JEAN PİAGET

•1896- 1980

• İSVİÇRELİ BİLİM İNSANI

• SOSYOLOJİ, FELSEFE VE
PSİKOLOJİ İLE İLGİLENMİŞ
• ZEKA; ZİHNİN DEĞİŞME VE
KENDİNİ YENİLEME GÜCÜ
•BİLİŞ: DÜŞÜNME, ÖĞRENME VE HATIRLAMA
SÜREÇLERİNE DENİR.
•BİLİŞSEL GELİŞİM, BEYNİN VE SİNİR SİSTEMİNİN
OLGUNLAŞMASI VE BİREYİN ÇEVREYE UYUM
SAĞLAMASI SONUCUNDA GERÇEKLEŞMEKTEDİR.
•HER İNSAN DÜNYAYA ŞEMALAR OLUŞTURMA,
ÖZÜMSEME, UYUM SAĞLAMA, ORGANİZE ETME VE
UZLAŞMA YETENEKLERİ İLE GELİR.
•PİAGET’E GÖRE ÇOCUK; DÜNYAYI ANLAMAK İÇİN
DENEYLER YAPAN BİR BİLİM ADAMI.
•DOĞUMDAN İTİBAREN DÜNYAYI ANLAMA VE
KEŞFETME SÜRECİ BAŞLIYOR VE YAŞAM BOYU
DEVAM EDİYOR.
• BU KÜÇÜK DENEYLERİN SONUÇLARI, ÇOCUĞUN
FİZİKSEL VE SOSYAL DÜNYALARININ NASIL İŞLEDİĞİNE
DAİR KURAMLAR OLUŞTURMAYA YÖNELTİYOR.
PİAGET, BUNLARA ŞEMALAR, YA DA TEKİL
OLARAK ŞEMA DİYORDU.
ŞEMA; EN TEMEL ZİHİNSEL YAPI. BİREYİN EDİNDİĞİ HER
YENİ BİLGİNİN, ZİHİNDE YERLEŞTİĞİ ÇERÇEVEYE ŞEMA
DENİR.
• YENİ BİR NESNEYLE, YA DA OLAYLA KARŞILAŞAN ÇOCUK,
ONU BİR ÖNCEKİ ŞEMAYA DAYANARAK ANLAMAYA ÇALIŞIR.
PİAGET BUNA ÖZÜMSEME SÜRECİ DİYORDU; ÇOCUK YENİ
DURUMU DAHA ÖNCEKİ ŞEMA İÇİNDE ÖZÜMLEMEYE
ÇALIŞIR.
• EĞER ESKİ ŞEMA YENİ OLAYI ANLAMAK İÇİN YETERLİ
OLMAZSA, BU DURUMDA ÇOCUK -İYİ BİR BİLİM ADAMI
OLARAK- ŞEMAYI DEĞİŞTİRİR VE DÜNYAYA İLİŞKİN FARKLI
KURAMINI GELİŞTİRİR. PİAGET, ŞEMAYI BU ŞEKİLDE
DEĞİŞTİRME SÜRECİNE UYUM SAĞLAMA (UYMA)
DİYORDU.
• PİAGET’E GÖRE BİREY, NE
KENDİSİNDE VAR OLAN ŞEMALARLA
HİÇ CEVAPLAYAMAYACAĞI, NE DE ÇOK
KOLAY CEVAPLAYACAĞI DURUMLARA
İLGİ DUYAR.

• BİREYİ ÖĞRENMEYE
GÜDÜLEYEBİLMEK İÇİN ORTA DÜZEY
BİR BELİRSİZLİK, DENGESİZLİK
YARATMAK GEREKMEKTEDİR
 BİLİŞSEL GELİŞİM DÖNEMLERİ
• 1. DUYUSAL MOTOR DÖNEM (0- 2 YAŞ)
• 2. İŞLEM ÖNCESİ DÖNEM (2- 7 YAŞ)

• 3. SOMUT İŞLEMLER DÖNEMİ (7- 11 YAŞ)

• 4. SOYUT İŞLEMLER DÖNEMİ (11 YAŞ VE ÜZERİ)
Bilişsel Gelişim Dönemleri Evrelerin Özellikleri:

1. Evrelerin sırası değişmez

2. Sonraki evre önceki evrenin kazanımını içerir

3. Gelişim oranlarında bireysel farklılıklar olabilir

4. Her evrenin tipik özellikleri genel olarak diğer basamaklardan farklıdır

Evreler Temel Özellikler

-Kendisini nesnelerden ayırt eder.

