01 Giriş-Mukavemet 2022

MAK3003-A Makine Elemanları 1
• Derse A Grubu (Tek) öğrenciler katılacaktır.
• Ders saatleri: Salı 13:00-15.15 / 18:30-20:45
• Ders sorumlusu: Prof. Dr. Kadir Çavdar

Yardımcılar: Arş. Kadir AYAS
BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

Makine Mühendisliği Bölümü
1 Prof.Dr. Kadir ÇAVDAR
DERS KİTABI Çözümlü Problem Kitabı
Önerilen Farklı Kaynaklar
• Mustafa Gediktaş, Makine Elemanları Problemleri, Çağlayan Kitap Evi.

• G. Niemann, Maschinenelemente Band 1 – 2 – 3 Springer Verlag
• Mustafa Akkurt, Makine Elemanları Cilt I – II, Birsen Yayın Evi
• Mustafa Akkurt, Makine Elemanları Problemleri İfadeler ve Denklemler – Çözülmüş
Problemler, Birsen Yayın Evi.
• Shigley, Makine Mühendisliğinde Tasarım, Literatür Yayıncılık.

DERS KURALLARIMIZ
• Ara sınav: % 20
• Proje/Ödev: (3 Adet) % 20
• Final sınavı: % 60
• Sınavlar klasik soru/cevaplı

• Ders Çok Zor! (düzenli çalışmayanlar için)

Makine Elemanları 1 – Ders İçeriği
1. Standartlar ve Toleranslar
2. Makine Elemanlarında Mukavemet Hesapları
3. Malzeme Seçimi
4. Lehim – Yapıştırma Bağları
5. Kaynak Bağlantıları
6. Perçin Bağları
7. Cıvatalar
8. Pimler – Pernolar
9. Kuvvet Bağlı Mil – Göbek Bağları
10. Şekil Bağlı Mil – Göbek Bağları (Kama Çeşitleri)
11. Yaylar
12. Akslar – Miller
13. Yataklar – Kaymalı Yataklar
14. Yataklar – Yuvarlanmalı Yataklar (Rulmanlar)

GİRİŞ

Tanım

Ödev
Konstrüksiyon –
Makine Elemanları Ödevin tüm hatlarıyla aydınlatılması
“İstek Listesi”
Konsepsiyona Başla!
Temel sorunların anlaşılması,
Tüm Eksiklerin giderilmesi ve kontrol işlemi

Analiz, Ana Problem-Alt Problem,
Fonksiyon yapısının kurulması
Çözümlerin aranması
Çözümlerin İstek Listesi kriterlerine

göre değerlendirilmesi
Çözüm Taslağını Seç!
Ölçekli projeler, malzeme alternatifleri,

yaklaşık hesaplar, istek listesine göre
teknik-ekonomik değerlendirme
Kesin Çözümü Seç!
Kesin proje, fonksiyon, ömür, imalat,

montaj, kullanım, fiyat açısından
kontrol
Detaylandırma aşaması !
Optimizasyon, imalat dokümanları,

prototip imalatı, kontrol ve deney
düzenlemeleri
İmalat aşaması !
BUÜ/Mühendislik F. Ürün Makine Elemanları 1

STANDARTLAR
Bir makine konstrüksiyonunda benzer işlevi yerine getirecek elemanlar

her seferinde yeni baştan boyutlandırılmazlar.
Tekniğin gelişim süreci içinde fonksiyonel yönden tatmin edici olgunluğa

ulaşmış parçalar standartlaştırılır, boyutları ve diğer bazı özellikleri -
herkes için bağlayıcı olacak şekilde- tespit edilir. Bunlar Norm veya
Standart adı altında ilan edilerek duyurulur: Türk Standartları TS, Alman
Standartları DIN, Avrupa Standartları EN, Uluslararası Standartlar ISO
gibi.
Bazı hallerde ulusal ve uluslararası normlara ters düşmemek kaydıyla,

özellikle belirli bir normun oluşmadığı hallerde fabrika normu belirlenebilir.
Teknolojideki gelişmelere bağlı olarak normlar zaman içinde değişebilir.

