10

เอกสารประกอบการเรียน
วิชา แคลคูลัสเบื้องต:น 2 (Calculus 2)

ชื่อ………………………………………………………….…………..เลขที่……..……ห:อง……………

คาบที่ 7 - 9 วันที…่ ……………………..…………..

1. การหาปริพันธPของฟRงกPชันตรีโกณมิติ
(Integration of trigonometric functions)
จากสูตรอนุพันธ5ของฟ9งก5ชันตรีโกณมิติ เราจะใชBสูตรการหาปริพันธ5ของฟ9งก5ชันตรีโกณมิติดังนี้

didtanuda: secu
#ndcotudu = -cosecu
#d secudy: secu. tance.
Endcosecuda: -cosecue. cotu

ในชGวงนี้ จะเปHนการหาปริพันธ5ของฟ9งก5ชันตรีโกณมิติที่ไมGซับซBอน สามารถใชBสูตรไดBโดยตรง สGวน

การหาปริพันธ5ของฟ9งก5ชันตรีโกณมิติที่อยูGในรูปซับซBอนจะไดBกลGาวในหัวขBอตGอไป
 11

ตัวอย`างที่ 1 จงหาคGา ∫ "#$(3' + 2) ,'

วิธีทำ

(-./ 0 1 23- 0)
ตัวอย`างที่ 2 จงหาคGา ∫ 23- 0
,'
วิธีทำ จัดปริพันธ5ใหมGเพื่อใหBสามารถหาปริพันธ5ไดB ดังนี้
 12

23- 0
ตัวอย`างที่ 3 จงหาคGา ∫ 5 ,'
√-./ 0

วิธีทำ จัดปริพันธ5ใหมGไดBดังนี้
 13

ตัวอย`างที่ 4 จงหาคGา ∫ 3' 6 "78(' 9 + 2) ,'

วิธีทำ จัดปริพันธ5ใหมGไดBดังนี้

ตัวอย`างที่ 5 จงหาคGา ∫ :;$6 3' ,'

วิธีทำ จัดปริพันธ5ใหมGโดยอาศัยสูตรตรีโกณมิติ
 14

Exercise

จงหาปริพันธPไม`จำกัดเขต
0
1. ∫ "#$ 6 ,'
2. ∫ 8<" 3' ,'
3. ∫ '8<: ' 6 ,'
-=2 √0
4. ∫ ,'
√0
5. ∫ "78 6 2' ,'
-./ 0
6. ∫ > ,'
23- 0
7. ∫(1 + :;$ ')6 ,'
8. ∫ 7 0 8<" 7 0 ,'
9. ∫(:;$ 2' + "78 2')6 ,'

โจทยPเสริมทักษะ ข:อ 10 – 18
10. ∫("78 4' − 1)6 ,'
23- 90
11. ∫ ,'
-./> 90
12. ∫(38<" 5' + 2"#$ 4' ),'
-=2 > 0
13. ∫ ,'
C D EF/ 0
14. ∫ :;$ 2' ,'
15. ∫ "#$6 ' 8<" ' ,'
16. ∫ 7 9 23- 60 "#$ 2' ,'
C
17. ∫ ,'
-=2 G0
-=2 0 EF/ 0
18. ∫ ,'
F 1 9 -=2 0
 14

Exercise

จงหาปริพันธPไม`จำกัดเขต
0
1. ∫ "#$ 6 ,'
2. ∫ 8<" 3' ,'
3. ∫ '8<: ' 6 ,'
-=2 √0
4. ∫ ,'
√0
5. ∫ "78 6 2' ,'
-./ 0
6. ∫ > ,'
23- 0
7. ∫(1 + :;$ ')6 ,'
8. ∫ 7 0 8<" 7 0 ,'
9. ∫(:;$ 2' + "78 2')6 ,'

โจทยPเสริมทักษะ ข:อ 10 – 18
10. ∫("78 4' − 1)6 ,'
23- 90
11. ∫ ,'
-./> 90
12. ∫(38<" 5' + 2"#$ 4' ),'
-=2 > 0
13. ∫ ,'
C D EF/ 0
14. ∫ :;$ 2' ,'
15. ∫ "#$6 ' 8<" ' ,'
16. ∫ 7 9 23- 60 "#$ 2' ,'
C
17. ∫ ,'
-=2 G0
-=2 0 EF/ 0
18. ∫ ,'
F 1 9 -=2 0
 15

2. การหาปริพันธPของฟRงกPชันไซนP และโคไซนP ในรูปยกกำลังและรูปผลคูณ

(Integration of trigonometric functions)

กรณีที่ 1 : ถBาอินทิกรัลประกอบดBวย ไซน5 คูณกัน โคไซน5 และทั้งคูGยกกำลังหนึ่งและมีมุม

JKLM
เทGากัน ใหBสมมติ u เทGากับตัวไหนก็ไดB แลBวใชBสูตร ∫ H6 ,H = /1C
+8

ตัวอย`างที่ 6 จงหาคGาของ ∫ "#$ 2' 8<" 2' ,'

 16

กรณีที่ 2 : ถBาอินทิกรัลประกอบดBวย ไซน5 คูณกัน โคไซน5 และมีตัวใดตัวหนึ่งยกกำลังหนึ่ง

อีกตัวหนึ่งจะยกกำลังเทGาใดก็ไดB โดยที่มุมของไซน5 และโคไซน5 เทGากัน ใหBสมมติ u เทGากับ
JKLM
ตัวที่ไมGไดBยกกำลังหนึ่ง แลBวใชBสูตร ∫ H6 ,H = +8
/1C

ตัวอย`างที่ 7 จงหาคGาของ ∫ 8<" N 3' "#$ 3' ,'

 16

กรณีที่ 2 : ถBาอินทิกรัลประกอบดBวย ไซน5 คูณกัน โคไซน5 และมีตัวใดตัวหนึ่งยกกำลังหนึ่ง

อีกตัวหนึ่งจะยกกำลังเทGาใดก็ไดB โดยที่มุมของไซน5 และโคไซน5 เทGากัน ใหBสมมติ u เทGากับ
JKLM
ตัวที่ไมGไดBยกกำลังหนึ่ง แลBวใชBสูตร ∫ H6 ,H = +8
/1C

ตัวอย`างที่ 7 จงหาคGาของ ∫ 8<" N 3' "#$ 3' ,'

 17

กรณีที่ 3 : ถBาอินทิกรัลประกอบดBวย ไซน5 คูณกัน โคไซน5 และมีตัวใดตัวหนึ่งยกกำลังคี่

อีกตัวหนึ่งจะยกกำลังคูG และมีมุมเทGากันใหBแยกตัวที่ยกกำลังคี่ออกเปHนกำลังหนึ่ง
และกำลังคูGตัวหนึ่ง และเปลี่ยนรูปตรีโกณมิติโดยใชBสูตร "#$6O + 8<" 6O = 1

ตัวอย`างที่ 8 จงหาคGาของ ∫ "#$9 4' 8<" 6 4' ,'

วิธีทำ
 18

กรณีที่ 4 : ถBาอินทิกรัลประกอบดBวย ไซน5 คูณกัน โคไซน5 โดยที่เปHนกำลังคี่ทั้งสองตัว

และมีมุมเทGากัน ใหBแยกตัวใดตัวหนึ่ง (ตัวไหนก็ไดB) ใหBเปHนกำลังหนึ่งตัวหนึ่งและกำลังคูG
ตัวหนึ่งและใชBสูตร "#$6 O + 8<" 6 O = 1

ตัวอย`างที่ 9 จงหาคGาของ ∫ "#$9 2' 8<" G 2' ,'

วิธีทำ
 19

ตัวอย`างที่ 10 จงหาคGาของ ∫ "#$G ' ,'

วิธีทำ
 20

กรณีที่ 5 : ถBาอินทิกรัลประกอบดBวย ไซน5 คูณกัน โคไซน5 ซึ่งเลขชี้กำลังของไซน5

และโคไซน5 เปHนกำลังคูGบวก ใหBลดทอนกำลังลง โดยใชBสูตรขBางลGางนี้
1 + 8<" 2O
8<" 6 O =
2
1 − 8<" 2O
"#$6 O =
2
"#$ 2O 1
sinO 8<"O = = "#$2O
2 2

ตัวอย`างที่ 11 จงหาคGาของ ∫ "#$N' 8<" 6' ,'

วิธีทำ
 21

ตัวอย`างที่ 12 จงหาคGาของ ∫ 8<" 6 4' ,'

วิธีทำ
 22

กรณีที่ 6 : ถBาอินทิกรัลที่อยูGในรูป ∫ "#$ S' 8<" $' ,'

,∫ "#$ S' "#$ $' ,'
หรือ ∫ 8<" S' 8<" $' ,'
โดยที่ S ≠ $ โดยใชBสูตรขBางลGางนี้
1
"#$ O 8<" U = ["#$ (O − U) + "#$ (O + U)
2
1
"#$ O "#$ U = [8<" (O − U) − 8<" (O + U)
2
1
8<" O 8<" U = [8<" (O − U) + 8<" (O + U)
2

ตัวอย`างที่ 13 จงหาคGาของ ∫ "#$ 2' 8<" 3' ,'

วิธีทำ แปลงรูปของโจทย5ใหมGโดยใชBสูตร
 23

3. การหาปริพันธPของฟRงกPชันแทนเจนตP และเซแคนตP หรือ โคแทนเจนตP และ โคเซแคนตP

ในรูปยกกำลังและรูปผลคูณ (Integration of trigonometric functions)

มีหลักในการหาปริพันธ5ดังนี้

กรณีที่ 1: ถBาอินทิกรัลอยูGในรูปของ ∫ :;$/ H ,H หรือ ∫ 8<: / H ,H

เมื่อ n เปHนจำนวนเต็มบวก
- ถBาหาปริพันธ5 ∫ :;$/ H ,H ใหBเปลี่ยนรูป :;$J H ดังนี้
:;$/ H = :;$/D6 H :;$6 H
= :;$/D6 H ("78 6 H − 1)
หรือ
:;$/ H = :;$/D6 H "78 6 H − :;$/D6 H
ซึ่งจะสามารถหาปริพันธ5ไดB
- ถBาหาปริพันธ5 ∫ 8<: / H ,H ใหBเปลี่ยนรูป 8<: J H ดังนี้
8<: / H = 8<: /D6 H 8<: 6 H
= 8<: /D6 H (8<"78 6 H − 1)
หรือ
8<: / H = 8<: /D6 H 8<"78 6 H − 8<: /D6 H
ซึ่งจะสามารถหาปริพันธ5ไดB
(:;$6 O = "78 6 O − 1 และ 8<: 6 O = 8<"78 6 O − 1)
 24

ตัวอย`างที่ 14 จงหาคGา ∫ :;$W' ,'

วิธีทำ
 I
famin = ta.m.tana. เปลี่ ยน
8-> 25

(seia - 13.
↓
-

กรณีที่ 2 : ถBาอินทิกรัลอยูGในรูปของ ∫ "78 / H ,H หรือ ∫ 8<"78 / H ,H

&
auth เมื่อ n เปHนจำนวนเต็มบวก seeA = tanA+↓
par - ถBาหาปริพันธ5 ∫ "78 / H ,H ใหBเปลี่ยนรูป "78หJ H ดังนี้
-
-

&ก "78 / H = "78 /D6 H "78 6 H

&
&

KX>
-
-
%
↳

at"
&

หรือ "78 / H = (:;$6 H + 1) "78 6 H >

/

-
=

ซึ่งสามารถปริพันธ5ไดB &

- ถBาหาปริพันธ5 ∫ 8<"78 / H ,H ใหBเปลี่ยนรูป 8<"78 J H ดังนี้

-> a
8<"78 / H = 8<"78
หรือ
>

8<"78 /
/D6

↳
<
H 8<"78 6 H
KX>
H = (8<: 6 H + 1) > 8<"78 6 H
ซึ่งสามารถปริพันธ5ไดB =
=-tant!
cosed cot +1
-
A =

ตัวอย`างที่ 15 จงหาคGา ∫ "78 N' ,' /

sec
 26

กรณีที่ 3: ถBาอินทิกรัลอยูGในรูปของ ∫ :;$Y H "78 / H ,H

หรือ ∫ 8<: Y 8<"78 / H ,H เมื่อ n เปHนจำนวนเต็มคูGบวก
- ถBาหาปริพันธ5 ∫ :;$Y H "78 / ,H ใหBเปลี่ยนรูป ดังนี้
:;$Y H "78 / u = :;$Y H "78 /D6 "78 6 H
หรือ
/D6
:;$Y H "78 / u = :;$Y H (:;$6 H + 1) 6 "78 6 H
ซึ่งจะสามารถหาปริพันธ5ไดB
- ถBาหาปริพันธ5 ∫ 8<: Y H 8<"78 / ,H ใหBเปลี่ยนรูป ดังนี้
8<: Y H 8<"78 / u = 8<: Y H 8<"78 /D6 8<"78 6 H
หรือ
/D6
8<: Y H 8<"78 / = 8<: Y H (8<: 6 H + 1) 6 8<"78 6 H
ซึ่งจะสามารถหาปริพันธ5ไดB

ตัวอย`างที่ 16 จงหาคGา ∫ :;$G' "78 N' ,'

วิธีทำ
 26

กรณีที่ 3: ถBาอินทิกรัลอยูGในรูปของ ∫ "#$Y ' ()* / ' ,'

หรือ ∫ *-" Y *-()* / ' ,' เมื่อ n เปHนจำนวนเต็มคูGบวก
- ถBาหาปริพันธ5 ∫ "#$Y ' ()* / ,' ใหBเปลี่ยนรูป ดังนี้
"#$Y ' ()* / u = "#$Y ' ()* /D6 ()* 6 '
หรือ
/D6
"#$Y ' ()* / u = "#$Y ' ("#$6 ' + 1) 6 ()* 6 '
ซึ่งจะสามารถหาปริพันธ5ไดB
- ถBาหาปริพันธ5 ∫ *-" Y ' *-()* / ,' ใหBเปลี่ยนรูป ดังนี้
*-" Y ' *-()* / u = *-" Y ' *-()* /D6 *-()* 6 '
หรือ
/D6
*-" Y ' *-()* / = *-" Y ' (*-" 6 ' + 1) 6 *-()* 6 '
ซึ่งจะสามารถหาปริพันธ5ไดB

ตัวอย`างที่ 16 จงหาคGา ∫ "#$G7 ()* N7 ,7

วิธีทำ
 27

กรณีที่ 4: ถBาอินทิกรัลอยูGในรูปของ ∫ :;$Y H "78 / H ,H

หรือ ∫ 8<: Y 8<"78 / H ,H เมื่อ m เปHนจำนวนเต็มคี่บวก
- ถBาหาปริพันธ5 ∫ :;$Y H "78 / ,H ใหBเปลี่ยนรูป ดังนี้
:;$Y H "78 / u = :;$YDC H "78 /DC H "78 H :;$ H
หรือ
[XM
:;$Y H "78 / u = ("78 6 H − 1) > "78 /DC H "78 H :;$ H
ซึ่งจะสามารถหาปริพันธ5ไดB

- ถBาหาปริพันธ5 ∫ 8<: Y H 8<"78 / ,H ใหBเปลี่ยนรูป ดังนี้

8<: Y H 8<"78 / u = 8<: YDC H 8<"78 /DC H 8<"78 H 8<: H
หรือ
[XM
8<: Y H 8<"78 / u = (8<"78 6 H − 1) > 8<"78 /DC H 8<"78 H 8<: H
ซึ่งจะสามารถหาปริพันธ5ไดB

ตัวอย`างที่ 16 จงหาคGา ∫ :;$G' "78 9' ,'

วิธีทำ
 28

Exercise

ข:อ 1 – 9 จงหาปริพันธPไม`จำกัดเขต
1. ∫ "#$ 4' 8<" 4' ,'
2. ∫ 3"#$6 ' 8<" ' ,'
3. ∫ "78 2' :;$ 2' ,'
4. ∫ 8<" N 5' "#$ 5' ,'
5. ∫ 7 D-./0 8<" ' ,'
6. ∫ 8<" 6 \' "#$ \' ,'
7. ∫ "#$9' ,'
8. ∫ 8<" N' "#$9' ,'
9. ∫ 8<" 2' "#$ 3' ,'

โจทยPเสริมทักษะ ข:อ 10 – 23 จงหาปริพันธPไม`จำกัดเขต

10. ∫ "#$ 4' 8<" 4' ,'
11. ∫ 8<" 2' 8<" 3' ,'
12. ∫ "#$9' 8<" 9' ,'
13. ∫ "#$G' 8<" 6' ,'
14. ∫ :;$9' ,'
15. ∫ 8<: 6' 8<"78 6' ,'
16. ∫ 8<: 9' 8<"78 G' ,'
17. ∫ 8<: 3' 8<"78 N 3' ,'
18. ∫ 8<"78 W' ,'
19. ∫ :;$92' "78 92' ,'
20. ∫ "78 N2' ,'
21. ∫ :;$93' "78 N3' ,'
22. ∫ 8<: 9 ' ,'
23. ∫ "#$ 5' "#$ ' ,'
 29

4. การหาปริพันธPที่ให:ผลเปsนฟRงกPชันผกผันของฟRงกPชันตรีโกณมิติ
(Integration of trigonometric functions)

สำหรับสูตรการหาปริพันธPที่ให:ผลเปsนฟRงกPชันผกผันของฟRงกPชันตรีโกณมิติ มีดังนี้
^_ De
_
] = bcd +f
√` − _ a a `

^_ e De
_
] a = g`d +f
` + _a ` `

^_e De
_
] = bhi +f
_√_a − `a ` `

^j
ตัวอย`าง 17 จงหาค`าของ ∫
klDmja
 30

^j
ตัวอย`าง 18 จงหาค`าของ ∫
nja Daj1o
 31

(ap 1 q)^p
ตัวอย`าง 19 จงหาค`าของ ∫
pa 1ap1o
 31

(#$ 1 '))$
ตัวอย`าง 19 จงหาค`าของ ∫
$# 1#$1*
 32

Exercise

ตอนที่ 1 โจทยPทดสอบหลังเรียน
ข:อ 1 – 7 จงหาปริพันธPไม`จำกัดเขต
^j
1. ∫
k mDlja

^j
2. ∫ a
lj 1m

hj ^j
3. ∫
k eDhaj

^j
4. ∫
jkja Do

^j
5. ∫
o1ja

^j
6. ∫
k o D ja

^j
7. ∫
k eo1ajDja

ตอนที่ 2 โจทยPเสริมทักษะ
ข:อ 8 – 16 จงหาปริพันธPไม`จำกัดเขต
(aj D n)^p hj ^j ^j
8. ∫ a 9. ∫ 10. ∫
j 1rj1en e1hmj l1ja
^j ^j ja ^j
11. ∫ 12. ∫ 13. ∫
kaoDerja jkmja Dl k e D jr
^j (aj D q)^j ^j
9. 14. ∫ 15. ∫ 16. ∫
jkjm De ja 1l aja 1aj1o