- Amaçlı davranışlar yapmaya başlar.
Duyusal motor dönem
- Nesne kalıcılığı kavramını edinir.
(0- 2 yaş)
- Döngüsel tepkiler ortaya koyar.
-Taklit ve oyunlar yapar.

-Dili kullanmayı, nesneleri imgeler ve sözcüklerle belirtmeyi öğrenir.

- Nesneleri tek bir özelliğe göre sınıflar
- Düşünceler ve konuşmalar ben-merkezlidir.
2. İşlem öncesi dönem - Konuşmalarda animizm ve monolog tarzı görülür.
(2- 7 yaş) - Sıralama ve sayı uygunluğunu kavrayamaz.
-Yapaycılık
-Sembolik oyun
-Paralel oyun
 Nesnenin korunumu
Tersine çevirebilme
3. Somut işlemler dönemi (7- 11 Odaktan uzaklaşabilme
yaş) Sınıflandırma
Sıralama
Tümevarımsal düşünme
Soyut düşünme
Göreli kavramlar
Zaman kavramı
4. Soyut işlemler dönemi (11 yaş ve Çok boyutlu sınıflama
üzeri) Varsayımlara dayalı düşünebilme
Tümdengelime dayalı düşünme
Ergen benmerkezciliği
DUYUSAL MOTOR DÖNEM(0- 2 YAŞ)
 NESNENİN SÜREKLİLİĞİ

• CE EEEEEEEE!!!

• BEBEK İLK ZAMANLAR, GÖZÜNÜN ÖNÜNDEN KAYBOLAN BİR NESNEYİ

ARAMAZ. NESNE YOK OLDU DİYE DÜŞÜNEREK AĞLAR YA DA İLGİSİ
BAŞKA BİR YERE YÖNELİR.

• BEBEK 8-12 AYLIK OLDUĞUNDA, GÖZÜNÜN ÖNÜNDEN KAYBOLAN

NESNEYİ ARAMAYA BAŞLAR. ARTIK NESNENİN SÜREKLİLİĞİ
DÜŞÜNCESİNİ KAZANMIŞTIR.

• YAKLAŞIK 8 AYDAN SONRA KAYBOLAN NESNE ARANSA DA , NESNEYİ

TAŞINIRKEN GÖRDÜĞÜ HALDE, NESNEYİ TAŞINDIĞI YERDE DEĞİL EN
SON GÖRDÜĞÜ YERDE ARAR.

• YAKLAŞIK 12 AYDAN SONRA NESNENİN HAREKETİNİ ALGILAMAYA

BAŞLAR, NESNEYİ NESNENİN EYLEMİ BAĞLAMINDA ARAMAYA BAŞLAR.
 Deneyler yaparak öğrenmeye başlar ,
attığı nesnelerin herbiririn yere
düşüşünün farklı olduğunu keşfeder.

DÖNGÜSEL Işığı aç kapa aç kapa aç kapa aç kapa

TEPKİ aç kapa aç kapa aç kapa aç kapa…

Tekrarlayan hareketler anlamına

gelmektedir.
TAKLİT
 ERTELENMİŞ TAKLİT

Örn. İki yaşına yakın bir çocuk,

karşı komşularına gittiklerinde,
Çocuk, gözlemlediği davranışları orada gördüğü çocuğun kendini
hemen taklit etmeyebilir. Belli bir yerlere atarak tepindiğini
süre sonra taklit edebilir. görmüştür. Çocuk o anda bu
davranışı taklit etmemiş, ama eve
döndüklerinde taklit etmiştir.
İŞLEM ÖNCESİ DÖNEM(2- 7 YAŞ)
 SEMBOLLERİ KULLANMA