Dizi Değerleri
Norm Sayılar R5 R 10 R 20 R 40
Gerçek Değer
1,00 1,00 1,00 1,00 1,0000

1,06 1,0593
1,12 1,12 1,1220
1,18 1,1885
1,25 1,25 1,25 1,2589
1,32 1,3353
1,40 1,40 1,4125
1,50 1,4962
1,60 1,60 1,60 1,60 1,5849
1,70 1,6788
1,80 1,80 1,7783
1,90 1,8836
2,00 2,00 2,00 1,9953
2,12 2,1135
2,24 2,24 2,2387
2,36 2,3714
2,50 2,50 2,50 2,50 2,5119
2,65 2,6607
2,80 2,80 2,8184
3,00 2,9854
3,15 3,15 3,15 3,1623
3,35 3,3497
3,55 3,55 3,5481
3,75 3,7584
4,00 4,00 4,00 4,00 3,9811
4,25 4,2170
4,50 4,50 4,4668
4,75 4,7315
5,00 5,00 5,00 5,0119
5,30 5,3088
5,60 5,60 5,6234
6,00 5,9566
6,30 6,30 6,30 6,30 6,3096
6,70 6,6834
7,10 7,10 7,0795
7,50 7,4989
8,00 8,00 8,00 7,9433
8,50 8,4140
BUÜ/Mühendislik F. 9,00 9,00 Makine Elemanları
8,9125 1
9,50 9,4406
Makine Mühendisliği
10,0 Bölümü 10,0 10,0 10,0 10,0000
Toleranslar - Geçmeler
• Birim Mil Sistemi BMS (Örn. D8/h7)
• Birim Delik Sistemi BDS (Örn. H8/d7)


60 mm çapında bir mil aşağıdaki

toleranslarla üretilsin.
Alt limit: 59,95mm üst limit: 60,05 mm Mile sıkı olarak bir dişli çark geçirilmek
isteniyor.
Alt limit: 59,80mm üst limit: 59,90mm
Dişlinin iç çapı burada göbek olmaktadır.
Göbeğin en büyük uzunluğu 59,90mm milin en küçük uzunluğundan küçüktür. Bu

durumda her ihtimalde sıkı geçme oluşacaktır.
Buna göre en küçük ve büyük sıkılık;

En büyük sıkılık:
Milin en büyük olduğu durum - Göbeğin en küçük olduğu durum farkına eşittir.
60,05 – 59,80 = 0,25 mm = 250 µm
En küçük sıkılık:
Milin en küçük olduğu durum – Göbeğin en büyük olduğu durum farkına eşittir.
59,95 – 59,90 = 0,05 mm = 50 µm olacaktır.

Büyük harfler göbekleri (A ,B ,C ,D….Z)

Küçük harfler milleri (a, b, c, d,….z) sembolize etmektedir.
Harflerin yanındaki rakamlar ise kaliteyi sembolize eder.
Üst sapma
A,B.. Temel tolerans
Alt sapma

Toleranslar - Geçmeler Tablo 2.4 Kaliteye Bağlı Olarak Temel Toleranslar [m]
ISO Nominal Boyutlar [mm]
1 >3 >6 >10 >18 >30 >50 >80 >120 >180
Tolerans
... 3 ... 6 ... 10 ... 18 ... 30 ... 50 ... 80 ..120 ..180 ..250
Kalitesi
01 0,3 0,4 0,4 0,5 0,6 0,6 0,8 1 1,2 2
0 0,5 0,6 0,6 0,8 1 1 1,2 1,5 2 3
1 0,8 1 1 1,2 1,5 1,5 2 2,5 3,5 4,5
2 1,2 1,5 1,5 2 2,5 2,5 3 4 5 7
3 2 2,5 2,5 3 4 4 5 6 8 10
4 3 4 4 5 6 7 8 10 12 14
5 4 5 6 8 9 11 13 15 18 20
6 6 8 9 11 13 16 19 22 25 29
7 10 12 15 18 21 25 30 35 40 46
8 14 18 22 27 33 39 46 54 63 72
9 25 30 36 43 52 62 74 87 100 115
10 40 48 58 70 84 100 120 140 160 185
11 60 75 90 110 130 160 190 220 250 290
12 100 120 150 180 210 250 300 350 400 460
13 140 180 220 270 330 390 460 540 630 720
14 250 300 360 430 520 620 740 870 1000 1150
15 400 480 580 700 840 1000 1200 1400 1600 1850
16 600 750 900 1100 1300 1600 1900 2200 2500 2900
17 - - 1500 1800 2100 2500 3000 3500 4000 4600
18 - - - 2700 153300 3900 4600 Prof.Dr.
5400 Kadir
6300 ÇAVDAR
7200
Tolerans çifti belirlenirken; delik

