hs nhân xét các sản
= (x – y) )(x2 + 2xy + y2) Bài 2/ trang 27 phẩm bài tập 2/trang 27 -
2
= (x – y)(x + y) + GV: quan sát và trợ giúp HS. sgk.
c) x4 – y4 + x3y – xy3 + Kết luận, nhận định:
4 4 3 3
= (x – y ) + (x y – xy ) - GV chốt lại đáp án.
= (x2 – y2)(x2 + y2) + xy(x2 – y2) - Gv nhận xét chung và khuyến
2 2 2 2
= (x – y )(x + xy + y ). khích cho điểm.
= (x + y)(x – y)(x2 + xy + y2).
Bài 3/27-sgk: + Chuyển giao nhiệm vụ: + Thực hiện nhiệm vụ:
a) A = x4 – 2x2y – x2 + y2 + y - Gv cho Hs thảo luận thực hiện - Hs thảo luận làm bài và
= (x4 – 2x2y + y2) – (x2 – y) bài tập 3/ trang 27 sgk và cho Hs trình bày sản phẩm.
= [(x2)2 – 2x2y + y2] – (x2 – y) trình bày sản phẩm. + Báo cáo, thảo luận:
= (x2 – y)2 – (x2 – y). - Gv cho Hs nhận xét sản phẩm - Hs nhân xét các sản
Giá trị của biểu thức A với x2 – y = 6 là: Bài 23/ trang 27 sgk phẩm bài tập 3/ trang8 sgk.
A = (x2 – y)2 – (x2 – y) = 62 – 6 = 36 – 6 = 30. + GV: quan sát và trợ giúp HS.
b) B = x2y2 + 2xyz + z2 = (xy)2 + 2xyz + z2 = (xy + + Kết luận, nhận định:
z)2. - GV chốt lại đáp án.
Giá trị của biểu thức B tại xy + z = 0 là: - Gv nhận xét chung và khuyến
B = (xy + z)2 = 02 = 0. khích cho điểm.
VẬN DỤNG
Mục tiêu: Thúc đẩy khả năng phát hiện vấn đề, linh hoạt trong GQVĐ.
- GV yêu cầu HS tìm một đa - HS thực hiện yêu cầu của
thức có ít nhất 4 hạng tử và phân GV ở nhà.
tích đa thức đó thành nhân tử
bằng phương pháp vận dụng
hằng đẳng thức thông qua nhóm
số hạng và đặt nhân tử chung.
TỔNG KẾT
* HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Ghi nhớ kiến thức trong bài.
- Hoàn thành các bài tập trên phiếu học tập bên
dưới phụ lục.
- Chuẩn bị bài mới “PHÂN TÍCH VÀ XỬ LÍ
DỮ LIỆU”.
Nội I. Phân tích đa thức thành nhân tử 1. Phân tích đa thức thành 1. Phương pháp đặt nhân tử chung
dung – - Định nghĩa nhân tử bằng cách đặt nhân tử - Định nghĩa Phân tích đa thức
cấu - Ví dụ minh họa các phép biến đổi chung (Giới thiệu mỗi đa thức trong tích
trúc nào là Phân tích đa thức thành nhân tử - Định nghĩa Phân tích đa này là một nhân tử)
(không đề cập giới thiệu các thừa số thức - Không có Ví dụ minh họa các
trong tích gọi là nhân tử) - Không có Ví dụ minh họa phép biến đổi nào là Phân tích đa
II. Vận dụng hằng đẳng thức vào các phép biến đổi nào là Phân thức thành nhân tử
phân tích đa thức thành nhân tử tích đa thức thành nhân tử - Ví dụ 1 minh họa phân tích đa
1. Phân tích đa thức thành nhân tử - Ví dụ 1 minh họa phân tích thức thành nhân tử bằng cách đặt
bằng cách vận dụng được trực tiếp đa thức thành nhân tử bằng nhân tử chung (giới thiệu thừa số
hằng đẳng thức cách đặt nhân tử chung (giới nào trong tích gọi là nhân tử
- HĐ2 (viết các hằng đằng thức hiệu 2 thiệu các thừa số trong tích chung)
bình phương, tổng và hiệu 2 lập gọi là nhân tử) 2. Phương pháp sử dụng hằng đẳng
phương thành tích) - Luyện tập 1, Vận dụng 1 thức
- Ví dụ (phức tạp hơn) Cho HS làm để khắc sâu pp - HĐ2: làm theo hướng dẫn SGK
- Luyện tập (HS tự suy nghĩ cách nhân tử chung điền biểu thức còn thiếu trong dấu
làm) 2. Phân tích đa thức thành chấm hỏi cà dấu ba chấm. Từ đó
2. Phân tích đa thức thành nhân tử nhân tử bằng cách sử dụng giới thiệu PP hằng đẳng thức
bằng cách vận dụng hằng đẳng thức hằng đẳng thức - Ví dụ
thông qua nhóm số hạng và đặt nhân - Ví dụ 2 minh họa phân tích - Thực hành.
tử chung đa thức thành nhân tử bằng - Vận dụng (trả lời tình huống mở
- HĐ3: phức tạp ngay từ đầu nhưng cách sử dụng hằng đẳng thức đầu)
có gợi ý cách giải - Luyện tập 2 Cho HS làm 3. Phương pháp nhóm hạng tử
để khắc sâu pp sử dụng hằng - HĐ3: làm theo hướng dẫn SGK
đẳng thức điền biểu thức còn thiếu trong dấu
3. Phân tích đa thức thành chấm hỏi cà dấu ba chấm. Từ đó
nhân tử bằng cách nhóm hạng giới thiệu PP nhóm hạng tử
tử - Ví dụ
- Chỉ đưa ra các ví dụ nhóm 2 - Thực hành.
hạng tử để làm xuất hiện - Vận dụng (giải quyết tình huống
nhân tử chung, không cho các thực tiễn) Ghép 4 tấm pin mặt trời
ví dụ xuất hiện hằng đẳng thành 1 hình chữ nhật
thức (nhưng giới thiệu nhiều
- Ví dụ 3, 4: trong hai nhóm luôn luôn cách giải khi nhóm 2 số hạng
có 1 nhóm là hằng đẳng thức), có tích ở vị trí khác nhau)
hợp liên môn (Hình học) - Luyện tập, Vận dụng: Chỉ
- Luyện tập (HS tự suy nghĩ cách đưa ra các BT nhóm 2 hạng
làm) tử để làm xuất hiện nhân tử
chung.