Dili kullanmaya başlar: Konuşur. Resim yaparak kendini ifade

eder.
 TEK YÖNLÜ SINIFLAMA

•NESNELERİ TEK BİR ÖZELLİĞİNE BAKARAK

SINIFLAYABİLİRLER. ANCAK BİRDEN FAZLA ÖZELLİĞİ
DEĞERLENDİREREK SINIFLAMA YAPAMAZLAR.
•DİYELİM Kİ ELİMİZDE ÜÇGEN, KARE VE YUVARLAK
CİSİMLER VAR. BUNLAR YEŞİL, MAVİ VE KIRMIZI
RENKTELER. ÇOCUK YA ŞEKLİNE GÖRE, YA DA
RENGİNE GÖRE NESNELERİ SINIFLAR. HEM
ŞEKLİNE HEM RENGİNE GÖRE SINIFLAMA
YAPAMAZ.
 BEN MERKEZCİ DÜŞÜNME

• ÇOCUKLAR BU DÖNEMDE KENDİ GÖRÜŞLERİNİN MÜMKÜN

OLAN TEK GÖRÜŞ OLDUĞUNU DÜŞÜNÜRLER.
• KENDİ BİLDİKLERİNİ BAŞKALARININ DA BİLDİĞİNİ
VARSAYARLAR.
• DÜNYANIN MERKEZİNİN KENDİLERİ OLDUĞUNU
VARSAYARLAR.
• ÖRN. GÜNEŞ NEDEN VAR? DİYE SORDUĞUNUZDA;
• BENİ (YA DA BİZİ) ISITMAK İÇİN, DİYE CEVAPLARLAR.
 ANİMİZM
(CANLANDIRMACILIK)
• ÇOCUKLARIN CANLI İLE CANSIZ VARLIKLARI
BİRBİRİNE KARIŞTIRMALARIDIR.
• ÖRN. AYIN, OYUNCAK BEBEĞİN, MASANIN VB.
CANLI OLDUĞUNU DÜŞÜNÜRLER. TELEVİZYONDA
ÇİZGİ FİLMDE İZLEDİKLERİ KAHRAMANLARIN
YAŞADIĞINI DÜŞÜNÜRLER.
YAPAYCILIK

• HER ŞEYİN İNSAN ELİYLE

YAPILDIĞINI DÜŞÜNMEKTİR.
• ÖRN:
• -ŞİMŞEK ÇAKTIĞINDA BİRİSİ
FOTOĞRAF ÇEKİYOR DİYE
DÜŞÜNÜRLER.

• -YAĞMURUN NASIL YAĞDIĞINI

SORDUĞUNUZDA, YUKARIDA
BORULAR VAR, ORADAN
GELİYOR, DİYEBİLİRLER.
 Önceki dönemlerde egzersiz oyunları oynanır (
oyuncağını yere atıp düşüşünü izleme, vb)

2 yaştan sonra simgesel oyuna dönüşür. İlk

başta bardağı alıp su içiyormuş gibi yapar,
SEMBOLİK
OYUN ilerleyen dönemlerde objeleri amacı dışında
kullanarak oyun oynarlar ( mış gibi yapılır).

Sandalyeden araba olur, uzay gemisi olur, ev

olur, okul olur…
 Bir nesnenin ya da durumun tek bir
özelliğine bakarak düşünürler.
TEK YÖNLÜ
DÜŞÜNME İki olaydaki ortak noktadan ya da
(ÖZELDEN benzerliklerden yola çıkarak,
genelleme yapmasıdır.
ÖZELE AKIL
YÜRÜTME) Bir çocuk kahvaltıda hep yumurta
yiyorsa ve o gün yumurta
yememişse, kahvaltı yapmadığını
söyleyebilir.
 Çocuk, bir olayın ya da nesnenin bir özelliğe ilgisini
yöneltir ve diğer özellikleri göz önünde tutmaz.

ODAKTAN Çocuktan birden fazla işi yapmasını istediğinizde,

UZAKLAŞAMAMA genellikle son söylediğinizi yapar, öncekini unutur.

Örneğin “önce ellerini yıka, sonra da terliklerini

giy” dediğinizde, bunlardan birini unutacaktır.
 MONOLOG TİPİ
KONUŞMA
• BEN MERKEZCİ DÜŞÜNCENİN
ETKİSİ ÇOCUĞUN
KONUŞMALARINA DA YANSIR.
• AYNI ORTAMDA BULUNAN
ÇOCUKLAR KARŞILIKLI
KONUŞUYOR İZLENİMİ
VERSELER DE, ASLINDA
KİMSENİN KİMSEYİ DİNLEMEDİĞİ
DİKKAT ÇEKER.
 PARALEL OYUN