H 0
0 h (göbek) veya milin
toleransından bir tanesi ‘’H’’
Birim delik sistemi Birim mil sistemi veya ‘’h’’ Olarak belirlenmelidir.
(BDS) (BMS)



-120
35 d7
-155



Makine Elemanlarında
Mukavemet (Dayanım) Hesapları

Makine Elemanlarında Mukavemet (Dayanım) Hesapları
Makine elemanlarında mukavemet hesaplarının iki amacı vardır. Bunlar:
1) Bir konstrüksiyonda öngörülen elemanın taşıması, iletmesi gereken kuvveti veya momenti,
istenen süre boyunca emniyetli bir şekilde taşıyabilmesi için hangi malzemeden ve hangi
boyutlarda imal edilmesi gerektiğinin belirlenmesi,
2) İmal edilmiş bir elemanın düşünülen işletme şartları altında hangi kuvvet veya momenti
emniyet sınırlarını aşmadan, ne kadar süre taşıyabileceğinin belirlenmesi (maksimum
zorlanmanın belirlenmesi)’dir.
Her malzemenin zorlamalara karşı bir dayanma sınırı vardır; akma sınırı, kopma sınırı gibi.
Ancak hiçbir zaman zorlamanın bu sınırlara ulaşması arzu edilmez. Malzeme için karakteristik
özellik olan bu sınır değerler, uzun yılların deneyimlerinden elde edilmiş bir emniyet
katsayısına (S=1, 2, 3, ... 5) bölünerek emniyet gerilmeleri dediğimiz değerler elde edilir

Zorlanma:
→ Motor momenti
→ Sürüş ve yol koşulları
...
Eleman mukavemeti:
→Parçanın geometrisi
→ Malzeme
→ ...

Gerilme Nedir ?
• Gerilme genel anlamda «birim alana düşen iç kuvvet»

olarak tanımlanabilir.
• Gerilme kavramının anlaşılması, mukavemet konularının

kavranmasında çok önemli bir temel teşkil eder.
• Gerilme kavramını anlayabilmek için, öncelikle ayırma

prensibinin ve iç kuvvet kavramının anlaşılması
gereklidir.
• Gerilme nedir?

Dış kuvvetlerin ve/veya momentlerin etkisindeki bir makina elemanının herhangi

bir kesitinde tepki olarak iç kuvvetler oluşur. Elemanın kesitinde birim alana
isabet eden ve hesap yoluyla tayin edilen iç kuvvetlere gerilme adı verilir.
• Gerilmeler temel olarak ikiye ayrılır

- Normal Gerilmeler
- Teğetsel Gerilmeler (Kayma Gerilmeleri)
Normal Gerilmeler


Zorlanma (Dış Kuvvetler)
statik dinamik

Yüzeyi tornalanmış olan ve boyutları şekilde gösterilen mil St60 malzemesinden üretilmiştir.
Üzerinde düz alın dişli bulunan milin sağ ucunda bir kavrama flanşı takılıdır, bu kavrama ile
mil tahrik motoruna bağlıdır. Bir kama ile mile motordan aldığı gücü ileten kavramanın
ağırlığı ihmal edilebilir.
Bilinenler:
Motor devir sayısı: n = 715 d/d Nakledilen güç: P = 80 kW
Çap değerleri: d1= d2= 65 mm , d3= 55 mm Dişli modülü: m = 6 mm
Diş sayısı: z = 18 Kavrama açısı:  = 20
Mesafeler: a1 = 260 mm, a2 = 30 mm, a3 = 14mm; l=410 mm l1 =90 mm
Yuvarlatma:  = 10 mm
Çentik faktörü: Yaklaşık olarak 1  2  3 = 1,25 alınabilir.
,  ve  nolu kesitlerin sürekli mukavim olup olmadığını kontrol ediniz.

Zorlanma
Eleman dayanımı
Nominal gerilmelerin hesabı
Kuvvet Malzeme
Geometri Büyüklük etkisi
Zorlama şekli Anizotropi

>1 1 <1
Sıcaklık etkisi
Emniyet “S” Zorlama şekli
(→Çeki, bası, eğilme,
burulma….titreşimli, tam
değişken..)
Çentik etkileri
Geometri (Şekil faktörü)
Çentik faktörü
Yüzey pürüzü faktörü



Makine elemanlarındaki normal ve teğetsel gerilmeler, bu elemanların değişik

şekillerde zorlanmasından dolayı meydana gelir.
Bu zorlanmalar;
• Çekme – Basma
• Eğilme
• Kesme
• Burulma gerilmeleri olarak karşımıza çıkar.
Çekme – Basma

Eğilme Gerilmesi
Eğilme gerilmesi normal gerilme türünden bir gerilmedir.
Me Je
 e( y) =  y Mukavemet momenti: We =
y maks
[mm3 ]
Je
Me : Eğilme momenti [Nmm]
Me
Je : Eksenel atalet momenti [mm4 ]
 e maks =
y : Tarafsız eksene olan uzaklık We
[mm]

Kesme Gerilmesi
Bu tip bir gerilme birbirine çok yakın olarak etkiyen ters yönlü kuvvetlerin
bulunduğu durumlarda söz konusudur.
Ancak şekilde verilen yükleme durumunda çubuğun dairesel ve

dikdörtgen şekillerde olması durumunda kesitteki gerilme
yayılışı ve maksimum gerilmenin değerini vermekle
yetinilecektir.

Burulma Gerilmesi
Genellikle güç aktaran makine sistemlerinde karşılaşılan ve teğetsel gerilmelere

neden olan zorlanmadır.

Tablo 3.2 Bazı Kesitlerin Yüzeysel Atalet ve Mukavemet Momentleri

Tek Eksenli Zorlama için

MOHR Dairesi
1 1 1
 = + cos2  = (1 + cos2 )   = 1.cos 2 
2 2 2
1 1
 = sin2  = 2.sin .cos   =  1 . sin .cos
2 2

Üç Eksenli Zorlamada
Mohr Dairesi

3.2 Müşterek Zorlama Halleri ve Mukayese Gerilmeleri
3.2.1 Gerilmenin Sınırları, Çok Eksenli Gerilmeler
Bölüm 3.1’de incelediğimiz temel zorlanma hallerinde hesapladığımız gerilmeler, malzemenin mukavemet
değerini, [akma değeri Re (Ak), Rp0,2 (0,2), kopma değeri Rm (K) gibi] teknik literatürde verilen, uzun yıllara
dayalı mühendislik birikimlerinden çıkarılan bir emniyet katsayına (S>1) bölerek elde edilen emniyet
gerilmesinden (em) küçük olmalıdır. Örneğin
* *
 ç,b   ç em =  e   e em =
S S
Tablo 3.3 Mukavemet Değerlerinin Sembolleri

Büyüklük Yeni Eski
Akma Sınırı Re Ak
0,2 Uzama Sınırı Rp0,2 0,2
Kopma Rm K
Elastisite Modülü E E
Kopma Uzaması A 
Kopma Büzülmesi Z 

3.2.2 Kırılma Hipotezleri
Makine elemanına gelen yüklerin hesaplanmasında yine deneyimlere dayanan çeşitli hipotezlerden
yararlanılır. Bu hipotezler elemana aynı anda etkiyen yüklerin oluşturduğu gerilmelerin bir hesap yöntemine
göre, tek bir değere indirgenmesi ve bu değer hangi sınıra ulaşırsa makine elemanında hasarın
oluşacağının ifadesi şeklindedir.
Eşdeğer gerilmenin hesaplanmasında kullanılan dört hipotez vardır:
a) En Büyük Uzama (veya Kısalma) Hipotezi 1 1 2

eş = x +  x + 42xy  em
2 2
b) En Büyük Normal Gerilme Hipotezi
c) En Büyük Kayma Gerilmesi Hipotezi
d) Şekil Değiştirme Enerjisi Hipotezi eş = ( x )2 + 4  2xy
eş = 2x + 3  2xy

En büyük kayma gerilmesi hipotezine göre:
2
 e 
eş = 2   + 2 =  e + 4  2
2
 2 
Şekil değiştirme enerjisi hipotezine göre:
eş = e + 3  
2 2

ŞDEH:
eş = (e maks + ç )2 + 3  maks
2

3.4 Malzemelerin Mukavemet (Dayanım) Değerleri
Malzemelerin mukavemet değerleri standartlaştırılmış numunelerle yapılan deneylerden elde

edilir. Bu deneylerle numunenin hasara uğradığı, görevini yapamayacak hale geldiği andan biraz
önceki ve/veya o andaki gerilmeler ölçülür.
“Hasar” deyimi ile bir makine elemanı için aşağıdaki durumlardan herhangi biri anlaşılır:
1. Sünek malzemelerde deforme olabilme sınırı aşıldıktan sonra veya gevrek malzemelerde
yüksek yük nedeniyle kırılma kopması
2. Kırılgan malzemenin basıya zorlanması halinde kayma kırılması
3. Dinamik yük altında, belirli sayıda yük tekrarından sonra karşılaşılabilen yorulma kırılması
4. Esnek malzemelerde yükün izin verilen sınırın ötesinde kalıcı deformasyon oluşturması

Çekme deneyi 20C ortam sıcaklığında ve genelde d0=10 mm çapında l0=5∙d0 veya l0=10∙d0
uzunluğunda numuneye sürekli artan bir kuvvet uygulanarak yapılır.
a) Orantı Sınırı (p):
b) Elastikiyet Sınırı (E , 0,01):
c) Akma Sınırı (Ak, 0,2): Re (RP 0,2)
d) Kopma Mukavemeti (K): Rm

Büzülme sayısına Poisson sayısı da denir.

Büzülme sayısı  çelik için 0,3; dökme demir
için 0,25 ve alüminyum için 0,333 tür.

3.5 Kuvvetin Zamanla Değişimi, Statik Yük, Dinamik Yük
Bach yükleme şekillerini üç grupta toplamıştır:

1. Grup yükleme şekli: STATİK YÜK
2. Grup yükleme şekli: TİTREŞİMLİ YÜK
3. Grup yükleme şekli: TAM DEĞİŞKEN YÜK
 ü + a
o =
2
ü -a
g =
2

Dinamik Yükleme Şartları … Ömür
Wöhler Eğrisi


SMITH
Sürekli
Mukavemet
Diyagramı



Şekil 3.21-a) Haig Diyagramı Şekil 3.21-b Goodman Diyagramı

 =b 0 . Ak
 Ak  =b 0 . TD
 TD
b1
 .b 1 / 
 şTD = TD  şgK = . gK


 eş ü
tg =
 eş 0
ş ü ş g
S= =
 eş ü  eş g


Şekil 3.23 İnşa (İmalat) Çelikleri için Sürekli Mukavemet Diyagramı

3.6 Makine Elemanlarında Çentik, Büyüklük ve Yüzey Pürüzü

Etkisi
Şekil faktörü ç;
 ma ks  ma ks
ç = ;
o o
Çentik faktörü ; tam değişken yük altında Şekil faktörü ç;
(0 = 0) çentiksiz numunenin sürekli
mukavemet değerinin, çentikli parçanın sürekli
mukavemet değerine oranı olup, malzemeye
bağlı bir değer olduğundan ancak deneylerle
belirlenebilir.
Gevrek, çentiğe duyarlı malzemeler ç   > 1

Normal inşaat çelikleri, ıslah çelikleri, çok keskin
ç >  > 1
geometriye sahip olmayan çentikler
Çentiğe duyarlı olmayan malzemeler, küçük boyutlu
ç >   1
dökme demir parçalar

Şekil 3.30 Çentik Etkisinin Azaltılması
Malzemenin Kopma Mukavemeti Rm [N/mm2]

Form r/D 400 ... 600 800 1000 1200
0 2,2 ... 2,7 3,4 3,5 4,5
0,05 1,7 ... 1,8 2,1 2,3 2,8
A ... D 0,1 1,5 1,7 1,8 2,1
0,15 1,4 1,5 1,6 1,7
0,2 1,3 1,35 1,4 1,6
0,25 1,25 1,3 1,35 1,5
0,1 1,36 1,64 1,68 1,72
0,2 1,22 1,4 1,42 1,45
E 0,3 1,18 1,32 1,34 1,36
0,4 1,13 1,24 1,26 1,27
0,6 1,1 1,16 1,17 1,18
F ve G - 1,1 1,2 1,3 1,4


Yüzey İşleme ve Büyüklük Faktörleri
Çentik faktörünün etkisinin yanı sıra mukavemet hesaplarında dikkate alınacak iki faktör
daha vardır ki bunlar yüzey işleme faktörü b1 ve büyüklük faktörü b0’dır.

3.7 Dinamik Yük Altında Çalışan Makine Elemanlarının Hesabı

1. Çeki, bası, burulma veya eğilme gerilmelerinden
sadece birisi mevcut ise o gerilmeye ait Sürekli
Mukavemet Diyagramı alınır veya çizilir.
2. İncelenen elemanda çeşitli gerilmeler oluştuysa
eşdeğer gerilme hesaplanır ve bu gerilme tek eksenli
çekme zorlamasının elemanda oluşturacağı
zorlamaya eş değer olduğundan, çeki gerilmesine ait
sürekli mukavemet diyagramı alınır veya çizilir. (Şekil
3.35’te 1 nolu çizgiler)
3. Elemanın büyüklüğüne uygun b0 büyüklük faktörü ile
Ak ve TD çarpılarak Düzeltilmiş Smith Diyagramı
elde edilir (2 nolu çizgiler, Şekil 3.35). Bunun için
‘TD=TD∙b0 noktasından Ü doğrusuna ve ′AK = AK ∙
b0 noktasından da Ak doğrusuna paralel çizilir.
Doğruların kesiştiği nokta çizginin kırıldığı noktadır.
Bu noktayı K ile gösterelim.
4. Yüzey pürüzleri ve çentiklerin dinamik yüklere karşı
mukavemeti azalttığını biliyoruz. Bu nedenle yüzey
işleme faktörü b1 ve çentik faktörü ’dan oluşan b1 / 
çarpanı ile değerler çarpılarak bu eleman için Gerçek
Sürekli Mukavemet Diyagramı (Şekil Sürekli
Mukavemet Diyagramı) elde edilir (3 nolu çizgiler)

Şekil sürekli mukavemet diyagramından okunan değer ile hesaplanan mukayese gerilmelerini
karşılaştırırken, parçaya gelen yükün artış şeklinin farklı olabileceğini unutmamak gerekir.
Değeri artarak parçanın kırılmasına, ömrünün sona ermesine neden olan yük;
1.Ortalama gerilme hep sabit kalıp, gerilme genliği büyüyerek,

2.Gerilme genliği hep sabit kalıp, ortalama gerilme artarak,
3.Hem gerilme genliği, hem de ortalama gerilme dolayısıyla da üst gerilme büyüyerek,
değişecektir.
 SM  b 0  b1
 ş SM em =
 S

3.8 Kararlılık Kontrolü - Burkulma Olayı
s=2.l s=l s = 0,7 .l s = 0,5 .l

Narinlik derecesi Atalet yarıçapı Sınır Narinlik derecesi
s
= i=
J
0 =
E
p
i A
p  Re veya R0,2 dir
 > 0 ise burkulma elastik burkulma
 < 0 ise burkulma elastik olmayan burkulma

Malzeme 0 Orantı Sınırı Elastisite Serbest Burkulma

p Modülü E Uzunluğunun Min.
[N/mm2] [N/mm2] Değeri smin
(Daire kesitli çubuk)
St 37 100 205 2,1.105 25.d
St 60 93 240 2,1.105 23.d
Yay Çeliği 60 575 2,1.105 15.d
Dökme Demir 80 154 1.105 20.d
Aluminyum Döküm 50 200 0,7.105 14,8.d

