1.

CƠ SỞ LÍ THUYẾT
1.1. Định lí giá trị trung bình
Cho f (x) là hàm liên tục trên [ a ; b ]. Khi đó, giá trị trung bình f tb của hàm f (x) trên
đoạn [ a ; b ] là:
b
1
f tb = ∫ f ( x ) dx
b−a a
Nói cách khác, tồn tại c ∈ [ a ; b ] sao cho:
b b
1
f ( c ) .(b−a)=∫ f ( x ) dx≤¿ f ( c )= ∫ f ( x ) dx
a b−a a
1.2. Cách tính tích phân hữu tỉ dạng mẫu thức luôn dương
b

∫ x 2Ax+ B
+ px +q
dx với ∆= p2−4 q <0
a

Khi đó:
b b b

∫ x 2Ax+
a
B A 2 x+p
=∫ . 2 +∫ B−
+ px +q a 2 x + px +q a
Ap
. 2
1
2 x + px +q
dx ( )
b b

( )
2
A d (x + px +q) Ap 1
¿∫ . 2 +∫ B− . dx
( )
2 2
a 2 x + px+ q a 2 p p
x+ +q−
2 4
p
x+
¿
A
| (
. ln ( x 2+ px +q ) b + B−
Ap
. ) 1
. arctan
|
2b

√ √
2 a 2 p
2
p a
2
q− q−
4 4
2. GIẢI BÀI TOÁN
2 x−1
Tính giá trị trung bình của f ( x )= 2 trên [−1; 5] và tìm giá trị của x mà tại đó f
x + x+3
đạt giá trị trung bình này. Vẽ đường cong f và đánh dấu điểm vừa tìm được bằng phần
mềm (chụp lại các bước thực hiện).
2 x−1
Yêu cầu 1: Tính giá trị trung bình của f ( x )= 2 trên [−1; 5] mà tại đó f đạt giá
x + x+3
trị trung bình này.
Gọi f ( c ) là giá trị trung bình cần tìm.
Theo định lí giá trị trung bình, ta có:
 b
f ( c ) .(b−a)=∫ f ( x ) dx
a

b
1
¿> f ( c )= ∫ f ( x ) dx
b−a a
2 x−1
Với a=−1 ; b=5 và f ( x )= 2 :
x + x+3

(∫ )
5 5 5
1 2 x−1 1 2 x +1 2
f ( c) = ∫ 2
5−(−1) −1 x + x+3
dx= .
6 2
dx−∫ 2 dx
−1 x + x +3 −1 x + x +3

( )
5 2 5
1 d (x + x +3) 2
¿ . ∫ −∫ dx
( ) (2)
6 −1
2
x + x +3 −1 1
2
√ 11
2
x+ +
2

( )|
1
x+
1 1 2 5
¿ . ln ( x + x +3 )−2.
2
. arctan
6 √ 11 √11 −1
2 2

1
(
¿ . ln ( x + x +3 )−
6
2 4
√11
. arctan
2 x +1 5
√ 11 −1 )|
1
(
¿ . ln ( 11) +
6
4
√11
. arctan
(−1
√11
−arctan √ 11
))
Tìm xO mà tại đó f đạt giá trị trung bình:
2 x−1 1
2
= . ln ( 11) +
x + x +3 6 ( 4
√ 11
. arctan
−1
√11 (
−arctan √ 11
))
[ x ≈ 22.1627 (l)
x ≈ 0.6731(n)
Yêu cầu 2: Vẽ đường cong f và đánh dấu điểm vừa tìm được bằng phần mềm (chụp
lại các bước thực hiện).
- Phần mềm thực hiện: GEOGEBRA
- Các bước thực hiện:
 2 x−1
Bước 1: Nhập hàm số y=f ( x )= 2
x + x +3

Bước 2: Nhập giá trị a , b để tính tích phân (tích phân cần tính trong [ a ; b ]):

Bước 3: Tính tích phân của f ( x ) trong khoảng [ a ; b ]

 Bước 4: Áp dụng định lí giá trị trung bình để tính giá trị trung bình (ở đây đặt là A):

Bước 5: Vẽ đồ thị y=g ( x )=¿ A , dùng công cụ tìm giao điểm để tìm giao điểm của
f ( x ) và g ( x ). Chọn giao điểm là điểm có hoành độ trong khoảng [ a ; b ].

 Điểm B là điểm cần tìm.

Bước 6: Ẩn đồ thị y=g ( x ). Ta thu được kết quả cần tìm như sau: