Professional Documents
Culture Documents
NASIONALE SENIORSERTIFIKAAT
INSTRUKSIES EN INLIGTING
© SACAI KOPIEREG ~ 2 ~
NSS NOVEMBER: ARIKAANS EAT VR1 | 2021
AFDELING A: LEESBEGRIP
VRAAG 1: TYDSKRIFARTIKEL
Lees die artikel hieronder en beantwoord die vrae wat volg.
TEKS A: TYDSKRIFARTIKEL
2 Hierdie woorde, uit die mond van ’n hawelose man met wie die SAUK ’n
onderhoud gevoer het, het die omgeevuur, wat in Nikita van Schoor se hart
brand, nog meer aangevuur. 5
4 Nikita was oorweldig deur die behoefte om vir haweloses te wys dat daar 10
iemand is wat vir hulle omgee – dat almal nie van hulle vergeet het nie. Met
elke uitstappie na die kruidenierswinkel het Nikita ’n ekstra brood en ’n vleisie
gekoop en toebroodjies uitgedeel aan dié wat honger ly. Kort voor lank het
sy egter besluit dat sy, uit haar bevoorregte posisie, meer kan doen om te
help. 15
© SACAI KOPIEREG ~ 3 ~
NSS NOVEMBER: ARIKAANS EAT VR1 | 2021
8 Terselfdertyd het Nikita ook klere ingesamel om aan die Holy Cross-
kinderhuis se inwoners te skenk, wat onlangs al hul besittings in ’n brand 35
verloor het.
9 Teen hierdie tyd wonder jy seker al hoe op dees aarde Nikita hierdie
massiewe projek én haar studies balanseer. Haar antwoord? “Om ’n paar uur
per week af te staan en sodoende te verseker dat ’n paar magies minstens
een keer daardie week gevul word, is werklik nie te veel gevra van my nie. 40
Inteendeel, dit is baie lonende werk en motiveer my ook om harder te leer.”
10 Nikita het toestemming gekry om hierdie projek te laat tel as haar elektief-
module vir die jaar en is tans besig om ’n literatuuroorsig te doen oor
wêreldhongersnood en voedselsekerheid.
11 Dié hedendaagse Moeder Teresa beklemtoon dat die doel van “Second 45
Hands of Hope” is om honger, eensame mense met elke maaltyd (wat met
die grootste liefde gekook is) geliefd te laat voel.
12 Volgens Nikita kry sy hierdie liefde vir mense by haar ouma, wat haar van
kleinsaf geleer het hoe belangrik dit is om te gee. Sy vertel, met die grootste
liefde en bewondering, hoe haar ouma haar uitgedaag het om uit die 50
perspektief van ’n hawelose mens na die wêreld te kyk. “Dit is só maklik om
te oordeel, maar kan jy jouself indink hoe moeilik dit moet wees om jou laaste
bietjie trots te sluk en aan ’n vreemdeling se deur te klop om vir ’n bietjie
oorskiet te vra?”
© SACAI KOPIEREG ~ 4 ~
NSS NOVEMBER: ARIKAANS EAT VR1 | 2021
13 Nikita sluit ons onderhoud af met die volgende woorde: “Tot jy self in daardie 55
posisie was, het jy nie die reg om te oordeel nie. Jy is dit aan jouself en ander
verskuldig om te help waar jy kan.”
14 Vir meer inligting, of indien jy graag ’n bydrae wil lewer, kontak gerus vir Nikita
op die “Second Hands of Hope” se Instagramblad.
[Uit: Student verkoop haar eie klere om kos vir haweloses te koop|Netwerk24]
LET WEL
1.1 Waarom, dink jy, was die hawelose man onbewus van die “lockdown” reëls?
(Paragraaf 1) (1)
1.2 Kies die korrekte antwoord om die sin mee te voltooi. Skryf net die letter
(A–D) langs die vraagnommer (1.2) neer.
Die hawelose man het Nikita se omgeevuur nog méér aangevuur, beteken sy
het …
1.5.1 Noem TWEE soorte kos wat sy ekstra gekoop het wanneer sy die
kruidenierswinkel besoek het. (2)
1.5.2 Wat het Nikita met die ekstra kos, wat sy gekoop het, gedoen? (1)
© SACAI KOPIEREG ~ 5 ~
NSS NOVEMBER: ARIKAANS EAT VR1 | 2021
1.6 Wie is die stigter van die “Second Hands of Hope” inisiatief? Gee die
persoon se naam en van. (1)
1.8 In paragraaf 5 het mense vir Nikita met klere, geld en bestanddele begin
help. Waarom is dit ironies?
(2)
1.9 Waaruit kan jy aflei dat mense vinnig gehoor het van die ongelooflike werk
wat Nikita doen? Haal ’n frase uit paragraaf 5 aan as antwoord. (1)
1.11 Gee TWEE bewyse uit paragraaf 7 dat Nikita en haar span help om honger
te beveg. (2)
1.12 Hawelose mense kan soms voel dat mense hulle vergeet het.
Skryf VIER OPEENVOLGENDE WOORDE uit die teks neer wat vir ons sê
dat Nikita se organisasie vir hierdie mense hoop gee. (1)
1.13 Waarom het Nikita klere vir die Holy Cross-kinderhuis se inwoners
ingesamel? (1)
1.14 Nikita het nie genoeg tyd om aan die Second Hands of Hope Inisiatief
aandag te gee nie.
Motiveer waarom hierdie stelling ONWAAR is. (1)
1.15 Wat is, volgens Nikita, Second Hands of Hope se doel? (1)
1.16 Wie het vir Nikita van kleinsaf geleer om lief te wees vir mense? (1)
1.17 Nikita word in die teks as die hedendaagse “Moeder Teresa” beskryf.
Dink jy hierdie beskrywing is gepas? MOTIVEER jou antwoord. (1)
1.19 Sal jy geld skenk vir die Second Hands of Hope inisiatief? (1)
MOTIVEER jou antwoord.
© SACAI KOPIEREG ~ 6 ~
NSS NOVEMBER: ARIKAANS EAT VR1 | 2021
TEKS B: SPOTPRENT
1.20 Kies die korrekte antwoord om die idioom mee te voltooi. Skryf net die letter
(A–D) langs die vraagnommer (1.20) neer.
Die kinders maak asof hulle baie siek is. Die seun is so siek soos ’n …
A kat.
B koei.
C muis.
D hond. (1)
1.23 Waarvan maak die spotprentkunstenaar gebruik om vir die leser aan te dui (1)
dat die skoolhoof besig is om te praat?
1.24 Gee een praktiese wenk om jouself teen Covid-19 te beskerm. (1)
TOTAAL AFDELING A: 30
© SACAI KOPIEREG ~ 7 ~
NSS NOVEMBER: ARIKAANS EAT VR1 | 2021
AFDELING B: OPSOMMING
VRAAG 2
Lees die onderstaande teks en voer die instruksies uit.
INSTRUKSIES
1 Som die SEWE feite oor wenke oor hoe om items wat jy aanlyn bestel het te
ontvang, in jou eie volsinne op.
2 Skryf die feite puntsgewys neer.
3 Nommer die feite van 1 tot 7.
4 Jou opsomming mag nie langer as 70 woorde wees nie. Dui die korrekte aantal
woorde aan die einde van die opsomming aan.
TEKS C
SO ONTVANG JY ITEMS WAT JY AANLYN BESTEL HET
Woolworths beveel aan dat kliënte die volgende stappe volg om hulself te beveilig teen
Covid-19 wanneer hulle die items ontvang wat aanlyn bestel is.
Klere en kos wat aanlyn bestel is, word deur middel van koeriermaatskappye by kliënte
afgelewer. Dra ʼn masker wanneer jy jou produkte in ontvangs neem.
Goeie handhigiëne is belangrik. Was jou hande met seep en water voordat jy enige van die
produkte wat jy ontvang het, hanteer.
Terwyl jy ʼn masker dra wat jou neus en mond bedek, pak die items uit die aanlyn pakkies in
’n vooraf gesaniteerde area in jou huis.
Saniteer, ontsmet, was of laat droogskoonmaak al die items wat jy ontvang het, voordat jy dit
gebruik. Die saniteerder moet ten minste 70% alkohol bevat. Seepwater is ook voldoende.
Gebruik handdoekpapier om die items mee af te droog. Indien jy verkies om die items
te laat droogskoonmaak, kan Woolworths nie verantwoordelik gehou word vir skade aan
kledingstukke nie.
Sodra al die items uitgepak en gesaniteer is, is dit raadsaam om die verpakking weg te gooi.
Maak van jou buitenste asblik gebruik.
Was weer jou hande vir ten minste 10 sekondes. Jy kan na video’s op die
Wêreldgesondheidsorganisasie se webblad kyk om wenke te kry en sodoende jou hande
korrek te was.
Saniteer wéér die oppervlakte waar jy die pakkie oopgemaak het om te verseker dat die area
voldoende ontsmet is. Wees versigtig om nie van die saniteringsprodukte in te sluk nie.
Wees waaksaam om nie jou items met die saniteerder te beskadig nie.
(Verwerk en vertaal uit: COVID-19 Customer Sanitisation of products ordered online, 2020)
TOTAAL AFDELING B: 10
© SACAI KOPIEREG ~ 8 ~
NSS NOVEMBER: ARIKAANS EAT VR1 | 2021
AFDELING C: TAAL
VRAAG 3: ADVERTENSIE
TEKS D: ADVERTENSIE
EKSTRA WISKUNDE
© SACAI KOPIEREG ~ 9 ~
NSS NOVEMBER: ARIKAANS EAT VR1 | 2021
3.1 Kies die KORREKTE antwoord om die sin mee te voltooi. Skryf net die letter
(A-D) langs die vraagnommer (3.1) neer.
“Sukkel met somme se dae is getel …” beteken binne die konteks van die
advertensie dat jy van nou af wiskunde … gaan kan doen.
A stadiger
B makliker
C moeiliker
D moeisamer (1)
Hierdie sin beklemtoon dat die adverteerder jou met wiskunde kan (hulp/help) (1)
.
3.3 Wie is die teikengroep van die advertensie? (1)
3.4 Noem EEN manier waarop die adverteerder die leser se aandag trek. (1)
3.9 Gee die KORREKTE vorm van die woord tussen hakies.
Aanlyn lesse is ʼn (onkonvensioneel) onderrigmetode. (1)
3.10 Sal hierdie advertensie jou beïnvloed om tot aksie oor te gaan?
MOTIVEER jou antwoord. (1)
[10]
© SACAI KOPIEREG ~ 10 ~
NSS NOVEMBER: ARIKAANS EAT VR1 | 2021
VRAAG 4: STROKIESPRENT
• Die taalvrae wat volg, is op die strokiesprent hieronder gebaseer.
• Voer die instruksie by elke vraag uit.
TEKS E
4.1 Kies die KORREKTE antwoord om die sin mee te voltooi. Skryf net die
vraagnommer (4.1) en die letter (A–D) neer.
Neelsie se vriend staan met sy vinger in sy mond. Dit impliseer dat hy … voel.
(RAAMPIE 1)
A verveeld
B verwaand
C opgewonde
D geamuseerd (1)
4.4 Gee die OORTREFFENDE TRAP van die woord tussen hakies.
Noodhulpkissies is een van die (noodsaaklik) items by ’n skoolbyeenkoms. (1)
© SACAI KOPIEREG ~ 11 ~
NSS NOVEMBER: ARIKAANS EAT VR1 | 2021
4.8 Kies die KORREKTE woord uit die woorde tussen hakies.
In RAAMPIE 2 en in RAAMPIE 3 lyk Neelsie (dieselfde/anders). (1)
4.9 Hoe kan ʼn mens in RAAMPIE 3 sien dat Neelsie nie lus het om wiskunde by
te woon nie? Gee TWEE aanduidings. (2)
[10]
© SACAI KOPIEREG ~ 12 ~
NSS NOVEMBER: ARIKAANS EAT VR1 | 2021
• Die taalvrae wat volg, is op die tydskrifartikel (Teks F) en die prent (Teks G) hieronder
gebaseer.
• Die nommering in die artikel verwys na die vraagnommer wat beantwoord moet word.
• Voer die instruksies by elke vraag uit.
• Opsetlike taalfoute kom voor.
TEKS F: ARTIKEL
Sebabatso het daar ’n swanger vrou ontmoet wat vir ’n voorgeboorte ondersoek gekom
het. Saam het hulle vir ure in die 5.1.6 (bloedig) hitte gewag. Uiteindelik was dit die swanger
vrou se beurt. (5.1.7) Sy kon eerste in gaan, maar sy moes terug gaan huis toe.
Sonars word net (5.1.8) (in die oggend) geneem. (5.1.9) Sebabatso sê ek het baie jammer
vir die vrou gevoel. Wat as sy baie ver van die kliniek af bly? Sê nou net sy het nie genoeg
geld vir die taxi nie?”
Net daar is Sebabatso se idee vir haar (5.1.10) app gebore! “Afya Yangu” oftewel “My
gesondheid” in Swahili. Die app sal (5.1.11) hospitaal en pasiënte in staat stel om mekaar
direk te (5.1.12) kontak. Dit bied vir pasiënte kritiese (5.1.13) informasie oor hulle gesondheid
sonder dat hulle vir dae lank in lang rye moet wag.
5.1.3 Gee die korrekte AFKORTING van die woorde tussen hakies.
Sebabatso Ncephe woon in (Suid-Afrika). (1)
© SACAI KOPIEREG ~ 13 ~
NSS NOVEMBER: ARIKAANS EAT VR1 | 2021
5.1.6 Gee die KORREKTE vorm van die woord tussen hakies.
Hulle wag vir ure in die (bloedig) hitte. (1)
5.1.10 Gee die KORREKTE AFRIKAANS vir die akroniem tussen hakies.
Sebabatso se (app) is gebore! (1)
© SACAI KOPIEREG ~ 14 ~
NSS NOVEMBER: ARIKAANS EAT VR1 | 2021
TEKS G: PRENT
5.2.4 Gee die KORREKTE vorm van die woord tussen hakies.
Dit is (goedkoop) om aanlyn te koop as om winkel toe te ry, want jy bespaar
brandstof. (1)
5.2.5 Gee die INTENSIEWE VORM van die woord tussen hakies.
Moenie (duur) items in ʼn winkel koop nie. (1)