Narinlik derecesi :
s
=
i
Atalet yarıçapı: i =
J
A

Elastik Burkulma – Euler Bölgesi
 2 .E.J  Bk
FBk  2 . E . J
FBk = = =
s2 A s 2 .A
Burkulma kontrolu yapılan elemanda

hesaplanan bası gerilmesi σ < σ Bk olmalıdır.
Elastik Olmayan Burkulma – Tetmajer Bölgesi

Malzeme Burkulma Gerilmesi
Bk [N/mm2]
Çelik (St 37, St 60) 310 - 1,14.
Yay Çeliği 335 - 0,62.
Nikel Alaşımlı Çelik 470 - 2,3.
Dökme Demir 776 - 12. + 0,053.2
Sert Ahşap 29,3 - 0,194. 

Makine Elemanı - Malzeme Bilgisi:
- Özel/Yeni malzemeler (Yeni çelikler, kompozit malzemeler,
alüminyum/ magnezyum alaşımları, …)
- Malzeme dayanımı (mekanik, çevre etkileri, …)
- Malzemeye uygun imalat yöntemi (kaynak, yapıştırma, talaşlı, …)
- Kaplama yöntemleri (CVD, PVD, …)
- Yüzey sertleştirme (İndiksiyon, su verme, nitrürleme …)
- …


Kompozit Malzemeler
Al Köpük Malzeme


01 Giriş-Mukavemet 2022

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

01 Giriş-Mukavemet 2022

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MAK3003-A Makine Elemanları 1

• Derse A Grubu (Tek) öğrenciler katılacaktır.

• Ders saatleri: Salı 13:00-15.15 / 18:30-20:45

• Ders sorumlusu: Prof. Dr. Kadir Çavdar

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

Önerilen Farklı Kaynaklar

• Mustafa Gediktaş, Makine Elemanları Problemleri, Çağlayan Kitap Evi.

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

• Sınavlar klasik soru/cevaplı

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

2. Makine Elemanlarında Mukavemet Hesapları

4. Lehim – Yapıştırma Bağları

9. Kuvvet Bağlı Mil – Göbek Bağları

10. Şekil Bağlı Mil – Göbek Bağları (Kama Çeşitleri)

12. Akslar – Miller

13. Yataklar – Kaymalı Yataklar

14. Yataklar – Yuvarlanmalı Yataklar (Rulmanlar)

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

Temel sorunların anlaşılması,

Tüm Eksiklerin giderilmesi ve kontrol işlemi

Çözümlerin İstek Listesi kriterlerine

Çözüm Taslağını Seç!

Ölçekli projeler, malzeme alternatifleri,

Kesin Çözümü Seç!

Kesin proje, fonksiyon, ömür, imalat,

Optimizasyon, imalat dokümanları,

BUÜ/Mühendislik F. Ürün Makine Elemanları 1

Bir makine konstrüksiyonunda benzer işlevi yerine getirecek elemanlar

Tekniğin gelişim süreci içinde fonksiyonel yönden tatmin edici olgunluğa

Bazı hallerde ulusal ve uluslararası normlara ters düşmemek kaydıyla,

Teknolojideki gelişmelere bağlı olarak normlar zaman içinde değişebilir.

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

1,00 1,00 1,00 1,00 1,0000

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

60 mm çapında bir mil aşağıdaki

Alt limit: 59,80mm üst limit: 59,90mm

Dişlinin iç çapı burada göbek olmaktadır.

Göbeğin en büyük uzunluğu 59,90mm milin en küçük uzunluğundan küçüktür. Bu

Buna göre en küçük ve büyük sıkılık;

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

60,05 – 59,80 = 0,25 mm = 250 µm

59,95 – 59,90 = 0,05 mm = 50 µm olacaktır.

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

Büyük harfler göbekleri (A ,B ,C ,D….Z)

Harflerin yanındaki rakamlar ise kaliteyi sembolize eder.

A,B.. Temel tolerans

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

Tolerans çifti belirlenirken; delik

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

Mukavemet (Dayanım) Hesapları

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

Makine elemanlarında mukavemet hesaplarının iki amacı vardır. Bunlar:

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

• Gerilme genel anlamda «birim alana düşen iç kuvvet»

• Gerilme kavramının anlaşılması, mukavemet konularının