• TIPKI MONOLOG TİPİ KONUŞMADA OLDUĞU

GİBİ, AYNI ORTAMDA BENZER
OYUNCAKLARLA OYNAYAN ÇOCUKLAR,
BİRLİKTE OYNUYOR İZLENİMİ
VEREBİLİRLER.
• ANCAK DİKKATLE İZLENDİĞİNDE, HER BİR
ÇOCUĞUN DİĞERLERİ YOKMUŞ GİBİ
BİREYSEL BİR OYUNU SÜRDÜRDÜĞÜ
GÖRÜLEBİLİR.
 ÇOCUKLARIN İŞLEM ÖNCESİ
DÖNEMDE HENÜZ
YAPAMADIKLARI NELER VAR?
• NESNENİN KORUNUMU
• TERSİNE ÇEVİREBİLME
 İŞLEM ÖNCESİ DÖNEMDE ÇOCUKLARDA
“KORUNUM” HENÜZ GELİŞMEMİŞTİR.
• İŞLEM ÖNCESİ DÖNEMDE OLAN BİR
ÇOCUĞA YUKARIDAKİ ŞEKİLLERDEN
HANGİSİNDE DAHA ÇOK TOP VAR
DİYE SORDUĞUNUZDA, SAĞDAKİNİ
GÖSTERECEKTİR.

• MEKAN OLARAK DAHA FAZLA YER

KAPLADIĞI İÇİN TOPLARIN DA DAHA
FAZLA OLDUĞUNU DÜŞÜNECEKTİR.
• ÖRN. ÇOCUĞUN GÖZÜNÜN ÖNÜNDE AYNI MİKTARDAKİ SÜTÜ, MESELA İKİ TANE
KÜÇÜK KUTU SÜT, UZUN İNCE BİR BARDAK İLE GENİŞ YAYVAN BİR BARDAĞA
DOLDURDUĞUMUZU VARSAYALIM. HANGİSİ ÇOK DİYE SORDUĞUMUZDA,
ÇOCUK SOLDAKİNİN ÇOK OLDUĞUNU DÜŞÜNÜR.
 İŞLEM ÖNCESİ DÖNEMDE ÇOCUKLAR
“TERSİNE ÇEVİREBİLME” İŞİNİ DE
YAPAMAZLAR.

• TERSİNE ÇEVİREBİLSELER, DEMİNKİ SÜT ÖRNEĞİNİ

ÇÖZEBİLECEKLERDİ.
• BU DÖNEMDE ÇOCUKLAR, TERSİNE ÇEVİRME
YAPAMAZLAR, BİR DİĞER DEYİŞLE, SADECE SONUCA
BAKAR, ÖNCESİNİ HESAPLAYAMAZLAR.
• BENZER BİÇİMDE, 10’A KADAR RAHATLIKLA SAYABİLİRLER
AMA 10’DAN GERİYE SAYAMAZLAR ☺
• EVDEN OKULA GİDERKEN GÖRDÜKLERİNİ
SIRALAYABİLİRLER AMA DÖNÜŞTEKİLERİ TERSİNE ÇEVİRİP
SIRALAYAMAZLAR.
SOMUT İŞLEMLER DÖNEMİ (7- 11 YAŞ)
 Somut işlemler
dönemine geldiğinde,
çocuk “nesnenin
korunumu”nu
kazanmıştır.
NESNENİN
KORUNUMU
Sayıları aynı olan
nesnelerin daha fazla
yer kaplıyormuş gibi
görünmeleri artık onu
şaşırtmaz.
 TERSİNE ÇEVİREBİLME

Somut işlemler döneminde çocuklar 5 + 2 = 7 ise 7 – 2 = 5 olduğunu

işlemleri tersine çevirebilirler. bulabilirler.
 ODAKTAN UZAKLAŞABİLME

Somut işlemler döneminde

çocuk, bir olayın ya da Dolayısıyla ardı ardına
nesnenin tek bir özelliğine sıralanan birkaç işi
takılıp kalmaz. Diğer unutmadan yerine
özellikleri de göz önünde getirebilir.
tutmaya başlar.
 • SOMUT İŞLEMLER DÖNEMİNE GELEN BİR ÇOCUK,
NESNELERİ SINIFLARKEN BİRKAÇ ÖZELLİĞE GÖRE
SINIFLAMA YAPABİLİR.
• AŞAĞIDAKİ NESNELERİ, HEM ŞEKİLLERİNE HEM DE
RENKLERİNE GÖRE SINIFLAYABİLİR.

SINIFLANDIRMA
 • SOMUT İŞLEMLER DÖNEMİNDEKİ ÇOCUKLAR,
BÜYÜKTEN KÜÇÜĞE YA DA KÜÇÜKTEN BÜYÜĞE
SIRALAMA GİBİ SIRALAMALAR YAPABİLİRLER.
SOYUT İŞLEMLER DÖNEMİ
(11 YAŞ SONRASI)
 • ÇOCUKLAR BU DÖNEMDE DEMOKRASİ, DİN,
SOYUT DÜNYANIN BAŞLANGICI, SONU, VB. KONULARDA

DÜŞÜNME DÜŞÜNMEYE BAŞLAR.

 GÖRELİ
KAVRAMLAR
• DURUMA, KOŞULLARA,
BİREYLERE, ZAMANA VEYA
YERE GÖRE DEĞİŞEBİLEN
DURUMLARI KAVRAMA, ANCAK
BU DÖNEMDEN İTİBAREN
YERLEŞEBİLİR.
 ZAMAN KAVRAMI

• ÇOCUKLARIN, OKUL ÇAĞINDA SAATE BAKARAK

SAATİN KAÇ OLDUĞUNU SÖYLEYEBİLMELERİ,
ZAMAN KAVRAMINI KAZANMIŞ OLDUKLARINI
GÖSTERMEZ.
• ZAMAN DÖNEMİNİN BÜYÜKLÜĞÜ, SÖZÜ EDİLEN
ZAMANIN NEYİ ANLATTIĞI VB. HAKKINDA
DÜŞÜNEBİLMESİ, SOYUT İŞLEMLER DÖNEMİNDE
GERÇEKLEŞMEKTEDİR.
 ÇOK BOYUTLU SINIFLAMA

• BU DÖNEMDE BİREYLER, OBJELERİ, BÜYÜKLÜK,

RENK, ŞEKİL, SAĞLAMLIK, PARLAKLIK VB.
BİRÇOK YÖNDEN GRUPLAYABİLİR.
 VARSAYIMLARA DAYALI DÜŞÜNEBİLME

• BU DÖNEMDE ÇOCUK, BİR VARSAYIMI TEMELE ALIP, OLASILIKLARI

DEĞERLENDİREBİLİR.
• ÖRNEĞİN, “DÜNYAYI YÖNETENLERİN TÜMÜ KADIN OLSAYDI, NE GİBİ
DEĞİŞİKLİKLER OLURDU?” SORUSUNUN CEVAPLARINI DÜŞÜNEBİLİR.
 TÜMDEN GELİME DAYALI
DÜŞÜNEBİLME
• SOYUT DÜŞÜNME DÖNEMİNDE OLAN BİR
ÇOCUK, GENEL BİR DOĞRUDAN YOLA ÇIKARAK
ÖZEL SONUÇLARA VARABİLİR.
• ÖRNEĞİN, “YOL = HIZ X ZAMAN” YASASINI BİLEN
BİR ÇOCUK, ARABAYLA GİDERKEN,
VARACAKLARI YERE NE KADAR ZAMAN
KALDIĞINI HIZA VE KİLOMETRE TABELALARINA
BAKARAK HESAPLAYABİLİR.
 ERGEN
BENMERKEZCİLİĞİ

• ERGENLER, KENDİ DÜŞÜNCELERİNİN EN

DOĞRU DÜŞÜNCE OLDUĞUNA
İNANIRLAR.
• “BANA BİR ŞEY OLMAZ.”, “KİMSE BENİ
ANLAMIYOR.”, “BU KOCA DÜNYADA
YAPAYALNIZIM.” GİBİ KENDİNE DÖNÜK,
OLAYLARIN SADECE ONUN BAŞINA
GELDİĞİ VARSAYIMINA DAYANAN
DÜŞÜNCELER İÇİNDEDİRLER.
• SANKİ HAYALİ BİR İZLEYİCİ KİTLESİ ONU
TAKİP EDİYORMUŞ GİBİ DAVRANIRLAR.
• https://www.youtube.com/watch?v=gnArvcWaH6I

• HTTPS://WWW.YOUTUBE.COM/WATCH?V=GNARVCWAH
6I
• İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER....
Kitap Önerileri